نمای گرافیکی از مکانیزم عمل سامانه سپر مقدمه : در اوایل نوامبر 2021 ، صنعت دفاعی ترکیه ، از یک سامانه دفاع هوایی جدید با شناسه HISAR-U رونمایی نمود که ازآن با عنوان "سپر" یاد میشود که گفته شده با موفقیت مراحل اولیه تست گرم را پشت سر گذاشته است . در این ارتباط ، اسماعیل دمیر ، رییس دپارتمان صنعت دفاعی ترکیه توضیحاتی را شش روز پس از این تست ( ششم نوامبر ) در شبکه های اجتماعی منتشر نمود . به گفته وی ، این سامانه دفاع هوایی جدید ، پس از اتمام آزمایشهای برنامه ریزی شده برای آن در سال 2023 وارد خدمت خواهد شد ، در حالی که پیش از این تحلیل های بدبینانه ای مبنی بر تاخیر در عملیاتی شدن آن تا بازه زمانی سال 2025-2023 در مطبوعات ترکیه دیده شده بود و تولید انبوه آن را از سال مالی 2026-2025 دانسته بودند . تست موشک حصار- یو خانواده سامانه سپر از یک نظر ، برنامه HISAR-U به نوعی نسخه تکمیل شده خانواده سامانه HISAR (حصار ) است که برنامه طراحی آن از سال 2007 آغاز شدو بمدت 14 سال است که ادامه دارد . بدین ترتیب ، گونه HISAR-U به مدرن ترین نمونه سیستم دفاع هوایی حصار ( قلعه) تبدیل خواهد شد. پیمانکار اصلی این سیستم ، دوشرکت دفاعی بزرگ ترکیه شامل آسلسان ( پیمانکار اصلی ) و راکتسان ( توسعه دهنده فناوری بخش موشکی ) محسوب میشوند ، در حالی که بطور همزمان ، شرکت Tübitak SAGE مسئول توسعه کلاهک موشک و سامانه های هدایت آن که در مقایسه با سایر بخش ها از اولویت بیشتری برخوردار شده ، را بر عهده گرفته است . راست : سامانه دفاع هوایی حصار - او چپ : سامانه دفاع هوایی کوتاهبرد حصار- آ در همین راستا ، رئیس جمهور ترکیه در ژانویه 2021 طی اظهارنظری ، براین اعتقاد قرار داشت که سامانه دفاع هوایی HISAR-A ( حصار- آ) تمامی تست های لازم را تا ابتدای 2021 تکمیل نموده و برای تولید انبوه آماده شده است . این مجموعه می تواند اهداف را در یک برد 15 کیلومتری و ارتفاع 8 کیلومتری مورد هدف قرار دهد . تست گرم سامانه دفاع هوایی حصار- او در عین حال ، این سیستم جدید می تواند تا 6 هدف هوایی را بطور همزمان ردیابی نماید . این درحالی است که سیستم دفاع هوایی میان برد HISAR-O با یک جهش ، قابلیت انهدام اهداف در یک برد 25 کیلومتری و ارتفاع 10 کیلومتری را داراست ، چنانکه می تواند جتهای رزمی را در بردی نزدیک به 40 تا 60 کیلومتر کشف نماید و برخلاف نمونه قبلی ، قابلیت ردیابی 60 هدف را در اختیار دارد . شناخت اولیه از سامانه دفاع هوایی حصار- یو / سپر (Siper /HISAR-U) براساس تعاریف و داده های بدست آمده از این برنامه ، طراحی و بکارگیری یک سامانه دفاع هوایی دوربرد ، هدف اصلی از سرمایه گذاری ترکیه بر روی سیستم دفاع هوایی "حصار" است که می بایست پس از تکمیل ، تمامی تاسیسات راهبردی ترکیه را در برابر حملات هوایی پوشش دهد ، کما اینکه گزارشهایی در دست است که نشان می دهد این سامانه ترک قابلیت رهگیری اهداف مختلف هوایی و حتی موشکهای بالستیک را نیز بدست خواهد آورد . بلحاظ تاریخی ، ایده اولیه این سیستم در سال 2018 ، طی یک رویدادی که مسئولیت تشریح روند توسعه دفاعی ترکیه را دنبال مینمود ، توسط رئیس جمهوری این کشور بیان شد که براساس آن ، ترکیه می بایست با توجه به گسترش تهدید هوایی و بالستیکی ، یک سیستم دفاع هوایی دوربرد را با شناسه اولیه "سپر" تولید می نمود ، این درحالی بود که نخستین تصاویر گرافیکی و داده های اولیه در خصوص این سامانه از سه سال قبل ( 2015) در صفحات اینترنتی ترکیه ظاهر شده بود. تست گرم سامانه حصار - او در همان زمان ، اطلاعات موجود در رسانه های ترک زبان نشان میداد که ارتفاع درگیری این سیستم جدید تا 30 کیلومتر بوده ، در حالی برد اعلام شده موشکهای جدید تا 100 کیلومتر نیز بیان شده است . روزنامه حریت چاپ آنکارا در ماه مارس 2021 به این نکته اشاره کرده بود که حداکثر برد موشکهای حصار- یو (سپر) یکصد و پنجاه کیلومتر است . سایر رسانه های ترکیه نیز براین نکته اصرار دارند تولید انبوه حصار- یو به این کشور کمک می کند تا یک برابری عملکرد را با سامانه های روسی و آمریکایی بدست آورد . مهمات قابل استفاده در خانواده سامانه حصار تحلیلگران دفاعی ترک ، امروز براین عقیده اند که سامانه فوق الذکر قابلیت درگیری با اهداف پرنده در ارتفاع 30 کیلومتری را داراست و اگر چه عملیاتی شدن سامانه های اس-400 خریداری شده می تواند پوشش