فرضا تمام پایگاه های نظامی مهم وهمچنین پایگاه های نیروی هوایی و مراکز مهم فرماندهی و تجهیزات پدافندی ایران شامل اس 300 و اس 200 و راداری منهدم شده است و همچنین اوضاع داخلی ایران به سبب مسائل اقتصادی جنگ به شدن اشفته هست ( بخش بزرگی از مردم از شرایط حال حاضر خسته شده اند و جنگ هم به نگرانی انها اضافه میشود حتی احتمال شورش در بسیاری از مناطق نیز میباشد)...به نظر من با توجه به توان لجستیکی طرف مقابل گزینه هایی چون مهراباد و فرودگاه امام هم دور از ذهن نیست ....تهاجم زمینی به تهران یعنی قبل از ان قبول کردن فرض نابودی کامل قدرت پدافند موشکی و موشکی ایران عملا از دست دادن 80 درصد توان دفاعی و تهاجمی موثر ایران! اگر به این نقطه برسیم متاسفانه بخش بزرگی از مدیران کشور در حال چمدان بستن برای فرار میباشند و به جای فرض مسائل دیگر چون امکان فرود هواپیما ! باید نگران تهاجم امارات به جزایر ایران وحتی جزیره ای چون کیش و...بود و همچنین سعی به تیر خلاص زدن بر پیکر ایران توسط عربستان و اذربایجان و ترکیه و اعراب ...در مناطقی چون اهواز و کردستان.....

حالا که تقریبا مطالب درباره پدافند هوایی یوگسلاوی گفته شد و همچنین این کشور هم به تاریخ پیوسته است دیدن این چند تصویر خالی از لطف نیست! خلبان پرنده رادار گریز امریکایی Dale Zelko سمت چپ و فرمانده یگان سام-3 ساقط کننده صرب Zoltan Dani در دیداری با یکدیگر این دیدار جلوی خانه فرمانده صرب سالها بعد از جنگ در بلگراد صورت گرفته است ! تصویری از ساعت های سفارشی Breitling Navitimer که برای افسران نیروی هوایی و پدافند یوگسلاوی در نظر گرفته شده بود. خدمه صرب و سامانه سام-3 که با یکدیگر F-117A رو ساقط کردند. فرمانده صرب واحد سام-3 و سایر خدمه! این هم کانوپی مرحوم F-117A در موزه هوانوردی بلگراد! این هم تصویری از دم ها F-117A وF-16 تنها پرنده های سرنشین دار شکار شده توسط صرب ها! توپ های ضد هوایی و فعالیت ان در 11 هفته حمله بر بلگراد ادای احترام به سام-3 معروف! متحرک سازی سام-3 توسط صرب ها سالها بعد از اتمام جنگ!

نگاهی به صحنه نبرد میان پدافند هوایی صرب ها و ائتلاف ناتو در قسمت های قبل در چند پست نگاهی به تاکتیک های صورت گرفته از جانب صربها برای مقابله و ناامن سازی اسمان برای نیروی هوایی دشمن وهمچنین حفظ همزمان توان برای فعالیت در بازه زمانی طولانی تری صورت پذیرفت.در این قسمت سعی به بررسی صحنه نبرد و انچه که پدافند صرب ها از خود به نمایش گذاشتند خواهد شد.همانطور که اشاره شد توان پدافندی صربها ترکیبی از سامانه های میانبرد ساخت شوروی همچون سام-2 و سام-3 .سام-6 بوده است( البته بعضی از منابع از فعال بودن سامانه اس-200 به صورت محدود در اطراف بلگراد خبر میدادند چیزی که هیچگاه تایید نشد) و همچنین تعدا نسبتا زیادی سامانه کوتاه برد و توپ های ضد هوایی ارتفاع پایین اسمان را برای صرب ها پوشش میدادند.این ترکیب تا پایان نبرد نتوانست تلفات زیادی از طرف مقابل بگیرد با وجود اجرای اتشی به میزان تقریبی 665 بار که از سوی سامانه های دفاع هوایی صرب صورت پذیرفت 2 فروند پرنده سرنشین دار دشمن سرنگون شد( تعداد زیادی پهباد سرنگون شد) البته قطعا همانطور که در قسمت های قبل اشاره شد حضور دائمی و اجرای تاکتیک های مناسب از سوی صربها باعث کاهش عملیات های موفق ناتو بر علیه نیروهای صرب و همچنین افزایش هزینه های انها نیز شده بود. دایره بزرگ مناطق تحت پوشش سام-5 یا اس 200 رانمایش میدهد البته حضور وفعالیت ان هیچگاه تایید نشد همچنین حضور حداقل 3 باتری سام-6 در کوزوو به رنگ زرد نمایش داده شده است. تاکتیک صربها در این نبرد بر پایه حفظ سامانه های ثابت خود در خاک یوگسلاوی و اعزام سامانه های کوتاه برد و همچنین سامانه متحرک میان برد سام-6 به خاک کوزوو به عنوان صحنه اصلی نبرد استوار بود.از تعداد 22 رادار Straight Flush سامانه سام-6 صربها تنها 3 رادار توسط ناتو نابود شد که با توجه به گستردگی امکانات طرف مقابل و کوچک بودن وسعت صحنه نبرد در جایی همچون کوزوو این عملکرد نمایش مناسبی برای فرار از شکارچیان سرسختی چونTornado ECR و F-16CJ ناتو به نظر می اید.اصلی ترین سامانه صربها برای دفاع از یوگسلاوی سامانه سام-3 بود صربها در یک ارتقا این سامانه را مجهزبه مسافت یاب لیزری و یک سامانه تصویرساز حرارتی کرده بودند.صربها از 14 باتری عملیاتی از سام-3 در این نبرد بهره بردند که شاید شکار معروف یک فروند F-117A رادار گریز و اسیب زدن به یک فروند دیگر از مهمترین اتفاقات تاریخ فعالیت این سامانه باشند.با این حال صربها 80 درصد از سامانه های سام-3 خود را در این جنگ از دست دادند.همچنین صربها 3 باتری سام-2 را به صورت عملیاتی در این جنگ استفاده میکرند که دو سوم از ان در این جنگ از بین رفت. تصویری جالب از پروپاگاندا صربها در ساقط کردن F-117A قدرت تحرک سامانه و بقاپذیری ان در نبرد از مهمترین نکات این نبرد اهمیت متحرک بودن سامانه های پدافندی در بقا و ماندگاری انها میباشد اگر به نمودار زیر نگاه بکنیم این امر استنتاج میشود با اینکه حجم بسیار بالایی از اجرای اتش پدافند سام های صرب برعهده سامانه سام-6 بوده است (477 اجرای اتش) و علاوه بر ان این سامانه حضور مستقیم در کوزوو و صحنه نبرد نیز داشته است امادر مقایسه با سام-3 و دیگر سامانه ها تعداد بسیار کمتری از ان منهدم شده است. نمودار سهم سامانه های مختلف صرب در اجرای اتش برعلیه نیروی هوایی ناتو و سهم بالای سام-6 در این امر همچنین جالب است بدانید بیشترین تهاجم ضد راداری ناتو بر علیه سامانه سام-6 بوده است از مجموع 743 موشک ضد رادار AGM-88 HARM شلیک شده توسط ناتو بر علیه سامانه های راداری صرب ها بیش از نیمی از انها به سوی سامانه های سام-6 شلیک شده بودند ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که سامانه سام-6 از کمترین حفاظت درمقابل موشک های ضد رادار در مقایسه با دیگر سامانه ها مانند سام-3 برخوردار است حتی با وجود چنین شرایطی تحرک پذیری باعث بقا مناسب ان در صحنه نبرد شده بود. در این نمودار سهم هر یک از سامانه های پدافندی صرب از موشک های ضد رادار شلیک شده توسط ناتو بر علیه انها دیده میشود درس هایی که باید اموخت در پایان اگرچه صربها کوزوو را ترک کردند و بسیاری از زیر ساخت های غیر نظامی انها نابود شد اما در طرف مقابل حضور بیش از 1000 پرنده از طرف ناتو در این نبرد هزینه های بسیاری در سرویس و تعمیرات بر روی دست انان گذاشت همچنین صرب ها تا پایان جنگ هنوز هم بخش بزرگی از نیروی های خود را خصوصا در بخش نیروی زمینی به صورت عملیاتی حفظ کرده بودند.این جنگ در زمینه پدافند هوایی درس های گرانبهایی به کشورهای مختلف اموخت کشورهای مختلف مانند بلاروس روسیه وچین سامانه های مختلف شناسایی را تولید و عرضه کردند همچنین نگاه به سامانه های پسیو بسیار پر رنگ تر از قبل شد.دفاع هوایی متحرک به اصل اساسی در پدافند هوایی تبدیل شد وحتی در کشورهای کمتر توسعه یافته هم تاکید زیادی بر ان میشود. ارتقا سامانه های سام -2 وسام-3 کوبایی به سامانه های کاملا متحرک

استراتژی موفقیت آمیز صربها در استقرار نیروهای پدافند هوایی خودی در قسمت های قبل با دارایی های عمده یوگسلاوی در زمینه پدافند هوایی و همچنین نقش شایان سامانه های دفاع هوایی کوتاه برد صربها برای کاهش حجم عملیات های هوایی ناتو بر علیه نیروهای صرب در جنگ کوزوو اشنا شدیم. استراتژی هوشمندانه صربها در مقابل یک نیروی بسیار قدرتمندتر و خصوصا در بخش هوایی نکات جالبی در زمینه نظامی برجای گذاشت این استراتژی گرفته شده از تفکرات چین کمونیست در جنگ کره و مقابله با نیروهای امریکا و متحدین ان بود.هدف نهایی این استراتژی گرفتن امکان حملات گسترده دشمن برعلیه نیروهای خودی میباشد.بررسی این تفکر در چارچوب نیروی هوایی و پدافند هوایی از انجایی مهم است که این تفکر هنوز هم میتواند در اینده کارایی خود را نشان دهد.پایه این استراتژی به پنهان کردن منابع مهم و تجهیزات ارزشمند از دید دشمن و عدم دسترسی طرف مقابل برای جلوگیری وکاهش حملات بر علیه انهاست.هدف اولیه هر نیروی هوایی در هنگام تقابل با واحدهای زمینی که از تحرک خوبی برخوردار هستند و همچنین از فرماندهی مناسبی هم بهره میبرندانجام دادن تاکتیک هایی می باشد که منجر به اجبار نیروی مدافع به نمایش حجم بیشتری از دارایی های خود در صحنه نبرد است بخشی از این تلاش میتواند به اجرای عملیات های کنترل شده هوایی بر فراز منطقه درگیری باشد این عملیات ها برای فعال کردن نیروی های مدافع و شناسایی انها لازم میباشد.اجرای دقیق این عملیات از سوی نیروی هوایی نیاز به سیستم های شناسایی و مراقبت مدرن ISR و همچنین تسلیحات هدایت شونده دقیق PGM میباشد.تقسیم نیروها مدافع به واحدهای کوچک و پخش انها در شرایط جغرافیایی پیچیده مانند جنگلها کوهستان و همچنین استفاده از محیطهای غیر نظامی و تاکتیک های فریب بهره نهایی استفاده از سامانه های ISR را تاحد زیادی کاهش میدهد. در جنگ کوزوو مهمترین هدف ناتو اجبار نیرو های صرب به خروج از کوزوو و همچنین کمترین تلفات نیروهای ناتو بود همین امر باعث نبود نیروی زمینی قدرتمند از طرف ناتو برعلیه صربها بر روی زمین بود.همچنین نظامیان ارشد صرب با نگاهی کامل به نتایج عملیات طوفان صحرا و درس هایی که از ان اموخته بودند از همان ابتدا شروع درگیری از گسترش توان پدافندی خود برروی زمین به شدت اجتناب کرده بودند.و استفاده از دارایی های خود را برای فعالیت در بازه زمانی گسترده تری برنامه ریزی کرده بودند که این امر با فعالیت های نسبتا گسترده نیروی های پدافند صرب حتی تا روزهای اخر درگیری کارایی خود را به خوبی نشان داد.استفاده از این تاکتیک و همچنین بکارگیری سامانه های شناسایی پسیو مانند تجهیزات الکترواپتیک شاید مهمترین عامل نفس کشیدن پدافند هوایی صربها تا اخرین روز نبرد با ناتو بود. بررسی استفاده از تسلیحات هدایت شونده توسط ناتو ومشکلات ناشی از ان این بررسی با ذکر این نکته صورت میگیرد شرایط استفاده از این تسلیحات با توجه به پیشرفت های گسترده ای که در این زمینه از دو دهه پیش تا هم اکنون صورت گرفته است انطباق زیادی با شرایط حال حاضر ندارد.شرایط بد اب وهوایی و پافشاری نیروهای ناتو بر کاهش اسیب به غیر نظامیان شرایط سختی به برنامه ریزان ناتو تحمیل کرده بود. که همین امر باعث وابستگی نیروی هوایی مهاجم به استفاده از تسلیحات هدایت شونده در حجم وسیع شده بود.در 3 هفته اغازین عملیات تنها 7 شبانه روز با شرایط مناسب اب و هوایی برای انجام عملیات وجود داشت.همچنین در این مدت 50 درصد عملیات های برنامه ریزی شده به دلیل احتمال اسیب جانبی لغو شده بود.جالب است بدانید با وجود این محدودیت ها در 90 درصد عملیات هایی که صورت گرفته شد از تسلیحات هدایت شونده استفاده شده بود.بخش بزرگی از این تسلیحات هدایت ماهواره ای بودند که به دلیل وجود خطاهایی در سامانه های هدف گیری هواپیما حامل و نقشه ها در بعضی موارد به درستی عمل نمیکردند همچنین تسلیحات هدایت لیزری هم در موارد مشابه کیلومتر ها دورتر به زمین اصابت میکردند.همین امر بعدها باعث ایجاد یک سری گفت وگو تحت نام sensor-to-shooter error budget در میان کارشناسان نظامی ارتش امریکا شد.همانطور که قبلا به استفاده گسترده صربها از تجهیزات پدافند هوایی کوتاه برد پسیو و پوشش ارتفاعات پایین پرداخته شد و همچنین عدم موفقیت کامل تسلیحات هدایت شونده همگی از عواملی بودند که محدودیت های شدیدی در انجام موفق عملیات های تهاجمی ناتو ایجاد کرده بودند.این امر با خارج شدن بخش بزرگی از تجهیزات صربها از کوزوو با کمترین اسیب خود را به خوبی نمایان ساخت. خودرو زرهی BOV-3 SPAAG مسلح به 3 توپ خودکار 20 ملم از دیگر تجهیزات پدافند صربها نگاهی به تاکتیک های فریب صرب ها صربها در انجام عملیات فریب نسبتا موفق ظاهر شدند. نیروی هوایی ناتو به بیش از 16 هدف فریب حمله و انها را نابود کردند به دلیل گستردگی تجهیزات پدافند هوایی کوتاه برد صربها و پوشش ارتفاع کم توسط انها خلبانان محدودیت زیادی در پرواز ارتفاع کم وشناسایی دقیق اهداف داشتند این امر همچنین باعث افزایش هزینه های لجستیکی مهاجمین نیز شده بود.جالب است بدانید از 3000 سورتی پرواز انجام گرفته نزدیک به 2000 سورتی به استفاده از تسلیحات ختم شده بود. تصویری از دکوی سام-13 صرب ها تصویری از دکوی سام-3 صرب ها تصویری از یک کارگاه دکوی سازی میگ-29 و یک دکوی میگ-29

مروری بر خونین ترین روز سرکوب پدافند هوایی صرب ها در هر جنگی شاهد اتفاقات عجیبی هم هستیم وقتی که یک خلبان کارکشته میگ-29 توسط یک موشک ضد رادار کشته میشود! ژنرال صرب Velickovic از باتجربه ترین خلبانان ارتش یوگسلاوی بود او سابقه پروازهای متعدد با جنگنده هایی مانند میک-21 . میگ-29 در پرونده کاری خود داشت.( از نظامیان بسیار مورد احترام صربها میباشد که هر ساله مراسم یادبودی در محل دفن او برگزار میشود)در روز 70 از حملات گسترده ناتو برعلیه نیروهای صرب تصمیم به حملات گسترده ای به تجهیزات ذخیره و نیروهای صرب در کوزوو گرفته شد.در این حمله 32 قطعه از تجهیزات توپخانه ای و ده ها خودرو نظامی صربها نابود شدند.(جالب است بدانید از مجموع 575 عملیات هوایی ناتو برعلیه صربها 197 حمله مستقیم و 70 عملیات SEAD برعلیه پدافند هوایی صربها صورت گرفته بود.) در روز ذکر شده از حملات ناتو برعلیه صربها تصمیم به انجام یک حمله به یک مرکز سام-6 صرب ها واقع در کوزوو در کنار حملات دیگر گرفته شد. فرمانده این مرکز پدافند برعهده ژنرال صرب Velickovic بود این ژنرال در اتاق کنترل رادار جستجو سام-6 Straight Flush هدف یک موشک ضد رادار قرار گرفت و به همراه 4 تن از نیروهای خود در این شب کشته شد. تصویر سنگ قبر ژنرال Velickovic و مادرش که چهار سال بعد از مرگ پسرش فوت شد. ژنرال و سایر خدمه کشته شده در عملیات سرکوب

اوکراین شرکت اوکراینی UKROBORON یک بسته ارتقایی متوسط برای نمونه صادراتی سام6 یعنی Kvadrat-М1 تدارک دیده است که به نظر بیشتر برای صادرات و فروش ان به کشورهای دیگر در نظر گرفته شده است.نسخه ارتقا یافته تحت این بسته Kvadrat-2D نام گرفته است.اهداف این ارتقا شامل موارد زیر است: تعویض قطعات الکترونیک-رادیویی انالوگ با تجیزات دیجیتال است که شامل بیش از 70 درصد قطعات قابل جایگزینی میباشد. افزایش عمر .عملیاتی کل سامانه به میزان حداقل 15 سال افزیش 15000 ساعت عمر قطعات الکترونیک-رادیویی افزایش توانایی های عملیاتی شامل افزایش اتوماسیون سامانه درکشف اهداف و حفاظت از نویز ساده سازی عملیاتهای فنی شامل تعمیر و نگه داری با این ارتقا حداکثر برد کشف هدفی همچون یک میگ 29 در ارتفاع 7 کیلومتری به 100 کیلومتر رسیده است و در ارتفاع 0,02 به 28 کیلومتر رسیده است.در این ارتقا البته در میزان برد درگیری با هدف افزایشی حاصل نشده است.در این ارتقا اوکراینی ها یک سیستم الکترواپتیک هم برای افزایش قابلیت ها در کشف هدف در روز و شب به سامانه اضافه کرده اند.همچنین امکان شبکه شدن با رادارهایی چون P-18МА, P-180, P-19МА, P-190 به سامانه اضافه شده است.در جدول زیر توانایی های جدید دیگر سامانه نسبت به قبل را میبینید. بلاروس در بلاروس سامانه ارتقا یافته نام Kvadrat-M به خود گرفته بود این سامانه توسط صنایع دفاعی بلاروس توسعه یافته بود و حتی در صادرات ان به کشور میانمار نیز موفق بوده اند.این سامانه بر روی شاسی جدید شش در شش MZKT-6922 توسعه پیدا کرده بود سامانه جدید دارای سیستم دیجیتال نمایش هدف با قابلیت طبقه بندی انها میباشد. این سامانه قادر به استفاده از موشکهای 9M38M1 و 9M317E که برای بکارگیری در سامانه های دفاع میانبرد روسی Buk-M1 ,Buk-M2 طراحی شده اند در سازمان رزم خود میباشد.موشک 9M38M1 با هدایت راداری نیمه فعال و برد 35 کیلومتر و سر انفجاری 70 کیلوگرمی و فیوز مجاورتی جدید موشکی مناسب برای جایگزینی در این سامانه میباشد.

بسم الله الرحمن الرحیم بررسی به روز رسانی های گوناگون در سامانه های مختلف پدافندهوایی امروزه تعداد محدودی از کشورهای جهان به دلایل اقتصادی توانایی صرف هزینه های هنگفت در زمینه استفاده از تجهیزات نظامی و ارتقا توان دفاعی خود دارند .سیستم های موشکی پدافند هوایی بخشی از تجهیزاتی است که بیشترین هزینه درخرید و بکارگیری انها صرف میشود و بسیاری از کشورها به دلایل عضویت در پیمان های نظامی و یا پایین بودن سطح تهدیدات موجود بر علیه انها سعی بر ارتقا و بروزسانی دارایی های موجود خود دارند.علاوه بر صرفه جویی در پرداخت هزینه های گزاف به دلیل اشنا بودن خدمه با کارکرد سامانه و اموزش قبلی و همچنین موجود بودن زیرساخت های نگه داری بخش بزرگی از هزینه ها نظامی انها کاهش می یابد. در این تاپیک سعی به بررسی به روز رسانی های انجام گرفته در سامانه های مختلف پدافند هوایی میشود و اولین سامانه بررسی شده هم سام-6 میباشد. سامانه SA-6 Gainful سامانه پدافند هوایی ۲کا۱۲ کیوب یا SA-6 Gainful را باید یکی از تجهیزات نظامی شوروی دانست که در سطح بسیاری وسیعی تولید و توسط کشورهای مختلف جهان به خدمت گرفته شد.این سامانه یا عملکرد درخشان خود در نبرد یوم کیپور میان اعراب و اسرائیل لقب "سه وجب تا مرگ " را از طرف خلبانان اسرائیلی دریافت کرد این سامانه به صورت گسترده توسط کشورهای عضو پیمان ورشو و کشروهای خارورمیانه ای و هند به خدمت گرفته شد. عراق شاید یکی از جالبترین غنیمت هایی که پس از جنگ سال 2003 در عراق به دست نیروهای ائتلاف افتاد یک موشک 3M9 سامانه سام-6 بود که یک سیکر موشک هوا-هوا حرارتی ار-60 Aphid ساخت شوروی جایگزین سیکر معمول موشک شده بود.علت این کار هم کاملا مشخص بود موشک سام-6 از هدایت CW یا همان هدایت نیمه فعال برای رسیدن به هدف استفاده میکند که همین امر ایجاد اخلال توسط جمینگ دشمن را فراهم میکند علاوه بر این چون هشدار دهنده موجود در هواپیما هدف با دریافت دستورهای uplink موشک دست به اقدامات متقابل میزند( البته اثر حرارتی موشک برای یک جنگنده مدرن قابل دریافت است) استفاده از این سیکر حراراتی عملا باعث گمراهی هدف از نزدیک شدن موشک به سمت خودش میشودو فرصت فرار و فریب را از هدف میگیرد.البته از نتیجه نهایی این ارتقا توسط عراق در جنگ اطلاعی در دسترس نیست.البته در برخی از منابع از تلاش مهندسین عراق در جایگزینی سیکر Komar M OGS-75 ساخت اوکراین که از توانایی هایی برابر با سیکر موشک امریکایی AIM-9L Sidewinder برروی موشک سام-6 خبر میدادند که البته هیچگاه تصویری از ان منتشر نشد. رومانی در این کشور هم مانند عراق مهندسین این سامانه را برای انجام یک ارتقا انتخاب کردند البته مهندسین در رومانی به دنبال پیدا کردن شریکی برای انجام این کار بودند در این پروژه نصب سه موشک برروی لانچر اصلی سامانه سام-6 پیگیری شد در تصویر نصب سه موشک ESSM و Spyder–MR , 3M9 از چپ به راست دیده میشود.همچنین در نمودار زیر میتوانید عملکرد سامانه های مختلف میانبرد را در ارتفاع-مسافت یکسان ببینید که نشان میدهد سام-6 هنوز هم قابلیت خوبی در صورت ارتقا مناسب دارد. جمهوری چک جمهوری چک در همکاری با شرکت فرانسوی MBDA یکی از برترین بروزرسانی ها را برروی این سامانه اجرا کرده اند در این پروژه هر لانچر ام-6 به 3 موشک Aspide 2000 مجهز شده است و نام سام-6 2K12 KUB CZ به خود گرفته است .البته میتوان گفت تقریبا تمامی اجزا این سامانه هم دچار تغییرات کلی شده اند. تغییرات شامل سیستم C4I و رادار های جستجو و کنترل اتش و سامانه پردازش تصویر و سامانه کنترل ترافیک هوایی و همچنین طراحی یک شبیه ساز برای این سامانه به شدت ارتقا یافته بوده است.البته برد موشکهای جدید به 23 کیلومتر و ارتفاع درگیری ان به 12 کیلومتر رسیده است که نسبت به نسخه اصلی یعنی 27 کیلومتر و 14 کیلومتر کاهش یافته است همچنین سرعت موشک هم از 2.8 ماخ به 1.8 ماخ رسیده است که کاهشی محسوس میباشد.البته با تغییر کلی روش کنترل و هدایت موشک مقاومت سامانه در محیط های الوده به ECM به شدت افزایش یافته است.در این سامانه ارتقا یافته هر گردان به سه لانچر سه فروندی موشک Aspide 2000 مجهز است. البته جمهوری چک سال ها قبل تر از اجرای پروژه بالا تحت پروژه ای به نام SURN CZ رادار اصلی سام-6 را به صورت کلی باز طراحی کرد تمامی اجزا دیجیتال شد و همچنین در تمامی قسمت های رادار Straight Flush فناوری حالت جامد بکار گرفته شده است و علاوه بر ان با تغییرات در اتاق کنترل و کنسول های سامانه از میزان فشار کار اپراتورها کاسته شده است.علاوه بر این خطای ناشی از اشتباهات انسانی نیر به حداقل میزان خود رسیده است. مجارستان در اواسط دهه 90 میلادی و پس از فروپاشی شوروی مجارستان برای ارتقا توان دفاعی خود تصمیم به به روزرسانی سامانه های سام-6 خود گرفت اجرای این پروژه به شرکت مجارستانی ARZENÁL سپرده شد.این ارتقا شامل محورهای زیر بود : افزایش مقاومت سامانه در برابر تداخلات فعال وغیر فعال افزایش توان شناسایی و درگیری با اهدافی دارای سطح مقطع راداری کم استفاده از تجهیزات شناسایی پسیو مانند تجهیزات الکترواپتیک استفاده از اجرای یدکی با قابلیت جایگزینی سریع پردازش داده دیجیتال بهبود محیط کاری برای خدمه شامل نصب سیستم تهویه همچنین به دلیل اینکه مجارستان به عنوان یکی از اعضای ناتو پذیرفته شد تمامی بخش های سامانه خصوصا مرکز کنترل و فرماندهی ان K-1P تحت قوانین دفاع هوایی ناتو یعنی NATINADS13 عمل نماید که به معنی تغییرات گسترده نرم افزاری در این سامانه بود بر این اساس تغییرات گسترده از پنل ها و کنسول ها گرفته تا زیرسیستم ها راداری و ارتباطات سامانه صورت گرفته است. سامانه الکترواپتیک شب و روز WZU-2 لهستانی که بر کنار رادار سامانه مجارستانی نصب شده است پنل ها و نمایشگره دیجیتال نصب شده در اتاق اپراتور رادار 1S91 Straight Flush منابع https://www.wzu.pl/sites/default/files/Mobile_air_defense_missile_set_BIRDS.pdf https://folyoiratok.uni-nke.hu/document/uni-nke-hu/aarms-2014-2-bozsoki.original.pdf https://www.armyrecognition.com/partner_2013_news_coverage_report_pictures_video/modernization_2k12_kvadrat_sa-6_gainful_ground-to-air_defense_system_yugoimport_partner_2013_0307134.html http://www.ausairpower.net/APA-Legacy-SAM-Upgrades.html https://www.armyrecognition.com/mspo_2012_show_daily_news_pictures_video_uk/raytheon_evolved_sea_sparrow_missile_essm_modernizes_polish_medium_range_air_defense_system.html https://www.armyrecognition.com/partner_2015_news_online_show_daily_coverage/kvadrat-ml_2k12-ml_new_serbian_upgraded_version_of_soviet-made_2k12_kub_air_defense_system_12306153.html پ.ن : البته هنوز در مورد سام-6 مطالب ادامه دارد و سپس به سامانه های مختلف میپردازیم همچنین فقط سعی شده است نکات کلیدی و مهم بیان شود/

