طبیعتا و جسارتا در ظاهر کاری ندارم ولی در باطن هیچ ربطی به دیپلماسی فعال کره جنوبی نداره دسترسی به این عناصر در مرحله اول همانطور که در پست بالا اشاره شد. کره جنوبی به عنوان یکی از کشورهای طرح مهار کره شمالی در ظاهر (به خاطر هوشمندی چین در حفظ کره به عنوان خاکریز اول) و در حقیقت و باطن چین (به همراه ژاپن و سایر اضلاعی که به مرور تقویت خواهند شد مثل تایوان و حتی اگر شده کشورهای مسلمانی چون اندونزی اون هم حول یک تهدید هر روز برجسته تر شده یعنی چین (همون نقش ایران در خاورمیانه با این تفاوت که در خاورمیانه تمرکز بر ایران به خاطر اسراییل قویترین متحد آمریکاست ولی در شرق دور تمرکز بر چین به خاطر خود ایالات متحده است) از امتیازات ویژه ای برخوردار هست که حتی فراتز از کتگوری! خودی هاست. بماند که پایگاه آمریکا در یک کشور، پرداخت هزینه ها و گره خوردن شدید اقتصاد دور کشور امتیازات باز بیشتری هم براش میاره. همه ما از ضعف ها و کاستی ها و کمبودها و تعلل ها در کشور انتقاد میکنیم ولی به نظرم ریشه تحلیل ها هم باید به نقطه درست اشاره کنند. بله کره جنوبی قطعا دیپلماسی فعالی هم داره ولی چیزی که شرایط و امتیازات ویژه ای را براش سبب میشه قطعا فراتر از برنامه های دیپلماسی کره جنوبی است که در بالا اشاره شد.

مفصل در مورد این قبلا بحث کردیم. تقلیل موضوع به یک شعار روی موشک یا مثلا سخنرانی مقامات در رابطه با مقاصد موشک (از سخنان رییس ستاد ارتش مشترک اسراییل صریحتر که بله برجام را نباید امضا کنید و ما راسا ایران را میزنیم اون هم نه به خاطر تهدید نظامی فوری بلکه به خاطر برنامه هسته ای ) میشه چیزی که امثال مطهری را هم تحت تاثیر قرار داده و یعنی سطح سطح ماجرا. مشکل ما با بوق و کرنا کردن یا نکردن موشک و شعار همه میدونیم نیست. تاثیرات رسانه ای مقطعی قابل کتمان نیست ولی لااقل در این دو سال دیدیدم که از هر چیزی میتونند ضدایران فضاسازی کنند. مشکل همون اصل موجودیت ایران در منطقه است. چیزی که اگر جستجو کنید تحلیلگران صهیونیست بارها در مصاحبه هاشون اشاره کردند که یک ایران بزرگ، دارای افراد تحصیلکرده و قدرت منطقه ای که آشکارا ما را به رسمیت نمیشناسه فارغ از رفتارهای فعلی، گذشته یا آیندش یک خطر موجودیتی برای ما محسوب میشه و اصلا نباید این خطر و اقداماتش را حالا چه در آشکار و چه پنهان از نظر و اقداماتمون دور داشت چون تا وقتی به صراحت ما را به رسمیت نشناسه فارغ از رفتارش یک خطر "موجودیتی" برای ماست، پس ما هر اقدامی علیهش انجام میدیم. در حقیقت آدرس غلط نباید داد (چیزی که امثال زیباکلام و مطهری و جدیدا عبدی هم دچارش شدند یعنی فهم سلبریتیستی از سیاست و امور نظامی و ...) دیدیم که ما حتی وقتی موشک بالستیک بدون هیچ اطلاع و تصویری آزمایش کردیم پرونده ایران مستقیم رفت شورای امنیت توسط آمریکا فقط و فقط با اطلاعاتی که گفتند ما رصد کردیم (حالا کسی هم نگفت لااقل بدید راستی آزمایی کنیم) و بحث را خیلی راحت کشوند به شورای امنیت نه شعاری در کار بود و نه تصویری. کنایه من به کره جنوبی در حقیقت کنایه به استاندارد دوگانه جهان هست. که در جهانی که تصمیم خودش را گرفته کی خودی هست و کی غیرخودی* اتفاقا محدود کردن خود به برد فلان قدر و قدرت بهمان قدر و درون مرزها و مثلا تنش زدایی (به این اسم از دست دادن قابلیت مقابله به مثل فوری و منطقه ای) و لغو تست موشک های جدید ( دیدید که پمپئو در مورد رونمایی موشک کره شمالی گفت به درک! موشکی که تست نشده باشه فقط یک ماکته! ) و برنامه فضایی و یا حمایت قدرتمند از پروکسی های منطقه ای یعنی کشک! حتما باید تغییر رویه داد و در جهان فعلی اتفاقا به وقتش چنگ و دندان ها را نمایش داد. *حتما و حتما و اثبات شده که یکی از ستون های اصلی و شاید اصلی ترین ستون و مهم ترین این خودی شماری رابطه دوستانه یا حتی فقط رابطه خالی با اسراییل هست فارغ از هر مطلب دیگه ای، یعنی شما میتونی عناصر دیگه این خودی بودن را نداشته باشی (دیکتاتور باشی، نسل کشی کنی، بدترین وضعیت حقوق بشر را داشته باشی، موشک و بمب اتم داشته باشی، دموکراتیک نباشی، به کشورهای ثالث حمله کنی و چه و چه) ولی با همین یک عنصر در زمره خودیها باشی. پس تا وقتی در زمره خودیها نیستی به نظر من هرگونه تلاش برای اینکه با قربانی کردن سایر حقوقت (سیاسی/امنیتی/نظامی/مالی) التماس کنی که خودی شمرده بشی بی حاصل هست چون برای قدرت مسلط فعلی جهان خودی یعنی مساوی با چیزی که اشاره کردم. تنها راه کار کردن با سایر اضلاع جهان اون هم شبه مستقل ها هست نهایتا چون حتی روسیه و چین هم تا حدی از این خودی شماری را بهش متصلند حالا به هر دلیلی که هست. (ارتباط مستقیم با جامعه صهیونیستی و قدرت های لابی هاشون یا دم تکانی به بواسطه نوازش این سگ محبوب قدرت بزرگ تر)

برای کره جنوبی آیا برنامه فضایی پوششی برای برنامه بالستیک محسوب نمیشه؟! فقط برای ما محسوب میشه؟!

