[align=center]Vympel R-33[/align] [align=center][/align] ويمپل آر-33 يا با نام روسي Вымпел Р-33 كه در سازمان ناتو به نام AA-9 Amos شناخته مي‎شود، پيشرفته‏ترين موشكهاي هوا به هوايي است كه توسط اتحاد جماهير شوروي، طراحي و ساخته شده است. از اين موشك، به عنوان سلاح اصلي و ويژهء جنگندهء رهگير ميگ31 نام برده شده و عبارت Main Caliber of MiG-31 به آن اطلاق شده است. اين سلاح، در اصل براي هدف قرار دادن هواپيماهايي چون SR-71 Blackbird ، B-1 Lancer و B-52 Stratofortress طراحي و ساخته شده است. یک ترکیب جدانشدنی R-33 / MiG-31 يك تركيب جدانشدني رهگیر / موشک را تشكيل مي‏دهند كه همانند تركيب قديمي Bisnovat R-40/MiG-25 مي‏باشد. اگرچه R-33 بسيار لايق‏تر و مدرن‏تر از موشك قديمي و سنگين‏وزن R-40 مي‏باشد كه در اصل براي رهگيري و شكار بمب‏افكن مافوق‏صوت XB-70 (ساخت كمپاني North American Aviation) توسط MiG-25 ساخته و پرداخته شده بود. R-40 داراي نقائص عمده و مهمي بود كه از آن جمله مي‏توان به نداشتن قدرت مانور اشاره كرد كه استفاده از آن را بر عليه اهداف هوايي كه در حال انجام مانور بودند، غيرممكن مي‏ساخت. ميگ31، بسيار انطباق‏پذير ساخته شده و به همين جهت قادر است موشكهاي قديمي R-40 را نيز مورد استفاده قرار دهد. عملکرد همانند عملكرد و تركيب‏بندي ظاهري موشك آمريكايي AIM-54 Phoenix، موشك R-33 براي رهگيري اهداف، تركيبي از آشيانه‏يابي نيمه‏فعال راداري را مورد استفاده قرار مي‏دهد؛ براي اهداف نزديك، و همچنين اهداف در فاصلهء متوسط، از آشيانه‏يابي نيمه فعال راداري (semi-active radar homing) و براي اهداف بسيار دور، از سيستم جهت‏يابي اينرسيايي (inertial navigation) استفاده مي‏كند. اين موشك، همچنين بسيار ارزان‏تر از AIM-54A مي‏باشد. رادار فازبندي شدهء زاسلون در ميگ31 (Phased Array Radar)، هستهء اصلي رهگيري هوايي را تشكيل مي‏دهد. نحوهء جستجوي اهداف هوايي اين رادار با مدل نصب شده در جنگندهء F-14 تفاوت دارد. رادار آمريكايي از روش جستجوي مكانيكي بهره مي‏برد در حالي كه نوع روسي، از روش به‏هنگام‏سازي پرتوهاي الكترونيكي (Electronic Beam Switching) استفاده مي‏كند. اين روش، به هدايت همزمان 4 موشك هوا به هوا، كمك شاياني مي‏كند؛ ضمن اينكه استفاده از موشك را بر عليه اهداف پرندهء نزديك سطح زمين، ميسر مي‏سازد. کاربران موشك هوا به هواي R-33 در خدمت كشورهاي مشترك‏المنافع (احتمالن منظور قزاقستان است) و روسيه باقي مانده است، هرچند كه اين موشك، تاكنون به همراه ميگ31 در يك نبرد واقعي، مورد استفاده قرار نگرفته است. [align=center][/align] پيشرفت و توسعه تاريخ پيدايش R-33 بخشي جدايي ناپذير از تاريخچهء پيدايش هواپيماي حمل كننده‏اش مي‏باشد: شكاري رهگير MiG-31. مجوز كار طراحي هواپيماي E-155MP كه نوع مدرنيزه شدهء ميگ25 بود و بعدها منجر به تولد ميگ31 گرديد، به تاريخ 24 مي 1968 توسط دولت اتحاد شوروي صادر گرديد. در آن زمان، رقابتي جهت ساخت موشكهاي مناسب براي هواپيماي در دست ساخت E-155MP آغاز شد. اما موشك Izdeliye 410 طراحی شده توسط شرکت ويمپل، به وسيلهء سرطراح ارشد اين شركت به نام A.L.Lyapin در برابر موشك K-50 ساخت شركت PKPK طراحي شده توسط M.R.Bisnovat (سرطراح ارشد و سازندهء موشك R-40 جهت ميگ25) برنده اعلام شد. K-33 موشك برندهء مناقصه، در مرحلهء ساخت به K-33 نام گذاري شد تا ادامه دهندهء نام‏گذاري موشكهاي قبلي K-13 و K-23 باشد. كار طراحي اين موشك، توسط سرطراح دوّم اين شركت V.V.Zhuravlev و رياست تيم طراحي Y.K.Zakharov ادامه يافت. دو نمونهء اوليه از اين موشك به سال 1968 ساخته شدند. (همانند K-40 داراي كانارد بودند تا بتوانند در زير بال هواپيما جايگذاري شوند) پيش نمونهء پروژه، به سال 1970 كامل گشت و آزمونهاي پروازي آغاز شدند. يكي از اين آزمايشات، بر روي يك ميگ25 تغيير يافته انجام گرفت كه از اين ميگ با نام P-10 ياد مي‎شود. به سال 1972، براي اولين بار، آزمون پرتاب موشك K-33 به طور مستقل و توسط جايگاه ويژهء نصب شده در زير بال ميگ25 به نام APU-40 انجام گرفت. يك فروند MiG-21 به شمارهء №76211524 به يك مدل آزمايشي با نام LL-21 تبديل شد تا عملكرد جستجوگر جديد نصب شده روي موشك K-33، بر روي آن مورد آزمايش قرار گيرد؛ و همچنين يك فروند هواپیمای Tu-104 به شمارهء №42324 به مدل آزمايشي LL-104-518 با کد رمز Vzlet تبديل شد. (اين مدل از توپولف104 به نام LL-2 نيز شناخته مي‏شد) قرار شد عملكرد رادار زاسلون، جهت آشيانه‏يابي هواپيماي مدلي كه در آن، هدفياب موشك K-33 نصب شده بود، مورد سنجش قرار گيرد. بدين طريق، هواپيماي Tu-104 به وسيلهء رادار زاسلوني كه درونش نصب گرديده بود، هواپيماي مدل را كه ميگ21 بود، تحت كنترل قرار مي‏داد. ردياب اوليهء موشك K-33 كه درون ميگ21 مدل، نصب شده بود، GVM-410 نام داشت. آزمونهای پرتابی در مراحل بعدي آزمون، ردياب RGS-33 كه از نوع نيمه فعال راداري بود (SARH) و همچنين ردياب مادون قرمز TGS-33 بر روي K-33 مورد آزمايش قرار گرفتند. ساير موارد كانديد شده جهت آزمايش در قسمت جستجوگر، شامل يك جستجوگر فعال راداري (active radar homing) و يك جستجوگر دوگانهء‌مادون قرمز و راداري فعال بود. اما انتخاب نهايي مدلي بود بر اساس جستجوي نيمه فعال راداري كه داراي يك مرحلهء اوليهء ردياب اينرسيايي بود. دستگاه آشيانه‏ياب، به نام MFBU-410 ناميده شد و توسط B.I.Ermakov تحت سرپرستي شرکت Akopyan طراحي شد. موشك دچار طراحي مجدد شد تا قادر به استفاده از جستجوگر جديد كه بزرگتر بود، باشد و همچنين بتوان آن را در محل اتصال جديد زير بدنه نصب نمود. كار طراحي مدل جديد موشك، بر اساس پيش‏نويس پروژه جديد به سال 1972 آغاز شد. (با در نظر گرفتن بالچه‏هاي فوقاني تاشونده و فاصلهء كاسته شدهء بالچه‏ها از 1100 م م به 900 م م، قابليت پرتاب قبل از روشن شدن راكت و سرجنگي قوي‏تر شده) يك موشك مشقي، 5 موشك طبق برنامه (Programmed)، و 8 موشك آزمايشي (Trial) در سال 1972 مطابق طرح جديد ساخته