Al Musayara-20 تلاش عراق برای ساخت پهپاد خودکار در دهه 90 میلادی عراق تحقیقات و توسعه در زمینه پرنده های بدون سرنشین کنترل از راه دور را از طریق چندین پروژه مختلف پیگیری کرد. تلاش های اولیه در این زمینه توسط کمیته نظامی تحقیقات و توسعه عراق به سرپرستی دکتر عماد (از متخصصین عراقی) از سال 1993 تا 1996 صورت پذیرفت. از سال 1995 الی 1997 کمیته مذکور بر روی پروژه پهپاد الیمامه (Al Yamamah) کار میکرد ، پروژه ای که نقطه آغازین و اساس توسعه پهپاد های داخلی توسط عراق بود. پروژه الیمامه به جز طرح اولیه در سه فاز طراحی دیگر نیز دنبال شد که شامل طرح پهپاد های الیمامه 2 ، 3 و 4 را شامل میشد. پهپاد های الیمامه 2 و 4 دارای پیشران ملخی پیستونی بودند در حالی که الیمامه 3 پهپادی با پیشران جت بود. پیشران این پهپاد در حقیقت استارتر/واحد قدرت کمکی توربینی TS-21 بود که برای استفاده به عنوان پیشران پهپاد در آن تغییراتی اعمال شده بود. هر چند پهپاد الیمامه 3 به جهت نوع پیشران ، کلاس جدیدی از پهپاد های عراقی بود اما متخصصین عراقی با اطلاع از گستردگی به مراتب بیشتر پهپاد های موتور پیستونی (ملخی) در جهان و مصرف بالای سوخت و مداومت پروازی پایین پهپاد های جت ، توجه خود را به پروژه های ساخت پهپاد های پیستونی الیمامه 2 و 4 معطوف ساختند. صنایع ابن فرناس که از جمله صنایع دخیل در پروژه های پهپادی عراق بود (در حقیقت پهپاد ساز اصلی عراق) در نتیجه عدم موفقیت در پروژه تبدیل L-29 به پرنده بدون سرنشین و به دنبال نیاز به ساخت یک پهپاد نسبتا بزرگ با قابلیت های مد نظر ، طرح المیمامه 2 را از کمیته تحقیقات و توسعه عراق گرفته و آن را با افزایش ابعاد توسعه داد و در نهایت نام جدید المسیره-20 (با نام RPV-20 یا UAV-20 نیز شناخته میشود) را برایش برگزید. این پروژه گام مهمی در جهت تامین خواست صدام حسین دیکتاتور عراق برای ساخت پهپاد هایی با قابلیت کنترل خودکار توسط عراق بود. صنایع ابن فرناس به سرپرستی ژنرال ابراهیم اسماعیل در زمان کار بر روی پروژه المسیره 20 حداقل سه پروژه پهپادی در دست اجرا داشت اما پروژه المسیره 20 شاخص ترین آن ها و موفق ترین پروژه پهپادی با قابلیت پرواز خودکار در دست اجرای عراق بود. پروژه اول یک پهپاد کوچک با نام سراب 1 بود که جهت استفاده به عنوان هدف پروازی برای تمرین واحد های پدافندی توپخانه ای ساخته شده بود و مابین 500 الی 1000 متر برد داشت. در حدود 60 الی 70 فروند از این پهپاد توسط صنایع ابن فرناس تولید شد. پروژه دوم پهپاد المسیره 20 بود که به یک پیشرانه 342 سی سی ، سامانه ناوبری ماهواره ای و سیستم کنترل خودکار پرواز مجهز بود و امکان پرواز به صورت برنامه ریزی شده را داشت. سومین پروژه پهپادی با نامگذاری ابتدایی پهپاد 30 کیلویی بود. دلیل این نامگذاری ظرفیت حمل 30 کیلوگرم محموله توسط این پهپاد بوده. این پهپاد بعد ها المسیره 30 یا UAV-30 نام گرفت. نمونه اولیه ای از این پهپاد در صنایع ابن فرناس ساخته شد اما به جهت مشکلات هدایت و کنترل این پهپاد تا زمان حمله ائتلاف به عراق و انجام عملیات آزادسازی عراق به صورت غیر عملیاتی و تکمیل نشده باقی ماند. هر چند عراق موفق به تکمیل پروژه المسیره 30 تا پیش از حمله ائتلاف نشد اما قضاوت کمیته بازرسی عراق بر این است که این کشور در صورت در اختیار داشتن زمان بیشتر