بازوبند رنگی آیا؟! برای جایی که نیروهای فقط یک ارتش وجود دارند؟!

حالا ماجرای نطنز میتونسته از ارتباط این شخص در توییتر با اپوزیسیون ایرانی و ارتباطاتی که این اپوزیسیون در ایران دارند بوده باشه که چون چندین ساعتی تا اعلام رسمی فاصله بود این زودتر مطرح کرد. ولی اگر چنین عنصری یا چنین عناصری واقعا رسمی و تحت مدیریت سیستم اطلاعاتی دشمن باشند خیلی راحت با تغذیش توسط برخی اطلاعات محرمانه و ایجاد یک چتر روانی/رسانه ای روش بهره برداری فوق العاده ای میتونند داشته باشند برای دشمن. پیشنهاد میدم اصلا چینین شخصیتی خودمون خلق کنیم. شخصیت سعودی ناشناس تا حدی چنین نقشی داشت ولی خب خیلی اون ماجرا سطحی تر بود.

میتونه دو جنبه داشته باشه: 1. باز همون بودجه. چون به هر حال ارگان های دخیل در ساخت تجهیزات هم نیاز به پول دارند برای ساخت و وقتی مشکل بودجه وجود داره و فرمانده مستقیم میگه یعنی در اون بخش ها هم هست دیگه. یک پکیج کلی هست طبیعتا. حالا فرمانده نیرو دقیقا نگفتند که فقط پول ارگان دخیل در ساخت بدنه را نمیدند، شاید حتی این بخش به خاطر ارز بری صفر یا ناچیز مشکلات بودجه ای کمتری هم داشته باشه(فقط ریالی) ولی سایر بخشها علاوه بر بخش ریالی مشکل ارزی هم دارند. ریال که تحویل نمیدند ببینید برای دلار چه قدر باید نیروها بدوند! 2.بخشی هم در زمینه تجهیز به هر حال واردات برخی قطعات از خارج هست، از قطعات الکترونیکی خرد بگیر تا قطعات منفصل و بعضا موارد حجیم تری در قسمت موتور و ... که علاوه بر بودجه ممکنه سد تحریمها و دور زدن و بازار سیاه باعث طولانی تر شدن روند بشه. حالا فرماندهان احتمالا با جمیع شرایط یک زمانی اعلام میکنند ولی قاعدتا بدون عنصر دخیل غیرقابل پیش بینی بودجه که در دست خودشون نیست.

اشاره صریح فرمانده نیرو هست و در تاپیک گذاشتم که اتفاقا به همین ناوها اشاره میکنند و گله میکنند که بارها نبود بودجه موجب لغو و یا توقف پروژه ها شده که تازه اونها هم در قدم اول به خاطر نبود بودجه و نداشتن توان مالی برای ساخت زیرساخت صنعتی به طور کارگاهی دارند ساخته میشند. باز هم به همین دلیل هست که فرماندهان با توجه به توانایی ها زمان فنی ساخت را اعلام میکنند ولی افراد دخیل در پروژه دیگه مسئول تولید! بودجه هم نیستند و هر روز تاخیر در پرداخت بودجه های مصوب یعنی چندین ماه تاخیر در چنین پروژه هایی. بماند که بیشتر اوقات اصلا بحث تاخیر هم نیست بلکه کلا بودجه داده نمیشه به این بندگان خدا و پروژه کلا متوقف میشه با کلی ضرر و زیان که شروع دوبارش تورم را هم در نظر نگیریم کلی بار اضافه مالی و فنی و زمانی (با توجه به استهلاک متخصصان! و لوزام و ابزار و تجهیزات) داره. پس بحث توانایی ساخت و اعلام زمانبندی توسط فرماندهان یک چیز هست و بحث بودجه و تصویب و از همه مهمتر تخصیص به موقعش یک چیز و فقط یک موردش دست فرماندهان هست.

جالبه حمله واضح چند روز گذشته را (حمله دوم) را من حتی ندیدم اینبار بیانیه بدند. حتی همون بیانیه مقابله همیشگی را. حمله هم به نظرم واضح بود هم از لحاظ فیلمهای منتشر شده و هم پروازهای فرودگاه ریاض که کلا دچار اختلال شده بودند همون موقع.

مکنزی در بازدیدش از عربستان به سواحل ینبع رفت و با اشاره به شلوغ شدن خلیج فارس در صورت درگیری خیلی صریح به ایجاد چند پایگاه نظامی در غرب عربستان و سواحل دریای سرخ در ینبع و طائف اشاره کرد. این مطلب را بزارید در کنار چند خبر زیر: 1.سفر مقام اطلاعاتی صهیونیستها به سودان و تفاهماتی که محتواشون فاش نشد در حوزه های امنیتی و سیاسی و .. 2.اضافه شدن ر.صهیونیستی به حوزه سنتکام. 3.اتحاد نظامی/امنیتی بحرین و امارات در قالب یک طرح نانوشته با ر.صهیونیستی 4.طرح هایی مبنی بر استقرار سامانه های پدافندی موشکی ر.صهیونیستی ظاهرا در قالب پایگاه های آمریکا در منطقه و شبکه شدن احتمالیشون (فعلا گنبد ولی احتمال گسترشش وجود داره در قالب سامانه های تاد و پاتریوت) و فراموش نکنیم سواحل دریای سرخ حالا از همیشه بیشتر در چنبره رژیم های عربی/آفریقایی و در آینده طبق این خبر آمریکایی با مشارکت مستقیم صهیونیستها در اومده. حداقل فاصله موشکی با ما 1600 تا 2000 کیلومتر. و مسیر تردد ناوگان تجاری ما در بخشی از اون.

معمولا چنین تهدیدات آشکاری یک پیوست عملی هم داره. به نظرم یا در سوریه یا در عراق و حتی عملیات مشابه برخی اقدامات یکسال اخیر در ایران محتمل هست از سوی رژیم صهیونیستی برای اینکه مثا جدیتش را به غرب نشون بده که آماده اقدام عملی است. یکی از نکاتی که در ایران به نظرم فقدانش حس میشه (با توجه به ترور سردار و حوادث بعدش چنین برداشت میشه) نداشتن سناریو (یا لااقل نداشتن کامل) برای اتفاقات و پلن های متفاوت تحمیلی از سمت دشمن هست. موضوعاتی چون سیلوها و مزرعه های موشکی حتما باید برای طراحی سناریوها به کار گرفته بشند و اینکه در برابر هر اقدام احتمالی چه سناریویی موجود خواهد بود که به سرعت بتونه اگر تصمیم گرفته شد به مرحله اجرا در بیاد. درسته دست ما بسته تر هست در سناریوهای ابهام آمیز و در عمق توسط عوامل مزدور و نیابتی و یا با تکیه بر پوش حضور آمریکا در منطقه ولی لااقل برای اقدامات نظامی حتما باید سناریوی فوری وجود داشته باشه.

مثلا داره جهان غرب را تهدید میکنه که یا هر چی ما میگیم باشه یا اینکه من حمله میکنم به ایران خودسرانه و بعدش هم که شما معلومه که مجبورید از من حمایت کنید و خواه ناخواه پاتون را به این جنگ باز می کنم! اعتماد به نفسش خیلی بالا رفته این سپهبد. درسته اتوبان منطقه و ضرباتی که به ما زدند خصوصا در یکسال گذشته خب برای هر کسی اعتماد به نفس میاره ولی خب به هر حال ما یک نبرد بدهکار هستیم مستقیم به اینها.

آمریکا چندین گروه از داعش را از زندان های حسکه منتقل میکنه به تنف در مرز عراق و بعد از چند هفته حملات داعش در عراق به طرز متفاوتی شروع میشه. شما تصاویر شهدای حمله داعش به تیپ حشد را در صلاح الدین ببینید، عمده فرماندهان و افراد مسن و باتجربه و موثر حشد. به نظرم قطعا برخی حملات اینچنینی داعش (با هدایت و حتی شاید عوامل متفاوت) با برنامه و اطلاعات و شناخت قبلی توسط طرف ثالثی (واحد اطلعاتی ارتش امریکا یا سیا) به عنوان عملیات تعریف و اجرا میشه تا در کنار حملات نظامی توسط چنین حملات اطلاعاتی ای ضربات جبران ناپذیر به بدنه فرماندهان و موثران حشد بزنه در عراق.

امروز حمله موشکی به ریاض خبرش منتشر شد. فرودگاه ریاض هم برای ساعاتی پروازها را دایورت! کرده بود به دمام. هرچند از تعداد حملات بسیار کاسته شده ولی سعودیها به نظر با تقویت تجهیزات و مشاوره ها و احتمالا حضور مستشاران اخیرا در مواجهه هم با پهپادها و هم موشکهای محدود داخل اراضی سعودی توفیقاتی داشتند. پهپادها معمولا نزدیک مرز هدف قرار گرفته میشند (مدتی برای ضعف پدافند راه حل پرهزینه گشتهای مدام جنگنده ها را انتخاب کرده بودند، نمی دونم حالا هم همون هست یا سامانه جدیدی به خدمت گرفتند) و موشکها هم که اینچنین وقتی تک فروندی شلیک میشند میبینیم که دو موشک احتمالا پاتریوت روانه شدند و یکی اصابت کرده احتمالا و دومی هم کاری نداشته. میتونه برعکس باشه یعنی اولی خطا کرده و دومی خورده ولی چون زمان ثبت تصویر مشخص نیست نمیشه دقیق گفت. (هرچند چون در یکی از تصاویر رد دود موشکی که عبور کرده به نظر ضعیف تر هست شاید بشه این فرض را کرد که موشکی بوده که اول شلیک شده و خطا داشته و موشک دوم موفق به اصابت شده) پ ن: خب دیروز طی یک تحول عجیب و جدید یک گروه ناشناس عراقی ادعا کرد اولا انصارالله نبود (انصارالله رسما تکذیب کرد) و من بودم و ثانیا موشک نبود و پهپاد بود. در صورت صحت ادعا باید دید طرف سعودی دروغ گفته بالستیک بوده یا توان تشخیص را نداشته که چی را زده؟!

این مقاله های ژورنالیستی به خودی خود ارزش فنی/نظامی چندانی ندارند ولی برخی بخش هاش میتونه تفکرات برخی تحلیلگران دشمن را روشن تر کنه. تاکید من به بخش هایلایت شده هست. توجه داریم که دشمن صهیونیستی در هر جنگ پیش رویی از مهمترین و اولین اقداماتش خنثی کردن تهدید در نقطه آغاز هست. ( البته قبل از جنگ هم به کرات چنین میکنه با شیوه هایی چون ترور و خرابکاری و سایبر و انفجار و ... ) ولی همین یک نکته از اون نقاط عطفی است که در بحث شیرین! موشک/جنگنده؛ نیاز به یک نیروی هوایی برای پدافند هوایی در محدوده آسمان کشور را ضروری میکنه. بله! مصاف پرنده رادارگریز با غیررادارگریز نبرد نابرابری است ولی حداقل فایدش پیچیده کردن حملات تهاجمی به عمق کشور هست. این اون نقطه افتراقی هست که برای خود من متناقض نما جلوه میکنه در نظر شخصیم نسبت به این مقوله. ولی نکتش اینجاست من توان کشور را طی سالیان گذشته و ابتدایی شروع حرکت محدود فرض میکنم و تهدیدات را از جنس متفاوت و به نظرم حرکت در مسیر موشکی صحیح ترین مسیر و هوشمندانه ترین روشی بود که میشد اتخاذ بشه و حتی فراتر از اون سرمایه گذاری بخشی از هزینه هایی هوایی در این بخش هم کاملا معقول بوده (در نسبت بازدهی رفع یک تهدید فوری و دستبای به یک بازدارندگی ارزان و امکان الوجود!) ولی حالا در مرحله ای هستیم که میتونیم با ادامه همون مسیر موشکی (و حالا پدافند هم اضافه شده با هزینه های خاص خودش) در بخش هوایی هم (با خرید فوری چندین اسکادران برای اون نیازی که ذکر کردم در ابتدا و ادامه بحث ساخت) استارت جدی بزنیم. *خطها و از دست دادن فرصتهای موردی و اشتباهات سرجاش

