بسم الله الرحمن الرحیم مقدمه : ایا قایق های موشک انداز مناسب جنگهای مدرن امروزی هستند ؟ قایقهای موشک انداز در نیمه دوم قرن بیستم به واسطه موفقیت‌های عظیم خود در جنگ مصر و اسرائیل در سال ۱۹۶۷ و جنگ هند و پاکستان از سال ۱۹۷۱ به شهرت رسید. در اینجا به اثبات رسید که یک قایق ۲۰۰ تنی کوچک مجهز به موشک‌های کروز می‌تواند به کشتی‌های جنگی بزرگ‌تر و اهداف زمینی خسارت وارد کند. بعد از آن، سیر تحول و پیشرفت قایق های موشک اندازآغاز شد و همه کشورها در سراسر دنیا تلاش کردند که در تکنولوژی ساخت ان یکه تاز شوند سلاحی که کوچک، اما بسیار قدرتمند بود این یک سناریوی واقعی دیوید در برابر سناریوی (داوود)با بودجه‌های کوچک‌تر بود که با ساخت ده‌ها قایق از این قایق‌ها به منظور بدست آوردن برتری بر دشمنان خود با بودجه‌های بزرگ‌تر و کشتی های جنگی بزرگ‌تر تلاش می‌کرد. قایق‌های موشک انداز حتی برای نیروهای نظامی قدرتمند نیز محبوب بودند وبخشی از سازمان رزم انها بودند، زیرا آن‌ها را به عنوان وسیله‌ای برای افزایش تعداد ناوگان خود بدون اینکه برای قدرت هجومی بیشتر بر روی کشتی های بزرگتر خرج کنند، در نظر گرفتند. اتحاد جماهیر شوروی، که پیشرو وکامل کننده قایق های موشک انداز بود، آن‌ها را در سراسر جهان به فروش رساند و در نتیجه بسیاری از کشورها قایق های موشک انداز خود را توسعه دادند و جنگ در سطح دریا شکل دیگری پیدا کرد قایق های موشک انداز دقیقا چه هستند ؟ تعریف خاصی برای قایق موشک انداز وجود ندارد و شباهت زیادی به کوروت دارد اما به طور کلی یک کشتی کمتر از ۱۰۰۰ تن وزن و با داشتن سرعت بالا ، و مجهز به ۴ تا ۱۶ موشک کروز برای حمله به اهداف سطح دریا و خشکی باشد معمولا ً این قایق‌ها کم‌تر از ۹۰ متر طول دارند ، دارای یک توپ اصلی کالیبر متوسط و یک توپ کالیبر کوچکتر به عنوان سلاح ثانویه که تکمیل کننده تسلیحات اصلی انها برای موشک‌های کروز می باشند . آن‌ها الکترونیک پیچیده ندارند و رادار جستجوگر اهداف و رادار هدایت کننده موشک ها یکی میباشد. قایق‌های موشکی می‌توانند به عنوان یک شکارچی در نظر گرفته شوند انها می توانند بجنگند و بدون اسیبب دیدن بازگردند و در عین کوچک بودن کشتی های با وزن ده برابر خود را غرق کنند اما بیاید به ان روی سکه نگاهی بیاندازیم: قایق های موشکی به خاطر ضعف در دفاع هوایی در صورت استفاده نکردن از یک تاکتیک مناسب به سرعت شکار میشوند و میدان نبرد به سرعت تبدیل به یک کشتار گاه می شود نقش اصلی قایق های موشک انداز کوچک : نقش اصلی قایق های موشک انداز کوچک ای است که به عنوان یک سکوی کوچک پرتاب موشک های کروز باشند و همچنین انها طوری طراحی می شوند که قیمت زیادی نداشته باشند در نتیجه انها معمولا به سنسور ها یا سیستم های دفاعی پیشرفته مجهز نیستند. بزرگترین امتیاز این قایق ها اندازه کوچک انها و سرعت زیاد انهاست که به انها اجازه می دهد به سرعت به محل درگیری برسند ، موشک های خود را شلیک کنند و قبل شناخته شدن در رادار دشمن از منطقه درگیری بگریزند در عصری که امریکا به سرعت ناو های هواپیمابر خود را گسترش میداد اتخاد جماهیر شوروی صدها عدد قایق موشک انداز ساخت و انها را در دسته هایی سازماندهی میکرد و وظیفه دفاع ساحلی را به انها محول کرده بود به این صورت که در یک لحضه صدها موشک کروز به سمت دشمن متخاصم شلیک میکردند.چنان خجم اتشی با توجه به پیشرو بودن فن اوری موشک کروز ان زمان شوروی هر نیروی مهاجمی را میتوانست نابود کند امروزه نیروهای دریایی قایق های موشک انداز را به عنوان تکمیل کننده قدرت اتش کشتی های بزرگتر میدانند و با ظهور موشک های کروز، قایق هایی که در ابتدا برای اتش به هدف در فاصله ۵۰ کیلومتری طراحی شده بودند در صورت تجهیز به موشک مناسب قابلیت حمله به اهداف در فاصله ۲۵۰۰ کیلومتری میباشند مزایا: ۱-سهولت عملیات هر نیروی دریایی میتواند انها را پشتیبانی و راه اندازی کند و با یک نیروی با اموزش متوسط در یک کرانه ساحلی اسیب های قابل توجهی را در صورتی که به موشک مناسب مجهز شده باشند وارد کند و با نسل جدید موشکهای شلیک کن و فراموش کن این کار ساده تر نیز می شود همچنین به خاطر اندازه کوچک این قایق های موشک انداز به سرعت می توانند بین بنادر و جزایر کوچک پهلو گیری و جابحا شوند ۲-افزایش قدرت اتش یک ناوچه گران قیمت مجهز به ۸ موشک کروز را در نظر بگیرید که در نقش دفاع ساحلی عمل میکند با افزودن ۴ قایق موشک انداز که هرکدام مجهز به هشت موشک کروز باشند تحت لوای یک رادار پشتیبانی (ناوچه یا رادار ساحلی ) شما قدرت اتش ۴ ناوچه اضافه را خواهید داشت بدون این که هزینه زیادی کرده باشید ۳- مقرون به صرفه بودن چینیها با هزینه ساخت یک ناوشکن مدرن که ۱۶ موشک کروز حمل کند می توانند ۲۵ عدد قایق موشک انداز که هر کدام مجهز به ۸ موشک کروز باشند بسازد که در مجموع ۲۰۰ موشک کروز در اختیار شما قرار می دهند. قایق موشک انداز واقعا سکوهای مناسبی برای موشک کروز می باشد که به راحتی می توان انها را پشتیبانی و مدیریت کرد ۴-اندازه کوچک و سرعت بالا یک اندازه کوچک به قایق موشک انداز اجازه می دهد که در صفحه رادار دشمن در میان انبوه قایق های ماهیگیری گم شود و با محیط ترکیب شود و همچنین به خاطر اندازه کوچک به سادگی در محیط های کم عمق و جزایر که کشتی های بزرگ قدرت مانور کمتری داند به سادگی تحرک بالایی داشته باشد در عصر حاضرممکن است ما کشتی های بزرگ را به خاطر رادار های قدرتمند و موشکهای مافوق صوت سرعت پایین کشتی را امر مهمی تلقی نکنیم اما سرعت بالا به قایق های موشک انداز اجازه می دهد که به سرعت از محل درگیری بگریزند و با سرعت 40/45 نات از برابر اژدر یا زیر دریایی بگریزد به شرطی که هشدار به موقع دریافت کند به هر حال این مانور سریع باعث می شود که به عنوان یک هدف توسط کشتی های جنگی شناخته شده وتوسط موشک های ضد کشتی هدف قرار گیرند و سرعت بالا یک شمشیر دولبه است ۵-ریسک و قابلیت توسعه اگرچه هیچ ارتشی این را به طور رسمی بیان نکرده اما به صورت کلی قایق های موشک انداز به عنوان یک پلتفرم که قابلیت توسعه و تغییر دارند،قیمت کمی دارند،نفرات کمی حمل میکنند شناخته شده اند و همچنین ماموریت های محوله به این قایقها عموما دارای حداقل یا عدم حفاظت هستند و همین امر به فرماندهان اجازه می دهد ماموریتهایی که ریسک از دست دادن قایق یا کشتی جنگی گران قیمت در انها وجود دارد را به این قایقها محول کنند محدودیتها ۱-اسیب پذیری در مقابل زیردریایی ها معمولا همه قایق های موشک انداز فاقد نیروی دفاعی در برابر زیر دریایی هستند و در برابر یک حمله از زیر اب بسیار اسیب پذیر هستند و یک زیر دریایی به سادگی قایق زیر هزار تن تنها با چند اژدر را از بین میبرد از این رو قایق های موشک انداز همیشه به یک اسکورت که توانایی دفاع در مقابل زیر دریایی که شامل ناوشکن ،زیر دریایی یا یک هلیکوپتر مجهز به سونار و تسلیحات ضد زیر دریایی نیاز مندند ۲-حداقل یا فاقد دفاع هوایی جنگنده های مجهز به موشک ضد کشتی یا حتی هواپیماهای ساده مجهز به موشک سطح به زمین کابوس هر کاپیتان قایق موشک انداز خواهد بود در هر حال بعضی از این قایق ها مجهز به توپ ضد هوایی و موشک های دوش پرتاب ضد هوایی هستند که پدافند متوسط در برابر هواپیمای متخاصم هستند.با این حال قایق های جدیدتر دارای دفاع بهتری برای نجات در برابر یک حمله از طرف دشمن هستند و شانس نجات بیشتری دارند ‍‍‍‍۳-برد کم از انجا که قایق های موشکی برای عملیات در اب های ساحلی طراحی شده اند و اکثر انها بدلیل محدودیت حمل سوخت نمی تواندد بیش از چند صد کیلومتر از پایگاه مادر خود دور شوند و این یکی از عوامل اصلی در طراحی قایق های موشک انداز بزرگتر در دسته ۷۰۰-۱۰۰۰ تن می باشد و به این قایق های بزرگتر اجازه می دهد در آبهای نیمه عمیق و با فاصله بیشتری از پایگاه مادر به عملیات بپردازند ۴-قدرت راداری کم یک قایق موشک انداز ممکن است موشک ضد کشتی با برد ۲۰۰ کیلومتر حمل کند و دارای رادار جستجوی هدفی با برد ۱۰۰ کیلومتر باشد در این صورت پتانسیل موشک برای برد بیشتر هدر میرود ،راه حل این مشکل استفاده از یک هلیکوپتر با رادار قویتر یا هواپیما گشتی یا پهپاد می باشد. اما برای حمله به اهداف زمینی با توجه به مختصات ثابت و از قبل تعیین شده انها مشکلی نخواهد بود. سناریوی حمله: ۱-یک بحران بزرگ در یک کشور خاورمیانه ای بوجود می اید و روسیه تصمیم میگیرد با یک کاروان از قایق های کلاس buyan-m خود به تاسیسات ان کشور حمله کند این قایق ها می تواندد با ۸ عدد از موشک های سری کالیبر با برد ۲۵۰۰ کیلومترو دقت مناسب اهداف فوق را مورد حمله قرار دهند در حالی که هنوز اب های سرزمینی خود را ترک نکرده اند ۲- دشمن شما کشوری همسایه است که خط ساحلی آن نزدیکی شما است . شما ناوگانی از قایق‌های موشک‌انداز را با ماموریت هدف قرار دادن سیلوهای موشکی و بندرگاه هایی که محل پهلوگیری کشتی های دشمن هست میفرستید. کارخانه‌های ساحلی ، پالایشگاه‌ها و سکوهای نفتی ساحلی در یک حمله موشکی هماهنگ هدف قرار گرفته‌اند . چنین حمله‌ای معمولا ً همراه با نیروی هوایی و اسکورت زیردریایی برای محافظت ، هدف‌گیری و تاثیر بیشتر همراه است. سناریوی دفاع : ۱-چین در یک بن‌بست دریایی در دریای جنوب چین با نیروی دریایی ایالات‌متحده قرار دارد . نناوهای هواپیمابر آمریکایی به همراه نبرد گروهی متشکل از دوازده ناوشکن، به تایوان نزدیک می‌شوند . چین تصمیم می‌گیرد که این پیشروی را متوقف کند ، اما قدرت برتری هوایی ایالات‌متحده بسیار قدرتمند است و آن‌ها نمی‌توانند ریسک از دست دادن ناوگان هوایی خود را بکنند. ناوگانی متشکل از ۲۴ قایق موشک انداز تایپ۲۲ در یک ماموریت با سرعت بالا و با ۴ ناوچه تایپA ۵۴ و۲ عدد ناوشکن تایپC ۵۲ به عنوان اسکورت ارسال می‌شود . این ناوگان ۲۴*۸=۱۹۲ موشک کروز را به کشتی‌های جنگی آمریکا شلیک کند و برگردد . با این حال ، اگر چین زیردریایی‌های خود و هواپیما جنگنده خود را به عنوان اسکورت ناوگان دریایی نداشته باشند ، قایق‌های موشکی توسط زیردریایی‌های دشمن نابود خواهند شد . چنین ماموریت‌هایی معمولا ً به یک سفر یک طرفه ختم می‌شوند . این یک سناریوی حمله معمولی است که نیروی دریایی امریکا از زمان جنگ سرد در حال آماده شدن برای آن است . ۲- شما کشوری هستید که صدها جزیره به عنوان بخشی از قلمرو خود دارید . یک دشمن متخاصم نیز وجود دارد که بر روی جزایر شما ادعای مالکیت میکند و سعی در تصرف آنها دارد . اگر آن‌ها تلاش کنند یک ناوگان دریایی را که شامل کشتی‌های جنگی ، کشتی و قایق های نیروبر برای تصرف جزایر شما بفرستند ، قایق‌های موشکی شما در میان جزایر پراکنده می‌شوند و می‌توانند یک حمله غافلگیرانه و هماهنگ به نیروهای آبی‌خاکی دشمن انجام دهند . این منجر به تلفات عظیمی خواهد شد و دشمن متخاصم سعی نخواهد کرد که دوباره ماجراجویی داشته باشد . با این حال این طرح تنها در صورتی موفق خواهد بود که برتری هوایی در منطقه داشته باشید . در غیر این صورت ، ناوگان قایق موشک انداز شما به هدفی اسان برای نیروی هوایی دشمن خواهد بود نگاهی به کوروت های بزرگتر: قایق‌های موشکی کوچک و مجهز به سلاح‌های سنگین در نیمه دوم قرن بیستم و پایان جنگ سرد و افزایش تهدیدات نامتقارن در دریاهای دور منجر به تغییر سیاست و توجه به قایق‌های کوچک موشکی شدند . کشورهایی که قایق‌های کوچک و بسیار مسلح داشتند ، اکنون قایق‌های موشکی بزرگ‌تر را با سلاح‌های مشابه ترجیح می‌دادند ، که دارای دامنه عملیاتی طولانی‌تر و قابلیت‌های عملیات در ابهای عمیق تر دریاها را ترجیح می‌دهند . این امر ظهور قایق‌های موشکی در رده ۸۰۰ - ۱۵۰۰ تنی را با تجهیزات الکترونیکی و و دفاعی بهتر مشاهده کرد . کلمه " قایق موشک انداز " برای کشتی‌های جنگی بزرگ مناسب نیست و عموما ً به عنوان کوروت( corvettes) موشک انداز یاد می‌شوند . این کشتی‌ها در حال حاضر به همراه قایق‌های کوچک موشک انداز به خدمت می‌پردازند چرا که بسیاری از کشورها دفاع را در ابهای عمیق تر ابی و دریا ها را به جای دفاع در ابهای سبز ساحلی ترجیح می دهند کشورهایی مانند چین , هند و روسیه کوروت های موشک اندازبزرگ‌تری را همراه با ناوگان قایق‌های موشک انداز کوچک‌تر خود به کار می‌برند . بگذارید چین را به عنوان مثال در نظر بگیریم . آن‌ها از کوروت تایپ ۵۶ با وزن ۱۵۰۰تن استفاده می‌کنند که برای انجام وظایف برد طولانی‌تر همراه با قایق موشک انداز تایپ۲۲ استفاده می‌شود که برای نقش‌های دفاعی برد کوتاه طراحی شده‌است . روسیه با قایق های موشک انداز buyan - M با تناژ ۸۰۰ تن را همراه با کوروت های +۲۰۰۰ تن به عملیات می فرستد. هند کوروت کلاس Kora را با تناژ ۱۲۰۰ تن همراه با قایق های موشک انداز کلاس veer با تناژ ۴۵۰ تن در عملیاتهای دریایی همراهی میکند این مهم نشان می‌دهد که با وجود اینکه ممکن است کشورها به سمت کشتی‌های بزرگ‌تر حرکت کنند , اما کوروت های موشک انداز کوچک به همان اندازه مهم هستند و بخشی از استراتژی‌های نیروی دریایی آن‌ها باقی مانده است . چکیده : واژه " قایق های موشک انداز " ممکن است در حال مرگ باشد ، اما خود قایق موشک آینده درخشانی دارد .بسیاری از کشورها در سراسر جهان به دنبال طرح‌های قدرتمند و مدرن هستند و آن‌ها را به جای قایق‌های موشک انداز به عنوان " corvettes " می نامند. این کوروت ها دارای قدرت آتش فراوانی نسبت به اندازه خود هستند و مقرون ‌به‌ صرفه هستند .استفاده از کوروت های موشک انداز در سراسر جهان شاهد روندی رو به بالا است و انتظار می‌رود که در آینده افزایش یابد . با ظهور موشک‌های کوچک‌تر ، برد بیشتر و قدرت تخریب بیشتر باعث میشود نیاز به کوروتهای موشک اندازبیشتر شود و نیروهای دریایی بیشتری خواستار آن می شوند.این کوروت ها با تناژ بین ۱۵۰ تا ۵۰۰ تنی در آبهای آزاد به اوج قدرت خود می‌رسد ، جایی که آن‌ها می‌توانند خسارات زیادی علیه دشمنان به بارآورندکوروتهای موشک انداز به آرامی نقش ناوچه های سبک را می‌گیرد و آن‌ها به زودی یکه تاز میادین نبرد ساحلی و آب های نیمه عمیق خواهند شد منبع : https://defencyclopedia.com/2016/11/17/analysis-are-missile-boats-still-relevant-in-modern-warfare/