درس سوم: سطح راهکاری از جنگ های دوره ناپلئون تا جنگ اخیر در اوکراین اهمیت و تاثیرگذاری توپ خانه (گلوله زنی) همواره برای کارشناسان و نخبگان نظامی دنیا عیان بوده است. توپخانه اولین مصداق قدرت آتش در ارتش ها بوده است و از آن زمان عموما برای انهدام مواضع، ادوات یا نیروی‌های پیاده دشمن جهت پشتیبانی نیروهای خودی استفاده می شود و در حملات و آفند ها این یگان عموما نقش آتش پشتیبان را ایفا می‌کند. علت پیدایش توپخانه در زمان های قدیم و در هنگام اجرای عملیات های محاصره ( قلعه های نظامی و یا شهرها) برای آن بوده که بتوان به استحکامات و ساختمانهایی که به نیروهای دشمن برتری آتش می دهند از فاصله ی دور آسیب وارد ساخت. در جنگ تحمیلی 8 ساله نیز توپخانه نقشی بی بدیل و انکار ناشدنی ایفا کرد. به ویژه در طرف ایرانی، تخصص، آموزش و فرماندهی توپخانه سطح بالاتری را شاهد بودیم و به رغم کاستی ها این نیرو در تمامی عملیات ها نقشی کلیدی بر عهده داشت به نحوی که بدون این عنصر حیاتی پیروزی در هیچ عملیاتی ممکن نمی نمود. همچنین یکی از مهمترین نقاط قوت امروزی ما یعنی فن آوری موشکی حاصل تلاش های نیروهای جمعی ادوات و توپخانه در زمان دفاع مقدس بوده است . به همین سبب در طی جنگ و سال های اولیه پس از پایان آن شاهد خرید های تسلیحاتی در حوزه توپخانه از مبدا کشورهای مختلف، خصوصا کانادا (ghn-45) ، چین و کره شمالی بودیم. این موضوع مشکلاتی را نیز برای نیروهای کاربر به وجود آورد. در فهرست مشکلات می توان به مسایل مرتبط با آموزش نیروها( سیستم های شرقی و غربی) و مسایل مرتبط به تامین و نگهداری (نت) اشاره نمود. مهم ترین مشکل حاصل از این تنوع در تجهیزات تنوع بیش از حد کالیبر است به گونه ای که تقریبا تمام کالیبرهای عملیاتی روز دنیا و برخی کالیبرهای خارج از رده هنوز در سازمان رزم توپخانه ایران حضور دارند. تنوع کالیبر در کنار دیگر مشکلات انواع ادوات فعال در توپخانه نیروهای مسلح ایران - به ترتیب- از این قرار است: 105 میلیمتر: توپ آمریکایی کششی ام 101 با برد 11 کیلومتر که در دوره جنگ جهانی دوم ساخته شده. پیش از انقلاب دست کم 250 اراده از آن خریداری شد و تا به امروز نیز به همان صورت اولیه صرفا با انجام تعمیرات و بازسازی – بدون هیچ گونه ارتقای موثر – در وضعیت عملیاتی قرار دارد. 122 میلیمتر: توپ کششی D 30 که اولین بار در طی جنگ تحمیلی با غنیمت گیری از ارتش عراق وارد سازمان رزم ایران شد. پس از پایان جنگ در دهه 90 در جریان خرید تسلیحاتی از شوروی سابق بیش از 100 عراده از آن خریداری شد و در سال های بعد نمونه های بومی از آن با نام اچ. ام. 40 ساخته شد. برد آن حدود 15 کیلومتر است. توپ کششی تایپ 60 ساخت چین که در اواسط جنگ از چین خریداری شد . تخمین زده می شود که در نهایت در مجموع حدود 100 عراده از این توپ خریداری شده باشد. برد مهمات معمول این توپ 23 کیلومتر است. گاوازلیکا که یک توپ خود کششی روسی روی شاسی شنی دار است و برجک آن قابلیت چرخش 360 درجه دارد. این توپ در میانه جنگ در تعداد محدود از دو طریق غنیمت و خرید خارجی (در مجموع حدود 60 عراده) وارد سازمان رزم ایران شد. 130 میلیمتر: توپ کششی تایپ 59 چینی نیز مانند مورد قبلی اولین بار در دوره جنگ تحمیلی وارد سازمان رزم ایران شد. این یکی از پرتعداد ترین و در عین حال بی کیفیت ترین قطعات توپخانه ای خریداری شده در دوره پس از انقلاب است به نحوی که در سال های مختلف با خرید هایی از مبدا چین و کره شمالی در مجموع چیزی حدود 1000 عراده از این توپ خریداری شد. برد این توپ با مهمات معمولی به حدود 27 کیلومتر می رسد. 155 میلیمتر: توپ کششی جی. سی. 45 ساخت کاناداکه معمولا در ایران به نام توپ اتریشی – اتریش کشور واسطه خرید بود - شناخته می شود. این توپ که در اواسط جنگ در تعداد بیش از 100 عراده به صورت قاچاقی خریداری و به سازمان رزم ایران وارد شد یکی از دقیق ترین و با کیفیت ترین قطعات توپخانه ای ایران است. بر اساس برخی منابع در دهه 70 شمسی ایران تعداد محدودی از نسخه چینی این توپ را نیز خریداری کرد. برد این توپ به حدود 40 کیلومتر می رسد توپ خود کششی ام. 109 آمریکایی در دو مدل A و A1 در مجموع در تعداد حدود 450 عراده، پیش از انقلاب خریداری شد. این توپ نسبت به دیگر قطعات هم دوره خود دقت و تحرک مناسبی داشت. تخمین زده می شود که کماکان حدود 200 عراده از آن صرفا با بازسازی و تعمیر (با همان شکل اولیه) کماکان در خدمت باشد. رعد 2 هم در همین کالیبر خودکششی شنی دار ایرانی است که بر اساس هویتزر آمریکایی ام. 109 ولی با شاسی متفاوت در تعداد محدود ساخته شده است. هویتزر کششی آمریکایی ام 114که از در دوره پیش از انقلاب خریداری شد. بر اساس این مدل نسخه ای داخلی با نام اچ ام 41 ساخته شده است. اچ. ام. 41 که نسخه بومی توپ آمریکایی کششی ام. 114 می باشد. با مهمات معمول برد آن به 30 کیلومتر می رسد. مهمات هدایت لیزری بصیر نیز برای این توپ ساخته شده است. 170 میلیمتر: توپ خود کششی کوکسان که بر روی شاسی تانک تی 55 ساخته شده است و محصول کره شمالی می باشد و ایران مبدا تنها دارنده خارجی آن است. این توپ در اواسط جنگ در تعداد 20 عراده خریداری شد. کوکسان با ورود به خدمت خود عنوان دوربرد ترین قطعه توپخانه ای ایران را با برد قابل توجه 60 کیلومتر از آن خود کرد. اگرچه تعداد کوکسان ها محدود بود ولی نقش قابل ملاحظه ای در توپخانه ایران بازی کرد. به نظر می رسد این توپ همچنان در وضعیت عملیاتی قرار داشته باشد – و همچنان بدون ارتقا و دخل و تصرف در وضعیت اولیه آن. 175 میلیمتر: توپ خود کششی شنی دار ام 107 آمریکایی است که مدت ها دوربرد ترین قطعه توپخانه ای ایران بود. برد آتش این توپ به 40 کیلومتر می رسید و پیش از انقلاب 40 عراده از آن خریداری شده بود. 203 میلیمتر: توپ خود کششی ام. 110، شنی دار آمریکایی دیگری است که بزرگترین هویتزر خود کششی موجود در ایران است. مهمات این توپ 90 کیلوگرم وزن دارد و برد آن به 25 کیلومتر می رسد. این توپ نیز با همان وضعیت اولیه در خدمت عملیاتی قرار دارد. توپ ام115 پیش از انقلاب از آمریکا خریداری شد و تا به امروز نیز بدون کوچکترین تغییری عملیاتی است. این توپ دارای مشکلات ذاتی طراحی است به گونه ای که گلوله های این توپ 90 کیلوگرم وزن دارند ولی برد آنها تنها حدود 16 کیلومتر است. طراحی و ساخت این توپ به جنگ جهانی دوم باز می گردد، و ایران در سال 1969 تعداد 50 عراده از آن را به صورت دست دوم خریداری کرد. . به این لیست بایستی تعداد محدود توپ های 180 میلیمتری و 152 میلیمتری را نیز اضافه نمود. در دهه های پس از جنگ اما به دلیل مشکلاتی مانند ضعف صنعتی و تحریم تسلیحاتی، و از سوی دیگر امکان رسیدن به برد های بلند تر، حمل سرجنگی بزرگتر، و نیز نرخ آتش بالاتر، شاهد بوده ایم که عمده تمرکز و تلاش صنایع نظامی ایران بر توپخانه راکتی متمرکز بوده است. هدایت پذیر کردن این راکت ها (به ویژه در سال های اخیر) که ضعف دقت آنها را نسبت به توپخانه گلوله زنی تا حد زیادی جبران می کرد نیز مزید بر علت شده است. البته در این حوزه نیز شاهد افزایش بی برنامه تنوع کالیبر ها، پرتابگرها و کشنده های مختلف هستیم که حاکی از ضعف و عدم یکپارچگی فرماندهی در این حوزه است. اما همزمان در سایر نقاط دنیا در مسیری معکوس شاهد بوده ایم که سرمایه گذاری قابل توجهی بر روی توسعه سیستم های توپخانه ای مدرن با تکیه بر اصولی چون، یکسان سازی کالیبر، افزایش پودمان پذیری، افزایش چشم گیر سطح اتوماسیون، افزایش دقت، افزایش برد، و تنوع در مهمات (با کالیبر یکسان) بوده ایم. توپخانه مدرن امروزی با تعداد خدمه ای به مراتب کمتر، سرعت جابجایی و استقرار به مراتب بالاتر، نرخ آتش غیر قابل مقایسه و بردی چند برابری نسبت به نمونه های منسوخ (کماکان فعال در نیروی های مسلح ما) دارد به نحوی که در نمونه های افزایش برد یافته برد هایی در محدوده 100 کیلومتر و حتی بیشتر قابل دسترس است. از سوی دیگر این ادوات به انواع سامانه های کنترل آتش و محاسبات بالستیک رایانه ای به روز و دیتا لینک های امن مجهز شده اند و قادراند به نحو احسن در قالب جنگ شبکه محور دست به عملیات زده و دقیق ترین اجرای آتش را در دورترین فواصل به انجام رسانند. کارایی برخی از این سامانه های مدرن تا 5 برابر نسخه های از رده خارج و در مواردی به جهت اختلاف بسیار زیاد عملکرد اساسا غیر قابل مقایسه است. علاوه بر این نسبت به توپخانه راکتی هزینه هر شلیک توپخانه گلوله زنی پایین تر، و در عین حال حتی در صورت عدم استفاده از مهمات هدایت شونده، دقتی به مراتب بالاتر در دسترس می باشد. همچنین در بسیاری مناطق نبرد استفاده از یک گلوله 155 میلیمتری با میزان مواد منفجره به مراتب کمتر که با دفت به هدف اصابت می کند کاملا برای نابودی اهداف و اجرای موفق عملیات کافی ست، حال آنکه در برابر سرهای جنگی 100 کیلوگرمی و حتی سنگین تر راکت های توپخانه ای در بسیاری موارد، به خصوص در حوزه جنگ شهری، تنها منجر به خسارات جانبی و تلفات غیر نظامی بیشتر می شود. علاوه بر این حتی در درگیری اخیر میان روسیه و اوکراین، در حالی که طرف روسی یکی از بزرگترین زرادخانه های توپخانه راکتی دنیا را در اختیار دارد، کماکان شاهد استفاده گسترده و نقش موثر توپخانه گلوله زنی هستیم. حتی در طرف مقابل نیز به کرات شاهد بوده ایم که چگونه طرف اوکراینی با اجرای اتش دقیق توپخانه ستون های متعدد زرهی روسی را منهدم ساخته است. این در حالی ست که با تحویل سامانه های توپخانه ای غربی به اوکراین که با اختلاف به جهت برد و دفت به توپخانه روسی برتری دارند حجم خسارات و تلفات وارده به طرف روسی افزایش قابل ملاحظه ای داشته است به نحوی که در موردی تنها در یک آتش باری توپ های M-777 با اسناد تصویری مشاهده شد که بیش از 70 دستگاه انواع ادوات زرهی روسیه در هنگام عبور از دنیپر نابود شد. همچنین علاوه بر افزایش برد و دقت، و قابلیت جنگ شبکه محور، مورد دیگری که کارآمدی توپخانه مدرن را دوچندان ساخته است افزایش تحرک می باشد. در این حوزه شاهدیم که انواع شاسی های زرهی چرخدار و شنی دار مدرن، و نیز در نمونه های متعدد و البته موفقی انواع هویتزرهای کامیون سوار (همچون آرچر و سزار به عنوان معروف ترین موارد) توسعه داده شده است. در زمینه توپخانه متحرک بایستی از خود کششی های شنی دار به سمت طراحی یک پلت فرم بر بستر کامیون مانند توپخانه های روز دنیا حرکت شود. این سامانه بایستی دارای سامانه کنترل آتش رایانه ای و همچنین بارگذار خودکار جهت حداکثر بهره وری از متحرک بودن و چابکی باشد.در زمینه ی کالیبر همانگونه که تاکنون مشاهده شده است بایستی به سمت یکسان سازی کالیبر ها ( 155) حرکت نموده و انواع مهمات برای این کالیبر توسعه داده شود. در مجموع با نظر به میدان جنگ در اکراین می توان دید که توپخانه گلوله زنی که موضوعی متروک و فراموش شده در ایران است هنوز دارای عملکرد بسیار درخشانی در صحنه ی نبرد به خصوص در صورت ارتقا و به روزرسانی و به کار گیری در شبکه ی کامل تسلیحات و فرماندهی هوشمند خواهد بود و نیاز است تا هم در زمینه ی سازمانی ( نیروی انسانی، طرح عملیات و تمرینات) و هم در زمینه ی تجهیزات ( به روز آوری و یکسان سازی و ادغام در شبکه ی تسلیحاتی) توجه بیشتری به آن معطوف گردد. والحمدلله رب العالمین

مقدم بر این موضوع : (برنامه هسته ای رو از ادامه تهدیدات جنگ و ضعف شدید نظامی ایران بعد از جنگ و آموزه ها و تجارب اون دوره بخصوص جنگ سرد در نظر بگیرید) برنامه هسته ای، در توقف و از سرگیری مذاکرات، حدود 25 سال زمان داد تا ایران از اسکاد خریدن با دقت 500 متر برسه به تولید انبوه موشک سوخت جامد میانبرد در تعداد بسیار زیاد. برنامه هسته ای از نظر راهبردی بیشتر کارکرد زمان سازی برای توسعه سایر برنامه های دفاعی داشته، غرب در این مدت کلا مشغول برنامه هسته ای بوده و برنامه موشکی بدون مانع پیش رفته. به نحوی که در حال حاضر حتی از بین بردن داوطلبانه این برنامه هم آسیب خاصی به امنیت نظامی کشور بخصوص حدود و مرزها نمیزنه و احتمال یه جنگ نظامی با حضور نیروی زمینی دشمن تقریبا به صفر رسیده و دشمن هم از هیچ جنگ هوایی نمیتونه بدون خسارت سنگین عبور کنه. در سالهای اینده برنامه هسته ای بیشتر برای ما آسیب هست اگر به تولید بمب ختم نشه.