چیزی که ذهن را به خودش مشغول میکنه اینه که ما توان بررسی این حملات را داریم؟ رادارهای داخلی ما در حداکثر برد قدیرها که برای پرنده ها نهایتا تا نزدیک مرزهای سوریه و حتی میشه گفت تا نیمه عراق برای پرنده های غیرپنهانکار پاسخگو هستند. رادار مرموز سپهر هم مشخص نیست توانش در کشف پرنده های رادارگریز و غیررادارگریز چقدر هست. از طرفی در عراق که راداری وجود نداره برای سرویس به ما و در سوریه هم راداری باقی نزاشته و هرگونه استقرار یک رادار مناسب برای تحت نظر گرفتن تحرکات هوایی را دشمن منهدم میکنه. تنها میشه امید داشت به مجموعه اس-300 واقع در مصیاف اون هم اگر فعال باشه (شلیک موشک و مقابله مثل همین چند سال ازش نخواستیم لااقل اجازه داده شده باشه که رادارهاش فعال باشه و در مرحله بعد نیروهای ارتش سوریه و چه بهتر مقاومت به داده هاش دسترسی داشته باشند) عکس تزئینی: رادارهای متحرک، نیمه متحرک، ثابت لاکهید مارتین اگر چنین توانی وجود داشت در این مدت از حملات صهیونیستها اطلاعات ارزشمندی میشد کسب کرد ولی نکته نگران کننده ای که وجود داره اینه در رابطه با حملات پشت سر هم به عراق در مقطعی که توسط صهیونیستها انجام شد؛ اگر ما اطلاعاتی از این حملات داشتیم با افشاکردنشون به جناح غربگرا و آمریکایی داخل عراق میشد فشار مضاعفی وارد کرد (چون امریکا با ابهام در این مسئله و بروز ندادن اطلاعات با اینکه کنترل هوایی در عراق در دستانش هست و دولت عراق هم به خاطر در اختیار نداشتن آسمان کاملا مسکوت گذاشتند ماجرا را) ولی وقتی هیچ اطلاعاتی از جانب ما حتی اشاره نشد احتمالش این هست توان راداری ما نهایتا تا عمق 300 کم داخل عراق شاید بتونه پرنده های اونهم غیرردارگریز را تشخیص بده. یک طور این ضعف باید برطرف بشه. بهترینش هم نصب رادار در سوریه است که البته امکانش نیست متاسفانه و باید فکر دیگه ای کرد. یا یک رادار بسیار پرقدرت تر در داخل با تمرکز به سمت غرب فقط یا یک راه دیگه. توجه بشه نیاز به راداری است که تا حد امکان امکان تشخیص و تعقیب پرنده های رادارگریز را داشته باشه و هم پرتابه هاشون را تا در وضعیت اشفته ترافیک هوایی نظامی منطقه دقیقا منشا حملات مشخص باشند و بشند.

در خبرها بود نتانیاهو در دوره جدید روسای موساد و وزارت جنگ و وزارت امنیت داخلی و خارجه و چند نهاد دیگه را جمع کرده برای بررسی راه های مقابله با برنامه هسته ای (و موشکی) ایران با شرایط جدید: با یادآوری ترور های دانشمندان هسته ای ترور دانشمندان نظامی خرابکاری های هسته ای در نطنز حملات یا خرابکاری نسبت به سایتهای نظامی و هسته ای خیلی روشن هست که این اقدامات تهاجمی تشدید خواهند شد. همانقدر که باید مراقبت ها به شدت افزایش پیدا کنه همانقدر هم باید به دنبال راه های بازدارندگی در این حوزه از تهدیدات باشیم به هر شکلی که شده.

شرکت هندی ideaForge قرار دادی 20 میلیون دلاری برای تحویل تعدادی نامعلوم پهپاد هیبریدی Switch با ارتش هند امضا کرد. این پهپاد با وزن 6.5k و دارای مداومت پروازی 120 دقیقه تا شعاع 15 کیلومتری است. نکته جالب شباهتش با پهپاد پلیکان ماست.

تقریبا همینطوره. برای ما نقش بازدارندگی موشک ها خصوصا در بازه ای که نیاز داشتیم خیلی سریع یک بازدارندگی حداقلی ایجاد کنیم ( و سریعترین و به صرفه ترین مسیر طبیعتا موشک بود ) نقش پررنگی بود و بوده. در مورد صهیونیستها هم دقت کنیم که تحلیلگرشون نمیگه نیروی هوایی حتی قدمی متوقف یا کند بشه، میگه نیاز هست تنوع بخشی صورت بگیره و امکان حملات زمینی هم فراهم باشه در حالیکه به شدت هر روز بر توانایی های نیروی هوایی هم اضافه میکنیم. ولی اصل حرفش این هست الان با وجود تعدد جبهاتی که موشک شلیک ممکنه بکنند در جنگهای اینده فقط تکیه بر نیروی هوایی (هر چه قدر هم قدرتمند) ممکنه پاشنه آشیل بشه.

من در پرانتز یک چیز بگم! یکی از تحلیلگران صهیونیست در مقاله اخیرش تعداد موشکهای ایران را 1100 اعلام کرده بود. قاعدتا منظورش موشکهای بالستیک در رنج سرزمین های اشغالی است یعنی بالای 1800 تا 2000 . و بر این مبنا البته نقد کرده بود به وزارت جنگشون که بیش از حد روی نیروی هوایی تکیه کردیم و باید در کنارش به سمت توسعه نیروی موشکی زمین به زمین بریم. پ ن: اون ها هم انگار این بحث ما را اونجا دارند ولی بالعکس. هرچند شرایط ما با شرایط دست و دلبازانه اونها در هر زمینه ای که عشقشون بکشه تقریبا، مشابه نیست. اونها کافیه اراده کنند: پول و بستر و فناوری و حتی طرح آماده براشون ریخته!

