مقدمه : هویتزر ام-1299 با کالیبر 155 م.م جدیدترین نمونه از خانواده جنگ افزارهای توپخانه ای خودکششی برپایه شاسی نمونه موفق ام-109 آ.7 است که درسال 2019 تحت پوشش برنامه توپخانه برد بلند ( ERCA) توسط BAE سیستمز توسعه پیدا نموده است . براساس داده های موجود و منتشر شده ، ایده اصلی این سامانه جدید با هدف بهبود برد موثر سیستم توپخانه ای خودکشش ام-109 قرار داشته و ادامه پیدا کرده است . به اعتقاد ناظران نظامی ، برنامه توپخانه برد بلند نیروی زمینی ارتش ایالات متحده ، که در دو حوزه برد وسرعت آتش بهبود یافته ، پایه گذاری شده ، پاسخی به پیشرفتهای صورت گرفته در برنامه های جاری ارتشهای روسیه و چین در حوزه توپخانه خودکششی است که پس از رونمایی و تحویل انبوه ، موجبات پدید آمدن یک شکاف اساسی را فراهم نموده اند .درجریان آزمایشهای صورت گرفته به سال 2018 ، هویتزر ام-777 با اصلاحات صورت گرفته بر روی آن موفق شده تا با استفاده از مهمات مجهز به خرج موشکی ، برد موثر خود را تا 2 برابر افزایش دهد . این مساله باعث شد تا یکسال بعد ، یعنی درسال 2019 یک قرارداد 45 میلیون دلاری با BAE سیستمز منعقد شود تا توپ توسعه یافته در برنامه ERCA را با شاسی ام-109 منطبق نماید که این برنامه ،در همانسال در انجمن سالیانه نیروی زمینی ارتش آمریکا رونمایی گردید.اگرچه تا کنون اطلاعات با جزییات دقیق در خصوص این برنامه منتشر نشده ، اما افزایش برد و لوله جدید با درازای بیشتر و استفاده از مهمات با خرج موشکی XM1113 تایید شده است . درسال 2020 آزمایشات صورت گرفته روی این مهمات با هویتزر ام-777 ،بردی برابر 43 مایل ( 69 کیلومتر ) را به نمایش گذاشت که رقم بدست آمده ، بیشتر از دوبرابر برد مهمات استاندارد این هویتزر است . براساس داده های منتشر شده از سوی ارتش آمریکا ، طبق برنامه ریزی های صورت گرفته ، برنامه فوق در سال 2021 تکمیل و پس از اتمام ارزیابی های اولیه آن تا سال 2023 ، انتظار می رود که درسال 2025 به بارگذار خودکار مجهز شود که قابلیت شلیک 10 تیر در دقیقه ( به جای 3 تیر در دقیقه فعلی ) را بدان خواهد داد . ام-109. آ-7 شکاف در بخدمت گیری سامانه های توپخانه ای برد بلند نزدیک به بیست سال اجرای عملیات نظامی علیه عناصر شورشی در جنوب غربی آسیا و شمال آفریقا توسط ایالات متحده و متحدان نزدیکش ، که به تقریب دو دهه نخست قرن بیست و یکم را در بر گرفته ، موجبات پدید آمدن خلاءهای قابل تاملی در سازمان رزم ارتش کشورهای فوق الذکر شده است . در واقع ، برنامه ریزی برای مقابله با تهدیدات نامنظم و ترکیبی ، برای یک نسل کامل ، ارتش را درگیر خود نموده و این مساله باعث شده تا دکترین رزمی تدوین شده ، برای مقابله با این حوزه متمرکز گردد ، به همین سبب ، ارتش برای دو دهه کامل ، بلحاظ بکارگیری سیستم های جدید جنگ افزاری دچار سکون شده ، در حالی که سایر ارتش ها ، تغییرات قابل توجهی را در زمینه های مختلف ، بخود دیده اند . بدین ترتیب ، پدید آمدن مفهوم تهدیدات همتا در بازه زمانی آینده نزدیک ، هنگامی که ارتش ها تمرکز خود را مجدداً بسوی جنگ های کلاسیک معطوف می کنند ، اینک اهمیت بسیاری زیادی یافته است ، چنانکه با تقویت اقتصاد و فناوری های جدید در کشورهایی نظیر روسیه ، چین و کره شمالی ، شکافی قابل توجه در قابلیت های رزمی ارتش ایالات متحده بوجود آمده که می بایست مورد توجه قرار گیرد . راست : ام-142 چپ : ام-270 بدین سان ، اگر وضعیت فعلی ارائه شده در سطور بالا را ، بعنوان مبنای اولیه برای بحث در نظر بگیریم ، امروز یکی از شکافهای مهم در ارتش ایالات متحده ،پدید آمدن فاصله قابل توجه در حوزه توپخانه صحرایی با رقباست ، جایی که وجود سامانه های تسلیحاتی قدیمی و مهمات آسیب پذیر موجب شده تا نقصان شدیدی در شکل دهی فرآیند پشتیبانی از عناصرمانوری پدید آید . به همین سبب ، برنامه ریزی بسیاری دقیقی برای مدرنیزاسیون سامانه های توپخانه صحرایی نیروی زمینی مورد نیاز خواهد بود که تنها بر قابلیت های مرگ آوری ارتش تاثیر گذار باشد ، بلکه در هنگام روبرو شدن با با تهدیدهای احتمالی همتراز ، بستری از روش های نوآورانه در حوزه تفکر رزمی و کاربرد سیستم های جدید را در اختیار کاربران قرار دهد . اتامز امروز ارتش ایالات متحده به منظور ورود مجدد به میدان رقابت با قدرتهای در حال ظهور نظامی که بصورت قریب الوقوعی تبدیل به تهدید های همتراز شده اند یا خواهند شد ، می بایست در یک دهه آینده ، سرمایه گذاری گسترده ای را برای ارتقاء کمی و کیفی توپخانه صحرایی خود انجام دهد . در حالی که نیروی هوایی و نیروی دریایی این کشور با یک فاصله مشخص ، مزیتهای قابل توجهی را نسبت به رقبا در اختیار دارند ، سامانه های تسلیحاتی توپخانه صحرایی بدلیل تاخیرهای غیرقابل توجیه ، موجبات پدید آمدن یک شکاف بزرگ برای پشتیبانی از نیروهای مانوری و همچنین اجرای ماموریتهای ضد آتش را بخود می بیند . https://www.aparat.com/v/ReaXN به همین ترتیب ، تقریباً تمامی سامانه های تسلیحاتی توپخانه صحرایی ارتش بین دهه 60 تا 2000 میلادی توسعه پیدا نموده و برای جبران فاصله ایجاد شده با سایر ارتشها در کوتاه مدت ، تنهابه ارتقاء این سیستم های قدیمی مبادرت شده است . درواقع ، براساس داده های موجود ، هم اکنون سامانه اصلی توپخانه دوربرد ارتش در زرادخانه نیروی زمینی ، سیستم های ام-142 هیمارس (M-142 HIMARS) و همچنین راکت انداز چندگانه ام-270 آ-1 ( M-270A.1) است که سامانه راکت انداز چندگانه هدایت دقیق ام-31 آ-1 ( M31A.1) در پشتیبانی نزدیک این دو قرار می گیرد که با توجه به برد 84 کیلومتری و استفاده از سامانه هدایت ماهواره ای جی پی اس ، استخوان بندی سیستم های راکتی نیروی زمینی بشمار می رود . علاوه براین ، سامانه های قدیمی تر اتامز ( ATACMS) نیز با برد نزدیک به 300 کیلومتری می تواند بعنوان یک پشتیبان راکتی دوربرد عمل نماید . اما به غیر از سیستم های راکت انداز چند گانه ، سامانه های توپخانه برد برد بلند نیروی زمینی بدلایل مختلف حضور کم رنگ تری را در سازمان رزم ارتش دارند . امروز نیروی زمینی ارتش ایالات متحده از هویتزرهای ام-777 آ-2 و ام-109آ-7 با کالیبر 155 م.م استفاده می کند که به ترتیب 24 و 21 کیلومتر برد دارند که قابلیت شلیک مهمات متعارف شدید الانفجار (HE) را در برد 30 کیلومتری و مهمات توپخانه ای با خرج راکتی (Rocket-assisted projectile) را دریک برد 40 کیلومتری به ارتش می دهند . با این حال ، اگر قضاوتی عادلانه صورت پذیرد ، سامانه های نامبرده با توجه به قابلیتهای تعریف شده برای آنها در سالهای گذشته ، ارزشمندی خود را برای شکل دادن به تلاش نیروهای مانوری در میدان نبرد و همچنین نبردهایی با ماهیت ضد شورش به اثبات رسانده اند ،اما حضور این سیستم ها در یک صحنه رزمی کلاسیک با مقیاس گسترده در برابر تهدیدهای همتراز ، به تقریب از قابلیتهای رزمی نیروی زمینی خواهد کاست . بی ام -21 شکاف در وجود قابلیت های برد آتش از یک نظر توجه به روند سریع نوآوری ها در فناوری طراحی قطعات توپخانه (یکی از واحدهای شمارش در سامانه های توپخانه ای "قطعه " است که در کنار واژه هایی مثل عراده و قبضه مورد استفاده قرار می گیرد .م ) ، انتظار این خواهد بود که قابلیت ها و دقت سامانه های توپخانه ای که به یگان های رزمی نیروی زمینی در سراسر جهان تحویل می شود ، همواره براساس آخرین پیشرفتهای صورت گرفته باشد . این مساله تا بدانجایی اهمیت پیدا نموده که هم اکنون ارتشهای روسیه و چین ، به سیستم های توپخانه ای پیشرفته ای مسلح شده اند که در مقایسه با نمونه های آمریکایی ، از ویژگی های بهتری بهره می برند . بعنوان مثال ، ارتش روسیه هم اکنون سامانه 9A52-2 اسمرش را بخدمت گرفته که با کالیبر 300 م.م در حالی که به کلاهک شدید الانفجار ترکش زا مسلح میشود ، 90 کیلومتر برد و با مسلح شدن به کلاهک های دیگر ، بردی برابر 70 کیلومتر را به نمایش می گذارد . راست : 2آ-52-2 چپ : 2آ-52-4 این سیستم که در دوران اتحاد شوروی سابق طراحی شده ، در سالهای اخیر به گونه 9A52-4 تورنادو ارتقاء یافته که در مقایسه با نسخه های قبلی سبکتر بوده و در واقع می توان گفت که به نوعی شباهت بسیاری به برنامه تبدیل ام-270 به ام-142 هیمارس دارد . علاوه براین ، راکتهای اسمرش ارتقاء یافته ، قابلیت هدایت ماهواره ای را در اختیار دارند ( گلوناس . م ) که این مساله ، به شکل قابل توجهی ، قدرت آتش یگان های توپخانه ای ارتش روسیه را اضافه نموده است . 9p140 دراین خصوص ، روسیه مدعی است که موشکهای مورد استفاده در این سیستم ، می تواند به بردی برابر 75 مایل ( 120 کیلومتر ) نیز دست پیدا کنند که این ادعا با توجه به سابقه قابل توجه این کشور در توسعه فناوری راکتهای توپخانه ای ، می بایست مورد توجه قرار گیرد . با این حال ، برخی تحلیل گران معتقدند که سیستم 9A52-4 حدودا یک برتری 40 کیلومتری در برد ، را نسبت به سیستم های ام-142/ام-270 دارد که این مساله شکاف گسترده ای را در حوزه پوشش آتش پشتیبانی میان نیروی زمینی آمریکا و روسیه بوجود آورده است . ازسویی دیگر ، سامانه های راکت انداز چندگانه برد متوسط روسی نظیر 9p140 و همچنین سامانه های قدیمی تری نظیر BM-21 نیز در یک رویارویی احتمالی مستقیم با ارتش امریکا ، مزیت های تاکتیکی بسیاری در حوزه شیلک های آزاد در برد های بلند را به ارتش روسیه خواهد داد ، که این امر بدان معناست که در درگیری احتمالی فوق الذکر ،ارتش ایالات متحده در موقعیت خطرناکی قرار خواهد گرفت . راست : 2 اس-35 چپ : 2اس19 علاوه برسامانه های راکتی ، سیستم های توپخانه ای روسی برتری قابل ملاحضه ای را در حوزه برد موثر ، بر سیستم های آمریکایی نظیر ام-777 آ-2 و ام-109 آ-7 به نمایش گذاشته اند . در این مورد ، سامانه توپخانه ای 2s19 با کالیبر 152 م.م و برد 29 کیلومتری ، از میانه دهه هشتاد میلادی به هویتزر خودکششی اصلی نیروی زمینی روسیه تبدیل شده است ،در حالی که جایگزین آن ، یعنی سامانه 2s35 با حداکثر برد 40 کیلومتری ( مهمات متعارف ) و حداکثر 70 کیلومتری با مهمات مجهز به خرج راکتی ، تهدید جدیدی پدید آورده است . مضاف براین ، سامانه 2A65 با کالیبر 152 م.م هویتزر استاندارد کششی نیروی زمینی روسیه است که با در اختیار داشتن بردی مشابه نسخه های خودکششی 2S19 به تقریب قابلیتهای سیستم های آمریکایی را پشت سر گذاشته و همچنان نیز در حال بهینه سازی است . 2آ65 بدین ترتیب ، نواقص سیستم های آمریکایی ام-777 آ-2 و ام-109 آ-7 در برابر همتایان روسی ، آسیب پذیری آنها را بویژه درزمان اجرای عملیات ضدآتش دو چندان نموده ، چرا که توپهای نامبرده ، گرچه عمدتاً و در درجه نخست برای پشتیبانی از عناصر مانوری در میدان نبرد بکار گرفته می شوند ، اما مشارکت انها در عملیات ضد آتش بر علیه سیستم های توپخانه ای دشمن اجتناب ناپذیر بوده و برتری روسیه در حوزه برد موثر ، دارایی های توپخانه ای آمریکایی را وادار می کند تا ضمن پذیرش خطرات تاکتیکی نزدیک شده به خطوط اصلی درگیری ، خود را در معرض آتش زمینی و هوایی دشمن قرار دهند . با توجه به این مساله و خطر روبه گسترش از دست دادن توان آتش توپخانه در یک جنگ احتمالی و به تبع آن تحت فشار قرارگرفتن واحدهای مانوری ارتش که ماموریت درگیری مستقیم با واحدهای دشمن را بر عهده دارند ، بهینه سازی سیستم های توپخانه در سریعترین زمان ممکن ، تبدیل به امری ضروری شده است . راست : پی اچ ال-16 چپ : پی زد ال-05 در شرق آسیا ، ناهمترازی ایجاد شده در حوزه توپخانه صحرائی دوربرد نیروی زمینی میان ارتش ایالات متحده ونیروی زمینی ارتش چین در گستره بیشتری قابل بررسی است . در این خصوص ، نیروی زمینی ارتش آزادیبخش چین هم اکنون به طیف متنوعی از سامانه های راکتی دوربرد که برخی از روسیه خریداری شده اند ، مجهز شده است . ارتش این کشور ، در چند دهه گذشته ، همزمان با رشد اقتصادی ، فناوری های جدیدی را در اختیار گرفته که این امر موجبات یک انقلاب در بخش توپخانه ای این ارتش را فراهم آورده . دراین خصوص ، گفته میشود که راکت انداز چندگانه PHL-16 با قابلیت حمل هشت راکت کالیبر 370 م.م در یک برد 220 کیلومتری و راکت های کوچکتری در بردهای بین 70 تا 130 کیلومتر ، استخوان بندی نیروی توپخانه راکتی رسته زمینی این کشور را تشکیل میدهد . بدین ترتیب ، با بخدمت گیری گسترده این سامانه ها، برتری مشخصی نسبت به ام-142/ام-270 در یک درگیری مستقیم ، ایجاد میشود ، در حالی که سامانه خودکششی PLZ-05 را میتوان نسخه ای پیشرفته تر از ام-777 آ-7 و ام-109 آ-7 دانست . برخی تحلیلگران نظامی معتقدند که دست باز چینی ها در استفاده از فناوری پیشرفته باعث شده تا بر خلاف سیستم های روسی ، نیروی زمینی این کشور بتواند با توان بیشتری از واحدهای مانوری خود پشتیبانی بعمل آورد . پی نوشت : 1- ادامه دارد ........... 2--استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی در انجمن میلیتاری ، براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی " منوط به ذکر دقیق منبع است . امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری ) بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند .