بسم ا... طوفان یونیون جک سامانه دفاع هوایی سبک وزن چند ماموریته (استار استریک متحرک /Stormer HVM ) برای ارتش اوکراین براساس خبرهای جدید منتشر شده در حوزه کمک های تسلیحاتی به اوکراین ، ظاهرا بریتانیا قصد دارد تا تعدادی از سامانه های دفاع هوایی سبک / متحرک Stormer HVM خود را به اوکراین تحویل دهد . با تحویل این سامانه ها دولت بریتانیا قصد دارد تا شبکه دفاع هوایی ارتش اوکراین را در ارتفاع پائین تا حدودی تقویت کند تا عرصه بر هواگردهای تهاجمی نیروی هوایی روسیه ( از جمله ناوگان فعال سوخو-25 ها ) تنگ تر شود . متن پیش رو ، بررسی مختصری در باب ویژگی های مختلف این سامانه دفاع هوایی بشمار می رود . شرح ماوقع در مطبوعات در 18 آوریل 2022 روزنامه "سان" در گزارشی مفصل از کمکهای نظامی بریتانیا به اوکراین ، چنین ذکر نمودکه وزارت دفاع این کشور قصد دارد تا شبکه دفاع هوایی کوتاهبرد ارتش اوکراین را تقویت نماید . این روزنامه به نقل از یک منبع ناشناس چنین ذکر نمود که روند جسورانه ای طراحی شده که ممکن است با واقعیت موجود چندان سنخیتی نداشته باشد . نشریه فوق در ادامه مطلب خود چنین تحلیل نمود که دو هفته پیش از این ( احتمالا در اوایل آوریل 2022 ) وزارت دفاع بریتانیا ، هیئتی بلندپایه از ارتش اوکراین را پذیرفت تا نمایش رزمی یک سامانه پیشرفته را بدانها نشان دهد . این نمایش که در میدان تیر ارتش در سالزبوری انجام شد ، سامانه دفاع هوایی سبک / متحرک Stormer HVM که هم اکنون در خدمت ارتش بریتانیا قرار دارد را شامل می گردید و در همان روز تصمیم گرفته شد تا این سیستم به ارتش اوکراین تحویل گردد . براساس گزارش های موجود ، وزیر دفاع بریتانیا ( بن والاس ) قرار است در هفته جاری ( جولای 2022 ) در پارلمان بریتانیا سخنرانی کرده و رسما تحویل این سامانه ها را اعلام نماید . پس از اعلام این خبر ، این تجهیزات بارگیری و بسرعت در اختیار ارتش اوکراین قرار داده خواهد شد . تحلیلگران معتقدند که این سیستم در کنار ده ها دستگاه خودروی زرهی ، راکت انداز و خضموک ، تحویل کیف می شود و احمتمال تاثیر گذاری بر میدان نبرد نیز دور از ذهن نخواهد بود . با این حال ، روزنامه " سان" جزئیات بیشتری را ارائه ننموده بخصوص اینکه تعداد تحویلی و زمان انتقال نیز معین نشده است . علاوه براینکه هنوز این خبر رسماً تایید نشده ولی این شکل تحویل تسلیحات ، با روال اقدامات دولت لندن به نسبت همخوانی دارد . گروه حمله (Storm trooper) بریتانیایی تاریخچه توسعه سامانه دفاع هوایی Stormer HVM به دهه هفتاد میلادی بازمی گردد ، زمان که وزارت دفاع بریتانیا ، سفارش ساخت یک نفربر زرهی را به شرکت آلویس ارائه نمود . پس از اعلام سفارش ، شرکت مزبور پروژه FV4333 با شناسه استورمر را آغاز و قرار براین شد که نفربر جدید ، از قطعات و مجموعه های مشترک با تانک سبک FV101 اسکورپیون استفاده نماید . در اواخر همین دهه ، روند توسعه این نفربر تکمیل گردید و نمونه ساخته شده در خط تولید قرار گرفت و از همان ابتدای امر ، روند طراحی و ساخت گونه های مشتق شده از آن نیز آغاز شد تا تسلیحات تخصصی بر روی آن نصب و بکارگیری شود . در حدود 10 سال بعد ، یعنی درسال 1986 ارتش بنابر نیازمندی های روز خود ، دستور توسعه یک سامانه دفاع هوایی خودکششی مسلح به موشکهای کوتاهبرد را صادر نمود که این گونه با شناسه Stormer HVM ( موشک با سرعت بالا ) مورد نامگذاری قرار گرفت و اگر چه در رده خود سامانه بسیار ساده ای بشمارمی رفت ، اما توسعه آن به تعویق افتاد و آزمایشهای تا تا اواسط دهه نود میلادی بطول انجامید و سرانجام ارتش درسال 1997 اولین سامانه تولید شده را بصورت عملیاتی به سازمان رزمی خود وارد نمود . با این حال بدلایلی که هنوز مشخص نیست ، شاسی و سامانه های تسلیحاتی این گونه بصورت انبوه تولید نگردید و تنها 220 دستگاه از آن توسط ارتش بخدمت گرفته شد . براساس گزارش نشریه میلیتاری بالانس ، ارتش بریتانیا در حال حاضر ، 60 دستگاه از این سامانه دفاع هوایی را در اختیار دارد و اگر چه هنوز عملیاتی است ولی بدلیل افزایش سن ناوگان و کاهش قطعات یدکی در دسترس ، بتدریج تعداد نمونه های عملیاتی محدود می شود ولی امکان تحویل آنها به اوکراین تا حدودی وجود دارد . مشخصات فنی سامانه دفاع هوایی کوتاهبرد Stormer HVM یک جنگ افزار دفاع هوایی خودکششی با پیکربندی شنی دار است که برای اجرای ماموریتهای دفاع هوایی نزدیک طراحی شده است . با توجه به نیاز آن زمان ارتش بریتانیا و به منظور ساده سازی و سرعت بخشیدن به روند پروژه ، بخش قابل ملاحضه ای از سیستم های مورد استفاده در این طرح از اجزای آماده تانک سبک اسکورپیون استفاده شده و تنها در بخشی از قسمتها ، تغییرات جدیدی بوجود آمده است .بدنه زرهی FV4333 ، جوشکاری شده با قابلیت محافظت در برابر ترکش ها و پرتابه های کالیبر سبک بوده و تحرک آن نیز از یک پیشرانه دیزل پرکینز تی-6-3544 به قدرت 250 اسب بخار تامین می گردد که توان تولید شده با یک سامانه انتقال نیروی مکانیکی به چرخ های متحرک جلوی نفربر می رسد . این نفربر با شش چرخ ، از یک سامانه تعلیق میله-پیچشی استفاده می نماید . بر روی بخش فوقانی نفربر ، یک پرتابگر که روی یک برجک متحرک نصب شده ، قرار می گیرد که 2 ریل پرتاب در هر کدام از طرفین آن در نظر گرفته شده و به گونه ای طراحی گردیده که سامانه های هدفگیری و شلیک ، در هر جهت و زاویه ای امکان حرکت را پیدا می نماید . بخش ردیابی و هدفگیری شامل یک مجموعه الکترواپتیکی است که از دوبخش تشکیل شده که یکی روی بخش فوقانی نفربر و دومی بر روی پرتابگر نصب می شود . سلاح اصلی این سامانه دفاع هوایی ، موشک استاراستریک با پرتابگرهای هشت تایی است و به گونه ای چیدمان شده که تمامی فرآیند ردیابی ، شناسایی و شلیک ، از درون نفربر صورت می گیرد . اما مهمات این سیستم ، یعنی موشک استاراستریک ، یک پرتابه با پیشرانه سوخت جامد است که یک کلاهک جنگی سه بخشی را بخود می بیند . هر کدام از این سه بخش ، یک پرتابه پیکان مانند از جنش تنگستن و ترکش شونده است که طولی برابر حدود 1.4 متر و وزن 14 کیلوگرم را داراست و میتواند کلاهک جنگی خود را به وزن 900 گرم ، با سرعتی در حدود 3 ماخ در یک برد بین 5 تا 7 کیلومتر بسوی هدف روانه کند . شیوه هدایت استاراستریک نیز بصورت نیمه خودکار و در امتداد پرتو هدایت کننده است ، در حالی که یک هدف یاب لیزری با تاباندن پرتو لیزر بسوی هدف ، موشک را در زمان پرواز در یک امتداد کنترل می کند تا درنهایت به هدف اصابت نماید . با این حال ، بر خلاف نمونه های دوش پرتاب استاراستریک ، بخشی از عملیات هدایت موشک بصورت خودکار صورت می گیرد .بخش پرتابگر Stormer HVM به شکل استاندارد از هشت موشک ( دو مجموعه 4 تایی ) تشکیل شده که برای شلیک های بیشتر ، 12 تیر موشک نیز در بخش انتهایی این نفربر قابل ذخیره سازی است . بارگیری موشکهای جدید بصورت دستی صورت می گیرد و بیشتر از چند دقیقه بطول نمی انجامد . سامانه های دفاع از خود این سیستم دفاع هوایی کوتاهبرد ، شامل دو مجموعه پرتابگر نارنجک دودزا و سلاح های انفرادی خدمه است در حالی که حداقل یک قبضه استاراستریک دوش پرتاب نیز دراختیار پرسنل این سامانه قرار دارد . کل این سامانه توسط سه خدمه قابل راه اندازی است .براساس داده های موجود ، درازای این سیستم حدود 5.6 متر ، ارتفاع 3.4 متر و وزن رزمی حدود 1.7 تن بوده که می تواند در مسیرهای جاده ای با سرعت 80 کیلومتر درساعت در یک برد 600 کیلومتری وارد عمل شود . مشکلات احتمالی در بکارگیری Stormer HVM در شرایط کنونی ، ارتش اوکراین بدلیل قرارگرفتن زیر فشار شدید حملات هوایی و موشکی ارتش روسیه ، هر گونه کمک نظامی را به ناچار می پذیرد . با این حال برخی ناظران نظامی معتقدند که اگر این کمک ها روی برنامه صورت نگیرد ، نه تنها امکان رفع مشکلات موجود را ندارد ، بلکه موجب بروز وقایعی می شود که ممکن است برای ساختار دفاعی این کشور به نوعی ناهمسانی ایجاد نماید . نخستین مشکل ، احتمال بروز کمبود قطعات یدکی است ، بدین معنی که ارتش بریتانیا در حال حاضر ، حدود 60 سامانه Stormer HVM را بصورت فعال در اختیار دارد که اگر همه این سیستم ها نیز در بهترین شرایط عملکرد خود نیز تحویل شوند ، با توجه به اینکه سامانه های مشابه قبلا توسط روسها هدف قرار گرفته و منهدم شده است ، ممکن است چندان تاثیر گذار نیز نباشد . دومین مشکل موجود ، قدیمی بودن فناوری این سامانه هاست که همگی در اواسط دهه نود میلادی ساخته شده اند و هنوز مشخص نیست که آیا امکان مقابله با تهدیدهای فعلی را دارند یا خیر .. اما مهمترین مزیت مثبت تحویل سامانه های فوق الذکر در این است که نیازی به آموزش مجدد خدمه ندارد ، چرا که پیش از این بریتانیا سامانه های دوش پرتاب استار استریک را به اوکراین تحویل داده که این مساله به عملیاتی شدن سریع آنها کمک زیادی می کند ، ولی در حوزه تعمیر و نگهداری وضعیت کاملا متفاوت است . با این حال ، در نقطه مقابل تمامی این معایب ، باید دانست که حضور تعداد زیادی سامانه های دفاع هوایی از انواع مختلف ، گرچه یک کابوس آموزشی – تعمیر و نگهداری برای نیروی کاربر بشمارمی رود ، اما خطر متقابلی برای هواگردهای مهاجم نیز خواهد داشت ، چرا که خدمه هوایی روس بطور همزمان باید با چند سامانه مختلف که کارایی های متفاوتی نیز دارند ، مواجه شوند ( برخلاف ماه های گذشته که تنوع سامانه های دفاع هوایی به مراتب کمترمی بود . م ) که این روند درصورتی که جدی گرفته نشود ، ممکن است مجددا آمار سرنگونی بالگردها و جتهای بال ثابت ارتش روسیه را صعودی نماید . پی نوشت : 1- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری ) بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند منبع1