چقدر عجیب؟! نقد همیشه مقبول هست. چه در جایگاه مدعی نیستیم بلکه در جایگاه انتقادی هستیم تنها. (در هر مسئله ای) نکته دیگه در مورد این خلط مبحث تاریخی است حالا: تحیملات سیاسی بر اقتصاد ایران؛ هرگونه مقایسه اقتصاد ایران را با کشورهای با شرایط طبیعی هم کاملا غیرممکن میکنه و هم کاملا غیرعلمی و غیردقیق پیش میبره. نمیخوام به بدیهیات اشاره کنم باز دوباره ولی شما همین فرمان را فی المثل در مورد ترکیه در چهل سال اخیر (یکی از اولینهاش تحریم سرمایه گذاری بر ستون اقتصاد ما یعنی صنعت نفت و گاز را شما فرض بگیرید چهل سال پیش بر صنعت خودروسازی و گردشگری ترکیه تحمیل شده بود. باقی موارد ده پانزده سال اخیر که هرکدومش یک تیر خلاص به اقتصاد هر کشوری میتونست باشه بماند) منطبق کنید تا بشه اقتصاد دو کشور را تازه مقایسه کرد. بماند که باز ما علاوه بر تحریمها در تحمیلهای سیاسی یک سری تحمیلهای مشروع و عرفی و تاریخی (ارثبری یک سلسله جکومت کاملا ورشکسته و یک جنگ ویرانگر هشت ساله در ابتدای یک انقلاب که خودش مثل یک زلزله کل بنیانهای اقتصادی را درنوردیده و ...) هم داشتیم (که در یک مورد صنعت گردشگری ما هیچگاه نمیتونه شبیه صنعت گردشگری مرسوم جهان باشه) ولی اگر بحث سیاسی است و اینکه این تحمیلات در چه موضعی قرار میگیرند که خب جداگانه باید در تاپیک سیاست بحثش کرد نه اقتصاد. شما اگر توان جدا کردن این "تحمیلات" و اثرگذاریش بر اقتصاد ایران را داشته باشی تازه میشه در مورد کیفیت مدیریت اقتصادی ایران بحث کرد و مقایسش کرد طبیعتا. این هم به این معنا نیست که وضعیت نمیشد بهتر از این باشه. این بحث خارج از موضوعه وقتی فاکتورهای دخیل مشابه نیستند در بحث ابتدایی این بحث وقتی قابل انجام هست که یک شخص به طور دقیق اثرات و عوارض تحریم ها را بتونه مشخص کنه بر اقتصاد ایران تا بشه عملکرد مابقیش را نقد کنیم (در مقام مقایسه البته) اگر هم اعتقاد داره که تحریمها هیچ اثری نداشته و ترکیه مثلا اگر به جای ما بود و ما به جای ترکیه ما باز همینجا بودیم و ترکیه هم هم اینجایی که الان هست خب بحثش جداست.. بهتره منتقل بشه بحث به تاپیک ولی: خب در مورد پروژه نئوم بیشتر باید بررسی کنیم. پروژه نئوم در ایران و ترکیه و سعودی و قطر و سنگاپور و ... هرجای دیگه ای بود از مناظر مختلف! حتما قابل نقد و ایراد هست شدیدا به صورت فنی. اولا توجه کنید این هزینه کلان (تازه پیش بینی اونموقع این رقم بود) را بن سلمان که تو جیبش نیست برداره بزاره سر سفره. همون ابتدا متوسل شد به استقراض خارجی برای پیشبرد طرح به خاطر بحران خزانه. و نکته بدیهی و ساده این ماجرا این هست که هر طرح اقتصادی خصوصا در این سطح کلان لپ لپ نیست که شما سر دو سال رسیدن به قدرت و دیدن به روایتی نقشه گوگل ارث! و چند مشاور درگوشی خارجی یکهو تصمیم بگیری هواش کنی. اون هم با ایده های بچگانه ای چون شهر رباتیک و الودگی صوتی صفر و ماه مصنوعی و اصلاح نژآد ژنتیکی ساکنان و از این دست گزاره های آسیموفی! یک طرح اقتصادی چنین کلان نیاز به سالها مطالعه و مشاوره و نیازسنجی داره. تازه حتما که باید شما ببینید بسترها و پتانسیلها را و بعد نوع سرمایه گذاری را انتخاب کنید. همین حالا عربستان در طول ساحل دریای سرخ کلی جزیره به علاوه تیران و صنافیر را داره که رهاشون کرده و کلی مکان دیگه قابل سرمایه گذاری متوازن و البته اقتصادی تر و با ریسک کمتر. باید حجم اقتصاد عربستان را دید و بعد هم سرمایه گذاری ده ساله در چنین پروژ های را هم با رقم ابتدایی 500 می د. (توجه دارید که بحث سیاسی نیست، عربستان نباشه، ایران باشه، ایران نباشه پاکستان باشه یا آمریکا و فرانسه) ایده پردازی برای یک طرح اقتصادی یک چیز هست ولی فورس و اجبار به عملی کردن 500 میلیارد سرمایه گذاری در عرض ده سال به این شکل و ابعاد در صنعت شهرسازی و معماری را نیاز به عقل سلیم هم حتی نیست تا متوجه بشیم (نمیگم شکست چون پیشگو نیستم) ولی بازدهی اقتصادی مطلوبی نمیتونه داشته باشه با توجه به تجربیات و پتانسیلهای عربستان و ... اون هم نه از روی حدس و گمان که بررسی مولفه های ذکر شده برای این پروژه. (در ایران بود حتما باید یک کمپین مگر از روی جنازه من تشکیل میدادیم) سواحل مکران هم اگر قرار بود مثلا دولت قصد کنه که بله من در عرض 5 سال 200 میلیارد دلار خرج میکنم تا یک کیش! جدید ایجاد کنم برای جذب سرمایه گذاری یک حماقت بود، طرح توسعه سواحل مکران یک طرح تدریجی بر بستر توسعه زیرساختها و بنادر و اسکله ها و تولید و صنعت هست مثل روال عادی توسعه شهرهای مهم دنیا. هیچ شهری در دنیا حتی دوبی با "تصمیم" یک شبه و فورس مالی اینچنین عظیم به شهرهای فعلی تبدیل نشدند بلکه نتیجه توسعه تدریجی بودند. در مورد روند توسعه و هزینه ها و حضور شرکتهای متعدد خارجی و استقراض و ... هم که اشاره کردم. من نشانه ای از فروش مثلا اوراق قرضه سعودی در امریکا ندیدم (به عنوان یکی از بزرگترین سرمایه گذاری ها که اتفاقا اخیرا شاهد انتقال سرمایه بیشتری هم بودیم) چون به نظرم پیشنهاد دهنده این طرح در مقام ابتدایی حواسش هست موجب تضعیف دلار و سرمایه گذاری در کشور خودش نشه. تصویر بالا یکی از فازهای توسعه و ایده های مطرح هست. "زمین گلف" !! که اجرایی هم شده زودتر در کنار فرودگاه شهر. آیا زمین گلف مثلا حتی تمام پیش بینی ها براش محقق بشه که کل گلف بازان عالم را جمع کنه با توجه به مطالعات جغرافیای و اقلیمی و ... در این وسعت بهترین انتخاب بوده؟ یا فرضا اقلیم مناسب توسعه شهری به منظور گردشگری هست؟ در دوبی میدونید حتما خیلی از پروژه های بلندپروازانه معمارانه که شرکت های مطرح معماری با سرو صدا ساختند الان نهایتا یک یادمان! معمارانه هستند نه یک طرح موفق کارکردی. مثل برج خلیفه. بازهم تکرار میکنم بحث بازدهی مطرح هست اینجا والا که بله دوبی بسیار خوشگل هست! (در نظر بگیرید دوبی اصلا قابل مقایسه نیست چون در زمان خودش از خلا منطقه به نفع خودش به عنوان بارانداز تجاری و هاب منطقه استفاده کرده (وقتی جنگ دو بندر مطرح خرمشهر و فاو را کلا محو کرد و بعد هم هزینه ها هیچوقت اجازه بازیابی سایر بنادر را نداد ) و در اصل بندر دوبی شد هسته پیشرفت شهر دوبی نه بالعکس. نهایتا هم اختیار دارید، بدون هزینه نگهداری؟! نیروگاه سبز و ساختمان صفر انرژی و شهر بی هزینه فعلا چیزی شبیه به افسانه است. شیا شما الان در اقلیم تهران مثلا در یک واحد محدود بتونی یک ساختمان مثلا صفر انرژی طراحی و اجرا کنی ولی همه متخصصین امر میدونند نه تنها به صرفه نیست ( نسبت هزینه/فایده) بلکه حتی در اقلیمی مثل تهران هزینه نگهداری چنین اکوسیستمی! به مراتب سخت تر! از هزینه احداثش هست. بماند شهری که مبتنی بر انواع ماشین آلات پیچیده و تکنولوژی و تخیلات فناورانه قرار هست به عنوان یکی از اولین تجربیات ساخته بشه چقدر چالش های مالی و فنی در پیش رو داره و چقدر و چقدر هزینه های کمرشکن نگه داری چنین ابرپروژه ای خواهد بود. در پایان هزینه های این طرح عنوان شده و یک مقیاسی در دست هست. شما به عنوان یک مطلع از هزینه های عربستان در سایر بخش ها اگر رقم و عددی هم دارید لطفا بفرمایید تا ببینیم این نقد ما وارد هست که توسعه نامتوازن در این طرح و ایده دیده میشه یا خیر؟! زبون دیدن و نگاه از بالا هم که ممکنه از واژه ها برداشت شده باشه قطعا کاملا قابل الصاق هست چون به وطر واضح محور بحث ما یک دیکتاتور خودرای به نام "بن سلمان" بود. همه کاره ی یک پروژه در سن سی سالگی. در ایران هم فرضا (گویا مورد علاقه دسوتان هست حتما ارجاع به داخل داشته باشیم) اگر فردی با این مختصات عمل کنه حتما باید به دید نقد و حتی تحقیر باید بهش نگاه کرد. اصل بر سر تسلط ما بر کلیت این پروژه و ایندش نیست، اصل بر سر موارد محدودی است که ما میتونیم فارغ از ماهیت یک پروژه در محل دانش محدود خودمون نقدش کنیم: اولیش هم دیدن دخالت یک تیم بسیار بزرگ و سالها سبک و سنگین کردن برای یک اجرای پروژه در چنین سطحی هست تا بعدتر مورادی که به نظرمون اشتباه هست. از زمین گلف در یک کشور کم آب به این وسعت تا ایده هایی که مناسب یک کشور ثروتمند اون هم امتحان هرچند سال یکبار هستند نه همه با هم در یک طرح برای یک کشور تاز ابتدای راه. (مقایسه کنید با ایده های مشابه به صورت البته موردی: اسپیس ایکس، خودروهای برقی و خودران، هوش مصنوعی و ... که پس از سالها مطالعه و برنامه ریزی و ازمون و خطا در یک مقیاس کوچک به سمت تجاری سازیشون میرند نه بهمن وار و یکهویی!) میدونم باز کسی نمیخونه متون طولانی را پس خلاصش مکینم در دو گزینه: 1.پروژه نئوم یک طرح مطالعه شده و دقیق و منطبق بر پتانسیلهای جغرافیایی/فرهنگی/تاریخی/زیرساختی/مالی/اقلیمی/اجتماعی است که امکان موفقیتش بیش از 50 درصد هست. 2.پروژه نئوم یک طرح با ریسک بالا و مطالعات کم و محدود و طبق شواهد متاثر از یک خودرایی فردی است که شانس موفقیتش زیر 50 درصد هست. (منظور از موفقیت بازدهی نسبت به سرمایه گذاری است والا که ممکن هست پس فردا سالی چند میلیارد درامد داشته باشه ولی به نسبت رقم اورده باید دید بازده را طبیعتا) تمام این بحث سر انتخاب یکی از این گزینه ها بود و هست. حالا فرقی نمیکنه در ایران هم دوستان میتونند موردی را انتخاب کنند و نقد کنند حتما.