موثرتری را فراهم کند ، اما اگر برد موشک های سامانه بومی این کشور به 150 کیلومتر برسد ، به تقریب می توان گفت که این سیستم ارزش سرمایه گذاری را دارد . لانچر سامانه حصار- یو درواقع ،کارشناسان نظامی ترکیه ، دید مثبتی به محصول بومی خود دارند و مدعی اند که این سیستم بخوبی قابل رقابت با سامانه پاتریوت آمریکایی است ، در حالی که به صورت عجیبی ، از مقایسه محصول خود با سیستم اس-400 بطور مستقیم خودداری می کنند!!!! ضمن اینکه ترکیه همچنان در حال مذاکره برای خرید سامانه های دفاع هوایی بیشتر از روسیه است . در همین راستا ، رییس جمهور این کشور در سپتامبر 2021 اعلام نمود که این کشور آماده خرید دومین سری از سامانه اس-400 روسی است که می بایست به 4 آتشبار قبلی که در سال 2019 تحویل گردید ، اضافه گردد . ارزش این معامله براساس داده های موجود ، چیزی در حدود 2.5 میلیارد دلار بود که مستقیماً روابط بین آنکارا و واشنگتن را شکرآب نمود و در نهایت باعث شد تا ایالات متحده ، این کشور را از برنامه اف-35 اخراج کند . تردید در مورد آینده سامانه حصار از زمانی که ایده این سیستم جدید مطرح شد تا موعد تحویل سامانه های اس-400 وپس از آن ، تحلیلگران روسی نسبت به ادعاهای ترکیه در تولید این سامانه دفاع هوایی ،ابراز تردیدهای فراوانی را نموده اند . بدین معنی که این ناظران ، براین باورند که ارتش ترکیه بطور همزمان قابلیت پذیرش و بکارگیری اس-400و سیستم بومی خود را ندارد ، ضمن اینکه بخش دفاعی ترکیه بلحاظ روند فعالیت و همچنین فناوریهای موجود ، توانایی رقابت با محصولات روسی را نداشته و بطور طبیعی این ادعاها قابل تردید هستند. به اعتقاد تحلیلگران نظامی ، تحلیل این نظامی سابق ممکن است تا حدودی به حقیقت نزدیک باشد ، چرا که کشورهای سازنده این سیستم ها ، هرگز تمایلی برای افشای قابلیتهای واقعی سیستم های خود ندارند و مضاف براین ، وب سایتهای رسمی شرکتهای مربوطه نیز هنوز حاوی اطلاعات معینی نیستند. در همین راستا ، بر خلاف نمونه های آزمایش شده قبلی ، از خانواده حصار ( حصار-آ و حصار- او) که داده های مشخصی را بصورت منتشر شده ، نشان می دهند ، اطلاعات تایید شده ای از این سیستم جدید وجود ندارد . در مجموع ، این ژنرال روس در این خصوص که سامانه سپر بتواند در آینده مشخصی با سیستم اس-400 که قابلیت مقابله با اهداف مافوق صوت را نیز بخود می بیند ، رقابت کند ، بسیار مردد به نظر می رسد . روسلان پوخوف مدیر مرکز تحلیل استراتژی و فناوری (CAST) روسیه این شک و تردیدها ، البته مختص نظامیان هم نیست ، چنانکه روسلان پوخوف مدیر مرکز تحلیل استراتژی و فناوری (CAST) روسیه طی مصاحبه ای نسبت به توانایی صنعت دفاعی ترکیه به منظور محقق کردن اعداد اعلامی مربوط به سامانه "سپر" ابراز تردید نموده و معتقد است که با توجه به پیچیدگی کار ساخت موشکها و همچنین چرخه آزمایش ها و تکمیل فناوری تا استقرارکامل ، این برنامه حداقل می بایست 10 سال بطول انجامد. به گفته وی ، دومین مشکل ترکیه ، عدم استقلال در فرآیند تولید است ، در حالی که امروز، تنها روسیه و ایالات متحده قابلیت تولید کل سامانه دفاع هوایی را بطور مستقل در اختیار دارند و سایر بازیگران و بخصوص ترکیه از قطعات و فناوری وارداتی در فرآیند طراحی و تولید خود استفاده می نمایند. این مساله برای آنکارا ، یک خطر دائمی بحساب می آید ، چرا که درصورت تشدید و وخامت رابطه با غرب ، این کشور ممکن است دسترسی به فناوری مورد نیاز را از دست بدهد و اگر شرکتهای ترک قصد جایگزین کردن فناوری خریداری شده را با نمونه های تولید داخل داشته باشند ، این امر روند توسعه را قطعها با تاخیر مواجه خواهد ساخت . براساس اطلاعات ویکی در عین توجه به این موضوعات ، کارشناسان براین باورند که ترکیه حتی درصورت فائق آمدن بر همه مشکلات ، باز هم قابلیت ورود به عرصه رقابت جدی با روسیه و ایالات متحده را ندارد ، چرا که تولید این مجموعه های پدافندی ، چندان گسترده نخواهد شد و ابتدا نیازهای داخلی این کشور می بایست پاسخ داده شوند که این بدان معناست که صادرات این سامانه زودتر از 10 تا 15 سال آینده پس از اتمام موفقیت آمیز تستهای استاندارد صورت نخواهد پذیرفت . پی نوشت : 1- بن پایه 2- بن پایه 3- بن پایه 4- بن پایه 5- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری ) بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند .