[quote name='MKE' timestamp='1328358144' post='230608'] حرف جواب نداره...اگه نمی جنگن واسه اینه می خوان با کمترین هزینه مارو از پا دربیارن...واقعا تواناییشو دارن...هرکسی هم بگه ندارن خیالاتی شده. ما اگه میگیم توان بازدارنده یعنی اینقدر میتونیم ضربه بزن دشمن عطاش رو به لقاش ترجیح بده نه اینکه شکستشون بدیم... با این فشار سنگین اقتصادی که به مردم وارد شده و نبود اشتغال میترسم کار به جنگ هم نکشه... [/quote]والا جنگ بشه به خاطر این زندگی و بدبختی برای نجات خودمون هم شده میریم

یه مدت یه عده که نمیدونم هدفی دارن یا واقعا خبر از چیزی ندارند میخوان سایت رو به طرف فیلتر شدن ببرن و بین کاربران چند دستگی ایجاد کنن البته خودتون هم میدونید جمهوری اسلامی قوانینی داره که باید رعایت بشه انهایی که اون بالا فکر میکنن الان 32 سال دارن مبارزه میکنن کار یکی دو روزشون نیست صلاح کار ما را خسروان دادنند بهتر تو کار اون بالایی ها دخالت نکنیم

[quote][quote]امریکا هم تا ببینه فلان........ چهار تا بمب میندازه فلان جای ایران!! به همین راحتی به همین خوشمزگی! در این سایت شاهد چه تحلیل هایی هستیم! برخی دوستان شرایط امروز منطقه و جهان رو با شرایط اواخر جنگ جهانی دوم اشتباه گرفتن! شرایطی که در اون برای مدتی امریکا تنها دارنده بمب اتمی بود!اما امروز اوضاع به گونه دیگری است و امریکا نمیتواند به همان راحتی و خوشمزگی که دو بمب اتم تحویل ژاپن داد تحویل ما هم بدهد!در شرایط امروزی که باشگاه دارندگان بمب اتمی تکمیل شده یک همچین کار احمقانه ای بدعتی بس خطرناک خواهد بود برای موجودیت متحدین امریکا و خود امریکایی ها حتی! اونهایی که میگن ما باید به سمت ساخت بمب اتمی برویم. بمب اتمی ممکن است امریکا رو از حمله احتمالی به ما منصرف بکند اما تحریم ها را چه میکند؟؟ این کار یعنی رودرویی با روسیه که ایران مجهز به بمب اتمی در جنوب مرز هایش را تهدید میداند! یعنی از دست دادن همین ناچیز حمایت معدود کشور های جهان از ما. یعنی محاصره کامل اقتصادی!یعنی........... مقام رهبری چه فرمایشاتی داشتند در مورد بمب اتمی؟؟[/quote] وقتی آمریکا ببینه که تمام ناوهاش توی منطقه غرق شدند، فکر میکنید میشینه و نگاه میکنه؟!! خیر دوست عزیز، از تجهیزات نا متعارف استفاده میکنه. به همین خوشمزگی! افکار عمومی دنیا هم حق رو به آمریکا میده، چون تمام نیروهاش دارن نابود میشن. اگر بمب اتم داشته باشیم، تحریم ها هم خود بخود برچیده خواهند شد، به دو دلیل: 1- تعلیق تحریم ها در مقابل دست کشیدن ایران از بمب اتم 2- ایران میتونه در مقابل تحریم ها واکنش متقابل نظامی نشون بده، مثل بستن تنگه هرمز نظرات مقام معظم رهبری هم بنابر مصلحت کشور میتونه تغییر کنه.[/quote] سلام دوستان بمب اتم اصلا به درد ایران نمیخوره چون ممکنه افراد بیگناهی هم در این بین کشته بشن جمهوری اسلامی نیاز به بمب اتم ندارد چون پشتیبان قوی تری دارد ان هم خداست تا حالا فکر کردید تا حالا اگه خدا مارو کمک نمیکرد چند تا انقلاب اومده بود و رفته بود ما در هر صورت باید رضایت خدا را فراموش نکنیم بمب اتم برای ترسو هاست امریکا با ان ابهتش میداند اگر هم در ایران پیروز هم باشد هر روز باید مثل افغانستان هزاران کشته دهد ندیدید بمب اتم چقدر انسان بیگناه رو تو ژاپن کشت بمب اتم از چاله درامدن و افتادن درون چاه است زیرا کمکی به ایران نمیکند چه بسا که موجب منفور تر شدن ایران شود به نظر من دشمن به هیچ وجه با این بحران هایی که داره باهاش دست پنجه نرم میکنه با ایران نمیجنگه مگه این که ما جنگی رو شروع کنیم امریکا الان فقط به فکر تسلیم کردن قدرت در ایران به صورت نرم چون ایران نمیتونه زیاد در مقابل اشوب های انقلاب مخملی دوام بیاره البته این هم دلیل داره چون نمیتونه مثل عربستان و .. مردم کشورش رو محاکمه کنه دیدید که یک نفر کلاه برداری میکنه فرداش بی بی سی و... میگن که ایشون به جرم سیاسی بازداشت شد وای به اون موقه که روسیه و چین رو هم با التیماتیوم راضی کنن باز هم میگم اگه غرب شرایطش و توان این رو داشت که به ایران حمله کنه حمله میکرد اونها از ما میترسن ندیدید که ناوشون رو کشتی های فرانسه و انگلیس اسکورت میکرد اونها حمله نمیکنن اونها فقط چشمشون رو به انتخابات اتی و تسلیم قدرت ایران به صورت نرم دوختن امیدوارم منظورم گرفته باشید پس خیلی دیره باید چاره ای اندیشید باز هم میگم انها میخوان مدل سوریه رو روی ما پیاده کنن نباید بزاریم فریب خورده ها و جیره خورها حتی اگر کم باشن در ایران اشوب و دودسته گی ایجاد کنن http://www.afsaran.ir/