بحث در مورد استقلال خصوصا در چند حوزه نظامی پیشرونده و حیاتی است. یکیش همین حوزه هوایی که حالا حالاها با نسل های پی در پی داستانش ادامه داره و رقابت ابرقدرتها هم. و داریم در مورد هندی حرف میزنیم که تقریبا تمام فاکتورها را برای تبدیل شدن به یک قدرت داره. بماند که کره جنوبی که داره در این مسیر تلاش میکنه هدفش قطعا با هدف هند یکسان نیست چون بسیاری از فاکتورهای تبدیل شدن به یک قدرت را نداره در سطح ابرقدرتها. برای استقلال در چنین حوزه ای یکی از مهمترین موضوعات، موضوع "طراحی" است. اگر هند وارد این فاز نشه از صفر (ولو برخی قطعات به کار رفته در طرح نهاییش خارجی باشه که قطعا به مرور اونها را هم جایگزین میکنه) قطعا هرچه قدر هم پرنده بیاره مونتاژ کنه و خط تولید انبوه براش راه بندازه و حتی اگر خط تولید کامل را بخره نمیتونه آنچنان که نیاز آینده این مسیر هست پا به پای طرح های آینده و رقابت در این عرصه پیش بره. بله کمکش میکنه ولی اگر میخواد در آینده در بازار رقابت طرح مستقل داشته باشه با تمام انعطاف هاش باید در این مسیر گام برداره حتی افتان و خیزان. حالا نمیدونم چقدر درسته این مصداق چون تفاوتها زیاده ولی مثلا در حوزه هنر این خیلی نمود داره. شما میتونید بهترین کپی کار آثار بزرگان باشید ولی تا وقتی از فاز صفر یعنی مطالعات و ایده پردازی و طراحی ( ولو ایده هم گرفته باشید از اینور و اونر ولی اون را به زبان خودتون بیان میکنید طبیعتا در طرح خودتون) خودتون کاری را استارت نزدنید و به سرانجام نرسونید اسمتون را نمیشه هنرمند گذاشت به مفهوم "خاص" هنرمند. بحث ما هم این هست. هند نیاز داره در جهان پیش رو یک "هنرمند" قلمداد بشه تا روش حساب کنند نه یک "هنرورز!"

پروژه نئوم را یادتون رفت. حداقل برآورد سرمایه گذاری در ابتدا 500 میلیارد دلار از صندوق توسعه عربستان بوده. شرکتهای دخیل هم اکثرا آمریکایی و پروژه کامل دست اونها حتی در هیئت مشاور. پروژه هم به اسم ساخت یک شهر برای جذب سرمایه و تجارت جهان و کلی حرف قلمبه سلمبه و یک جورهایی جایگزین دوبی در سطحی بسیار فراتر. نکته اینجا نیست که چنین پروژه ای میتونه موفق بشه یا خیر. نکته اینجاست آیا کشوری در قامت عربستان با این همه عقب افتادگی های صنعتی و تکنولوژیکی نیاز به500 برج و آسمانخراش و کلی پروژه ابرقهرمانی مثل تاکسی پرنده و ماه مصنوعی و پارک ژوراسیک و یک ابرشهر رویایی داره برای درامدزایی با این همه هزینه؟ راه کم ریسکتر و مناسبتری نبود برای آینده نگری؟ مملکت هم که ارث پسر باباست و منتقد هم سر و کارش با اره! هرچی فکر میکنی میگی اون داستان بزرگ کردن این پسر گل بابا از نطفگی! توسط دایه یهودی کلش یک پروژه درازمدت بوده تا برسوننش به اینجا تا هم شیرکاکائو سیاست ازش بدوشند هم شیر مالی و اقتصادی تا قطره آخر رس ملک سعودی. حالا هی بگن توهم توطئه دارید و دچار دایی جان ناپلئونگی! هستید و لورنس عربستان هم قصه است!

صهیونیستها برای بار چندم در چند هفته اخیر اعلام نگرانی کردند از انصارالله و قدرتش در یمن. استقرار سامانه های دفاعی در ایلات را هم که شاهد بودیم و البته کم کم این ناله های پربسامدشون پررنگ تر هم خواهد شد (نافشون را با ناله و عجز و لابه بریدند در حالیکه با توحش در حال حمله به زمین و زمان هستند و کشتار ملتهای منطقه . البته تاکتیک قدیمیشون هست) اصلا اصل تروریستی قلمداد کردن انصارالله همه گمان میکنند به خاطر گاو شیرده سعودی بوده ولی مطمئنا هزینه هاش را با این ادعا از سعودی ها گرفتند ولی هدف مثل همیشه برای حفاظت از صهیونیستها توسط امریکا و تعهد سفت و سختشون برای تضعیف هر تهدیدی ضد این رژیم بوده. ولی اینجا ما بحث تضعیف را نداریم، همانطور که سعودیها خیلی بی شرمانه و البته آشکار اعلام میکنند تمام جهان اذعان داره این عمل تنها دستاوردش بستن همون راه های محدود رساندن غذا و دارو به یمن هست و اتفاقا هدف هم قحطی و نسل کشی کامل هست. یعنی وقتی تهدیدی ماهیتی برای صهیونیستها وجود داشته باشه و پس از 5 سال گزینه نظامی و البته مرگ و زجر و قحطی و گرسنگی دادن تدریجی هم جواب نده بهتر هست که یک نسل کشی تمام عیار برای سریعتر خشکاندن از ریشه یک ملت را امتحان کنند. فعلا تصمیم جنگ یمن نه به خاطر سعودیها که اتفاقا به خاطر صهیونیستها با آمریکاست و نسل کشی سریع و کامل را به جای نسل کشی تدریجی انتخاب کردند چون در جبهات زمینی فعلا به اون خواست هاشون نرسیدند.

حداقلش تجربه تکنولوژیک و تولید صنعتی سلاحی که در صنعت هوایی فعلا امکان تولیدش را دارند از ابتدا. هیچ کشوری نمیتونه از وسط ماجرا شروع کنه اگر میخواد در آینده سطحی از استقلال را داشته باشه.گاهی حتما باید چرخ را از ابتدا اختراع کنی ولو 50 درصدی! برای ما این استقلال اجباری است و تحمیلی و عقلانی البته ولی برای هند ناگزیر از اونجایی که کشوری است که به دنبال سری میان سر قدرتهاست. هیچ کس یک قدرت وابسته را قدرت حساب نمیکنه حالا هر چه قدر هم که میخواد اسیر مولفه ها (جمعیت، جغرافیا، صنعت و ...) را داشته باشه.

تحلیلی بر فرعیات رزمایش تهاجمی موشکی و پهپادی پیامبراعظم-۱۵ نیروی هوافضا سپاه خب رزمایش برگزار شد و مثل همیشه واکنش های مختلفی در پی داشت. این تحلیل یک تحلیل بر مبنای فرضیات و برخی حدسیات هست برای یک دید گسترده تر. هرچند ممکنه در استاتوس بحث شده باشه موارد که خب من اطلاعی ندارم ازشون. اگر نکته تکمیلی یا اصلاحی وجود داشت دوستان میتونند اضافه کنند و البته حب و بغضهای برخی افراد به اصطلاح کارشناس اونور آبی هم واقعا نوبر هست در برخورد با کشوری که با دستان خالی و تقریبا هیچ داره از صفر همه چیز را پیش میبره. خب در رزمایش پیامبر اعظم-15 و مرحله اولش ما شاهد تصاویری از 8 موشک بودیم به همراه لانچر. به نظر با توجه به تفاوت لانچرها 4 موشک دزفول و 4 موشک ذوالفقار. (اینطور در نظر میگیریم) ولی در ادامه تصاویر میبینیم که شلیک ها 13 موشک بود. که با کمی دقت متوجه میشیم احتمالا لانچرها و محل شلیک زلزالها نمایش داده نشد در حالیکه در همون نزدیکی و پشت یک تپه تقریبا همزمان با شلیک موشکهای هشت گانه با کلاهک جداشونده اونها هم شلیک میشند. پایین سمت چپ مشخص هست محل شلیکها، هر چند تصویر دیگه ای هم هست که واضح نشون میده از یک زاویه دیگه ولی خب به نظرم مشخص هست این موضوع و نیاز به جستجوی بیشتر نیست. خب اثر شلیک 13 موشک را هم ببینیم: ولی نکته مهم مقصد این موشکها هست. به نظرم واضح هست که یک مقصد برای زلزالها بود. ولی این حدس من هست که برای 4 موشک دزفول و 4 موشک ذوالفقار دو مقصد را شاهد بودیم. خط سیر موشکها را ببینیم. دو مقصد که واضح هست. سمت راست زلزالها ولی سمت چپ دو مقصد برای دو برد 1000 و 700 کم خانواده فاتح با کلاهک جداشونده به نظر میشه در نظر گرفت. حالا اهمیتش کجاست؟ ما تصاویر برخورد دو مقصد را شاهد بودیم. یک مقصد مثل یک مبدا که نمایش داده نشد (یعنی مبدا شلیک زلزالها) در تصاویر تلویزیونی نبود. میتونه دلایل مختلفی داشته باشه. از عشقشون کشیدن! تا نرسیدن تصاویر به تدوین یا همانطور که بارها گفته شده که بخشی از رزمایشها (پول مفت نداریم که رزمایشهامون فقط برای نمایش باشند) هیچوقت برای عموم نمایش داده نمیشند چون محل تمرین تاکتیکها یا ابزارهای خاصی هستند، به همین سبب مبدا زلزالها و مقصد احتمالا ذوالفقارها (چرا دزفول نه؟ چون مقصد دزفول با خطای بیشتری همراه بود که برای برد بیشتر قابل قبولتر هست) نمایش داده نشد تعمدا. نگاهی به مقصد زلزالها که اصابت دقیقی داشت و البته مشخص بود موشکها کامل بودند و نه سر جدا شونده بندازیم حالا مقصد احتمالا دزفولها که چهار برخورد داشتیم و البته شده بود محل تئوریهای امثال اون کارشناسان بیبیسی و بزم و شادیشون که چرا سانتی مترها را رعایت نکردند (اگر پس فردا سانتی متر رعایت بشه به نانومتر میرسند و نهایتا میگن چرا موشک قبل از رسیدن به محل اصابت هدف را نابود نکرد!!! ) که کنار مقصد پهپادهای انتحاری بود. و این تصویر مایه خوشحالی کارشناسان به اصطلاح نظامی ملکه! پیر. با این که اهداف فقط چند متر در چند متر بودند اون دو موشک برای هدف که اتفاقا بغل هم فرود اومدند فقط شاید خطایی بیش از ده متر داشتند ولی به هر حال درون مقصد فرود اومدند منتها نه دقیقا روی سیبل که اون هم در یک رزمایش تمرینی وقتی تصاویر با این کیفیت منتشر میشه حتما هدفی مهمتر از سیبل زنی مدنظر بوده از اونجا که اهداف هم نه مثل اهداف پهپادها از شکل سخت که از شکل نرم انتخاب شده بودند شاید برای بررسی ده ها فاکتور دیگه. در مورد مرحله دوم و وجود چند فروند موشک اماده شلیک از جمله سجیلها که شلیکهاشون را ندیدیم و نمایش داده نشد برای عموم و تاکید بر "تمرین" هم مشخصا روالی طی شده که جزء قسمت های مکتوم رزمایش باقی خواهد موند تا به وقتش. در نهایت حتما که یک دست مریزاد به متخصصان دست تنهای مظلوم ولی پرتلاش و جسور صنعت دفاعی ایران وجود داره که از همون ابتدا زیر تمسخر و توهین و تحقیر قدم به قدم پیش میرند. زیر ترور و بدون پول و امکانات و با خرابکاریهای صنعتی و قطعه ای و محروم از تجربه جهانی و حتی مغزهای پرورش یافته در این سرزمین و حتی هجمه های داخلیون متوهم از "موشک اخه!" که هر طور که میتونند تو کارشون میزارند و دریغ از اینکه حتی یک روایت رسانه ای در معرفیشون وجود داشته باشه و درا وج گمنامی تازه درشت گویی های این اقایون سیاسی و رسانه هاشون را هم باید تحمل کنند. و اینکه فراموشت نمی کنیم سردار - نه خودت را و نه قاتلت را ... برای شادی روح همه شهدای این مسیر الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و عَجّل فَرَجَهم