لهستان شاید نباید ارتقایی که این کشور بر روی سامانه سام-6 به انجام رسانید را یک ارتقا نامید! این ارتقا عملامنجر به ساخت سامانه ای جدید شده است در دوره های مختلف کاربران این سامانه تصمیم به استفاده از موشک های نسبتا جدیدتری در این سامانه گرفتند هرچند این تغییر مستلزم تغییرات بسیاری درکل سامانه میباشد به طور مثال شرکت روسی Vympel تصمیم داشت موشک هوا-هوا R-77 را برروی این سامانه نصب کند.البته این طرح برخلاف پروژه ای که لهستانی ها دنبال کردند به مرحله اجرایی نرسید. شرکت لهستانی wzu در همکاری با شرکت Raytheon یک بسته گسترده ارتقایی برای این سامانه تدارک دیدند. در این ارتقا موشک هدایت نیمه فعال Sea Sparrow برروی سام-6 نصب شدند سامانه جدید که BIRDS نامیده شد از نصب رادار SWALLOW بر روی خودرو زرهی لهستانی فنلاندی Rosomak و همچنین تغییرات نسبتا گسترده در واحدهای دیگر سامانه حاصل شده است. تفاوت های اساسی با نسخه اولیه استفاده از یک رادار باند L طراحی شده توسط شرکت تالس برای درگیری با هدف و هدایت موشک میباشد این رادار بردی برابر 72 کیلومتر دارد این رادار قابلیت پرش سریع فرکانس به منظور دفع حملات جمینگ برخوردار است همچنین با داشتن واحد دفع تداخل و دو مد کاری شامل رهگیری و هدایت ارتقایی خوب برای رادار قدیمی سامانه محسوب میشود.در هر صورت در این ارتقا هدایت نیمه فعال راداری به صورت بسیار مدرن تر نسبت به قبل مد نظر قرار گرفته است.البته به روزرسانی های دیگری در سیستم مخابرات و واحد تولید نیرو و ....صورت گرفته است. نصب 3 موشک Sea Sparrow داخل کنیستر نصب رادار SWALLOW بر روی خودرو زرهی Rosomak صربستان این ارتقا که تحت نام Kvadrat-ML در سال 2015 توسط کمپانی Litaktak معرفی شد قابلیت های جدیدی در پردازش اطلاعات دیجیتال و نمایشگر ها و همچنین نرم افزاری ارائه داده است.این ارتقا متمرکز بر بهبود توانایی سامانه در نابودی اهداف در ارتفاع پائین میباشد.همچنین در زمینه مقابله با جمینگ وحذف تداخلات ناشی از بازتاب امواج از سطح زمین نیز گام هایی برداشته شده است.در این ارتقا سامانه قادر به فعالیت مداوم 48 ساعته در صورت یک ساعت غیر فعال بودن نیز میباشد.همچنین پنل ها و بسیاری از قطعات هم به صورت ماژولار وقابلیت تعویض سریع نیز پیدا کرده اند. سیستم ارتقا یافته قادر به شناسایی اهداف در حداکثر ارتفاع 7 کیلومتری وبرد 100 کیلومتری میباشد به صورت مثال توانایی کشف یک موشک کروز در برد 25 کیلومتری برای ان اعلام شده است این بهبود نتیجه ارتقا رادار و حذف تداخلات و ارتفا نرم افزاری ان میباشد.

بسم الله الرحمن الرحیم فروپاشی پدافند هوایی لیبی در حالیکه انفجار اعتراضات مردمی لیبی به بالاترین سطح خود رسیده بود و تقریبا تمامی این کشور افریقایی درگیر جنگی داخلی شده بود اما شبکه پدافند هوایی این کشور به نظر اوضاع ارام ومناسبی را میگذراند. این بخش از ارتش لیبی که برامده از دهه 80 میلادی و مناسبات گسترده لیبی با شوروی بود تنها چند ماه قبل از شروع نا ارامی های داخلی به روزرسانی و ارتقا گسترده ای توسط روسیه به خود دیده بود و شاید کسی تصور نمیکرد این شبکه به ظاهر توانمند در طی چند ساعت و در حمله موشک های کروز Tomahawk و Storm Shadow و بمب های هوشمند JDAM به مردابی راکد تبدیل شود. پدافند هوایی لیبی یک از معدود پدافندهای باقی مانده در سطح جهان بود که به صورت گسترده از تجهیزات ساخت شوروی استفاده میکرد هنگامیکه حمله هوایی در روز 19 مارس اغاز شد شروع ان با شلیک 112 فروند موشک Tomahawk از کشتی های جنگی امریکا و زیر دریایی ها نیروی سلطنتی بریتانیا به سمت سایت های سامانه های ثابت پدافند هوایی چون سام-2 و سام-3 و سام-5 بود همچنین رادارهای هشدار اولیه و مراکز کنترل هوایی نیز از اهداف اولیه حمله بودند در کنار این حمله تعدادی از جنگنده های تورنادو نیروی هوایی سلطنتی با تجهیز به موشک کروز Storm Shadow به تعدای از مراکز فرماندهی پدافند لیبی نیز یورش بردند.این حملات با چنان موفقیتی همراه بود که در جلسه ای که ساعاتی پس از حمله برگزار شد وزارت دفاع امریکا از نابودی کامل رادارهای پدافند هوایی لیبی خبر داد.همانطور که پیش از این گفته شد شبکه پدافند هوایی لیبی در دهه 80 توسعه پیدا کرده بود با این حال همزمان به دلیل بی کفایتی نیروهای لیبی در نگه داری و اموزش و بکارگیری تجهیزات ساخت شوروی و روسیه بارها گزارشات مختلفی از منابع روسی در عدم رعایت نکات الزامی سازندگان تجهیزات توسط نیروی لیبیایی منتشر میشد. پدافند هوایی لیبی را باید متشکل از سامانه های سام غیرمتحرک وثابت و شمار زیادی از رادارهای هشدار اولیه ساخت شوروی در نظر گرفت البته در تعداد کمی رادار ساخت ایتالیا نیز در بین این تجهیزات یافت میشد .این رادار ها عمدتا شامل رادارهای ساخت شوروی پی-12 و پی-18 بودند .رادار وی اچ اف پی-18 با برد 250 کیلومتر برای پشتیبانی از سامانه های سام-2 و سام-3 تهیه شده بود. و رادار وی اچ اف پی-14 نیز با برد 400 کیلومتر برای پشتیبانی از سامانه برد بلند اس-200 وی ای یا سام-5 خریداری شده بود.این رادارهای هشدار اولیه با رادارهای کنترل زمین پایه عمدتا در باند S ترکیب میشدند از این رادارها میتوان به رادارهای پی-35 و پی-37 اشاره کرد.البته رادار باند L پی-80 نیز از دیگر موجودی های ارتش لیبی بود.همچنین گزارشاتی از وجود رادار 5N69 که از اولین رادارهای سه بعدی وی اچ اف ساخت شوروی بود برای پشتیبانی بهتر از سامانه های اس-200 خبر میدادند. جالب ترین دارایی پدافند لیبی را باید پنج رادار باند ایکس LPD-20 ساخت ایتالیا دانست که وجود این رادارها به واسطه عکس های ماهواره ای در اواخر دهه 80 میلادی کشف شد.بیشتر این رادار ها در سایت های اطراف شهرهای بنغازی و طرابلس و همچنین دو سایت در خلیج سیدرا و در چهار سایت در مرکز لیبی مستقر شده بودند. سامانه اس-200 وی ای را باید با ارزش ترین سامانه پدافند هوایی لیبی دانست که به صورت تخصصی برای نابودی بمب افکن های استراتژیک و سوخت رسان ها .... در برد 160 تا 180 کیلومتری طراحی شده بود.موشک خاص ان با داشتن سیکر مونوپالس با مقاومت بالا در برابر جمینگ و دو مد کاری “Lock On Before Launch” و “Lock On After Launch”بر ضد اهداف در برد کم و برد بالا و همچنین سر انفجاری سنگین خود از دستاوردهای مهم شوروی به حساب می امد که میتوانست اهدافی چون EA-6B Prowler را به راحتی به زیر بکشاند.همچنین رادار 5N62 به عنوان قلب سامانه اس-200 با استفاده از تکنیک شبه پالس داپلر خود که از اخرین فناوری های توسعه یافته شوروی بود که حتی تا 10 سال بعد از توسعه ان در شوروی در امریکا توسعه نیافته بود از قابلیت خوبی در مقاومت برابر اقدامات جمینگ دشمن برخوردار بود لیبی در هر سایت خود دو رادار از این نوع رامستقر کرده بود که وظیفه پشتیبانی از 6 لانچر نیمه متحرک سامانه اس-200 را بر عهده داشتند. یک باتری در بنغازی و یکی هم در مصراته و خلیج سیدرا و شهر طرابلس مستقر شده بودند که همگی از نوع صادراتی اس-200 وی ای بودند.سامانه اس-200 به گفته بسیاری از کارشناسان سامانه ای به شدت پیچیده میباشد و اموزش های فنی و انجام کارتیمی دقیق و مهارت و تجربه عملیاتی کردن ان بخش بزرگی از افزایش شانس موفقیت این سامانه در انهدام اهداف است چیزی که نبود ان در بین پرسنل لیبیایی به دفعات گزارش شده بود و از ناموفق بودن سامانه های اس -200 لیبی در انهدام اهدافی چون E-2 Hawkeyes, و E-3 AWACS که در نزدیکی سواحل لیبی در حال پرواز بودند به خوبی دیده شد. پایان بخش-1 ادامه دارد.... منابع https://www.globalresearch.ca/libyan-surface-to-air-missiles-sam-threat-to-us-allied-forces/23842 https://defense-update.com/20110320_operation_odyssey_dawn.html https://www.flightglobal.com/news/articles/news-focus-how-odyssey-dawn-tamed-libyas-air-defences-354736/ مناطق تحت پوشش سام های لیبی...قرمز سام-2...ابی سام-3...بنفش اس-200

