رزم شهری در اوکراین اندازه ، نسبت ها و ارتباط آن با اصول جنگ دراواخر فوریه 2022 یک ستون هوابرد ارتش روسیه با سازمان رزمی یک گروهان ، متشکل از نفربرهای زرهی و همچنین خودروهای شناسایی –رزمی قصد داشت از محور حومه کیف (بوچا) بواسطه عبور از جاده ووکزالنایا بسمت جنوب حرکت نماید . مسطتیل آبی و خط قرمز درون آن کمین واحدهای اوکراینی به ستون زرهی ارتش روسیه این یگان بخشی از تیپ هوابرد ارتش روسیه بشمارمی آمدند که پیش از موفق شده بودند تا فرودگاه هوستمول را در یک اقدام کاملا غافلگیرانه تصرف کنند ولی در زمان عبور از این جاده ، توسط یک واحد از ارتش اوکراین مسلح به جنگ افزارهای ضد تانک سبک انگلیسی – سوئدی (NLAW) رهگیری و بر علیه آنها یک کمین ترتیب داده شد . در نبردی که در این جاده اتفاق افتاد ، بخش قابل ملاحضه ای از واحدهای روسی در این جاده باریک هدف قرار گرفته و نابود شدند . این نبرد کوتاه و دراماتیک ، از یک جنبه ، نشان دهنده ظهور نوعی نبرد تسلیحاتی ترکیبی در مناطق مسکونی شهری با تراکم بالا است که به شکلهای مختلف در سراسر محورهای درگیری در اوکراین رخ داد و روندی است که احتمال وقوع آن در سراسر محورهای درگیری نیز وجود دارد . بدین ترتیب ، نبرد های شهری در قرن بیست ویکم همچنان از اهمیت بالایی برخوردار است ، ولی بدلیل سوء گیری شدید گزارشهای مربوط به عملیات جنگی از هر دوطرف درگیر ، بررسی یکسری شواهدبرای روشن کردن این وضعیت می بایست با احتیاط صورت گیرد . مقایسه مساحت (گستره ) سه شهر قرمز (برلین 1945 ) آبی ( فلوجه 2004 ) کیف ( 2022 ) 1- اندازه (گستره میدان نبرد ) در عملیات شهری ، گستره میدان نبرد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است تا جایی که "اندازه منطقه شهری مورد هدف " نخستین عامل در تعیین ومحاسبه ابزار و نیروی انسانی مورد نیاز به منظور محقق کردن اهداف مورد نظر بوده و کمیت آن به ستاد فرماندهی نیروی مهاجم دیکته می شود . در این میان ، دو عامل " جمعیت " و "ردپای فیزیکی " را می توان در محاسبه اندازه یک شهر ، دخیل دانست با ذکر این نکته که مفهوم " ردپای فیزیکی " به این معناست که جمعیت بیشتر به معنای تعداد ساختمان ها ، خیابان ها و زیرساختهای بیشتر برای دفاع در برابر یک مهاجم احتمالی است . 24 فوریه 2022 محورهای آغاز عملیات نظامی بر علیه اوکراین کیف و خارکف به ترتیب با جمعیت شهری 3.5 و 1.2 میلیون نفر ، مناطق شهری بسیاری بزرگی هستند که بلحاظ مشابهت ، می توان آنها را با موصل و بغداد در عراق مقایسه نمود . علاوه براین ، کیف با جمعیتی در 2.8 میلیون نفر ، تعداد بیشتری از مردم را نسبت به برلین در ماه های پایانی و اوج جنگ دوم جهانی در خود جای داده است . این درحالی است که جمعیت خارکف را می توان با میزان جمعیت پایتخت فیلیپین ( مانیل ) در نبردهای شهری سال 1945 و سئول در جریان جنگ کره مقایسه نمود . این مقایسه ها بدین دلیل صورت گرفت که بدانیم ، سلسله نبردهای شهری در اوکراین ، در مناطق متراکم جمعیتی رخ داده یا می دهد که در گذشته نیز تجارب آن در تاریخ نظامی دنیا ثبت شده است . از راست : کیف (2022 ) ، برلین ( 1945 ) ، خارکف ( 2022 ) اما در کنار جمعیت ، رد پای فیزیکی دومین عامل در بررسی گستره نبرد در یک منطقه شهری محسوب می شود ، مساحت رسمی کیف ، حدود 839 کیلومترمربع است در حالی که خارکف با مساحت حدودی 350 کیلومتر مربع ، کوچکتر از پایتخت اوکراین بشمارمی آید . در مقایسه ، بغداد با 637 کیلومتر مربع و موصل با وسعتی برابر 180 کیلومترمربع ، در رده بندی پائین تری قرار می گیرند . این درحالی است که برلین درسال 1945 ، چیزی درحدود 884 کیلومتر مریع وسعت داشت و درمقابل ، سئول ، در سال 1950 تنها 35 کیلومتر مربع مساحت را به نمایش می گذاشت . به شکل مشابهی ، فلوجه نیز بسیار کوچک می بود و تنها 35 کیلومتر مربع مساحت داشت . با توجه به تمامی اعداد ذکر شده ، اندازه ( گستردگی ) منطقه شهری عامل بسیار مهمی برای محاسبه نیروی لازم جهت اجرای عملیات نظامی و تصرف و تامین آن است . تاریخچه نبردهای شهری نشان میدهد که شهرهایی با اندازه فیزیکی و جمعیت ، نظیر خارکف و کیف حتی با وجود پیشرفت فناوری نظامی و کاهش نیازمندی به نیروی انسانی ، همچنان به نیروی رزمی انسانی قابل توجهی برای تصرف نیاز دارند . با توجه به روند جنگ ، این نکته قابل وصول است که وقتی ارتش اوکراین عملیات دفاعی را بخوبی از خود به نمایش گذاشت ، ارتش روسیه به اندازه کافی نیروی رزمی برای ورود به این دوشهر را وارد صحنه ننمود . مسیر حملات ارتش روسیه به کیف و آخرین حد پیشروی روسها - 12 مارس 2022 فوریه -مارس 2022 2- نسبت نیروها : یکی از اولین اصولی که دانشجویان دانشکده نظامی در حوزه اصول جنگ ، آن را مورد مطالعه قرار داده و مصداق های آن را در طول تاریخ نظامی بررسی می کنند ، این قاعده است که نیروی مهاجم می بایست در سطح تاکتیکی از برتری 3 به 1 در تعداد نیروی رزمی برخوردار باشد تا شانس معقولی را برای کسب موفقیت ، بدست آورد . در این میان برخی تحلیلگران نظامی ، از جمله کارشناسان نظامی آمریکایی که مسئولیت تدوین سطح دکترینال را در سازمان نیروهای مسلح این کشور بر عهده دارند ، معتقدند که بدلیل افزایش قدرت دفاعی ارتش مدافع در مناطق شهری گاهی اوقات این نسبت برای کسب موفقیت در این محیطها ، باید بصورت 6 به 1 درآید . در آغاز جنگ اوکراین ، براساس داده های موجود ، نسبت نیروها به نفع نیروهای روسی نبود ، چنانکه ارتش روسیه با نیروی رزمی فعال خود که چیزی در حدود 90 هزار پرسنل نظامی محاسبه می شد در مقابل ارتش اوکراین قرار گرفت که به شکل فوری ، چیزی در حدود 196000 نیرو را در اختیار داشت که در ساده ترین محاسبه می توان دریافت که نسبت نیروها 5 به 1 به نفع ارتش اوکراین سنگینی می نمود ،اما نسبتهای مطلق ، داستان ما را کامل نمیکند ، بدین معنی که سازمان رزمی فعال ارتش روسیه در ابتدای عملیات حدود 490 هزار نفر در برابر 125000 نیروی ارتش اوکراین بود که این ارقام ، به معنای سنگین شدن نسبت نیروها بصورت 4 به 1 به نفع ارتش روسیه است . با شروع عملیات نظامی در اوکراین ، ارتش روسیه حدود 200 هزار سرباز و ارتش اوکراین چیزی در حدود 90 هزار سرباز را به صحنه عملیات نظامی اعزام نمودند که دربهترین شرایط نسبت 2 به 1 را به نفع روسها نشان می داد و اگر اصول یک جنگ کلاسیک مبناء تحلیل قرار گیرد ، مزیت روسها در تمرکز نیرو در زمان و مکان دلخواه بود ، در حالی که ارتش اوکراین مجبور بود تا در تمامی محورهای جنگ دست به عملیات دفاعی بزند . اما مجدداً این اعداد داستان کامل 139 روز جنگ در اوکراین را نمیتواند تشریح کند ، چرا که اطلاعات به نسبت مطلوب ارتش اوکراین از صحنه نبرد ( بواسطه کمکهای بی شائبه ناتو .م ) باعث شد تا ارتش اوکراین بتواند با درصد تا حدودی بالا بتواند محورهای حملات روسها را پیش بینی کند و بطور همزمان با فراخوان نیروی ذخیره ، تعداد کل پرسنل رزمی ارتش اوکراین به بیشتر از 200 هزار نفر افزایش پیدا نمود ( به غیر از نیروهای خارجی ، شبه نظامیان و داوطلبان محلی ) که این درنهایت بدان معناست که نسبت نیروها تا حدودی با ارتش روسیه به برابری رسید . کمین واحدهای اوکراینی به ستون زرهی ارتش روسیه در جاده ووکزالنایا - کیف- بوچا https://www.aparat.com/v/zXOsk با تمامی این اوصاف ، عوامل دیگری نیز وجود دارد که بررسی پدیده " نسبت نیروها" را دچار پیچیدگی بیشتری می نماید . ارتش روسیه در میزان بکارگیری بالگردها ، موشکهای زمین به زمین ، توپخانه متعارف ، زرهی و سایر تجهیزات زره پوش تا حدودی برتری کمی داشتند ( دارند ) که از میان این ابزارها ، توپخانه و واحدهای موشک انداز ، نقش قابل توجهی را برای درهم کوبیدن نیروی انسانی ارتش اوکراین بر عهده دارند . اما مزیت ارتش اوکراین ، در استقرار در مناطق شهری است که قدرت رزمی آنها را تا حدودی نسبت به روسها ، افزایش می دهد ، چرا که نبرد شهری ، بهشتی برای واحدهای رزمی در مقیاس کوچک و با انگیزه و خوب مسلح شده است که ارتش اوکراین بخشی از این امتیازات را از خود به نمایش گذاشت ( می گذارد ) . واقعیت آن است که دولت اوکراین ، هزاران قبضه سلاح را در اختیار غیرنظامیان نهاد تا تعداد مدافعان شهری را به ده ها هزار نفر برساند ( این ده ها هزار نفر ، در ماریوپل ، خرسون ، دونتسک و لیسیچانسک ، کجا بودند ؟؟ م ) بنابراین ، گرچه نیروهای روسی از مزیت قدرت رزمی بالاتر بهره می برند ولی در مجموع توان شرکت در عملیات شهری در مقیاس بزرگ را ندارند ، کما اینکه تلاش آنها برای تصرف پایتخت کیف موید همین مساله است که این باعث می شود تا احتمال انتقال تمرکز جنگ به شرق اوکراین بیشتر شود . پی نوشت : 1- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری ) بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند./ مترجم :MR9 2- ادامه دارد ......