واماندگي موتورهاي تامكت

[rezatizi 11,709]

واماندگي ( از حركت ايستادن يا Stall ) ، در صنعت هوانوردي ، در دو حوزه ي واماندگي هواپيما و واماندگي موتور مورد بحث قرار مي گيرد .
در در مورد موتور ، اين مقوله يعني باز ايستادن پيشرانه ، در اثر عواملي كه معمولا باعث نرسيدن هوا و سوخت كافي به موتور مي شوند كه خود اين امر ، موجب خارج شدن موتور از تنظيم و در نهايت نقص فني مي گردد . موتور وامانده معمولا قابل بازيابي است ، البته با رعايت و اجراي دستورالعمل هاي مربوط به شرايط واماندگي موتور .
لازم به ذكر است بدليل وجود فاصله بين دو موتور تامكت ، بروز پديده ي واماندگي و از دست رفتن يكي از موتورها ، باعث ايجاد رانش نامتقارن و چرخش هواپيما مي شود كه بروز اين پديده ، معمولا به سقوط جنگنده مي انجامد . هر دو مورد سقوط تامكت هاي ايران ، پيش از انقلاب شكوهمند اسلامي ، به دليل واماندگي و از كار افتادن يكي از موتورها و چرخش هواپيما حول محور افقي جنگنده بودند .
موتور TF-30 ، نخستين موتور توربوفن با پس سوز جهان ، كه قلب تپنده ي تامكت نيز به شمار مي رود ، موتور مورد بحث ما در اين نوشتار بوده و ما قصد داريم دلايل واماندگي اين موتور را طي پرواز ، مورد بررسي قرار دهيم .
عوامل بروز پديده ي واماندگي در موتور TF-30 جنگنده ي تامكت عبارت اند از :
1-گازهاي خروجي از نازل موشك هاي هوا پايه :
اين پديده ، معمولا در استفاده از موشك هاي هوا به هواي سايدوايندر بروز مي كند . با توجه به نوع شليك اين موشك كه از نوع ريلي بوده و محل قرار گيري اين ريل ها ، درست در كنار ورودي هواي موتورها ، شليك اين موشك باعث ورود گاز و دود به داخل موتور هواپيما شده كه اين دودها ، اكسيژن موجود در محفظه ي احتراق موتور را از بين برده ، باعث ايجاد خلا اكسيژن در موتور و بروز پديده ي واماندگي مي گردند .
بنابراين ، بر اساس دستورالعمل پروازي ، خلبانان اين جنگنده بايد پس از شليك اين موشك ، بلافاصله در خلاف جهت ريلي كه موشك از آن شليك شده ، با شتاب 5/3 الي 4 جي گردش كنند ، تا از اثرات دودهاي موتور راكتي اين موشك در امان باشند .
ساير موشك ها ، همچون موشك هاي اسپارو و فينيكس ، با توجه به نوع شليك شدنشان ، كه ابتدا رها و سپس موتورشان روشن مي شود ، آسيبي از اين دست به موتور وارد نمي آورند .
2- بروز نقص در سامانه ي كنترل كننده ي ورود هوا به موتور :
دريچه ي ورود هواي موتور ، وظيفه ي تنظيم هواي ورودي را بر عهده دارد و با بالا رفتن خود در سرعت هاي پايين ، باعث رسيدن هواي بيشتر و با پايين آمدن در سرعت هاي بالا ، موجب كاهش هواي اضافي ورودي به موتور مي گردد .
لازم به ذكر است كه اين دريچه ها ، تا سرعت 420 كيلومتر بر ساعت كاملا بالا مي باشند و در سرعت هاي بيشتر از 420 شروع به بسته شدن مي كنند . تا جايي كه در سرعت 2/2 ماخ ، باعث ورود كمترين ميزان هواي اضافه به موتور مي شوند .
نقص در رايانه ي محاسبه گر و هدايت كننده و يا نقص در سامانه ي هيدروليك اين دريچه ها ، موجب اختلال در حركت و يا از كار افتادن اين دريچه ها مي گردد كه آشفتگي در هواي ورودي به موتور را در پي خواهد داشت .
3- نقص در سامانه ي سوخت رساني به موتور هواپيما :
اين سامانه كه وظيفه ي تغذيه ي موتور را بر عهده دارد ، با بروز ايراد ، موجب ورود بنزين ، كمتر يا بيشتر از مقدار مورد نياز در شرايط پروازي مربوطه شده و به عبارت ديگر ، نظم نسبت بنزين به هواي ورودي به موتور را بر هم زده كه خود باعث ايراد در كل كمپرسور و واماندگي موتور مي گردد .
4- استفاده ي سريع خلبان از اهرم گاز موتور :
اين عامل ، جزو عوامل مهم و تاثير گذار در بروز پديده ي واماندگي موتور مي باشد و عبارت است از حركت دادن سريع دسته ي گاز موتور ( تراتل ) ، براي رسيدن به سرعت هاي بالاتر كه در اين حالت ، به علت رسيدن سوخت بيشتر به موتور و در عين حال كافي نبود هوا ( چون هواپيما هنوز سرعت كمتري دارد و مدتي طول مي كشد تا به سرعت مورد نظر رسيده و هواي كافي به موتورش وارد شود ) موجب بر هم خوردن نسبت سوخت به هواي و واماندگي موتور مي شود .
5- زاويه ي حمله ي زياد هواپيما :
موتور هواپيما ، در زاويه ي حمله ي زياد ، قادر به تامين اكسيژن مورد نياز براي فرآيند احتراق نمي باشد . به طوري كه اين كمبود ، حتي با باز شدن ورودي هاي هوا هم جبران نمي شود . در نتيجه موتور با كمبود هوا مواجه شده و وامانده مي شود .
6- گردش سريع حول محور عمودي هواپيما :
استفاده ي سريع از پدال هاي گردان ، بخاطر گردش دماغه حول محور عمودي ( از آنجا كه موتورهاي تامكت در طرفين بدنه قرار دارند ) ، باعث قطع ورود هوا به موتوري مي شود كه در خلاف جهت حركت هواپيما قرار دارد . بنابراين باز هم كمبود هوا ، موجب قرار گيري موتور در شرايط واماندگي مي گردد .
طبق دستورالعمل پروازي تامكت ، خلبانان بايد در سرعت هاي پايين ، بجاي استفاده از پدال هاي گاز موتور ، از گردش استفاده كنند تا خطر واماندگي گريبان گيرشان نشود .
بنابراين مشاهده مي شود كه اصلي ترين عامل در بروز پديده ي واماندگي در تامكت ، برهم خوردن نسبت سوخت و هواست كه باعث از تنظيم خارج شدن موتور اين جنگنده و قرارگيري آن در شرايط واماندگي مي گردد
www.aerocenter.ir

[F14AA 5,205]

سلام

ممنون

یکی دیگه از مشکلات موتور تامکت اینه که زمانی دو هواپیما پشت سر هم در حال پرواز هستن دودی که از موتور هواپیما جلویی خارج میشه

اگه به ورودی هوای هواپیمایی پشت سر بره باعث میشه تا هواپیمای پشت سر در حالت اغتشاشات هوایی گرفتار شه .

این هم یه ویدئو که واماندگی موتور تامکت رو نشون میده و به همین گفته من هم مربوط میشه.

اگه فیلم کاملش رو خواستین می تونم لینک دانلود فیلم رو هم براتون قرار بدم .

[url="http://www.aparat.com/v/9c926b32b80ca49fb006a58629e88824294742"]http://www.aparat.co...629e88824294742[/url]

[ops 2,259]

[quote]اگه فیلم کاملش رو خواستین می تونم لینک دانلود فیلم رو هم براتون قرار بدم .[/quote]

لطفا اگر ممکنه این کارو بکنید

[9km 663]

خب ما که این مشکلات رو میدونیم چرا این اشکالات رو رفع نمیکنیم؟؟

[mahdavi3d 14,067]

[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif][url="http://www.military.ir/forums/user/10129-f14aa/"]F14AA[/url] عزيز اينكه بخشي از يك فيلم سينمايي بود... و معلوم نيست چقدر مستند باشد (نه در اصل موضوع بلكه در جزئيات موضوع واماندگي و پس از آن..)
ويئدئو واقعي از واماندگي موتور اف-14 نداريد؟[/font][/size]

[F14AA 5,205]

[quote name='9km' timestamp='1345373436' post='265803']
خب ما که این مشکلات رو میدونیم چرا این اشکالات رو رفع نمیکنیم؟؟
[/quote]

این مشکل کلا مختص TF 30 هست و از اونجایی که کار و هزینه زیادی داره بهتره که موتور ها کلا عوض بشه که فعلا ...

به همین دلیل نیروی دریایی آمریکا سراغ F 100 رفت .

[F14AA 5,205]

[quote name='mahdavi3d' timestamp='1345374128' post='265807']
[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif][url="http://www.military.ir/forums/user/10129-f14aa/"]F14AA[/url] عزيز اينكه بخشي از يك فيلم سينمايي بود... و معلوم نيست چقدر مستند باشد (نه در اصل موضوع بلكه در جزئيات موضوع واماندگي و پس از آن..)
ويئدئو واقعي از واماندگي موتور اف-14 نداريد؟[/font][/size]
[/quote]

بله درسته بخشی از فیلم بود که من تونستم پیداش کنم ولی اگه فیلم رو کامل ببینید فکر کنم بهتر باشه چون تو فیلم همین خلبان که دچار سانحه شد

در داداگاه حاضر میشه و با تحیق های که نیروی دریایی انجام میده متوجه میشه که مشکل از موتور بوده و نه خلبان .این قسمت از فیلم رو که

دیدن حادثه در حین پرواز تمرینی در مدرسه تاپ گان اتفاق افتاد .

در ضمن در حال حاضر که کلیپی در این مورد ندارم ولی اگه پیدا کردم ,چشم .حتما در سایت قرار میدم .

[b] [/b]

[b] [/b]

[b] [/b]

[hosm 5,921]

یعنی f-14 به هیچ وجه قادر به ادامه حرکت با یک موتور نیست یا اینکه خلبان نتونسته هواپیما را کنترل کنه؟ بعید میدونم قادر به حرکت نباشه و از دست دادن یک موتور به معنی سقوط باشه.

بحث سرعت تراتل و دریجه هوا رو هم که با یک مدار میکرو کنترلر ساده میشه حل کرد ولی برای سالهای شروع ساخت این هواپیما مشکل بزرگی بود (میدونید که اولین میکروپرسسور صنعتی در اف-14 استفاده شده)

[F14AA 5,205]

اخوی

وقتی هواپیما تو اغتشاشات افتاد یک موتور از دست رفت و به دلیل تجربه نداشتن خلبان در این مورد و با انجام مانورهایی که برای حفظ موتور دوم انجام داد

نه تنها موثر نبود بلکه موتور دوم هم از دست رفت .ولی در ادامه همین فیلم یک بار دیگر همین اتفاق برای خلبان میوفته که با مانورهاش مانع از ,از دست رفتن موتور ها شد .

در ضمن توی متن تاپیک هم هست که ( [color=#ff0000]نقص در رايانه ي محاسبه گر و هدايت كننده و يا نقص در سامانه ي هيدروليك اين دريچه ها ، موجب اختلال در حركت و يا از كار افتادن[/color]

[color=#ff0000]اين دريچه ها مي گردد كه آشفتگي در هواي ورودي به موتور را در پي خواهد داشت .[/color] )

[Thundar 1,700]

[center]بنظر منم بهسازی موتور تامکت فقط وقت تلف کردنه چون اگه این موتور با بهسازی مشکل واماندگیش حل میشد امریکا هیچ وقت نمی اومد کلا موتور رو با نوع اف100 تعویض کنه البته این موضوع درس خوبی برا متخصصین دفاعی کشور ما میشه تا دیگه وقت و هزینه رو صرف بهینه سازی موتور تامکت نکنن چون بقولی سازنده موتور از عهده بهسازیش برنیومد چون که گویا مشکلات این موتور ذاتی هست و مربوط به طراحی پایه اون میشه[/center]
[center]الا ایها حال دسترسی ایران به موتور اف100 برا نصب روی تامکت و حتی سایر پرنده های نیرو هوایی چندان دور از انتظار هم نیست چون اف16 های ونزویلا با موتور اف100 چندسالی هست مهمون ایرانه و اگه دوستان نظر خودمو بخوان منظور سردار اسلامی از نمونه پورتوتیپ توربوفن ملی تو همون نمایشگاه دستاوردها همین مهندسی معکوس اف100 هستش البته شاید در حال حاضر بسیاری دوستان مخالف حرف من باشن و از اساس وجود اف16 ونزویلا و بطریق اولا موتورهای اونو تو ایران تکذیب کنن ولی من شخصا تو این موضوع شکی ندارم بنابراین قطعا در اینده باید شاهد اف14 مدرنیزه شده ایران با موتور اف100 باشیم[/center]

[Skyhawk 16,545]

[quote]اگه دوستان نظر خودمو بخوان منظور سردار اسلامی از نمونه پورتوتیپ توربوفن ملی تو همون نمایشگاه دستاوردها همین مهندسی معکوس اف100 هستش البته شاید در حال حاضر بسیاری دوستان مخالف حرف من باشن و از اساس وجود اف16 ونزویلا و بطریق اولا موتورهای اونو تو ایران تکذیب کنن ولی من شخصا تو این موضوع شکی ندارم بنابراین قطعا در اینده باید شاهد اف14 مدرنیزه شده ایران با موتور اف100 باشی[/quote]
من هم فکر میکنم که اون موتور توربوفنی که خبرشو دادن یه موتور کوچیکه که نهایتا برای هواپیمای آموزشی کوچیک (کوچیکتر از شفق و اف 5 )و هواپیمای مسافربری (حدودا ده نفره) استفاده خواهد شد!

[Thundar 1,700]

بنظر خودم اون توربوفن قطعا برا جنگنده ای که در اینده قراره ساخته بشه در نظر گرفته شده البته همین متخصصین کشور در طراحی ابعاد و تراست این موتور یقینا اینده نگری رو لحاظ کردن چون که به هیچ عنوان بصرفه و مقدور نیست که این موتور فقط برا یه جنگنده استفاده بشه مثل کاری که تمام کشورای صاحب سبک در طراحی موتور جت میکنن و بنظرم میرسه این موتور قراره در اینده با تغییراتی بروی اف14 ها و مابقی پرنده های نهاجا نصب بشه
ولی ای کاش میشد تو اون همه تصویر از نمایشگاه دستاوردها لاقل یه عکس هم از همین توربوفن میگرفتن نمیدونم شایدم بنا به دلایلی اینکارو نکردن ولی از اون ور تو همون نمایشگاه از خیلی چیزایی که شاید نباید تصویری درز میکرد عکس گرفتن مثل همون رادار 6400 المانی و......

[Skyhawk 16,545]

به خبر زیر توجه کنید:
[quote]
امیر سرتیپ دوم ' عبدالكریم بنی طرفی ' در گفت و گو با خبرنگار حوزه دفاعی ایرنا با بیان این كه تحریم های كشورهای غربی بر ضد ملت ایران تاثیری نداشته است افزود: [color=#ff0000]امروز ما در حال ساخت موتورهای توربوفن انواع هواپیماهای بدون سرنشین هستیم.[/color]
امیر سرتیپ بنی طرفی با تاكید بر این كه این موضوع خود یك تحول بزرگی در ساخت انواع پهپادها در كشور است خاطرنشان كرد: [color=#000080]در مورد موتورهای توربوفن سنگین نیز طراحی های لازم كه كاملا بومی است، انجام شده و گام های بزرگی نیز در این زمینه برداشته شده كه امیدواریم در این زمینه نیز به نتیجه نهایی دست یابیم.[/color]

توربوفن نوعی موتور جت است كه در آن بخش بزرگی از هوای مكیده شده بدون رفتن به اتاق احتراق از روزنه انتهائی خارج می‌شود.

این نوع موتور برای سرعت‌های متوسط مناسب است و به‌همین دلیل موتور بیشتر هواپیما های جت مسافری توربوفن است.

[color=#ff0000]نخستین موتور كاملا بومی توربوفن كه طراحی و ساخت آن توسط متخصصان متعهد ایرانی صورت گرفته، پیش از این در نمایشگاه دستاوردهای دفاعی و با حضور مقامات لشكری و كشوری رونمایی شده است.[/color]
....
....
....
[url="http://www.irna.ir/News/80003483/موتورهای-توربوفن-در-ایران-طراحی-و-ساخته-می-شود/سياسي/"]http://www.irna.ir/N...ه-می-شود/سياسي/[/url]
[/quote]

ابتدا از موتور پهپاد صحبت میکنه و بعدش به موتور نمایش داده شده تو نمایشگاه اشاره میکنه!

به نظر خودم موتور مذکور چیزی شبیه به موتور Pratt & Whitney Canada PW600 هست و احتمالا تو هواپیمای سفره ماهی و هواپیمای آموزشی کوچیکی که ماکتشو تو نمایشگاه گذاشته بودن استفاده خواهد شد.

[bandeh 118]

[right]جناب F14AA[/right]
[right]این تکه ویدئو برگرفته از کدام فیلم بود ؟[/right]

[saeed86 67]

یک ضعف بسیار بزرگ تامکت نسبت به دیگر جنگنده ها اینه که با یک موتور نمیتونه به پرواز خودش ادامه بده، بنابراین وقتی که حتی یکی از موتور ها دچار نقص بشه، دیگه باید ایجکت کرد