منپادها و نقش انها در جنگ کوزوو صربها در کنار سامانه های میان برد خود واحدهای کوچک اما در شمار بالایی از نظر تعداد مجهز به سامانه های منپاد چون سام-7 تدارک دیده بودند البته حضور منپاد های جدیدتر چون سام-16 و سام-18 درتعداد کم در میان این بخش از نیروها گزارش شده بود.جالب است بدانید یوگسلاوی سامانه Strela-2M را در این کشور تحت نام Strela-2M2J Sava تولید کرد که به همین دلیل از سامانه های پرکاربرد نیز بود.قزاقستان هم با فروش 75 منپاد سام-16 کل دارایی سامانه های دوش پرتاب یوگسلاوی را به عدد 850 رسانده بود. ناتو تهدیدات ناشی از موشک های هدایت حرارتی را با توجه به تجربه عملیات طوفان صحرا در زمره تهدیدات بزرگ تلقی کرده بود اعتقاد کلی بر این بود سامانه های مبتنی بر هدایت راداری را میتوان با اقدامات معمول وسنتی سرکوب پدافند هوایی SEAD و همچنین اقدامات الکترونیک ECM از میان برداشت .اما برخلاف سامانه های راداری سام های مبتنی برهدایت پسیو حراراتی با توجه به کوچک بودن وقابلیت تحرک بالا توانایی ایجاد تهدیدات بالایی را دارند البته در این میان سام-7 و سام-9 به دلیل داشتن سیکرهای نسبتا قدیمی در مقابل اقدامات فریبی چون پرتاب فلرها مقاومت زیادی از خود نشان نمیدادند اما در این بین سام-16 و سام -18 وهمجنین سام های 13 به دلیل داشتن سیکرهای جدید و قدرتمند تهدید عمده شمرده شدند و برنامه ریزان هوایی را مجبور به صدور دستور العمل پرواز بالای ارتفاع 10000ft کردند و در کنار ان پرواز باگردهای تهاجمی اپاچی در فاصله نسبتا دور از خطوط صربها و بی میلی فرماندهان امریکایی به حضور گسترده این بالگرد نشان از تهدیدات بالا ناشی از منپادهای جدید بود. محدودیت های ناشی از ارتفاع پروازی نتایج مثبت خود را به خوبی نشان داد اگرچه گزارشات مربوط به اسیب ناشی از منپادها در مقایسه با میزان پرواز هواپیماهای طرف مقابل محدود بود. اما نکته بسیار مهم این بود استفاده از این سلاح باعث ایجاد محدودیت بسیار شدید و کاهش فعالیت های هوایی نیز شده بود با توجه به شرایط اب و هوایی ناتو بسیاری از عملیات های برنامه ریزی شده را به دلیل حضور ابرها در ارتفاع زیر ارتفاع مجاز پروازی لغو کرد همین امر و همچنین توانایی منحصر بفرد امریکا در میان نیروی هوایی سایر کشورها در استفاده از بمب های JDAM که قابل استفاده در هر شرایط اب وهوایی و با دقت بالا و تفکیک اهداف نظامی و غیر نظامی از تلفات ناخواسته نیز جلوگیری میکرد به طور کلی میزان عملیات هوایی را محدود ساخته بود. البته ذکر این نکته نیز جالب است با وجود مجهز بودن پرنده های ناتو به تجهیزات الکترواپتیک شناسایی هدف اما انجام ماموریت در ارتفاع متوسط از میزان دقت انها در تشیص و تفکیک اهدف نظامی وغیر نظامی به میزان قابل توجهی کاسته بود. درس هایی که باید اموخت سام-13 اگرچه از نظر تعداد حضور کمی در این جنگ داشت اما به دلیل سیکر قدرتمند خود و ناتوانی نسبی در انحرافش نشان داد توسعه سامانه های مبتنی بر هدایت IR قابلیت خوبی در ناامن سازی اسمان برای دشمن دارد. و به طور کلی استفاده از منپادهای مدرن باعث کاهش اثر بخشی حملات هوایی دشمن بر علیه واحدهای زمینی میشودچیزی که به نظر ناظران کره شمالی از این جنگ اموختند و به صورت گسترده نیز اجرا کرده اند. ناتو و امریکا نیز عملا اموختند که باید به تهدیدات ناشی از سامانه های هدایت IR به صورت جدی تری نگاه کرد واقدامات مقابله با انها IRCM نیز با سرعت بالاتری توسعه یابد. همچنین اگرچه تسلیحات هدایت ماهواره های و یا JDAM . JSOW به صورت گسترده ای توسعه یافته اند اما مشکل تفکیک اهداف متحرک از یکدیگر تا حدود زیادی باقی است تا زمانیکه استفاده گسترده از سنسورهای تصویربرداری حرارتی از اهداف توسط نیروهای هوایی این کشورها انجام نشود. نسخه ساخت یوگسلاوی از سام-13 با نام S-10MJ Sava که برروی یک شاسی بومی دوزیست توسعه پیدا کرده بود

سلام دلیل زمان بردن در تجمیع منابع فرصت کمی دارم برای اماده کردن همه مطلب دوست عزیز

نگاهی به برنامه پدافند ضد بالستیک عراق ارتش عراق دردهه 80 میلادی در نمایشگاه بغداد از اولین موشک پدافند هوایی خود که برای انهدام موشکهای بالستیک طراحی شده بود رونمایی کرد و ادعای طراحی و تولید کاملا بومی ان را نیز کرد.البته طراحی این موشک بی دلیل هم نبود در هر صورت کشورهایی نظیر ایران و اسرائیل و سوریه و حتی عربستان تهدید کاملا موثر برعلیه عراق بودند. این موشک که FAW-1 نام داشت برای اولین بار در سال 1989 و طی برگزاری نمایشگاه دفاعی بغداد نمایش داده شده بود. البته باید از شباهت این پروژه با موشک چینی HQ-61 نیز گفت که پروژه ای مشترک میان چین ومصر بود و قطعا باید کمک های چین در انجام این پروژه در ثمر رسیدن ان به عراق نقش بزرگی را ایفا کرده باشد.این موشک بردی برابر با 10 مایل داشت و سرانفجاری نسبتا بزرگی نیز داشت و از هدایت نیم فعال راداری نیز بهره میبرد و بر اساس گزارشاتی در تست هایی بر علیه موشک اسکاد نیز شرکت کرده بود البته از موفقیت ان هیچگاه خبری منتشر نشد.از این پروژه بعد از جنگ سال 1991 اخباری به به بیرون درز نکرد.و به نظر این پروژه به دلایل مالی ویا حتی قطع انتقال فناوری های لازم برای تولید انبوه از جانب شرکت های خارجی کنسل شد. این کنیستر هم به احتمال زیاد برای همین پروژه بوده است

مررکز تستYPG که یکی از زیر مجموعه های ارتش امریکا برای تست و انجام ازمایشات سنجش توانایی برروی تجهیزات وفناوری های که به منظور بکارگیری در ارتش امریکا توسعه یافته اند به زودی تست های مربوط به اولین پرنده عمود برخواست بدون سرنشین رزمی و تاکتیکی امریکا را اغاز میکند.جالب است بدانید طراحی این پرنده در راستای برنامه ارتش امریکا برای گسترش تجهیزات با قابلیت استفاده بر علیه سامانه های پدافند هوایی دشمن میباشد.

اف ۱۵ اس ای سعودی در تمرین مشترکred flag با امریکا در پایگاه نیلیس نوادا

بسم الله الرحمن الرحیم معرفی قابلیت های جدید سامانه دفاع هوایی TC-2 شرکت علوم و فناوری ملی تایوان (NCSIST) در نمایشگاه نظامی IDEX که اخیرا برگزار شد به معرفی قابلیت های سامانه دفاع هوایی کوتاه برد ساخت این کشور پرداخت. (میتوان گفت طراحی و ساخت تجهیزات نظامی تایوان بر عهده همین شرکت است و سابقه طولانی در طراحی رادارها و سامانه های موشکی مختلف دارد) این سامانه برای اولین بار در سال 2017 معرفی شده بود ( البته توسعه نسخه دریایی از سال 1994 شروع شده بود). سامانه TC-2 شامل رادار و مرکز کنترل و لانچر میباشد و مانند بسیاری از سامانه های پدافندی امروز برای ارتباط بین اجزا از سیستم های بیسیم و کابلی بهره میبرد.موسسه NCSIST به طور مستقل زیرساختهای فرماندهی و کنترل این سامانه را طراحی کرده است .هر لانچر 4 موشک دارد.طول هر موشک چهار متر میباشد و با کنیستر حامل وزن هر واحد به 350 کیلوگرم میرسد و برد نهایی موشکهای این سیستم به 15 کیلومتر می رسد.به نظر میرسد موشک ها از تکنولوژی هدایت فعال برخوردار هستند . همچنین با مانور زیادی که بر قابلیت های EECM این سامانه شده است به نظر از سطح خوبی برای دفع تهدیدات ضد الکترونیکی برخوردار باشد. این نسخه موشک در عکس TC2N برای نصب روی شناورهای تایوانی بود شاید سالها مشغول آزمایش بودند تا سرانجام به نتایج مطلوبی رسیدند جالب تر اینکه این نسخه دریایی خودش از یک موشک هوا به هوا ریشه گرفته که یک بوستر به آن اضافه شده است! به نظر این سامانه ریشه مشترک دارند .برخلاف خیلی از کشورها از سامانه های مخصوص دفاع از شناورهای جنگی به سامانه زمینی رسیدند.(با یک تیر سه نشون زدن).... ویرایش شد - با تشکر amirhosaingh

بسم الله الرحمن الرحیم عملیات طوفان صحرا در سال 1991 درس های بسیاری برای کشورهای مختلف جهان در بعد نظامی داشت. خصوصا سنجش توانایی کشورهای مختلف از توان خود در جنگی نابرابر! در این میان کشورهایی نظیر ایران و روسیه چین با وجود اختلافات زیاد در توان نظامی دارای وجه مشترک بسیار جالبی میباشند پاسخ به این سوال که توان دفاعی و تهاجمی این کشورها در برابر ائتلاف گسترده از قدرت های جهان و در راس امریکا تا چه میزان قدرت تقابل وپاسخگویی دارند؟ وایا تکیه بیش از اندازه به توان پدافند هوایی جوابگوی قدرت تهاجمی طرف مقابل هست یا خیر؟ در این نوشته قصد بررسی توان پدافندی عراق داریم نگاهی دقیق تر به توانایی های این کشور در گسترش و بسط یکی از مهمترین بازوهای نظامی اش بعد از جنگ 8 ساله با ایران. قدرت پدافندی عراق در طول جنگ با ایران مانند سایر بخش های نظامی این کشور شاهد رشد کمی وکیفی مناسبی بود که عموما با بهره بردن از سامانه ها و اموزش های شوروی و در برخی موارد کشورهای اروپایی مانند فرانسه به دست امده بود. عراق دارای 14 گردان کنترل و هشدار بود که سامانه های راداری و نظارتی و به طور کلی اسمان این کشور را کنترل میکردند. چیزی در حدود 60 رادار کنترل هوایی و هشدار اولیه و 22 مرکز کنترل هوایی و 25 مرکز که با 610 گروه اسمان این کشور را به صورت اپتیکی و چشمی نظارت میکردند.و البته سخن از 14 مرکز سری نظارتی نیز در میان است. بعد از پایان جنگ با ایران دارایی های عمده پدافندی عراق شامل : 40-50 سامانه میانبرد سام-3 20-30 سامانه میانبرد سام-2 50-55 سامانه میانبرد سام-6 50 سامانه کوتاه برد سام-8 در قالب یک گردان 100 سامانه کوتاه برد سام-9 ده ها سامانه کوتاه برد سام-13 100 سامانه کوتاه برد رولند در قاب 4 گردان 15 سامانه کوتاه برد کروتال تعدا زیادی توپ دفاع هوایی خودکششی شیلکا تعداد محدودی سامانه میانبرد هاوک غنیمتی از کویت در کنار این سامانه های میانبرد و کوتاه برد عراق از طیف گسترده ای از رادارهای هشدار اولیه نیز استفاده میکرد. رادارهای P-15 وP-15M وP-12 و P-14 از شوروی و رادارهای فرانسوی تایگر TRS-2100 وTRS-223در مجموع این رادارها اطلاعات نسبتا مناسبی برای سامانه های دفاع هوایی عراق مهیا میکردند. رادار p-15 که برای کشف اهداف در ارتفاع پایین استفاده میشد و در اصل شوروی ان را برای پشتیبانی از سام-3 خود طراحی کرده بود اما عراقی ها از ان برای پشتیبانی از سامانه های خودیSA-6 و SA-9 وSA-8 و حتی رولند استفاده میکردنددر کنار این رادار عراقی ها از رادار P-15M که خود اشتراکات زیادی با رادار p-15 داشت برای جستجو در ارتفاعات نسبتا بالا استفاده میکردند.و حتی در بعضی از مناطق این دو رادار را در کنار هم استفاده میکردند. رادار انالوگ p-12 که در اصل برای پشتیبانی از سامانه سام-2 استفاده میشد که با حداکثر برد 270 کیلومتر و قدرت کشف اهداف با سطح مقطع راداری پایین از رادارهای خوب ارتش عراق بود.البته عراق نسخه به روز این رادار یعنی P-12M را در اختیار داشت که از قدرت تغییر فرکانسی در باند 30-300 مگاهرتز بهره میبرد و با قابلیت پرش خودکار فرکانسی قابلیت دفع نسبی حملات الکترونیکی دشمن را نیز داشت. اما پیشرفته ترین رادار عراقی ها رادار سه بعدی TRS 2230D که از فرانسه خریدرای شده بود این رادار برخلاف رادارهای دیگر عراق از تکنولوژی ارایه فازی بهره میبرد و بردی در حدود 370 کیلومتر نیز داشت و حتی قادر به کشف هدفی با سطح مقطع رادری 2 متر مربع در فاصله تقریبی 300 کیلومتر بود! این رادار از اخرین فناوری های غربی در بحث جنگ الکترونیک و جمینگ برخوردار بود. بر طبق برخی منابع عراق 6 رادار از این نوع را در اختیار داشت که در قالب مرکز کنترل مرکزی فرانسوی KARI فعالیت میکردند(عکس کلمه فرانسوی irak عراق) پایان بخش-1 پ.ن : در این نوشتار از ذکر جزئیات ریز رادارها و سامانه ها به دلیل طولانی شدن بیش از اندازه و خستگی خواننده خودداری شده است. منابع https://www.globalsecurity.org/military/world/iraq/air-defence.htm https://www.globalsecurity.org/military/world/iraq/air-defence-equipment.htm http://www.ausairpower.net/Analysis-ODS-EW.html

همانطور که در بخش اول دیدیم شبکه پدافندی عراق از سامانه های کوتاه برد و میان برد متنوعی بهره میبرد اما از فقدان سامانه های برد بلند نیز رنج میبرد.که عموم این سامانه های مورد استفاده عراق در برد موشک های ضد رادار چون AGM-88 HARM و یا سامانه های پرنده جنگ الکترونیک ائتلاف بودند.هر چند پوشش پدافندی عراق به صورت کاملا یک پارچه و لحظه ای در سرتاسر عراق به هم متصل نبود (به تحول بزرگ پدافند هوایی توسط فرانسه خواهیم پرداخت) اما در بعضی ازمناطق مهم این کشور مانند بغداد و یا جنوب و یا شرق این این کشور به دلایل اقتصادی و نفتی به کمک شوروی و بعدها فرانسه شبکه های ارتباطی و مخابراتی میان مراکز مختلف پدافندی ایجاد شده بود.البته عمده تجهیزات بکار رفته نسبتا قدیمی و منسوخ بودند ( خصوصا شبکه ارتباطی در هر یک از چهار بخش پدافندی عراق)که همین امر یکی از مهمترین دلایل از هم پاشیدن پدافند عراق پس از چند حمله محدود ائتلاف و قطع ارتباط مراکز با هم و مراکز فرماندهی در اوایل حمله ائتلاف بود.در ادامه به ضعف عمده ضعف هاس اساسی بخش بزرگی از دارایی های پدافندی عراق میپرداریم به طور مثال سام-2 با شرکت در جنگ ویتنام و جنگ های اعراب و اسرائیل وتحلیل کامل ان توسط کشورهای غربی و همچنین بهره بردن از فناوری نسبتا قدیمی ویژگی مثبتی برای ارائه نداشت. در این بخش به نگاهی دقیق تر به سامانه های پدافند میان برد عراق مانند سام-2 و سام-3 و سام-6 که اسکلت بندی پدافند هوایی عراق را تشکیل میدادند میپرداریم. سامانه سام-2 از رادار p-12 که در قسمت قبل کمی از ان گفتیم برای جستجو اسمان بهره میبرد توسعه این رادار به سال 1954 برمیگردد وعملا هیچ مقاومتی در برابر سامانه های مدرن جمینگ غربی از خود نشان نداد.مشکل دیگر سام-2 به رادار درگیری این سامانه برمیگشت رادار Fan Song یا SNR-75 که در باندی c عمل میکرد و با هدایت کنترل رادیویی موشک را به سمت هدف هدایت میکند که همین عملا باعث ناکارامدی ان نیز میباشد. سامانه دیگر عراق یعنی سام-3 نیز از رادار SNR-125 برای هدایت موشک استفاده میکرد که به نوعی نسخه به روز شده رادرار Fan Song میباشد البته با وجود بهبود های انجام شده مانند اضافه کردن دو انتن ردیابیV شکل برای کاهش اثرات نویز زمینی و یا اضافه کردن انتن FMCW برای افزایش دقت در هدایت موشک باز هم از همان مشکلات ریشه ای رادار سام-2 رنج میبرد.سامانه سام-6 اما اوضاع نسبتا بهتری داشت رادار درگیری 1S91 از قدرت بهتری در مقاومت مقابل جمینگ دشمن بهره میبرد همچنین با داشتن دو کانال دریافت جدا ازهم قادر به تشخیص اهداف دروغین و واقعی از هم بود.قابلیت پرش خودکار فرکانسی برای فرار از جمینگ نیز قابلیت نسبتا خوبی به ان داده بود.البته این سامانه به دلیل حضور فعال در نبردهایی قبل تر از طوفان صحرا از چشم کشورهای غربی دور نمانده بود و میتوان گفت سامانه هایی چون ALQ-126B برامده از همین کنجکاوی و دقت بوده اند. در این بخش به بررسی شبکه فرماندهی و کنترل پدافند هوایی عراق میپردازیم چه بسا حتی با وجود سامانه های قدرتمند اما نبود تاکتیک های مناسب و بکارگیری انها ضربات سخت برپیکر هر پدافند هوایی وارد بشود. همانطور که اشاره شد شبکه پدافند هوایی عراق به وسیله مرکز کنترل و فرماندهی KARI ( عکس کلمه عراق به فرانسوی) با یکدیگر در ارتباط بودند وهمچنین این مرکز وظیفه کنترل کل شبکه را بر عهده داشت .این مرکز در بغداد واقع شده بود .این شبکه به وسیله کابل های فیبر نوری (چینی)و سیستم های مخابراتی c3/c4 و تجهیزات بیسیم توسط شرکت فرانسوی تامسون (تالس الان) شکل گرفته بود.این شبکه به 3 فرودگاه اصلی عراق نیز دسترسی داشت.علاوه بر این قابلیت ارتباطی با 140 مرکز پدافندی عراق از دیگر ویژگی های این شبکه بود.شبکه پدافندی عراق را میشود به چهار بخش تقسیم کرد(البته بخش جنوبی خود دو قسمت شده بود) که هر بخش خود دارای مرکز کنترل SOC بود بخش غربی یا مرکزی که عمدتا برای روبرو شدن با ایران شکل گرفته بود بخش شرقی در الانبار واقع شده بود و بخش جنوبی در مراکز نفتی بصره عراق شکل گرفته بودو بخش بغداد-شمال برای حمایت از پایتخت و مراکز سیاسی و منابع نفتی واقع در شمال عراق.به دلایل جنگ با ایران عمده تمرکز عراق دربخش شرقی بود و به همین دلیل در غرب و تهاجم از عربستان پدافند عراق عملا غیرفعال بود. ادامه دارد......

وقتی که تمرین وامادگی دائمی به بهترین نحو انجام میشود! تصاویر زیر مربوط به تمرین لود تسلیحات بر روی یک ماکت که اخیرا در قالب یک مسابقه در پایگاه هوایی Ellsworth واقع در داکوتا جنوبی امریکا برگزار شد میباشد در این مسابقه تیم ها با 4 عضور شرکت داشتند.تیمها میبایست دو بمب GBU-38 JDAM و یک موشک AGM-158 را بروی یک ماکت در اندازه واقعی شبیه به محل نگهداری وذخیره تسلیحات بمب افکن بی-1 در زمانی کمتر از 40 دقیقه لود یا نصب کنند.شاید بسیاری این تصور را داشته باشند مگر چند دقیقه بالا و پایین تا چه حد میتواند تاثیری بر عملکرد کلی داشته باشد بهترین پاسخ به این سوال را باید درعملیات بمباران هوایی مصر توسط نیروی هوایی اسرائیل در جنگ شش روزه با اعراب در سال 1967 پیدا کرد.در زمانی که پس از اجرای موج اول حمله توسط اسرائیل با توجه به تمرین و امادگی قبلی خدمه مسئول تسلیحات به سرعت هواپیماهای اسرائیل اماده انجام موج دوم حمله شدند و کار نیروی هوایی مصر را یکسره کردند وعملا یکی از برترین عملیاتهای تاریخ نظامی را به نمایش گذاشتند.

شاید در بین تمامی منابع فارسی قابل دسترس به دفعات به بررسی توان نظامی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس پرداخته شده است اما کشورهای شمال افریقا و خصوصا مصر کمی مورد بی توجهی قرارگرفته است.ذکر این نکته خالی از لطف نیست مصر به دلایل از دست دادن جایگاه سابق خود در جهان عرب و اسلامی و همچنین مشکلات شدید مالی و احتیاج شدید به سرمایه کشورهای عربی ثروتمند مانند عربستان در سالهای اخیر عموما در ائتلاف کشورهای عربی حضور فعالی داشته است.و شاید همین حضور در اینده نزدیک در سمت مخالف سیاست های منطقه ای کشور ما ایران باعث رقم خوردن حوادثی جدید در تاریخ منطقه بشود در نتیجه بررسی توان نظامی این کشور خالی از لطف نیست. نیروی پدافند هوایی مصر در سال 1968 به عنوان یکی از چهار شاخه تابع قوات مسلح مصر شناخته شد و از زیر مجموعه نیروی هوایی این کشور خارج شد.و خود به عنوان یکی از نیروهای چهارگانه این کشور شناخته شد.این نیرو برخلاف بسیاری از کشورهای جهان وعربی به ترکیبی متوازن از تحهیزات شرقی و غربی در سازمان رزم خود دست یافته است.تمامی پرسنل این نیرو دوره اموزشی خود را دردانشگاه افسری پدافند هوایی اسکندریه طی میکنند و سپس برحسب تخصص تقسیم میشوند.در حال حاضر مقر فرماندهی کل این نیرور در قاهره میباشد و از سال 2016 سپهبد علی فهمی فرماندهی این نیرو را بر عهده دارد.این نیرو در حال حاضر دارای 80000 هزار پرسنل و 70000 هزار نیروی ذخیره میباشد. به طور کلی اغاز پدافند هوایی در مصر از جنگ جهانی اول و برای دفاع از مراکز اقتصادی اسکندریه وقاهره بود در ان زمان این نیرو به طور محدود از تجهیزات اپتیکی و تعدای توپ هوایی بهره میبرد حرکت جدی این نیرو در جنگ جهانی دوم اغاز شد جایی که برای حفظ منافع ملی مصر در قاهره و اسکندریه و پورسعید و شهر السویس نیاز به گسترش حس شد. در ان زمان مصر به دلیل پرواز بمب افکن های المانی وایتالیایی برای وارد کردن ضربات به نیروهای برتانیایی و بعضا بمبارن بنادر مصر نیاز به گسترش پدافند هوایی را بیشتر از هر زمانی حس کرد. بحران کانال سوئز درسال 1956 را باید عصر مدرن سازی نیروی های پدافند هوایی مصر دانست این دوره با ورود رادارها و سامانه های قدرتمند توپخانه ای از شوروی اغاز شد. نبرد سال 1967 و حمله نیروی هوایی اسرائیل به جبهه مصر در صحرا سینا را باید دوره ورود سامانه های دفاع موشکی در ساختار این نیرو در مصر دانست الیته این ورود نسبتا محدود و با پوش کم بود و عملا توپ هانقش اصلی در دفاع از اسمان مصر را برعهده داشتند به همین دلیل و ناتوانی از این تسلیحات در هدف قرار دادن هواپیماهای پرسرعت جت اسرائیلی عملا نیروی پدافند هوایی مصر فروغ چندانی در این زمان نداشت.این دوره را باید دوره تشکیل وتولد دوباره این نیرو در مصر دانست در این ندوره ساختارهای دفاع هوایی با کمک کارشناسان شوروی شکل گرفت و سامانه های مختلف دفاع هوایی از شوروی به سمت مصر سرازیر شدند.سامانه های هشدار اولیه و جنگ الکترونیک در قالب پایگاه های مختلف به تعداد فراوان در سرتاسر مصر شکل گرفتند. در سال 1967 و در جنگ شش روزه اعراب با اسرائیل این نیرو با غافلگیری شدیدی که از نیروی هوایی اسرائیل دریافت کرد عملا با وجود داشتن سامانه های دفاع هوایی موشکی چون سام-2 و رادارهای هشدار اولیه نتوانست حضور موثری در صحنه نبرد ان دوره داشته باشد جنگ 1973 یوم کیپور .اعراب ومصر زخم خورده پس از شکست سخ تاز اسرائیل در جنگ شش روزه با سرمایه گذاری کلان در پی تلافی شکست پیشین خود از اسرائیل بودند در این دوره با کمک این سرمایه کلان خریدهای تجهیزاتی بزرگی از شوروی صورت گرفت . ورود سام-3 و سام-6 و سامانه کوتاه برد سام-9 و توپ شیلکا در این جنگ در ابتدا پیروزی بزرگی نصیب مصر کرد .در سه روز ابتدا جنگ هشتاد هواپیما اسرائیلی منهدم شدبرای نخستین بار در تاریخ نیروی هوایی اسرائیل این نیرو خود را در برابر یک پدافند هوایی بسیار قدرتمند و چند لایه دید که به طور کامل براساس دکترین نظامی شوروی و توسط مستشاران روسی طرح ریزی شده بود. جنگنده های اسرائیلی در ارتفاع بالا گرفتار موشک های سام-2 می شدند در ارتفاع متوسط که محدوده ی بزرگی را شامل می شد در کمین موشک های سام-3 و سام-6 گرفتار می شدند و در ارتفاع بسیار پایین که برگ برنده نیروی هوایی اسرائیل در سال های گذشته بود، موشک های سام-9 و توپ های شیلکا انتظار انها را می کشیدند.البته در ادمه نیروی هوایی مصر راه های موثری برای گذر از سام های شش مصری پیدا کردند و تیغ برنده مصری فعالیت اولیه خود را از دست داد.همزمان شکست نیروی هوایی مصر از نیروی هوایی اسرائیل عرصه را بر پدافند هوایی مصر سخت تر از قبل کرد. پس از صلح اعراب با اسرائیل مصر عملا برخلاف سایر بخش های نظامی از تمرکز خود بر تولیدات شرقی و خصوصا روسیه کم نکرد بلکه خریدهای مهمی نیز از این کشور انجام شد. در سالهای اخیر مصر اقدام به خرید سامانه پدافند دوربرد موشکی اس300 وی ام از روسیه کرده است سامانه که به صورت تخصصی برای نابودی موشکهای بالستیک طراحی شده است که توان خوبی به مصر در انهدام موشکهای بالستیک تاکتیکی میدهد .البته تاکنون در هیچ رزمایشی دیده نشده است. این سامانه قادر بر تهاجم بر سایر اهداف هوایی مانند موشکهای کروز و جگنده ...نیز میباشد. در بحث سامانه های میانبرد سامانه موشک هاوک امریکایی نیز در کنار سامانه بوک ام-1 و بوک ام2 در خدمت ارتش مصر میباشد . البته مصر تحت پروژه ای موسوم به طائر الصباح سامانه سام-2 خود را مورد به روز رسانی قرار داده است علاوه بر ای سامانه سام-3 و سام-6 هم از سامانه های قدیمی ارتش مصر میباشند که صورت کلی ارزش عملیاتی زیادی ندارند.در بحث سامانه های کوتاه برد مصر ازتنوع بسیار جالبی برخوردار است این ارتش همزمان از تور ام -1 روسی و کروتال فرانسوی و چاپارل و اونجر امریکایی استفاده میکند البته سامانه های قدیمی چون سام-9 نیز از تجهیزات دیگر ارتش مصر در این بخش میباشد.جالب است بدانید مصر با کمک امریکا موشک های RIM 7 E را به سامانه اسکای گارد خود اضافه کرده است و این سامانه به روز شده را اسکای گارد امون نامیده است تصویری از امون مصری جالب است بدانید در بحث رادار ارتش مصر انطور که باید به تولیدات روسی توجه نکرده است و عموما دارایی ان رادارهای قدیم تولید شوروی میباشد و شاید به غیر از رادار امریکایی ارایه فازی سه بعدی AN/TPS-59 از تنوع کافی در این زمینه برخوردار نیست البته در سالیان اخیر مصر به رادارهای چینی روی خوش نشان داده است و رادارهای مدرنی چون JY-9 و JLG-43 را از این کشور خریداری کرده است وضمنا به تازگی به نظر با کمک فناوری خارجی (چین) رادرای ارایه فازی نیز طراحی کرده است که در مراحل اولیه توسعه قرار دارد. رادار AN/TPS-59 در بحث اینده این نیرو خرید سامانه هایی چون بوک ام3 وپانتسیر و سامانه اس 400 به نظر محتمل میرسد. در ضمن به تازگی این کشور موافقت خرید سامانه موشکی استر را از المان دریافت کرده است. ========= منبع :سایت های نظامی عربی و مصری و https://ar.wikipedia.org/wiki/قوات_الدفاع_الجوي_(مصر)

سوختگیری Su24M برفراز كالينينگراد

تصاویری زیبا از سوختگیری و پرواز جنگنده های سوخوی-34 روسی برفراز شهر بوتورلينوفكا

قطعا بسیاری از ما عملیات تاریخی بلک بالک در خلال جنگ فالکلند میان ارتش بریتانیا و ارژانتین و طی مسافت 6500 کیلومتری توسط بمب افکن های ولکان بریتانیایی و سوختگیرهای متعدد برای رسیدن به این جزایر و انجام عملیات بر فراز ان را به خاطر داریم جالب است بدانید این گونه از این عملیات به هیچ عنوان مختص ان زمان نبوده است و دستکم بارها توسط ارتش های مختلف تمرین شده است. در اینجا به انجام این دست از تمرینات توسط ارتش فرانسه میپردازیم. عکس اول پروازی به مسافت 10000 کیلومتر توسط رافال های ارتش فرانسه از جزیره Réunion واقع در اقیانوس هند را نشان میدهد این جزیره از سال 1946 تحت حاکمیت فرانسه میباشد در این تمرین رافال ها با 5 مرتبه سوختگیری از تانکرهای A330 MRTT Phenixو عبور از کشورهای عربی به فرانسه میرسند. خوب در دو عکس زیر سفر سوخت رسانها از فرانسه به جزیره Réunion برای سوخت رسانی به جنگنده برای سفرشان به فرانسه را میبینیم .پرواز تانکر A330 MRTT Phenix از مبدا فرانسه به جزیره Réunion در این پرواز 11 ساعته خلبانان به استرحت و خواب هم پرداخته اند. در این عکس هم یکی از رافال ها مجهز به موشک کروز ASMP-A در یکی از ان 5 سوختگیری ها در راه بازگشت مشاهده میشود.

نکات جدیدی که باید از وایکینگ روسی بدانیم! شرکت الماز انتی روسیه به تازگی اطلاعاتی در مورد یکی از تسلیحات محبوب روس ها یعنی بوک ام-3 منتشر کرده است سامانه ای که در نمایشگاه Rosoboronexport به شدت دنبال مشتریان خارجی برای خود بود.ژنرال Sergey Ladygin یکی از مدیران نمایشگاه در معرفی این سامانه قدرت فوق العاده مقاومت ان در برابر اقدامات متقابل دشمن برای سرکوب و خارج کردن ان از شرایط نبرد را یاداوری کرده بود.سامانه ای که با افزایش 1.5 برابری در مسافت درگیری موشک ها و همچنین تعداد درگیری با اهداف دشمن نسبت به نمونه پیشین خود یعنی بوک ام-2 ای از پیشرفت محسوس در افزایش قابلیت ها برخوردار بوده است. نکته جالب اینکه ژنرال Ladygin افزوده است که این سامانه قادر به یکپارچه سازی با لانچرهای سامانه ضد بالستیک Antei-2500 نیز میباشد که قابلیت درگیری با اهداف از فاصله 130 کیلومتری با ان میدهد . همچنین وایکینگ قادر به استفاده از رادارهای غیر روسی در سازمان عملیاتی خود میباشد.همچنین این سامانه ازقابلیت بالایی در کنترل واحد های اتش مستقل برخوردار است که همین امر تعداد مناطق تحت پوشش را افزایش میدهد.جالب است بدانید وایکنیگ با استفاده از 6 کانال کنترل اتش خود قابلیت شبیه سازی 36 هدف دریک زمان را دارد.

نگاهی به توپ خودکششی ЗСУ-37 یا ZSU-37 اولین سلاح دفاع هوایی مدرن شوروی روسها در طول جنگ جهانی دوم از پوشش بسیار ضعیف سامانه های دفاع هوایی خود رنج میبردند و حتی برخلاف دیگر کشورهای درگیر جنگ از توپ ها دفاع هوایی قابل اطمینانی برخوردار نبودند و بر همین اساس عموما تلافات بالایی در حملات هوایی میدادند. سلاح اصلی روسها توپ 37 میلیمتری شان بود که نه قدرت کافی داشت و نه از جابه جایی و تحرک معمول ان زمان برخوردار بود! در پایان سال 1944 شوروی اولین سلاح خودمتحرک هوایی خود رونمایی کردند سلاحی که ZSU-37 نامیده شد و چیزی جز یک توپ37 میلیمتری 61-K تولید شده در سال 1939 و یک شاسی تانک سبک تی 70ام نبود! قدرت اتش 60 توپ در دقیقه و برد 6.5 کیلومتری برای سلاح جدید ثبت شده بود.همچنین شاسی با موتور 70 اسب بخاری هم از قدرت مناسبی برای تحرک برخوردار بود این سامانه از یک سیستم کنترل اتش مجهز به یک سایت اپتیکی فاصله یاب هم برخوردار بود.این سامانه در بین سالهای 1945 تا 1948 به صورت انبوه ساخته شد .شوروی با دریافت اینکه مقدار اتش این سامانه مناسب نیست پس از مدتی تولید ان رامتوقف کرد.کل این سامانه برای عملیاتی شدن نیاز به 4 خدمه داشت و وزن ان نیز به 9.5 تن میرسید. تصویری زیبا از نمایش این سلاح در میدان سرخ در سال 1946

کمپانی Northrop Grumman ماموریت طراحی وساخت سلاحی موثربرای شناسایی و نابودی سامانه دفاع هوایی و اهداف راهبردی و همچنین متحرک دشمن را دریافت کرد.پنتاگون روز پنجشنبه اعلام کرد در قراردادی به ارزش 322.5 میلیون دلار این شرکت ماموریت طراحی و تولید موشک پیشرفته ضد رادار AGM-88G با برد بسیار بالا (AARGM-ER) را دریافت کرده است.این شرکت موظف برای طراحی موتور سوخت جامد جدید برای این موشک برای پرتاب از جنگنده هایی نظیر F/A-18E/F, EA-18G F-35A/C میباشد.در متن این بیانه از سال 2023 برای اتمام این پروژه خبرداده شده است.این موشک از قابلیت های گسترده ای در زمینه شناسایی اهداف و کشف موقعیت انها برخوردار است. -پردازش سیگنال مناسب و پوشش فرکانسی گسترده تر نسبت به نمونه های قبلی -سامانه هدایتی GPS/INS به روز تر و هدایت ترمینال برای مرحله پایانی درگیری با اهداف