جنگ نفتكش ها

[Ramtin 9]

جنگ نفتكش ها چشم انداز جديدى را به وجود آورد كه بيانگر تشديد درگيرى و مقدمه جنگ دريايى بود. بعد از آغاز جنگ در سال ۱۳۵۹ جنگ نفتكش ها با ساختار كلى جنگ در خليج فارس چنان در آميخته بود كه تفكيك جنگ دريايى از روند كلى جنگ غير ممكن بود.
براى نخستين بار عراق به ترمينال نفتى ايران در جزيره خارك در ۲۴ سپتامبر ۱۹۸۰ ميلادى (۲ مهر ۱۳۵۹) حمله كرد و بيست روز بعد تعدادى از مخازن سوخت را در تهران مورد حمله قرار داد و قبل از آن نيز ۱۵۰ مخزن ذخيره نفت را در آبادان به آتش كشيد. حمله به ميدان نفتى نوروز كه يكى از ۳ ميدان نفتى مهرگان و نزديكترين حوزه نفتى فلات قاره ايران به جبهه جنگ بود؛ نيز مورد اصابت موشك هاى دشمن واقع شد كه بر اثر تخريب لوله اصلى و نابودى كامل سكو باعث نشت روزانه ۲ تا ۲ هزار و پانصد بشكه نفت به آبهاى خليج فارس شد. تهاجمات عراق به سكوهاى نفتى، توليد پالايشگاه هاى آبادان، تهران، شيراز و كرمانشاه را به كمتراز نصف تقليل داد. در عين حال، آنچه «جنگ نفتكش ها» ناميده شد تأثير ويژه اى بر آغاز جنگ در خليج فارس داشت.
تمايل عراق به گسترش جنگ با حمله به اهداف استراتژيك ايران در جزيره خارك و كشتى هاى در حال بارگيرى يا تردد به اين جزيره، نمايان شد.
جنگ نفتكش ها با عمليات رمضان و حمله عراق به جزيره خارك شروع و در تعيين نتيجه نهايى جنگ ايران و عراق به عاملى تحريك كننده تبديل شد. بدين صورت كه پس از ناكامى نخست عراق در حمله به خارك در سال هاى ۱۳۶۱ و ۱۳۶۲ دور جديدى از حملات عراق از سال ۱۳۶۳ آغاز شد و آنچه مورد نظر عراق بود در واقع در سال ۱۳۶۵ تحقق يافت و پيامدهاى آن با اسكورت نفتكش ها در سال ۱۳۶۶ آشكار گرديد و جنگ براثر گسترش و تشديد آن با مداخله قدرت هاى بزرگ در سال ۱۳۶۷ به پايان رسيد. تا پايان سال ۶۲ همه تلاش هاى عراق بر اين موضوع متمركز بود كه كارايى جزيره خارك را براى صدور نفت ايران مختل كند، ولى تعد د نقاط بارگيرى كه براى ۶‎/۵ ميليون بشكه در روز طراحى شده بود - و تأسيسات محافظت شده، به ايران اجازه مى داد از هدر رفتن نفت جلوگيرى كند و بلافاصله از يك نقطه بارگيرى به نقطه ديگر روى آورد. نقاط بارگيرى مورد اصابت قرار گرفته نيز نسبتاً به راحتى تعمير مى شدند و اين امر تلاش عراق را براى وارد آوردن آسيب بعدى براى اخلال يا توقف كامل صادرات نفت ايران با شكست همراه كرد. اما از سال ۱۳۶۳ به بعد تحولى در وضعيت منطقه ايجاد شد؛ زيرا عراقى ها براى قطع صادرات نفت ايران حوزه عملياتى را تا منطقه شمال قطر گسترش دادند و به صورت آشكار از دولت فرانسه هواپيماى «سوپر اتاندارد» و موشك هاى « اگزوست» دريافت كردند تا توان دريايى خود را افزايش دهند. پيش از اين، عراقى ها با موشك هاى ساحل به دريا يا با هواپيما و هلى كوپتر هاى معمولى به اهداف دريايى حمله مى كردند، اگر چه اين حملات دقيق نبود، اما عراقى ها با گرفتن موشك هاى ضد كشتى اگزوست، كه قيمت هر يك از آنها بيش از يك ميليون دلار بود، فعاليت گسترده اى را آغاز كردند و در مجموع تا پايان جنگ از يكهزار و ۲۰۰ فروند موشك اگزوست استفاده كردند.
عراق براى تحقق اهداف خود در حمله به تأسيسات نفتى و نفتكش هاى ايران، به سلاح هاى جديد و گسترش عمليات هوايى نياز داشت. به اين منظور، طارق عزيز در پايان سال ۱۳۶۲ تقاضاى خريد پنج فروند هواپيماى «سوپر اتاندارد»، مجهز به موشك هاى «اگزوست» را تسليم پاريس كرد. فرانسه اجازه داد خلبانان عراقى به طور محرمانه در يك پايگاه هوايى فرانسه در حوالى شهر «برست» آموزش ببينند. هواپيماى سوپر اتاندارد كه على رغم اعتراض هاى ايران به عراق تحويل داده شد، نيروى هوايى عراق را متحول كرد. به نوشته يكى از نشريه هاى آمريكايى، به نقل از منبع خود در وزارت دفاع فرانسه، حتى خلبانان فرانسوى نيروهاى عراقى را در جنگ نفتكش ها يارى دادند.
مرحله جديد حملات عراق در سال هاى ۱۳۶۴ و ۱۳۶۵ متعاقب روابط جديد عراق با آمريكا آغاز شد و در نتيجه عراق سطح استراتژى حمله به اهداف مهم خود را ارتقا داد. در اين مرحله، تجهيزات ارسالى به عراق از نظر حجم و كيفيت تغييرات اساسى كرد. فرانسه به درخواست هاى جديد عراق براى دريافت ۲۴ فروند ميراژ پاسخ مثبت داد. تحويل هواپيماهاى ميراژ اف-۱ توانايى نيروى هوايى عراق را براى هدف قرار دادن خطوط حمل و نقل دريايى و بويژه خطوط نفتى ايران افزايش داد و همين امر باعث شد تا براى نخستين بار اين هواپيماها به پالايشگاه اصفهان حمله و آن را بمباران كردند.
عراقى ها همچنين پالايشگاه نفت تبريز را در مرداد ۱۳۶۵ بمباران كردند. حملات عراق به جزيره لارك و سيرى در تابستان سال ۱۳۶۵ بيان كننده تحول اساسى در حملات هوايى عراق و استفاده از روش سوختگيرى در آسمان براى حمله به اهداف در عمق خاك ايران بود.
در جنگ نفتكش ها در حالى كه در ۳ سال اول جنگ فقط به ۴۸ كشتى بازرگانى حمله شده بود، در سال ۱۳۶۳ به ۷۱ كشتى بازرگانى حمله شد و در سال هاى ۶۴ و ۶۵ در مجموع بيش از ۱۲۰ هدف مورد حمله قرار گرفت.همچنين تلفات انسانى ناشى از اين حملات در سال هاى ۶۳ تا ۶۵ به ۱۷۸ نفر رسيد.
عراق با حمله به نفتكش ها و تأسيسات نفتى، موجب كاهش صادرات ايران شد.
ايران در سال ۱۳۶۳ به ميزان ۱‎/۳۶ ميليون بشكه، سال ۶۴ به ميزان ۱‎/۸ ميليون بشكه و در سال ۶۵ به ميزان ۱‎/۵ ميليون بشكه نفت در روز صادر كرد. در آمد نفتى ايران ۱۰‎/۹ ميليارد دلار در سال ۱۳۶۳ و ۱۲‎/۵۹ ميليارد دلار در سال ۶۴ و ۶‎/۸۱ ميليارد دلار در سال ۶۵ بود.
در سال ۱۳۶۵ علاوه بر كاهش صدور نفت ايران، به دليل كاهش قيمت نفت عملاً درآمد نفتى ايران، به كمترين ميزان در سال هاى جنگ رسيد. در نتيجه، ايران علاوه بر تحمل هزينه هاى بسيار، مجبور شد در قيمت نفت تخفيف هاى زيادى بدهد تا با امكان ادامه فروش ، همچنان از درآمدهاى نفتى برخوردار شود.
مقابله به مثل در جنگ نفتكش ها
سياست ايران درباره مردم عراق و تفكيك مردم از حكومت بعث و همچنين نقش تاريخى ثبات بخشى ايران در خليج فارس و نياز به امنيت در منطقه براى صدور نفت، موجب شد تا ابتدا در برابر حملات عراق به نفتكش ها و شهرها هيچ واكنشى نشان ندهد، ولى ضرورت جلوگيرى از افزايش فشار عراق به ايران و بازداشتن آن كشور موجب شد تا سياست مقابله به مثل را اتخاذ كند.
سياست مقابله به مثل در خليج فارس از سال ۱۳۶۳ آغاز شد. چنانكه در سال هاى ۶۱ و ۶۲ باوجود حملات عراق به خارك و نفتكش ها (دركل ۳۸ مورد) ايران هيچ واكنشى از خود نشان نداد، تا اين كه از نيمه دوم سال ۱۳۶۲ با انتشار گزارش تحويل هواپيماى «سوپر اتاندارد» به عراق، نگرانى ايران افزايش يافت. در آن زمان نخست وزير وقت مهندس موسوى گفته بود: «اگر خليج فارس براى ايران نا امن شود، براى همه كشورها نا امن خواهد شد.» از اين رو ايران با هدف بازدارندگى، موضوع مسدود كردن تنگه هرمز را مطرح كرد.» امام راحل نيز خطاب به كشورهاى منطقه و كشورهايى كه از نفت استفاده مى كنند هشدار داد دولت ايران با قدرت تنگه هرمز را مسدود مى كند، اما نظر به اين كه ماهيت سياست هاى آشوب طلبانه حزب بعث- به دليل نگرانى از شكست در جنگ- منشأ بحران آفرينى در خليج فارس ارزيابى مى شد لذا از قرار گرفتن در مسير سياست هاى عراق اجتناب شد و به همين دليل ايران در تحليلى كه از اهداف و ماهيت سياست هاى عراق داشت به جاى مسدود كردن تنگه هرمز سياست جديدى را اتخاذ كرد و در ارديبهشت ۶۳ نخستين مقابله به مثل ايران، حمله به نفتكش دشمنى بود. در اين مرحله از اقدام هاى دريايى و هوايى ارتش استفاده مى شد و طبق آمارهاى موجود در مجموع در سال۶۳ عراق به ۵۳ نفتكش ايرانى حمله كرد در حالى كه واكنش ايران حمله به ۱۸ نفتكش عراقى بود.
در تابستان سال۱۳۶۴ عراق موج جديدى از حملات گسترده را به خارك از سر گرفت؛ چنانكه شصت بار حمله هوايى در اين دوره شش ماهه به ثبت رسيد. با اين حملات، نگرانى هاى ايران تشديد شد؛ زيرا علاوه بر خساراتى كه متحمل شده بود سياست مقابله به مثل تأثير چندانى نداشت. در اين مرحله عراق ۳۳ نفتكش و ايران ۱۴ نفتكش را مورد هدف قرار دادند. در نتيجه ايران بازرسى از كشتى ها را در تنگه هرمز آغاز كرد.
ايران براى بار ديگر سياست هاى خود را براى دشمنان اعلام كرد: «روزى كه ما نتوانيم از خليج فارس نفت صادر كنيم، خليج فارس براى هيچ كس نبايد آماده صدور نفت باشد. اگر يك كشتى از ما زده شود، كشتى هاى ديگرى هم زده مى شود، حالا از هر كس مى خواهد باشد.»
در شهريور۱۳۶۴ فرمان امام (ره) براى تشكيل سه نيرو در سپاه نقطه عطفى در گسترش فعاليت هاى سپاه در منطقه خليج فارس بود تا با امكانات كم و با روش هاى جديد و كم هزينه سياست هاى مقابله به مثل را دنبال كند.
در سال۱۳۶۵ سپاه مقابله به مثل را آغاز كرد. در حالى كه عراق به ۶۶ نفتكش حمله كرد. ايران ۴۱ نفتكش را مورد حمله قرار داد. در واقع تعداد حملات در سال۶۴ فقط ۴۷ مورد بود ولى در سال بعد به يكصد و هفت مورد افزايش يافت. علاوه بر اين، سپاه در سال،۶۵با عمليات كربلاى،۳ اسكله العميه را تصرف و عراق را براى مدتى از اين پايگاه دريايى محروم كرد.
در همان سال به موازات حمله به نفتكش ها در مقايسه با سال قبل، قيمت نفت نيز به طور بى سابقه اى كاهش يافت، چنان كه از ۲۶دلار به ۶دلار رسيد. درآمد ارزى ايران در اين سال فقط شش ميليارد دلار بود كه بخش اعظم آن براى ادامه جنگ استفاده مى شد.
حضور آمريكا در خليج فارس
موقعيت نظامى ايران پس از تصرف منطقه فاو، كويت را نگران كرد كه ايران نسبت به حمايت هاى آن كشور از عراق واكنش نشان دهد و در وضعيتى كه ايران پيروزى جديدى در منطقه شرق بصره به دست آورد و عراق مرحله سوم جنگ نفتكش ها را شروع كرده بود دولت كويت در تاريخ سيزده ژانويه۱۹۸۷م (۲۳ دى۱۳۶۵) از سفارت آمريكا خواست تا نفتكش هاى كويت با نصب پرچم آمريكا از حمايت دريايى اين كشور برخوردار شوند. كويت به شوروى نيز درخواست مشابهى داد. ابتدا ايالات متحده واكنش خاصى نسبت به اين خواست نشان نداد، اما وقتى واشنگتن دانست شوروى حاضر شده است پرچم خود را روى يازده كشتى كويتى نصب كند، بلافاصله پذيرفت آن يازده كشتى را زير پرچم خود محافظت كند. از اين رو در تاريخ ۲۱جولاى ۱۹۸۷ (۳۰ تير۱۳۶۶) نخستين پرچم آمريكا بر نفتكش هاى كويتى برافراشته شد و نخستين كاروان (تحت اسكورت) براساس برنامه ريزى زمان بندى شده در ۲۲جولاى (۳۱تير ۶۶) وارد خليج فارس شد. برخورد نفتكش «بريجتون» با مين، پيش درآمد برخوردهاى ميان نيروهاى ايران و آمريكا بود، چنانكه در هشتم اكتبر (شانزده مهر۶۶) بالگردهاى آمريكايى به قايق هاى ايرانى تيراندازى كردند و متقابلاً ايران نيز اعلام كرد در تاريخ ۲۲نوامبر (اول آذر) به چهار فروند بالگرد آمريكا تيراندازى كرده است. آمريكا همچنين سكوهاى نفتى ايران را مورد تهاجم قرار داد.برخى از تحليلگران معتقدند حادثه كشتى «بريجتون» از لحاظ سياسى به ضرر آمريكا تمام شد و اگر ايران اقدام تلافى جويانه انجام مى داد اين ضرر بيشتر مى شد. در هر صورت درگيرى ايران و آمريكا با حملات متقابل ادامه يافت. در اين مرحله، گرچه آمريكا هدفش اسكورت نفتكش ها و تأمين امنيت آمد و شد كشتى ها در خليج فارس بود، ولى آمارها نشان مى دهد دامنه درگيرى ها با گذشت زمان رو به افزايش گذاشت.در حالى كه در سال ۱۹۸۶م (۱۳۶۵) در مجموع به يكصد و يازده هدف دريايى حمله شد، ولى در سال۱۹۸۷م (۱۳۶۶) اين آمار به ۱۷۹ هدف افزايش يافت، كه از اين تعداد ۸۸هدف را عراق و ۹۱ هدف را ايران مورد حمله قرار داد در حالى كه اين آمار در سال قبل، ۶۶هدف از سوى عراق و ۴۵ هدف از سوى ايران بود. علاوه بر اين، انفجار دفتر هواپيمايى «پان امريكن» در كويت و اصابت موشك به بندر الاحمدى كويت نشان داد، حضور آمريكا به دليل اهداف و ماهيت آن، ناامنى بيشترى را به دنبال دارد. بسيارى از ناظران و تحليلگران، رويارويى ايران و آمريكا را نشان دهنده فشار آمريكا و متحدانش براى واداشتن ايران به پذيرش قطعنامه ۵۹۸ و ترك عمليات نظامى و ورود به مرحله سياسى و ديپلماسى عنوان كردند.
سرانجام با تصويب قطعنامه۵۹۸ در تاريخ ۳۰تير ۱۳۶۶ در شوراى امنيت سازمان ملل، روند درگيرى در منطقه خليج فارس در زمستان ۱۳۶۶ روبه كاهش گذاشت. يكى از عوامل مهم در پذيرش قطعنامه ۵۹۸ از سوى ايران، تغيير استراتژى حمايت مستقيم از صدام، تحت پوشش حفظ صلح و امنيت بين المللى در خليج فارس و جلوگيرى از تبليغات جهانى برضد ايران وجنگ طلب دانستن اين كشور بود.


منابع:
منصورى لاريجانى، اسماعيل، تاريخ دفاع مقدس
دروديان، محمد، نقد و بررسى روند پايان جنگ
اسكندرى، محمد، جنگ تحميلى از ديدگاه حقوق بين الملل

[IRGCAF 27]

[align=center]چرا عراق به جنگ نفت کش ها دست زد؟[/align]

جنگ نفت‌کش‌ها در واقع، اقدامی متقابل است. در واقع عراق از اوایل جنگ دریافت که نمی‌تواند در جنگ زمینی، برتری ایران را خنثی کند؛ مگر این که عقبه‌های استراتژیک ایران را مورد تهدید قرار دهد؛ از جمله این که به نفت‌کش‌ها و مراکز اقتصادی ایران حمله کند. عراق می‌کوشید صدور نفت را که بزرگ‌ترین منبع درآمد ارزی ایران بود، محدود کند. این ابتکار مؤثر واقع شد، ولی با ورود سپاه در جنگ نفت‌کش‌ها این معادله تا حدی برهم خورد. در مراحل بعدی، عراق درصدد برآمد تا با تشدید حمله به کشتی‌های دیگر کشورها در خلیج‌فارس، علاوه بر ایجاد محدودیت در صدور نفت ایران، نظر کشورهای دیگر را در حمایت از خواسته‌های خود جلب کند. عراق با اتکا به فروش نفت از طریق لوله‌هایی که از کشورهای عربستان، اردن و ترکیه صادر می‌شد و همچنین کمک‌های مالی کشورهای منطقه، به ویژه عربستان و کویت مشکلی برای خود احساس نمی‌کرد؛ ولی با توجه به محدودیت‌هایی که برای ایران به وجود می‌آمد، این اقدام به نفع عراق بود.
با حمله عراق به نفت‌کش‌ها ایران از سه طریق تحت فشار فزاینده قرار می‌گرفت:
الف‌ـ کاهش درآمد نفتی از طریق محدود شدن صدور نفت؛
ب‌ـ افزایش هزینه‌های تولید و صدور نفت به دلیل انهدام منابع و پایانه‌های نفتی و افزایش حق بیمه نفت‌کش‌ها؛
ج‌ـ تخلف کشورهای صادرکننده نفت به ویژه عربستان و کویت در افزایش صدور نفت و کاهش قیمت آن. این روند تا آن‌جا پیش رفت که قیمت نفت که در سال 1359 بشکه‌ای 41 دلار بود، در سال‌های پایانی جنگ به 15 دلار رسید. البته قیمت 15 دلار، حداقل قیمت نفت نبود؛ بلکه در سال 1365 که یکی از سال‌های بحرانی جنگ بود، قیمت نفت تا 8 دلار هم کاهش یافت

Sajed.ir

[TANK 48]

جنگ نفتکش ها چشم انداز جدیدى را به وجود آورد که بیانگر تشدید درگیرى و مقدمه جنگ دریایى بود. بعد از آغاز جنگ در سال ۱۳۵۹ جنگ نفتکش ها با ساختار کلى جنگ در خلیج فارس چنان در آمیخته بود که تفکیک جنگ دریایى از روند کلى جنگ غیر ممکن بود. براى نخستین بار عراق به ترمینال نفتى ایران در جزیره خارک در ۲۴ سپتامبر ۱۹۸۰ میلادى (۲ مهر ۱۳۵۹) حمله کرد و بیست روز بعد تعدادى از مخازن سوخت را در تهران مورد حمله قرار داد و قبل از آن نیز ۱۵۰ مخزن ذخیره نفت را در آبادان به آتش کشید. حمله به میدان نفتى نوروز که یکى از ۳ میدان نفتى مهرگان و نزدیکترین حوزه نفتى فلات قاره ایران به جبهه جنگ بود؛ نیز مورد اصابت موشک هاى دشمن واقع شد که بر اثر تخریب لوله اصلى و نابودى کامل سکو باعث نشت روزانه ۲ تا ۲ هزار و پانصد بشکه نفت به آبهاى خلیج فارس شد. تهاجمات عراق به سکوهاى نفتى، تولید پالایشگاه هاى آبادان، تهران، شیراز و کرمانشاه را به کمتراز نصف تقلیل داد. در عین حال، آنچه «جنگ نفتکش ها» نامیده شد تأثیر ویژه اى بر آغاز جنگ در خلیج فارس داشت. تمایل عراق به گسترش جنگ با حمله به اهداف استراتژیک ایران در جزیره خارک و کشتى هاى در حال بارگیرى یا تردد به این جزیره، نمایان شد. جنگ نفتکش ها با عملیات رمضان و حمله عراق به جزیره خارک شروع و در تعیین نتیجه نهایى جنگ ایران و عراق به عاملى تحریک کننده تبدیل شد. بدین صورت که پس از ناکامى نخست عراق در حمله به خارک در سال هاى ۱۳۶۱ و ۱۳۶۲ دور جدیدى از حملات عراق از سال ۱۳۶۳ آغاز شد و آنچه مورد نظر عراق بود در واقع در سال ۱۳۶۵ تحقق یافت و پیامدهاى آن با اسکورت نفتکش ها در سال ۱۳۶۶ آشکار گردید و جنگ براثر گسترش و تشدید آن با مداخله قدرت هاى بزرگ در سال ۱۳۶۷ به پایان رسید. تا پایان سال ۶۲ همه تلاش هاى عراق بر این موضوع متمرکز بود که کارایى جزیره خارک را براى صدور نفت ایران مختل کند، ولى تعد د نقاط بارگیرى که براى ۶‎/۵ میلیون بشکه در روز طراحى شده بود - و تأسیسات محافظت شده، به ایران اجازه مى داد از هدر رفتن نفت جلوگیرى کند و بلافاصله از یک نقطه بارگیرى به نقطه دیگر روى آورد. نقاط بارگیرى مورد اصابت قرار گرفته نیز نسبتاً به راحتى تعمیر مى شدند و این امر تلاش عراق را براى وارد آوردن آسیب بعدى براى اخلال یا توقف کامل صادرات نفت ایران با شکست همراه کرد. اما از سال ۱۳۶۳ به بعد تحولى در وضعیت منطقه ایجاد شد؛ زیرا عراقى ها براى قطع صادرات نفت ایران حوزه عملیاتى را تا منطقه شمال قطر گسترش دادند و به صورت آشکار از دولت فرانسه هواپیماى «سوپر اتاندارد» و موشک هاى « اگزوست» دریافت کردند تا توان دریایى خود را افزایش دهند. پیش از این، عراقى ها با موشک هاى ساحل به دریا یا با هواپیما و هلى کوپتر هاى معمولى به اهداف دریایى حمله مى کردند، اگر چه این حملات دقیق نبود، اما عراقى ها با گرفتن موشک هاى ضد کشتى اگزوست، که قیمت هر یک از آنها بیش از یک میلیون دلار بود، فعالیت گسترده اى را آغاز کردند و در مجموع تا پایان جنگ از یکهزار و ۲۰۰ فروند موشک اگزوست استفاده کردند. عراق براى تحقق اهداف خود در حمله به تأسیسات نفتى و نفتکش هاى ایران، به سلاح هاى جدید و گسترش عملیات هوایى نیاز داشت. به این منظور، طارق عزیز در پایان سال ۱۳۶۲ تقاضاى خرید پنج فروند هواپیماى «سوپر اتاندارد»، مجهز به موشک هاى «اگزوست» را تسلیم پاریس کرد. فرانسه اجازه داد خلبانان عراقى به طور محرمانه در یک پایگاه هوایى فرانسه در حوالى شهر «برست» آموزش ببینند. هواپیماى سوپر اتاندارد که على رغم اعتراض هاى ایران به عراق تحویل داده شد، نیروى هوایى عراق را متحول کرد. به نوشته یکى از نشریه هاى آمریکایى، به نقل از منبع خود در وزارت دفاع فرانسه، حتى خلبانان فرانسوى نیروهاى عراقى را در جنگ نفتکش ها یارى دادند. مرحله جدید حملات عراق در سال هاى ۱۳۶۴ و ۱۳۶۵ متعاقب روابط جدید عراق با آمریکا آغاز شد و در نتیجه عراق سطح استراتژى حمله به اهداف مهم خود را ارتقا داد. در این مرحله، تجهیزات ارسالى به عراق از نظر حجم و کیفیت تغییرات اساسى کرد. فرانسه به درخواست هاى جدید عراق براى دریافت ۲۴ فروند میراژ پاسخ مثبت داد. تحویل هواپیماهاى میراژ اف-۱ توانایى نیروى هوایى عراق را براى هدف قرار دادن خطوط حمل و نقل دریایى و بویژه خطوط نفتى ایران افزایش داد و همین امر باعث شد تا براى نخستین بار این هواپیماها به پالایشگاه اصفهان حمله و آن را بمباران کردند. عراقى ها همچنین پالایشگاه نفت تبریز را در مرداد ۱۳۶۵ بمباران کردند. حملات عراق به جزیره لارک و سیرى در تابستان سال ۱۳۶۵ بیان کننده تحول اساسى در حملات هوایى عراق و استفاده از روش سوختگیرى در آسمان براى حمله به اهداف در عمق خاک ایران بود. در جنگ نفتکش ها در حالى که در ۳ سال اول جنگ فقط به ۴۸ کشتى بازرگانى حمله شده بود، در سال ۱۳۶۳ به ۷۱ کشتى بازرگانى حمله شد و در سال هاى ۶۴ و ۶۵ در مجموع بیش از ۱۲۰ هدف مورد حمله قرار گرفت.همچنین تلفات انسانى ناشى از این حملات در سال هاى ۶۳ تا ۶۵ به ۱۷۸ نفر رسید. عراق با حمله به نفتکش ها و تأسیسات نفتى، موجب کاهش صادرات ایران شد. ایران در سال ۱۳۶۳ به میزان ۱‎/۳۶ میلیون بشکه، سال ۶۴ به میزان ۱‎/۸ میلیون بشکه و در سال ۶۵ به میزان ۱‎/۵ میلیون بشکه نفت در روز صادر کرد. در آمد نفتى ایران ۱۰‎/۹ میلیارد دلار در سال ۱۳۶۳ و ۱۲‎/۵۹ میلیارد دلار در سال ۶۴ و ۶‎/۸۱ میلیارد دلار در سال ۶۵ بود. در سال ۱۳۶۵ علاوه بر کاهش صدور نفت ایران، به دلیل کاهش قیمت نفت عملاً درآمد نفتى ایران، به کمترین میزان در سال هاى جنگ رسید. در نتیجه، ایران علاوه بر تحمل هزینه هاى بسیار، مجبور شد در قیمت نفت تخفیف هاى زیادى بدهد تا با امکان ادامه فروش ، همچنان از درآمدهاى نفتى برخوردار شود. مقابله به مثل در جنگ نفتکش ها سیاست ایران درباره مردم عراق و تفکیک مردم از حکومت بعث و همچنین نقش تاریخى ثبات بخشى ایران در خلیج فارس و نیاز به امنیت در منطقه براى صدور نفت، موجب شد تا ابتدا در برابر حملات عراق به نفتکش ها و شهرها هیچ واکنشى نشان ندهد، ولى ضرورت جلوگیرى از افزایش فشار عراق به ایران و بازداشتن آن کشور موجب شد تا سیاست مقابله به مثل را اتخاذ کند. سیاست مقابله به مثل در خلیج فارس از سال ۱۳۶۳ آغاز شد. چنانکه در سال هاى ۶۱ و ۶۲ باوجود حملات عراق به خارک و نفتکش ها (درکل ۳۸ مورد) ایران هیچ واکنشى از خود نشان نداد، تا این که از نیمه دوم سال ۱۳۶۲ با انتشار گزارش تحویل هواپیماى «سوپر اتاندارد» به عراق، نگرانى ایران افزایش یافت. در آن زمان نخست وزیر وقت مهندس موسوى گفته بود: «اگر خلیج فارس براى ایران نا امن شود، براى همه کشورها نا امن خواهد شد.» از این رو ایران با هدف بازدارندگى، موضوع مسدود کردن تنگه هرمز را مطرح کرد.» امام راحل نیز خطاب به کشورهاى منطقه و کشورهایى که از نفت استفاده مى کنند هشدار داد دولت ایران با قدرت تنگه هرمز را مسدود مى کند، اما نظر به این که ماهیت سیاست هاى آشوب طلبانه حزب بعث- به دلیل نگرانى از شکست در جنگ- منشأ بحران آفرینى در خلیج فارس ارزیابى مى شد لذا از قرار گرفتن در مسیر سیاست هاى عراق اجتناب شد و به همین دلیل ایران در تحلیلى که از اهداف و ماهیت سیاست هاى عراق داشت به جاى مسدود کردن تنگه هرمز سیاست جدیدى را اتخاذ کرد و در اردیبهشت ۶۳ نخستین مقابله به مثل ایران، حمله به نفتکش دشمنى بود. در این مرحله از اقدام هاى دریایى و هوایى ارتش استفاده مى شد و طبق آمارهاى موجود در مجموع در سال۶۳ عراق به ۵۳ نفتکش ایرانى حمله کرد در حالى که واکنش ایران حمله به ۱۸ نفتکش عراقى بود. در تابستان سال۱۳۶۴ عراق موج جدیدى از حملات گسترده را به خارک از سر گرفت؛ چنانکه شصت بار حمله هوایى در این دوره شش ماهه به ثبت رسید. با این حملات، نگرانى هاى ایران تشدید شد؛ زیرا علاوه بر خساراتى که متحمل شده بود سیاست مقابله به مثل تأثیر چندانى نداشت. در این مرحله عراق ۳۳ نفتکش و ایران ۱۴ نفتکش را مورد هدف قرار دادند. در نتیجه ایران بازرسى از کشتى ها را در تنگه هرمز آغاز کرد. ایران براى بار دیگر سیاست هاى خود را براى دشمنان اعلام کرد: «روزى که ما نتوانیم از خلیج فارس نفت صادر کنیم، خلیج فارس براى هیچ کس نباید آماده صدور نفت باشد. اگر یک کشتى از ما زده شود، کشتى هاى دیگرى هم زده مى شود، حالا از هر کس مى خواهد باشد.» در شهریور۱۳۶۴ فرمان امام (ره) براى تشکیل سه نیرو در سپاه نقطه عطفى در گسترش فعالیت هاى سپاه در منطقه خلیج فارس بود تا با امکانات کم و با روش هاى جدید و کم هزینه سیاست هاى مقابله به مثل را دنبال کند. در سال۱۳۶۵ سپاه مقابله به مثل را آغاز کرد. در حالى که عراق به ۶۶ نفتکش حمله کرد. ایران ۴۱ نفتکش را مورد حمله قرار داد. در واقع تعداد حملات در سال۶۴ فقط ۴۷ مورد بود ولى در سال بعد به یکصد و هفت مورد افزایش یافت. علاوه بر این، سپاه در سال،۶۵با عملیات کربلاى،۳ اسکله العمیه را تصرف و عراق را براى مدتى از این پایگاه دریایى محروم کرد. در همان سال به موازات حمله به نفتکش ها در مقایسه با سال قبل، قیمت نفت نیز به طور بى سابقه اى کاهش یافت، چنان که از ۲۶دلار به ۶دلار رسید. درآمد ارزى ایران در این سال فقط شش میلیارد دلار بود که بخش اعظم آن براى ادامه جنگ استفاده مى شد. حضور آمریکا در خلیج فارس موقعیت نظامى ایران پس از تصرف منطقه فاو، کویت را نگران کرد که ایران نسبت به حمایت هاى آن کشور از عراق واکنش نشان دهد و در وضعیتى که ایران پیروزى جدیدى در منطقه شرق بصره به دست آورد و عراق مرحله سوم جنگ نفتکش ها را شروع کرده بود دولت کویت در تاریخ سیزده ژانویه۱۹۸۷م (۲۳ دى۱۳۶۵) از سفارت آمریکا خواست تا نفتکش هاى کویت با نصب پرچم آمریکا از حمایت دریایى این کشور برخوردار شوند. کویت به شوروى نیز درخواست مشابهى داد. ابتدا ایالات متحده واکنش خاصى نسبت به این خواست نشان نداد، اما وقتى واشنگتن دانست شوروى حاضر شده است پرچم خود را روى یازده کشتى کویتى نصب کند، بلافاصله پذیرفت آن یازده کشتى را زیر پرچم خود محافظت کند. از این رو در تاریخ ۲۱جولاى ۱۹۸۷ (۳۰ تیر۱۳۶۶) نخستین پرچم آمریکا بر نفتکش هاى کویتى برافراشته شد و نخستین کاروان (تحت اسکورت) براساس برنامه ریزى زمان بندى شده در ۲۲جولاى (۳۱تیر ۶۶) وارد خلیج فارس شد. برخورد نفتکش «بریجتون» با مین، پیش درآمد برخوردهاى میان نیروهاى ایران و آمریکا بود، چنانکه در هشتم اکتبر (شانزده مهر۶۶) بالگردهاى آمریکایى به قایق هاى ایرانى تیراندازى کردند و متقابلاً ایران نیز اعلام کرد در تاریخ ۲۲نوامبر (اول آذر) به چهار فروند بالگرد آمریکا تیراندازى کرده است. آمریکا همچنین سکوهاى نفتى ایران را مورد تهاجم قرار داد.برخى از تحلیلگران معتقدند حادثه کشتى «بریجتون» از لحاظ سیاسى به ضرر آمریکا تمام شد و اگر ایران اقدام تلافى جویانه انجام مى داد این ضرر بیشتر مى شد. در هر صورت درگیرى ایران و آمریکا با حملات متقابل ادامه یافت. در این مرحله، گرچه آمریکا هدفش اسکورت نفتکش ها و تأمین امنیت آمد و شد کشتى ها در خلیج فارس بود، ولى آمارها نشان مى دهد دامنه درگیرى ها با گذشت زمان رو به افزایش گذاشت.در حالى که در سال ۱۹۸۶م (۱۳۶۵) در مجموع به یکصد و یازده هدف دریایى حمله شد، ولى در سال۱۹۸۷م (۱۳۶۶) این آمار به ۱۷۹ هدف افزایش یافت، که از این تعداد ۸۸هدف را عراق و ۹۱ هدف را ایران مورد حمله قرار داد در حالى که این آمار در سال قبل، ۶۶هدف از سوى عراق و ۴۵ هدف از سوى ایران بود. علاوه بر این، انفجار دفتر هواپیمایى «پان امریکن» در کویت و اصابت موشک به بندر الاحمدى کویت نشان داد، حضور آمریکا به دلیل اهداف و ماهیت آن، ناامنى بیشترى را به دنبال دارد. بسیارى از ناظران و تحلیلگران، رویارویى ایران و آمریکا را نشان دهنده فشار آمریکا و متحدانش براى واداشتن ایران به پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و ترک عملیات نظامى و ورود به مرحله سیاسى و دیپلماسى عنوان کردند سرانجام با تصویب قطعنامه۵۹۸ در تاریخ ۳۰تیر ۱۳۶۶ در شوراى امنیت سازمان ملل، روند درگیرى در منطقه خلیج فارس در زمستان ۱۳۶۶ روبه کاهش گذاشت. یکى از عوامل مهم در پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوى ایران، تغییر استراتژى حمایت مستقیم از صدام، تحت پوشش حفظ صلح و امنیت بین المللى در خلیج فارس و جلوگیرى از تبلیغات جهانى برضد ایران وجنگ طلب دانستن این کشور بود. منابع: منصورى لاریجانى، اسماعیل، تاریخ دفاع مقدس درودیان، محمد، نقد و بررسى روند پایان جنگ اسکندرى، محمد، جنگ تحمیلى از دیدگاه حقوق بین الملل روزنامه ایران برگرفته از وبلاگ http://airnaval.blogfa.com/(نویسنده: حمیرا حیدریان )

[ali_64 35]

فكر كنم تكراري باشه.
جنگ نفتکش ها

[TANK 48]

اره ظاهرا تكراري :| :| من كه نميتونم يا سعيد يا مدير بخش با يد منتقلش كنه

[mohammadsaeid 2]

عراق تا حدودی موفق شد ولی سپاه هم نفتکشهای عراقی را مزد.

[FLANKER 171]

جنگ نفتكش ها چشم انداز جديدى را به وجود آورد كه بيانگر تشديد درگيرى و مقدمه جنگ دريايى بود. بعد از آغاز جنگ در سال ۱۳۵۹ جنگ نفتكش ها با ساختار كلى جنگ در خليج فارس چنان در آميخته بود كه تفكيك جنگ دريايى از روند كلى جنگ غير ممكن بود.
براى نخستين بار عراق به ترمينال نفتى ايران در جزيره خارك در ۲۴ سپتامبر ۱۹۸۰ ميلادى (۲ مهر ۱۳۵۹) حمله كرد و بيست روز بعد تعدادى از مخازن سوخت را در تهران مورد حمله قرار داد و قبل از آن نيز ۱۵۰ مخزن ذخيره نفت را در آبادان به آتش كشيد. حمله به ميدان نفتى نوروز كه يكى از ۳ ميدان نفتى مهرگان و نزديكترين حوزه نفتى فلات قاره ايران به جبهه جنگ بود؛ نيز مورد اصابت موشك هاى دشمن واقع شد كه بر اثر تخريب لوله اصلى و نابودى كامل سكو باعث نشت روزانه ۲ تا ۲ هزار و پانصد بشكه نفت به آبهاى خليج فارس شد. تهاجمات عراق به سكوهاى نفتى، توليد پالايشگاه هاى آبادان، تهران، شيراز و كرمانشاه را به كمتراز نصف تقليل داد. در عين حال، آنچه «جنگ نفتكش ها» ناميده شد تأثير ويژه اى بر آغاز جنگ در خليج فارس داشت.
تمايل عراق به گسترش جنگ با حمله به اهداف استراتژيك ايران در جزيره خارك و كشتى هاى در حال بارگيرى يا تردد به اين جزيره، نمايان شد.
جنگ نفتكش ها با عمليات رمضان و حمله عراق به جزيره خارك شروع و در تعيين نتيجه نهايى جنگ ايران و عراق به عاملى تحريك كننده تبديل شد. بدين صورت كه پس از ناكامى نخست عراق در حمله به خارك در سال هاى ۱۳۶۱ و ۱۳۶۲ دور جديدى از حملات عراق از سال ۱۳۶۳ آغاز شد و آنچه مورد نظر عراق بود در واقع در سال ۱۳۶۵ تحقق يافت و پيامدهاى آن با اسكورت نفتكش ها در سال ۱۳۶۶ آشكار گرديد و جنگ براثر گسترش و تشديد آن با مداخله قدرت هاى بزرگ در سال ۱۳۶۷ به پايان رسيد. تا پايان سال ۶۲ همه تلاش هاى عراق بر اين موضوع متمركز بود كه كارايى جزيره خارك را براى صدور نفت ايران مختل كند، ولى تعد د نقاط بارگيرى كه براى ۶‎/۵ ميليون بشكه در روز طراحى شده بود - و تأسيسات محافظت شده، به ايران اجازه مى داد از هدر رفتن نفت جلوگيرى كند و بلافاصله از يك نقطه بارگيرى به نقطه ديگر روى آورد. نقاط بارگيرى مورد اصابت قرار گرفته نيز نسبتاً به راحتى تعمير مى شدند و اين امر تلاش عراق را براى وارد آوردن آسيب بعدى براى اخلال يا توقف كامل صادرات نفت ايران با شكست همراه كرد. اما از سال ۱۳۶۳ به بعد تحولى در وضعيت منطقه ايجاد شد؛ زيرا عراقى ها براى قطع صادرات نفت ايران حوزه عملياتى را تا منطقه شمال قطر گسترش دادند و به صورت آشكار از دولت فرانسه هواپيماى «سوپر اتاندارد» و موشك هاى « اگزوست» دريافت كردند تا توان دريايى خود را افزايش دهند. پيش از اين، عراقى ها با موشك هاى ساحل به دريا يا با هواپيما و هلى كوپتر هاى معمولى به اهداف دريايى حمله مى كردند، اگر چه اين حملات دقيق نبود، اما عراقى ها با گرفتن موشك هاى ضد كشتى اگزوست، كه قيمت هر يك از آنها بيش از يك ميليون دلار بود، فعاليت گسترده اى را آغاز كردند و در مجموع تا پايان جنگ از يكهزار و ۲۰۰ فروند موشك اگزوست استفاده كردند.

عراق براى تحقق اهداف خود در حمله به تأسيسات نفتى و نفتكش هاى ايران، به سلاح هاى جديد و گسترش عمليات هوايى نياز داشت. به اين منظور، طارق عزيز در پايان سال ۱۳۶۲ تقاضاى خريد پنج فروند هواپيماى «سوپر اتاندارد»، مجهز به موشك هاى «اگزوست» را تسليم پاريس كرد. فرانسه اجازه داد خلبانان عراقى به طور محرمانه در يك پايگاه هوايى فرانسه در حوالى شهر «برست» آموزش ببينند. هواپيماى سوپر اتاندارد كه على رغم اعتراض هاى ايران به عراق تحويل داده شد، نيروى هوايى عراق را متحول كرد. به نوشته يكى از نشريه هاى آمريكايى، به نقل از منبع خود در وزارت دفاع فرانسه، حتى خلبانان فرانسوى نيروهاى عراقى را در جنگ نفتكش ها يارى دادند.
مرحله جديد حملات عراق در سال هاى ۱۳۶۴ و ۱۳۶۵ متعاقب روابط جديد عراق با آمريكا آغاز شد و در نتيجه عراق سطح استراتژى حمله به اهداف مهم خود را ارتقا داد. در اين مرحله، تجهيزات ارسالى به عراق از نظر حجم و كيفيت تغييرات اساسى كرد. فرانسه به درخواست هاى جديد عراق براى دريافت ۲۴ فروند ميراژ پاسخ مثبت داد. تحويل هواپيماهاى ميراژ اف-۱ توانايى نيروى هوايى عراق را براى هدف قرار دادن خطوط حمل و نقل دريايى و بويژه خطوط نفتى ايران افزايش داد و همين امر باعث شد تا براى نخستين بار اين هواپيماها به پالايشگاه اصفهان حمله و آن را بمباران كردند.
عراقى ها همچنين پالايشگاه نفت تبريز را در مرداد ۱۳۶۵ بمباران كردند. حملات عراق به جزيره لارك و سيرى در تابستان سال ۱۳۶۵ بيان كننده تحول اساسى در حملات هوايى عراق و استفاده از روش سوختگيرى در آسمان براى حمله به اهداف در عمق خاك ايران بود.
در جنگ نفتكش ها در حالى كه در ۳ سال اول جنگ فقط به ۴۸ كشتى بازرگانى حمله شده بود، در سال ۱۳۶۳ به ۷۱ كشتى بازرگانى حمله شد و در سال هاى ۶۴ و ۶۵ در مجموع بيش از ۱۲۰ هدف مورد حمله قرار گرفت.همچنين تلفات انسانى ناشى از اين حملات در سال هاى ۶۳ تا ۶۵ به ۱۷۸ نفر رسيد.
عراق با حمله به نفتكش ها و تأسيسات نفتى، موجب كاهش صادرات ايران شد.
ايران در سال ۱۳۶۳ به ميزان ۱‎/۳۶ ميليون بشكه، سال ۶۴ به ميزان ۱‎/۸ ميليون بشكه و در سال ۶۵ به ميزان ۱‎/۵ ميليون بشكه نفت در روز صادر كرد. در آمد نفتى ايران ۱۰‎/۹ ميليارد دلار در سال ۱۳۶۳ و ۱۲‎/۵۹ ميليارد دلار در سال ۶۴ و ۶‎/۸۱ ميليارد دلار در سال ۶۵ بود.
در سال ۱۳۶۵ علاوه بر كاهش صدور نفت ايران، به دليل كاهش قيمت نفت عملاً درآمد نفتى ايران، به كمترين ميزان در سال هاى جنگ رسيد. در نتيجه، ايران علاوه بر تحمل هزينه هاى بسيار، مجبور شد در قيمت نفت تخفيف هاى زيادى بدهد تا با امكان ادامه فروش ، همچنان از درآمدهاى نفتى برخوردار شود.

مقابله به مثل در جنگ نفتكش ها

سياست ايران درباره مردم عراق و تفكيك مردم از حكومت بعث و همچنين نقش تاريخى ثبات بخشى ايران در خليج فارس و نياز به امنيت در منطقه براى صدور نفت، موجب شد تا ابتدا در برابر حملات عراق به نفتكش ها و شهرها هيچ واكنشى نشان ندهد، ولى ضرورت جلوگيرى از افزايش فشار عراق به ايران و بازداشتن آن كشور موجب شد تا سياست مقابله به مثل را اتخاذ كند.
سياست مقابله به مثل در خليج فارس از سال ۱۳۶۳ آغاز شد. چنانكه در سال هاى ۶۱ و ۶۲ باوجود حملات عراق به خارك و نفتكش ها (دركل ۳۸ مورد) ايران هيچ واكنشى از خود نشان نداد، تا اين كه از نيمه دوم سال ۱۳۶۲ با انتشار گزارش تحويل هواپيماى «سوپر اتاندارد» به عراق، نگرانى ايران افزايش يافت. در آن زمان نخست وزير وقت مهندس موسوى گفته بود: «اگر خليج فارس براى ايران نا امن شود، براى همه كشورها نا امن خواهد شد.» از اين رو ايران با هدف بازدارندگى، موضوع مسدود كردن تنگه هرمز را مطرح كرد.» امام راحل نيز خطاب به كشورهاى منطقه و كشورهايى كه از نفت استفاده مى كنند هشدار داد دولت ايران با قدرت تنگه هرمز را مسدود مى كند، اما نظر به اين كه ماهيت سياست هاى آشوب طلبانه حزب بعث- به دليل نگرانى از شكست در جنگ- منشأ بحران آفرينى در خليج فارس ارزيابى مى شد لذا از قرار گرفتن در مسير سياست هاى عراق اجتناب شد و به همين دليل ايران در تحليلى كه از اهداف و ماهيت سياست هاى عراق داشت به جاى مسدود كردن تنگه هرمز سياست جديدى را اتخاذ كرد و در ارديبهشت ۶۳ نخستين مقابله به مثل ايران، حمله به نفتكش دشمنى بود. در اين مرحله از اقدام هاى دريايى و هوايى ارتش استفاده مى شد و طبق آمارهاى موجود در مجموع در سال۶۳ عراق به ۵۳ نفتكش ايرانى حمله كرد در حالى كه واكنش ايران حمله به ۱۸ نفتكش عراقى بود.
در تابستان سال۱۳۶۴ عراق موج جديدى از حملات گسترده را به خارك از سر گرفت؛ چنانكه شصت بار حمله هوايى در اين دوره شش ماهه به ثبت رسيد. با اين حملات، نگرانى هاى ايران تشديد شد؛ زيرا علاوه بر خساراتى كه متحمل شده بود سياست مقابله به مثل تأثير چندانى نداشت. در اين مرحله عراق ۳۳ نفتكش و ايران ۱۴ نفتكش را مورد هدف قرار دادند. در نتيجه ايران بازرسى از كشتى ها را در تنگه هرمز آغاز كرد.
ايران براى بار ديگر سياست هاى خود را براى دشمنان اعلام كرد: «روزى كه ما نتوانيم از خليج فارس نفت صادر كنيم، خليج فارس براى هيچ كس نبايد آماده صدور نفت باشد. اگر يك كشتى از ما زده شود، كشتى هاى ديگرى هم زده مى شود، حالا از هر كس مى خواهد باشد.»
در شهريور۱۳۶۴ فرمان امام (ره) براى تشكيل سه نيرو در سپاه نقطه عطفى در گسترش فعاليت هاى سپاه در منطقه خليج فارس بود تا با امكانات كم و با روش هاى جديد و كم هزينه سياست هاى مقابله به مثل را دنبال كند.
در سال۱۳۶۵ سپاه مقابله به مثل را آغاز كرد. در حالى كه عراق به ۶۶ نفتكش حمله كرد. ايران ۴۱ نفتكش را مورد حمله قرار داد. در واقع تعداد حملات در سال۶۴ فقط ۴۷ مورد بود ولى در سال بعد به يكصد و هفت مورد افزايش يافت. علاوه بر اين، سپاه در سال،۶۵با عمليات كربلاى،۳ اسكله العميه را تصرف و عراق را براى مدتى از اين پايگاه دريايى محروم كرد.
در همان سال به موازات حمله به نفتكش ها در مقايسه با سال قبل، قيمت نفت نيز به طور بى سابقه اى كاهش يافت، چنان كه از ۲۶دلار به ۶دلار رسيد. درآمد ارزى ايران در اين سال فقط شش ميليارد دلار بود كه بخش اعظم آن براى ادامه جنگ استفاده مى شد.

حضور آمريكا در خليج فارس

موقعيت نظامى ايران پس از تصرف منطقه فاو، كويت را نگران كرد كه ايران نسبت به حمايت هاى آن كشور از عراق واكنش نشان دهد و در وضعيتى كه ايران پيروزى جديدى در منطقه شرق بصره به دست آورد و عراق مرحله سوم جنگ نفتكش ها را شروع كرده بود دولت كويت در تاريخ سيزده ژانويه۱۹۸۷م (۲۳ دى۱۳۶۵) از سفارت آمريكا خواست تا نفتكش هاى كويت با نصب پرچم آمريكا از حمايت دريايى اين كشور برخوردار شوند. كويت به شوروى نيز درخواست مشابهى داد. ابتدا ايالات متحده واكنش خاصى نسبت به اين خواست نشان نداد، اما وقتى واشنگتن دانست شوروى حاضر شده است پرچم خود را روى يازده كشتى كويتى نصب كند، بلافاصله پذيرفت آن يازده كشتى را زير پرچم خود محافظت كند. از اين رو در تاريخ ۲۱جولاى ۱۹۸۷ (۳۰ تير۱۳۶۶) نخستين پرچم آمريكا بر نفتكش هاى كويتى برافراشته شد و نخستين كاروان (تحت اسكورت) براساس برنامه ريزى زمان بندى شده در ۲۲جولاى (۳۱تير ۶۶) وارد خليج فارس شد. برخورد نفتكش «بريجتون» با مين، پيش درآمد برخوردهاى ميان نيروهاى ايران و آمريكا بود، چنانكه در هشتم اكتبر (شانزده مهر۶۶) بالگردهاى آمريكايى به قايق هاى ايرانى تيراندازى كردند و متقابلاً ايران نيز اعلام كرد در تاريخ ۲۲نوامبر (اول آذر) به چهار فروند بالگرد آمريكا تيراندازى كرده است. آمريكا همچنين سكوهاى نفتى ايران را مورد تهاجم قرار داد.برخى از تحليلگران معتقدند حادثه كشتى «بريجتون» از لحاظ سياسى به ضرر آمريكا تمام شد و اگر ايران اقدام تلافى جويانه انجام مى داد اين ضرر بيشتر مى شد. در هر صورت درگيرى ايران و آمريكا با حملات متقابل ادامه يافت. در اين مرحله، گرچه آمريكا هدفش اسكورت نفتكش ها و تأمين امنيت آمد و شد كشتى ها در خليج فارس بود، ولى آمارها نشان مى دهد دامنه درگيرى ها با گذشت زمان رو به افزايش گذاشت.در حالى كه در سال ۱۹۸۶م (۱۳۶۵) در مجموع به يكصد و يازده هدف دريايى حمله شد، ولى در سال۱۹۸۷م (۱۳۶۶) اين آمار به ۱۷۹ هدف افزايش يافت، كه از اين تعداد ۸۸هدف را عراق و ۹۱ هدف را ايران مورد حمله قرار داد در حالى كه اين آمار در سال قبل، ۶۶هدف از سوى عراق و ۴۵ هدف از سوى ايران بود. علاوه بر اين، انفجار دفتر هواپيمايى «پان امريكن» در كويت و اصابت موشك به بندر الاحمدى كويت نشان داد، حضور آمريكا به دليل اهداف و ماهيت آن، ناامنى بيشترى را به دنبال دارد. بسيارى از ناظران و تحليلگران، رويارويى ايران و آمريكا را نشان دهنده فشار آمريكا و متحدانش براى واداشتن ايران به پذيرش قطعنامه ۵۹۸ و ترك عمليات نظامى و ورود به مرحله سياسى و ديپلماسى عنوان كردند.

سرانجام با تصويب قطعنامه۵۹۸ در تاريخ ۳۰تير ۱۳۶۶ در شوراى امنيت سازمان ملل، روند درگيرى در منطقه خليج فارس در زمستان ۱۳۶۶ روبه كاهش گذاشت. يكى از عوامل مهم در پذيرش قطعنامه ۵۹۸ از سوى ايران، تغيير استراتژى حمايت مستقيم از صدام، تحت پوشش حفظ صلح و امنيت بين المللى در خليج فارس و جلوگيرى از تبليغات جهانى برضد ايران وجنگ طلب دانستن اين كشور بود.
منابع:
منصورى لاريجانى، اسماعيل، تاريخ دفاع مقدس
دروديان، محمد، نقد و بررسى روند پايان جنگ
اسكندرى، محمد، جنگ تحميلى از ديدگاه حقوق بين الملل

روزنامه ایران
نویسنده: حميرا حيدريان

[RezaKiani 1,916]

اینکه که گفته عراق از سال 63 به بعد موشک اگزوست از فرانسه گرفته چرت گفته. عراق قبل از ارژانتین در جنگ فالکلند از موشک اگزوست استفادده کرده . هواپیماهای سوپر اتاندارد هم هیچ کاری از دستشون برنیومد که بخوان تغییری در وضع جنگ نفتکشها انجام بدن. اصل موفقیت عراق در این مرحله از جنگ استفاده از هواپیماهای میراژ اف1 جدیدی بود که فرانسه به دستش رسوند. قیمت موشک اگزوست هم فکر نکنم دونه ای 1 میلیون دلار باشه. 1 بابایی که از موساد انداخته بودنش بیرون توی خاطراتش نوشته ما وقتی اطلاعاتی از نفتکشهای ایرانی پیدامی کردیم از طریق یه خط تلفن در اروپا اطلاعات رو به عراقی ها رد می کردیم وقتی هم که اطلاعات نفتکشهای عراقی رو پیدامی کردیم اطلاعاتو به ایرانی ها رد می کردیم. راست و درغش به گردن خودش

[hexman 354]

بايد هم ميزد

[hans 162]

من یه کلیپ از زدن نفتکشهای عراقی توسط قایقهای ایرانی دارم که خیلی جالب و باحاله. اگه مدیر سایت اجازه بده تو سایت تینی پیک اپلود کنم و لینکشو قرار بدم تا شما هم ببینید. :!:

[FeldMarshall 5]

من یه کلیپ از زدن نفتکشهای عراقی توسط قایقهای ایرانی دارم که خیلی جالب و باحاله.
اگه مدیر سایت اجازه بده تو سایت تینی پیک اپلود کنم و لینکشو قرار بدم تا شما هم ببینید.

icon_wink

اگه میشه آپلود کن،به نظر من Box.net هم بد نیست.

راستی چند شب پیش هم تو مستند دفاع مقدس داشت یه تصاویر با حالی از زدن یه نفتکش رو نشون میداد.

[Ernesto_Rommel 11,417]

درآمد ارزى ايران در اين سال فقط شش ميليارد دلار بود كه بخش اعظم آن براى ادامه جنگ استفاده مى شد.

این موضوع در کتاب اغاز تا پایان جنگ و در جلد چهارم نقد و رد میشه!

آیت الله هاشمی این موضوع رو بیان کردند اما طبق گفته نیروهای مسلح حقیقت چیز دیگری بود، ما در زمان جنگ مقدار متعادلی از بودجه مون رو صرف جنگ کردیم نه بیشتر نه کمتر!
یا حتی صرف خرید تسلیحات! مثلا ما از کره شمالی 8 میلیون دلار سلاح میخریدیم همزمان هم عراق! 1.3 میلیارد دلار! و البته وقتی سپاه پیشنهاد میکنه پول بیشتری بدن تا بیشتر بخرن جواب رد دولتی ها رو میشنوند...

راستی چند شب پیش هم تو مستند دفاع مقدس داشت یه تصاویر با حالی از زدن یه نفتکش رو نشون میداد.

اره! منم دیدمش هرچند یاد جنگ دریایی ایران و امریکا و غرق شدن جوشن و... افتادم!

ایران در زمان جنگ از اکثر وقایع توسط راویان جنگ فیلم گرفته اما متاسفانه تا حالا معدودی از اونها رو اجازه پخش داده، امیدوارم همه اش رو پخش کنه

راستی این مستنده جنگ قرار بود همه چیزا رو بگه! اما این که نصفشون رو هم نگفت!

یه قسمتش باحال بود اونم کشتی ایران اجر بود! آیت الله خامنه ای گفت که یه کشتی تجاری بوده ولی خوب..... کشتی مین ریز بود!!!

بگذریم!!!

سرانجام با تصويب قطعنامه۵۹۸ در تاريخ ۳۰تير ۱۳۶۶ در شوراى امنيت سازمان ملل

سرانجام با از دست رفتن ناوچه ها و کشتی ها و قایق ها در جنگ دریایی و حمله شدید امریکا علیه ایران در چند حادثه مثل سقوط به هواپیمای ایران ایرباس و شهید کردن تعداد زیادی از مسافرینش... ایران قطعنامه رو پذیرفت(در عین اینکه سپاه مایل به ادامه جنگ بود)

با تشکر از دوست خوبمون بابته مطالبش

یا حق