بسمه تعالی 182 سه درس از درگیری نظامی روسیه و اوکراین در این نوشتار به سه نکته ی مهم نظامی ازصدها نکته در درگیری اخیر روسیه و اکراین پرداخته می شود. این درس ها به ترتیب اولویت به سه سطح راهبردی ( استراتژیک) ، راهکنشی ( تاکتیکی ) و راهکاری ( تکنیکی) پرداخته می شود. در مورد تعریف استراتژی و راهبرد به موضوعات دیگر در همین انجمن مراجعه کنید. در مورد تفاوت سطح تاکتیکی و تکنیکی باید توجه داشت که تاکتیک بالاترین سطح توصیف رفتار است اما تکنیک ها توصیف دقیق تری از رفتار در زمینه یک تاکتیک ارائه می دهند. در تعاربف مرتبط با سطوح رفتاری، سطح دیگری به نام پردازه یا رویه(procedure) نیز تعریف می شود که در اینجا به آن نمی پردازیم زیرا معمولا رویه‌ها یک توصیف سطح پایین و بسیار دقیق از رفتار در زمینه یک تکنیک ارائه می‌دهند و در بررسی های سیاستی چندان به کار نمی آیند. همچنین به دلیل اینکه بخش اعظم یادداشت در مورد یک موضوع راهبردی است در این قسمت ارسال می شود. در بخش راهبردی، تلاش نمودیم با شناسایی رفتار کشورهای خواستار هسته ای شدن، به یک دسته بندی رسیده و مدل مناسبی را برای ادامه پارادایم هسته ای ایران در مواجهه با قدرت های هسته ای پیشنهاد کنیم. بدیهی است تنها ارائه اصل ایده مولف دراین یادداشت مورد نظر بوده است و هرگونه توسعه در اصل نظریه و مفاهیم مرتبط نیازمند پژوهش های بیشتر است. درس اول: سطح راهبردی : در بررسی های نظری مرتبط با سلاح های هسته ای، معمولا سه فاز اشاعه، خلع سلاح و کنترل را به عنوان تاریخچه این موضوع بیان می کنند ولی با توجه به موضوع مورد بحث ما، درروند ورود تسلیحات اتمی به تاریخ سیاسی/ نظامی دنیا می توان آن را به دو دوره تقسیم بندی کرد: نخست بدو پیدایش و در ادامه آن دوران اشاعه، در این دوره کشورهای فاتح جنگ دوم جهانی یکی پس از دیگری به باشگاه دارندگان سلاح اتمی[1] وارد شدند و نقش خود را به عنوان یک ابر قدرت برای دهه های بعد در عرصه سیاسی نظامی دنیا تثبیت کرده و بر همین اساس ساز و کار های لازم را نیز ایجاد کردند. دوم دوران منع اشاعه یا فاز کنترل، در این دوره پس از شکل گیری معاهده بین المللی NPT[2] که در 1968 تدوین و از 1970 اجرایی شد، قدرت های دارای سلاح اتمی تا آن زمان با به رسمیت شناختن و مشروعیت بخشیدن[3] به توانایی نظامی اتمی خود[4]، جلوی ورود دیگر کشورها به این عرصه، به عنوان یک فاکتور مهم با پتانسیل تغییر پارادایم[5] حاکم بر وضعیت نظامی و به تبعیت آن وضعیت سیاسی کشورها را گرفتند. تا قبل از این دوره کشوری چون چین که در آن دوره از نظر قدرت نظامی، اقتصادی و سیاسی کشوری جهان سومی بود با کمک هایی که به طرق مختلف به دست آورد در 1964 اولین تست اتمی اش[6] را انجام داد و توانست خود را به عنوان یک قدرت اتمی مطرح کند و از بستر به دست آمده از قدرت نظامی توانست جایگاه نظامی و حتی اقتصادی اش را بهبود بخشد. حتی روسیه که تا پیش از جنگ جهانی دوم یک قدرت نظامی دست چندم اروپایی بود صرفا با اتکا به توان اتمی که از سال 1949 آن را به دست آورد[7] توانست خود به را به عنوان یک هماورد تمام عیار در برابر آمریکا (بلوک غرب) مطرح سازد. به عنوان یک نتیجه منطقی کشورهای عضور باشگاه اتمی خواهان محدود شدن "حق" دسترسی دیگر کشورها به سلاح اتمی به عنوان مهمترین فاکتور ایجاد برتری نظامی شدند. از 1970 تا کنون کماکان در فاز کنترل یا منع اشاعه اتمی از سوی کشورهای اتمی نسبت به دیگر کشورها[8] به سر می بریم. به رقم مانع تراشی ها و ایجاد ساز و کارهایی چون NPT کشور های دیگری نیز به طرق مختلف از جمله با راه اندازی برنامه های اتمی پنهانی سعی به ورود به باشگاه دارندگان سلاح اتمی داشتند. از جمله این کشور ها می توان به کره جنوبی، کره شمالی، آفریقای جنوبی، هند، عراق، پاکستان، آرژانتین، ایران، سوریه، اسرائیل و لیبی اشاره کرد. در این بین تنها کشورهای کره شمالی، هند و پاکستان توانستند به طور موفقیت آمیز و علنی به توانایی تولید سلاح اتمی دست یابند و آن را حفظ کنند. اسرائیل نیز به رقم آنکه تمامی کارشناسان نظامی بر حجم قابل ملاحظه تسلیحات اتمی آن متفق القول هستند[9] اما به طور رسمی سیاست انکار و ابهام اتمی[10] را در پیش گرفته است. هند در سال 1974 [11]و پاکستان در سال [12]1998 اولین آزمایش های اتمی خود را انجام دادند. به رقم سیاست های کنترلی[13] و محدود کننده ای که از سوی آمریکا علیه برنامه اتمی این دو کشور در پی گرفته می شود، از جمله معامله اتمی هند-آمریکا[14] که در سال 2005 امضا شد، این دو کشور به دلیل عدم واگذاری تسلیحات اتمی خود تا به امروز توانسته اند از مزایای نظامی و سیاسی دارا بودن این دست تسلیحات استفاده قابل توجه ببرند و حتی در عین اینکه هیچ تحریم همه جانبه ای را تجربه نمی کنند روابط سیاسی و اقتصادی عمده ای را با غرب و حتی چین و روسیه بر قرار سازند. برخی کشورها نیز وضعیتی ویژه و نسبتا پیچیده تر را تجربه کرده اند. این کشورها لیبی، کره شمالی و ایران هستند. لیبی : لیبی برنامه اتمی خود را از اواخر دهه 1960 در پیش گرفته بود، اما در عمل هیچ گاه نتوانسته بود برنامه اتمی خود را به مرحله تست اتمی برساند. برنامه اتمی لیبی یک برنامه نسبتا گسترده و شامل ابعاد مختلفی بود. این کشور در ابتدا تلاش کرد مستقیما از چين سلاح اتمي‌خريداري كند ولی موفق نشد. پس از آن یک راكتور تحقيقي 10 مگاواتي را براي نيروگاه تاجورا از شوروي خريداري كرد و برنامه ساخت یک راكتور 440 مگاواتي دیگر به همراه شوروي را شروع کرد که این نیز به نتیجه نرسید. در یک تلاش ناموفق دیگر در ديدار محرمانه اي در پاريس، ليبي و پاكستان معاهده مخفيانه‌اي براي ساخت سلاح امضا کردند اما اين موضوع هم هيچ وقت به نتيجه نرسيد. قذافی حتی با خود آمریکا هم برای خرید فن آوری هسته ای مذاکره نمود. پس از دهها تلاش ناموفق در طی حدود بیست سال، در دهه نود میلادی فشار های جدی برای منصرف کردن لیبی از برنامه هسته ای اش آغاز شد. نهایتا لیبی در سال 2003 طی توافقی[15] اعلام کرد که کلیه مواد و تجهیزات مربوط به برنامه اتمی اش را از بین می برد و حتی بخشی از این تجهیزات مستقیما به آمریکا منتقل شد. هدف از این کار تنش زدایی[16] و عادی سازی روابط با غرب بود. این سیاست تنش زدایی توانست در سال های پس از آن روابط اقتصادی لیبی را به عنوان یک تامین کننده نفت با برخی کشورهای اروپایی بهبود بخشد اما روابط لیبی و غرب هیچگاه به مرحله عادی سازی تمام عیار نرسید. در نهایت همان کشورهای اروپایی چون فرانسه و ایتالیا که شرکای عمده حکومت دیکتاتوری معمر قذافی بودند نقش عمده ای را در ساقط کردن حکومت وی ایفا کردند. لیبی از توانایی رسیدن به یک فناوری بسیار مهم نظامی صرف نظر کرد اما در برابر، تنها تحریم هایی که آن را از حقوقش منع کرده بود را تا حدی از پیش پا برداشت. --- مثال لیبی به خوبی نشان می دهد قدرت های اتمی بدون هیچ هزینه ای تنها با معامله بر سر تحریم هایی که برای طرف مقابل وضع کرده اند ، بدون اینکه واقعا امتیازی به کشور طرف معامله بدهد، برنامه اتمی دیگر کشورها را بر می چینند و عامل برتری[17] بی چون و چرای خود را حفظ می کنند. کره شمالی: اولین تلاش های جدی کره شمالی برای دست یابی به سلاح اتمی به 1962 باز می گردد، در آن دوره پیونگ یانگ خود را متعهد به تبدیل شدن به چیزی می دانست که "دژ تمام عیار[18]" می نامید؛ چیزی که در نهایت به حکومت کره شمالی به شدت نظامی گرا ی امروزی ختم شد.[19] [20] کره شمالی در نهایت توانست اولین آزمایش اتمی شکافتی اش[21] را در سال 2006 به انجام رساند و خود را به عنوان یک قدرت اتمی جدید معرفی کرد. کره شمالی در مجموع تا سال 2017، شش آزمایش اتمی انجام داد که قوی ترین آنها یک بمب اتمی شکافتی تقویت شده بود و بنابر برخی تخمین ها[22] معادل 250 کیوتن TNT قدرت داشت. اهمیت این آزمایش ها در برنامه اتمی هر کشوری از آن روست که دانش ساخت و بهینه سازی سلاح های اتمی به شدت تجربی و نیازمند آزمون و خطاهایی ست که در کامل ترین شکل آن صرفا از طریق تست های گرم به دست می آید. البته انواع دیگری از تست های جایگزین برای تست تمام عیار (full-scale) مانند تست هیدرو نیز وجود دارد. آزمایش هیدرو-هسته ای یا زیر بحرانی که در آن مواد سوخت معمولی برای سلاح هسته ای کمتر از مقدار لازم برای حفظ یک واکنش زنجیره ای است حتی توسط معاهده منع جامع آزمایش هسته ای منع نشده است ولی برای اجرا نیاز به دانش فنی بالا دارند. بدین جهت پیشرفتگی و بهینگی سلاح های اتمی کشورهای دارنده این دست تسلیحات کاملا نسبت مستقیمی دارد با تعداد آزمایش های اتمی ( انفجار) که این کشورها ترتیب داده اند. ایالات متحده حد فاصل سال های 1945 تا 1992 تعداد 1032 مورد انفجار اتمی آزمایشی را در کارنامه خود ثبت کرد[23] این تعداد برای اتحاد جماهیر شوروی/ روسیه حد فاصل سال های 1949 تا 1991 معادل 981 مورد بود[24]. پس از تحریم های شدید، پیونگ یانگ که پیش از آن نیز سعی کرده بود خود را ایزوله نگاه دارد با فشارهای شدیدی مواجه شد. این رژیم با هدف کاهش تحریم های شورای امنیت و آمریکا در سال 2018 گفت و گوهایی را با آمریکا و همسایه جنوبی اش در پیش گرفت. در نتیجه این گفت و گو ها که به دیدار دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، مون جائه[25] رئیس جمهور کره جنوبی، و کیم جونگ اون[26] رهبر کره شمالی در سال 2019 انجامید، کره شمالی متعهد شد برنامه آزمایش های اتمی خود را متوقف کند، علاوه بر آن کره شمالی بخشی از تاسیسات اتمی خود را نیز داوطلبانه منهدم کرد و به برخی از بازرسی های بین المللی و دیگر اقدامات نیز تن داد. در 31 اکتبر 2018، قانونگذار کیم مین کی[27] از حزب حاکم دموکرات کره جنوبی[28] بیانیه ای صادر کرد که در آن فاش ساخت که مقامات سرویس اطلاعات ملی کره جنوبی[29] چندین سایت آزمایشی هسته ای و موشکی کره شمالی را رصد کرده اند و آنها اکنون برای بازرسی بین المللی آماده هستند. کیم همچنین اظهار داشت که سایت آزمایش هسته ای پونگی-ری[30] کره شمالی که اکنون غیرفعال است و پایگاه پرتاب ماهواره سوهاه[31] در این مشاهدات گنجانده شده است. این دیدار توسط مقامات اطلاعاتی همراه با توافق سپتامبر 2018 پیونگ یانگ بود که در آن رهبر کره شمالی کیم جونگ اون با بستن سوها موافقت کرد و به کارشناسان بین المللی اجازه داد تا برچیده شدن سایت آزمایش موتور موشک و سکوی پرتاب را مشاهده کنند[32]. --- در مورد کره شمالی مشاهده می کنیم که بر خلاف لیبی حتی متوقف شدن 4 ساله برنامه اتمی اش در عمل به هیچ موردی از رفع تحریم و کاهش فشارهای آمریکا بر این کشور نیانجامید. حتی با اینکه بر خلاف لیبی دانش هسته ای را تاحدود زیادی به دست آورده بود و سلاح هسته ای را هم تست نموده بود. به طور خلاصه در این بخش مایلم استدلال کنم که مشخصا داشتن دانش هسته ای و یا حتی پیش رفت در این دانش و ساختن سلاح نمی تواند موجوب تثبیت حق داشتن دانش هسته ای و حق داشتن سلاح هسته ای شود. برای تثبیت این حق مشخصا به موارد دیگری نیاز است مهم ترین فاکتورهای دیگری که به نظر می رسد اراده سیاسی در نوع مذاکره و یا داشتن قدرت های دیگر مکمل ( واضحا قدرت اقتصادی و یا ارتش متعارف قدرتمند) است. اوکراین: پس از سخنرانی زلنسکی در مورد قدرت اتمی از دست رفته اوکراین توجه جهانی باردیگر به این موضوع جلب شد. در ایران نیز سایت های خبری این موضوع را دستمایه تبلیغات عمدتا سیاسی خود قرار دادند. واقعیت آن است که در سال 1991 و پس از فروپاشی شوروی، اوکراین تازه استقلال یافته دارای 3 هزار کلاهک اتمی بود که پس از آمریکا و روسیه آن را به سومین کشور دارنده بیشترین سلاح اتمی در دنیا تبدیل می کرد[33]. اوکراین به عنوان یک کشور اروپایی و یکی از مهمترین جمهوری های اتحاد جماهیر شوروی از لحاظ صنعتی توان قابل توجهی در سطح دنیا داشت. نظام دیوانی و اقتصادی نسبتا منظمی داشت و عملا درگیر هیچ یک از مشکلاتی که کشوری چون ایران امروز درگیر آن است نبود، اما به دلایلی از جمله بحران های مالی به ارث رسیده از شوروی سابق (نفوذ امنیتی های سابق در نهاد های به ظاهر دمکراتیک) و نیز سعی در تنش زدایی با غرب و ایجاد روابط گرم اقتصادی از توان اتمی خود دست کشید. در 1994 در توافقنامه بوداپست[34] که میان اوکراین، بلاروس و قزاقستان که کشورهای تازه استقلال یافته از شوروی دارای ذخایر تسلیحات اتمی بودند از یک سو، و روسیه، انگلیس و آمریکا ازسوی دیگر، سه کشور استقلال یافته قبول کردند در ازای " تضمین های امنیتی در برابر تهدید یا استفاده از قوای نظامی علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی شان" تسلیحات اتمی خود را واگذار کنند[35]. این امر درحالی بود که طبق برخی گزارش ها اوکراین صرفا به صورت فیزیکی این کلاهک ها را در اختیار داشت و امکان فعال سازی آنها صرفا از طریق کدهایی[36] بود که در اختیار روسیه بود[37] [38]. در سال 2009 نیز روسیه و ایالات متحده بیانیه مشترکی را صادر و در آن اعلام داشتند که تضمین های امنیتی توافق نامه بوداپست حتی پس از انقضای معاهده ی START کماکان پابرجا خواهد ماند[39]. دولت اوکراین گمان می کرد امنیت اوکراین به دلیل اشتراکات فرهنگی، اقتصادی و حتی قومی فراوان با روسیه همواره از جانب مرزهای شرقی اش تامین خواهد بود، و علاوه بر آن با این اقدام در جهت تنش زدایی با غرب روابط سیاسی و اقتصادی بسیار گسترده ای را نیز با بلوک غرب به دست خواهد آورد که به رونق هرچه بیشتر اقتصاد و صنعت اوکراین کمک می کند. اما همه اینها، با وجود پتانسیل عظیمی که این کشور به عنوان مهمترین و صنعتی ترین جمهوری اتحاد جماهیر شوروی پس از روسیه از آن برخوردار بود، نه تنها موجب شکوفایی چشم گیر اقتصادی اوکراین نشد بلکه تمامیت ارضی اش نیز تامین نشد. هیچ یک از تضمین های داده شده از سوی روسیه و آمریکا و دیگر کشور ها در زمان اشغال کریمه و مناطق شرقی اوکراین گره ای از کار کیف نگشود، و حداکثر اقدام برخی کشورهای غربی اعمال تحریم های محدود، ارسال تسلیحات دست چندم و نه چندان تاثیر گذار و در نهایت لفاظی بود. در این بین آلمان حتی مرزهای هوایی خود را به روی هواپیمای انگلیسی حامل کمک نظامی بست[40].البته اکنون و پس از آغاز تجاوز روسیه رویه ارسال سلاح به اوکراین تغییر یافته و سیل سلاح های غربی به این کشور سرازیر شده است. البته در همین برهه هم طرف های غربی سعی در حفظ سطح تنش داشته و از ارسال سلاح هایی که خاک روسیه را هدف قرار دهد سرباز می زنند. ( برای نمونه عدم ارسال پرتابه های برد بلند هیمارس تاکنون) --- در مورد اکراین می توان دید که این کشور نه تنها از توان اتمی خود دست کشید، بلکه به دلیل مشکلات اقتصادی که در تمام سال های پس از فروپاشی شوروی داشت نتوانست توان نظامی کنوانسیونی خود را حفظ کند چه رسد به ارتقای تجهیزات. بسیاری از تجهیزات نظامی باقی مانده از دوره شوروی از وضعیت عملیاتی خارج و یا حتی اوراق شدند، از سوی دیگر هیچ نوسازی عمده ای نیز به دلیل مشکلات اقتصادی عمده در ارتش این کشور، به رغم توانایی فنی و صنعتی عظیمی که در اختیار داشتند صورت نگرفت. این بخش از استدلال متکی بر آن است که تصور سیاستمداران اکراین مبتنی بر به دست آوردن فاکتورهای دیگر قدرت مانند قدرت اقتصادی و یا داشتن ارتش متعارف قوی بدون سلاح هسته ای، چقدر نادرست بوده است و امروز مشخص است که با حفظ تسلیحات هسته ای احتمال حمله روسیه بسیار کمتر می شد. ایران: برنامه اتمی ایران به رغم قدمت قابل توجه[41] [42] هیچگاه به مرحله آزمایش گرم سلاح اتمی نرسید. در طی دو دهه اخیر در موارد متعدد ایران جهت محدود کردن و یا حتی تعلیق برنامه اتمی خود با گروهی از کشورهای غربی و یا مجموعه کشورهای عضور شورای امنیت مذاکره کرده است. این تاریخ طولانی مذاکرات شامل بیانیه سعدآباد[43]، توافق بروکسل[44]، توافق پاریس[45]، مذاکرات 6 گانه ژنو[46]، تفاهم هسته‌ای لوزان[47] و نهایت برجام (JCPOA)[48] می باشد. در هر دوره از توافقات طرف ایرانی با اعتماد سازی (در حوزه های اتمی و حتی غیر اتمی)، تعلیق برنامه اتمی، توقف توسعه برنامه، کاهش ذخایر اورانیوم غنی شده، کاهش تعداد سانتریفیوژ ها[49]، تعطیلی تاسیسات، بازرسی های سخت گیرانه و بی نظیر در سطح دنیا و ... را پذیرفته، دست آورد این مذاکرات اما همواره کارشکنی، حفظ و حتی تشدید تحریم ها، محور شرارت خواندن ایران، تهدید به حمله نظامی، عدم اجرای وعده های داده شده به طرف ایرانی، تحریم های فلج کننده، مصادره اموال، منع تجارت با ایران، تحریم نفتی و بانکی، تهدید های چند باره در دوره اوباما و ترامپ به مورد حمله اتمی قرار گرفتن، تعطیلی و عقب ماندگی برنامه اتمی، ترور های متعدد دانشمندان اتمی، جاسوسی و خراب کاری های عمده در صنعت اتمی ایران بوده است. مهم ترین باخت ایران در جریان مذاکرات از دست دادن پتانسیل تولید سالانه 4 الی5 کیلوگرم پلوتونیوم بر اثر از دست دادن راکتور آب سنگین اراک بود. نقل قول هایی منتسب به صالحی و یا مرحوم فخری زاده وجود دارد که خروجی آب سنگین اراک را مناسب تولید سلاح ندانسته اند. از سوی دیگر برخی معتقدند که این مقدار پلوتونیوم با اندکی تغییر در طراحی راکتور، پتانسیل تولید سالانه یک یا دو سر جنگی تاکتیکال ( حدود 20 کیلو تن) را برای ایران فراهم می نمود. ---- وضعیت امروز ایران در مقایسه با موارد پیش گفته نشان دهنده ی خسارت بیش از حدی است که ملت ایران تنها از" نحوه ی مذاکره و اراده ی سیاسی بلاتکلیف موجود" متحمل شده اند. در مجموع مذاکرات و معامله های اتمی ایران حتی نسبت به مورد حداقلی چون لیبی نیز سودمند نبوده است. این در حالی ست که در مورد لیبی و کره شمالی، این دو کشور به واقع چیز زیادی را از دست ندادند، لیبی حتی به توان فنی ساخت سانتریفیوژ نرسیده بود، کره شمالی نیز تسلیحات اتمی خود را واگذار نکرد، و تاسیسات اتمی مهم و تاثیرگذاری را به تعطیلی نکشاند، به همین چندان جهت انتظار دریافت امتیاز های چشمگیری از آمریکا را می توان برای آنها متصور نبود. حال آنکه ایران در آستانه تبدیل شدن به یک قدرت اتمی همه چیز را داد و هیچ به دست نیاورد. نتیجه گیری: از آنچه در مورد تاریخچه هسته ای شدن کشورها گفته شد می توان چهار مدل را در انواع مذاکرات انجام شده با قدرت های اتمی شناسایی نمود. مدل اول مذاکره بر سر دانش هسته ای ؛ مدل لیبی است. مدل دوم مذاکره بر سر حق ساخت سلاح هسته ای؛ مدل کره شمالی است. مدل سوم مذاکره بر سر حق انباشت سلاح های هسته ای؛ مدل اکراین است و مدل چهارم که مدل هند و پاکستان است مدل مذاکره بر سر حق کاربست سلاح هسته ای است. مدل ایران اما مشخصا یک مدل بلاتکلیف است. ایران با سابقه بسیار طولانی در دانش هسته ای جهت حفظ این دانش و بر سر موارد ادعایی مذاکرات را شروع نمود.سپس به طور مخفیانه برای ساخت سلاح هسته ای اقدام کرد و به طور مخفیانه بدون رسیدن به مرحله تست گرم آن را کنار گذاشت. از آن زمان همواره با موضوع "بازه فرار هسته ای" بازی می کند و در یک بلاتکلیفی مطلق تحریم هایی که باید برای ساخت سلاح متحمل می شد را تحمل کرده و بدون ساخت سلاح تنها با بازی با کارت فرار هسته ای قصد امتیاز گیری از کشورهای هسته ای را دارد. توضیح بیشتر آنکه در دوره های قبل از دولت تدبیر و امید سعی می شد از افزایش میزان غنی سازی و حجم ذخایر اورانیوم غنی شده به عنوان اهرمی در مذاکرات برای امتیاز گرفتن - یا موضوعی برای معامله – استفاده شود. اکنون اما به نظر می رسد ادبیات جدیدی در حال شکل گرفتن است . ادبیاتی که امروزه در سطح نخبگانی و بعضا مردمی شکل گرفته است عموما بر پایه این رویه است که ایران ابتدا بمب (کلاهک) اتمی را بسازد و سپس بر سر آن با طرف های غربی و شرقی مذاکره کند. تجربه اوکراین به وضوح نشان می دهد که این ره به ترکستان است و توفیقی از این مسیر نصیب ایران نخواهد شد. اوکراین بر سر سه هزار کلاهک اتمی با امضای شرق و غرب توافق کرد، و امروز در حالی در لبه فروپاشی اقتصادی و تجزیه ایستاده است که آن توافق ها و امضای مکتوب شده در همان روی کاغذ باقی مانده اند. به بیان دیگر کلیه فعالیت ها و مذاکرات صورت گرفته با کشورهای در شرف اتمی شدن یک بازی مجموعه صفر[50] بوده است که در آن یک طرف همه چیز را به دست می آورد و طرف دیگر همه چیز را از دست می دهد. تجربه دو دهه مذاکرات اتمی در دولت های مختلف با رویکرد های مختلف نیز به نوبه خود این نظر را اثبات کرده است. در شرایط موجود با یک نگاه واقع گرایانه نمی توان وضعیتی را در یک بازی مجموعه صفر متصور بود که ما برنده کامل و قدرت های اتمی یا درواقع اعضای شورای امنیت[51] بازنده تحولات باشند. در این حالت بهترین رویکرد ممکن این است که بتوان با ابتکار عمل معادلات را به سمت بازی با مجموع غیر صفر[52] سوق داد. خروجی این بازی باید احقاق تمامی حقوق ملت ایران و رفع تمامی تحریم ها و موانع باشد، بدون اینکه چیزی را – یا مانند مذاکرات پیشین همه چیز را - در این بین ببازیم. در این رویکرد جمهوری اسلامی ایران ساخت، عملیاتی سازی و انباشت سلاح اتمی را به انجام می رساند و به هیچ وجه بر سر مواردی چون میزان ذخایر اورانیوم غنی شده، تعداد و نوع سانتیرفیوژ ها، درصد غنی سازی و ... مذاکره نمی کند. با خارج شدن از آن بازی بی حاصل و کهنه 20 ساله، در واقع این بار ایران به عنوان یک قدرت اتمی اثبات شده[53]، بر سر کاربرد و یا عدم کاربرد سلاح اتمی مذاکره می کند و نه بر سر داشتن و یا نداشتن سلاح اتمی، حفظ و یا از دست دادن ظرفیت صنعت اتمی. این درواقع سطح و ادبیاتی ست که ابر قدرت ها در قالب آن با یکدگیر صحبت و مذاکره می کنند، رویه ای ست که آمریکا و روسیه برای دهه ها از آن پیروی کرده اند. مواردی همانند اینکه توافق شود در چه محل هایی سلاح اتمی انباشت شود یا نشود یا در چه تعدادی به چه شکلی صورت گیرد همگی از مصادیق مربوط به حوزه کاربرد (مقدمات کاربرد) می باشد. لاجرم ایران نیز برای خروج از این دور باطل و بی سرانجام بیست ساله ناگریز است که وارد این فاز شود. البته در برابر این سیاست برخی بیم سرنوشت کره شمالی را برای ایران می دهند و معتقدند که پیونگ یانگ پیشتر این مسیر را پیموده و جز انزوای بی مانند در سطح بین المللی و رشد فقر چیزی نصیبش نشده است. اما اشتباه این استدلال از آن جا ست که اولا کره شمالی اساسا در قطع رابطه خودخواسته با دنیا به سر می برد و ایزوله بودن نسبت به دیگر کشورهای دنیا روش حاکمرانی بوده است که حکومت کمونیستی این کشور به صورت خودخواسته در پیش گرفته است. کره شمالی هیچگاه در هیچ برنامه و یا مذاکره ای قصد ارتباط و تجارت آزاد با جامعه جهانی را نداشته است. دوم آنکه مساله سلاح اتمی برای کره شمالی، آنچنان که پیشتر در ابتدای این یادداشت اشاره شد از بدو امر مساله ای در قالب تفکر قلعه ای و صرفا دفاعی بود. پیونگ یانگ در طی حدود هفتاد سال گذشته (پس از جنگ کره) همواره به دنبال تبدیل شدن به دژی تمام عیار بوده است و نه یک ابر قدرت فعال و دارای ارتباطات گسترده در سطح دنیا، و مسیری کاملا متضاد با مسیر پیشنهادی در این یادداشت را در پی گرفته است. به بیان دیگر در نظر مخالفان رویه پیشنهادی بین رفتار سیاسی[54] و مساله سلاح اتمی کره شمالی، یک مغالطه بزرگ صورت می گیرد. اما در مدل هند و پاکستان که از جمله دارندگان سلاح اتمی در مقیاس قابل توجه هستند، مساله سلاح اتمی آنها کاملا( اگرچه به طور غیر رسمی) پذیرفته شده و هدف هیچ کارزار فشار حداکثری و تهدید به جنگ از سوی هیچ ابر قدرتی دیگر نیستند. این دو کشور نه تنها مورد تحریم های فلج کننده قرار نگرفته اند بلکه روابط عمده ای با شرق و غرب داشته و حتی این روابط وارد حوزه نظامی نیز شده است. علاوه بر این به دلیل توان تسلیحات اتمی این کشور ها دیگر کشورها اساسا نمی توانند تمام گزینه ها را برای آنها روی میز بگذارند و ابزارهای فشار احتمالی برای ایشان به شدت محدود شده است. دامنه این موضوع فراتر از این موارد رفته و حتی کار به آنجا می کشد که آمریکا به شدت با مسائلی که حاکمیت ملی این کشورها را به خطر بیاندازد مقابله می کند، چرا که بیم آن دارد که در میان آشوب تسلیحات اتمی این دو به دست دیگر کشور ها و یا حتی بازیگران غیر دولتی بیافتد. مشخص است که راه فعلی که جمهوری اسلامی ایران در حال پیمودن آن است مسیر "کره شمالی سازی" است. آنچنان که در طی دو دهه گذشته نیز جز افزایش انزوا و تحریم، بسته شدن انواع مسیر های تجاری و مالی ماحصلی برای ایران نداشته است. [1] nuclear-weapon states [2] Non-Proliferation Treaty [3] کشورهایی که تا پیش از 1 ژانویه 1967 سلاح اتمی خود را ساخته و آزمایش کرده اند. [4] شامل آمریکا، انگلیس و شوروی که قدرت های اتمی بنیانگذاران NPT بودند و از آنها به عنوان Recognized nuclear-weapon state ratifiers یاد می شود، و کشورهایی چون چین و فرانسه که سلاح آتمی آنها به موجب این پیمان به رسمیت شناخته شد Recognized nuclear-weapon state acceders [5] Paradigm shift [6] در 16 اکتبر 1964 چین نام خود را به عنوان 5 امین کشوری که پس از آمریکا، شوروی، انگلیس و فرانسه دست به آزمایش سلاح اتمی زده است در تاریخ ثبت کرد. چین پروژه دست یابی به سلاح اتمی خود را از اواسط دهه 1950 و پس از جنگ کره آغاز کرده بود، و البته در این مسیر از کمک های چشم گیر شوروی در حوزه مسائل فنی و تجهیزات برخوردار شده بود. تحقیقات در باره طراحی این بمب در موسسه فیزیک و انرژی اتمی پکن، و کار غنی سازی اورانیوم در منطقه لانژو صورت می گرفت. اما با سرد شدن روابط شوروی و چین در اواخر دهه 1950 شوروی از همکاری های فنی در این پروژه دست کشید. در جوئن 1959 نیکیتا خروشچف تصمیم گرفت از ارائه نمونه اولیه بمب به چینی ها خودداری کند. این مساله چین را وادار کرد تا کار بر روی سلاح اتمی را با اتکا به توان داخلی و تحت پروژه 59-6 پیگرید. سرانجام در اکتبر 1964 چین توانست اولین آزمایش اتمی خود را در صحرای گوبی در غرب چین، در نزدیکی جاده تاریخی ابریشم به انجام برساند. این بمب معادل 22 کیلوتن قدرت داشت که 1 کیلوتن بیشتر از بمب Fat Man بود که آمریکا در طی جنگ جهانی دوم با آن شهر ناکازاکی را نابود کرده بود. چین در مجموع 47 آزمایش اتمی انجام داد که آخرین آن در 29 جولای 1996 تنها 2 ماه پیش از امضای معاهده ی منع آزمایش اتمی (CTBT) بود. قوی ترین این آزمایش ها معادل 4 مگاتن (4 میلیون تن) TNT قدرت داشت که از نوع هیدروژنی بود. [7] اتحاد جمهاهیر شوروی سابق اولین آزمایش اتمی اش را در تاریخ 29 آگوست 1949 با کد "RDS-1" در سایت تست Semipalatinsk در قزاقستان امروزی به انجام رساند. این بمب معادل 22 کیلوتن TNT قدرت داشت. پس از بمباران هیروشیما و ناکازاکی در 1945، و دیدن قدرت بی مانند این تسلیحات جوزف استالین دستور داد تا در طی یک دوره 5 ساله پروژه ساخت بمب اتمی به انجام برسد و این مهم بر عهده دانشمند اتمی جوان، ایگور کورچاتوف گمارده شد. بمب RDS-1 شباهت بسیار زیادی به بمب Fat Man آمریکایی داشت که ناکازاکی را ویران کرده بود. این به این دلیل بود که شوروی توانسته بود با جاسوسی اطلاعات پروژه منهتن و آزمایش Trinity را به دست آورد و بر اساس آن بمب پلتونیومی خود را طراحی کند. [8] prohibition of development, production, stockpiling and use [9] دست کم 90 کلاهک اتمی [10] Atomic ambiguity [11] اولین تست اتمی هند تحت پروژه Pokhran I در 18 می 1974 در شمال شرقی منطقه پوکاران در ایالت راجستان در فاصله کمتر از 100 کیلومتری مرز پاکستان صورت گرفت. این بمب که "بودای خندان" نام داشت در یک شفت زیر زمینی منفجر شد و قدرتی معادل 12 کیلو تن (12000 تن) TNT داشت. این قدرت حدودا معادل نیمی از توان بمب اتمی ترینیتی بود که اولین تست اتمی تاریخ (در 16 جولای 1945) بود که توسط آمریکا انجام شد. هند حد فاصل سال های 1974 تا 1998 تحت پروژه های Pokhran I و Pokhran II در مجموع 7 آزمایش اتمی انجام داد که قدرتمند ترین آنها معادل45 کیلوتن TNT قدرت داشت. [12] پاکستان اولین تست اتمی خود را در تاریخ 28 می 1998 پاسخ به برنامه Pokhran II هند تحت پروژه Chagai-I به انجام رساند. در این پروژه در مجموع 5 آزمایش سلاح اتمی صورت گرفت که قوی ترین آنها معادل 40 کیلوتن TNT قدرت داشت. در سال 2005 بی‌نظیر بوتو مدعی شد که پدرش ذوالفقار علی بوتو به وی گفته بوده که پاکستان از سال ها قبل، و در واقع در سال 1977 توانسته بوده به سلاح اتمی دست یابد اما صرفا به دلیل اجتناب از تنش های بین المللی از آزمایش آن سرباز زده بود، و در سال 1998 تنها پس از آزمایش های اتمی جدید هند انگیزه لازم برای اجرای آزمایش اتمی به دست آمد. [13] Arms control policy [14] India–United States Civil Nuclear Agreement [15] https://www.armscontrol.org/factsheets/LibyaChronology [16] De-escalation [17] The factor of superiority [18] all-fortressization [19] Samuel Ramani (February 18, 2016). "These 5 things help make sense of North Korea's nuclear tests and missile launch" [20] John Pike. "Nuclear Weapons Program". globalsecurity.org. Archived from the original on March 2, 2010. [21] nuclear fission device [22] NORSAR revised estimate based on a tremor of 6.1M [23] https://www.ctbto.org/nuclear-testing/the-effects-of-nuclear-testing/the-united-states-nuclear-testing-programme. [24] https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_nuclear_weapons_tests_of_the_Soviet_Union [25] Moon Jae-in [26] Kim Jong-un [27] Kim Min-ki [28] Democratic Party of Korea [29] National Intelligence Service [30] Punggye-ri [31] Sohae [32] "North Korea is reportedly preparing nuclear and missile sites for international inspectors". CNBC. October 31, 2018. [33] Ukraine Special Weapons Archived 1 April 2005 at the Wayback Machine, GlobalSecurity.org [34] Budapest Memorandum on Security Assurances [35] Vasylenko, Volodymyr (15 December 2009). "On assurances without guarantees in a 'shelved document'" [36] فعال سازی با این کد ها از طریق سامانه های Permissive Action Link و سامانه های فرماندهی و کنترل روسی انجام می پذیرفت. [37] Martel, William C. (1998). "Why Ukraine gave up nuclear weapons: non-proliferation incentives and disincentives". In Barry R. Schneider; William L. Dowdy (eds.). Pulling Back from the Nuclear Brink: Reducing and Countering Nuclear Threats [38] Pikayev, Alexander A. (Spring–Summer 1994). "Post-Soviet Russia and Ukraine: Who can push the Button?" [39] Ukraine, Nuclear Weapons, and Security Assurances at a Glance | Arms Control Association". [40] https://twitter.com/terror_alarm/status/1483366144274743301?t=ikoxHoIkJktu1bpoA3iWjg&s=09 [41] برنامه هسته‌ای ایران که در سال ۱۳۲۹ آغاز شده بود در سال ۱۳۵۳ با تأسیس سازمان انرژی اتمی ایران و امضای قرارداد ساخت نیروگاه اتمی بوشهر شکل جدی به خود گرفت. ایران در سال ۱۳۳۷، به عضویت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درآمد و در سال ۱۳۴۷ پیمان عدم تکثیر سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) را امضاء کرد و دو سال بعد آن را در مجلس شورای ملی به تصویب رساند. [42] Khan, Saira (2010). "The study case:Iran". Iran and nuclear weapons. Routledge Global SecurityStudies. pp. ۴۷–۴۸. ISBN 978-0415-45307-3. [43] در ۲۹ مهر ۱۳۸۲ [44] ۴ اسفند ۱۳۸۲ [45] در ۲۴ آبان ۱۳۸۳ [46] آخرین مورد در ۳ آذر ۱۳۹۲ [47] ۱۳ فروردین ۱۳۹۴ [48] ۲۳ تیر ۱۳۹۴ [49] centrifuge [50] Zero-sum game [51] United Nations Security Council [52] non zero-sum game [53] تثبیت قدرت اتمی و در صورت لزوم اراده استفاده از سلاح اتمی شامل مباحث فنی مفصلی می باشد که از موضوع این یادداشت خارج است. البته پیشتر این موارد موضوع بررسی اندیشکده ممتن (موسسه مطالعات و تحلیل های نظامی) بوده است. [54] political behavior

