مقدمه : در سالهای اخیر ، موضوع پراهمیت ایجاد یک سد دفاعی در برابر اهداف پروازی با سطح مقطع پایین یا هواگردهای بدون سرنشین به سرفصل اولویت ارتشها درآمده است و بالتبع ، شرکتهای سازنده سلاح نیز درصدد برآمده اند تا این نیاز را به بهترین شکل ممکن پاسخ دهند . با توجه به این مساله ، شرکت راینمتال آلمان اخیرا نمونه جدیدی را برای مقابله با این چالش معرفی نموده که با عنوان تجاری ماژول رزمی جهانی اسکای رنجر-30 شناخته میشود و قابلیت نصب بر روی پیکربندی های رزمی متنوعی را داراست. تا قبل از جنگ قره باغ ، تنها مورد بسیار موفقیت آمیز از کاربرد بدون سرنشین ها ، عملیات ارتش عبری برضد سامانه های دفاع هوایی سوری ها در دره بقاع بشمار می آمد ، اما جنگ قره باغ (بعنوان جنگ بین دو کشور ) این پیش زمینه را بطور کامل از میان برد روند توسعه نسخه جدید : براساس برنامه ریزی های صورت گرفته ، این نمونه جدید در سوم مارس 2021 بصورت آنلاین رونمایی گردید و درجریان این رونمایی ، نمایندگان شرکت راینمتال فلسفه بروزرسانی این سیستم دفاع هوایی و همچنین اهداف تعریف شده برای آن را برای مخاطبان توضیح دادند . بدین ترتیب ، مهندسین این پروژه معتقدند که درگیری های اخیر در سطح جهانی ، چالش جدیدی را پیش پای ارتشها قرارداده و ساختار پدافند هوایی می بایست متناسب با این تهدیدها خودرا به روز نماید . ارتشهای اروپای غربی ، بخصوص بوندس وهر ( ارتش آلمان ) بدلایلی بخشی از توان دفاع هوایی خود را بازنشسته نمود و به همین علت توان رزمی آن تا حد بسیار زیادی کاهش یافته ، چنانکه براساس مطالعاتی که اخیرا صورت گرفته ، این ارتش بدون وجود تعداد کافی از نمونه بروزشده سامانه ژپارد ، توان قابل ملاحضه ای برای مقابله با تهدیدات مدرن نداشته که مجموعه این موارد باعث گردید تا یک برنامه جدید به منظور پاسخ به این تهدید ، در دستور کار قرار گیرد . در نتیجه بروز چنین نیازی ، سامانه دفاع هوایی اسکای رنجر-30 توسط شعبه مستقر در سوئیس شرکت راینمتال ( اورلیکن سابق) برای مقابله با چنین چالشی توسعه پیدا نمود که در واقع امر ، الگوی اصلی آن ، سیستم دفاع هوایی اسکای رنجر-35 بود ، در حالی که با ارتقاء صورت گرفته ، یک سامانه کاملا جدید با جایگزینی سیستم های قدیمی که ویژگی های بسیار بهتری به منظور مقابله با بخش قابل توجهی از تهدیدهای جدید را داراست ، بوجود آمد . در حال حاضر ، کار طراحی برخی اجزاء این سیستم در حال اجراست تا در اواسط سال 2021 نخستین شلیک های آزمایشی خود را به ثبت رساند . بدین ترتیب این سیستم تا قبل از پایان سال جاری ( 2021 ) تحویل بخش آزمایش شرکت شده و آزمایشات میدانی را پشت سرخواهد گذاشت . پس از اتمام آزمایشات و بهینه سازی های تکمیلی ، برنامه را متوقف نوده و برای صرفه جویی در هزینه ها و زمان مورد نیاز ، خط تولید یا ارتقاء تنها درصورت دریافت سفارش جدید راه اندازی می شود که این امر بدان معناست که راینمتال پس از امضاء قرارداد ، بسرعت آماده تولید انبوه آن خواهد بود . ویژگی های فنی : اسکای رنجر-30 یک برجک مجهز به توپ و سامانه های الکترونیکی است که برای نصب بر روی طیف متنوعی از پیکربندی های مورد نیاز مشتری طراحی شده است . برجک این توپ بدون سرنشین بوده و کاربران در داخل بدنه خودرو مستقر می شوند ، درحالی که امکان نصب یک دریچه و انتقال خدمه به درون برجک نیز وجود خواهد داشت . وزن کل این محصول چیزی در حدود 2.5 تن است که در مقایسه با برجک 4 تنی اسکای رنجر-35 بسیار سبک تر به نظر می رسد .بدنه این نمونه جدید از یکسری صفحات زرهی تشکیل شده که سطح 2 استاندارد STANAG4569 را برآورده می سازد . علاوه براین ، بدلیل طراحی آینده نگر ، امکان نصب سیستم های اضافی مورد نیاز مشتری ، حتی در حوزه حفاظت و رساندن استاندارد حفاظتی به سطح 4 نیز وجود دارد که در چنین سطحی ، تمامی بخشها ، از جمله لوله سلاح ، سامانه های اپتیکی و ... با پوشش زرهی محافظت خواهند شد . شعله پوش قابل برنامه ریزی توپ راینمتال- ماوزر جنگ افزار اصلی این سیستم جدید ، توپ چرخان خودکار KCE کالیبر 30 م.م محصول راینمتال است که نسخه سبکتر و و بروزشده گونه قدیمی تر اورلیکن KCA بشمار می رود . براساس داده های موجود ، این توپ با نرخ آتش 1000 تیر در دقیقه قابلیت درگیر شدن با اهداف در یک برد 3000 متری را دارد . از سویی دیگر ، شعله پوش جدیدی برای این توپ طراحی گردید که ضمن کاهش اندازه ، عملکرد بهتری را به نمایش می گذارد ، در حالی که برای بهبودکارایی برجک ، کل مجموعه ، بر روی یک پیکربندی که با نیروی الکتریکی کنترل میشود ، قرار داده شده که میتواند در همه جهات ( 360 درجه ) و تا زاویه 85 درجه مبادرت به شلیک نماید . مهمات مورد استفاده این توپ با کالیبر 173×30 م.م با قابلیت ترکش شوندگی شدید و ماسوره قابل برنامه ریزی چیزی در حدود 200 گرم وزن داشته و برای تضمین آسیب وارده به هدف ، 160 استوانه از جنس تنگستن را حمل می کند . این مهمات در گذشته توسط خودروهای رزمی آلمانی مجهز به توپ راینمتال- ماوزر MK-30-2/AVM استفاده شده و تستهای صورت گرفته ، عملکردبالای آن را به اثبات رسانده است . در پیکربندی اولیه ، تسلیحات اضافی تنها شامل دو پرتاب کننده نانرجک دودزای موسوم به سامانه ممانعت سریع (ROSY) در بخش جلویی است که شامل آرایش 9 تایی است .علاوه براین ، امکان نصب یک قبضه تیربار هم محور بنابر درخواست مشتری نیز وجود دارد . مضاف براین ، در بخش سمت چپ برجک نیز ، یک فضای مشخص برای نصب پرتاب کننده های جمع شونده مربوط به سامانه موشکی کوتاهبرد با آرایش دوتایی در نظر گرفته شده است . اما بخش اصلی این سامانه که وظیفه تشخیص اهداف هوایی را بر عهده دارد ، رادار چند ماموریته آرایه فازی راینمتال AMMR که در باند S کار می کند ، خواهد بود . این رادار شامل 5 آنتن آرایه فازی کوچک بوده که دوعدد ازآنها در بخش جلویی برجک و دوتای دیگر در بخش های جانبی و یکی هم در بخش پشت آن نصب می گردد که با این آرایش ، برد کشف اهداف با ابعاد کوچک را در حدود 20 کیلومتر تامین می کند که درصورت نیاز مشتری ، استفاده ار رادارهای اضافی نیز وجود دارد . برای پشتیبانی از ماموریتهای محوله به رادار ، این سیستم به یک سامانه الکترو-اپتیکی موسوم به سامانه جستجوی سریع مادون قرمز ( FIRST) مجهز می شود که در بخش عقب برجک قابل نصب است . وظیفه این سیستم ، بررسی فضای هوایی ، شناسایی اهداف و ارسال داده های بدست آمده به کاربر توپ بوده که برای این کار ، دوربین های با وضوح دید در روز و دید در شب و 2 فاصله یاب لیزری برای اهداف هوایی و زمینی درنظر گرفته شده است . براساس طراحی صورت گرفته ، تمامی داده بدست آمده از سامانه های الکترو-اپتیکی و رادار به سامانه کنترل آتش ارسال میشود که این داده ها در سیستم فوق الذکر محاسبه شده تا برنامه ریزی خودکار برای ماسوره مهمات آماده شلیک صورت گیرد . با این طراحی ، کاربر توپ بطور کامل بر روی روند اجرای شلیک نظارت داشته و تنظیمات مورد نظر را می تواند اعمال کند . برخی ناظران نظامی بر این عقیده اند که به احتمال بسیار زیاد ، تمامی داده های بدست آمده از این سیستم در یک گردان پدافندی می تواند برای کل شبکه به اشتراک گذاشته شود. قربانیان احتمالی بدون سرنشینهای ترک- عبری در جنگ قره باغ چشم انداز احتمالی : راینمتال براساس داده های موجود ، احتمالا این پروژه را تا مرحله تست گرم پیش خواهد برد ولی تولید انبوه آن تنها پس از دریافت سفارش صورت خواهد گرفت . اما با توجه به ویژگیهای این سیستم و افزایش تهدید های هوایی بدون سرنشین ، به احتمال فراوان ، مشتری های قابل توجهی برای خرید آن ، اقدام می کنند و راینمتال برای یک فروش خوب برنامه ریزی خواهد نمود . به گفته تحلیلگران نظامی ، این سیستم ، یک راه حل به نسبت جامع برای دفاع در برابر تهدید پهپادهاست و پیش بینی ها حاکی از آن است که این محصول آلمانی – سوئیسی ، با هزینه ای مناسب ، بهترین کارایی را ارائه می نماید . چنانکه گفته میشود اسکای رنجر-30 نیازمند پیکربندی حامل خاصی نیست و می توان آن را با طیف گسترده ای از خودروهای نظامی منطبق نمود که این عامل ، گستره خریداران احتمالی را افزایش خواهد داد . در واقع امر ، مجموعه پیشنهادی جدید راینمتال ابزارهای کشف بسیار قابل توجهی را در اختیار کاربران احتمال قرار داده است . بدین معنی که بر خلاف سایر نمونه های هم رده ، اسکای رنجر-30 با در اختیار گرفتن کیت AFAR مزیت قابل توجهی را نسبت به رقبایش پیدا می کند . سامانه های الکترو-اپتیکی اسکای رنجر -30 در کنار رادار آرایه فازی نصب شده روی این سامانه ، ضمن کشف دقیق تر اهداف هوایی با سطح مقطع کوچک ، دقت بسیار زیادی در شلیک و انهدام فراهم میکنند . توپ جدید راینمتال بدلیل ایجاد ارتباط دقیقتر و سریع میان سامانه های کشف و ماسوره مهمات مورد استفاده امکان شلیک های موثرتر را فراهم می آورد . تا جایی که به گفته یکی از دست اندرکاران پروژه ، شبیه سازی ها نشان میداد که مهمات این توپ با دقت بالایی موفق شده بود تا بخش های حساس یک پهپاد تجاری شامل باطریها ، دوربین ها را از میان بردارد . اما این مساله قابل ذکر است که چشم انداز پروژه اسکای رنجر-30 صرفا به قابلیتهای فنی آن ارتباط ندارد ، بلکه علاقه مشتریان و شیوه بکارگیری آن نیز اهمیت زیادی را دربر خواهد داشت . جنگ درسوریه ، لیبی و قره باغ نشان داد که پهپادها چه تسلیحات خطرناکی بشمار می روند و راینمتال نیز با استفاده از تجربیات فوق الذکر دست به ایجاد چنین برنامه ای زده است . آینده نزدیک : سال 2021 نخستین سری از آزمایشهای اسکای رنجر-30 را بخود خواهد دید و پس ازآن ، نواقص مشاهده شده برطرف و درسال 2022 مجموعه کامل این سیستم به نمایش درخواهد آمد ، ضمن اینکه احتمال افزایش برد کشف و حتی برد توپ نیز وجود دارد . با توجه به این مساله ، بازار سامانه های دفاع هوایی نیز احتمالا واکنش مثبتی به این سیستم جدید نشان خواهد داد ،در حالی انتظار این است که سایر شرکتها نیز مبادرت به تولید چنین سامانه هایی نمایند . پی نوشت : 1- بن پایه 2- سامانه دفاع هوایی اورلیکن اسکای رنجر-35(Oerlikon Skyranger.35) 3-استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی در انجمن میلیتاری ، براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی " منوط به ذکر دقیق منبع است . امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری ) بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند .