بسم الله الرحمن الرحیم با توجه به اهمیت یافتن قدرت هوایی در ارتش های مدرن ، فرمان تاسیس رسته هوایی در ایران ، به تاریخ 11 خرداد 1303 ، زمانی که رضاخان ( پهلوی اول ) در سمت وزارت جنگ قرار داشت ، صادر شد . با این حال سیر تکوین این نیرو ، تحولات پرفراز و نشیبی را طی نموده است که بررسی آن ، در این فرصت کوتاه نمی گنجد ، اما در طول 90 سال سابقه استفاده از ماشین های پرنده در کشور ، نمونه های خاصی از این ماشین ها وارد کشور شده اند که شاید بررسی کوتاه آنها ، خالی از لطف نباشد . ورود به خدمت غیر نظامی : ارتش ایالات متحده در جریان جنگ جهانی دوم ، چیزی در حدود 12800 فروند بمب افکن B-17 را تولید نمود که بخش عمده ای از آنها در جنگ علیه متحدین مورد استفاده قرار گرفت . اما پس از فروکش نمودن آتش جنگ جهانی دوم ، تعداد زیادی از این دژ های پرنده که از جنگ جان سالم به در برده بودند ، بلااستفاده مانده ، بنابر این ، تعدادی از انها به سایر کشورها فروخته شدند و بعضی نیز ، سرنوشتی بهتر از اوراق شدن پیدا ننمودند . با این حال ، خطوط هوایی غیر نظامی ایالات متحده ، برای پر نمودن موقت خلاء ناشی از عدم تولید پرنده های حمل و نقل غیر نظامی در دوران جنگ ، تعداد ی از این بمب افکن ها را پس از تغییر چیدمان داخلی ، برای حمل کالا و مسافر بخدمت گرفتند ، که یکی از مهمترین خطوط هوایی که در این زمینه پیش قدم گردید ، خط هوایی (TRANS WORLD (TWA ، بشمار می رود . این شرکت ، نخستین پرنده B-17 تغییر یافته خود را با رجیستر 44.85728 که بعدها با رجیستر غیر نظامی NX 4600 ثبت گردید را به تاریخ 17 ژوئیه 1946 دریافت نمود . پرنده فوق الذکر ، پس از چند تغییر در شماره ثبت خود ، سرانجام در آوریل 1947 به پهلوی دوم فروخته شد و شماره ثبت EP-HIM را دریافت و پس از مدتی به یک شرکت فرانسوی فروخته شد . با این وصف ، نحوه ورود این پرنده سابق سپاه هوایی نیروی زمینی ارتش ایالات متحده به ایران ، خواندنی است : در سال 1948 ( 1327 شمسی ) ، چشم پهلوی دوم ، به یکفروند بمب افکن B-17 افتاد که در فرودگاه مهرآباد تهران ، پارک شده بود . این هواپیما که شرکت TWA ، از آن برای حمل و نقل کالا استفاده می نمود ، بقدری جذاب می نمود که پهلوی در یک نگاه ، عاشق آن شد . نمایندگی شرکت TWA که شیفتگی او به این پرنده را مشاهده نمود ، به وی پیشنهاد نمود تا یکی از خلبانان ارشدش ، نحوه هدایت و پرواز با آن را به وی بیاموزد . در همان جلسه نخست آموزش ، پهلوی ، هدایت هواپیما رابر عهده گرفت و همین که سرعت پرنده در جریان پرواز افقی به حد مطلوب رسید ، وی شروع به اجرای مانورهای رزمی می نمود ، چنانکه گویی یک هواپیمای بمب افکن را در شرایط واقعی ، هدایت می کند . خلبان به نیت اینکه درسی به او بیاموزد ، به وی یادآوری نمود که اگر یکی از پیشرانه ها را از کار بیاندازد ، بیشتر لذت خواهد برد . بنابراین ، پیشرانه سمت چپ را خاموش نمود ، اما ظاهرا" این مساله برای محمد رضا ، زیاد مهم نبود ، چرا که وی ، همچنان با سه موتور ، به مانورهای پر پیچ و تاب ادامه می داد . پس از پایان مانورها و زمانی که قصد بازگشت به مهرآباد وجود داشت ، پهلوی متوجه شد که نحوه فرودش درست نیست و به ناچار مجددا" ارتفاع گرفت . خلبان که متوجه قضیه شده بود ، از او پرسید که این بار خیال دارد که چگونه فرود بیاید که وی خنده کنان جواب داد که نمی داند ، چرا که هرگز یک بمب افکن B-17 را فرود نیاورده است . اما پس از چند مرتبه تمرین ، فرود دوم ، موفقیت آمیز بود . زمانی که پرواز به پایان رسید ، پهلوی ، بسرعت دستور خرید این هواپیما را صادر نمود ، ولی خلبان شرکت TWA ، به هیچ عنوان ، زیر بار آموزش وی نرفت . تصاویری از پرنده B-17 به رجیستر NX 4600 نویسنده ، مترجم و گرد آورنده : MR9 Military.ir Copyright تمامی حقوق برای انجمن میلیتاری محفوظ است. منابع : 1- دژپرنده ، محمدی رفیع ، یاشا ، چاپ نخست ، 1385 2- تاریخ نیروی هوایی ایران ، علی بابایی ، غلامرضا ، چاپ نخست ، 1383 3- http://www.twaseniorsclub.org/TWAB17/TWAB17.html پی نوشت : نکته ای که در ارتباط با این موضوع قابل توجه است ، تفاوت تاریخ ورود این پرنده به ایران در منابع داخلی و خارجی است که شاید در یک فرصت مناسب ، بتوان آن را مورد بررسی قرار داد .