سلام من نظر همه رو خوندم ولی نظر من اینه که اگه اونا حتی فکر کنن که کوچکترین پیروزی رو حتی با بیشترین تلفات و خسارات کسب میکنن اصلا منتظر نمیمونن که ایران از این قدرتمند تر بشه باید فکرمون رو بزرگتر کنیم جنگ امروزی جنگ رسانه هاست من یک مدت یک دوست پیدا کردم و دارم تو فیسبوک و .. فعالیت میکنم این جنگ نه اصلحه میخواد نه خونریزی داره فقط زنده کردن بعضی ارمانهاست که دیگران رو روشن میکنه و برمیگردونه تا حالا چند نفر رو روشن کردیم ولی اونها در این جنگ تعدادشون بیشتره در هرصورت ما داریم میجنگیم بدون تفنگ و خونریزی پیروزی هایی رو هم کسب کردیم بیشتر نظرهای بالا منطقی بود ولی تا حالا فکر کردید که دشمن چرا اول میخواد مارو از نظر رسانه ای و جنگ نرم مغلوب کنه شما تا حالا در این زمینه چه کار کردید یه زمانی ما در مقابل عراق و متحدانش ایستاده بودیم جنگ اشکار بود ولی حالا جنگ جنگی پنهان اونها دارن برای خیلی ها ارمانهای کور و ظاهری درست میکنن من طرفدار جمهوری اسلامی یا کسی نیستم من طرفدار ایرانم من بدون هیچ اطلاعاتی وارد عرصه جنگ به صورت نرم شدم با یک نظر ولی از او موقه به بعد فهمیدم چه نقشه هایی برامون ریختن من طرفدار نظام نبودم ولی حالا شدم من مخالف سر سخت رهبر و نظام بودم ولی حالا خیلی چیز ها برام روشن شده داره دیر میشه کمک کنید دوستان بشتابید داره دیر میشه ما کمتر از یک ماه وقت داریم استعمار گرها هزاران برنامه برای ما دارند انها میخوان با اتحاد اگر چه کم و کوچک ایران رو مثل سوریه کنن اگه واقعا دلتون برای ایران و ایرانی و فرهنگتون میسوزه بیاید کمک ما ما اندکیم ولی اونها بیشمارن البته تو اون جا بیایید کمک ما تا ما هم بیشمار بشیم بزرگترین هدف دشمن هم در زمان کنونی هم اشفته نشان دادن وضعیت ایرانه تا مردم ناراضی بشن و خودشون قدرت رو تقدیم غرب کنن به نظر من اونها حمله نمیکنن چون به پیروزی های زیادی در زمینه نرم رسیدن ولی ما نه ما چه کار کردیم این انجمن به نظر من قدیمی شده باید بخش جنگ نرمش فعال بشه دوستان اگه کسی خواست بیاد از اول شروع کنه شبکه اجتماعی افسران جای خوبیه امیدوارم منظورم متوجه شده باشید http://www.afsaran.ir/

[quote][quote]بنظر من جنگ با کشوری که اتمی شده نه عاقلانه است و نه امکانپذیره و در صورت بروز چنین جنگی فاتحه دنیا خوندست و در صورت استفاده از سلاح اتمی مجوز استفاده برای همه صادر میشه . [/quote] دقیقا سیاست جدید نشان می دهد که آمریکا بالاخره از حالت جنگ سرد خارج شد و پایگاه های آن زمان را به خود کشور های اروپایی واگذار می کند و یا تعطیل می کند و تنها پایگاه رزرو و توانایی بازگشت سریع می گذارد و روی نقاط حساس زوم می کنند و توانایی جنگ همزمان در دو نقطه جدا را فراهم می کنند در این سیاست جدید چین ایران و کره شمالی باید کنترل شوند جدیدا آمریکا نیرو به استرالیا فرستاده است ( از استرالیا بجز خبر غرق کشتی مهاجران تا حالا سر و صدایی و خبری شنیده اید؟ !!!!!) به نحوی استرالیا هم خط مقدم در مقابله با چین خواهد شد از سوی دیگر با کاهش توان در اروپا، توان برای جنگ احتمالی کره شمالی بالا می رود در مورد ایران من حدس می زنم آمریکا حضورش را در خلیج فارس طوری تغییر می دهد که کشورهای عربی جلوی ایران قرار گیرند و یک بازار اسلحه خوب برای ایران باز می کند و از سوی دیگر ایران را با تحریم ها اذیت می کند و برای جلوگیری از جنگ مستقیم خودش با ایران اعراب را جلوی ایران می گذارد چرا که تحریم ها حدی دارد و بعد از یک مرز ایران ممکن است تحت فشار اقتصادی آغازگر جنگ باشد پس چه بهتر که با اعراب بجنگد و بازار اسلحه آمریکا را گرم کند تازه کلی هم شغل تولید می شود[/quote] البته باز هم تاکید میکنم که امریکا وارد جنگ با ایران نمیشه و سگ های دست نشاندش وارد جنگ با ایران میشن ولی باید دخالت اشکار روباه پیر و شیطان بزرگ رو لحاظ کرد که اون هارو حمایت کرده اند و میکنند به نظر من بعد از تحریم