موشک کروز ای.جی.ام-86 ( agm-86/ alcm) موشک کروز ای.جی.ام-86 ( AGM-86/ ALCM)

[IRGCAF 28]

[align=center][/align]

سامانه AGM-86 ALCM متعلق به نیروی هوایی ایالات متحده آمریکاست که قابلیت حمل و پرتاب از بمب افکن های استراتژیک B-52H را دارد.یکی از اهداف طراحی و ساخت این موشک کروز ، افزایش کارایی بمب افکن های B-52 بوده است.با تبدیل کلاهک هسته ای این موشک به سر جنگی متعارف ، این موشک کروز همچنان می تواند به عنوان یک جنگ افزار بسیار مهم در نبردهای آینده ایالات متحده به کار رود.
توسعه ALCM به پیش از ژانویه سال 1968 ، زمانی که نیروی هوایی ایالات متحده در حال تهیه نیازمندیهای یک وسیله پرنده تحت عنوان SCAD بود ، بر می گردد.
SCAD در واقع یک موشک کروز حمل شنوده توسط بمب افکن های B-52 و B-1A بود که می توانست بمب افکن ها را بر روی رادار دشمن شبیه سازی کندو موجب گمراهی و به اشتباه افتادن سامانه های دفاع هوایی دشمن گردد. به نظر می رسد که توسعه این موشک در ادامه برنامه تکمیل فریب دهنده ADM-20 Quail بوده است.
در فاز طراحی مفهومی این پرنده مشخص شد که SCAD می باید دارای توانایی نصب سر جنگی هسته ای کوچک باشد در حالی که مخفف نام طرح به « فریب دهنده کروز مسلح زیر صوت » تغییر یافته بود. توسعه نمونه مقیاس کامل در ژوئیه سال 1970 به وقوع پیوست و نام AGM-86A برای طرح SCAD اختصاص یافت.
اما در این سال هزینه های مورد انتظار برای سامانه های الکترونیکی پیشرفته SCAD به شدت افزایش یافت و در ژوئن سال 1973 توسعه طرح متوقف گردید ، چرا که در صورت حذف سامانه های الکترونیکی پیشرفته از این پرنده ، این طرح در واقع به همان موشک های کروز تهاجمی بدون هیچ گونه قابلیت فریب دشمن تبدیل می شد.
به دنبال توقف برنامه SCAD ، نیروی هوایی ایالات متحده سریعا برنامه جدیدی را برای تکمیل یک موشک کروز هوا پرتاب دور برد مسلح به سر جنگی هسته ای با نقطه شروع SCAD ، آغاز نمود.

در این راستا در دسامبر 1974 شرکت بویینگ برنده قرارداد توسعه یک موشک جدید گردید.
با توجه به اینکه موشک کروز هوا پرتاب جدید در اصل یک SCAD مسلح شده بود. نام موشک جدید AGM-86A حفظ گردید. طول این موشک 3/4 متر (14 پا) بود که می توانست از پرتابگر موشک AGM-69 SRAM پرتاب گردد.
نخستین پرواز موشک کروز در مارس 1976 در نیومکزیکو توسط بمب افکن B-52G و نخستین پرواز کاملا هدایت شده موفقیت آمیز آن در سپتامبر همان سال انجام گردید. AGM- 86A دارای یک سامانه ناوبری اینرسی به همراه یک سامانه ترکام (سامانه تطبیق عوارض زمینی) می باشد.
در جریان روند توسعه این موشک ، نیروی هوایی ایالات متحده خواستار افزایش برد این موشک به 2400 کیلومتر شد. در راستای دستیابی به این هدف مهم دو راه حل وجود داشت ، یکی استفاده از مخازن سوخت خارجی بدون ایجاد تغییرات اساسی در خود موشک AGM-86A ، دیگری تکمیل یک موشک جدید با طول افزایش یافته که به ERV معروف بود. این افزایش طول موشک مشکلاتی را به همراه داشته است از جمله اینکه دیگر امکان استفاده از پرتابگر موجود موشک AGM-69 SRAM وجود نداشت. مشکل دیگر آنکه نصب و قرارگیری این موشک در نگهدارنده های بمب از پیش ساخته شده بمب افکن B-1A ، امکان پذیر نبود.
نیروی هوایی ابتدا تصمیم به عملیاتی کردن مدل اولیه AGM-86A داشت ولی پس از مدتی هر دو مدل اضافه کردن مخازن سوخت خارجی و افزایش طول موشک دنبال گردید. در ژانویه 1977 تولید در مقیاس یک به یک موشک AGM-86A آغاز شد چرا که در این سال تغییراتی موثر و قوی در جهت برنامه تولید موشک های هوا پرتاب کروز اعمال گردید. در این برنامه که به JCMP یا « طرح مشترک موشک کروز» معروف بود ، نیروی هوایی و نیروی دریایی ایالات متحده جهت توسعه موشک های کروز خود و استفاده از فناوری روز آن زمان بسیج شدند.
در آن مقطع زمانی نیروی دریایی ایالات متحده تنها موشک کروز BGM-109 تاماهاوک را به عنوان برنده رقابت موشک های کروز دریاپایه می شناخت. یکی از نتایج برنامه JCMP توسعه بیشتر یک سامانه پیشران و یک سامانه هدایت برای موشک کروز جدید بود. سامانه پیشرانه این موشک از نوع موتور توربوفن ویلیامز F107 و سامانه هدایت آن از نوع ترکام AN/DPW-23 استفاده شده در موشک کروز تاماهاوک بود.
پس از متوقف شدن طرح AGM-86A کوتاه برد ، در جهت دستیابی به یک موشک هواپرتاب دوربرد دو راه حل وجود داشت:
1.افزایش طول موشک AGM-86A برای دستیابی به برد بالاتر ( طرح ERV ) که اکنون به AGM-86B معروف است.
2.استفاده از نمونه هواپرتاب موشک AGM-109 تاماهاوک ساخت جنرال داینامیکس.

در اوت سال 1979 نخستین پرواز AGM-86B صورت گرفت و در مارس 1980 این پرنده در رقابت با نمونه هواپرتاب موشک تاماهاوک به پیروزی دست یافت. تولید یک به یک این موشک مدتی بعد یعنی در ماه اوت 1981 آغاز گردید. هواپیمای مادر این موشک هواپرتاب ( جهت حمل و پرتاب ) ، بمب افکن B-52G/H می باشد.
موشک AGM-86B به یک موتور توربوفن F107-WR-100 یا F107-WR-101 ساخت شرکت ویلیامز و سرجنگی حرارتی هسته ای W-80-1 مسلح شده است. این موشک کروز دارای سامانه ناوبری اینرسی لیتون P-1000 می باشد که لحظاتی پیش از پرتاب توسط سامانه INS هواپیمای مادر فعال می گردد.

بال ها و سطوح کنترل و ورودی هوا در این موشک کروز پیش از پرتاب حول و داخل بدنه جمع می شوند و حداکثر 2 ثانیه پس از جدا شدن از هواپیمای مادر ، کاملآ باز شده و در موقعیت های خاص خود قرار می گیرند و سپس موتور توربوفن آن روشن مو شود. قابل توجه است که طراحی این نوع ساز و کار برای نصب موشک کروز در دو موقعیت زیر ( داشتن فضای کافی و ایمن برای نصب موشک ) بوده است:

1.دو آویزگاه زیر بال هواپیمای B-52
2.نصب بر روی پرتابگر چرخان داخل بدنه هواپیمای B-52.

[align=center]
[/align]

موشک کروز AGM-86B از سامانه ترکام AN/DPW-32 ساخت شرکت مکدانل داگلاس برای پیدا کردن مسیر خود به سمت هدف در ارتفاع های پایین ، استفاده می نماید. در سامانه ترکام ، اطلاعات پستی و بلندی هایی که توسط یک رادار ارتفاع سنج دریافت می گردد به صورت پیوسته با نقشه راداری از پیش برنامه ریزی شده مربوط به سطح زمین زیر موشک ، انطباق می یابد و به این صورت موشک می تواند به صورت رقیقی یک مسیر پروازی از پیش تعیین شده را با جزییات مربوط دنبال نماید. دقت کلی سامانه هدایت این موشک کروز از 30 تا 90 متر می باشد. موشک مزبور دارای سطح مقطع راداری کمی می باشد و در ارتفاع پایین پرواز خود را به سمت هدف ادامه می دهد تا تشخیص راداری آن دشوارتر شود.
با مجهز شدن بخش نصب و نگهداری بمب ها به پرتابگر گردان استراتژیک متعارف (CSRL) در هواپیمای B-52H ، این هواپیما قادر است بیشتر از 20 فروند موشک کروز هواپرتاب را حمل نماید که 8 فروند آنها بر روی پرتابگر مربوط و بیش از 12 فروند دیگر نیز بر روی دو آویزگاه زیر هر بال هواپیمای مادر نصب می گردند ( هر سه فروند موشک کروز زیر یک آویزگاه نصب می شود) .
تا پایان سال 1986 شرکت بویینگ بیش از 1700 فروند موشک کروز هواپرتاب AGM-86B را به نیروی هوایی و دریایی ایالات متحده تحویل داد.
موشک کروز هواپرتاب AGM-129 به عنوان جانشینی برای موشک کروز هواپرتاب AGM-86 به تعداد کمتر از آنچه انتظار می رفت تولید گردیده است. با این حال ، AGM-86 مدتی طولانی به عنوان جنگ افزار اصلی نیروی هوایی ایالات متحده باقی ماند ، اگرچه بسیاری از این موشک ها به نمونه هواپرتاب با سرجنگی متعارف تبدیل شدند.
شرکت بویینگ در سال 1986 شروع به ارتقای تعدادی از این موشک های کروز AGM-86 به استاندارد AGM-86C نمود. تغییر اصلی نمونه C نسبت به نمونه قبلی ، جایگزینی یک سرجنگی 900 کیلو گرمی از کلاس سر جنگی انفجاری ترکشی به جای سرجنگی هسته ای می باشد. این نسخه جدید به CALCM معروف است. در واقع موشک های دارای سرجنگی هسته ای با نام ALCM و موشک های با سرجنگی متعارف با نام CALCM شناخته می شوند.
موشک های کروز AGM-86B/C شرکت بویینگ ، موشک های هواپرتاب زیر صوتی هستند که دارای وزنی برابر حدود 1450 تا 1950 کیلوگرم بوده و قابلیت حمل و پرتاب از بمب افکن های B-52 در ارتفاعات پایین یا بالا می باشند. بدین ترتیب ، نیروهای دشمن برای مقابله با هر یک از این نمونه ها باید تدابیر ویژه ای را بیندیشند و همین امر ، دفاع در برابر آنها را پیچیده تر و هزینه بر می سازد.
سامانه هدایت و ناوبری موشک کروز AGM-86C در جهت افزایش دقت ، به گیرنده های GPS مجهز گردید. این موشک در طول عملیات « طوفان صحرا» در یال 1991 ( جنگ اول خلیج فارس ) و در جنگ ناتو در بالکان در سال 1999 با موفقیت استفاده شد ، اما از آنجایی که سرهای جنگی جدید جایگزین شده سنگین تر از سر جنگی هسته ای می باشد ، برد آن به طور مشخصی کاهش یافته است.
نخستین سری موشک کروز AGM-86C تحت عنوان « بلاک صفر » یک موشک کروز هواپرتاب با سرجنگی متعارف بود ، اما در نمونه ارتقا یافته بعدی که به بلاک-1 مشهور گردید ، از الکترونیک پروازی بهبود یافته و گیرنده GPS و بیش از 1450 کیلوگرم سرجنگی انفجاری ترکش زا استفاده شد که در سال 1996 با موفقیت آزمایش گردید و به این ترتیب همه موشک های بلاک صفر به نمونه بلاک-1 ارتقا یافتند.
موشک های کروز نمونه بلاک-4 در جهت دسترسی به هدایت نهایی بسیار دقیق دارای پیشرفت بیشتری نسبت به نمونه های قبلی بودند. این سامانه یک گیرنده GPS چند کاناله و بهینه شده دقیق دارد ، که گفته می شود دقت آن به 3 متر می رسد.
توسعه موشک های کروز بلاک-4 از سال 1998 آغاز گردید و نخستین سری این موشک ها در ژانویه 2001 تحویل نیروی هوایی ایالات متحده گردید. قابل توجه است که 300 فروند از موشک های ALCM از پیش به مدل AGM-86C تبدیل شده بودند و شرکت بویینگ قراردادی را جهت تبدیل بیش از چند صد فروند از موشک های کروز هواپرتاب با سر جنگی متعارف را به موشک های دارای پیکر بندی بلاک-4 امضا نموده است.

AGM-129

نمونه ای دیگر از موشک کروز CALCM با نام DATM-86C نیز وجود دارد که جهت انجام آزمایش ها و تمرین های بارگذاری و جابه جایی به کار می رود.
نمونه AGM-86D CALCM بلاک-2 به یک سرجنگی 540 کیلوگرمی جدید شرکت لاکهید مارتین با نام AUP مجهز شده است که برای نفوذ به پناهگاه های زیرزمینی بتونی طراحی شده است.نخستین پرواز AGM-86D در نوامبر سال 2001 انجام شد و هم اکنون برنامه هایی برای تولید 200 فروند از این نوع موشک کروز در دست اجرا می باشد.

مجله صنایع هوایی