شدند. به سال 1973، سه فروند از 14 موشك ساخته شده، توسط MiG-25P-10 شليك شدند. انواع گوناگوني از سرجنگي مورد آزمايش قرار گرفتند: * سرجنگي به شدت منفجرهء چند تكه شونده (high explosive fragmentation) * سرجنگي ميله‏اي شكل پيوسته (continuous-rod warhead) ضمن اينكه آزمايشات رادار و جستجوگر موشك، بر روي هواپيماي مدل LL-2 ادامه يافتند. به سال 1974، 11 بار آزمايشات پرتابي موشك، توسط هواپيماي MiG-25P-10 انجام شد و طي اين آزمايشات، 40 فروند موشك شليك شد. طي اين مدت، اولين پرتاب كننده‏هاي اين موشك به نام AKU-33 و سرهاي جنگي جديد به نام B-410 بر روي خط توليد قرار گرفتند. ضمن اينكه آزمايشات جستجوگر و رادار به نام MFBU-410/Zaslon در پايگاه هوايي Akhtubinsk و به وسيلهء هواپيماي LL-2 ادامه يافتند. [align=center][/align] ورود به خدمت MiG-31 اولين پرواز هواپيماي جديد كه اكنون MiG-31 (به شمارهء №831) ناميده مي‎‏شد، به تاريخ 16 سپتامبر 1975 انجام شد. (تا پايان سال، بيش از 12 پرواز آزمايشي صورت گرفت) طي اين مدت، و قبل از ارسال اين هواپيما به كارخانه جهت بهينه‏سازي پرتابگرها، بيش از 20 پرتاب موشك از طريق هواپيماي MiG-25-P-10 انجام شد. اولين آزمايشات پرتابي موشك از هواپيماي مدل LL-2 (همان Tu-104 كه حامل موشك شده بود و توسط شوروي از حالت غيرنظامي به نظامي تبديل شده بود) در همان سال به انجام رسيدند. كار توسعه تا سال 1976 ادامه يافت. برخي آزمايشات، شامل پرتاب موشك با چترهاي بازشونده در آوريل همان سال به انجام رسيدند. آزمايشات كارخانه‏اي (Factory tests)، تا سال 1977 كامل شدند و طي اين مدت، 32 پرتاب موشك توسط هواپيماي شمارهء №832 به انجام رسيدند. اولين اين پرتابها، به تاريخ 26 ام مارس 1977، بر عليه يك هواپيماي MiG-17 كه در نقش يك هواپيماي بدون خلبان (Drone) انجام وظيفه مي‏نمود، انجام شد. در طول سال 1978، قسمت جستجوگر موشك، مورد بهينه‏سازي قرار گرفت و تركيب رادار / موشك بر عليه 4 هدف جداگانه، در آگوست همان سال مورد آزمايش قرار گرفت. [align=center][/align] آزمايشات رسمي، به تاريخ مارس 1979 توسط MiG-31 شمارهء №83210 آغاز شدند. اين آزمايشات به سال 1980 با موفقيت تكميل گشتند. به تاريخ 6 مي 1981، به دستور صدر هيات رئيسهء عالي دولت اتحاد جماهير شوروي، R-33 رسمن وارد خدمت شد. [align=center][/align] K-37 / R-37 با تصميم دولت اتحاد شوروي به تاريخ آوريل 1983، طراحي موشك جديد K-37 (با نام izdeliye 610 كه نمونه‏اي ارتقاء يافته از R-33 بود) جهت استفاده در MiG-31M آغاز گشت. [align=center][/align] اولين پرواز MiG-31M به شمارهء №0151 به تاريخ 21 دسامبر 1985 به انجام رسيد. اولين آزمايشات پرتابي K-37 توسط MiG-31M به سال 1988 به انجام رسيدند. اين آزمايشات تا پايان سال 1997 ادامه يافتند. به دستور پرزيدنت پوتین و به جهت مخفي ماندن جزئيات فني موشك R-37، كار توليد انبوه اين موشك، تا يافتن شريكي غير از مقاطعه‏كاران اوكرايني، معلق مانده است.