از امکان تولید پهپاد المسیره 20 و حتی نمونه های بزرگتر را نیز برخوردار بوده. در پاییز سال 2002 عراق با توجه به قابلیت های المسیره 20 ، این پهپاد را جهت تولید انبوه و کاربری نیروی هوایی عراق با نامگذاری جدید شاهین عراق انتخاب کرد.. در ماه ژوئن سال 2002 پهپاد المسیره 20 در حضور مقامات عراقی ، پروازی آزمایشی به مدت 3 ساعت را انجام داد و مسافتی در حدود 500 کیلومتر را طی کرد. بنا بر ادعای منبعی با دسترسی مستقیم (از مقامات دخیل در پروژه) ، پهپاد در طول پرواز نمایشی در محدوده 15 کیلومتری از نقطه برخاست پرواز کرده است و طی 500 کیلومتر مسافت توسط آن با گردش مداوم در این محدوده صورت گرفته. در طول پرواز ، پهپاد المسیره 20 در ابتدا توسط ایستگاه کنترل زمینی هدایت شده و در نهایت ادامه پرواز آن تا زمان بازیابی بر عهده سیستم هدایت خودکار قرار میگرفت.در نوامبر سال 2002 ، صنایع ابن فرناس قراردادی جهت ساخت و تحویل 36 فروند پعپاد المسیره 20 به ارتش عراق (مشخصا واحد پهپادی نیروی هوایی عراق) منعقد کرد. قرارداد مشابهی شامل تحویل 36 پهپاد به گارد ریاست جمهوری عراق جهت تشکیل و تجهیز یگان پهپادی این واحد نیز منعقد شد. قرارداد نخست شامل تحویل 30 فورند پهپاد المسیره 20 با سیستم هدایت خودکار و قابلیت پرواز برنامه ریزی شده جهت مصارف گشت و شناسایی و شش پهپاد المسیره 20 صرفا دارای سیستم کنترل زمینی جهت انجام اموزش های پروازی بود. این قرارداد دارای یک بخش ثانویه بود که تحویل دوازده پهپاد یمامه 11 (YAMAMA-11) برای اهداف اموزشی (یا به عنوان هدف پروازی برای تمرین پدافند) ، هشت سیستم شبیه ساز ، کنترل ، هدایت و ناوبری به صورت جداگانه و شش ایستگاه کنترل زمینی را نیز شامل میشد. در سال 2004 در گزارشی که توسط کمیته بازرسی عراق منتشر شد ، اعلام گردید که این کمیته امکان تایید تحویل موارد مندرج در قرارداد پهپادی صنایع ابن فرناس را ندارد و از چگونگی و سطح اجرای قرارداد اطلاعات کافی و قابل تایید موجود نمی باشد. هر چند که از نظر این کمیته قرارداد به احتمال زیاد به صورت کامل اجرایی نشده و صرفا به صورت محدود از جمله تحویل چند پهپاد (از مجموع 36 فروند سفارش اولیه و 36 فروند سفارش گارد ریاست جمهوری) و اجزای مرتبط محقق شده است. همانطور که در بالا اشاره شد المسیره 20 پهپادUAV-20 موفقیت آمیزترین تلاش عراق برای ساخت پهپاد خودکار بود. سازمان های جاسوسی امریکا عقیده داشتند که احتمالا این نوع از پهپاد های عراق برای حمل مواد میکروبی در نظر گرفته شده اند. در ادامه حتی این گونه در نظر گرفته شده بود که عراق ممکن است قصد حمله به امریکا توسط این پهپاد ها را داشته باشد. این نتیجه گیری بر اساس تلاش ها عراق برای بدست آوردن نقشه ها و نرم افزارهای توپوگرافی خاک امریکا برای سیستم هدایت پهپاد های خود بود. هرچند بازرسان گروه بازرسی عراق (ISG) عقیده داشتند که هدف پایه ای پهپاد های کوچک عراق پخش مواد میکروبی بوده است با این وجود برخی ویژگی های این پهپاد از جمله برد آن مشخص ساخت که المسیره 20 به عنوان پهپادی برای ماموریت مراقبت و شناسایی در میدان جنگ طراحی شده است تا یک پهپاد با قابلیت انجام حملات میکروبی در عمق خاک دشمن. البته گروه بازرسی عراق اشاره میکند که اگر رهبری عراق تصمیم لازم رو برای تبدیل این پهپاد داشت و افشانه های مناسب نیز در دسترس بود، این پهپاد با توجه به برد و ظرفیت حمل محموله و سیستم هدایت خودکار میتوانست برای حمل و پخش مواد میکروبی بکار رود. هرچند این پهپاد با توجه به بررسی های ISG ، فاقد توان حمل محموله کافی برای تبدیل شدن به یک پهپاد حامل مواد میکروبی عملیاتی بود. از نظر ارتش عراق پهپاد میبایست دارای توانایی های فنی شامل هدایت پذیری ، سیستم هدایت خودکار بر اساس هدایت داخلی (ژیروسکوپ) و هدایت GPS و خلبان خودکار قابل برنامه ریزی میبود. پهپاد فاقد قابلیت ارسال تصاویر زنده دوربین به ایستگاه زمینی بود و تصاویر دوربین در حین عملیات ضبط میگردید و سپس پس از بازگشت پهپاد این تصاویر بازیابی میگردید. طبق اظهارات مهندسین پروژه در یک مورد از مرکز فنی ابن فرناس خواسته شده بود تا پهپاد را به سیستم های جنگ الکترونیک مجهز کند که البته به دلیل محدود بودن ظرفیت حمل پهپاد انجام نگردید. مرکز ابن فرناس پهپاد المسیره 20 را برای مقاصد شناسایی طراحی کرده بود. بنا به گفته وزیر صنایع نظامی عراق عبدالتواب ملا حویش درس های گرفته شده از جنگ با ایران محرک اصلی این پروژه بوده است چرا که بسیاری از افسران ارشد که با بالگرد در حال انجام ماموریت های شناسایی بودند با هدف قرار گرفتن بالگرد کشته شده بودند که نیاز به یک پهپاد شناسایی را پیش از پیش آشکار میکرد. هرچند نقش دیگری نیز برای این پهپاد در نظر گرفته شده بود ، از اواخر سال ۲۰۰۲ سرگرد گارد ریاست جمهوری عراق بنام عمارعمیل مجوز تبدیل و استفاده پهپاد را در نقش موشک کروز برای حمله به اهداف از پیش تعیین شده را از دیوان ریاست جمهوری عراق اخذ کرده و از مرکز ابن فرناس نیز همکاری در این زمینه خواسته شده بود تا تست پروازی ای را جهت بررسی امکان چنین کاری انجام دهد. پهپاد میبایست توانایی هایی نظیر پوشش محدوده ای به شعاع ۱۲۰ کیلومتر و حمل ۲۰ کیلو مواد منفجره و ارتفاع پروازی ۳ کیلومتر را دارا میبود. پهپاد بعد از ورود به محدوده هدف میباید هدف را با دقت ۹۹ درصد مورد اصابت قرار میداد.نتایج نخستین تست ها امیدوار کننده بود و مرکز ابن فرناس سفارش تولید ۵۰ پهپاد تبدیل یافته المسیره 20 را دریافت کرد. هرچند مرکز ابن فرناس به ادعای سرگرد ریاست جهموری درباره حمل ۲۰ کیلوگرم مواد منفجره مشکوک شده بودند، همانطور که وزیر صنایع نظامی عراق نیز اشاره کرده بود ماموریت هایی در برد ۱۲۰ کیلومتر با استفاده از موشک ها نتایج بهتری داشت تا سر جنگی کوچک ۲۰ کیلوگرمی که احتملا قرار بوده در نقش حمل کننده مواد میکروبی بکار رود. چرا که ساخت پهپاد حمل مواد میکروبی نیاز به جایگزینی سیستم چتر نجات با افشانه میبود و این کار پهپاد را به یک سلاح یکبار مصرف تبدیل میکرد درست مثل موشک های کروز. نقش اصلی ای که برای این پهپاد در نظر گرفته شده بود کماکان در پرده ای از ابهام قرار دارد. بررسی های دقیق تر که برروی دو فروند پهپاد المسیره 20 که بعد از جنگ دوم خلیج فارس و اشغال عراق انجام شد نشان میداد که این پهپاد از موتور پیستونی WAE 342 ساخت انگلستان استفاده میکرد که بنظر میرسید مشابه پروژه الیمامه در اوایل دهه نود میلادی بود.اکثر قطعات مورد استفاده در سیستم هدایت پهپاد از منابع خارجی تهیه شده بود که نقض تحریم های تسلیحاتی شورای امنیت بر علیه عراق بود. مرکز ابن فرناس سیستم های خلبان خودکار MP2000 و 3200VG را از شرکت تایوانی Advantech خریداری کرده بود. مهندسان مرکز ابن فرناس نرم افزاری را برای برنامه ریزی کردن کامپیوترهای پهپاد نوشته بودند و قبل از پرواز توسط لپ تاپ بروی کامپیوتر داخلی پهپاد برگزاری میشد. سیستم GPS پهپاد بر طبق گزارشات توسط روسیه ساخته شده بود. عراق همچنین سیستم های خلبان خودکار MP2000 و3200VG را توانسته بود از طریق یک عامل استرالیایی بدست آورد. این سیستم ها هرگز روی این پهپاد نصب نشد چرا که تنها کمی قبل از جنگ دوم خلیج فارس و اشغال عراق توسط امریکا به دست عراق رسید. در همین محموله بود که امریکا نرم افزارها و نقشه های توپوگرافی از خاک اصلی امریکا رو بدست آورد که منجر به نتیجه گیری ای شد که عراق قصد حمله به خاک اصلی امریکا رو با استفاده از پهپاد ها را داشته است که قبلا اشاره کردیم. یکی دیگر از سیستم های هدایت احتمالی برای پهپاد در سال ۱۹۹۸ زمانی که شرکت الرازی وابسته به گروه صنایع نظامی عراق شروع به کار بروی سیستم های هدایت براساس لیزر برای پهپاد نمود. تلاش ها در اوایل سال ۲۰۰۰ با پرواز آزمایشی با استفاده از سیستم هدایت لیزری در آکادمی پرواز تکریت به اوج خود رسید. این پهپاد که در مرکز ابن فرناس تحت نام المسیره و به عنوان یکی از اعضای خانواده پهپادهای المسیره شناخته میشد قادر به پرواز در مسافت بین ۶ تا ۱۰ کیلومتر و ارتفاع ۷۰۰ متر بود.پهپاد به رنگ قرمز با نوارهای زرد رنگ آمیزی شده بود، سیستم هدایت لیزری فرامین هدایتی را توسط پرتو لیزر به پهپاد منتقل میکرد و کنترل یکطرفه بود هرچند کار بروی ساخت سیستمی که تصاویر نیز به همین روش از پهپاد به ایستگاه زمینی منتقل نماید آغاز شده بود. سیستم هدایت لیزری نیازمند یک تعقیب کننده اپتیکی بود تا همیشه پرتوی لیزر ایستگاه زمینی را بروی گیرنده روی پهپاد نگر دارد. اگر عراق موفق به عملیاتی کارن کامل این ایده میشد معنی آن این بود که عراق موفق میشد بدون استفاده از امواج رادیویی قادر به کنترل پهپاد باشد. به دلیل استفاده از پرتوی لیزری در هدایت پهپاد امکان کشف و باخبر شدن دشمن از سیگنال های هدایتی و کنترلی پهپاد وجود نداشت همچنین امکان جمینگ هم بروی سیگنال لیزری برخلاف سیگنال های رادیویی امکان پذیر نبود. اگر گزارشات مبنی بر کنسل شدن این پروژه توسط وزیر صنایع نظامی عراق درست باشد نشان از درک ناصحیح وی از قابلیت های بلقوه این پروژه دارد. سیستم های ساخت خارج از عراق که در پهپاد المسیره 20 استفاده شده بود عبارت بودند از : Remote-control unit labeled "PCM Telecommand System, Skyleader Radio Control Limited" (سیستم هدایت) Feranti Technologies vertical gyro Type FS60P (ژیروسکوپ) Video recorder labeled "VCR Vinton Military Sytems Ltd" (ذخیره سازی تصویر) Single rate gyro units labeled "BAE Systems" (ژیروسکوپ) Electronic unit labeled "DMS Technologies, 08/02" (واحد الکترونیک) Sony 700X Super Steady Shot, digital eight video camera, model DCR-TRV530E (دوربین) Humphrey vertical gyro, model VG34-0803-1 (ژیروسکوپ) Multiplex Micro-IPD 7-channel narrowband receiver 35 MHz (سیستم کنترلی ۷ کاناله با فرکانس کاری ۳۵ مگاهرتز) Schmalband-Empfanger multiplex Uni 9, 35 MHz (گیرنده باند کوتاه ۳۵ مگا هرتز) کپی با ذکر منبع: میلیتاری اشتوکا - گوبلز