درس دوم: سطح راهکنشی پس از وقایع سال 2001 وزارت دفاع آمریکا دست یابی به تسلط اطلاعاتی[1] - دستیابی و بهره برداری از جمع‌آوری، ادغام، تجزیه وتحلیل و استفاده از اطلاعات برای تحقق اهداف ماموریت - را در دستور کار خود قرار داد. همان‌طور که در گزارش سال 2006[1] بررسی دفاع چهارساله بیان شد، دستیابی به این هدف به سیستم‌های پیچیده‌تر بستگی دارد که با هزاران پلتفرم، حسگر، گره تصمیم‌گیری، سلاح و جنگنده متصل از طریق شبکه‌های سیمی و بی‌سیم ناهمگن مشخص می‌شوند. این سیستم‌ها سیستم‌های فوق بزرگ مقیاس(ULS) خواهند بود. شبکه اطلاعات جهانی[1] (GIG)، سیستم‌های رزمی آینده ارتش[1] (FCS) و FORCEnet [1] نمونه‌هایی از این ابر سامانه های نوظهور وزارت دفاع آمریکا هستند که برای سازماندهی و هماهنگ کردن این فضای بزرگ انسانی، کاربردی و فناوری به‌منظور: · به برنامه ریزان وزارت دفاع اطلاعات مناسب را در مکان و زمان مناسب در طیف وسیعی از سیستم‌های پشتیبانی و سیستم‌های میدان نبرد ارائه می‌دهد. · مدیریت بهینه و سازگار منابع اطلاعاتی برای ارائه اطلاعات با کیفیت موردنظر قابل‌استفاده برای جنگجویان درگیر در عملیات تاکتیکی؛ · و حتی در مواجهه با حمله، عملیات اطلاعاتی مؤثری را انجام دهد، درحالی‌که اطلاعات حیاتی برای دشمنان را نیز از دسترس خارج می‌کند. این پایه فناوری باید بتواند محیط انسانی، محاسباتی و ارتباطات را برای جمع‌آوری، فیلترکردن و اولویت‌بندی تحویل این اطلاعات به‌منظور کارکرد مؤثر در زمینه محدودیت‌ها و نواقص منابع گذرا و پایدار، هماهنگ کند. ویژگی اساسی تسلط اطلاعاتی، سازگاری مداوم است. انطباق برای جبران تغییرات در الزامات ماموریت (مانند تغییر مسیر بسته‌های حمله برای درگیرشدن با اهداف حساس زمانی و اصلاح تخصیص جنگ افزارها به اهداف برای جلوگیری از تلفات غیر ضروری) و محیط‌های عملیاتی (مانند توپولوژی‌های شبکه پویا، انتشار/اشتراک تغییرات عضویت، و اتصال متناوب). به عنوان دو عنصر بسیار حائز اهمیت در حوزه تسلط اطلاعاتی می توان از آگاهی میدانی (محیطی) و نیز برتری اطلاعاتی[1] نام برد. اطلاعات [1] در علوم نظامی شامل اطلاعاتی مربوط[1] به دشمن و یا یک منطقه خاص می شود. این اصطلاح همچنین برای آژانس هایی که وظیفه گردآوری این اطلاعات را دارند نیز به کار برده می شود. اطلاعات را می توان در دو سطح تاکتیکی و استراتژیک طبقه بندی کرد. اطلاعات استراتژیک اطلاعاتی است که برای تدوین برنامه های خط مشی و نظامی در سطوح سیاست بین المللی و ملی مورد نیاز است. اطلاعات تاکتیکی اساساً برای پاسخگویی به نیازهای فرماندهان میدانی نظامی در نظر گرفته شده است تا آنها بتوانند برای عملیات رزمی برنامه ریزی کنند. اساساً، اطلاعات تاکتیکی و استراتژیک فقط از نظر دامنه، دیدگاه و سطح بکارگیری متفاوت است.آگاهی میدانی شامل تسلط لحظه ای و بر خط بر میدان عملیات و محیط پیرامون آن است. این آگاهی هم در زمان طرح ریزی عملیات و هم در هنگام اجرای آن از اصول اساسی عملیات نظامی مدرن در ارتش های سطح اول دنیا می باشد. یک میدان عملیاتی شامل چهار دامنه فیزیکی (زمین، دریا، هوا، فضا) و یک دامنه عملکردی (سایبری و طیف الکترومغناطیس) می باشد. میل به همگرایی سریع اثرات انبوه به طور همزمان (و گاهی اوقات به طور مداوم) در چندین حوزه در لحظات تعیین کننده در یک محیط عملیاتی جهانی و پیچیده به همان اندازه مستلزم آگاهی استثنایی و مشابه دانای کل نسبت فضای عملیات است. در طی جمع این دو حوزه و نیز دیگر موارد که نهایتا مفهوم "تسلط اطلاعاتی" را تشکیل می دهند چنان سطحی از قابلیت و توان طرح ریزی تاکتیکی و استراتژیک را در اختیار ارتش ایالات متحده قرار داده است که حتی نسبت به ارتش دوم دنیا نیز شکافی پر ناشدنی ایجاد کرده است. مصادیق مختلفی برای این تاثیر گذاری و نیز سامانه ها و زیرسامانه های دخیل در آن و حتی مهمتر انواع پروتکل های عملیاتی تدوین شده به منظور بهره بردن و تعریف جایگاه عملیاتی این مفهوم در سازمان رزم ایالات متحده می توان بر شمرد. به عنوان متاخر ترین نمونه می توان از به شکست کشاندن فاز اول عملیات نظامی روسیه در اشغال اوکراین نام برد. در این درگیری ایالات متحده و متحدانش با در اختیار گذاردن معدودی تسلیحات و ادوات، اما با ایجاد تسلط اطلاعاتی در منطقه – توسط طیف مختلفی از انواع سنسورهای هواپایه، دریاپایه، فضایی و نیز محیط سایبری و الکترومغناطیس – به نحو کم نظیری اثر گذاری عملیاتی این ادوات در میدان رزم را افزایش دادند. این افزایش عملکرد به نحوی بود که بیش از 100 هزار نیروی عمل کننده روسی در کنار تعداد پرشمار انواع ادوات و جنگ افزار ها در فاز نخست حمله پس از متحمل شدن خسارت و تلفات سنگین و بعضا اعجاز انگیز مجبور به عقب نشینی گسترده – به خصوص از حومه کیف – شدند. موارد و مصادیق متعددی از اثرگذاری تسلط اطلاعاتی آمریکا در جنگ آمریکا می توان نام برد که از حوصله این یادداشت خارج است و در اینجا صرفا به بیان چند مورد بسنده می شود. · پایش و شناسایی دقیق و لحظه ای حرکت واحد های روسی در نقاط مختلف به صورت همزان · پایش و شناسایی لحظه ای خلا های میان واحد های روسی جهت اجرای عملیات پشت خطوط · پایش و شناسایی خطوط لجستیک واحد های روسی در پشت خطوط درگیری به منظور نابودی دقیق آنها و فلج کردن نیروهای عمل کننده · عملیات های گسترده شنود، جمع آوری سیگنال و جاسوسی سایبری که منجر به لو رفتن طرح های عملیاتی و موقعیت واحد های فرماندهی شد که در نتیجه آن چندین ژنرال و افسر عالی رتبه روسی در عملیات های دقیق کشته شدند. ابعاد این عملیات تا جایی ادامه یافت که حتی مکالمات خصوصی سربازان روسی با خانواده هایشان شنود می شد. از این اطلاعات علاوه بر جانمایی و به دست آوردن اطلاعات نظامی، در مواردی حتی برای جنگ روانی و رسانه ای نیز استفاده شد – در یک مکالمه شنود شده همسر یکی از سربازان روسی وی را به تجاوز به زنان اوکراینی تشویق می کرد و انتشار این مکالمه بازتاب گسترده ای یافت. · تجهیز واحد های پدافندی و آتشباری قدیمی اوکراینی به تجهیزات ارتباطی مدرن آمریکایی که نسبت به اخلال و جمینگ مقاومت بالایی دارند. این مساله باعث شد تا با بر قراری موثر ارتباطات امن و نیز حفظ تحرک واحد های عمل کننده اثر گذاری ادوات بسیار قدیمی نیز تا حد قابل توجهی حفظ شود و در عملیات های اخلال نیروهای روسی از کار نیافتند. · از کار انداختن کامل نیروی هوایی روسیه به واسطه حفظ شبکه پدافندی اوکراین (به رغم متحمل شدن خسارت قابل توجه) با ارائه اطلاعات جامع و لحظه ای هواگرد های روسی. در این بخش در ابتدا حملات نیروی هوایی و بالگردی روسیه متحمل خسارات و تلفات سنگین شد، پس از آن بر اساس اطلاعات منتشر شده 90% از سورتی های پرواز جنگنده های روسی تنها بر فراز مناطق حضور نیروهای روسی صورت می گرفت و تنها 10% سورتی ها به حملات در عمق خطوط اوکراینی ها می پرداخت. با ادامه این روند نیروی هوایی روسیه را به جز معدودی سورتی پرواز جنگنده های پشتیبانی نزدیک سوخو-25 می توان به کلی از دور خارج شده دانست. · رصد لحظه ای ناوگان دریایی روسیه که با استفاده از این اطلاعات ارتش اوکراین توانست تلفات و خسارات قابل توجهی به روسیه وارد سازد از جمله غرق کردن رزم ناو کلاس موسکوا. از دیگر عرصه های مهم گسترش سامانه های پدافند موشکی و شبکه رادارهای پیش اخطار مرتبط با آن است. گسترش هر چه بیشتر این پایگاه ها و نیز ناوهای حامل این سیستم ها تسلط و آگاهی اطلاعاتی بیشتری از محیط هوا / فضای مناطق مختلف دنیا برای ایالات متحده به ارمغان آورده است به نحوی که منجر به ایجاد یک برتری راهبردی برای آمریکا به نسبت دیگر رقبا شده است. تنها در منطقه خاور میانه رادارهای پیش اخطار زمین پایه و بسیار دوربردی در اسرائیل، پایگاه اینجرلیک ترکیه و نیز در قطر (پروژه 1 میلیارد دلاری) فعال هستند که بخش قابل توجهی از هوا فضای منطقه خاور میانه از جمله نواحی وسیعی از عمق خاک ایران را پوشش می دهند. علاوه بر این نقش بی بدیل سنسورهای فضا پایه به عنوان بخشی از شبکه جهانی دفاع موشکی آمریکا نیز انکار ناشدنی است. به عنوان یک نمونه، در ماجرای تراژیک ساقط شدن هواپیمای مسافری اوکراینی توسط پدافند سپاه ماهواره های مجهز به سنسور های فرو سرخ آمریکایی [1] بلافاصله حتی شلیک موشک های کوچکی چون موشک های سامانه تور را تشخیص داده بودند و از همان ابتدا اطلاعات مربوط به تعداد شلیک، زمان و فاصله بین دو شلیک را ابتدا در اختیار هم پیمانان و سپس رسانه های عمومی قرار دادند و این در حالی بود که تایید دو شلیک توسط سیستم تور چندین روز بعد توسط مقامات سپاه صورت گرفت. واقعیت آن است که درگیری اخیر اوکراین هر روز ابعاد بیشتری از قدرت سامانه های کسب اطلاعات و شبکه اطلاعاتی آمریکا/ ناتو را نشان می دهد. به نظر می رسد درگیری های اخیر آمریکا در خاورمیانه و با گروه های شبه نظامی اصلا زمینه ی بروز و استفاده ازین تجهیزات را نداشت. اطلاعات عظیمی که فایو آیز و کشورهای هم پیمانش مرتبا در حال کسب، پرورش و تحلیل آن هستند در مقابل گروه های محدود با فعالیت سلولی همچون داعش و القاعده، فزون سزنده (overqualified) است. مفهوم سیطره اطلاعاتی در مقابل بازیگران دولتی و ارتش های منظم بسیار کارآمدتر بوده و علاوه بر اشراف بر محیط نبرد توانایی پیش یابی محیط را هم بالاتر می برد که البته بخشی از این موضوع به پیش بینی پذیر بودن رفتار این بازیگران برمی گردد. بنابراین قدرت اطلاعات نظامی ناتو را نباید در سنجش با بازیگران غیر دولتی بلکه باید در یک نبرد کامل هوایی، زمینی و دریایی مانند جنگ اکراین سنجید. ضعف های عمده ی روسیه شامل مشکلات در حوزه های فرماندهی (طرح عملیات، روحیه ضعیف نیروها)، لجستیکی و مهم تر از همه عدم به روز بودن تسلیحات است ( بخش بزرگی ازین مشکلات به توان اقتصادی ضعیف روسیه برمی گردد). اما در کنار ضعف های روسیه باید به برتری اطلاعاتی کامل ناتو نیز توجه داشت. این برتری اطلاعاتی که امروزه مهم ترین عامل رقم زدن شکست های کنونی روسیه است توجه زیادی را در میان سیاست گذاران و تصمیم سازان کشورهای عضو ناتو برانگیخته است. بسیار محتمل است که با انتشار گزارش های مرتبط با این موضوع بودجه های بیشتری به این موضوع اختصاص داده شود و این شکاف فن آوری عمیق میان ناتو و ما بازهم عمیق تر شود. بنابراین لازم است هرچه زودتر توجه فرماندهان ایرانی به مساله اطلاعات نظامی و نقش بی بدیل آن در هر گونه در گیری احتمالی آینده جلب شده و سیاست های متناسب جهت کاهش فاصله میان ما و دشمن در این بخش اتخاذ شود. ........................................................................................................................ [1] information dominance [1] Quadrennial Defense Review Report, February 2006, https://www.comw.org/qdr/qdr2006.pdf [1] Global Information Grid [1] Army Future Combat Systems [1] ForceNet یک پلت فرم ارتباطات الکترونیکی دفاعی است که برای اتصال کاربران ثبت نام شده در جوامع آنلاین امن استفاده می‌شود. فورس نت ارتباطات و به اشتراک گذاری اطلاعات قابل حسابرسی را تسهیل می‌کند. ارتباط در این بستر از نوع یک به یک و یک به بسیار، از جمله ارتباطات هدفمند و پشتیبانی در شرایط اضطراری و برای افراد خاص ممکن است. [1] intelligence superiority [1] intelligence [1] SBIRS [1] برای آشنایی نگاه کنید به مراجع در صفحه https://en.wikipedia.org/wiki/Space-Based_Infrared_System

بدون F35 یه پروژه شکست خورده است مگر اینکه ترکیه اینو صرفا برای پشتیبانی از نیروهای خودش در جاهایی مثل لیبی ساخته باشه. حتی در مقابل ارتش یونان هم طعمه آسونی محسوب میشه. فلسفه ناو هواپیمابر اینه که تو یک فاصله مطمعن عقب بایسته و جنگنده هاش برای عملیات در دوردست به پرواز دربیان ولی این باید تا محدوده 150-200 کیلومتری به منطقه جنگی نزدیک بشه که در خط آتش بسیاری از سلاح های ضدناو قرار میگیره.

این مواردی که گفتید همه اش یکی هست اما در بازه زمانی بسیار طولانی. این داستان مقاطع مختلف داره و یه اتفاق نیست که نتیجه گیری و تموم بشه. - قبل از انقلاب. - دفاع مقدس. - فروپاشی شوروی. - دوره اصلاحات. - دوره احمدی نژادیون. - برجام و ... من این رو بعنوان یه ایده مطرح میکنم واسه یه گوشه از اتفاقات محتمل. بعد از فروپاشی شوروی اقمار این کشور بمب ها و موشک ها و تجهیزات تولیدی و حتی دانشمندان هسته ای رو میفروختن،... و البته ما ایرانخودرویی داریم که موتور از آلمان میاره قطعات از چین و فرانسه و میگه خودروی ملی تولید کردم و ...

بسم ا.. دیاگرام جالب در ارتباط با میزان نفوذ مهمات کالیبر کوچک به بدن انسان

خود زلینسکی هم تهدید کرده، اینا اگر اینقدر توانایی دارن چرا موسکو رو نمیزنن؟! ظاهرا در دنیا خیلی ضعیف و ابله به نمایش در اومدیم که هر کسی میتونه جرات این اظهار نظر رو به خودش بده که به ما باید حمله نظامی کرد!!.. صدور این پهپادها برای ما از جهاتی بد و از جهاتی خوب هم هست، بخصوص از این منظر که ما سالها بخاطر صلح دوستی و قاعده عدم تجاوز جنگی راه ننداختیم و کسی از قدرت نظامی ما آگاهی نداره و به همین خاطر از نظر نظامی هدفی ساده و دستیافتنی به نظر میرسیم، مثلا همیشه تبلیغ میشه که موشکهامون بسیار خطا دارند جنگنده هامون واسه 550 سال پیش هستند و ... به نظرم باید حدود 400 تا 600 موشک میانبرد به روسیه بدیم اینطوری میتونیم یه تهدید های روی میز رو در چشم دنیا بصورت عملی غیر ممکن نشون بدیم! البته عوارضی هم داره که خیلی قدرتمند بودن هم باعث میشه اتحادیه های بزرگتری علیه مون شکل بگیره....

بله درست میگویید.تصحیحش کردم. هر دو موشک صیاد 4 معمولی هستند. فیلم آزمایش صیاد 4 بی: https://www.mashreghnews.ir/news/1433330/فیلم-لحظه-شلیک-موفقیت-آمیز-موشک-صیاد-۴B

هفته داغ مرزهای جنوبی قفقاز با ایران پنج‌شنبه ۵ آبان ۱ - ۲۰:۳۱ از نمایش قدرت قایق‌های تندرو سپاه در مرز دریایی ایران و جمهوری آذربایجان تا خرید موشک‌های نقطه‌زن پاکستانی توسط دولت باکو! تنش در مرزهای ایران و آذربایجان نیروهای مسلح ایران مستقر در مرزهای جمهوری آذربایجان به حال آماده باش درآمده اند. بنابر گفته منابع آگاه در داخل ایران، تعدادی از قایق های تندرو نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز چهارشنبه چهارم آبان، به سوی مرزهای دریایی ایران و آذربایجان در محدوده نزدیک شهر آستارا استان گیلان حرکت کرده اند. از ماهیگیران خواسته شده تا از قایقرانی در این محدوده خودداری کنند. همچنین در مرزهای رودخانه ارس، واحدهای مرزبانی در حال آماده باش به سر می برند. شایان ذکر است در ابتدای مهر ماه، یک محموله سلاح و مواد منفجره در مرز ارس توسط مرزبانی جمهوری اسلامی ایران توقیف شده بود. استقرار موشک‌های پاکستانی در جمهوری آذربایجان بر اساس اطلاعات دریافتی از منابع مطلع، ارتش جمهوری آذربایجان موشک های بالستیک با قابلیت نقطه‌زنی از کشور پاکستان دریافت کرده است. این منابع درباره منبع تامین این سلاح ها افزوده اند: “این موشک ها به وسیله هواپیماهای باری به یک فرودگاه نظامی در اطراف باکو منتقل شده است. هنوز شیوه تحویل، تعداد و مبلغ قرارداد این موشک ها مشخص نشده نیست.” حضور مجدد تکفیری ها در شمال ارس و قره باغ منابع آگاه از حضور پر تعداد شهروندان غیرآذربایجانی با یونیفرم نظامی این کشور در جنوب منطقه قره باغ خبر می دهند. ظاهر این افراد نشان می دهد که ریش خود را به تازگی تراشیده و از نیروهای نظامی شیعه متنفر هستند. این افراد آذری نمی دانند و ضمن سرپیچی از دستورات افسران عالی رتبه ارتش این کشور، با آنها رفتار خوبی هم ندارند. برخی گمانه‌ ها بر این است که این مزدوران با اعتقادات سلفی تکفیری و شهروند پاکستان هستند. حملات رسانه های آذربایجان به ایران رسانه‌های جمهوری آذربایجان همچنان به نفرت پراکنی علیه ایران ادامه می‌دهند و با لحنی تهاجمی و غیر متعارف نسبت به ایران موضع گیری میکنند. با این وجود، هنوز مقامهای رسمی این کشور موضع مشخصی در این خصوص اتخاذ نکرده اند. علاوه بر اخبار و تبلیغات ضد ایرانی هر روزه در این کشور، برنامه هفته شامگاه یکشنبه شبکه تلویزیونی آذ تی وی به بیان دیدگاه ها درباره ایران پرداخته است. واکنش به موضع مقام های تهران درباره تمامیت ارضی ارمنستان و خودداری طرف آذری از تجاوز به خاک همسایه، مخالفت با کریدور زنگه زور در خاک ارمنستان، مانور نظامی سپاه پاسداران در جنوب ارس، ادعای حمایت غالب ۳۰ میلیون شهروند آذری ایران از دولت جمهوری آذربایجان!، پخش دوباره شعر جدایی ارس رجب طیب اردوغان و استفاده پرتکرار از واژه گوئنی آذربایجان (آذربایجان جنوبی)، ادعای همدستی جمهوری اسلامی ایران برای اشغال و ویرانی قره باغ توسط ارمنستان، رویدادهای یک ماهه گذشته ایران، قطع دسترسی به شبکه های اجتماعی و فیلترینگ اینترنت موضوعات مطرح شده این برنامه بوده است. پل خداآفرین روی خط بحران پل خدا آفرین روی رودخانه ارس همچنان یکی از موضوعات داغ و ابزار تبلیغاتی جمهوری آذربایجان علیه ایران است. رسانه این کشور همچنان با حضور گروه های مختلف هنری، شخصیت های دانشگاهی و سیاسی وابسته به دولت آن را به یک نماد ضد ایرانی تبدیل کرده اند. این پل آخرین بار هنگام جنگ اول قره باغ در سال ۱۹۹۴ و عقب نشینی مردم و نظامیان آذربایجان از زنگیلان به داخل خاک ایران استفاده شده است. پل های دوگانه خداآفرین در پایین دست سد ارس قرار دارند که در زمان صفویه و قاجاریه ساخته شده اند و هم اکنون پل قاجاری آن سالم مانده است. طرف آذربایجانی عبور طهماسبقلی میرزا (نادرشاه) افشار برای سرکوبی خونین شورش های ایالتها و ولایت های قفقاز را به خود منتسب می کند. حملات رسانه ای به فرانسه و آمریکا رسانه های آذربایجان حمایت مقام های فرانسوی و آمریکایی از ارمنستان را تقبیح کرده و آن را بی عدالتی در روابط دو کشور می دانند. گسترش روابط ایران و ارمنستان روز جمعه سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در شهر کاپان ارمنستان با حضور حسین امیرعبداللهیان و آرارت میرزویان وزیران امور خارجه دو کشور افتتاح شده است. وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران پس از این افتتاح به ایروان رفته و راه های گسترش همکاری دو طرفه را بررسی کرده است. حضور حسین امیرعبداللهیان در مسجد کبود ایروان و مرکز فرهنگی ایران در این مکان سبب واکنش تند مقام های آذربایجان شده است. آنها معتقدند که این مسجد متعلق به آذری های ارمنستان (یرآذ) است و نباید به دست سفارت ایران اداره شود. چندی پیش دو نماینده مجلس آذربایجان در سفر به ایروان به این مسجد رفته بودند تا اولین حضور خود را به رخ طرف های ایرانی و ارمنی بکشند. منبع : پبج تحولات جهان اسلام خدا به خیر بگذرونه ! بوی شر میاد

رزمایش ارتش شهریور 1401

اهمیت زاویه گردش عمودی لوله توپ در جنگ شهری یکی از ویژگی های مهم در خودروهای زرهی خصوصا در جنگ شهری زاویه گردش عمودی توپ است. زاویه گردش عمودی توپ بالاتر باعث خواهد شد خودروهای زرهی از فاصله نزدیک تر با اهدافی که در ارتفاع بالا قرار دارند (مثلا نیروهای که در طبقات بالایی یک ساختمان مستقر شده اند) درگیر بشوند. زاویه گردش عمودی توپ در بین تانک های نیز متفاوت است. تانک های تی-72 و تی-90 یکی از بدترین گردش عمودی توپ با زاویه 14+ درجه را دارند. این زاویه میتواند در نبرد شهری بسیار موثر باشد. به عنوان مثال تانک ابرامز گردش عمودی توپ با زاویه 20+ درجه را دارد که برای هدف قرار دادن اتاق یک ساختمان در ارتفاع 10 متری تانک باید حداقل از هدف حداقل حدود 28 متر فاصله بگیرد. اما در تانک های سری تی-72 و تی -90 برای هدف قرار دادن همان اتاق، تانک باید از هدف حداقل 40 متر فاصله بگیرد. در کنار مسئله حفاظت پایین به خاطر بارگذار خودکار چرخ و فلکی استفاده از بارگذار خودکار در تانک های تی-72 و تی -90 باعث کاهش زاویه گردش عمودی شده است که میتواند نشان دهد تانک های تی-72 و تی-90 میتواند برای جنگ شهری نامناسب باشند. البته بارگذار خودکار به خودی خود باعث کاهش زاویه نمی شود و طراحی نوع بارگذار بر زاویه گردش عمودی موثر است به عنوان مثال تانک تی-64 همانند سری تی-72 و تی-90 زاویه گردش عمودی توپ با زاویه 14+ درجه را دارد. بدترین زاویه گردش عمودی بعد از تانک های تی-72 و تی -90 به تانک لکلر، تی-80 و تایپ 10 با گردش عمودی با زاویه +15 درجه تعلق دارد ( البته برخی منابع زاویه گردش عمودی تایپ 10 زاویه 10+ اعلام کرده اند). تانک ها K2 بهترین زاویه گردش عمودی توپ با زاویه بیش از 20+ درجه ( زاویه گردش عمودی توپ به خاطر سیستم تعلیق هیدروپنوماتیک‌ در حدود 24+ درجه است) را در بین تانک های داری بارگذار خودکار دارند. تصویر شماتیک از مقایسه زاویه گردش عمودی توپ در تانک ابرامز و تی-72

در مورد اهمیت مجید با توجه به جنگ در اکراین: وقتی نیروی زمینی پیشروی میکنه، گهگاه میتونه موفعیت هدف رو تشخیص بده و گهگاه فقط میتونه محدوده تهدید رو شناسایی کنه، در بسیاری از موارد به تهدید بسیار نزدیک هست و شاید فاصله میان خط تماس دو نیروی مخاصم کاملا از بین بره. در این موارد پشتیبانی نزدیک هوایی فقط با هلیکوپتر ممکن هست و یا گشت و شناسایی جنگنده در ارتفاع پست. و اگر تهدید نیروی پیاده باشه، شناسایی و انهدام از ارتفاع متوسط و بالا شاید غیر ممکن بشه، بخصوص در مناطق دارای پوشش.(مثل اکراین و جنوب لبنان و ...) در این زمان ورود به ارتفاع پست به دشمن تحمیل میشه. و کار میفته دست سامانه های برد کوتاه و این سامانه ها باید بسیار متنوع و بسیار پرتعداد باشن که بتونن اقدامات متقابل تجهیزات هوایی دشمن رو به چالش بکشن. مجید از اون سامانه هایی هست که بسرعت میتونه در هر جایی به هر تعدادی مستقر بشه. متکی به رادار نیست و به تنهایی عمل میکنه و هیچ وقت موقعیت دقیقش برای مهاجم قابل تدقیق و یا حتی شناسایی نیست. این برای جنگ زمینی بود، ولی» در اکراین حرکت موشکهای کروز رو شاهدیم که طبق محاسبه سر انگشتی من حدود 8 ثانیه برای هر موشک در شناسایی و شلیک زمان هست. پدافند ایران واحد هایی داره با عنوان دیده بان زمینی که این سامانه ها برای استقرار در حلقه های دفاعی اونها طراحی شده. دیده بان زمینی تیم های موتوری و گشت و شناسایی اطراف مناطق دارای حفاظت پدافندی و نقاط کور راداری هستند که بصورت چشمی(مسلح و غیر مسلح) هواگردها رو گزارش میکنند. واحدهایی که مثل گشت موتوری نیروی انتظامی عمل میکنن! بسیار پر تعدادن و به خودروهای فرماندهی مختلفی وصل هستن، گزارشات اینها میتونه موفقیت این سامانه های استقراری سریع مثل مجید رو چند برابر کنه.و با مستقر شدن واحدهایی مثل مجید در مناطق دارای نقاط کور، دشمن رو در تله پدافندی گرفتار کنه. اضافه کنم: مجید ظاهرا از سوخت بدون دود استفاده میکنه که این برای کشف نشدن موقعیت مجید روی زمین بصورت چشمی بسیار مفید هست، البته نمیدونم تا چه حد در برابر سنسورهای جدید مثل اف 35 میتونه موثر باشه

در مورد موشک مجید، خب بسیار سامانه خوب و بدرد بخوری هست و همونطور که گفتید برای شلیک از روی پلتفرم‌های هواپایه هم بسیار عالی می‌باشد. یه سری ویژگی داره این موشک که به چندتاشون اشاره می‌کنم: موشک مجید از یک موتور بدون دود (و بدون آتش) استفاده میکنه که مزیت ضربه‌ی غافلگیرانه‌ی درجه یکی را در روز و شب به آن می‌دهد. از همه مهمتر اینکه این کلِ سامانه وزن بسیار پایینی داره به طوری که با وانت های معمولی نظامی (همانطور که دیدید) قابل حمل و به کارگیری هست و احتمالاً در ورژن نهایی، نسخه‌ای که توسط وانت حمل میشه شاید هشت فروندی و حتی ۱۲ فروندی باشه یعنی در هر طرف ۴ یا ۶ موشک خواهیم داشت که خیلی عالی هست. نکته دیگه اینکه موشک وزن بسیار کمی داره نکته بعدی اینکه موشک دقت فوق العاده‌ای داره که در فیلم تست دیدیم که از نسخه ای استفاده شده بود که اصلاً سرجنگی نداشت و به صورت برخورد مستقیم عمل کرد که نشون میده ما به یک سطح بسیار بالایی از توان و تکنولوژی دفاعی رسیدیم که به ما اجازه میده موشکی در این سطح بسازیم و خود نفس این عمل پیامی بود به جهان؛ (هرچند نسخه اصلی سرجنگی دارد) در فیلم هدف قرار دادن که در رونمایی به نمایش در آمد اگر یاد دوستان باشد موشک (فاقد سرجنگی) دقیقاً از میان یک پهپاد بسیار کوچک (به ابعاد تقریبی یک متر و خورده‌ای طول و دو متر دهانه بال) رد شده بود که دیوانه کننده هست! بسیار جای تبریک دارد به دوستان. مسئله بعدی اینکه طول بسیار کمی داره که به راحتی پشت وانت جا میشه. حالا از همه این المان‌ها نتیجه گیری می‌کنم: پس وزن کم، دقت بالا، طول کم و قطر کم. حالا چه کاربردهایی دیگه میتونه این موشک برای ما داشته باشه؟ این موشک به صورت شلیک کن فراموش کن است که نیاز به سامانه های هدایتی ثانویه در بین مسیر رو از بین می‌بره پس به راحتی توسط پهپادها قابلیت بکارگیری داره، ترکیب پهپاد کرار با ۳ فروند از این موشک (به وزن ۲۲۵ کیلوگرم، یعنی ۲ کیلو سبک‌تر از بمب Mk-82 که کرار در پایلون مرکزی حمل می‌کند) که با لانچر لوله‌ای خودشون در زیر پایلون مرکزی بدنه نصب شده‌اند یا در 3 جایگاه مجزا (2 تا زیر بالها و یکی در پایلون مرکزی) ترکیب زهرداری بر علیه هر نوع هواگرد مزاحمی تا فاصله ۱۰۰۰ کیلومتری ایجاد می‌کند. یعنی با یک موشکی که در حالت هوا به هوا مثلاً ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر برد دارد و ترکیب آن با یک پهپاد با شعاع رزمی ۱۰۰۰ کیلومتر، انگار که شما یک سامانه‌ی زمین به هوا با برد ۱۰۲۰ کیلومتر دارید. منتها بسیار دقیقتر و فلکسیبل‌تر. با عدم امکان نابود سازی با بمب‌های هوشمند دشمن! و تازه در فاصله ۱۰۰۰ کیلومتری توان حمله به ۳ هدف مستقل را دارد و سرجنگی ۱۴ کیلوگرمی موشک مجید نابودی/ازکارافتادگی اهداف بزرگ را هم تضمین می‌کند. تصور کنید اگر کشوری مانند اوکراین چنین چیزی داشت، چه قتل عامی از هواگردهای روسی (اعم از بالگرد، جنگنده، بمب‌افکن و ...) به راه می‌انداخت.... تجربه جنگ اوکراین هم نشان داد که اخلال عملی در پرواز و ارتباط پهپادها به آن سادگی و قدرتی که همه تصور می‌کردند نبوده و نیست؛ روس‌ها با داشتن سیستم جنگالی مانند کراسوخا-۴ و سیستم ابر جنگالی مانند مورمانسک هم نتوانستند حتی از پس کوادکوپترهای اوکراینی‌ها بر بیایند، امثال تی بی۲ که جای خود. نسخه‌ای از پهپاد سیمرغ هم برای عملیات در ارتفاعات بالاتر نسبت به کرار (و مداومت پروازی بیشتر نسبت به کرار، که خیلی مهمتر برای من هست) می‌شود به کار گیری کرد که در ارتفاع بالا اصطلاحاً گشت هوایی خودش (یا CAP ) رو برقرار کنه. با توجه به برد این سامانه از زمین به هوا ۸ کیلومتر اعلام شده و این مقادیر در ارتفاعات بالا تا ۳ برابر تغییر افزایش پیدا می‌کنه که ۲۴ کیلومتر تا ۲۵ کیلومتر رو احتمالاً بتونه پوشش بده و وزنش هم 75 کیلو هست که خب وزن خوبیه و میشه گفت عالیه. مشخصات اعلامی طبق کاتالوگ منتشر شده توسط وزارت دفاع: حداقل و حداکثر برد درگیر : ۷۰۰ - ۸۰۰۰ متر حداقل و حداکثر ارتفاع درگیر : ۲۰ - ۵۰۰۰ متر وزن موشک : ۷۵ کیلوگرم وزن سر جنگی : ۱۴ کیلوگرم (با سرجنگی 4.5 کیلوگرمی سایدویندر نسخه جِی مقایسه کنید) تعداد موشک برای هر لانچر : ۴ تیر نوع هدایت موشک : جستجوگر فروسرخ یا همون passive IIR Homing برد سامانه ی الکترواپتیک : ۱۵ کیلومتر حداکثر اهداف رهگیری شده بصورت همزمان : ۴ هدف مورد بعدی برای بالگردها است، کبراهای هوانیروز و شاهد ۲۸۵ سپاه، اینها می توانند این موشک رو حمل کنند و از خودشان در برابر تهدیدات دفاع کنند مورد بعدی که باز برای خودم خیلی هیجان انگیزه، اف ۵ های نیرو هوایی سالیان سال سلاح دفاع از خود و به نوعی هجوم‌شون به پرنده‌های دشمن، موشک سایدویندر در مدل پی و جِی بوده، اما برد این موشک در حال حمله Head on یا رو در رو چیزی بین ۵ تا ۸ کیلومتر و در حالت تعقیبی چیزی حدود یک و نیم کیلومتر گزارش شده که بسیار کم هست. حالا فرض کنید این موشک با موشک مجید جایگزین بشه و با اون دقت فوق العاده که اصلاً قابل مقایسه با سایدویندرهای قدیمی نیست بتونه اهداف رو نابود کنه و حتی اگر از نظر وزنی از سایدویندر سبک تر باشه شاید بشه با طراحی یک پایلوت های خاص، در حالت عادی به جای دو فروند، ۴ فروند موشک کوتاه برد حمل کنه. در مجموع موشک بسیار خوبیه در پلتفرم های مختلف برای ما کاربرد داره و از جمله در پلتفرم دفاع از شناورها، که می تونه با یک حجم جاگیری بسیار کم و کارایی بسیار بالا، شناورهای ما را در برابر تهدیدات هوایی از جمله ریز پرنده ها، موشک های کروز، بمب های بالدار و تهدیدات سبک دریایی مثل قایق های تندرو و قایق های انتحاری حفاظت کنه. اینها مواردی بود که به ذهنم رسید بازهم اگر شما مواردی دارید اضافه کنید.

بسمه تعالی 182 سامانه مجید: تکنیکال ساخت صنعت تکنیکال ها در دوران اخیر به شدت مورد اقبال گروه های شوروشی و شبه نظامی قرار گرفته اند. از جمله دلایل عمده آن در درجه اول تحرک بالای این ادوات است که آنها را مناسب جنگ نا متقارن و نبرد در میادین ناهموار می کند و دوم ارزان تر و در دسترس تر بودن پلتفرم های تجاری که برای آنها استفاده می شود است. اما همین دلایل تحرک بالا، توان آفرود مناسب، سادگی تعمییر و نگه داری و هزینه های به نسبت کم موجب شد تا پس از آن ارتش های رسمی کشورها، از جمله حتی ارتش هایی که منابع مالی قابل توجهی در اختیار دارند، نیز به سمت استفاده از این ادوات سوق پیدا کنند. این مورد موجب شد که سطح فن آوری ساخت ازساخت کارگاهی به ساخت کارخانه ای و صنعتی ارتقا پیدا کند هر چند مفهوم پشت ساخت این تجهیزات کماکان ثابت بود. عمده ترین حوزه جغرافیایی که تکنیکال ها در آن به کار گرفته شده اند خاورمیانه می باشد، البته در برخی نقاط و درگیری های دیگر نیز این ادوات حضور قابل توجه داشته اند که از جمله آن می توان به Chadian–Libyan conflict در اواخر دهه 1980 اشاره کرد که در آن نیروهای چاد که تحت حمایت فرانسه بودند با اتکا به تکنیکال ها قوای زرهی لیبی را عقب زده و در جنگ پیروز شدند. تاثیر این تکنیکال ها در این درگیری تا آنجا بود که حتی این جنگ را “Toyota War” نامیدند. نیروهای چاد در این درگیری حدود 1000 نفر تلفات متحمل شدند و تعداد انگشت شماری از تکنیکال های آنها از بین رفت. در طرف دیگری اما ارتش لیبی بیش از 7000 نفر از نیروهای خود را از دست داد و در میان خسارات دیگر صد ها دستگاه از انواع ادوات زرهی و تانک هایش نابود شد یا به غنیمت گرفته شد. اما در کنار تمامی این توانایی ها و حسن شهرت ها تکنیکال ها ضعف های قابل توجهی نیز دارند. در نبود حفاظت مناسب و خلا امکانات شناسایی و آگاهی محیطی موثر، عمده ترین ضعف کاروان های تکنیکال را می توان در برابر حملات هوایی – جنگنده، پهپاد، بالگرد – دانست. اگرچه بسیار از تکنیکال ها به تسلیحاتی همچون zpu و zu-23 با ماهیت ضدهوایی مجهز هستند اما به دلیل نشانه روی چشمی که موجب عدم دقت کافی و ناتوانی در شب و یا شرایط آب و هوایی نا مناسب می شود و نیز برد و ارتفاع درگیری محدود این توپ ها به سرعت قافیه نبرد را در برابر تهدیدات هوایی واگذار می کنند. سامانه پدافندی مجدید، تکنیکال جدید ایران اما می تواند تا حد قابل توجهی ضعف نیروهایی را که توان تحرک شان مبتنی بر تکنیکال است را برطرف کند. این سامانه در یک پیکره بندی کامپکت ( جمع و جور) و کاملا پرتابل علاوه بر آنکه می تواند با لینک شدن به رادارها در یک جنگ شبکه محور به کار گرفته شود، با اتکا به تجهیزات الکترواپتیک خود نیز می تواند به کشف و رهگیری تهدیدات به صورت پسیو اقدام کند. هر یک از این تکنیکال ها می تواند آسمان نبرد را در دایره ای به قطر 16 کیلومتر برای هواگردهای دشمن و دیگر تسلیحات هواپایه همچون موشک های کروز ناامن کند در حالی که به دلیل متحرک بودن و عملکرد پسیو آن کشف و نابودی آن کار دشواری ست. از سوی دیگر به دلیل ارزان بودن به نسبت سامانه هایی چون TorM2 امکان به کارگیری آن در تعداد گسترده وجود دارد. در کنار نقاط قوت یاد شده ضعف هایی نیز در این سامانه وجود دارد. اول آنکه اگرچه در روی کاغذ هر سامانه توان مسلح شدن با 8 موشک AD-08 را داراست، اما در عمل به دلیل محدودیت های اقتصادی در عمل بسیار بعید است که هر سامانه با بیش از 4 موشک مسلح شود. در رزمایش پدافندی اخیر نیز به رغم حضور چند دستگاه سامانه مجید حتی یک سامانه به 8 موشک مسلح نبود. آنچنان که این مشکل هم از جهت اقتصادی و هم ضعف دانش در مورد میادین نبرد مدرن و هم عدم کفایت لازم در فرماندهی که منابع محدود را صرف موازی کاری های بی حاصل می کند، در دیگر سامانه های پدافندی دیگر ایران نیز دیده می شود: تجهیز آتش بارهای سامانه های مرصاد-16 و 3خرداد به لانچر های 3 فروندی، تجهیز سامانه 15 خرداد به تنها 3 لانجر 4 فروندی، در اینجا نیز به احتمال زیاد این قاعده با شدت بیشتری تکرار خواهد شد به نحوی که حتی سامانه های مجید مسلح به 4 موشک نیز چندان پرتعداد نبوده و عمده سامانه های عملیاتی به تنها 2 فروند موشک مجهز شوند. از این رو این سامانه ها (همانند عمده تجهیزات پدافندی ایران) اگرچه دربرابر تعداد محدود هواگردهای دشمن می توانند عملکرد درخشانی داشته باشند، اما در برابر حملات انبوه دشمن برای out number کردن آنها چندان به زحمت نمی افتد. سناریوی مشابهی در حملات اسرائیل به پایگاه های نظامی در سوریه مرتبا رخ می دهد، در هر حمله معمولا بین 8 تا 15 فروند موشک دلیله شلیک می شود، سامانه های پدافندی سوریه در بهترین حالت تنها چند فروند از موشک ها را نابود می کنند و باقی موشک ها هدف از پیش تعیین شده و حتی خود سامانه های پدافندی را نابود می کنند. در نتیجه در مورد سامانه مجید نیز اگرچه در بکارگیری در کمین ها و یا در برابر حملات محدود می تواند موثر باشد، اما عمده ترین ضعف آن در برابر حملات انبوه خواهد بود. دومین مشکل عمده این سامانه این است که در حال حرکت قادر به شلیک نیست که موجب می شود به عنوان یک تکنیکال از مزیت اصلی اش که توان تحرک قابل توجه بوده فاصله بگیرد. البته این مشکل به نظر به دلیل ضعف در استحکام و کیفیت وانت های به کار گیری شده است که موجب می شود نتوانند فشار ناشی از شلیک موشک را تحمل کنند، در حالی که در مورد هدف یابی و کنترل آتش در حین حرکت مشکلی وجود ندارد. از این رو در صورت استفاده بر روی یک پلتفرم توانا تر این مشکل قابل حل خواهد بود. اما چنانچه محدوده این بحث را از نبردهای زمینی به دامنه دریا بکشانیم و قایق های تندرو را به عنوان تکنیکال های دریایی در نظر داشته باشیم مشاهده می کنیم که این قایق ها نیز در برابر حملات هوایی ضعف عمده ای دارند و توان پدافندی محدودی که بر روی برخی از قایق های تندروی ایران با استفاده از توپ های پدافندی همجون zu-23 ایجاد شده همانند نمونه های زمینی شان در برابر تهدیدات هوایی چندان کاری از پیش نبرده و طعمه هواگردهای دشمن می شوند. تجهیز قایق های تندرو به نمونه دریاپایه سامانه مجید، به عنوان تکنیکال های دریایی که بخش قابل توجهی از استراتژی دریایی ایران را خصوصا در محدوده خلیج فارس و تنگه هرمز تشکیل می دهند. می تواند معادله پدافند دریایی را به طرز قابل توجهی دگرگون کند و تبدیل به سلاحی مهلک در برابر هواگردهای دشمن، خصوصا بالگرد ها و پهپاد ها باشد.

نکته ای که در مورد موشکAD-08 مطرح؛ انعطاف پذیری بالا آن است. در بحث هوا به هوا این موشک حرفی برای گفتن دارد. پهپاد کرار از کاربران این موشک در نسخه رهیگر میتواند باشد‌.کرار در گذشته از موشک آذرخش استفاده میکرد. آذرخش یا همان سایدوایندر تحویلی به ایران در نسخه زمین پایه برد ۴ تا پنج کیلومتر دارد. در نسخه پرتابی از کرار این برد به ۱۰ کیلومتر میرسید. حالا با موشک AD-08 در حالت زمین پایه به برد ۸ کیلومتر رسیدیم. خب مشخص است که در نسخه هواپایه چقدر افزایش برد خواهیم داشت. همینطور کرار میتواند تعداد بیشتری موشک هوا به هوا حمل کند.

آقا مجید از نمای روبرو

تست سامانه پدافند هوایی "مجید" منبع : آجامدیا این سامانه دارای موشک AD-08 و سامانه کنترل آتش الکترواپتیکی و قابلیت لینک با رادار کاشف۹۹ با برد 30 کیلومتر را داشته موشک AD-08 با جستجوگر تصویرساز با برد 8 کیلومتر و موشک با موفقیت به پهپاد هدف حازم برخورد میکند. https://www.aparat.com/v/blgXF

بد نیست در این روزها که مرتب حرف از پدافند ارتفاع کم مطرح میشه . یادی کنیم از این شناور که گویا برای ارتش در حال طراحی و سامانه پدافند کوتاه بردی که در جلوی پد بالگرد این شناور وصل! ۹ دی و مجید گزینه های ایده الی هستند. با این تفاوت که مجید جای کمتری اشغال میکنه و در تعداد بیشتر میشه جا گذاری بشه! خب الکترواپتیک مجید در هر سامانه بکار رفته تنها نیست. در مورد مجید گفته شده که به ساماته سراج و ابر سدادو ... که اپتیک های قدرتمندی هستند متصل میشه. البته این وسط مشکل یا شاید مزیتی هم هست اونم اینکه توپ حائل و یا سراج و مجید هر کدوم از ژنراتور و موتور برق جدا استفاده میکنند! موارد ذکر شده در امار و ارقام هم احتمالا پردازش های نرم افزاری هستند

در گذشته مطالب زیادی در رابطه با پدافند ارتفاع پایین مجید در همین صفحه قرار داده شد و زیاده گویی نمیکنم. گفته شد این سامانه با ایده ی سامانه روسی sosna ساخته شده است. با این تفاوت که نهایت کاهش هزینه در آن صورت گرفته که این کاهش هزینه ها استفاده از خودرو کم هزینه ارس و استفاده از یک موتور برق هم می شود! که البته بر خلاف این هزینه پایین حامل ما احتمالا با هزینه بالا در موشک طرف هستیم. در این فیلم هم از الگوی کم تعداد موشک استفاده شد با این حال بنظر میرسد موشک AD-08 این سامانه؛ اطمینان بخش تر از برخی از سامانه های موجود در دنیا عمل کنه. بر خلاف بسیاری از سامانه های پدافندی که با منفجر شدن در کنار هواگرد و با پخش ترکش هدف را نابود میکنند بنظر میرسد این موشک به سیکری در سر خود مجهز شده که خطا و اخلال را تا حد ممکن کم میکند و از آن یک موشک hit to kill یا برخورد دقیق میسازد. بنظر میرسد این سامانه به ۸ موشک میتواند مجهز شود که با برد هشت کیلومتری که در گذشته گفته شد ایده ال است و این در حالی است که ترکیب کاشف۹۹ با سامانه مجید و توپ های گاتلینگ و باقی مجموعه های الکترواپیتک خواهد بود و این مطلب توسط یکی از رده های فرماندهی پدافند هوایی تایید شده. با اینکه این سامانه به الکترواپتیک با چرخش ۳۶۰ درجه مجهز شده باراین حال استفاده از کاشف ۹۹ باعث میشود که این سامانه از عملکرد جزیره ای خارج شود. طی اطلاعات تازه منتشر شده رادار کاشف-۹۹ علاوه بر کشف ریزپرنده‌ها؛ توان کشف یک موشک کروز با سطح مقطع 0/1m² و با سرعت ۲ ماخ را در برد ۳۰ کیلومتری دارد در گذشته برد ۱۲ کیلومتر برای این رادار اشاره شده بود. همه فجایع پانتسیر در ادلب و لیبی را بخاطر داریم از جمله دلایل این عملکرد نا امید کننده ضعف شدید در برابر جنگ الکترونیک، عدم امکان درگیری هم زمان در چند جهت، توان درگیری هم زمان تنها با 2 هدف، مشکل موشک ها در مقابله با اهداف با مانورپذیری بالا، و البته ضعف اساسی در شبکه پدافندی سوریه بود که از آن یک مجموعه جزیره ای میساخت! معروف است که در ابتدای ورود این سامانه به سوریه در طی یک ازمایش حتی نتوانست در مقابل یک اخلال گر ساخت کره شمالی مقاومت کند که کاملا آنرا در مقابل تور ام ۲ قرار می داد که مقاومت بالا در برابر اخلال داشت. بنظر میرسد در رابطه با مجید تقریبا خیال مان از این منظر باید راحت باشد.

چطوری متوجه شدن که رادار ۹۹ قابلیت کشف کروز با سرعت دوماخ با بازتاب راداری به این پایینی رو داره وقتی ما چنین کروزی نداریم

نظری رو چند وقت پیش میخوندم که برام جالب بود. اینطور بنظر میرسه که ایران در ساخت سامانه پدافند کوتاه برد مجید از سامانه sosna روسی الگو گرفته باشه. از یکپارچه بودن بخش الکترواپتیک گرفته تا تحرک پذیری بالا و ترکیب هدایت های گوناگون! sosna سامانه جهت مقابله با انواع اهداف هوایی از جمله تسلیحات هدایت شونده و دورایستای نقطه زن ، جنگنده ها ، موشک های کروز ، بالگرد ها و پهپاد ها در بیشینه برد 10 کیلومتر و ارتفاع 5 کیلومتر ست. بنظر میرسد در مجید هم ما بتوانیم به برد تقریبی ۱۰ کیلومتر برسیم و با این فرض ایران به یک سامانه کم هزینه تر ولی موثر، جهت مقابله با طیف انبوهی از تهدیدات ارتفاع پایین دست می یابد. سامانه مجید گزینه ای بسیار ایده آل برای نیروی دریایی است. روس ها به شدت به ترکیب آن با توپ های گاتلینگ علاقه مند هستند. با توجه صحبت های قبلی مجید این توانایی را دارد که به شبکه راداری از جمله کاشف ۹۹ و سامانه های مختلف متصل شود که این مطلب توان غیر قابل چشم پوشی به سامانه مجید میدهد. sosna یک دفاع نزدیک ایده ال در شناور های روس هم هست نکته ی قابل توجه این است که دزفول با مشخصات عددیsosna قابل قیاس است اما این مطلب چندان قابل استناد نیست. یک نکته مهم و مشترک دیگر در این دو سامانه بارگزاری سریع هر دو این سامانه هاست. گفته شد که مجید بصورت دستی هم میتواند مسلح شود. در گذشته نکته ای توسط یکی از فرماندهان پدافند هوایی ذکر شد که رادار کاشف ۹۹ با اپتیک ابر سداد و جلال و همینطور موشک مجید و گاتلینگ ها متصل میشود(این دقیقا عین حرف است). https://www.aparat.com/v/ubB9F/ویژگی_های_سامانه_رادار_کاشف_99 صحبت های فرمانده مذکور

تصویری از صفحه نمایش سامانه برهان یک نکته ای این تصویر دارد ان هم در روی صفحه نمایش هست که باعث تعجب من نشد بر روی صفحه نمایش بخش سامانه های توپخانه ای میتوان سامانه مجید را دید که همین اواخر در رژه ارتش نمایش داده شده (نکته مثبت ماجرا اینجاست که سامانه مجید توانایی هماهنگی یا سامانه برهان را دارد ) اما نکته عجیب ماجرا این جاست که تصویری که ارتش از آن در سامانه برهان استفاده کرده است یک تصویر کراپ شده و کم کیفیت از سامانه مجید است که از فیلم رژه ارتش به شکل اسکرین شات گرفته شده است. عجیب اینجاست که چطور ارتشی که خود سازنده و بهکارگیرنده یک سلاح است برای معرفی سلاح از چنین تصویری استفاده میکند یعنی یک تصویر بهتر برای معرفی مجید در سامانه برهان وجود نداشته است ؟

جهش کوانتومی پدافند هوایی ایران همانطور که در پست قبل توضیح دادم به دلیل جغرافیای کوهستانی ایران، پایش آسمان و تهدیدات فرارو به طور کامل امکان پذیر نیست و نقاط کور راداری بسیار زیادی در پهنه کشور وجود دارد. بعضی کشورها با استفاده از هواگردهای آواکس اقدام به رصد تهدیدات می کنند اما برای ایران این گزینه فعلا غیر قابل دسترس است. آواکس تنها گزینه موجود نیست. بار دیگر با ورود بالن‌های فضایی، ابزار جدیدی برای نقش ISR به کار گرفته شده است. گام اول ایران با ساخت بالن‌های خانواده اوج وارد این عرصه شد. این سری از بالن‌ها شامل 10 عضو هستند. بالن اوج50 آخرین عضو این خانواده می تواند محموله‌ای به وزن 500 کیلوگرم را در ارتفاع 5000 متری از سطح زمین مستقر کند. سازمان صنایع هوایی ایران اعلام کرده است توانایی ساخت بالن‌هایی با قابلیت حمل محموله سنگینتر را نیز دارد. اوج 10 توان اوج گیری تا ارتفاع 5000 متری، ماندگاری تا 20 روز، مقاومت در برابر بادهایی با سرعت حداکثر 60 کیلومتر بر ساعت و حمل محموله ای به وزن 10 کیلوگرم را دارد پژوهشگاه فضایی ایران بالن مقید را به عنوان یک سکوی هوایی به عنوان دکل مخابراتی در زمان بحران و مناطقی که پوشش مخابراتی ندارند طراحی و ساخته است. این بالن‌ها امکان پخش اینترنت، عکسبرداری و پایش با دوربین، برقراری ارتباط بی‌سیم و... را دارند. این بالن‌ها بسته به کاربرد، نیاز و محموله هایشان تا ارتفاع‌های مختلفی بالا می‌روند معمولا تاحداکثر ارتفاع ۵۰۰ تا ۶۰۰ متری مستقر می‌شوند هر چند توانایی اوج گیری بالاتری را دارند. 3 نسخه از بالن بام ساخته شده است. بام 15 با توان حمل محموله 15 کیلوگرمی، بام 50 با توان حمل محموله ای به وزن 50-70 کیلوگرم و بالن بام 300 با قابلیت حمل 300 کیلوگرم بار سه عضو این مجموعه هستند. این بالن‌ها می‌توان در بحث رصد قاچاق کالا و مواد مخدر، دام، پایش سواحل و... نیز استفاده کرد. حتی در شب نیز قابل استفاده بوده و تنها کافی است به دوربین دید در شب مجهز شود. بام300 با توان حمل 300 کیلوگرم محموله مخابراتی و پایشی کشتی هوایی پژوهشگاه فضایی ایران در دی ماه 1397 انیمیشن کوتاهی از یک کشتی هوایی به نمایش گذاشت. این انیمیشن کوتاه، کشتی هوایی چهار موتوره بزرگی را نشان می داد که موتورهای الکتریکی آن توسط باتری های خورشیدی نصب شده روی کشتی هوایی شارژ می شدند. آن طور که در این ویدئو نمایش داده شد، کشتی هوایی به صورت نیمه خودکار هدایت خواهد شد، به عبارت دیگر بجز فرایند فرود و برخاستن، باقی مراحل پروازی از روی نقشه های از پیش مشخص شده با خلبان خودکار خواهد بود. تصویر کشتی هوایی پژوهشگاه فضایی ایران کشتی هوایی استراتوسفری به واسطه گاز هلیم محبوس در داخل بدنه خود میتواند نیروی بالابرنده لازم را تامین نماید. در راستای دستیابی به کشتی هوایی استراتوسفری، پروژه کشتی هوایی ارتفاع پایین کیهان در مرحله اول با ارتفاع عملیاتی ۳ تا ۴ کیلومتر از سطح دریا، وزن محموله حدود ۲۰۰ کیلوگرم و ماموریت ارائه سرویس مخابراتی و پایشی تعریف گردیده است و در دست طراحی و ساخت قرار دارد و در مرحله دوم به ارتفاع عملیاتی 20 کیلومتر می‌رسد. پروژه این کشتی هوایی توسط پژوهشکده سامانه های حمل و نقل فضایی پژوهشگاه فضایی در قالب برنامه ای 10 ساله تدوین شده است. راه حل ایالات متحده آمریکا به عنوان کشور پیشرو در این زمینه به سمت استفاده از این تجهیزات رفته است. به کارگیری بالن JLENS جهت شناسایی موشک‌های کروز و استفاده از بالن های ارتفاع بالا برای برقراری ارتباط و جمع آوری اطلاعات از جمله این اقدامات است. نقش بالن‌ها در آینده ارتش آمریکا با توجه به اینکه ساخت آواکس اقدامی زمان‌بر و پرهزینه است پدافند هوایی ایران می تواند به عنوان یک راه حل در دسترس و کم هزینه اقدام به ساخت چنین تجهیزاتی کند. در این جهت باید دو نوع بالن با تجهیزات مختلف ساخته شود. اولی یک بالن ارتفاع بالا جهت هشدار زودهنگام است. این بالن را باید به رادارهای VHF هشدار زودهنگام و یک رادار بردبلند اس باند جهت رهگیری مجهز کرد. برای این امر نیاز به بالن/کشتی هوایی با قابلیت حمل محموله های سنگین و استقرار در ارتفاع 20 کیلومتر داریم. بالن در این ارتفاع می تواند سطح زمین را تا شعاع 500 کیلومتری رصد کند. رادار VHF با برد 500 کیلومتر قادر به کشف زودهنگام اهداف متخاصم شامل موشک کروز، پهپادها، ریزپهپادها و جنگنده است و پس از کشف، رادار اس باند موقعیت دقیق اهداف را به شبکه پدافند هوایی انتقال میدهد. بالن دوم وظیفه رهگیری و درگیری را بر عهده دارد. این بالن در ارتفاع 3-4 کیلومتری سطح زمین قرار می گیرد و تا 200 کیلومتر را پوشش می دهد. شاید استفاده از رادار کنترل آتش در یک بالن کمی نامتعارف باشد اما باید در نظر داشت توان مقابله سامانه های پدافندی را چندین برابر افزایش میدهد. رادار این بالن می تواند موشک های صیاد4 را تا 200 کیلومتر و به ویژه بر ضد اهدافی که در ارتفاع پست و در نقطه کور سامانه های اس300 و باور373 پرواز میکنند هدایت کند. برای پوشش کل کشور و فراتر از مرزها به 6 بالن هشدار زودهنگام با برد 500 کیلومتر نیاز داریم. این بالن را میتوان 100 کیلومتر عقب تر از مرز مستقر کرد بنابراین بالنها می توانند اهداف را در هر ارتفاع پروازی تا فاصله 400 کیلومتری خارج از مرزهای کشور رصد کنند. بالن های مجهز به رادار کنترل آتش را نیز مانند بالن های هشدار زودهنگام در عقبتر از نوار مرزی هوایی قرار میدهیم اما با فاصله 30-50 کیلومتر داخل مرز هوایی ایران. در این صورت می تواند موشکهای برد بلند را بر علیه اهدافی در فاصله 150-170 کیلومتری مرزهای کشور و در پست ترین ارتفاع هدایت کرده و آنها را مورد اصابت قرار دهد. جهت پوشش کل کشور و تا فاصله 150 کیلومتری فراتر از مرزها به 20-23 بالن از این نوع نیاز خواهد بود. نحوه پوشش بالن‌های هشدار زودهنگام (قرز) با 500 کیلومتر و بالن‌های کنترل آتش (آبی) با برد 200 کیلومتر با عملیاتی کردن این پروژه، پدافند هوایی کشور دارای شبکه‌ی کشف، شناسایی و درگیری مستقر در آسمان همانند آنچه که در زمین است خواهد شد. برای امنیت هرچه بیشتر این بالن ها بهتر است ارتفاع عملیاتی بالنها را به 30 کیلومتری سطح زمین رساند تا توسط موشک‍های هوا به هوای دشمن منهدم نشوند. این شبکه مزایایی بسیار بیشتری نسبت به آواکس‌ها دارد. هر بالن می تواند تا یک ماه و بیشتر به طور مداوم در آسمان حضور داشته باشد و عملیاتی باشد در صورتی که آواکس به مدت 6-8 ساعت امکان پرواز مداوم دارد (بدون سوختگیری) بنابراین برای پوشش تا فضای 400 کیلومتری خارج از مرز کشور به 12-15 پرنده آواکس نیاز داریم. هزینه بالن‌ها نسبت به آواکس بسیار کمتر است به عنوان مثال بالن JLENS تقریبا 5 تا 7 برابر هزینه عملیاتی کمتری نسبت به آواکس دارد. هزینه از دست رفتن یک آواکس چندین برابر هزینه از دست دادن یک بالن است. عملکرد شبکه پدافندی بالن‌ها بالن های هشدار زودهنگام اهداف را در فاصله 400 کیلومتری مرزها و در ارتفاع پست شناسایی می کنند (نیروی هوایی دشمن برای رعایت اصل غافلگیری و عدم شناسایی تا لحظه اقدام به انهام اهداف در ارتفاع پایین پرواز خواهد کرد همانند عملیات های اف 4 های ایران در دفاع مقدس). سپس رادار باند اس موقعیت دقیق اهداف را به بالن های پدافندی و شبکه پدافند زمینی منتقل میکند چنانچه این اهداف همان جنگنده ها باشند پدافند هوایی پس از رسیدن جنگنده ها به فاصله مناسب اقدام به شلیک موشکهای صیاد4 و یا طائر می کند. در صورت مخفی بودن اهداف در بین عوارض زمین و دیده نشدن توسط رادارهای زمینی، نوبت به بالن های کنترل آتش میرسد این بالن با وجود لینک با سامانه های موشکی، هدایت موشکهای صیاد و طائر را تا رسیدن به هدف بر عهده خواهند داشت. این شبکه نه تنها در برابر جنگنده هایی که در ارتفاع پایین پرواز می‌کنند کاربرد دارد بلکه یکی از مهمترین توانایی‌های آن کشف موشک‌های کروز در بردبلند است. این بالن ها قابلیت کشف موشکهای کروز و اهداف کوچک را از فاصله بیش از 150 کیلومتری خارج از مرز ایران دارند که در این صورت سامانه ای که لب مرز قرار دارد حداقل 10 دقیقه زمان دارد تا خود را آماده مقابله با موشک های کروز کند. شمایی ساده از نحوه ارتباط بین پدافند زمینی و بالن‌ها پی نوشت: بالن ها را می توان همانند سایر هواگردهای پهن پیکر در نقش‌های متفاوت به کار گرفت زیرا یک حامل برای تجهیزات می باشد. در آینده نه چندان دور شاهد تجهیز بالن‌ها به سامانه‌های جنگ الکترونیک، تسلیحات لیزری، پهپادها و موشک هوایی پدافندی خواهیم بود.

پوشش رادارهای استاتیک هشدار زودهنگام ایران تصویر بر اساس داده های اوسینت موجود در منابع اینترنتی میباشد رنگ زرد رادار قدیر (ضد هواگردها)= 600 کیلومتر رنگ قرمز رادار نذیر= 800 کیلومتر رنگ آبی رادار فتح 14= 600 کیلومتر به دلیل وجود خطر بزرگ نیروی هوایی ایالات متحده، مرکز و جنوب کشور از پوشش راداری انبوه برخوردار است تا در کوتاهترین لحظه توانایی شناسایی تحرکات دشمن را داشته باشد -همانگونه که در ماجرای گلوبال هاوک مشاهده کردیم- به طور واضح در تصویر بالا مشهود است به جز جنوب شرقی ایران و قسمتهای ناچیزی از شرق کشور بقیه آسمان ایران توسط رادارهای فراتر افق نگر قدیر پوشش داده می شود. به همین دلیل باید یک رادار قدیر در غرب استان سیستان ساخته شود تا هم تمام آسمان کشور تحت نظارت رادارهای فرا افق نگر باشد و هم اینکه تا دهانه اقیانوس هند توسط این رادارها پوشش داده شود. (به دلیل ضعف نیروی دریایی و هوایی امکان رصد 24/7 دهانه اقیانوس هند وجود ندارد). رادارهای قدیر/رزونانس به عنوان دارایی های استراتژیک پدافند هوایی ایران به دلیل نبود هواگردهای آواکس، ایفای نقش می کنند و از از دست دادن هر یک از آنها ضربه سنگینی به ساختار کشف پدافند کشور وارد می کند 54 درصد از مساحت ایران را کوه‌ها تشکیل می‌دهند -تخمین زده می‌شود حدود 15000 قله 3000 متری در ایران وجود دارد- که باعث شده است رادارهای زمین پایه برای پوشش مناطق پست و کم ارتفاع با مشکل جدی دچار شوند و نقاط کور راداری بسیاری به وجود آید. سمت راست منطقه تحت پوشش یکی از رادارهای تهران برای هدفی در ارتفاع 10 متری- سمت راست منطقه تحت پوشش همان رادار در ارتفاع 100 متری منبع تصویر توئیتر فیلد مارشال گرچه پدافند هوایی با استفاده از رادارهای قدیر این مشکل را حل کرده است به طور قطع در هر گونه درگیری فراگیر با آمریکا، این رادارها جزو اولین اهداف دشمن می باشند و به علت ایستایی و بزرگ بودن، این رادارها به هدف‌هایی با دسترسی آسان برای موشک‌های کروز آمریکایی تبدیل می‌شوند. چنانچه رادارهای قدیر از شبکه کشف پدافندی ایران حذف شود آسمان کشور در برابر سیل موشک‌های کروز دشمن همچون پنیر سوئیسی است که به احتمال بسیار زیاد فقط در فاز پایانی و پس از رسیدن موشک کروز به نزدیک هدف توانایی شناسایی آن را دارد. همچنین در صورت نبود رادارهای قدیر، جنگنده‌های پنهانکار دشمن نیز توانایی بالایی در نفوذ به عمق کشور از طریق نقاط کور راداری را دارا هستند. البته یک رادار فرا افق نگر دیگر نیز به نام کیهان در ایران حاضر هست و در بازدید فرمانده ارتش از پدافند جنوب کشور این رادار در ساحل خلیج فارس حضور داشت و وظیفه کشف اهداف پروازی در ارتفاع پست را انجام می‌داد با توجه به محل قرار گیری این رادار در ساحل خلیج فارس شایعه برد 3000 کیلومتری آن رد می‌شود. چراکه راداری با این برد نیازی به استقرار در منطقه پر خطر ندارد و باید در قلب کشور ایفای نقش کند. احتمالا برد این رادار کمتر از 600 کیلومتر باشد. رادار کیهان مستقر در ساحل خلیج فارس اما مزیت رادار کیهان نسبت به رادارهای قدیر در تحرک این رادار است. رادار کیهان را می‌توان در هر نقطه از کشور مستقر کرد و در صورت نیاز نقل مکان کرد. بهتر است در کنار رادارهای قدیر چندین رادار کیهان نیز کل آسمان کشور را پوشش دهند تا در صورت از کار افتادن قدیر، پوشش فراتر از افق شبکه پدافندی همچنان برقرار باشد. یکی دیگر از راهکارها تنوع پوشش پدافندی کشور است اما این‌بار در کنار استفاده از رادارها بهتر است یک شبکه کامل کشف الکترو اپیتک در سراسر کشور راه‌اندازی شود. چنانچه از سامانه کشف رعد2 استفاده کنیم می‌توان با استقرار 225 دستگاه از این نوع سامانه تمام آسمان کشور را به صورت پسیو تحت پوشش قرار داد (گرچه نیازمند هزینه بالا و کادر زیاد است) و از یک شبکه کشف غیر قابل اخلال و با احتمال شناسایی بسیار پایین برخوردار شد که توانایی کشف انواع اهداف متخاصم را دارد. البته با رعایت پدافند غیرعامل باید در حد امکان سیستم‌های الکترو اپتیک در ارتفاعات مستقر شوند تا بتوان از حداکثر برد آنها استفاده کرد. رادارهای فتح14 و نذیر از اهمیت کمتری برخوردارند زیرا توانایی جایگزینی توسط رادارهای مطلع الفجر2/3 و رادار L-ASR4 را دارد.