در جریان جنگ هند و پاکستان به سال 1965 ، حداقل دو نبرد زرهی در مقیاس وسیع رخ داد ، که نبرد فیلورا ، نخستین مصاف زرهی میان دو کشور در منطقه سیالکوت بشمار می آید وعلاوه برآن ، با یک فاصله زمانی اندک با نبرد"آسال اوتار " بوقوع پیوست .          موقعیت مکانی وقوع نبرد فیلورا     شروع نبرد :   در 10 سپتامبر 1965 ، واحدهای ارتش هند دست به اجرای یک تک گسترده علیه خطوط دفاعی ارتش پاکستان زدند تا منطقه فوق را از کنترل این کشور خارج کنند . در جریان این عملیات ،  یگانهای عمل کننده هندی ، به استعداد رزمی 1 لشکر زرهی ( شامل 4 هنگ تانک ) به این منطقه یورش بردند ، اما  این تهاجم با مقاومت شدید و غیر منتظره مدافعان پاکستانی ، بویژه لشکر ششم زرهی این کشور روبرو گردید .   با این وجود ، شدت حملات واحدهای زرهی هندی به اندازه ای بود که سرفرماندهی ارتش پاکستان به پشتیبانی هوایی نیاز پیدا نمود ، اما بدلیل مهارت پایین خلبانان پاکستانی در اجرای ماموریت های پشتیبانی نزدیک (CAS) ، ستون های زرهی ، پشتیبانی و پیاده ارتش هند ، تلفات کمی را متحمل شده و بر خلاف انتظارات ، به پیشروی خود ادامه دادند . از سویی دیگر ، پیش بینی  فرماندهان هندی مبنی بر پیشروی سریع  نیز محقق نشد ، چرا که مقاومت ارتش پاکستان ، برای 48 ساعت دیگر هم ادامه یافت و وفقط زمانی که تلفات این واحدها افزایش یافته و بالتبع ، توان رزمی آنها کاهش یافت ، دست به یک عقب نشینی تاکتیکی به سمت " چاویندا " زدند . در جریان این زد و خوردها ، ارتش هند مدعی شد که 67 دستگاه تانک پاکستانی را منهدم نموده است  .     تو رفتگی شاکارگاره ، روستای فیلورا ، بهاگوال   یگان های رزمی و سازمان رزم  مورداستفاده طرفین درگیر در جریان نبرد فیلورا         سرگرد سابق (بازنشسته ) ارتش پاکستان و مورخ نظامی ، آ.چ. امین ، علل شکست ارتش پاکستان در نبرد فیلورا را بدینگونه تشریح می نماید :   " ........ ، در نخستین ساعات آغاز حملات ارتش هند ، به یگانهای مستقر در منطقه ، یعنی لشکر ششم زرهی ، یگان دهم سواره نظام ، یگان چهاردهم گارد مرزی ، دستور داده شد تا در ساعت 30/11 صبح روز 11 سپتامبر 1965 ، از سمت راست محور "بهاگوال- بهچرشاه" ، به واحدهای ارتش هند که از محور " لیبه – چاهر" دست به پیشروی زده بودند ، حمله نموده و سد راه پیشروی آنان شوند . هدف اصلی این ضدحمله گسترده ، از میان بردن و یا کاهش فشار حملات ارتش هند بر روی یگان یازدهم سواره نظام که در آن زمان سرعت پیشروی هندی ها را در محور فوق کم نموده بودند ، بشمار می آمد . بنابراین ، با آغاز این پاتک ، هنگ شانزدهم سواره نظام ، جمعی لشکر ششم زرهی ، تمام توان رزمی خود را برای اجرای این ماموریت ، وارد صحنه عملیات رزمی نمود ، اما بدلایل مختلف ، از جمله شدت حملات ارتش هند و در کنار آن ، حساسیت منطقه نبرد برای دو  طرف ، این یگان متحمل تلفات زیادی شد و اگر چه تا آخرین لحظات ، موفق شده بود تا تعدادزیادی از تانک های ارتش هند را از کار انداخته یا منهدم نماید ، اما متقابلا" ، سازمان رزم واحد فوق از هم پاشیده شد ، بسیاری از تجهیزات و امکاناتش را از دست داد و مجبور به عقب نشینی گردید و علاوه بر آن موفق نشد تا فشار ارتش هند بر روی واحدهای یگان یازدهم سواره نظام راکاهش دهد .  در نتیجه ، با شدت یافتن فشار حملات هندی ها ، سرانجام در ساعت 30/15 دقیقه 11 سپتامبر 1965 ، موقعیت فیلورا سقوط نمود و به تصرف ارتش هند در آمد "       با این وصف ، افسران ، درجه داران و سربازان یگان یازدهم  سواره نظام با تمام توان خود مبارزه کرده بودند ، تا جایی که حتی پس از گذشت 24 ساعت از تصرف این موقعیت ، تانک های جدا افتاده پاکستانی ، به مقاومت خود ادامه می دادند ، اما در نهایت ،باقی مانده این واحد با کاهش توان رزمی ، بسرعت  عقب نشینی نموده و ارتش پاکستان نیز  با از دست دادن یک هنگ کامل زرهی ، بطور کامل از این موقعیت عقب نشست.      یکدستگاه تانک ام-47 ارتش پاکستان که به غنیمت ارتش هند در آمده است   سرگرد " امین " بر این اعتقاد است که علیرغم اینکه فرماندهی ارتش هند ، با هوشمندی ، واحدهای تحت امر خود را گسترش داد ، نیروهایش راکه با کیفیت بالایی آموزش دیده بودند، بخوبی فرماندهی نمود ، اما هندی نتوانستند از فرصت استراتژیک بدست آمده  در جریان تصرف فیلورا به درستی استفاده نموده و با قبول قطعنامه ، عملا" به جنگ پایان دادند .   این در حالی بود که  شرایط به گونه ای پیش رفته بود که هندی ها قادر بودند تا با جایگزینی تلفات و ترمیم تلفات واحدهای تک ور و اصلاح طرح های نظامی در رده" تیپ – لشکر" و همچنین ایجاد یک زمان بندی دقیق ، با آسودگی هرچه تمامتر ، به واحدهای در حال عقب نشینی پاکستانی حمله نموده و منطقه را بطورکامل پاکسازی و به سود خود تثبیت نمایند .     اما به هر ترتیب ، نبرد میان دو طرف در 12 سپتامبر 1965 ، با یک پیروزی قاطع و تعیین کننده برای ارتش هند به پایان رسید و فرماندهی ارتش پاکستان با بهره گیری از غفلت فرماندهان هندی ، توانست با هدف استقرار در یک موقعیت دفاعی مناسب ، به چاویندا عقب نشینی نموده و تجدید قوا نمایند .   با این وجود ، سیر جنگ بسود ارتش پاکستان نبود ، چرا که 24 ساعت قبل نیز ، ارتش هند پیروزی با ارزش دیگری را  در " آسال اوتار" بدست آورده و تک گسترده ارتش پاکستان به " خم کاران" را با موفقیت هرچه تمام تر دفع نموده بود .         فرماندهان ارتش هند که اینک در اوج موفقیت قرار داشتند ، به مانند همه جنگهای پیش از این ، دچار خطای راهبردی شده ، توان دفاعی ارتش پاکستان را نادیده گرفته و بدون پیش بینی های لازم ، دست به پیشروی بداخل خاک پاکستان زدند . در نتیجه ، اینک نوبت فرماندهان پاکستانی بود که ضرب شصتی نشان دهند و این رویداد در نبرد "چاویندا" بوقوع پیوست .  ارتش هند ، سرمست از پیروزی ها خود ، ناگهان با مقاومت دور از انتظار ارتش پاکستان روبرو شده و متوقف گردید .   با پایان یافتن این نبرد و پس از چند روزجنگ فرسایشی ، سرانجام در 22 سپتامبر 1965، با امضای موافقنامه آتش بس ، عملیات نظامی در تمامی جبهه ها متوقف گشت .     تلفات :   هند : 14 دستگاه سنتوریون پاکستان : 66 دستگاه تانک منهدم شده که 31 دستگاه آن تایید گردید .    منابع :    1- Battle_of_Phillora   2- وبگاه ارتش هند    پی نوشت :    1- برای اطلاعات بیشتر  : نبرد غولها و نیمچه غولها ، راند نخست ، آسال اوتار   2- براین عقیده بودم و هستم که حضور عزیزانی نظیر جناب گوبلز و جناب سیاوش می توانست بر غنای این مطلب بیافزاید، چرا که پیشنهاد  مطلب ، از سوی جناب گوبلز صورت گرفته بود .   3-  پلان رزمی ارائه شده در این تاپیک در سطح وب وجود ندارد و صرفاً برداشت مترجم از سازمان رزم طرفین نبرد است .