گزارش ویژه آیا ارزیابی آمانو از عدم انحراف فعالیت های ایران خبر داده است؟ آمانو در این گزارش هیچ داوری خاصی درباره ماهیت کنونی برنامه هسته ای ایران و صلح آمیز بودن مواد و فعالیت های مرتبط با آن انجام نداده که به سود ایران باشد.   محمد صدری، ایران هسته ای- یکی از ادعاهایی که پس از انتشار ارزیابی اخیر یوکیا آمانو از جانب مقام های دولتی و اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای مطرح شده این است که این گزارش ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران تایید کرده است.   حسین موسویان، عباس عراقچی، حمید بعیدی نژاد و علی اکبر صالحی هر یک جداگانه بر این موضوع تاکید کرده اند.   اصلی ترین تکیه گاه مقام های دولتی در این سخن استناد به دو پاراگراف از ارزیابی تازه منتشر شده آمانو است.   1- نخست به پاراگراف 85 استناد می شود که در آن گفته شده آژانس شواهدی از اینکه ابعاد احتمالی نظامی در برنامه هسته ای ایران پس از سال 2009 ادامه پیدا کرده باشد، ندارد.   2- همچنین به پاراگراف 88 استناد می شود که آژانس در آن می گوید «نشانه های معتبری از انحراف مواد هسته ای در ارتباط با ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران نیافته است».   اما واقعیت این است که هیچ کدام از این دو پاراگراف به معنی دقیق کلمه آنچه را که مدنظر آنهاست تایید نمی کند.   بی دقتی مهی که در ارزیابی مقام های دولتی وجود دارد این است که در پاراگراف 85 آژانس صرفا گفته است شواهدی از اینکه بعد نظامی برنامه هسته یا ایران –که آژانس وجود آن را تا قبل از 2009 قطعی فرض می کند- بعد از 2009 ادامه یافته باشد، در اختیار ندارد. این به هیچ وجه بدان معنا نیست که آژانس صلح آمیز بودن برنامه کنونی هسته ای ایران یا صلح آمیز بودن این برنامه از سال 2009 به بعد را تایید کرده باشد. همانطور که تعداد قابل توجهی از کارشناسان غربی از روز پنج شنبه به این سو گفته اند به محض اینکه آژانس شواهدی درباره تداوم این فعالیت ها دریافت کند، این ارزیابی می تواند تغییر کند.   وضع درباره پاراگراف 88 از این هم بدتر است. این پاراگراف مطلقا به معنای تایید صلح آمیز بودن همه کاربردهای مواد هسته ای در ایران نیست. آنچه این پاراگراف می گوید صرفا این است که از مواد هسته ای در فعالیت ها و مطالعات موسوم به PMD استفاده نشده است.     نکته مهم این است که این اعلام آژانس به هیچ وجه نکته جدیدی  نیست و محمد البرادعی مدیر کل پیشین آژانس در ماه های آخر کاری خود در آژانس، عین همین موضوع را بیان کرده است اما یوکیا آمانو پس از انتخاب به عنوان مدیر کل آژانس، این عبارت را از گزارش های خود حذف کرد.   اینکه ایران از مواد هسته ای در PMD استفاده نکرده، هیچ ارتباطی به صلح آمیز بودن کاربرد مواد هسته ای در ایران ندارد بلکه حداکثر به این معناست که مواد هسته ای ایران در این فعالیت غیر صلح آمیز خاص، موسوم بهPMD ، استفاده نشده است.   اما تعیین تکلیف این موضوع که اساسا مواد هسته ای ایران در ایران دارای کاربرد صلح آمیز است، امری است که مستلزم اجرای طولانی مدت پروتکل الحاقی در ایران است و در بهترین حالت در جمع بندی گسترده تری (BC: Broader conclusion) که آژانس قرار است تا 8 سال آینده درباره ماهیت برنامه هسته ای ایران ارائه کند، منعکس خواهد شد.   بنابراین، آمانو در این گزارش هیچ داوری خاصی درباره ماهیت کنونی برنامه هسته ای ایران و صلح آمیز بودن مواد و فعالیت های مرتبط با آن انجام نداده که به سود ایران باشد.

گزارش ویژه موسسه مشاور سیا: پرونده پارچین باز می ماند موسسه علم و امنیت بین المللی از شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی خواست پرونده پارچین را باز نگه دارد.   ایران هسته ای-  موسسه علم و امنیت بین المللی از شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی خواست پرونده پارچین را باز نگه دارد.   دیوید آلبرایت و سرنا کلر ورگانتینی در مقاله ای که روز 14 آذر (5 دسامبر) در وب سایت این موسسه امریکایی منتشر کردند، تاکید کردند هنوز سوال های زیادی درباره پارچین وجود دارد که ایران باید به آنها پاسخ بدهد.   این موسسه، همکار مشاوره ای سازمان سیا در امور مربوط به پرونده هسته ای ایران است.   متن کامل این مقاله در ادامه می آید. *** موضوع پارچین یکی از موضوعات اصلی و مهم برای آژانس در حل نگرانی هایش درباره فعالیتهای هسته ای گذشته و احتمالی ایران در زمینه ساخت سلاح و چرخه سوخت نظامی بوده است. مجتمع نظامی پارچین در ایران در اوایل سال 2012 بعد از اینکه آژانس برای تحقیقات درباره آزمایشات انفجاری و فعالیت های مربوط به ساخت سلاح هسته ای درخواست دسترسی به این مرکز را مطرح کرد مورد توجه عموم قرار گرفت. با وجود درخواست های مکرر آژانس و شورای حکام برای اجازه دسترسی بازرسان آژانس به این مرکز خاص، ایران از دادن چنین اجازه ای امتناع و در عوض بازسازی مهم و تغییراتی در آن ایجاد کرد.‌   ارزیابی نهایی آژانس درباره موارد مهم برنامه هسته ای ایران در گذشته و حال که در دوم دسامبر 2015 منتشر شد نتوانسته بود در حل این موضوع پیشرفت چندانی داشته باشد. در جلسه آینده شورای حکام باید اجازه و اختیار انجام اقدامات تحقیقاتی بیشتر درباره مرکز پارچین از جمله نمونه برداری، بازدیدها و مصاحبه ها به آژانس داده شود تا بتوان نتیجه گیری کاملی از آنچه در آنجا اتفاق می افتد ترسیم کرد.   ارزیابی آژانس   آژانس بین المللی انرژی اتمی تا سپتامبر 2015 توانست بر فعالیت های پارچین فقط با استفاده از تصاویر ماهواره ای نظارت داشته باشد. موازی با برنامه جامع اقدام مشترک(برجام)، ایران و آژانس درباره نقشه راه برای شفاف سازی موارد مهم برنامه هسته ای در گذشته و حال توافق کردند که طبق آن، نمونه گیری های محدود محیطی از سوی ایران و با دستور آژانس از داخل ساختمان مورد نظر و مشاهدات بصری طی یک بازدید تشریفاتی از ساختمان توسط دبیر کل آژانس و معاون وی مجاز باشد.   تحلیل   با توجه به همکاری محدود ایران و اقدامات مبهم و ادامه عدم پذیرش (درخواست ها از سوی ایران)، آژانس نتیجه گیری کاملی درباره آنچه در مرکز پارچین اتفاق افتاده ارائه نکرده است. ایران درباره مدرک مربوط به آزمایش انفجاری سلاح هسته ای در گذشته، کمک گرفتن از کارشناسان خارجی و پاکسازی فعالیت ها پاسخی ارائه نکرده است.   آژانس فقط توانست مشخص کند که این مدرک، ادعای ایران را مبنی بر اینکه از ساختمان مورد نظر برای انبار مواد شیمیایی انفجاری استفاده می شده است، تائید نمی کند.   با وجودی که نتایج نمونه برداری محدود از محیط توسط ایران و به دستور آژانس، وجود ذراتی را که به نظر می رسد ذرات شیمیایی ساخته شده از اورانیوم طبیعی است، نشان داد، اما آژانس درباره استفاده از مواد هسته ای در این سایت نتیجه گیری قطعی نکرده است.   اما این نمونه ها می تواند مدرکی برای تائید اتهاماتی باشد مبنی بر اینکه ایران در پارچین آزمایشات انفجاری با استفاده از اورانیوم انجام داده است.   فعالیتهای گسترده ایران برای پاکسازی از سال 2012 بطور جدی در توانایی آژانس برای نتیجه گیری تاثیر داشته است. از آنجایی که ایران همکاری جدی برای انجام تحقیقات از جمله ارائه جزئیات در مورد آنچه را که در پارچین اتفاق افتاده و با توجه به اینکه آژانس ذرات اورانیومی پیدا کرده است، لازم است تحقیقات درباره پارچین را ادامه دهد. شورای حکام باید در قطعنامه آینده، دستور کاری به آژانس ارائه کند و در آن اختیار انجام بازدیدهای بیشتر از پارچین، نمونه برداری های بیشتر و مصاحبه با افراد مورد نظر درباره فعالیت های گذشته به آژانس داده شود. در غیر این صورت نمی توان به هیچ وجه پرونده پارچین را بسته شده تلقی کرد. این پرونده باید باز باشد و آژانس باید به تحقیقاتش درباره فعالیتهای انجام شده در این سایت ادامه دهد. اکنون زمان آن رسیده که ایران به آنچه واقعا در پارچین اتفاق افتاده است اذعان کند.

مسکو به دنبال انعقاد میلیاردها دلار قرارداد نظامی با ایران دستیار رئیس جمهور روسیه در امور همکاری نظامی و فنی تاکید کرد: روسیه انتظار دارد تا قراردادهای نظامی به ارزش میلیاردها دلار با ایران منعقد کند.   به گزارش مشرق، ولادیمیر کوژین دستیار ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سخنانی تصریح کرد: مسکو انتظار دارد تا قراردادهای نظامی و فنی به ارزش میلیاردها دلار با ایران منعقد کند و این در حالی است که تهران تمایل زیادی برای خرید تجهیزات نظامی از روسیه دارد. این مقام ارشد روسی در مصاحبه با روزنامه ایزوستیا گفت: تمایل از سوی طرف ایرانی بسیار زیاد است. آنها واقعا به همه تجهیزات به روز رسانی شده روسیه نیاز دارند. با توجه به اینکه ایران یک کشور بزرگ با نیروهای مسلح بزرگ و گسترده است، بی شک قراردادهای نظامی ما با ایران بسیار بزرگ و مهم خواهد بود و به میلیاردها دلار خواهد رسید. کوژین در ادامه افزود: زمانی که تحریمهای اعمال شده به خاطر برنامه هسته ای ایران لغو شود، همکاری های فنی نظامی روسیه و ایران با توسعه جدی روبرو خواهد شد. ایران قرارداد مربوط به خریداری سامانه دفاع موشکی اس 300 از روسیه را تجدید کرده است. 9 نوامبر روسیه و ایران قرارداد جدیدی را برای عرضه سامانه دفاع موشکی اس 300 تا پایان امسال به امضا رساندند. روسیه در سال 2010 میلادی و در چارچوب قطعنامه 1929 شورای امنیت سازمان ملل، تحویل سامانه اس 300 به ایران را متوقف کرده بود.

تراشکاری موتور وانکل ( شرکت مادو ) کلیپ تبلیغاتی نیروی هوافضای سپاه پاسدان انقلاب اسلامی ، بخش پهپاد !       امیدوارم کار مهندسی معکوس موتور روتاکس نصب شده روی شاهد 129 رو هم شروع کرده باشن و سریع اونو تکمیل کنند !   اون موتور علاوه بر کاربرد روی پهپادها ، روی امثال هواپیمای فجر 3 ، پرنده آبی ( شرکت درنا ) در داخل هم نصب شده ، به عبارت دیگر کاربرد تجاری و غیر نظامی نسبتا گسترده ای می تونه در داخل داشته باشه !

گزارش ویژه آیا دولت روحانی اتهام جعلی تلاش برای ساخت سلاح هسته ای را پذیرفته است؟ 3 روز پس از انتشار ارزیابی نهایی یوکیا آمانو درباره PMD مقام های دولتی در ایران همچنان به تایید این گزارش مشغول هستند.   علی شاهدیان، ایران هسته ای- 3 روز پس از انتشار ارزیابی نهایی یوکیا آمانو درباره PMD مقام های دولتی در ایران همچنان به تایید این گزارش مشغول هستند.   آمانو روز چهارشنبه 11 آذر (2 دسامبر) گزارشی منتشر کرد که در آن ادعا کرده است ایران قطعا تا قبل از سال 2009 درگیر طیفی از فعالیت های مرتبط با توسعه سلاح های هسته ای بوده است.   در حالی که این اعلام آمانو مشخصا بر خلاف موضع یک دهه ای ایران درباره عدم وجود هیچ نوع فعالیت تسلیحاتی در برنامه هسته ای اش است، با این حال، مقام های وزارت خارجه بویژه تیم مذاکره کننده به طور دستجمعی از این گزارش استقبال کرده اند.   هیچ کدام از این افراد نگفته اند که تناقض میان این ارزیابی –که ظاهرا تیم مذاکره کننده در نگارش آن سهیم بوده- با موضع رسمی نظام را چگونه حل می کنند.   حتی جالب است که هیچ مقام دولتی در ایران از آژانس نخواسته است شواهدی را که بر اساس آن به این نتیجه گیری رسیده ارائه کرده یا با ایران به بحث بگذارد.   حمید بعیدی نژاد مدیر کل سیاسی وزارت خارجه تنها کسی است که اشارتی گذرا به این موضوع کرده و گفته است که این ارزیابی تنها ایران را به «مطالعه» درباره ساخت سلاح متهم می کند در حالی که NPTمطالعه را ممنوع نکرده است.   این اظهارنظر بعیدی نژاد در واقع علامتی است از اینکه تیم مذاکره کننده ارزیابی آژانس را قبول دارد و بنایی برای اعتراض به آن وجود ندارد.   بر خلاف اظهارنظر بعیدی نژاد گزارش آژانس صرفا ایران را به مطالعه متهم نکرده بلکه در پاراگراف 85 از گزارش می گوید ایران فراتر از مطالعه در پی کسب «مهارت ها و توانمندی های مرتبط و مشخص فنی» نیز بوده است.   اکنون حداقلی ترین کاری که وزارت خارجه باید انجام دهد این است که در نامه ای رسمی به امضای وزیر خارجه این اتهامات بی اساس خطاب به ایران را رد کند.   در غیر این صورت، این پرسش تاریخی پیش روی دولت حسن روحانی خواهد بود که با چه مجوزی اتهام بی اساس تلاش برای ساخت سلاح هسته ای را پذیرفته است؟

بذرپاش در گفت‌وگو با فارس: آقای روحانی می‌داند که ارزیابی آژانس مدیریت وی بر پرونده هسته‌ای را زیر سوال می‌برد عضو هیأت رئیسه مجلس گفت: آقای روحانی می‌داند که این ارزیابی آژانس تمام مدیریت ایشان بر پرونده هسته ای را زیر سوال می‌برد. مهرداد بذرپاش نماینده مردم تهران و عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس، اظهار داشت: اینکه در ارزیابی آژانس اقدامات ایران در پیش از سال 2003 اینگونه ارزیابی شده که ایران به صورت سازماندهی شده به دنبال ساخت سلاح اتمی بوده است یعنی پرونده هسته‌ای (از سال 1382 تا سال 1384) که جناب آقای روحانی مسئولیت پرونده هسته‌آی را در مقام دبیری شورای عالی امنیت ملی دنبال می‌کرد و تمام ادعاهای طرف غربی مبنی بر فعالیت ایران برای دستیابی سلاح هسته‌ای را رد می‌کردند، زیر سوال می‌برد. وی افزود: یعنی آژانس تمام استدلال‌های تیم وقت مذاکره کننده هسته‌ای از سال 82 تا 84 را نپذیرفت و مدعی شد که ایران به دنبال ساخت سلاح اتمی بود. عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه همه ماهیت پرونده هسته‌ای ما وصل به این ادعای باطل و آن هم استفاده غیر صلح آمیز از فناوری هسته ای بوده که ادعای دسترسی به ساخت بمب در راس آن قرار می‌گیرد، تاکید کرد: جناب آقای روحانی برای دفاع از عملکرد خودش در سال 2003 هم که شده راجع به این ارزیابی آژانس نباید بی تفاوت باشد.

ارزیابی راهبردی بدتر از برجام اگر قرار بود دیپلماسی تدبیر معجزه ای بکند و معامله سیاسی حاصلی داشته باشد، نتیجه باید لااقل مبرا شدن ایران از اتهاماتی می بود که افشا کننده جعلی بودن آنها هم اکنون در امریکا در زندان به سر می برد. اما کوه موش زاییده است. نتیجه این شده است که امریکا –لابد مطمئن از اینکه نیاز به اجرای برجام ایران را از هرگونه واکنش تند برحذر خواهد داشت- به آژانس فشار آورده تا حکم نهایی را به نفع آن صادر کند.   مهدی محمدی، ایران هسته ای - آژانس بین المللی انرژی اتمی چهارشنبه گذشته گزارشی منتشر کرد که می توان آن را مهم ترین سند تولید شده در طول تاریخ پرونده هسته ای ایران نامید. این سند، در واقع یک گزارش نیست بلکه یک «ارزیابی نهایی» است و به همین دلیل دیگر از ایران نمی خواهد توضیح جدیدی ارائه کرده یا همکاری خاصی به عمل بیاورد، (معاون آمانو روز پنجشنبه گفت نقشه راه پایان یافته و نقشه راه دومی هم در کار نخواهد بود) بلکه می گوید همه توضیحات، ارائه شده، و همه همکاری ها، به عمل آمده است، و آژانس نهایتا در موقعیتی قرار گرفته که بتواند درباره مسائلی که برخی از آنها عمری بیش از یک دهه دارد، یک ارزیابی فرجامین به عمل آورد.   ارزیابی آژانس چیست؟ برای آنکه هیچ ابهامی باقی نمامند، آژانس یک بار در بخش جمع بندی و یک بار در بخش خلاصه، موضع خود را کاملا روشن بیان کرده است. آژانس می گوید ایران تا قبل از سال 2009 (1388) درگیر یک سلسله فعالیت های مرتبط با طراحی یک سلاح هسته ای اورانیومی بوده و این فعالیت ها قبل از سال 2003 جنبه ساختارمند (دارای سازمان کار) داشته است. این جمله به معنای تعیین تکلیف یک منازعه یک دهه ای میان ایران از یک سو و آژانس، امریکا و برخی کشورهای همسو با آنها، از سوی دیگر است. در تمامی این یک دهه، موضع اصلی ایران، این بوده است که برنامه هسته ای ایران از ابتدا با اهداف صلح آمیز توسعه داده شده و این اهداف هرگز در هیچ کجای مسیر تغییر نکرده است. بر همین اساس، ایران عقیده داشته و برای اثبات این عقیده خود کوشیده است که هرگونه اتهام به ایران مبنی بر اینکه به هر شکلی درگیر یک پروژه ساخت وسیله انفجاری هسته ای بوده، دروغین و هر سندی در این باره جعلی است. متقابلا، طرف غربی عقیده داشته است که برنامه هسته ای ایران از ابتدا با نیات تسلیحاتی آغاز شده و این نیات تا مدت ها و بلکه تا همین امروز حفظ شده است. ریشه همه قطعنامه ها و تحریم ها همین ادعا بوده و قلب همه مذاکرات را هم رسیدگی به این ادعا شکل می داده است. آژانس با همه سرسپردگی که به کشورهای غربی دارد، در طول این بیش از یک دهه، هرگز نتوانسته بود درباره این ادعاها به یک قضاوت نهایی برسد. ارزیابی کلاسیک آژانس این بود که شواهدی روی هم رفته معتبر از وجود یک بعد نظامی در گذشته برنامه هسته ای ایران در دست دارد و از ایران می خواست همکاری کند تا بتواند قضاوت کند که این شواهد تا چه حد صحیح و کامل است. گذار از پرسش به قضاوت و از شواهد به حکم، اتفاقی است که در گزارش روز چهارشنبه به نحو بسیار نگران کننده ای رخ داده است. 2-  آژانس در گزارش جدید خود درباره همه جزئیات ادعاهای موسوم به ابعاد احتمالی نظامی نتیجه گیری نهایی کرده است. این جزئیات پیش تر یک بار در گزارش نوامبر 2011 فهرست شده بود.   آژانس در ارزیابی خود نکات کلیدی گزارش 2011 را تکرار می کند اما برخلاف آن گزارش، به توصیف مسئله بسنده نکرده و داوری نهایی خود را هم عرضه می کند. درباره EBW (چاشنی های انفجاری سیمی) آژانس می گوید: «ارزیابی آژانس این است که چاشنی‌های سیم‌پل انفجاری ساخته شده توسط ایران، خصائص مربوط به ماده انفجاری هسته‌ای را دارند». درباره تست ادعایی در مریوان نتیجه می گیرد: «فناوری MPI توسعه یافته توسط ایران ویژگی های مربوط به یک وسیله انفجاری هسته ای به اضافه ویژگی های مربوط به شمار کوچکی از کاربردهای جایگزین را دارد». درباره مخزن آزمایش های هیدرودینامیک در پارچین همه توضیحات ایران را زیر سوال برده و تلویحا نتیجه می گیرد این مخزن وجود داشته ولی ایران آن را از بین برده است. درباره محاسبات نوترونیک و مدل سازی رایانه ای هم نتیجه می گیرد: «بر اساس همه اطلاعات در دسترس آژانس، شامل (اطلاعات دریافت شده) از اجرای نقشه راه، آژانس ارزیابی می کند که ایران مدل سازی رایانه ای یک وسیله انفجاری هسته ای را قبل از 2004 و بین 2005 و 2009  انجام داده است». و نهایتا هم به طور کلی نتیجه گرفته است: «آژانس ارزیابی می کند که طیفی از فعالیت های مرتبط با توسعه یک وسیله انفجاری هسته ای در ایران قبل از پایان سال 2003 میلادی بعنوان تلاشی هماهنگ انجام شده، و برخی فعالیت ها بعد از سال 2003 میلادی اتفاق افتاده است. آژانس همچنین ارزیابی می کند که این فعالیتها فراتر از امکان سنجی و مطالعات علمی، و کسب مهارتها و توانمندی های فنی مرتبط و مشخص، پیشرفتی نداشته است. آژانس نشانه های معتبری از فعالیت ها در ایران در ارتباط با توسعه وسیله انفجاری هسته ای بعد از سال 2009 میلادی در اختیار ندارد». البته در کنار همه این پاراگراف ها، جملات تعارف گونه ای -احتمالا برای کاستن از تلخی ارزیابی های یک سو آژانس- درج شده مبنی بر اینکه این فعالیت ها می توانسته کابردهای دیگری هم داشته باشد، ولی تقریبا در هیچ موردی، آژانس به طور قاطع هیچ کدام از ادعاها علیه ایران را رد نکرده است. آژانس برای هیچ کدام از این نتیجه گیری ها، شواهد جدیدی عرضه نکرده است. اصلی ترین استناد آژانس به دیدار ها، اطلاعات و مباحثاتی است که در طول دوره اجرای نقشه راه با ایران داشته است. یکی از تکنیک های جدید گزارش نویسی که آژانس در این سند رو کرده، «شریک جلوه دادن ایران» در ارزیابی خود است. در بخش های متعددی از گزارش، آژانس ادعا می کند ارزیابی که ارائه می کند محصول تشریک مساعی با ایران است. دفاع اعضای تیم مذاکره کننده از گزارش پس از انتشار آن هم البته نشان می دهد که «چیزکی» در کار بوده است. عباس عراقچی، مذاکره کننده ارشد ایران یک روز قبل از انتشار گزارش، در اظهارنظری که حکایت از اطلاع پیشینی وی و همکارانش از محتوای گزارش داشت، گفت آژانس گزارش را با ایران مرور کرده است. پرسش این است که تیم مذاکره کننده ایرانی با کدام مجوز، بر انتشار گزارشی صحه گذاشته و از آن دفاع می کند، که یک مشت جعلیات صهیونیستی را واقعیات قطعی و مسلم قلمداد کرده است؟   3- گزارش آمانو را باید یک فاجعه تاریخی برای دیپلماسی هسته ایران به حساب آورد. این گزارش برای برنامه هسته ای ایران یک فاجعه نیست ولی برای دیپلماسی که مدعی نیل به «بهترین راه حل های ممکن»، «گشودن گره های غامض» و «ارتقاء دیپلماسی به سطح یک هنر» بوده است، حقیقتا یک سرافکندگی تمام عیار محسوب می شود. مهم ترین سوالی که باید از خود بپرسیم این است که این گزارش محصول کدام طراحی و کدام فرآیندهاست؟ ما با نتیجه چه چیزی مواجهیم؟ قبل از هر چیز، بدون تردید، این گزارش نتیجه برجام است. برجام برای آنکه بتواند در مورد خاص ایران، جانشین NPT شده و برای زمانی عملا نامعلوم در آینده حقوق ایران را محدود کند، نیاز به یک توجیه فنی داشته است. این گزارش عملا تلاش می کند نوعی مشروعیت فنی برای محروم سازی ایران از حقوقش در برجام ایجاد کند. در واقع این گزارش می گوید غرب حق داشته است که به ماهیت برنامه هسته ای ایران بدگمان باشد، و از اعطای حقوق کامل هسته ای ایران به آن ممانعت کند. این ارزیابی به مثابه حکمی است که ایران را به زندان برجام محکوم می کند. علاوه بر این، عجله برای اجرای برجام به هر قیمت، باعث شد عملا تیم ایرانی چشم خود را بر آنچا اتفاق می افتاد ببندد و برای رسیدن به روز اجرا، به ارزیابی فاجعه بار آژانس تن بدهد. این گزارش به یک معنا محصول فشار ناشی از تلاش برای رسیدن هر چه سریع تر به روز اجرای توافق است. دولت ایران با پذیرفتن تاخیر فاز میان اجرای تعهدات خود و تعلیق تحریم ها، عملا  خود را وارد دالانی کردکه دیگر امکان بازگشت از آن یا تغییر قواعد حاکم بر آن را نداشت، در حالی که اگر قاعده هم زمانی مراعات و تحریم ها همان روز رسمی شدن توافق تعلیق می شد، این ایران بود که می توانست قواعد بازی را معین و احتمالا از بروز چنین فجایعی پیشگیری کند. گزارش آمانو ابعاد احتمالی نظامی را بدل به ابعاد قطعی نظامی می کند. این هم از معجزات برجام است که به جای اینکه به کاسته شدن از اتهامات بر ایران بینجامد، عملا به غرب جرئت داده به سخیف ترین دروغ های خود علیه ایران –که حتی بخش بزرگی از کارشناسان غربی هم به جعلی بودن آنها اذعان کرده اند- رسمیت ببخشد. اصلی ترین سوالی که تیم ایرانی باید به آن پاسخ بدهد این است که آیا بستن پرونده PMD به این شکل، یعنی با محکوم شدن ایران و تبدیل گزارش های اطلاعاتی سیا و موساد به ارزیابی رسمی آژانس، هنرمندی خاصی لازم داشته است؟ اساسا اگر قرار بود PMD به این شکل بسته شود، آیا دیگر نیازی به این بود که ایران درباره چیزی به نام برجام توافق کند و این همه محدودیت را بپذیرد؟ به راستی اگر اساسا توافقی در کار نبود، و دیپلمات های ما رنج خلق این شاهکارها را به جان نخریده بودند، و اگر در همان نوامبر 2011 آژانس می خواست به جای گزارش، یک ارزیابی ارائه کند، می توانست سندی بدتر از این تولید کند؟ در کدام مورد از موارد مرتبط با PMD، دیپلماسی تدبیر و امید، ذره ای از اصرار آژانس بر دروغ هایش کاسته است؟ پرونده یک متهم را اساسا به دو روش می توان بست. یک روش این است که گفته شود بررسی ها نشان داد اتهامات وارد نیست و پرونده بسته می شود. اما روش دیگر این است که گفته شود اتهامات وارد است، متهم مجرم شناخته شود و مجازات هم بر او اعمال شود؛ و آنگاه پرونده بسته شود. ظاهرا توقع این بود که PMD به روش اول بسته شود. اساسا اگر قرار بود دیپلماسی تدبیر معجزه ای بکند و معامله سیاسی حاصلی داشته باشد، نتیجه باید لااقل مبرا شدن ایران از اتهاماتی می بود که افشا کننده جعلی بودن آنها هم اکنون در امریکا در زندان به سر می برد. اما کوه موش زاییده است. نتیجه این شده است که امریکا –لابد مطمئن از اینکه نیاز به اجرای برجام ایران را از هرگونه واکنش تند برحذر خواهد داشت- به آژانس فشار آورده تا حکم نهایی را به نفع آن صادر کند. واقعیت این است که اگر PMD باز می ماند، بهتر از آن بود که به این روش بسته شود. آژانس می توانست به همان ارزیابی نیم بند خود ادامه بدهد و ایران نیز به تعامل کج دار و مریز با آژانس؛ برجام هم می توانست بدون اینکه چنین اتهام گزافی به ایران وارد شده باشد، اجرا شود.   4- دوستان مذاکره کننده در همین یکی دو روز دوباره از در توجیه وارد شده اند. قبل از آنکه به برخی از مهم ترین توجیهات آقایان بپردازیم، تذکر یک نکته را لازم می دانم و آن هم این است که که برادران ما بهتر است هرچه زودتر خود را از موضع خانمان برانداز توجیه همه آنچه امریکا و غرب در پرونده هسته ای می کند، خارج کنند. این موضع خطرناکی است و به نتایجی خواهد انجامید که روز به روز و به طور فزاینده ای بدتر می شود. امریکا دشمن است و جنایت های آن علیه ایران تمامی نخواهد داشت. دلیلی ندارد برادران ما خود را در موضعی قرار بدهند که مجبور باشند در همه حال از قول و فعل امریکایی ها دفاع کنند. این کار شاید در یک، دو یا ده مورد امکانپذیر باشد ولی بالاخره سر از ناکجاآباد در خواهد آورد و خرمن زحمات برادران ما را هم خواهد سوخت. نخستین استدلال تیم مذاکره کننده در دفاع از گزارش آژانس این بوده است که این گزارش بالاخره ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران را تایید کرده است. این سخن احتمالا مربوط به نتیجه گیری گزارش درباره توقف بعد نظامی ادعایی بعد از سال 2009 است. اولا چنین ارزیابی در گزارش آژانس وجود ندارد. این یک تفسیر بسیار خوش بینانه از یک گزارش بسیار خبیثانه است. گزارش حتی نمی گوید ابعاد احتمالی نظامی بعد از سال 2009 متوقف شده بلکه می گوید اطلاعات معتبری درباره تداوم آن وجود ندارد.  ثانیا اساسا محل نزاع هرگز وضعیت فعلی برنامه هسته ای ایران نبوده است. در تمام طول تاریخ پرونده هسته ای ایران، محل نزاع این بوده که آیا زمانی در گذشته برنامه ایران یک بعد نظامی داشته یا خیر؟ آژانس لااقل از سال 2007 به این سو هرگز نتوانسته وضعیت فعلی برنامه ایران را به نحو جدی زیر سوال ببرد. صورت مسئله را نباید تحریف کرد. صورت مسئله ابعاد احتمالی نظامی همواره مربوط به گذشته بوده و اکنون، آژانس به این مسئله همان پاسخ دلخواه امریکا را داده است.   استدلال دوم که از سوی برخی مدافعین برجام مطرح شده این است که این ارزیابی ایران را متهم به ساختسلاح هسته ای در گذشته نکرده بلکه صرفا گفته است ایران درگیر توسعه طیفی از فعالیت های مرتبط با سلاح بوده که هرگز از حد مطالعه فراتر نرفته است. در این استدلال یک نکته بسیار مهم مغفول وجود دارد و آن این است که صورت مسئله اصلی از همان ابتدا مطالعه و تلاش برای طراحی بوده نه ساخت و تست یک وسیله انفجاری واقعی هسته ای. به همین دلیل هم هست که آژانس در آغاز از تعبیر «مطالعات ادعایی» برای این موضوع استفاده می کرد. حتی وقتی مسئله به PMD  تغییر نام یافت، هنوز نزاع بر سر طراحی و به دست آوردن برخی توانمندی های علمی وفنی خاص (به تعبیر آژانس) بود نه ساخت سلاح. بنابراین ادعای اصلی علیه ایران هرگز ساخت سلاح نبوده که حالا عدم اشاره آژانس به مسئله ساخت سلاح به معنی تبرئه ایران از آن اتهام باشد. اتهام اصلی دقیقا همین چیزی بوده است که آژانس در گزارش آورده و ایران را به ناحق درباره آن محکوم کرده است.   سومین استدلال تیم مذاکره کننده در دفاع از ارزیابی آژانس این است که این ارزیابی به معنی پایان عمل ایران به تعهداتش طبق نقشه راه است و بنابراین منجر به بسته شدن PMD خواهد شد. این استدلال در واقع بر اساس نتیجه از ارزیابی آژانس دفاع می کند نه بر اساس محتوا. همانطور که در بالا گفته شد حتی اگر این ارزیابی به بسته شدن PMD منجر شود، هزینه ای که ایران برای آن پرداخته بسیار گزاف بوده و آن نتیجه هرگز ارزش چنین هزینه ای را نداشته است. گذشته از این، تفاوت مهمی وجود دارد میان بستن PMD و عدم پیگیری آن. شورای حکام در بهترین حالت دبیرخانه را موظف خواهد کرد به پیگیری موضوع خاتمه بدهد. آن هم، همانطور که مارک تونر سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفته از این موضع خواهد بود که چون ایران محکوم و ادعاهای غرب ثابت شده نیازی به پیگیری بیشتر نیست. بستن PMD به این معناست که دبیرخانه موظف شود از قبول هرگونه شواهد جدید مرتبط خودداری کند که بسیار بعید است چنین اتفاقی رخ بدهد.   آخرین استدلال دوستان مذاکره کننده هم این بوده است که گفته اند بخش های سیاه این گزارش را قبول ندارند. می توان حدس زد که در روزهای آینده نمایندگی ایران در آژانس یک «یادداشت توضیحی» منتشر کند و بگوید که فلان پاراگراف ها را قبول ندارد. این استدلال ریشه در یک تاکتیک نخ نما دارد که دوستان ما یک بار دیگر هم پیش از این، آن را درباره قطعنامه 2231 به کار برده اند. اولا پرسش این است که این چه نوع دیپلماسی است که دائما منجر به تولید اسنادی می شود که صاحبان دیپلماسی مجبور می شوند بگویند آنها را قبول ندارند؟ ثانیا اگر ما دائما در طول مسیر با اسناد،احکام و قضاوت های مواجه می شویم که آنها را ظالمانه می دانیم و قبول نداریم، پس چرا این همه امتیاز تقدیم طرف مقابل کرده ایم؟ امتیاز داده ایم که چنین نتایجی به دست بیاوریم؟ اساسا چه نیازی به معامله سیاسی با طرفی هست که ذره ای موضع خود راتعدیل نکرده و سرسختانه به راه خود می رود؟ رابعا، ما می توانیم این گزارش را رد کنیم چنان که برخی بخش های قطعنامه 2231 را رد کردیم ولی این منجر به کنترل خود به خودی تبعات منفی این اسناد نخواهد شد. خوب به یاد دارم که در جلسات متعدد، دوستان تیم مذاکره کننده استدلال می کردند که ما قطعنامه 2231 را رد می کنیم و این هیچ آسیبی هم به برجام نخواهد رساند. اما نکته ای که نمی گفتند و هنوز هم نمی گویند این است که ممکن است از بین رفتن برجام جزو تبعات نقض 2231 نباشد (در واقع منتفی شدن برجام از تبعات نقض 2231 استثنا شده است) ولی آیا این تضمین می کند که نقض 2231 هیچ تبعات دیگری هم نخواهد داشت؟! دقیقا اینجاست که دوستان ما سکوت می کنند چرا که خود خوب می دانند پاسخ این سوال چیست. اکنون هم می توانند بگویند این ارزیابی را قبول ندارند ولی نمی توانند به صرف این انکار، تبعات ویران کننده این ارزیابی بر وجاهت و حیثیت ایران را و اینکه این ارزیابی محصول دپلماسی، بده و بستان و تلاش خودشان است انکار یا کنترل کنند.   5- واپسین فقره این یادداشت یک هشدار است. حل کردن بحران های امنیت ملی از طریق پذیرفتن جرم و تحمل مجازات رویه جدیدی است که عده ای درصدد تحمیل آن به سیاست خارجی کشور تحت عناوینی همچون اعتمادسازی و تعامل هستند. ما البته اطمینان داریم که این تلاش ها به سبب وجود کشتی بانی عالم و تیز بین در راس امور هرگز به فرجام نخواهد رسید ولی این تکلیفی به نام هشدار دادن به دولتیان را از دوش ما بر نمی دارد.  از قضا همین ارزیابی نیز شاهدی دیگر بر درستی موضع رهبر معظم انقلاب اسلامی است مبنی بر اینکه به امریکا به هیچ وجه و در هیچ موضوع و هیچ زمانی نمی توان اعتماد کرد. هر نوع خوش خیالی در تعامل با امریکا یا نهادهایی که تحت کنترل آن هستند به فاجعه ختم خواهد شد. برجام اگر فقط یک حسن داشته باشد این است که عبرت بزرگ و تاریخی پیش چشم مردم ایران خلق کرده است. شاید این مسیر قابل برگشتن نباشد اما مسیر آینده را از هم اکنون می توان درست انتخاب کرد.

یلاخره مبنا پروژه باور چندتا عکس و یکسری اطلاعات اینترنتی و فوقش اطلاعات کارآموزان سفر کرده به روسیه و یا یکسری اطلاعات از جمهوری استقلال یافته و .... نبوده !   قطعا S-300P در کشور موجود هست که بر مبنا مطالعه دقیق اون پروژه شروع شده!   به غیر از کلیپ المنار ( که البته من ندیده ام متاسفانه ! ) اون چیزی که در رژه چند سال پیش به نمایش در آمد، همون S-300P ( البته بهتره بگم لاشه اش چون بابت مطالعه دقیق و جز به جز کل اجزا باید از هم باز می شده ! ) بود که اتاق راننده با اتاق ببر 400 تعویض شده بود !     همون زمان رسما اعلام می کنن که اطلاعات دقیق دربارش در آینده اعلام می شه ( هنوز اون آینده نرسیده گویا ) ، اما گفتن این سیستم یک سامانه پدافندی برد متوسط هست که با مشخصات P ( در برد موشک ) جور درمیاد !

با حکم امیر سیاری ناخدا شیخی فرمانده جدید کارخانجات نیروی دریایی ارتش شد ناخدا یکم علیرضا شیخی به عنوان فرمانده جدید کارخانجات نیروی دریایی ارتش منصوب شد. به گزارش خبرگزاری فارس، با حکم دریادار حبیب الله سیاری فرمانده نیروی دریایی ارتش، ناخدا یکم علیرضا شیخی به عنوان فرمانده جدید کارخانجات نداجا منصوب شد. پیش از این دریادار سعیدی فرماندهی کارخانجات نداجا را برعهده داشت. امیر سیاری در مراسم تودیع و معارفه فرمانده کارخانجات نداجا با بیان اینکه کارخانجات نداجا نقش قلب تپنده نیروی دریایی ارتش را ایفا می‌کند، گفت: این کارخانجات در سال‌های گذشته و در بروزرسانی تجهیزات و بحث نوسازی و عمر انقلابی کارخانجات خوب کار کرده است. وی ادامه داد: در کارخانجات و در بحث فنی کارهای جهادگونه انجام شده و در زیرساخت‌های کارخانجات نیز تحول خوبی صورت گرفته است. فرمانده نیروی دریایی ارتش اظهار داشت: کارخانجات نداجا باید به اهداف بلندمدت خود دست یابد و با تلاش جهادگونه مسیر توسعه دریا محور کشور را فراهم کند.

گزارش ویژه نیویورک تایمز: ارزیابی آژانس از ارزیابی اطلاعات ملی امریکا هم تندتر است! در گزارش آژانس آمده ایران تا سال 2009 در زمینه طراحی سلاح هسته ای فعالیت می کرده یعنی بیشتر از آن زمانی که نهادهای جاسوسی آمریکا اعلام کرده بودند.   ایران هسته ای- روزنامه نیویورک تایمز در مقاله ای تاکید کرد ارزیابی تازه منتشر شده آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره PMD حتی از برآورد اطلاعات ملی امریکا که در سال 2007 منتشر شد هم تندتر است.   امریکا در آن برآورد گفته بود برنامه نظامی هسته ای ایران در سال 2003 متوقف شده است.   متن کامل مقاله دیوید سانگر و ویلیام جی براود که روز پنجشنبه 12 آذر (3 دسامبر) نوشته شده در ادامه می آید.   ***   در گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی آمده است ایران تا سال 2009 در زمینه طراحی سلاح هسته ای فعالیت می کرده است یعنی بیشتر از آن زمانی که نهادهای جاسوسی آمریکا و دیگر کشورهای غربی اعلام کرده بودند.   در این گزارش که مبتنی بر پاسخ هایی است که ایران پس از دستیابی به توافق هسته ای با غرب در ماه ژوئیه ارائه کرده این گونه نتیجه گیری شده است که تهران پیش از سال 2004 نمونه سازی رایانه ای یک وسیله انفجاری هسته ای را انجام داده است. پس از آن تلاش های خود را در دور دوم ریاست جمهوری جورج بوش از سر گرفته و تا دور اول ریاست جمهوری اوباما به این فعالیت ها ادامه داده است.   اما زمانی که آژانس بین المللی انرژی اتمی فهرست مبسوطی از تجارب ایران که با وسیله انفجاری هسته ای مرتبط بوده است، تهیه کرد، هیچ مدرکی که نشان دهد این تلاش ها درزمینه طراحی یک نقشه کامل برای ساخت بمب موفق بوده است، یافت نشد.   این مسئله تا حدودی به این علت بود که ایران از پاسخگویی به برخی پرسش های کلیدی خودداری کرد و به نظر می رسد برخی مدارک احتمالی را نیز از بین برده است.   اوباما و جان کری، وزیر امور خارجه وی امسال به این نتیجه رسیده بودند که دستیابی به یک توافق که اگر به طور کامل اجرا شود، دست کم برای 15 سال مانع از آن می شود که ایران به مواد هسته ای لازم برای ساخت یک بمب دسترسی پیدا کند، مهمتر از آن، این است که ایران وادار شود به فعالیت هایی که در گذشته انجام می داده است، اعتراف کند. از این رو انتشار این گزارش راه را برای اجرای توافق هموار می سازد.   اما خودداری ایران از همکاری بر سر موضوعات اصلی ممکن است به روالی خطرناک بر سر راه تلاش های آژانس تبدیل شود که درصدد است دیگر کشورهایی را که دانش هسته ای دارند، متقاعد کند باید به همه پرسش های مطرح شده به طور کامل پاسخ دهند تا تصمیم گیری شود آیا آنها فعالیت های هسته ای نظامی پنهان داشته اند یا نه.   برآورد کلی آژانس این بوده است که ایران تا پیش از سال 2003 به منظور طراحی و آزمایش اجزای سازنده سلاح های هسته ای تلاش های هماهنگی را به انجام رسانده و پس از آن هم به برخی فعالیت ها ادامه داده است.   در این گزارش اشاره ای نشده است که ایران در 15 سال آینده مانع بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی از روند تولید سوخت هسته ای در این کشور خواهد شد، موضوعی که یکی از عناصر مهم توافق ژوئیه است. اما امتناع ایران از پاسخگویی به برخی پرسش ها از آن حکایت ندارد که این کشور در مورد فعالیت هایش شفاف سازی خواهد کرد.

  تصاویر که کلا از بین رفته !   کسی عکس ها یا فیلم المنار رو داره که اینجا بزاره ؟!

گزارش ویژه متن کامل ترجمه فارسی گزارش نهایی آمانو درباره PMD این گزارش ایران را متهم می کند که تا پیش از سال 2009 درگیر فعالیت های مرتبط با توسعه یک وسیله انفجاری هسته ای بوده است.   ایران هسته ای- آژانس بین المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه 11 آذر (2 دسامبر) ارزیابی نهایی خود را از مسائل باقی مانده میان ایران و آژانس منتشر کرد.   این گزارش ایران را متهم می کند که تا پیش از سال 2009 درگیر فعالیت های مرتبط با توسعه یک وسیله انفجاری هسته ای بوده است.   «ایران هسته ای» متن کامل ترجمه فارسی این گزارش را منتشر می کند.   این ترجمه توسط «ایران هسته ای» ویرایش شده است.   ***   گزارش نهایی در مورد مسایل مورد اختلاف   در رابطه با فعالیت‌های گذشته و کنونی مربوط به برنامه هسته‌ای ایران   GOV/2015/68   چهارشنبه، 11 آذر 1394/ 2 دسامبر 2015   A. مقدمه   1. این گزارش که در راستای نقشه راه برای شفاف‌سازی مسائل باقیمانده گذشته و حال برنامه هسته‌ای ایران  توسط مدیر کل آژانس به شورای حکام تقدیم می‌شود، شامل ارزیابی نهایی از تمام موضوعات باقیمانده گذشته و حال بوده که در گزارش نوامبر ۲۰۱۱ مدیر کل با شماره  (Gov/2011/65)  تنظیم گردیده بود. این ارزیابی بر اساس تمامی اطلاعات مرتبط با پادمان که در اختیار آژانس قرار گرفته، اعم از اطلاعاتی که با اجرای پادمان NPT به دست آمده، اطلاعاتی که از طریق چارچوب همکاری از جمله نقشه راه بدست آمده  و اطلاعاتی که از برنامه اقدام مشترک حاصل شده، تنظیم گردیده است.   A.1. نگرانی‌های آژانس   2. از سال ۲۰۰۲ به بعد، نگرانی آژانس در خصوص وجود فعالیت‌های مرتبط با هسته ای اعلام نشده با مشارکت سازمان‌های نظامی، از جمله فعالیت‌های مربوط به تولید کلاهک هسته‌ای برای موشک در ایران افزایش یافت. گزارش‌های مدیر کل موضوعاتی را در خصوص ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هسته‌ای ایران و اقداماتی که ایران باید برای رفع آنها انجام دهد، مشخص می‌کرد. ضمیمه گزارش سال ۲۰۱۱ تحلیلی از جزئیات اطلاعاتی که در اختیار آژانس قرار گرفت را دربرداشت. این اطلاعات نشان می‌دادند که ایران اقداماتی را مرتبط با تولید ماده انفجاری انجام داده است. این اطلاعات همچنین نشان می‌داد که ایران پیش از پایان سال 2003، این اقدامات در یک برنامه ساختاریافته (structured programme) انجام داده بود و ممکن است که برخی از این فعالیت‌ها همچنان در حال انجام باشد.   3. اطلاعاتی که در ضمیمه فوق ارائه و تثبیت گردیدند، از منابع مستقل گسترده‌ای کسب شدند از جمله تلاش‌های خود آژانس و برخی کشورهای عضو از جمله ایران. این اطلاعات از نظر فنی، اشخاص، سازمان‌هایی که در بر می‌گرفتند و چارچوب‌های زمانی، سازگار (فاقد تناقض: consistent ) بودند. بر اساس این ملاحظات و بر طبق دانش آژانس در خصوص برنامه هسته‌ای ایران و تحول تاریخی آن، آژانس به این دریافت رسید که اطلاعات مزبور در حالت کلان، معتبر (overall, credible) هستند.   4. آژانس از ایران تقاضا کرد که به شکل اساسی و بدون تاخیر و با هدف شفاف‌سازی ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای اش آن‌گونه که در ضمیمه ۲۰۱۱ منتشر شده، با آژانس همکاری کند.   A.2. قطعنامه‌های پیشین شورای حکام و شورای امنیت سازمان ملل   5. رای حکام برای این کشور الزام‌آور است. بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰، شش قطعنامه شورای امنیت تحت فصل هفتم منشور سازمان ملل تصویب شده‌اند که بر طبق متن آن قطعنامه‌ها، الزام‌آور بوده‌اند.   6. به‌طور مشخص، در قطعنامه ۱۹۲۹ ژوئن سال ۲۰۱۰، شورای امنیت وظایف ایران را بازتائید کرد که در میان آنها همکاری کامل با آژانس در زمینه تمامی موضوعات باقیمانده بود؛ بخصوص موضوعاتی که نگرانی از ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران را افزایش می‌داد. از جمله  از ایران خواسته شد که دسترسی بدون تاخیر آژانس را به تمامی سایت‌ها، تجهیزات، افراد و مستندات مورد تقاضای آژانس فراهم آورد.   7. در پی انتشار گزارش نوامبر ۲۰۱۱ توسط مدیر کل، شورای حکام آژانس در قطعنامه نوامبر ۲۰۱۱ خود(Gov/2011/69)، بیان داشت که برای ایران و آژانس ضروری است که گفت‌وگوهای خود را تشدید کنند تا تمام موضوعات باقیمانده حل شوند، از جمله موضوعاتی که به نگرانی‌ها در خصوص ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران دامن زده بود؛ تا به این وسیله، شفاف‌سازی در خصوص آن موضوعات صورت پذیرد.   8. پس از گزارش مدیر کل در اوت ۲۰۱۲، (GOV/2012/37)، شورای حکام در قطعنامه (GOV/2012/50) به تاریخ سپتامبر 2012، تصمیم گرفت که همکاری ایران با آژانس برای حل تمامی موضوعات باقی‌مانده حیاتی و ضروری بوده تا به این وسیله، اطمینان بین‌المللی در خصوص ماهیت منحصرا صلاح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران مجددا جلب شود.   B.1. رویکرد ساختار مند   9. حدفاصل ژانویه ۲۰۱۲ و می ۲۰۱۳ آژانس و ایران ۱۰ دور مذاکرات در وین و تهران به منظور حصول توافق بر سر یک سند «رویکرد ساختارمند» برای حل موضوعات باقی مانده در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران برگزار کردند؛ البته هیچ نتایج عملی در این مذاکرات حاصل نشد. در اکتبر ۲۰۱۳ آژانس و ایران با توجه به اینکه مذاکرات به بن بست رسیده بود و هیچ چشم اندازی برای توافق بر سر سند وجود نداشت، به این نتیجه رسیدند که باید یک رویکرد جدید با هدف اطمینان یافتن از ماهیت صرفا صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران ایجاد شود.   B.2. چارچوب همکاری‌ها   10. در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۳ آژانس و ایران «بیانیه مشترک بر سر چارچوب همکاری» را امضا کردند(چارچوب همکاری) که در آن آنها توافق کردند در ارتباط با فعالیت‌های راستی آزمایی اتخاذ شده توسط آژانس برای حل همه موضوعات گذشته و حال و به پیش بردن چنین فعالیت هایی به روش گام به گام، همکاری کنند.   11. در چارچوب همکاری، آژانس و ایران بر سر مجموعه‌هایی از اقدامات توافق کردند که هر یک از آنها تعدادی از اقدامات عملی که باید توسط ایران اجرا شود را شامل می‌شود. ۱۵ تا از ۱۸ اقدام عملی توافق شده مربوط به ابعاد مختلف برنامه هسته‌ای اعلام شده ایران بود که همه آنها قبل از پایان سال ۲۰۱۴ توسط ایران اجرا شد. سه اقدام عملی دیگر در ارتباط با ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران، هر کدام از آنها درصدد شفاف کردن حوزه‌های نگرانی آژانس بود که این موضوع در ضمیمه ۲۰۱۱ تشریح شد. تا جولای ۲۰۱۵ ایران اولین اقدام عملی مربوط به این سه اقدام عملی را اجرا کرد و بحث های فنی با آژانس در ارتباط با دو اقدام عملی دیگر انجام داد.   12. در ۱۴ جولای ۲۰۱۵ مدیرکل و معاون رئیس‌جمهور ایران و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران آقای علی اکبر صالحی نقشه راه را امضا کردند. آژانس و ایران در ادامه همکاریشان تحت چارچوب همکاری توافق کردند تا همکاری و مذاکراتشان را افزایش داده و تقویت کنند تا پایان ۲۰۱۵ همه موضوعات اساسی گذشته و حال که همچنان توسط ایران و آژانس حل نشده، حل شوند. اقدامات توافق شده بر اساس نقشه راه در ضمیمه اول فهرست شده است.   B.3. قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت   13. در ۲۰ جولای ۲۰۱۵ شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ۲۲۳۱ (سال ۲۰۱۵) را تصویب کرد که در آن در میان موضوعات دیگر، این موضوع بار دیگر تایید شده که ایران «باید به طور کامل آنگونه که آژانس درخواست می‌نماید همکاری کند تا آژانس بتواند تمام موضوعات باقی مانده به نحو مشخص شده در گزارش هایش را حل کند».   C. اجرای نقشه راه   14. در نقشه راه، آژانس و ایران توافق کردند تا پایان سال ۲۰۱۵ همه موضوعات باقی مانده گذشته و حال را همانطور که در ضمیمه ۲۰۱۱ تشریح شده، حل کنند. از زمان آغاز اجرای نقشه راه، آژانس در موقعیتی بود که اطلاعاتی داشت مبنی بر اینکه ایران فعالیتهایی مرتبط با تولید ماده انفجار هسته‌ای انجام داده است. این اطلاعات در ضمیمه سال ۲۰۱۱ نشان داده شده که بر اساس آن آژانس آن را «به طور کلی معتبر» ازریابی کرده بود و همچنین اطلاعاتی از آن دوره تا نوامبر ۲۰۱۱  دریافت کرد که بیشتر به تحلیل مطرح شده در ضمیمه کمک کرد.   15. بر اساس نقشه راه، ۱۵ آگوست ۲۰۱۵ ایران توضیحات خودش را به صورت مکتوب و اسناد مربوطه درباره موضوعات باقی مانده گذشته و حال به آژانس ارائه داد. ۸ سپتامبر ۲۰۱۵ آژانس سوالاتی را در ارتباط با ابهامات در خصوص اطلاعات ارائه شده توسط ایران در تاریخ ۱۵ آگوست ۲۰۱۵ تقدیم کرد. سوالات مربوط به بخشهای C.1-12 ضمیمه سال ۲۰۱۱ بودند و یک ساختار مشترک برای ارائه سوالات برای هر کدام از این بخش‌ها استفاده شد که بدین شرح است: شاخص‌های بدست آمده از متن ضمیمه ۲۰۱۱ به عنوان پایه جستجو برای شفاف سازی فهرست شدند؛ بازنگری اطلاعات در دسترس آژانس  از نوامبر ۲۰۱۱ بر اساس فعالیت های امور پادمانی اش، از ایران و از سوی دیگر کشورهای عضو و همه مفاهیم مربوط به شاخص‌ها و سوالات آژانس.   16. برای از بین بردن ابهامات در خصوص اطلاعاتی که ایران ۱۵ آگوست ۲۰۱۵ در اختیار آژانس قرار داد، آژانس و ایران نشستهای فنی- کارشناسی و بحث هایی در ایران در ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۲۹ و ۳۰ سپتامبر و ۱۰ و ۱۴ اکتبر ۲۰۱۵ داشتند و آژانس فعالیتهای پادمانی در اماکن خاص مدنظر آژانس در ایران در تاریخ ۱۸، ۱۹ و ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۵ و ۹ و ۱۵ اکتبر  ۲۰۱۵ انجام داد.   17. در تاریخ ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۵، مدیر کل و معاون مدیرکل و رئیس اداره امور پادمان از یک مکان خاص در سایت پارچین که مدنظر آژانس بود، بازدید کردند.   18. همه فعالیتهای موجود در نقشه راه طبق جدول مورد توافق اجرا شد و در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۵ آژانس و ایران «نشست جمعبندی فنی» در وین داشتند.   D. روش شناسی   19. در نوامبر 2011، آژانس  «تحلیل اطلاعات موجود را در چارچوب شاخص های مربوط به وجود یا توسعه فرایند مرتبط با فعالیت های هسته ای از جمله تسلیحاتی شدن» را ارائه کرد. از نوامبر 2011، آژانس اطلاعات بیشتری از طریق فعالیت های تحت چارچوب همکاری از جمله نقشه راه و برنامه اقدام مشترک (JPA)، تلاش های خود آژانس و کشورهای عضو از جمله ایران به دست آورد. از آنجایی که اطلاعات بیشتری برای آژانس فراهم آمد، آژانس توانسته است تحلیل های خود درباره ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران را بهتر کند.   20. آژانس به منظور اجرای ارزیابی نهایی، تمامی اطلاعات موجود مرتبط با تمامی 12 حوزه، همانطور که در پیوست سال 2011 تنظیم شده بود، را تحلیل کرد. آژانس همچنین از همان اطلاعات استفاده کرد تا از طریق در نظرگرفتن ماهیت، میزان و انسجام اطلاعات در طول زمان، به درک و فهمی از یک تصویر کلی برسد.   E. ارزیابی محیط   21. همانطور که پیشتر گزارش شد، آژانس تحلیل خود از برنامه هسته ای ایران را بر مسیر دستیابی به اورانیوم با درصد غنای بالا (HEU)  متمرکز کرد. بر اساس شاخص های تحت نظارت آژانس در ارتباط با فعالیت های هسته ی ایران، فعالیت آژانس بر تحلیل مربوط به توسعه وسیله انفجاری اورانیوم با درصد غنای بالا(HEU) متمرکز شده است.   E.1. ساختار مدیریت برنامه   22. اطلاعاتی که قبل از نوامبر 2011 در اختیار آژانس قرار گرفته است، نشان می دهد که ایران از طریقساختارهای مدیریتی متفاوت در حال تحول، مقدمات فعالیت هایی در حمایت از ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای خود را فراهم آورده است. طبق این اطلاعات، ساختارهای سازمانی، اکثر حوزه های فعالیت مربوط به توسعه وسیله انفجاری هسته ای را تحت پوشش قرار می دهد.   این اطلاعات نشان می دهد که فعالیت هایی که اواخر 1990 در دپارتمان های مرکز تحقیقات فیزیک (PHRC)  آغاز شده است و بعدها، تحت مدیریت محسن فخری زاده، در اوایل سال 2000 در پروژه های طرح «آماد» (AMAD) مورد توجه قرار گرفت، ظاهراً از طریق «دفتر ارکید» مدیریت شده است. اطلاعات نشان داد که فعالیت های تحت طرح آماد، اواخر 2003 متوقف شد و تمامی فعالیت های آن به طور کامل ثبت شده است و تجهیزات و دفاتر کاری طوری پاکسازی شده اند که آثار اندکی برای تعیین ماهیت حساس فعالیت هایی که صورت گرفته، وجود داشت. در نهایت، طبق اطلاعات موجود، سازمان جدیدی معروف به سازمان ابتکار و تحقیق دفاعی (سپند) توسط محسن فخری زاده  تأسیس شده است و در نزدیکی سایت «مژده» در نزدیکی دانشگاه مالک اشتر در تهران مسقر شده است.   23. در اظهارنامه 15 آگوست 2015 طبق نقشه راه، ایران اطلاعاتی مربوط به شمار سازمانهایی که در پیوست 2011 توضیح داده شده است و همچنین درباره ارتباط و عملکرد آن را در اختیار آژانس قرار داد. در این زمینه، ایران در میان چیزهای دیگر، وجود برنامه هماهنگ با هدف توسعه وسیله انفجاری هسته ای را رد کرد و به طور خاص وجود طرح آماد و دفتر ارکید بعنوان عناصر چنین برنامه ای را انکار کرد. آژانس 8 سپتامبر 2015، سوالاتی را در خصوص این موضوع به ایران ارائه کرد که بعداً در نشست های کارشناسی فنی در تهران مورد بحث قرار گرفت. بخش چشمگیری از اطلاعاتی که در خصوص وجود ساختار سازمانی در اختیار آژانس قرار گرفت در حین اجرای نقشه راه، مورد تأیید ایران قرار گرفت.   24. آژانس، ارزیابی کرد که قبل از پایان 2003، یک ساختار سازمانی در ایران وجود داشته که برای هماهنگی طیفی از فعالیت های مربوط به توسعه وسیله انفجاری هسته ای مناسب(suitable) بوده است. گرچه برخی از فعالیت بعد از سال 2003 انجام گرفت اما این فعالیت ها بخشی از تلاش های هماهنگ نبوده است.   E.2. فعالیت های تدارکاتی   25. همانطور که قبلاً گزارش شده است، ایران تصریح کرده است که سازمان انرژی اتمی (AEOI) به واسطه تحریم های بین المللی تحمیل شده علیه ایران، با مشکلات تدارکاتی مواجه است. این محدودیت ها در زمینه کسب اقلام حساس، شرایط را برای ایران به منظور دستیابی به مواد و تجهیزات برنامه هسته ای خود دشوار کرده است. طبق اطلاعاتی که قبل از نوامبر 2011 در اختیار آژانس قرار گرفته است، ایران توانسته است تا تدارکاتی را از طریق شرکت هایی که ارتباط مستقیمی با سازمان انرژی اتمی یا وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح (MODAFL) ندارند، در درجه اول برای فعالیت های چرخه سوخت هسته ای خود، تهیه کند و به موجب آن، کاربر نهایی را مخفی کرده اند.   26. آژانس همچنین نشانه هایی از نمونه ها و انواع تدارکات و کالاهای را در اختیار دارد که در میان چیزهای دیگر، با توسعه مواد انفجاری هسته ای مرتبط است. آژانس اطلاعاتی درباره چنین تلاش هایی به منظور تهیه چنین تدارکاتی بعد از سال 2007 در اختیار ندارد.   27. در حین مباحثات 16 سپتامبر 2015 با ایران طبق نقشه راه، ایران اظهارات اولیه خود را تأیید کرد که گرچه در زمینه تدارکات مربوط دوربین سرعت بالای خاص، تحقیقات انجام داده بود اما این دوربین ها برای یک هدف متعارف بوده است و در نهایت ایران آن را خریداری نکرده است. در طول این مباحثات، ایران همچنین انکار قبلی خود در این باره که یک شرکت معروف تلاش کرده تا سوئیچ های سرعت بالا خریداری کند را تکرار کرد.   28. آژانس از زمان پیوست 2011، اطلاعات بیشتری درباره این موضوع دریافت نکرده است.   E.3. به دست آوردن مواد هسته ای   29. اطلاعاتی که قبل از نوامبر 2011 در اختیار آژانس قرار گرفته است، نشان می دهد که معدن گچین، یک منبع بالقوه اورانیوم برای استفاده فعالیت های هسته ای اعلام نشده در بازه زمانی 2000 تا 2003 بوده است. این اطلاعات همچنین نشان می دهد که اقدامات اولیه از جمله «پروژه نمک سبز» در مکان نامعلومی انجام گرفته است و هدف آن تولید نمک اورانیوم بوده است که این نمک هم برای تبدیل به موادی برای غنی سازی اورانیوم مناسب بوده است یا اینکه مناسب تبدیل به موادی برای کاهش مستقیم نمک اورانیوم و تبدیل آن به فلز اورانیوم خالص بوده است. این اطلاعات از اسناد مطالعاتی یا دیگر اطلاعات کشورهای عضو نشأت گرفته است و نشان می دهد که این فعالیت ها بعد از توقف طرح آماد در اواخر سال 2003، متوقف شده است. این اطلاعات نشان می دهد که کارها و فعالیت های انجام گرفته در مرحله پیشرفته نبوده است. این اطلاعات نشان می دهد که اقدامات اولیه که با هدف اجرای این پروسه صورت گرفته است، در برگیرنده استفاده از مواد جایگزین بوده تا از احتمال آلودگی کنترل نشده جلوگیری کند. اطلاعات دیگر نشان می دهد که ایران خارج از چرخه سوخت هسته ای اعلام شده خود، فرایندی را برای کاهش نمک اورانیوم برای تبدیل به فلز اورانیوم خالص توسعه می داده است. اطلاعاتی که در اسناد مطالعاتی وجود دارد، نمک اورانیوم تولید شده را با توسعه کلاهک مرتبط می داند.   30. ایران وجود معدن اورانیوم گچین را در آوریل سال 2004 حین اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی اعلام کرده است. ایران در سال 2014 تحت چهارچوب همکاری و طرح اقدام مشترک، دسترسی مدیریت‌شده به معدن گچین را برای آژانس فراهم کرد. آژانس فعالیت‌های انجام شده در این سایت را هماهنگ با اعلامات ارائه شده توسط ایران در ارتباط با «چهارچوب همکاری» و «طرح اقدام مشترک» ارزیابی کرد و همچنین اینگونه ارزیابی کرد که، در هر صورت، هیچ مقدار قابل ملاحظه‌ای از مواد هسته‌ای نمی‌توانسته در معدن گچین پیش از سال 2006 تولید شده باشد. آژانس علاوه براین ارزیابی کرد که طراحی فرایند تولید نمک‌های اورانیوم به لحاظ فنی ناقص و در مقایسه با آنچه در دسترس ایران به عنوان بخشی از چرخه اعلام شده سوخت هسته‌ای بوده، از کیفیت پایینی برخوردار بوده است.   31. آژانس همچنین اطلاعاتی از کشورهای عضو در اختیار دارد، اگرچه مورد استفاده قرار نگرفته، مبنی بر اینکه مقادیر کیلوگرمی از فلز اورانیوم برای طرح «آماد» (AMAD Plan) موجود بوده است. همانطور که قبلا گزارش شد، آژانس در ماه آگوست سال 2011، راستی‌آزمایی فیزیکی موجودی در لابراتوار تحقیقاتی چندمنظوره «جابربن حیان»‌ انجام داد تا در میان موارد دیگر، مواد هسته‌ای، به شکل فلز اورانیوم طبیعی، و پسماند فرآوری مرتبط با آزمایشات انجام شده در لابراتوار مذکور در فاصله سال‌های 1995 تا 2000 برای تبدیلUF4 به فلز اورانیوم، را مورد راستی‌آزمایی قرار دهد. در نتیجه این راستی‌آزمایی، آژانس تناقض احتمالی چندکیلوگرمی اورانیوم طبیعی در اسناد حسابداری این آزمایشات را تشخیص داده است. آژانس این اطلاعات را در سال 2014 مورد ارزیابی مجدد قرار داد و به این نتیجه رسید که مقادیر اورانیوم طبیعی دربرگرفته شده [در این فرایند] در حوزه موارد عدم قطعیت مرتبط با حسابداری مواد هسته‌ای و اندازه‌گیری‌های مربوطه قرار می‌گیرد.   32. بر اساس تمام اطلاعات در دسترس آژانس، از جمله اطلاعات مربوط به فعالیت‌های راستی‌آزمایی خاص تعریف شده تحت «چهارچوب همکاری» (شامل دسترسی مدیریت‌شده به معدن گچین) و طرح اقدام مشترک، آژانس آثاری از چرخه سوخت هسته‌ای اعلام نشده در ایران، فرای فعالیت‌های اعلام شده توسط ایران با نگاه به گذشته، پیدا نکرده است. آژانس ارزیابی می‌کند که هیچ مقداری از مواد هسته‌ای که ممکن است تحت برنامه «آماد» در اختیار ایران قرار گرفته باشد، جزء موارد عدم قطعیت مرتبط با حسابداری مواد هسته‌ای و یا اندازه‌گیری‌های مربوطه قرار نمی‌گیرد.   E.4. اجزای هسته‌ای ماده انفجاری   33. اطلاعات در دسترس آژانس پیش از نوامبر سال 2011 نشان داد که، در اوایل دهه 1990، ایران ممکن است اطلاعات طراحی یک ماده انفجاری هسته‌ای از یک شبکه تأمین هسته‌ای مخفی دریافت کرده باشد. ایران یک نسخه از سند یک صفحه‌ای دست‌نویس به آژانس ارائه کرده که ظاهرا پیشنهادی از این شبکه تأمین هسته‌ای در ارتباط با فناوری غنی‌سازی سانتریفیوژ بوده است. طی مباحثات با ایران در سال 2005، آژانس یک سند 15 صفحه‌ای مرتبط با تبدیل ترکیبات اورانیوم به فلز اورانیوم (سند فلز اورانیوم) و تولید اجزای نیم‌کروی فلز اورانیوم غنی‌شده را شناسایی کرده است.   34. اطلاعات در دسترس آژانس پیش از نوامبر 2011 همچنین نشان داد که ایران در فعالیت آماده سازی با هدف توسعه فرآیند شیمیایی برای کاهش ترکیب تترافلوراید اورانیوم (UF4) به فلز اورانیوم، با استفاده از اکسید سرب به عنوان یک ماده جایگزین به پیشرفت‌هایی دست یافته است. علاوه براین، اطلاعات نشان داد که ایران فعالیت آماده سازی را، بدون مواد هسته‌ای، برای تولید ترکیبات اورانیوم برای یک ماده هسته‌ای انفجاری انجام داده‌ است. در طول مباحثات در سپتامبر 2015 تحت نقشه راه، ایران آژانس را مطلع ساخت که هیچ فعالیت متالوژی به طور خاص طراحی شده برای مواد هسته‌ای انجام نداده است و نیز به بحث درباره هیچ فعالیت مشابهی که چنین کاربردی نداشته است، تمایلی ندارد.   35. براساس تمام اطلاعات موجود، آژانس هیچ نشانه‌ای پیدا نکرده که نشان دهد ایران فعالیت‌های انجام شده‌ای دارد که منشأ آن بتواند مستقیما به این «سند فلز اورانیوم» و یا اطلاعات طراحی یک ماده انفجاری هسته‌ای از شبکه مخفی تأمین هسته‌ای برسد.   E.5. تولید چاشنی   36. تولید چاشنیهای امن و سریع‌العمل و تجهیزات مناسب برای روشن کردن چاشنی‌ها، جزء‌ مرکزی یک برنامه برای تولید یک وسیله انفجاری هسته‌ای از نوع انفجار از داخل است. قبل از نوامبر ۲۰۱۱ آژانس اطلاعاتی داشت که نشان می‌داد ایران در سالهای ۲۰۰۲- ۲۰۰۳ چاشنیهای سیم پل انفجاری و یک توانمندی انفجار با ولتاژ بالا را ایجاد کرد که ترکیب این دو به چندین چاشنی این امکان را می‌داد تا به طور همزمان در کمتر از میکرو ثانیه جرقه زده شود.   37. در جریان نشستهای سال ۲۰۱۴ بر اساس چارچوب همکاری،‌ ایران اطلاعاتی در اختیار آژانس قرار داد که نشان می‌داد در دسامبر ۲۰۰۰ وزارت دفاع ایران تصمیم گرفت تدابیر و نیازمندیهای امنیتی برای عملیات‌های خاص را بهبود دهد که شامل مواد منفجره متعارف تولید شده از چاشنیهای امن تر بود. ایران اعلام کرد که کار مقدماتی روی چاشنیهای سیم پل انفجاری (EBW) توسط یک گروه صنعتی وابسته به وزارت دفاع انجام شد پس از آن در سال ۲۰۰۲ کار بیشتر انجام شد که به تولید موفق چاشنیهای سیم پل انفجاری منجر شد. ایران به آژانس ویدئوی فعالیتهای آزمایشگاهی انجام شده را نشان داد ویدئویی که ایران اعلام کرد مرتبط به صنعت هوافضای آن بود. آژانس خاطر نشان می‌کند که ایران توضیحی برای فعالیتهایی که اطلاعات از اقداماتش در دوره سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۳ انجام داده، ارائه نکرده است.   38. ایران گفته که منطق ساخت چاشنی‌های سیم پل انفجاری، جلوگیری از تصادف‌های مربوط به مواد منفجره است و در خلال نشستی برای چارچوب همکاری در 20 مه 2014، فهرستی شامل 5 مورد از این تصادف‌ها در اختیار آژانس قرار داد. آژانس این اطلاعات را غیرهاهنگ با چارچوب زمانی و بی‌ارتباط با برنامه ساخت چاشنی انفجاری تشخیص داد. در نشست مربوط به نقشه راه در 15 اکتبر سال 2015، ایران جدولی حاوی فهرستی از 6 تصادف دیگر در اختیار آژانس قرار داد. آژانس خاطرنشان می‌کند با آنکه گفته شده بود هر یک از این موارد در چارچوب زمانی صحیح اتفاق افتاده و به تصادف‌های انفجاری ارتباط داشته‌اند، دست‌کم یکی از انها ظاهراً ارتباطی با چاشنی انفجاری نداشته است.   39. در همان جلسه مورخ 20 مه 2014، ایران باز هم به آژانس اطلاع داد که نزدیک سال 2007، صنعت نفت و گاز این کشور برای ساخت یک گمانه عمیق به چاشنی‌های سیم‌پل انفجاری نیاز داشته است. ایران برای اثبات این ادعا اطلاعاتی به آژانس، شامل نتایج تعداد محدودی آزمایش ارائه کرد که در آن چاشنی‌های انفجاری با قرابت زمانی چندمیکروثانیه شلیک شده بودند. ایران در سال 2008 به اطلاع آژانس رساند که به دلیل نگرانی‌هایی که آژانس از ساخت چاشنی‌های انفجاری ایران ابراز کرد، نیاز صنعت نفت و گاز تعلیق شد. کار بر روی چاشنی‌های سیم‌پل انفجاری تکی برای کاربرد در نفت و گاز در سال 2013 آغاز شد. همان‌طور که آژانس قبلاً گزارش کرده، چنین کاربردی با فعالیت‌های تخصصی در صنعت، متناقض نیست.   40. ارزیابی آژانس این است که چاشنی‌های سیم‌پل انفجاری ساخته شده توسط ایران، خصائص مربوط به ماده انفجاری هسته‌ای را دارند. آژانس اذعان می‌کند که روند فزاینده‌ای از استفاده از چاشنی‌های سیم‌پل انفجاری برای اهداف نظامی متعارف و غیرنظامی وجود دارد.   E.6. آغازگر مواد انفجاری قوی و آزمایشات مربوطه      41. پیش از نوامبر 2011 دولت های عضو اطلاعاتی را در اختیار آژانس قرار دادند که ایران اطلاعات طراحی فناوری مواد منفجره موسوم به آغازگر چند نقطه ای (MPI) را در اختیار دارد و این که ایران این اطلاعات را برای آماده سازی مواد منفجره با قدرت بالا در هندسه (حجم) نیمکره مورد استفاده قرار داده است. این اطلاعات حاکی از آن بود که ایران یک سامانه MPI نیم کره ای را توسعه و حداقل یک آزمایش در مقیاس بزرگ در سال2003   انجام داده است که جزییات فنی آن از نظر داخلی و با مواد نگارش شده توسط یک «کارشناس خارجی» همخوانی داشت. آژانس ارزیابی مجدد کرده است که این آزمایش در مکانی به نام «مریوان» و نه در «منطقه» مریوان انجام شده است.   42. آژانس بعد از نوامبر 2011 اطلاعات بیشتری از دولت های عضو در باره انجام آزمایش هایی در مقیاس پایین توسط ایران در اوایل دهه 2000 با هدف تایید آماده سازی مواد منفجره با قدرت بالا، تجهیزات مربوطه، و اجرای معیارهای ایمنی در مکان های آزمایشی مختلف در ایران دریافت کرد.   43. اطلاعات در دسترس آژانس در 2011 نیز نشان می داد که ایران می توانسته از کارشناس خارجی پیش گفته که از هر دو دانش فناوری MPI  و عیب یابی تجربی (experimental diagnostics)  برخوردار بود و بخش زیادی از کار حرفه ای خود را به اشتغال در برنامه سلاح هسته ای در کشور مبداء خود صرف نموده، بهره برده باشد. حضور کارشناس خارجی در ایران در بازه زمانی 1996-2001  توسط ایران تایید شده، هر چند ایران اظهار داشته است که فعالیت های او به تولید الماس های نانو (نانو الماس) مربوط بوده است.   44. در اطلاعات ارائه شده توسط ایران به تاریخ 15 اوت 2015 تحت نقشه راه، و در جریان مباحثات بیشتر در سپتامبر 2015، ایران به آژانس اطلاع داد که این کشور یک الزام فنی برای توسعه فناوری MPI  مربوط به یک کاربرد نظامی متعارف مربوط به اوایل دهه 1990 میلادی داشته است و این که «عملیاتی کردن» این پروژه در سال 2007 شروع شد. اطلاعات ارائه شده توسط ایران نشان داد که چگونه مفهوم تولید موج حلقوی از طراحی مذکور در اطلاعات تأمین شده توسط ایران برای آژانس در 2008 اقتباس شده و ظاهراً برای بهینه‌سازی عملکرد مواد انفجاری متعارف توسعه یافته بود. ایران در جریان جلسه کارشناسی فنی مورخ 30 سپتامبر 2015 نمونه هایی از تولید موج حلقوی شامل تعدادی که با مواد منفجره پر و شلیک شده بودند را به آژانس نشان داد. ایران اعلام کرد که آزمایش از ماهیتی تجربی به منظور تعیین کارکرد سامانه انفجاری برخوردار بوده است. متعاقباً ایران اعلام کرد که این کشور مشخصاتی را  برای کارکرد تولید موج حلقوی تعریف نکرده و فقط اندازه گیری های تشخیصی محدودی را انجام داده است.   45. علاوه بر اطلاعاتی که نشان می داد ایران با فناوری آغازگر چند نقطه ای MPI در هندسه (حجم) مسطح کار کرده است، در مباحثات مورخ 30 سپتامبر 2015 ایران اعلام کرد که این کشور فناوری MPI را برای یک هدف نظامی متعارف نامشخص در یک هندسه (حجم) استوانه ای مورد تحقیق قرار داده‌است. ایران همچنین تکرار کرد که هیچ کاری در زمینه فناوری MPI در هندسه (حجم) (نیم) کره ای انجام نشده است.   46. آژانس ارزیابی می کند که فناوری MPI توسعه یافته توسط ایران ویژگی های مربوط به یک وسیله انفجاری هسته ای به اضافه ویژگی های مربوط به شمار کوچکی از کاربردهای جایگزین را دارد.   E.7. آزمایش های هیدرودینامیک   47. پیش از نوامبر 2011، اطلاعات به دست آمده از طریق کوشش های خود آژانس به علاوه اطلاعات تأمین شده برای آژانس توسط دولت های عضو نشان داد که ایران اجزای شبیه سازی شده برای یک وسیله انفجاری هسته ای از مواد دارای چگالی بالا را تولید کرده است، و این که این اجزا می توانند دارای ویژگی های مربوط به آزمایش فشاری دینامیک اجزا، یعنی آزمایش هیدرودینامیک باشند. چنین آزمایشی می توانسته استفاده از تجهیزات تشخیصی با سرعت بالا برای نظارت بر تقارن شوک فشاری هسته شبیه سازی شده یک وسیله انفجاری هسته ای را در بر داشته باشد.   49. همان گونه که قبلاً گزارش شد، در ارتباط با آزمایش هیدرو دینامیک، آژانس اطلاعاتی را از دولت های عضو شامل تصاویر ماهواره ای دریافت کرد که نشان می داد ایران در سال 2000 یک سیلندر بزرگ را در مجتمع نظامی پارچین ساخته و نصب کرده است. اطلاعات دیگر نشان داد که این سیلندر با پارامترهای یک محفظه شلیک مواد منفجره (محفظه (chamber) (موجود در نوشته‌های کارشناس خارجی) مطابقت دارد و برای مهار آثار انفجار تا 70 کیلوگرم مواد منفجره با قدرت بالا (مقداری مناسب برای انجام آزمایش های هیدرودینامیک با مواد منفجره پرقدرت) طراحی شده بود. اطلاعات نشان می داد که ایران ابتدا مخزن را نصب و سپس یک ساختمان را در اطراف آن بنا کرده است، و این که این ساختمان (ساختمان اصلی مورد نظر آژانس) تا اواخر سال 2003 مورد استفاده بود.   49. آژانس بعد از نوامبر 2011 اطلاعات اضافی از دولت های عضو در باره تجهیزات مستقر در سایت پارچین و تعداد زیادی تصاویر ماهواره ای بازرگانی بدست آمده از این سایت را دریافت کرد.   50. آژانس از ایران خواست تا فعالیت های مربوط به توانمندی های پژوهشی انفجاری نظارت شده از نظر علمی را که مبنای نگرانی های مشخص آژانس مطروحه در ضمیمه 2011 بودند را روشن سازد. ایران هیچ گونه توضیحی ارائه نکرد.   51. از زمان طرح نخستین درخواست آژانس از ایران برای دسترسی به محل مشخص مورد نظر آن در سایت پارچین در فوریه 2012، فعالیت های گسترده ای در این مکان انجام شده است. این فعالیت ها، مشاهده شده از طریق تصاویر ماهواره ای بازرگانی، ظاهراً از جمله تخریب ساختمان اصلی، حذف/جایگزینی یا نوسازی سازه دیوار خارجی آن، حذف و جایگزینی بخشی از سقف، و مقدار زیادی مایع خارج شده از ساختمان را نشان می داد. تصاویر ماهواره ای بازرگانی همچنین نشان داد که پنج ساختمان یا سازه دیگر در همان مکان در این دوره زمانی تخریب شدند و این که تسطیح زمین و محوطه سازی در منطقه وسیعی در این مکان و اطراف آن انجام گرفته است.   52. تحت مفاد  نقشه راه، آژانس و ایران در باره ترتیباتی در خصوص موضوع پارچین توافق کردند. این ترتیبات شامل مشاهده بصری و نمونه برداری محیطی در محل مورد نظر آژانس بود. این فعالیت ها در 20 سپتامبر 2015 تکمیل شدند. برای تایید موثق بودن فعالیت ها و نمونه ها، آژانس تضمین نمود که نمونه ها در محل مورد نظر گرفته شده اند و این که اقدامات حفاظتی در مورد نمونه ها مطابق رویه های پادمانی تأسیس شده توسط آژانس رعایت شده است.   53. هنگامی که مدیرکل و معاون مدیرکل در امر پادمان ها از ساختمان اصلی مورد نظر آژانس در سایت پارچین در 20 سپتامبر 2015 بازدید کردند، آنها یک محفظه یا هر گونه تجهیزات مربوطه را در داخل ساختمان مشاهده ننمودند. آنها از جمله نشانه های تازه ای دال بر  نوسازی داخلی، یک سقف با یک سطح مقطع غیر معمول و یک سامانه تهویه مطبوع که به نظر می رسید ناقص است را مشاهده نمودند.   54. ایران در جریان مباحثات در جلسه کارشناسی فنی تحت نقشه راه اعلام کرد که ساختمان همیشه برای انبار کردن مواد شیمیایی جهت تولید مواد منفجره مورد استفاده قرار گرفته است.   55. آژانس نمونه های محیطی را تجزیه و تحلیل نموده است. آژانس ترکیبات انفجاری یا پیش‌سازهای آنها را که نشان دهد ساختمان برای انبار کردن بلند مدت مواد شیمیایی مربوط به مواد منفجره مورد استفاده قرار داشته است را پیدا نکرد.   56. به دنبال تکمیل جلسه کارشناسی فنی در 14 اکتبر 2015 که در آن ایران با نشان دادن یک عکس هوایی گرفته شده توسط ایران، تصاویر ماهواره ای آژانس را مورد چالش قرار داد، آژانس از منابع مختلف از جمله یک منبع بازرگانی، تصاویر ماهواره ای جدیدی را به دست آورد که نشانه های قبلی مربوط به حضور یک شیء استوانه ای شکل بزرگ در محل مورد نظر آژانس در سایت پارچین در تابستان 2000 را حمایت می کرد.   57. اطلاعات موجود نزد آژانس شامل نتایج تجزیه و تحلیل و تصاویر ماهواره ای، اعلام ایران در باره هدف (نوع کاربری) ساختمان را حمایت نمی کند. به عنوان نتیجه فعالیت های انجام شده تحت مفاد نقشه راه، آژانس تصدیق کرده است که از 20 سپتامبر 2015 سیلندر در ساختمان اصلی مورد نظر (آژانس) نبود. آژانس ارزیابی می کند که فعالیت های گسترده انجام شده توسط ایران از فوریه 2012 در محل خاص مورد نظر آژانس، توان آژانس برای انجام راستی آزمایی مؤثر را به صورت جدی تضعیف نمود.   E.8. مدل سازی و محاسبات     58. تا نوامبر 2011 آژانس اطلاعاتی را از دولت های عضو دریافت کرده بود که نشان می داد ایران قبل از 2004 و بین 2005 و 2009 مطالعات مدل سازی رایانه ای ترتیبات اجزای متعددی را که فقط مختص تنظیمات انفجاری هسته ای مبتنی بر فناوری انفجار داخلی بودند را انجام داده است. اطلاعات منابع باز نیز نشان داد که ایران مطالعات اضافی مربوط به مدل سازی مواد منفجره پر قدرت را که آژانس نیز در چارچوب شبیه‌سازی هیدرودینامیک و مطالعات توسعه کد مهم می‌دانست، انجام داده است. مدل سازی تشریح شده در بالا دارای شماری کاربردهای ممکن است که برخی از آنها به طور خاص برای یک وسیله انفجاری هسته ای است.   59. اطلاعات اضافی دریافت شده توسط آژانس از دولت های عضو از نوامبر 2011 با اطلاعاتی که قبلاً در اختیار آژانس بود همخوانی دارد. همچنین اطلاعات اضافی در باره یک پروژه در سال 2009 برای تعیین معادله های حالت مواد مورد نظر از یک دولت عضو به دست آژانس رسید.   60. آژانس در اکتبر 2014 شماری از این موضوعات شامل آن دسته از موضوعات که به نشریات ایرانی منبع باز اشاره داشتند را با ایران مورد بحث قرار داد. در خصوص نشریات منبع باز مربوط به محاسبات نوترونی، ایران توضیح داد که نشریات مشخص شده توسط آژانس بر کار گذشته و حال انجام شده توسط یک فرد مشخص مبتنی می باشد که رساله درجه دکتری خود را به اتمام رسانده‌است. ایران در آوریل 2015 این رساله (به زبان فارسی) را برای بررسی به آژانس نشان داد. ایران در باره مدل سازی محاسبات وسیله انفجاری هسته ای اعلام کرد که چنین مطالعاتی هرگز در ایران انجام نشده است. آژانس برخی شباهت ها بین نشریات منبع آزاد ایرانی و مطالعات مطروحه در اطلاعات دریافت شده از دولت های عضو بر حسب تطابق متنی، و پارامترهای بعدی مشخص و دیگر پارامترهای به کار رفته را مورد توجه قرار می دهد.   61. در مورد مطالعات مدل سازی در زمینه مواد منفجره پرقدرت، ایران در اطلاعات ارسالی به آژانس به تاریخ 15 اوت 2015 تحت نقشه راه، به استفاده از مدل سازی هیدرودینامیک در کاربردهای نظامی متعارف اشاره و اعلام نمود که چنین کاربردهایی ربطی به نگرانی آژانس ندارند. ایران در جریان جلسه های کارشناسی که بعد از آن تاریخ برگزار شدند، مشخص ساخت که با امعان نظر به ابعاد نظامی متعارف قوی مربوط به این کار، در موضعی نیست که در باره آنها صحبت کند.   62. بر اساس همه اطلاعات در دسترس آژانس شامل (اطلاعات دریافت شده) از اجرای نقشه راه، آژانس ارزیابی می کند که ایران مدل سازی رایانه ای یک وسیله انفجاری هسته ای را قبل از 2004 و بین 2005 و 2009  انجام داده است. با این حال آژانس ماهیت ناقص و پراکنده این محاسبات را مورد توجه قرار می دهد. آژانس همچنین کاربرد برخی مدل‌سازی های هیدرو دینامیک برای وسیله های انفجاری نظامی متعارف را مورد توجه قرار می‌دهد.   E.9. آغازگر نوترونی      63. اطلاعات ارائه شده به آژانس توسط دولت های عضو قبل از نوامبر 2011 نشان می داد که ایران اقدامات عملی برای تضمین آغازگر نوترونی یک وسیله انفجاری هسته ای از نوع انفجار داخلی از طریق آزمایش با مواد و محاسباتی که می توانست تحت فشرده سازی، شوک نوترون ایجاد نماید را مورد توجه قرار داده بود. قبل از اجرای نقشه راه، آژانس ارزیابی کرد که یکی از شاخص های ساخت منابع نوترون حاصل از شوک ضعیف تر از آن چه قبلاً در نظر گرفته شده بود است.   64. اطلاعات اضافی تأمین شده توسط یک دولت عضو قبل از نوامبر 2011 نشان داد که فعالیت در این زمینه در ایران احتمالاً بعد از 2004  ادامه داشته است و این که از حدود 2006 به بعد، ایران یک برنامه چهار ساله در باره اعتبارسنجی طراحی منبع نوترون حاصل از شوک از جمله از طریق استفاده از مواد غیرهسته‌ای به منظور اجتناب از آلودگی را آغاز کرده است. ایران در جریان جلسه کارشناسی فنی در سپتامبر 2015 اعلام کرد که هیچ فعالیت، عملی یا نظری، مربوط به منابع نوترونی ناشی از شوک را انجام نداده است.   65. موارد ارائه شده توسط ایران به آژانس در اوت 2015  تحت نقشه راه اطلاعاتی را در باره مطالعات عمومی تولید نوترون شامل می شد و نشریات منبع آزاد غیر ایرانی مربوط را مشخص می‌سازد. ایران تایید نمود که تحقیق در یک مؤسسه در ایران انجام شده است که طی آن تجهیزات پلاسمافوکوس برای ایجاد پالس های کوتاه نوترون و توسعه و آزمایش حساسه های مناسب به کار رفته است. در جریان یک بازدید فنی از یک مؤسسه در ایران در  تاریخ 9 اکتبر 2015، ایران توانمندی های تحقیقاتی نوترون در آن مؤسسه را به آژانس نشان داد.     E.10. انجام یک آزمایش   66.  اطلاعات تأمین شده برای آژانس توسط یک دولت عضو قبل از نوامبر 2011 نشان داد که ایران ممکن است در 2002-2003 آزمایش های مقدماتی مربوط به آزمایش یک وسیله انفجاری هسته ای را برنامه ریزی کرده و انجام داده باشد. آژانس همچنین اطلاعاتی داشت که ایران شماری از آزمایش های عملی به منظور مشاهده این که آیا اجزای شلیک چاشنی EBW  آن طی یک مسافت طولانی بین نقطه شلیک و یک وسیله آزمایشی مستقر در یک تونل (shaft) عمیق به نحوی رضایت بخش عمل می کند را انجام داده است.   67. اطلاعات اضافی از اسناد مطالعاتی ادعایی نشان داد که ایران اسنادی را که مشخص شده است به ترتیبات ایمنی مواد منفجره که ذاتاً به آزمایش یک وسیله انفجاری هسته ای مربوط می باشند،  در اختیار دارد.   68. آژانس اطلاعات اضافی در این زمینه را از زمان ضمیمه 2011 دریافت نکرده است..   E.11. تلفیق یک وسیله پرتاب موشک   69. اطلاعات گسترده ارائه شده به آژانس در چارچوب اسناد مطالعات ادعایی قبل از نوامبر 2011 کار پروژه ای مفصل انجام شده در ایران طی سالهای 2002-2003 برای بررسی این که چگونه می‌توان یک کلاهک کروی را به داخل محفظه کلاهک موجود وسیله حمل موشک شهاب 3 تلفیق کرد به گونه ای که چنین کلاهکی شرایط دشوار پرتاب و ورود مجدد را تحمل کند، و تا زمان رسیدن به هدف خود قابلیت کارکردی اش را حفظ کند، نشان داد. طبق این اطلاعات، این مطالعات مهندسی، که شامل ملاحظات عملی، نظری و طراحی بود همچنین شماری از کارگاه‌ها که اجزا و قطعات مدل ها به اندازه طبیعی در آنها ساخته شدند را مورد استفاده قرار داد. اطلاعات همچنین نشان داد که جزییات کار پروژه در گزارشات به ثبت رسیده بود.   70. در طول دوره اجرای نقشه راه، آژانس از جمله از ایران درخواست کرد تا ترتیب انجام بازدید از کارگاه های تعیین شده از سوی آژانس بعنوان کارگاه هائی که در اسناد مطالعات ادعائی مشخص شده بود، را بدهد.   71. در تاریخ 30 سپتامبر 2015، ویدئوی کوتاهی توسط ایران از سه کارگاه مشخص شده در اسناد مطالعات ادعائی به آژانس نشان داده شد. گفته شد که دو مورد از این ویدئوها از داخل دو کارگاهی که همچنان مشغول فعالیت هستند فیلم برداری شده در حالیکه ویدئوی سوم از بیرون کارگاهی گرفته شده که دیگر فعال نیست. در تاریخ 15 اکتبر 2015 از آژانس برای بازدید از دو کارگاه در حال فعالیت دعوت شد. از این ویدئوها و دیدارها؛ آژانس راستی آزمائی نمود که کارگاهها همان کارگاههای توصیف شده در اسناد مطالعات ادعائی هستند. بعلاوه، مشخصات و قابلیت کارگاه با موارد توصیف شده در اسناد مطالعات ادعائی مطابقت دارد.   72. آژانس وجود دو کارگاه در ایران، مورد اشاره در اسناد مطالعات ادعائی را راستی آزمائی نمود، ولی هیچگونه اطلاعات بیشتری را در این زمینه از زمان ضمیمه 2011 میلادی دریافت نکرده است.   E.12. سیستم فیوز، مسلح سازی و آتش   73. تا قبل از نوامبر 2011 میلادی، آژانس تعدادی سند از اسناد مطالعات ادعائی در اختیار داشت که به توسعه یک سیستم آتش از نمونه اشاره داشت که کلاهک جدیدا طراحی شده برای موشک شهاب 3 را قادر می ساخت در هوا بالای یک هدف یا پس از برخورد با زمین منفجر شود.   74. اطلاعات در اختیار آژانس از اسناد مطالعات ادعائی نشان داد که ایران تعدادی انتخاب های فنی برای سیستم فیوز، مسلح سازی و آتش را مورد بررسی قرار داده که تضمین می کند کلاهک محیطی موشک جدید شهاب 3 تا زمان رسیدن وسیله به هدف مشخص شده سالم مانده و اینکه کلاهک پس از آن صحیح عمل کند.   75. آژانس اطلاعات بیشتری در این زمینه از زمان ضمیمه سال 2011 میلادی دریافت نکرده است.   F. ارزیابی کلی   76. این ارزیابی کلی نتیجه تحلیل همه اطلاعات در دسترس آژانس در ارتباط با هر یک از 12 زمینه، مندرج در ضمیمه سال 2011 میلادی می باشد.   77. بر اساس همه اطلاعات در دسترس آژانس در رابطه با اکتساب مواد هسته ای، از جمله از فعالیتهای راستی آزمائی خاص مشخص شده تحت «چارچوب همکاری» (شامل دسترسی مدیریت شده به معدن گچین) و برنامه اقدام مشترک، آژانس نشانه هائی از چرخه سوخت هسته ای اعلام نشده در ایران، فراتر از فعالیتهای اعلام شده گذشته از سوی ایران، نیافته است. آژانس ارزیابی می کند که هر مقدار مواد هسته ای که می توانسته تحت برنامه آماد (AMAD Plan) در اختیار ایران قرار داشته باشد مربوط به شبهات ناشی از حسابداری و اندازه گیری مربوط به مواد هسته ای بوده است.   78. بر اساس کلیه اطلاعات در دسترس در رابطه با اجزای هسته ای وسیله انفجاری، آژانس نشانه هائی از انجام فعالیت هائی از سوی ایران که بتواند مستقیما به «سنداورانیوم فلزی» یا به اطلاعات طراحی یک وسیله انفجاری از شبکه مخفی عرضه هسته ای ردیابی شود، نیافته است.   79. آژانس ارزیابی می کند که چاشنی های انفجاری (EBW)  توسعه یافته از سوی ایران مشخصاتی مرتبط با یک وسیله انفجاری هسته ای دارند. آژانس تصدیق می کند که استفاده فزاینده ای از چاشنی های EBWبرای اهداف غیرنظامی و نظامی متعارف وجود دارد. آژانس همچنین ارزیابی می کند که فنآوری آغازگر چند نقطه ای توسعه یافته از سوی ایران مشخصات مرتبط با یک وسیله انفجاری هسته ای، و همچنین (مرتبط) با تعداد محدودی از کاربردهای جایگزین دارد.   80. اطلاعات در اختیار آژانس در رابطه با آزمایش هیدرودینامیک نشان داد که ایران اتاقکی بزرگ را در مجتمع نظامی پارچین در سال 2000 ساخته و نصب کرده است. سایر اطلاعات نشان داد که این اتاقک منطبق با پارامترهای یک اتاق آتش انفجاری ترسیم شده در انتشارات کارشناس خارجی است. اطلاعات در اختیار آژانس، شامل نتایج تحلیل نمونه ها و تصاویر ماهواره ای، اظهارات ایران درخصوص منظور از این ساختمان را تایید نمی کند. فعالیتهای انجام شده درچارچوب نقشه راه ثابت کرده است که اتاقک در ساختمان اصلی موردنظر وجود ندارد. آژانس ارزیابی می کند که فعالیتهای فشرده صورت گرفته از سوی ایران از فوریه 2012 میلادی در مکان خاص موردنظر آژانس توانائی آژانس را برای انجام راستی آزمائی موثر تضعیف نموده است.   81. بر اساس کلیه اطلاعات در اختیار آژانس درخصوص مدل سازی و محاسبات، شامل (اطلاعات ناشی) از اجرای نقشه راه، آژانس ارزیابی می کند که ایران مدل سازی کامپیوتری از یک وسیله انفجاری هسته ای را قبل از سال 2004 میلادی و ما بین سالهای 2005 و 2009 میلادی انجام داده است. معهذا، آژانس ماهیت ناقص و پراکنده این محاسبات را مورد توجه قرار می دهد. آژانس همچنین قابلیت کاربرد برخی مدل سازی (های) هیدرودینامیک برای وسایل انفجاری نظامی متعارف را مورد توجه قرار می دهد.   82.آژانس وجود دو کارگاه در ایران، مورد اشاره در اسناد مطالعات ادعائی درخصوص تلفیق یک وسیله پرتاب موشک را راستی آزمائی نموده ولی اطلاعات دیگری در این زمینه از زمان ضمیمه سال 2011 میلادی دریافت نکرده است.   83. آژانس اطلاعات بیشتری نسبت به آنچه در اسناد مطالعات ادعائی درخصوص انجام یک آزمایش یا درخصوص سیستم فیوز، مسلح سازی و آتش آمده است از زمان ضمیمه 2011 میلادی دریافت نکرده است.   84. آژانس ارزیابی می کند که، قبل از پایان سال 2003 میلادی، یک ساختار سازمانی در ایران مناسب برای هماهنگی طیفی از فعالیتهای مرتبط با توسعه یک وسیله انفجاری هسته ای وجود داشته است. هرچند برخی فعالیتها بعد از سال 2003 میلادی اتفاق افتاده، اما این (فعالیتها) بخشی از یک تلاش هماهنگ شده نبوده است. 85. ارزیابی کلی آژانس آن است که طیفی از فعالیتهای مرتبط با توسعه یک وسلیه انفجاری هسته ای در ایران قبل از پایان سال 2003 میلادی بعنوان تلاشی هماهنگ شده وجود داشته و برخی فعالیتها بعد از سال 2003 اتفاق افتاده است. آژانس همچنین ارزیابی می کند که این فعالیتها فراتر از امکان سنجی و مطالعات علمی، و کسب مهارتها و توانمندی های مرتبط فنی و مشخص پیشرفت نداشته است. آژانس نشانه های معتبری از فعالیتهای مرتبط با توسعه وسیله انفجاری هسته ای در ایران بعد از سال 2009 میلادی در اختیار ندارد.   G. خلاصه   86. همه فعالیتهای مندرج در نقشه راه بر اساس برنامه مورد توافق انجام شده اند. ایران توضیحات کتبی و اسناد مربوطه راجع به مسائل باقیمانده گذشته و حال را ارائه داده و آژانس سوالاتی راجع به ابهامات مرتبط با توضیحات ایران تقدیم داشت و نشست های فنی- کارشناسی برگزار گردید. آژانس فعالیتهای پادمانی در مکان های خاص موردنظر آژانس، از جمله در پارچین، انجام داد و جلسه جمع بندی برگزار شد. اجرای نقشه راه همکاری محتوائی بیشتری میان آژانس و ایران را تسهیل نمود.   87. آژانس ارزیابی می کند که طیفی از فعالیتهای مرتبط با توسعه یک وسیله انفجاری هسته ای در ایران قبل از پایان سال 2003 میلادی بعنوان تلاشی هماهنگ انجام شده، و برخی فعالیتها بعد از سال 2003 میلادی اتفاق افتاده است. آژانس همچنین ارزیابی می کند که این فعالیتها فراتر از امکان سنجی و مطالعات علمی، و کسب مهارتها و توانمندی های فنی مرتبط و مشخص پیشرفتی نداشته است. آژانس نشانه های معتبری از فعالیتها در ایران در ارتباط با توسعه وسیله انفجاری هسته ای بعد از سال 2009 میلادی در اختیار ندارد.   88. آژانس نشانه های معتبری از انحراف مواد هسته ای در ارتباط با ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته ای ایران نیافته است.

سوخو های 25 سپاه که برای همیشه ایران رو ترک کردن و رفتن عراق !   پرواز خداحفظی آخرین فروند همراه با اسکورت 2 فروند میگ 29 نهاجا که برگزار شد!   و بابت همین سپاه رفته سراغ سوخوهای 22 تا جای خالی فراگ فوت ها رو پر بکنه !     البته با توجه به تعداد حدود 40 فروندیشون ، سپاه می تونه تا حداقل 20 فروند ( و در صورت تامین قطعات کافی همه شون ) رو عملیاتی بکنه !   ولی قطعا در برهه کنونی در وضعیت عملیاتی نیستن و با توجه به تصاویر منتشر شده از مهرآباد می شه گفت که فعلا 2 فروند آماده پرواز شده اند !

گزارش ویژه بستن پرونده PMD با پذیرش اتهامات امریکا/ آیا این هنر دیپلماسی است؟ نتیجه عملی این گزارش این است که غربی ها ادعا خواهند کرد امریکا کاملا حق داشته در برجام حقوق هسته ای ایران را به رسمیت نشناسد و بر اعمال محدودیت شدید بر آن اصرار بورزد.   محمد صدری، ایران هسته ای- گزارش نهایی یوکیا آمانو درباره مسائل باقی مانده میان ایران و آژانس بویژه PMDنگرانی های بسیار جدی را میان تحلیلگران حوزه امنیت ملی در ایران ایجاد کرده است.   آمانو در این گزارش بی آنکه به هیچگونه شواهد جدی و جدیدی استناد کند، نتیجه گرفته است که ایران قبل از سال 2009 درگیر یک سلسله فعالیت های مرتبط با ساخت سلاح هسته ای بوده که این فعالیت ها قبل از 2003 به نحو سازمانی انجام می شده است.   از آنجا که این گزارش عنوان ارزیابی نهایی درباره مسائل حال و گذشته را دارد، می توان نتیجه گرفت آژانس رسما ایران را به تلاش برای ساخت سلاح هسته ای در گذشته متهم کرده است.   این اتهام از سوی آژانس یک نتیجه گیری نهایی است و آژانس تحقیق بیشتر درباره آن را لازم ندانسته است.   این گزارش اگر با پاسخ جدی و قاطع ایران مواجه نشود، می تواند مبنایی برای وارد آمدن خسارت های بسیار جدی به اعتبار و امنیت ایران باشد.   ایران طی سال های گذشته تمامی اتهامات درباره وجود یک بعد نظامی در برنامه هسته ای اش را رد و اسناد مرتبط با این موضوع را ساختگی دانسته است.   نکته کلیدی این است که آژانس در این گزارش با لحنی سخن گفته است که گویی نتیجه گیری نهایی محصول بحث های تکمیلی با خود ایران بوده است.   کارشناسان عقیده دارند این گزارش می تواند سندی بدتر از برجام باشد چرا که یک زیرساخت فنی برای اعتبارزدایی از ادعاهای یک دهه ای نظام جمهوری اسلامی مبنی بر نبود هرگونه تلاش برای ساخت سلاح هسته ای در هیچ زمانی در گذشته فراهم می کند.   نتیجه عملی این گزارش این است که غربی ها ادعا خواهند کرد امریکا کاملا حق داشته در برجام حقوق هسته ای ایران را به رسمیت نشناسد و بر اعمال محدودیت شدید بر آن اصرار بورزد.   همچنین این گزارش احتمالا مبنایی خواهد بود که امریکا با تکیه بر آن حتی 10 یا 15 سال دیگر هم غنی سازی صنعتی در ایران را نپذیرد.   پس از انتشار این گزارش محافل غربی با ذوق زدگی از اثبات اتهام ساخت سلاح هسته ای توسط ایران خبر داده اند.

    در رابطه با تعداد سرنشین ، این تعداد با احتساب خلبان و کمک خلبان هست دیگه ؟!   اگر طول بالگرد ( نسبت به شاهد 278 ) برای اضافه شدن یک ردیف که 3 نفره هست افزایش پیدا کرده باشه ، خوب تعداد ظرفیت در قسمت سرنشین میرسه به 6 نفر که با احتساب خلبان و کمک خلبان می شه 8 نفر !   ولی اگر عرض بالگرد هم افزایش پیدا کرده باشه تا یک صندلی به هر ردیف اضافه بشه ، خوب میزان ظرفیت در قسمت عقب می رسه 8 نفر و با خلبان و کم خلبان هم می شه 10 نفر !   اینو بر این اساس می گم که مبنای شاهد 278  ، بل 206 جت رنجر هست !   جت رنجر یک مدل کشیده تر به نام لانگ رنجر داره که 6 نفر ظرفیت داره ( با خلبان و کمک خلبان می شن 8 نفر ) !   بشترین تفاوت لانگ رنجر با جت رنجر در طولش هست و قبل ذکره که از قراری همین شرکت پنها تعدادی جت رنجر رو تبدیل به لانگ رنجر کرده !   خوب اگر شاهد 444 نسبت شاهد 278 فقط طولش برای اضافه کردن یک ردیف 3 نفره دیگه افزایش داشته ، خوب همون یک موتور کفاف می داده ، اما قراره دوموتور ساخته بشه !   مگر اینکه عرض بالگرد هم افزایش پیدا کرده و 8 نفر در اصل ظرفیت قسمت عقب بالگرد باشه ( بدونه احتساب خلبان و کمک خلبان ) !

آمانو زهر آخر را ریخت! این گزارش، در یک جمع بندی اجمالی، به ادعاها درباره وجود یک بعد نظامی در گذشته برنامه هسته ای ایران مشروعیت می دهد.   ایران هسته ای- آژانس بین المللی انرژی اتمی تازه گزارش خود را با تمرکز بر مسئله PMD (ابعاد احتمالی نظامی) منتشر کرد.   این گزارش که شامگاه چهارشنبه 11 آذر 1394 (2 دسامبر 2015) منتشر شده، «ارزیابی نهایی درباره مسائل باقی مانده گذشته و حال مرتبط با برنامه هسته ای ایران» نام دارد. متن اصلی این گزارش را از اینجا دریافت کنید.   متن ارزیابی موسسه علوم و امنیت بین المللی مستقر در واشینگتن درباره این گزارش را هم اینجا ببینید.   این گزارش، در یک جمع بندی اجمالی، به ادعاها درباره وجود یک بعد نظامی در گذشته برنامه هسته ای ایران مشروعیت می دهد.   «ایران هسته ای» ترجمه دقیق فارسی و ارزیابی های تفصیلی از متن این گزارش را به زودی منتشر خواهد کرد.

زارش ویژه آیا یک سازمان «سیا»ی اروپایی تاسیس می شود؟ ایده تاسیس یک سازمان اطلاعاتی واحد برای اتحادیه اروپا به بحثی پرچالش میان مقام های کشورهای عضو این اتحادیه بدل شده است.   علی شاهدیان، ایران هسته ای- ایده تاسیس یک سازمان اطلاعاتی واحد برای اتحادیه اروپا به بحثی پرچالش میان مقام های کشورهای عضو این اتحادیه بدل شده است.   پس از حملات روز ۱۳ نوامبر ۲۰۱۵ (۲۲ آبان ۱۳۹۴) در پاریس، تلاش های مهمی برای اصلاحات در جوامع اطلاعاتی اروپا و امریکا آغاز شده که جزئیات اندکی از آن به بیرون درز کرده است.   یکی از مهم ترین پروژه ها در این زمینه، تلاش برخی کشورهای اروپایی برای کارآمدتر کردن سیستم های اطلاعاتی درون این اتحادیه است.   تازه ترین ایده در این باره که روز 9 آبان از سوی شارل میشل نخست وزیر بلژیک اعلام شده این است که اتحادیه اروپا باید هر چه زودتر یک سازمان سیای اروپایی تاسیس کند.   مقصود وی تاسیس یک سازمان اطلاعاتی یکپارچه است که در سراسر قلمرو اتحادیه اروپا کار اطلاعاتی انجام بدهد.   وی به رادیو فرانسوی RTL گفته است: «امروزه،‌ ما دشواری داریم،‌ تبادل اطلاعات در عرصه اروپایی دوجانبه است. امروزه،‌ اطلاعات هماهنگ در عرصه اروپایی وجود ندارد. در صورتی که دستگاه های اطلاعاتی بی نقص در مبادله اطلاعات کار کنند،‌دیگر هرگز هیچ سوء قصدی در جهان وجود نخواهد داشت. یکپارچه سازی در تبادل اطلاعات وجود ندارد. ما باید در اسرع وقت یک سازمان اروپایی اطلاعات،‌ یک سیا اروپایی را برای گردآوری اطلاعات درباره اشخاص مظنون به داشتن وسوسه های افراطی و نقاب برداشتن از کسانی که مقاصد خصمانه دارند،‌ ایجاد کنیم». پیش از وی، دیمیتریس آوراموپولوس، کمیسر اروپا در امور داخلی اروپا نیز ایجاد یک سازمان اروپایی اطلاعاتی را پیشنهاد کرده بود.   تحلیلگران امور اطلاعاتی در تهران می گویند ایده میشل اگرچه ظاهرا فقط بر تبادل اطلاعات تاکید دارد ولی در واقع شامل دو اقدام بسیار مهم دیگر یعنی گردآوری اطلاعات و عملیات اطلاعاتی هم هست.   همین امر، یعنی توانایی این سازمان برای گردآوری اطلاعات از کشورهای عضو اتحادیه اروپا و همچنین مجوز برای عملیات در خاک آنها، باعث شده کشورهای بزرگ اروپایی در همان گام اول با این ایده مخالفت کنند.   ظاهرا کشورهای کوچک اتحادیه اروپا از این ایده استقبال کرده اند چرا که تصور می کنند می توانند به این ترتیب بار سنگین تامین امنیت خویش را بر عهده یک سازمان فراملی بیندازند. اما کشورهای بزرگتر اتحادیه به این ایده روی خوش نشان نداده اند.   فرانسه و آلمان خیلی زود گفته اند که با تشکیل چنین سازمانی موافق نیستند.   توماس مزیر وزیر کشور آلمان در واکنش به این تلاش ها گفته است: «ما نباید انرژی خود را درباره یک سازمان اروپایی اطلاعات صرف کنیم. من نمی توانم تصور کنم که بتوانیم از حاکمیت ملی خود چشم پوشی کنیم. باید بر بهبود تبادل اطلاعات بین نهادهایی که هم اکنون وجود دارد،‌ تمرکز کرد».   تحلیلگران اطلاعاتی می گویند اجرای این ایده چند چالش جدی ایجاد خواهد کرد:   1- ایجاد یک سازمان اطلاعات اروپایی به این معنا خواهد بود که همه اعضای این اتحادیه به یک سازمان غیر ملی اجازه بدهند در خاک آنها به جمع آوری اطلاعات و انجام عملیات بپردازد. این امری است که پذیرش آن بویژه برای کشورهای بزرگ عضو اتحادیه بسیار دشوار است.   2- ایجاد این سازمان با مشکلات قانونی و بروکراتیک جدی هم مواجه خواهد بود. مهم ترین سوالی که باید به آن پاسخ داده شود این است که چه کسی قرار است این سازمان را اداره کند؟   3- همچنین تعریف حدود و ثغور ماموریت ها و اختیارات این سازمان به گونه ای که با قوانین داخلی کشورهای عضو اتحادیه در تضاد نباشد بسیار دشوار خواهد بود.   با این حال، همین تحلیلگران اذعان می کنند حتی اگر این ایده هم اجرایی نشود، اعمال برخی اصلاحات بنیادین در جوامع اطلاعاتی اروپا و نوع پیوندهای آنها با سرویس های اطلاعاتی امریکا و برخی کشورهای آسیایی اجتناب ناپذیر است.   اطلاعات موجود نشان دهنده آن است که در حداقلی ترین حالت، اصلاحات زیر اعمال خواهد شد:   1- بهبود شیوه های به اشتراک گذاری اطلاعات   2- ایجاد زیرساخت های امن برای مبادله سریع اطلاعات با طبقه بندی بالا   3- افزایش تلاش برای همکاری با سرویس های اطلاعاتی کشورهایی نظیر ایران و سوریه   در همین راستا، برخی منابع در گفت گو با «ایران هسته ای« تایید کردند اخیرا روسای سرویس های اطلاعاتی آلمان و فرانسه به دمشق سفر کرده و با همتتای سوری خود دیدار کرده اند.   هدف از این سفرها، افزایش امکان مبادله اطلاعات در زمینه اروپایی های پیوسته به داعش یا دیگر گروه های تروریستی بوده است.   «ایران هسته ای» مسئله تغییرات اطلاعاتی ناشی از حملات پاریس را پیگیری خواهد کرد.

  آیا C-17 توانایی ورود به بخش ( کارگو ) غیر نظامی رو نداشته ( مثل il-76 روسها ) و یا اینکه خود امریکایی ها نخواستن ؟!

ارزیابی راهبردی شروط استاندارد برای بسته شدن PMD شورای حکام باید دبیرخانه را موظف کند از دریافت هرگونه شواهد جدید از سوی کشورهای غربی –بویژه رژیم صهیونیستی- که حاوی ادعاهایی درباره تداوم کار ایران روی PMD باشد خودداری کرده و پیشاپیش هر نوع ادعای جدید در این باره را بی اعتبار بداند.   مهدی محمدی، ایران هسته ای - امروز یا فردا مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارشی منتشر خواهد کرد که مبنایی خواهد بود برای تصمیم گیری شورای حکام درباره مسائل باقی مانده میان ایران و آژانس، از جمله PMD. متن برجام البته بسته شدن PMD  را به عنوان یک شرط برای رسیدن به روز اجرای توافق در نظر نگرفته و صرفا از مدیر کل خواسته ارزیابی خود را در این باره ارائه کند، اما مقام های ایرانی تاکید دارند بسته شدن PMD پیش شرط ادامه عمل ایران به تعهداتی است که در برجام پذیرفته است. به همین دلیل هم هست که عملیات انتقال مواد کم غنی شده به روسیه که حساس ترین بخش تعهدات ایران طبق برجام است، به پس از 24 آذر یعنی زمانی موکول شده که تکلیف این مسئله روشن شده باشد. رهبر معظم انقلاب اسلامی هم در فرمان تاریخی خود در تایید مصوبه 634 شورای عالی امنیت ملی از تعبیر «پایان پرونده‌ موضوعات حال و گذشته» به عنوان شرط ضروری تکمیل اقدامات ایران استفاده فرموده اند. گزارش مدیر کل درباره مسائل باقی مانده که ابعاد احتمالی نظامی مهم ترین آنهاست، حساس ترین مقطع قبل از رسیدن به روز اجراست. اگر شورای حکام به روشی مطمئن، PMD را پایان ببخشد، آن وقت می توان فرض کرد نشانه هایی از آنچه برجام و قطعنامه 2231 تحت عنوان «تغییر نگاه بنیادین به برنامه هسته ای ایران» وعده داده اند، ظاهر شده است؛ در غیر این صورت، همین حالا، تا خسارات برجام بیش از اینکه اکنون هست نشده، باید به این روند قاطعانه پایان داد.   بسته شدن PMD  بویژه از این حیث اهمیت دارد که توجه کنیم اگر PMD باز بماند در واقع ایران هیچ چیز از برجام به دست نیاورده است. ریشه همه قطعنامه ها و تحریم ها علیه ایران اعلام آژانس بوده است مبنی بر اینکه از حل برخی مسائل میان ایران و خود ناتوان است و ایران به سبب وجود شواهدی از یک برنامه احتمالی نظامی هسته ای، نسبت به NPT عدم پای بندی داشته است. حال اگر قرار باشد ایران تقریبا همه برنامه غنی سازی و آب سنگین خود را به مدت بیش از یک دهه تعطیل کند اما باز هم این ادعا سرجای خویش باقی بماند، نتیجه این خواهد بود که ایران همه دارایی خود را تقدیم کرده اما مسئله اصلی همچنان بر سر جای خویش باقی است. آنچه موضوع را با اهمیت تر می کند این است که PMD مهم ترین دارایی اطلاعاتی غرب علیه برنامه هسته ای ایران است که سرویس های غربی برای مرتب کردن سر و شکل آن در یک دهه گذشته، زحمت فراوانی کشیده اند و بنابراین صرف نظر کردن از آن، یا اعلام بی اعتباری آن، شکست اطلاعاتی بزرگی نیز برای کشورهای غربی خواهد بود.   مهم ترین پرسشی که اکنون مطرح این است که از حیث حقوقی و با توجه به ادبیات استاندارد آژانس، دقیقا چه اتفاقی باید بیفتد تا بتوان پذیرفت که PMD واقعا بسته شده است؟ می دانیم که در ایران کسانی هستند که صرف نظر از اینکه واقعیت چیست، در هر حال ادعا خواهند کرد PMD بسته شده و ایران باید روند اجرای تعهدات خویش وفق برجام را تکمیل کند. ادعای این دسته را چندان نباید جدی گرفت چرا که اگر نظر اینان ملاک باشد، هر چه آن خسرو کند شیرین بود و آژانس، امریکا و آمانو هم هرگز جز راستی و درستی کاری نکرده و نخواهند کرد. این در حالی است که مراجعه به ادبیات استاندارد آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش های مدیر کل و قطعنامه های شورای حکام، معیارهای روشنی در اختیار ما می گذارد که می توان بر اساس آنها قضاوت کرد، آژانس به واقع PMD را بسته یا اینکه به اصطلاح از روی آن پریده و بدون بستن موضوع، صرفا راه را برای تداوم برجام گشوده است.   یک راه کاملا مطمئن این است که مدیر کل و شورای حکام یک بار برای همیشه تکلیف مسئله ماهیتبرنامه هسته ای ایران را روشن کرده و اعلام کنند ماهیت برنامه هسته ای ایران صلح آمیز است. می دانیم که برجام اجازه چنین کاری را نمی دهد. برجام صریحا مقرر کرده است اجرای کامل و موفق این توافق –که بیش از یک دهه طول می کشد- منجر به احراز ماهیت صرفا صلح آمیز برنامه هسته ای ایران خواهد شد. همچنین برجام، ماهیت را به عنوان یک مسئله پروتکلی در نظر گرفته که حل و فصل آن مستلزم اجرای موفق و بلند مدت پروتکل الحاقی است. معنی این عبارت این است که برجام برای ایران جانشین NPT شده و هر اقدام ایران از جمله ماهیت برنامه اش، بر اساس معیارهای مندرج در این توافق سنجیده خواهد شد. بنابراین امیدی نیست که مدیر کل و شورای حکام حتی یک گام موثر به سمت حل مسئله ماهیت –که مهم ترین مسئله در برنامه هسته ای ایران است- بردارند.   راه دیگر این است که آژانس درباره PMD از همان عبارت استانداری استفاده کند که برای بستن هر موضوع دیگری در طول تاریخ پرونده هسته ای ایران استفاده کرده است. آن عبارت استاندارد این است که آژانس اعلام کند «همکاری ایران رضایت بخش و کافی بوده و دیگر PMD را به عنوان یک مسئله باقی مانده در نظر نمی گیرد». اگر شورای حکام در قطعنامه خود دقیقا از این عبارت استفاده کرده و اتفاقات زیر را تضمین کند، آن وقت می توان گفت که PMD بسته شده است:   1- شورای حکام باید اعلام کند دبیرخانه دیگر –و هرگز- مجاز به طرح هیچ پرسش جدیدی درباره PMD از ایران نیست.   2- شورای حکام باید اعلام کند دبیرخانه دیگر مجاز به درخواست هیچ نوع دسترسی به تاسیسات، اشخاص، مکان ها و اسناد مرتبط با برنامه هسته ای ایران در ارتباط با PMD نیست.   3- شورای حکام باید اعلام کند دیگر در هیچ زمانی موضوع جدیدی تحت عنوان PMD دسته بندی نخواهد شد.   4- مهم تر از همه، شورای حکام باید دبیرخانه را موظف کند از دریافت هرگونه شواهد جدید از سوی کشورهای غربی –بویژه رژیم صهیونیستی- که حاوی ادعاهایی درباره تداوم کار ایران روی PMD باشد خودداری کرده و پیشاپیش هر نوع ادعای جدید در این باره را بی اعتبار بداند. به این ترتیب، در واقع مسیر سندسازی های جدید علیه برنامه هسته ای ایران برای نخستین بار مسدود خواهد شد.   تنها در صورتی که ادبیات فوق به کار رفته و الزامات چهارگانه ای که برشمرده شد رعایت شود می توان گفت که PMD بسته شده است. در غیر این صورت، استفاده از هر عبارتی از سوی مدیر کل و شورای حکام کهPMD را به عنوان یک مسئله باقی مانده حفظ کند، و صرفا انعطاف هایی درباره رسیدگی به آن ایجاد نماید، خلاف صریح مصوبه شورای عالی امنیت ملی است و باید از سوی هیئت نظارت بر اجرای برجام به عنوان نقض توافق و بازگشت به وضعیت ماقبل توافق در نظر گرفته شود.

چیدمان داخلی شاهد 490

 

طبق اطلاعات غرفه هوافضا چهار پره هست !