((به نام خدا )) با سلام خدمت تمامی کاربران انجمن میلیتاری ، اول از همه درود می فرستم به روح پر فتوح شهیدان از جان گذشته و آزادمردان حقیقی ایران زمین و امام امت و تمامی جانبازان و اسرای جنگ تحمیلی . مقاله ی پیش رو مربوط به خلبان تک خال عراقی سرهنگ محمد رایان است که بخشی کوتاه از حضور این خلبان و همچنین آمار هواپیماهای ایرانی ساقط شده به دست این خلبان در طول جنگ تحمیلی و کشته شدنش به دست خلبانان قهرمان ایران زمین می باشد و صرفا جنبه ی اطلاع رسانی دارد و حدالامکان سعی بر بی طرفی بوده است .امیدوارم مورد توجه کاربران گرانقدر و محترم مجموعه ی وزین میلیتاری قرار گیرد . محمد ریان (انگلیسی: Mohommed Rayyan‎؛ ۱۹۵۵ – ۱۹۸۶) معروف به شاهین آسمان فرد نظامی و خلبان جنگنده نیروی هوایی عراق در جنگ ایران و عراق بود. پیروزی در ۵ نبرد هوایی او را به موفق‌ترین خلبان جنگنده عراقی در جنگ ایران و عراق تبدیل کرده‌است. در سال ۱۹۸۰، زمانی که ستوان بود و با جنگنده میگ-۲۱ پرواز می‌کرد در دو نبرد هوایی دو نورثروپ اف-۵ متعلق به نیروی هوایی ایران را شکست داد. بیشتر پیروزی‌های او در مقابل مک‌دانل داگلاس اف-۴ فانتوم ۲ بود. در سال ۱۹۸۶ که به یک سرهنگ تبدیل شده بود در یک نبرد هوایی توسط یک گرومن اف-۱۴ تام‌کت شکست خورد و کشته شد. سرهنگ محمد رایان با نام مستعار "شاهین آسمان" خلبان جنگنده ی نیروی هوایی عراق در طول جنگ این کشور با ایران بود. طبق بازی رسانه ای خبرگزاری های عراقی ادعا شده است که این خلبان در مبارزه با جنگنده های ایرانی صاحب 12 پیروزی هوایی شده است که این رقم (بنا بر ادعای عراقی ها) از او یک خلبان تک خال و همچنین موفق ترین خلبان جنگنده های عراق در طول دوران جنگ تحمیلی یاد می شود. (بر طبق دیگر منابع ایشان بین 5 تا 8 پیروزی هوایی داشتند که ما فرض می گیریم بین 5 تا 12 عدد.) سرهنگ محمد ریّان در زمان آغاز حمله عراق به ایران خلبان میگ-21 بود. او در سال اول جنگ ادعا کرد که 2 فروند اف-5 ایرانی را به زیر کشیده است. ادعایی که بعدها تأیید شد. تجربه ی پروازی و مهارت وی سبب شد که در سال 1981 با درجه سروانی به اسکادران میگ-25 منتقل شود و بتواند با این جت جادویی 8 پیروزی هوایی دیگر به دست آورد(4 پیروزی وی با میگ-25 توسط منابع غربی تأیید شده است). اجازه پرواز با میگ-25 نشان دهنده ی توانایی های ریان بوده است چرا که مستشاران روسی ،که در خدمت رژیم عراق بودند، در آن زمان به هر خلبانی اجازه پرواز با فاکس بت هایشان را نمی دادند. بیشتر شکارهای ریان فانتومهای ایرانی بوده اند. ریان در سال 1986 به درجه سرهنگی رسید و هواپیمایش توسط یک فروند تامکت ایرانی شکار شد. 8 شکار با میگ-25 ریان را در صدر فهرست خلبانهایی که با فاکس بت پرواز کرده اند قرار می دهد و بعید است که در سالهای آتی کسی بتواند رکورد او را بشکند. ی تردید می توان لقب اعجوبه ی قرن را به MIG-25 اختصاص داد. این جنگنده با مشخصات منحصر به فرد خود محصول دهه 1960 دفتر طراحی میکویان.گورویچ می باشد. ساخت این هواپیما را می توان پاسخ روسها به ساخت هواپیمای جاسوسی بلند پروازSR-71 یا بمب افکن استراتژیک XB-70 که سرعتی بیش از3 ماخ داشت دانست. طرح ساخت XB-70 والکایری پیش ازاتمام برنامه پروازهای آزمایشی آن لغو شد ولی تولید MIG-25 تا 30 سال همچنان ادامه داشت؛ یکی ازسریعترین جنگنده های دنیا با سرعتی بیش از3 ماخ وارتفاع پروازی بیش از 68000 پا که درنوع خود بی نظیر است. علاوه برکشور روسیه به عنوان سازنده وکاربراین هواپیما ، چندین کشوردیگر نیز ازکاربران MIG-25 محسوب می شوند وکشورعراق نیزازآن جمله است. وزرات دفاع عراق درسال 1979 قرار داد خرید 240 فروند هواپیما وبالگرد را با دفتر طراحی میگ منعقد کرد اما مقامهای شوروی ( پیشین ) اجرای قرارداد را مشروط به استقرار 18000 نفرازمستشاران خود درعراق کردند ( درآن زمان کل نفرات نیروی هوایی عراق به زحمت به 24000 نفر می رسید) . با قبول شرط ازطرف عراق درسال 1980 ، 24 فروند MIG-25 با حفاظت گردانی متشکل از چندین فروند MIG-21MF و MIG-23ML نیروی هوایی شوروی پیشین وارد خاک عراق شده وبه این کشور تحویل گردیدند. کارشناسان روس نیز دربهار همان سال وارد عراق شده ودر پایگاه هوایی نوسازشعیبیه درچند کیلومتری بصره( جنوب شرق عراق) مستقرشدند. ناگفته نماند که فاکس بتها نیز قبلا دراین پایگاه مستقرشده بودند. درهنگام تجاوز عراق به ایران در31 شهریور ماه 59 (22 سپتامبر1980) شوروی رسما اعلام بی طرفی کرده بود اماازشمار مستشاران نظامی خود درعراق چندان نکاست، درنتیجه این کشورعملا به نفع عراق وعلیه ایران وارد جنگ شد. با این حال دربعدازظهر همان روز(31 شهریور) دلاورمردان تیزپرواز نیروی هوایی با علم به استراتژیک بودن پایگاه هوایی شعیبیه، در نخستین حمله هوایی خود مبادرت به بمباران وسیع این پایگاه کرده و خسارات بسیار سنگینی به آن وارد کردند. به دنبال این حمله ، درصبح روز بعد ، خلبانان نیروی هوایی ضربه نهایی خود رانیز بر پیکر این پایگاه وارد کرده وبقیه تاسیسات وازهمه مهمترباند پرواز رابلااستفاده کردند وعملا این پایگاه راازحالت عملیاتی خارج نمودند. با انهدام کامل شعیبیه، نیروهای شوروی مجبوربه نقل مکان به پایگاه هوایی "الولید" موسوم به H-3 درمنتهی الیه غرب عراق ودرجاده ای منتهی به مرز اردن شدند. بازهم عقابان نیروی هوایی درعملیاتی که دنیارادرحیرت فروبرد ودر16 فروردین 1360( 4 آوریل 1981) بلایی مشابه شعیبیه برسرپایگاه هوایی الولید آوردند وبیش از 80 درصد از جنگنده ها و بمب افکن های سنگین نیروی هوایی عراق را منهدم کردند. دراوایل تابستان 1361(1982 میلادی) تقریبا تمامی جنگنده های MIG-25 موجود درعراق به نیروی هوایی این کشورتحویل داده شد. گفتنی است تا پیش ازاین تاریخ تنها چهارفروندMIG-25 دردست نیروی هوایی بود وبقیه تحت کنترل بازرسان روس قرار داشت. با شروع پروازهای جنگی MIG-25 درتابستان 1361 درمدت کمی تعداد 4 فروند ازآنها درنبرد با جنگنده های F-14A نیروی هوایی ایران درماههای سپتامبر، نوامبر، ودسامبر هدف قرار گرفته وسقوط کردند. دریک درگیری غیرمنتظره نیزیک فروندMIG-25PD درارتفاع وسرعت پایین مورد اصابت موشک شلیک شده ازیک فروندF-5E قرار گرفت وسقوط کرد. درمهمترین درگیری هوایی جنگ ایران-عراق یک فروند MIG-25 به خلبانی سرهنگ دوم "محمد رایان" مشهوربه شاهین آسمان وازتکخالهای جنگ ایران وعراق،همزمان مورد اصابت یک فروند موشک فونیکس AIM-54Aشلیک شده ازF-14A وگلوله های توپ F-5E قرارگرفت ومنهدم شد. درطی سالهای 1366 و1367 نیزچندین فروند MIG-25RB باشلیک پدافند هوایی نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآسمان ایران سرنگون شدند. فاکس بتهای عراق درطول جنگ با ایران چندین باربه هواپیماهای مسافربری حمله کردند ازجمله هواپیمای گلف استریم حامل وزیرخارجه الجزایرکه دردالان هوایی بین المللی درشمال ایران هدف قرارگرفت وساقط شد. فاکس بتهای تحویلی به عراق ازنوع PD و RB بودند که بعدها طی سالهای 1985(1364 خورشیدی) و1986(1365 خورشیدی) تعدادی ازآنها به مدلهای RBT و PDS ارتقا یافتند. برای جبران تلفات هواپیماهای ساقط شده درتحویلهای بعدی(ازسال 1365 به بعد) مدلهای ارتقا یافته تحویل نیروی هوایی عراق شدند. ازمشخصه های جالب ومنحصر به فرداین دومدل (RBT وPDS) داشتن مخازن بزرگ رهاشدنی سوخت به حجم 5000 لیتربود که به هنگام رهگیری توسط تامکتهای ایران مبادرت به رهاسازی آنها کرده وازصفحه نبرد می گریختند.بعدها به کمک همین مخازن سوخت، فاکس بتهای عراقی توانستند چندین باربه حریم هوایی عربستان سعودی واردن نیزتجاوزکرده وبه سلامت به پایگاه خودبازگردند. درکنارمدلهایRBT وPDS، شوروی ها فاکس بت مدلBM رانیزباماموریت شناسایی (برای انجام آژمایش درصحنه جنگ واقعی) به نیروی هوایی عراق تحویل دادند. اما با مورد اصابت قرار گرفتن 2 فروند ازاین مدل توسط جنگنده های F-14Aایران، ناگهان ازخدمت کنارگذاشته شدند. گفتنی است این مدل قابلیت استفاده ازموشک ضدرادار KH-58U رانیزدارد. پس ازجنگ تحمیلی با ایران ، عراق درجنگ دوم خلیج فارس نیزازفاکس بتهای خود استفاده کرد. درشب اول جنگ ، یک فروندMIG-25PD عراق یک فروند F/A-18C نیروی دریایی امریکاراهدف قرارداد ودوفاکس بت هم آرایش شکاری بمب افکنهای نیروهای دریایی وهوایی امریکارابهم ریختند. البته فاکس بتها همیشه هم موفق نبودند زیرا 2 فروند ازآنها دردرگیری با F-15C های نیروی هوایی امریکا(باشلیک تعداد قابل ملاحظه ای موشک سایدوایندرواسپاروکه به خطارفتند) مورداصابت قرارگرفته ومنهدم شدند. درطول دهه های 1980 و1990 گونه های PD و PDS درگردانهای یکم وهفدهم شکاری نیروی هوایی عراق پروازمی کردند که دراین گردانها خلبانان روس وآلمان شرقی نیزدیده می شدند. پس ازجنگ دوم خلیج فارس، فاکس بتها بازهم عملیاتی باقی ماندند. درسال 1993 آنها چندین باربرفراز مناطق پروازممنوع عراق دیده شدند تااین که یک فروند ازآنها توسط یک F-16 نیروی هوایی امریکا ساقط شد. پس ازاین اتفاق، عراقی ها بادقت بیشتری ازفاکس بتهای خود استفاده می کردند. درسال 1999 دردومورد، تامکتهای نیروی دریایی وجنگنده های F-15 نیروی هوایی امریکا دردرگیری با جنگنده های MIG-25 عراقی که باشلیک چندین موشک AIM-54C (فونیکس) وAIM-120 همراه بودنیزنتوانستند این پرندگان بلند پروازپرسرعت راساقط کنند. جنگنده های MIG-25 عراق همواره توسط بهترین خلبانان عراقی پروازداده می شدند وبه همین دلیل آنها می دانستند که چگونه بجنگند وچگونه ازحملات بگریزند. ازسال 2000 به بعد ، فاکس بتهای عراقی چندین بارباتجاوربه حریم هوایی اردن وعربستان مبادرت به عکسبرداری شناسایی کردند وجنگنده های F-16 اردن و F-15 عربستان هردونشان دادند که حریف این متجاوزقدرتمند نیستند. درنهایت یک فروند فاکس بت عراقی توانست یک فروند پرنده بی سرنشین RQ-1B پریدیتور نیروی هوایی امریکا را که مشغول پروازشناسایی بود هدف قرار دهد. باتمام این اوصاف، جنگنده های MIG-25 عراق هرگزنتوانستند درجنگ سوم خلیج فارس شرکت کنند زیرادرغرب بغداد زیرخاک آرمیده بودند. علت این کارعراقی ها هنوز روشن نیست اما مسلما فاکس بتهای عراق دیگر قادربه پروازنیستند.