این مقاله اولین مقاله حرفه اییه من در 4 سال پیش بود با مکافات پیداش کردم .. برای شما علاقه مندان دوباره به اشتراک میذاارم تا دوستانی که نخوندن .. دوباره بهرمند شن همه چیز راجب سام-4 گانف این سامانه را روس ها 2 کا 11 نامگذاری کرده بودند و اندکی بعد سازمان ناتو برای این سامانه نام سام 4 گانف را برگزید. این سامانه در جنگ سرد در اواخر دهه 70 میلادی متولد شد و توسط جماهیر شوروی گسترش پیدا کرد. تعدادی از این سامانه نسبتا مخفی شوروی بعد از فروپاشی به کشور های هم پیمان روسیه تحویل داده شد .کشور هایی همچون : اوکراین / مجارستان / لهستان و دیگر همپیمانان روسیه و در بین این کشور ها همچنان چند نمونه فعال از این سامانه پابرجاست! دلیل به فروش نرساندن و فاش نکردن کارایی واقعی این سامانه چه بود؟؟؟ سامانه 2 کا 11 کراگ در حقیقت اولین سامانه سپر موشکی متولد شده در شرق بود ... در آن زمان که امریکایی ها در فکر ساختن و ارتقا دادن موشک های نایک اجاکس و نایک هرکولس ضد بمب افکن و ضد بالستیک خود بودند شوروی برای جلوگیری از حمله موشکی امریکا اولین سپر دفاع موشکی جهان را ساخت! این یک سپر دفاعی ساده نبود ! بلکه یک سپر دفاعی متحرک بود ... رادار پیش اخطار آن یک مقدار بزرگتر از یک مینی بوس کوچک بود و همچنین رادار کنترل آتش این سامانه به اندازه یک نفر بر معمولی بود ....! این قابلیت بعث میشد تا در مدت 5 دقیقه کل سامانه یک جا جمع شود و در محل جدید در مدت 5 دقیقه آماده حمله بشود !!! در میان جنگل های انبوه !!! پای کوه ها !!! نوک تپه و بسیاری از جاهایی که یک سامانه معمولی قادر به مستقر شدن در آن محل ها نیست. تفکر غلط راجب این سامانه : متاسفانه بسیاری از مردم و حتی افراد علاقه مند به سامانه های دفاعی فکر میکنند که این سامانه یک سامانه ضد بمب افکن ساخت شوروی بود اما در حقیقت این یک سامانه سپر موشکی بود ...... بسیاری بر این باورند که جثه بزرگ موشک نمایان گر توانایی آن در نابودی بمب افکن هاست اما این تفکر هم اشتباه هست موشکی که از سامانه سام 4 شلیک میشد نمونه اولیه آن 3m8 نام داشت که البته همانند سری های اول سامانه های بلوک شرق دارای مشکلات زیادی بود .... سپس موشک 3M8-m1 روی کار آمد و همچنین mod 2 این موشک اما در اخر موشک مدل 3M8-M3 حجت را بر همگان تمام کرد که همچنان بر روی لانچر های این سامانه حکمرانی میکند. تفاوت میان نمونه اولیه این موشک با نمونه آخر درکل میتوان گفت یک نسل جدید از موشک های سام 4 پدید امد که نام آن را 3 M8-M3 گذاشتند! نمونه ام 3 کمی کوتاه تر شده بود برای مانور پذیری بهتر و همچنین شاه پر ها انتهایی کنار خروجی موتور از شکل ضربدری به شکل بعلاوه ایی درآمده بودند... طول نمونه اولیه 8 و نیم متر بود و طول نمونه ام 7 و نیم متر .... کلاهک انفجاری موشک ارتقا پیدا کرده بود... کلاهک جنگی 150 کیلوگرمی که شامل 90 کیلو منفجر + 15 هزار ساچمه 5 گرمی که این کلاهک باعث ترس هر خلبانی میشد!!!! علت قطر غیر طبیعی این موشک چیست؟ این موشک بر خلاف موشک های دهه 60 تا 80 که از سوخت جامع استفاده میکردند شوروی سابق داخل این سامانه را مجهز به موتور رم جت کرد! موتور رم جت بعد ها توسط امریکایی ها برروی هواپیمای اس آر 71 در ابعاد بزگتر نصب شد. دلیل وجود 4 بوستر برای یک موشک میان برد 40 کیلومتری چیست؟ معمولا سامانه موشکی سام 5 مجهز به موشک اس 200 , 4 بوستر در کناره های خود دارد زیرا این موشک برای پرواز در ازتفاعات بلند به یک مولد نیرو خارجی نیاز دارد . اما در این موشک چرا 4 بوستر همانند اس 200 نصب شده؟؟؟ زیرا برای روشن شدن موتور رم جت باید سرعت اولیه بیش از 1 ماخ باشد . بعد از فشردن کلید آتش 4 بوستر اطراف موشک روشن شده و موشک را به صورت یک راکت مستقیما به طرف هدف پرتاب میکنند .هرکدام از این بوستر ها 175 تا 240 کیلوگرم وزن دارند که تنها در مدت زمان 4 ثانیه میسوزند و سرعت موشک را به 1.8 ماخ میرسانند. بعد از جدا سازی بوستر ها از بدنه موشک موتور رم جت در سرعت 1.8 ماخ روشن میشود و بلافاصله وارد باند رادیویی میشود که با سرعت و همچنین شتاب بسیار بالایی همراه با مانور های باورنکردنی به پیش میرود ....رم جت کمک میکند تا این موشک درشت اندام بتواند بر تکیه نیرویه موتور قدرتمند و فوق مافوق صوت خود مانور های سنگین را بدون افت هیچ گونه سرعت انجام دهد . سامانه 2 کا 11 گراک یکی از ترسناک ترین سامانه هایه دفاع هوایی بود که تا به حال جهان به خود دیده بود ! قابلیت های ناگفته این سامانه : همچنین این سامانه قادر هست موشک های بالستیک از نوع اسکات A را در فاز اولیه رهگیری و در فاز دوم منهدم کند! تصور چنین موشکی با این ابعاد باید چه قدرتی داشته باشد که بتواند مانور های بسیار سنگین و دشواری بدون افت سرعت داشته باشد ! قدرت نهان و تکنولوژی برتر این موشک برقراری ارتباط به صورت امواج Wi-Fi بود !برد ارتباطی رادار کنترل آتش این سامانه معروف به pat hand است که با رادار پیش اخطار SOC long track میتواند تا برد 5 کیلومتر فاصله بگیرد !!! فاصله رادار کنترل آتش تا لانچر ها نباید پیشتر از 200 متر باشد! لانچر ها : هر سامانه سپر موشکی سام 4 توانایی کنترل آتش 3 لانچر را دارد ! هر لانچر دارای جایگاه نگهدارنده 2 موشک 3M8-M3 هستند که به صورت Wi-Fi کنترل میشود . قدرت ناشناخته سامانه 2 کا 11 کراگ: بر خلاف سامانه های سام 2 و سام 3 و سام 5 که رادار پیش اخطار فقط مسولیت ارسال موقعیت اهداف پروازی را دارد. رادار پیش اخطار این سامانه میتواند خود به تنهایی مرحله اولیه رهگیری را به اتمام برساند .... یعنی پیدا کردن زاویه elevator & azimuth هدف مورد نظر، به سرعت میتواند داده های بدست آمده را به رادار pat hand انتقال دهد . رادار pat hand داده ها را دریافت کرده و انتن گردان خود را به سمت موقیت ارسال شده تنظیم میکند و به محض نمایان شدن هدف ، رادار کنترل انتش بر روی هدف قفل کرده و لانچر هارا برای شلیک آماده میکند!!! option جدید این سامانه هنگام رهگیری: هنگامی که رادار پیش اخطار داده های بدست آمده را به رادار کنترل آتش انتقال میدهد میتواند بلافاصله هدف بعدی را موقعیت یابی کند و آماده باشد به محض تمام شدن کار کنترل آتش با هدف اول .... موقیت دومین هدف را سریعا ارسال کند ! رهگیری خاموش برای اولین بار در سام 4 : زمانی که رادار کنترل آتش برروی هدف قفل میکند ..SNR مولد ارسال امواج رادیویی روشن میشود!.... برای مثال یک جنگنده!!! در جنگنده های نسل 3 به بعد یک راداری ساخته شد به نام رادار RWR به معنی recive warning radiation که خلبان این امکان را دارد که موقعیت رادار را پیدا کند و موشک ضد رادار به سمت آن شلیک کند ! برای در امان ماندن یک mod جدید به این سامانه اظافه شد به نام PNS که به آن programmed tarcket tracking میگفتند!!! PSN چیست؟؟؟ بعد از تراکینک هدف هواپیما به سمت سامانه می آید و قصد زدن سامانه را دارد اما افسر کنترل آتش رادار SNR را به رادار PSN به سرعت تغییر میدهد! این عمل باعث میشود که SNR خاموش شود و خلبان جنگنده در رادار خود دیگر هیچ اثری از رادار سامانه پیدا نکند ! اما او همچنان در حال رهگیری هست ... اما در سکوت! پی اس آن یک کامپیوتر آنالوگ کوچک است که به جای رادار SNR میتواند هدف رهگیری شده را به وسیله یک لینک کاملا امن و secret که با رادار پیش اخطار دارد حفط کند و از طریق رادار پیش اخطار به ادامه رهگیری هدف بپردازد بدون نیاز به روشن کردن رادار کنترل آتش !!! ولی بلافاصله بعد از شلیک موشک از سامانه, SNR فعال میشود .... البته این بار دیگه هیچ خطری افسران پدافند را تهدید نمیکند زیرا هواپیمای مورد نظر فقط به دنبال رهایی از چنگال موشک 3M8-M3 به هر راهی متوسل میشود. کاربران فعلی ارمنستان آذربایجان بلغارستان ترکمنستان قرقیزستان کره شمالی کاربران پیشین چکسلواکی آلمان شرقی مجارستان لهستان روسیه نویسنده: فرخ سیف