جنگنده - بمب افکن اف-100 سوپرسابر جنگنده - بمب افکن اف-100 سوپرسابر (F-100 Super Sabre)

**F14AA** · خرداد 91

اف-100 (موسوم به Super Sabre) یک جت جنگنده بود که در نیروی هوایی امریکا از سال 1954 تا 1971 و در گارد ملی امریکا تا سال 1979 خدمت کرد. این جنگنده اولین جت جنگنده مافوق صوت در امریکا بود و رقیب میگ-19 که اولین جنگنده مافوق صوت شوروی بود، محسوب می شد. اف-100 به عنوان یک جنگنده بمب افکن در ویتنام حضور پیدا کرد و بعدها با اف-105 جایگزین شد که سرعتی معادل 2 ماخ داشت. اف-100 در ویتنام به عنوان هواپیمای پشتیبانی هوایی نخستین پروازهایش را انجام داد، اما بعدها جنگنده کارامدتری به نام آ-7 (کورسایر) که سرعتی زیر صوت داشت جایگزین آن شد. اف-100 همچنین در خدمت ناتو چندین عملیات برای همپیمانان آمریکا انجام داد.

توسعه و طراحی

در ژانویه سال 1951 شرکت نورث امریکن آویشن پیشنهاد طراحی یک جنگنده فراصوت به نیروی هوایی داد. سابر 45 نمونه تکمیل شده اف-86 سابر بود. در همان سال یعنی 7 ژوئیه 1951 طرح جنگنده باز بینی شد و بعد از صد مورد اصلاح در انواع ساختارها سرانجام در 30 نوامبر سال 1951 مورد پذیرش واقع شد. در سوم ژانویه 1952 تعداد 23 فروند جنگنده اف-100 آ و در سری دوم در اوت 1952 تعداد 250 فروند ساخته شد. اولین مدل این پرنده وای-اف-100 بود که در 25 می 1953 پرواز کرد و سرعتش به 1.05 ماخ رسید. این هواپیما از موتور XJ57-P-7 استفاده می کرد. دومین پرواز اف-100 با گونه آ بود که در 17 اکتبر 1953 پرواز کرد.

ارزیابی نیروی هوایی امریکا از این جنگنده و قابلیتهای عملیاتی بودن آن موجب شد که از نوامبر 1953 تا 1955 تعداد بیشتری از آنها سفارش داده شود. اما هنوز مشکلاتی وجود داشت که شرکت سازنده درصدد رفع آنها برآمد. از جمله مشکلاتی که اف-100 بدان دچار بود این بود که در حین پرواز ثبات لازم را نداشت، بعضی مواقع به طور ناگهانی منحرف می شد و مواردی پیش می آمد که هنگام اوج گیری، ساختار آن پایداری لازم را نداشت و دچار فروپاشی می شد. این امر برای خلبانان بارها اتفاق افتاد. یکی از آزمایشهای پروازی منجر به کشته شدن خلبانی به نام جورج ولچ شد که از خلبانان مطرح امریکا به شمار می رفت. واقعه در هنگام شیرجه با یک فروند اف-100 آ در تاریح 12 اکتبر 1954 روی داد. مشکل از دست رفتن کنترل هواپیما در زوایای حمله مختلف اتفاق می افتاد.

تاخیر در برنامه اف-84 تاندراسترایک باعث شد که دستور و فشار برای یک جنگنده تاکتیکی از جانب نیروی هوایی بیشتر شود که این تعجیل در کار موجب بروز نواقصی در اف-100 ها شده بود. نیروی هوایی درخواست کرد که اف 100 های آینده باید جنگنده بمب افکن باشند و توانایی حمل بمبهای اتمی را نیز داشته باشند.

اف-100 می توانست دو مدل باک اضافه نیز حمل کند که یک مدل 1040 لیتری و دیگری 770 لیتری بود که البته از نوع رها شونده بودند.

تنها چیزی که نیروی هوایی را نگران میکرد تعداد کم هواپیماهای اف-100 سی بود به طوری که در سال 1965 تعداد اف-100 های عملیاتی در خدمت که توانایی حمل بمب هسته ایی داشتند، 125 فروند بود. باقی اف-100 ها سایدویندر و بمبهای خوشه ایی حمل می کردند.

در سال 1970 تعداد 85 فروند اف-100 (سی) طی عملیاتهایی حادثه دیدند. اما شرکت سازنده درصدد بود با ساخت اف-100 دی ایرادهای اف-100 سی را برطرف کند. به همین دلیل در شروع کار بهسازی، هواپیما به خلبان خودکار مجهز شد و تجهیزات آن همگی ارتقا داده شدند. در سال 1959 تعداد 65 فروند از هواپیماهای بهسازی شده به موشکهای آی-جی-ام 12 بولپاپ مجهز شدند. مشخصه های خطرناک پروازی همگی اصلاح شد، مثلا پهنای بال ها 26 اینچ یا 66 سانتی متر پهن تر شد و سکان عمودی نیز اصلاح گردید.

اف-100 دی در 24 ژانویه 1956 در پایگاه هوایی لانگلی و در وینگ 405 وارد خدمت شد. این جت از اطمینان بیشتری نسبت به مدل قبلی بر خوردار بود. اف-100 های قبلی مشکلاتی از قبیل عدم عملکرد صحیح چترهای نجات یا ترمزهای هوایی داشتند که نیروی هوایی را برآن داشت که همه را اصلاح کند. 700 فروند اف-100 دی بالهایشان دوباره اصلاح شد و به حالت استاندارد در آمد. اصلاح بالهای 60 هواپیما هزینه ای برابر 150 میلون دلار به همراه داشت.در سال 1966 اف-100 به راداری مجهز شد که به آن توانایی پرواز در شب و بمباران در آب و هوای نامساعد را می داد.

تاریخچه عملیاتی جت اف-100

اف-100 آ در تاریخ 27 سپتامبر سال 1954 در پایگاه جورج در وینگ 479 به عنوان یک هواپیمای جنگنده شروع به خدمت کرد. در دهم نوامبر 1954 شش بار حوادثی برای اف-100 ها پیش آمد که عمدتاً به دلیل اشکال در سیستم هیدرولیک بود و باعث زمینگیر شدن اف-100 ها تا سال 1955 شد. سرانجام در سپتامبر 1955 عملیاتی برای وینگ 479 پیش آمد. عملیاتی هم در سال 1961 در آلمان در اوت 1961 انجام شد.

این جنگنده با شروع جنگ ویتنام، اولین جنگنده نیروی هوایی بود که در جنگ مورد استفاده قرار گرفت و حتی قبل از شروع جنگ یعنی در سال 1961 اف-100 های مستقر درفیلیپین و تایوان بر فراز ویتنام شمالی پرواز گشتی انجام می دادند.

اف-100 در بین تمام هواپیماهای ارتش امریکا بیشترین حضور را درجنگ ویتنام از آغاز تا پایان جنگ داشت و اولین تلفات هوایی امریکا به سرنگونی یک فروند اف-100 توسط آتش پدافند ویتنام در سال 1964 بر میگردد. همچنین اولین پیروزی هوایی ارتش امریکا نیز در سال 1965 با سرنگونی یک میگ-17 توسط یک فروند اف-100 دی گزارش شده است. این هواپیما تا پایان جنگ در ویتنام خدمت کرد، اگرچه با ورود هواپیماهایی ماننداف-105 و اف-4 فانتوم تا حدی از نقش آن کاسته شد. این جنگنده نه تنها نقش شکاری و جنگنده بمب افکن بلکه نقش سرکوب کننده پدافند هوایی را با تجهیز مدل f به موشک ضد رادار شرایک بر عهده گرفت. این هواپیما تا سال 1971 در خدمت ارتش امریکا بود و به شش کشور دیگر نیز صادر شد که در ترکیه تاسال 1982 در خدمت باقی ماند. اف-100 برای چند سال هواپیمای تیم اکروجت نیروی هوایی امریکا بود. این جنگنده در نهایت با اف-105 جایگزین شد.

مشخصات جت جنگنده اف-100

خدمه: 1 نفر
طول: 15.2 متر
طول بالها: 11.81 متر
ارتفاع: 4.95 متر
مساحت بالها: 37 متر مربع
وزن خالی: 9.5 تن
حداکثر وزن برای تیک اف: 15.8 تن
پیشرانه: یک عدد موتورتوربو جت J57-P-21/21A ساخت آیروجت با قدرت 45 کیلونیوتن و حداکثر قدرت 71 کیلونیوتن
حداکثر سرعت: 750 نات برابر با 1.1 ماخ
برد: 3210 کیلومتر
سقف پرواز: 50000 پا یا 15 کیلومتر
نرخ اوج گیری: 114 متر در ثانیه

مهمات:
4 عدد توپ 20 میلیمتری ام-39، 4 موشک سایدویندر یا یک بمب جی-آ-ام 83 بولپاپ
قابلیت حمل 3.1 تن انواع بمبهای متعارف و بمبهای هسته ایی مثل مارک-7، مارک28 یا همان سری ام-کا به علاوه ام-کا61 و ام کا 57 که بمب هسته ای محسوب می شدند و بمبهای ام کا28 و ام کا43

تصاویر :