بانک مرکزی و نفت ایران دیگه چیز دیگه ای باقی نمیمونه که تحریم بشه و بعد از این دیگه باید منتظر جنگ گرم با امریکایی ها باشیم دوستان خودتون رو اماده کنید برای دفاع از سنگر اسلام و ایران ما فقط به ایمان خودمون اتکا میکنیم و جز خدا از هیچ کس نمیترسیم و از هیچ کس کمک نمیخوایم چون ما داریم دفاع میکنیم پس نباید از چیزی بترسیم چون کسی باید بترسه که میره دزدی نه صاحب خونه خیالتون راحت با این اتفاقاتی که داریم خبر هاشو میشنویم مثل مزاکره امریکا باطالبان ونقش داشتن ایران در حمله 11 سپتامبر و .... جنگی رخ خواهد داد که مارو از این زندگی پوچ و بی معنی 70 ساله به بهشت برین نزدیک خواهد کرد به امید شهادت یا علی

سلام به نظر من امریکا به هیچ عنوان قصد حمله به ایران رو نداره و فقط و فقط دنبال تجهیز اسرائیل برای حمله به ایرانه که اون هم عملی نیست به همین خاطر کشور های حوزه خلیج فارس رو تجهیز میکنه که در صورت لزوم با ایران بجنگن البته با سلاح های از رده خارج شده البته من 1%احتمال میدم که کشور های عربی خلیج فارس حاظر به این کار بشن چون هیچ وقت امنیت و اسایش خودشون رو رها نمیکنن تا وارد یک جنگ بشن که ایندش هم معلوم نیست حمله به ایران توسط امریکا به هیچ عنوان امکان پذیر نیست مگر این که ایران جنگی رو برای دفاع از چیزی اغاز کنه البته این رو هم خاطر نشان کنم که جنگ برای ایران یه نعمت خدادادیه و همه برای شهادت از هم سبقت خواهند گرفت حتی همون کسی که ضد حکومت و دولت حرف میزنه کشورهای عربی و حتی امریکا میزان توانایی ایران رو نمیدونن اون زمان که حتی ما ار پی جی هم نمیتونستیم بسازیم اون جوری جنگیدیم وای به حالا که تمام صنایع ما بومی شدن و حتی بیشتر اون ها هم در معرض دید نیستند از طرف دیگه امریکا در جنگ با عراق و افغانستان بیشتر اهدافش رو به صورت سایبری منهدم کرد و الان با گرفتن هواپیمای جاسوسی امریکا خیلی چیز ها روشن شده امریکا بیش از 2 ماه نمیتونه بجنگه چون فکرشو بکنید باید ناو هاش از اون ور دنیا بیان این ور دنیا چقدر هزینه داره تازه اگه سالم به مقصد برسن دوستان در جنگ رسانه ای بیشتر ما ضعف داریم

موشك ساحل به دریا با برد بلند 'قادر' امروز (دوشنبه) و دقایقی پیش در رزمایش دریایی ' ولایت 90 ' برای نخستین بار با موفقیت شلیك شد. به گزارش خبرنگار اعزامی ایرنا به منطقه عمومی رزمایش دریایی ولایت 90، این دستاورد متخصصان توانمند ایرانی همزمان با آخرین روز از مرحله 'قدرت' رزمایش دریایی 'ولایت 90' نیروی دریایی ارتش در معرض دید جهانیان قرار گرفت. سخنگوی رزمایش ولایت 90 درجمع خبرنگاران اظهارداشت:این موشك توسط متخصصان داخلی طراحی شده است توانست با موفقیت اهداف تعیین شده را مورد اصابت قرار دهد و آنها را منهدم كند. انبوه موشك های ساحل به دریای برد بلند قادر اخیرا در مراسمی با حضور سردار سرتیپ ' احمد وحیدی' وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران تحویل نیروی دریایی ارتش شده بود. امیر دریادار دوم ' سید محمود موسوی ' اظهارداشت : سامانه فوق پیشرفته و خود اتكای 'قادر ' در بخش های رادار ،ماهواره، میزان دقت در انهدام اهداف و میزان برد ، مسافت و مكانیزم های هوشمند ضد رهگیری و اختلال در هدایت مسیر در مقایسه با نسل قبل از خود ارتقاء یافته است. وی خاطرنشان كرد: موشك برد كوتاه'نصر'نیز تا ساعاتی دیگر به سوی اهداف از پیش تعیین شده شلیك می شوند. http://www.tabnak.ir/fa/news/216016/%D9%85%D9%88%D8%B4%D9%83-%D9%82%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D9%88%D9%81%D9%82%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%D9%84%DB%8C%D9%83-%D8%B4%D8%AF امردریادار دوم موسوی اضافه كرد : امروز یك فروند موشك سطح به سطح 'نور' نیز از یگان شناور در دریا در منطقه عمومی رزمایش شلیك می شود. وی اظهارداشت: سامانه فوق پیشرفته نور نسبت به نسل قبلی خود در بخش سیستم های ضد راداری ،تعقیب هدف، هدایت و كنترل و ضد جنگال ارتقاء یافته و براحتی پس از یافتن هدف مورد نظر می تواند آن را رهگیری كرده و مورد اصابت قرار دهد. رزمایش 'ولایت 90' نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی از روز شنبه سوم دی‌ماه در آب های خلیج فارس و دریای عمان آغاز شده است.

سلام اگه جنگ بچه ایران موشک هاش رو برای این پایگاه ها حروم نمیکنه معمولا در جنگ نامقارن و چریکی اول امریکایی هارو میکشه داخل خاک ایران بعدش با حمله موشکی به سوی اون ها نابودشون میکنه ایران فقط در اسمان یه کمی ضعف داره که باید شاهد خبر های خوش در این زمینه ها باشیم

البته این کار رو مصر قبلا انجام داده و این امر عادی شده فقط کمی جرئت میخواد که فکر نکنم ایران بتونه

سلام اگر فرمانهان ایران کمی عقل داشته باشند تنگه هرمز رو روی کشتی های جنگی میبندن تا حساب کار امریکایی ها دستشون بیاد [color=red]هر گونه توهين به مسولين نظام مقدس جمهوري اسلامي ممنوع است. پست متوالي هم ممنوعه. در صورت تكرار، برخورد خواهد شد. rezat1980[/color]

بابا هواپیما ولی خلبان های ما وارد ترن اینم مدرکش http://www.aparat.com/v/e2d6345be0924a744fdca3fb01c3b31342021

یعنی به ایم میرسه http://www.aparat.com/v/1be3614ec5d67a9fe3fd389516f369ea50083

قشنگ بود ممنون

[quote]عجب شو ( نمايش ) مسخره​اي ... تا حالا شده از ايده كارگردان يك فيلم حرص​تون بگيره؟! خيلي افتضاحه كارگردان اين نمايش ...[/quote] به نظر من این نمایش جالب بود چون نشون میده انقلاب ما اگه بعد از شاه دست غرب میافتاد چه جوری میشد شاهنامه اخرش خوشه این حالا اولاش ببین بعد این چه نمایشی در بیارن هر چی کشورهای غربی به فکر مستمره ی بیشتری باشن رو به زوال ترن اینو تاریخ ثابت کرده حالا ببین همین کشور بلای جان امریکا میشه

سوداگری تسلیحاتی- سیاسی قذافی/ بازخوانی روابط نظامی ایران و لیبی در دوران جنگ تحمیلی امیرهادی انواری تاریخ ایرانی: کشوری که هرگز گزارش جزئی کمک‌های نظامی و تسلیحاتی آن به ایران در جریان جنگ ایران و عراق منتشر نشد. رهبری که از یک سو امام موسی صدر را ربود، از سوی دیگر اطلاعیه علیه صدام و له ایران صادر کرد و در روزی دیگر برای وارد آوردن فشار همه جانبه به ایران برای پایان جنگ با عراق سخن گفت! با تمام این تناقضات، طی جنگ تحمیلی یکی از مهمترین متحدان کشورمان بود! لیبی؛ این نام برای اهالی ایران ۱۳۹۰، یادآور معمر قذافی است. دیکتاتور دیوانه‌ای که به روی مردم کشور خود آتش گشوده و آنان را به جرم اعتراض از زمین و هوا هدف گلوله قرار داده است. اما لیبی در گذشته‌ای نه چندان دور، دوست و یاری ارزشمند برای کشورمان بوده است. شاید اگر ماجرای ربایش امام موسی صدر را کنار بگذاریم و به تحولات چند ماه اخیر لیبی نگاه نکنیم، این کشور از معدود کشورهایی باشد که در روزهای سخت آغازین دهه ۶۰ کنار ایران ایستاد. البته لیبی و به عبارت بهتر، معمر قذافی منافع خود را از این رابطه دنبال می‌کرد. منفعت طلبی قذافی را، حتی طرفداری چون محسن رفیق‌دوست نیز تایید می‌کند. شهریور ۱۳۵۹ است، جمهوری اسلامی تازه در حال پا گرفتن است که عراق ساز ناسازگاری کوک می‌کند. نظام سیاسی تازه تاسیس ایران هنوز با مشکلات داخلی خود دست به گریبان است، از سوی دیگر دولت‌های بزرگ و قدرتمند جهان با بدبینی به این نظام سیاسی جهان نگاه می‌کنند که تهاجمی ‌نظامی به این مشکلات اضافه می‌شود. لیبی یکی از ۳-۴ کشور عربی بود که در این میان طرف ایران را گرفت. این زیاد عجیب نبود، از کشوری که از اولین تبریک گویندگان به ایران پس از انقلاب ۵۷ به شمار می‌رفت، انتظاری جز این نمی‌رفت. تهاجم صدام به خاک کشورمان با مذاکرات اتحاد سوریه و لیبی همزمان شده بود و این دو کشور به دنبال یافتن جایگاهی بهتر در جهان عرب و منطقه بودند. در اواخر ماه مهر ۱۳۵۹، معمر قذافی و حافظ اسد با هدف اتحاد مذاکراتی را آغاز کرده بودند، که ایران به شدت از آن حمایت کرده بود. اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس وقت ۱۴ مهرماه ۱۳۵۹، در نشستی مطبوعاتی گفته بود: «با سوریه، الجزایر و لیبی صمیمی ‌و محرم اسرار یکدیگریم.» پس از آغاز جنگ، حافظ اسد در ابتدا واکنش صریحی نشان نداد. در مقابل معمر قذافی، ۲۰ روز پس از آغاز رسمی‌ تهاجم عراق علیه ایران در ۲۹ شهریور ۱۳۵۹، پیامی‌ را برای حکام کشورهای عربی فرستاد. معمر قذافی در این پیام به طور آشکار از کشورهای عربی خواست تا به جای اینکه در کنار ایالات متحده آمریکا علیه "برادران مسلمان ایرانی" وارد جنگ شوند، در کنار ایران و علیه صدام باشند. این پیام که از جمله برای پادشاه عربستان نیز فرستاده شده بود، به استفاده ایالات متحده آمریکا از خاک عربستان برای هواپیماهای جنگی نیز اشاره داشت، موضوعی که بعدها به مناقشه‌ای بین عربستان سعودی و لیبی بدل شد. (خبرگزاری اسوشیتدپرس/۱۰ اکتبر ۱۹۸۰) در همان روز، عراق رابطه خود را با لیبی قطع کرد و صدام، رئیس جمهور عراق علیه تصمیم لیبی موضوع گرفت. ۲۲ مهرماه، ارگان مطبوعاتی دولت وقت عراق (الجمهوریه) این اقدام لیبی ـ انتشار پیام قذافی مبنی بر همراهی با ایران ـ را «خائنانه» توصیف کرد. همراهی لیبی با ایران اگرچه ظاهرا همراهی با خلق مسلمان ایران توصیف شده بود، اما منافعی هم برای لیبی داشت. معمر قذافی به شدت از استقرار هواپیماهای نظامی ایالات متحده آمریکا در خاک عربستان نگران بود، قذافی بار دیگر نگرانی خود را با شیوه خاص خود بروز داد و این برخورد در کنار موضع قذافی در قبال جنگ ایران و عراق به قطع رابطه لیبی با عربستان در تاریخ ششم آبان ۱۳۵۹ انجامید. در ۱۲ آبان نیز عمان با لیبی قطع رابطه کرد. در واپسین روزهای آبان ۱۳۵۹، ‌هاشمی رفسنجانی ایران را به مقصد لیبی ترک کرد.‌ هاشمی در سفر خود به لیبی با معمر قذافی، جلود و سایر مقامات لیبی دیدارهای مفصلی داشت طوری که‌ تنها با نخست وزیر لیبی چند بار دیدار کرد. در این سفر جلود آمادگی کشورش را برای همکاری همه جانبه با ایران اعلام کرد. لیبی همواره در جنگ ایران و عراق از جمهوری اسلامی دفاع و حمایت کرد. دیدار سفرا، دیپلمات‌ها، اعضای تشکل‌ها و... دو کشور با یکدیگر در سطح بالایی تا پایان سال ۵۹ و از آن تاریخ تا اواسط دهه شصت به همین کیفیت ادامه داشت. اما در این دیدارها، خبر رسمی‌ در خصوص رد و معامله سلاح منتشر نمی‌شد. موضوعی که سال‌ها بعد در مورد آن سخن گفته شد. علامت‌های سوال رابطه تسلیحاتی ایران و لیبی حالا سال‌‌ها از پایان جنگ ایران و عراق گذشته است و آرام آرام مسئولان نظام و عهده‌داران وظایف خطیر دوران دفاع مقدس، در مصاحبه‌هایی پرده از راز‌های دوران جنگ بر می‌دارند. علی اکبر ولایتی پر سابقه‌ترین وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی که در ادوار دفاع مقدس و سازندگی هدایت دیپلماسی کشور را برعهده داشت، پس از گذشت بیش از دو دهه از پایان جنگ می‌گوید: «در طول جنگ لیبی حمایت‌های تسلیحاتی بسیار ارزشمندی از ایران کرد.» او به نقش استراتزیک کمک‌های تسلیحاتی لیبی در جنگ با عراق اشاره می‌کند و فراتر از آن اذعان می‌کند که لیبی، در کنار سوریه، یمن جنوبی و الجزیره بر اساس هم‌پیمانی که در مخالفت با پیمان کمپ دیوید داشت، با ایران علیه صدام هم‌پیمان شد و جنگ را از حالت عربی- فارسی خارج ساخت. (هادی خسرو شاهین، دفاع از ماجرای مک فارلین/هفته نامه مثلث، شماره هشتم، ۵ مهر۱۳۸۸) اما این حرف‌ها امروز رایج شده، ۲۰-۲۵ سال قبل، چنین سخنانی رایج و معمول نبود. ۳۰ مهرماه ۱۳۶۳ بی بی سی چنین نوشت:« بین ایران و لیبی روابط تسلیحاتی بسیار گسترده‌ای وجود دارد» و پس از آن غرب آغاز کرد. ایالات متحده آمریکا معتقد بود شوروی از طریق لیبی تسلیحات پیشرفته‌ای را به ایران انتقال می‌دهد. شوروی فروش اسلحه به لیبی را کتمان نمی‌کرد، اما مسئولیت انتقال سلاح‌های ساخت شوروی از طریق لیبی به ایران را نیز نمی‌پذیرفت. اصل ماجرا هم بر سر مین‌هایی آغاز شد که دستگاه‌های مین یاب از ردیابی آنها ناتوان بودند. این مین‌های پیشرفته ساخته کشور شوروی بودند و به عقیده آمریکایی‌ها، قرار بود برای مین گذاری در خلیج فارس مورد استفاده قرار بگیرند. معامله مین با سلاح شیمایی؟ در آبان ماه ۱۳۶۵، دیگر موضوع همکاری تسلیحاتی ایران و لیبی برای طرف متخاصم مسجل شده است. حمید شعبان فرمانده نیروی هوایی عراق در مصاحبه با هفته‌نامه الفبا ضمن تهدید به تشدید حملات هوایی عراق می‌گوید: « موشک‌هایی که ایران از سوریه و لیبی به دست آورده، عراق را نمی‌ترساند.» در شهریور ۱۳۶۶، وزارت خارجه آمریکا با ارسال نامه‌ای تهدیدآمیز به دولت لیبی، این کشور را از تحویل مین‌های دریایی ساخت شوروی به ایران بر حذر داشت. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: «واشنگتن به لیبی هشدار داده است که در پی دریافت سلاح‌های شیمیایی از ایران در ازای تحویل مین‌های دریایی پیشرفته، نباشد. واشنگتن در پیام‌هایی به لیبی که از طریق طرف‌های ثالث تسلیم شده، به طور جدی مواضع خود را در این مورد ابراز کرده است.» شبکه تلویزیونی ای بی سی آمریکا نیز در توضیح این خبر گفت: «منابع جاسوسی آمریکا ماه گذشته متوجه شدند که قذافی، رهبر لیبی قصد دارد مین‌های پیچیده ساخت شوروی را جهت استفاده در خلیج فارس در اختیار ایران قرار دهد. این مدل مین‌ها دارای توانایی خنثی ساختن اقدامات مین‌یابی می‌باشد.» این تلویزیون ادعا کرد:« قرار بود ایرانی‌ها در مقابل، به لیبی تسلیحات کشنده شیمیایی جهت استفاده در جنگ لیبی با چاد تحویل دهند.» در حالی که دولت آمریکا به این گزارش تلویزیونی و ادعاهای دولت چاد مبنی بر استفاده لیبی از سلاح‌های شیمیایی استناد می‌کند اما شبکه تلویزیونی ای.بی .سی. آمریکا درپایان گزارش خود ادعا کرد: «علی‌رغم اینکه آمریکا نسبت به اهداف ایران و لیبی از معامله مین در مقابل سلاح شیمیایی آگاه می‌باشد، اما نمی‌داند که آیا چنین معامله‌ای اصلاً صورت گرفته است یا خیر؟» بر همین اساس، روزنامه‌های لس آنجلس تایمز، نیویورک تایمز و گاردین نیز مطالب مشابهی را در خصوص رابطه تسلیحاتی ایران و لیبی در جریان جنگ ایران و عراق منتشر کردند. روزنامه نیویورک تایمز در مطلبی مدعی شد که ایالات متحده یک ماه قبل اطلاعاتی ارایه داده که طی آن ادعا شده بود لیبی به انبار مهمات ایران تبدیل شده است، مهماتی که ساخت شوروی هستند. در مقابل اطلاعاتی که نویسنده نیویورک تایمز مدعی آن شده بود، مقامات شوروی مسئولیت فروش غیرمجاز مهمات به یک کشور ثالث را نپذیرفته بودند. ایالات متحده پیشتر از ترکیه خواسته بود که روی پرواز‌های ایران- لیبی حساسیت بالاتری به خرج دهد، چرا که احتمال می‌داد این پروازها حامل تسلیحات جنگی هستند.( نیویورک تایمز، ۱۱ سپتامبر ۱۹۸۷) این ادعاها و اخبار در تحلیل‌ها رایج بود اما نه ایران و نه لیبی تا پایان جنگ و تا سال‌ها پس از آن به هیچ وجه این ادعاها را تکذیب نکردند، اگرچه این مسائل در کنار مواضع دیگر لیبی موجب شد تا نهایتا معامله رسمی ‌سلاح بین شوروی و لیبی تا سال‌ها معلق شود. حدودا پس از پایان سال ۷۰، لیبی هیچ خرید تسلیحاتی جدیدی از روسیه نداشت. تا سال ۱۳۸۶ که "روس آبارون اکسپورت"- تنها موسسه دولتی در زمینه صادرات تسلیحات و تجهیزات نظامی- قرارداد فروش تسلیحات به لیبی به میزان ۲,۲ میلیارد دلار را اعلام کرد. (کامرسانت، ۴ مه ۲۰۰۷- لیبی بیش از ۲ میلیارد دلار تسلیحات روسی خریداری می‌کند/ نووستی) فراز و فرود رابطه نظامی با لیبی از گنجینه اسرار ‌هاشمی آیت الله‌ هاشمی رفسنجانی، بی‌شک نقش کلیدی در رخدادهای دو دهه ابتدایی جمهوری اسلامی بازی کرده است. وی تنها شخص در تاریخ جمهوری اسلامی به‌شمار می‌رود که پس از حضرت امام(ره) فرماندهی جنگ را برعهده داشته. مذاکرات و فرماندهی اکثر عملیات جنگ با نظر و اطلاع وی انجام می‌شده و بر این اساس می‌توان خاطرات وی را منبعی مناسب برای دریافت وضعیت ایران و لیبی در دوران دفاع مقدس در نظر گرفت. اگرچه این اطلاعات در حد اشاره‌هایی هستند که بعضا رمزآلود می‌شوند، با این حال در شرایطی که منبع دقیق و جامعی از ریز روابط نظامی ایران و لیبی وجود ندارد، همین غنیمت است! خاطرات هاشمی در روز ۱۷ فروردین ۱۳۶۵، گویای دو نکته اساسی است، نخست آنکه لیبی به ایران ادوات جنگی داده بوده و دیگر اینکه احتمالا این ادوات روسی بودند. وی در خاطرات خود می‌نویسد: «عصر برای دیدن سایت موشک ضد هوایی سام۲ که از لیبی گرفته‌ایم، در منطقه پرندک به جنوب تهران رفتیم و تا مغرب طول کشید. خیلی وسیع و پر دردسر است. موشک‌های‌ هاک آمریکایی، خیلی جمع و جورتر است. از همان جا به خانه رفتیم. در طول راه با دکتر روحانی، مسائل جنگ را مورد بحث و مذاکره قرار دادیم.» ۱۸ خرداد ۱۳۶۵، کاظم خوانساری ـ سفیر ایران در لیبی ـ پیام قذافی را به‌ هاشمی تحویل می‌دهد. قذافی در این پیام گفته بود اگر نمی‌توانید جنگ را تمام کنید برای ختم آن اقدام کنید!‌هاشمی نیز در پاسخ می‌گوید: می‌توانیم به عراق ضربه کاری بزنیم. قذافی همچنین خواستار ایجاد جبهه ضد امپریالیزم در افغانستان شده بود که‌ هاشمی در پاسخ ضمن اشاره به بدقولی لیبیایی‌ها در تحویل ادوات جنگی می‌گوید: «موشک‌ها و هواپیماهای موعود در سفر من به لیبی را بدهند... ما آماده همکاری در آن صورت هستیم. در ضمن‌ هاشمی از طرف لیبیایی می‌خواهد تا چند کشتی مهمات بفرستند.» شاید نمی‌خواهند کمک کنند اگرچه ‌هاشمی از نخستین رجال سیاسی ایران بود که با لیبی وارد مذاکرات جدی برای گرفتن حمایت در جنگ با عراق شد، اما از لحن نوشتار وی بر می‌آید که نگاهی توام با خوف و رجا به لیبی داشته است. ۸ مرداد ۱۳۶۵،‌ هاشمی از کارشکنی لیبیایی‌ها می‌گوید: «متخصصان لیبی گفته‌اند دستگاه پرتاب موشک آماده نیست و احتیاج به تعویض قطعه دارد. ولی افراد خودمان آن را آماده کرده‌اند؛ شاید نمی‌خواهند کمک کنند.» ۱۷ مرداد ۱۳۶۵،‌هاشمی همچنان با دیده شک به طرف لیبیایی نگاه می‌کند، او می‌نویسد: «به نخست وزیر گفتم به کنگرلو بگوید تا آمدن هواپیمای دوم حامل [موشک]تاو و لامپ P.R پول قطعات ‌هاک آمریکایی‌ها را نپردازد. شب خبر دادند هواپیمای حامل قطعات موشک اسکاد-بی از لیبی برگشته است. خوشحال شدم. از همکاری لیبیائی‌ها مطمئن نبودم!» ۱۵ شهریور ۱۳۶۵، محسن رفیق دوست از سفر به لیبی بازگشته، فردی که خود ادعا می‌کند رفاقت خوبی با مقامات لیبی برقرار کرده بوده است.‌ هاشمی دستاورد سفر وی را چنین نقل می‌کند: «آقای رفیق دوست که از لیبی برگشته، تلفنی خبر داد که موفق بوده و کشتی برای آوردن اجناس اعزام خواهد شد.» قاعدتا از لیبی قرار نیست جنسی شبیه به مواد غذایی وارد شود و رفیق دوست هم فرستاده مناسبی برای چنین محموله‌ای نیست. وقتی رفیق دوست به لیبی برود، باید با یک جنگ افزار باز گردد! هاشمی که به شدت از حملات هوایی عراق به شهرهای شمالغرب کشور، در شب ۱۸ شهریور و ظهر ۱۹ شهریور متاثر شده است، ۱۹ شهریور ۱۳۶۵، به طور مستقیم به نقش نیروهای لیبیایی در تاسیسات نظامی ایران اشاره می‌کند و می‌نویسد: «قرار بود امشب به عراق موشک بزنیم، اما به خاطر عدم هماهنگی با ماموران لیبی به تاخیر افتاد. امروز هم عراق به تبریز و به یک کشتی حمله کرده است.» ۵ آذر ۱۳۶۵، جلسه روسای قوا در نخست وزیری برگزار می‌شود. با حضور علی اکبر ولایتی ـ وزیر خارجه ـ در مورد تشویق لیبی برای ارسال موشک و مهمات به ایران تصمیم گیری می‌شود. چهار روز بعد در ۹ آذر ۱۳۶۵، دکتر ولایتی نتایج سفر به سوریه را با‌ هاشمی در میان می‌گذارد و از سخت گیری‌های لیبی از دادن موشک‌های موعود می‌گوید. شهادت یک مامور لیبی در تاسیسات نظامی ایران یکبار دیگر در ۲۲ آذرماه ۱۳۶۵، هاشمی به حضور مستقیم نیروهای لیبی در تاسیسات نظامی ایران در جریان دفاع مقدس اشاره می‌کند، وی در این باره می‌نویسد: «خبر رسید عراق به حومه تهران حمله کرده و پست برق و سایت [پرتاب موشک] سام آسیب دیده و گویا یک مامور لیبی شهید شده است.» ۲۱ دیماه ۱۳۶۵، مقامات ایرانی از توانمندی نیروهای نظامی ایرانی در بکارگیری تسلیحات و بی‌نیازی از ماموران لیبی خوشحال هستند. ‌هاشمی در این باره می‌نویسد: «اطلاع رسید که امروز صبح اعضای سپاه پاسداران توانسته‌اند موشک اسکاد- بی به بغداد شلیک کنند. خوشحال شدیم، چون مأموران لیبی اخیراً از همکاری استنکاف کرده‌اند و معلوم نبود که خودمان بتوانیم عمل کنیم.» ۱ بهمن ۱۳۶۵، موسی رفان فرمانده نیروی هوایی سپاه از بی‌نیازی واحد موشکی به کمک لیبی و دیگران و شلیک چند موشک به دست خودشان به‌ هاشمی می‌گوید. وی تقاضا دارد که در یک روز دو موشک متوالی به کاخ صدام بزند.‌ هاشمی موافقت می‌کند و قرار می‌شود، یک سایت موشک زمین به هوای چینی دراصفهان ایجاد کنند. در همین روز مکالمه‌ای بین آیت الله خامنه‌ای، رئیس جمهور و‌ هاشمی رفسنجانی در خصوص سفر ناموفق ولایتی به لیبی انجام می‌شود. کره را جایگزین لیبی کنید ۱۴ بهمن ۱۳۶۵، تصمیم گرفته می‌شود در صورت ادامه شرارت‌های بغداد، یک روز در میان به بغداد موشک شلیک شود. اما طرف لیبیایی اشکال‌تراشی کرده است. دستوری به رفیق دوست داده می‌شود: «به آقای رفیق دوست گفته شد که تلاش کند تعداد بیشتری موشک از کره شمالی بگیرند. لیبی دیگر به ما موشک نمی‌دهد و کم کم دارد موضع ضد جنگ می‌گیرد. حتی سایت موشکی سام ضدهوایی را که در تهران دارد، به بهانه نقص قطعه، غیرعملیاتی کرده است.» ۲۳ مرداد ۱۳۶۶، از لیبی خبر خوش می‌رسد، ‌هاشمی از تمایل احتمالی قذافی به عراق می‌گوید که رفع شده است: «دکتر ولایتی تلفنی اطلاع داد که قذافی گفته یک هواپیمای باری برای گرفتن امکانات جنگی بفرستیم. خبر خوبی است. حاکی از تغییر موضع لیبی دارد ـ قذافی ـ اواخر داشت تمایلی به عراق پیدا می‌کرد و اظهارات نامناسبی داشت. گفتم ـ هواپیما راـ زود بفرستند.» ۱ شهریور ۱۳۶۶، در جلسه سران قوا مساله مهمی‌در خصوص لیبی مطرح می‌شود،‌ هاشمی در این باره می‌نویسد: «لیبی از ما مقداری سلاح خاص خواسته است؛ موافقت شد که بدهیم. چون آنها هم بناست چیزهایی به ما بدهند.» باید چیزهایی به لیبی بدهیم و چیزهایی بگیریم! در قسمت قبل اشاره کردیم که ایالات متحده آمریکا چه ادعایی را راجع به معامله سلاح شیمیایی با مین‌های پیشرفته بین ایران و لیبی مطرح کرده بود. در ۱۵ شهریور ۱۳۶۶، سیدمحمد کاظم خوانساری ـ سفیرایران در لیبی ـ نزد‌ هاشمی می‌رود. ‌هاشمی محتوای جلسه را کوتاه چنین مطرح می‌کند: «از توجه جدید لیبی به ایران و برگشت از سیاست انتقاد آمیز چند ماه پیش گفت و درباره دادن بعضی از امکانات نظامی و تعمیر هواپیماهای آنها برای جنگ چاد گفت و قرار شد در مقابل گرفتن "بعضی چیزها"، "چیزهائی" بدهیم. به آقای اکبر ترکان گفتم که همراهی کنند» ۳ آذر ۱۳۶۶، پس از انتشار مواضع ایالات متحده آمریکا علیه لیبی، بازهم لیبی موضع خویش را تغییر می‌دهد. سرهنگ قذافی رهبر لیبی، در سخنانی ضمن تأکید بر لزوم متوقف شدن جنگ عراق و ایران، ادامه آن را توطئه علیه اسلام، عربیت و فلسطین می‌خواند و می‌افزاید: «باید فشارها علیه ایران ادامه یابد تا جنگ را متوقف کند و لیبی برای این منظور، تمام تلاش خود را به کار خواهد گرفت.» رفیق دوست، دوستدار رفقای لیبیایی رفیق دوست، وزیر سپاه در دولت میرحسین موسوی علاقه زیادی به لیبیایی‌ها داشت. در مردادماه سال ۱۳۸۷، رفیق دوست خاطرات و ماجراهای زیادی از برخورد با لیبیایی‌ها را نقل می‌کند. خاطراتی که گویی محور تمام مذاکرات با لیبی خود وی بوده است. محسن رفیق دوست وزیر سپاه در خصوص نحوه تهیه اسلحه برای جبهه‌های جنگ، به شهروند امروز می‌گوید: در سال‌های بعد از انقلاب بنده سالی ۵-۶ بار به لیبی سفر می‌کردم. بعد از اینکه وزیر سپاه شدم یکسال به لیبی نرفتم. بعد از آن مقامات لیبی بنده را رسماً به عنوان وزیر سپاه دعوت کردند. او بدون اشاره به تاریخ انجام این سفر می‌گوید: خاطرم هست در آن سفر، سردار صفوی و سردار وحید هم بودند. اولین باری بود که با لباس سپاهی می‌رفتیم. مقامات لیبی هم در سطح بالا استقبال کردند. قبل از اینکه به لیبی برویم جناب آقای‌هاشمی به من گفتند که بررسی کنید ببینید می‌توانیم از لیبی موشک بگیریم یا خیر. گفتم تلاشم را می‌کنم. بعد برای گرفتن پیام خدمت ریاست جمهوری وقت (مقام معظم رهبری) رسیدم. پیشنهاد آقای ‌هاشمی رفسنجانی را به ایشان عرض کردم. فرمودند پیشنهاد خوبی است. وقتی به لیبی رفتیم ابتدا با آقای جلود، معاون آقای قذافی دیدار کردیم. وی در ادامه مصاحبه خود با شهروند امروز می‌گوید: در مذاکراتمان، گفتم شما می‌گویید ایران ام‌القرای جهان اسلام است و تهران هم مرکزش. در حالیکه صدام هر روز تهران را هدف قرار می‌دهد و ما تجهیزات کافی برای دفاع نداریم. گفت چه می‌خواهید. گفتم موشک. جلود با این پیشنهاد کمی ‌تامل کرد و گفت این کار من نیست. کار شخص قذافی است. گفتم بروید آقای قذافی را آماده کنید. رفیق دوست در ادامه به دیدارش با قذافی اشاره و می‌افزاید: بعد از آن دیدار، جلود گفت کار خودت را کردی. بیایید موشک‌هایتان را ببرید. رفیق دوست در ادامه به کمک لیبی در خصوص برخی ادوات نظامی آمریکایی اشاره کرده و می‌گوید: نیروی دریایی ایران در زمان شاه، با نیرو دریایی لیبی هر دو توسط آمریکایی‌ها درست شده و کاملاً شبیه هم بود. ما دو ناو بزرگ داشتیم که درست مثل ناوهای لیبی بود. وقتی قذافی در لیبی به مسند قدرت نشست، تجهیزات روسی را جایگزین ناوهای آمریکایی کرد. بنابراین تجهیزات ناوهایمان را از لیبی گرفتیم. با دو کشتی تجهیزات ناوها را آوردیم. در حقیقت رفاقتمان از اینجا شروع شد. قذافی دلسوز ایران؟ اگرچه برخی معتقدند قذافی به خاطر مواضع ایران دوستانه(!) در طول جنگ ایران و عراق به ایران کمک نظامی کرده است، اما با توجه به مواضع قذافی در طول جنگ که مدام تغییر می‌کرد، همچنین برخی کارشکنی‌های ماموران لیبیایی مستقر در ایران، به نظر می‌رسد رهبر لیبی بیش از اندازه شعار زده بوده است. وی اگرچه در ابتدای اغاز جنگ ایران و عراق، ضمن انتشار پیام‌هایی به سران کشورهای عرب از آنها رسما خواست که همراه ایران و در مقابل لیبی بایستند، اما بعد‌ها ضمن پیشنهاد به ایران برای حمله به عربستان و درگیری‌هایش با این کشور مشخص شد که منافعی هم از ارسال آن پیام برای پادشاه عربستان داشته است. در واقع قذافی به شدت از استقرار هواپیماهای جنگی آمریکا در خاک عربستان آشفته بود. وی اندکی پس از انتشار پیام معروفش به سران کشورهای اسلامی، نسبت به استقرار هواپیماهای آمریکایی در عربستان هشدار داد. در ادامه نیز مشاهده می‌شود که قذافی از ایران تقاضا می‌کند که به عربستان حمله کند! این درخواست خاص قذافی با پاسخ منفی مقامات ایران روبرو می‌شود، همچنین مشاهده می‌شود که بلافاصله پس از اقدام اقدامات بازدارنده آمریکا، لیبی مواضع متفاوتی در مقابل ایران اتخاذ می‌کند که خود حاکی از نوعی نگاه منفعت‌طلبانه است. اینها در کنار ربایش امام موسی صدر، نشانه‌هایی از رفتار صرفا ایدئولوژیک بدست نمی‌دهد. در مقابل این موضع که رابطه ایران و لیبی یک سره به نفع لیبی بوده نیز معقول به نظر نمی‌رسد. لیبی در جهت منافع خود که همراهی با جبهه ضد پیمان کمپ دیوید بوده حرکت کرده و ایران نیز از این فرصت سود جسته است. اگرچه بیش از ۲ دهه از پایان جنگ تحمیلی گذشته است، با این حال هنوز گزارش جامعی از روابط تسلیحاتی و نظامی ایران و لیبی منتشر نشده است. منابع: ۱- خاطرات‌هاشمی رفسنجانی؛ کارنامه و خاطرات سال ۱۳۶۵ " اوج دفاع " – دفتر نشر معارف انقلاب ۲- خاطرات‌هاشمی رفسنجانی؛ کتاب کارنامه و خاطرات سال ۱۳۶۶ « دفاع و سیاست » – دفتر نشر معارف انقلاب ۳- هفته نامه شهروند امروز ۴- هفته‌نامه مثلث ۵- آرشیو روزنامه جمهوری اسلامی ۶- آرشیو روزنامه اطلاعات