جنگ یوگوسلاوی

[MRG 1]

دوستان این تاپیک رو ایجاد کردم چون احساس کرد جاش تو جنگهای معاصر خالیه همونطور که میدونید صربها شروع به نسل کشی مسلمانها کردند و بعد از 1 سری مسائل شوخی شوخی دعوا شد icon_cheesygrin می خواستم بدونم دلیل اصلی این جنگ چی بوده و آیا ایران تو جنگ نقشی داشته و در چه حد ضمن اینکه اطلاعات در مورد این جنگ 1 جا پیدا نمیشه.

[ghermez 750]

تایبیک های خاک خورده یکی بس دیگری می کشیم بالا کسی جواب این بردار از نظر ها غایب شدهمون نمی دونه.برای من هم سئواله چون تو یکی دوجا تو سایت بش اشاره شد سطح کمک های ایران؟ ویرایش شده در دی 91 توسط ghermez

[ghermez 750]

[color=#0000ff]ظاهرا کسی نیست یک سری مطالب مربوط می ارم که موضوع باز بشه و جا برای بحث وجود داشته باشه اول از سایت خودمون سبس..... ،اطلاعاتش کامل بشه ربطی نداشته باشه زیاد مهم نیست [/color]
[b] [/b]

[b] [url="http://www.military.ir/forums/topic/287-%d8%ac%d9%86%da%af-%d9%87%d9%88%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%af%d8%b1-%db%8c%d9%88%da%af%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%88%db%8c/"][color=#0000ff]جنگ هوایی در یوگسلاوی [/color][/url][color=#0000ff] [/color][/b]

[b] [url="http://www.military.ir/forums/topic/11518-%d8%a8%d8%a7%d8%b2%d8%ae%d9%88%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%82%d8%aa%d9%84-%d8%b9%d8%a7%d9%85-%d8%b3%d8%b1%d8%a8%d8%b1%d9%86%db%8c%d8%aa%d8%b3%d8%a7/"]بازخوانی قتل عام "سربرنیتسا"[/url][/b]

[color=#000000][size=5]////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////[/size][/color]

[b] [url="http://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=6&cad=rja&ved=0CG0QFjAF&url=http%3A%2F%2Fforums.patoghu.com%2Fthread135728.html&ei=yN7fUMflMovNsgbU-4DoBQ&usg=AFQjCNG4rZCJzIolJQxiKazyTimRSjMQlQ&sig2=yb9S87Neg5d0WfGq1PzPww&bvm=bv.1355534169,d.Yms"][color=#0000ff][i]جنگ يوگوسلاوي[/i] و پيمان ديتون[/color][/url][/b]

[color=#0000ff]"پیمان صلح دیتون بین رهبران بوسنیاك (مسلمانان بوسنیایی)، صرب‌ها و گروه‌های كروات در بوسنی وهرزگوین، منعقد شد و رسما به جنگ داخلی سه ساله در آن كشور پایان داد. این توافقنامه در تاریخ ۲۱ نوامبر ۱۹۹۵ در دیتون واقع در ایالت اوهایو آمریكا ارائه و در چهاردهم دسامبر همان سال در پاریس به امضا رسید. این پیمان برای تضمین یك صلح دائم در بوسنی و هرزگوین و زمینه‌سازی برای اتحاد مجدد جوامع نژادی جدا شده این كشور، طراحی شد."
روز جمعه (۱۴ دسامبر) مصادف است با دوازدهمین سالگرد امضای معاهده‌ی صلح دیتون كه به سه سال جنگ و خونریزی در قلب اروپا و پس از جنگ جهانی دوم خاتمه داد و فشار افكار عمومی باعث شد تا سرانجام جامعه‌ی جهانی در برابر نسل‌كشی‌ها و جنایات صورت گرفته علیه مسلمانان بوسنی واكنش نشان دهد.
[b]● "اتفاقات قبل از پیمان دیتون" [/b]
جنگ یوگوسلاوی در اوایل دهه‌ی ۱۹۹۰، پس از آن شروع شد كه فدراسیون یوگوسلاوی (متشكل از بوسنی وهرزگوین، كرواسی، مقدونیه، مونته نگرو، صربستان و اسلونی) از هم پاشید. صرب‌ها پس از آنكه جمهوری‌های كرواسی و بوسنی استقلال خود را از یوگوسلاوی اعلام كردند در ژوئن ۱۹۹۱ علیه كرواسی و در آوریل ۱۹۹۲ علیه بوسنی جنگ‌های مسلحانه به راه انداختند. صرب‌ها كه نمی‌خواستند از مناطق تحت كنترل خود در یوگسلاوی عقب بكشند،‌ برای ایجاد مناطق جدایی طلب تحت كنترل خود در كرواسی و بوسنی می‌جنگیدند. جدایی طلبان صرب از حمایت نظامی اسلوبودان میلوسویچ، رهبر جمهوری صربستان برخوردار بودند. در همین دوران كروات‌ها و بوسنیایی ها در بوسنی یك جنگ خونین بر سر قلمرو خود را آغاز كردند. جنگ در كرواسی تا ژانویه ۱۹۹۲ (زمانیكه آتش بس بی قید و شرط به حصول یك صلح شكننده بین دولت‌ كرواسی و صرب‌ها انجامید) طول كشید. جنگ بین كروات‌ها و بوسنیایی‌ها با امضای توافقنامه واشنگتن در مارس ۱۹۹۴ كه به ایجاد فدراسیون بوسنی - كرواسی انجامید، متوقف شد. اما به رغم تلاشهای بین‌المللی برای حصول یك آتش بس دائم، جنگ بین نیروهای كروات - بوسنیایی با صرب‌ها ادامه یافت.
در تابستان ۱۹۹۵ شرایط به ضرر صرب‌ها رقم خورد به طوریكه نیروهای بوسنیایی و كروات برخی از قلمروهای تحت سلطه‌ی صرب‌ها در بوسنی را پس گرفتند. در همین دوران، آمریكا و سازمان پیمان آتلانتیك شمال (ناتو) تلاش‌های ستیزه‌جویانه‌ای را برای پایان دادن به این جنگ شروع كردند. در ماه نوامبر ۱۹۹۵ علیا عزت بگویچ رییس جمهور بوسنی، اسلوبودان میلوسویچ، رییس‌جمهور صربستان، فرانجو توجمان، رییس‌جمهور كرواسی و نمایندگان آمریكا، انگلیس، فرانسه، آلمان،ایتالیا، روسیه و اتحادیه اروپا در پایگاه نیروی هوایی رایت - پترسون در حومه دیتون واقع در ایالت اهایو دیدار كردند. چند هفته بعد، عزت بگویچ، میلوسویچ و توجمان توافقنامه‌ی صلح جامعی را ارائه كردند كه به پیمان صلح دیتون معروف شد. این پیمان به طور رسمی در چهاردهم دسامبر ۱۹۹۵ در پاریس به امضا رسید.
[b]● "شروط پیمان صلح دیتون" [/b]
سه طرف درگیر در پیمان دیتون سعی كردند تا به طرق مختلف از شروط این پیمان و پایان جنگ بوسنی به نفع خود بهره‌برداری كنند. بوسنیایی‌ها معتقد بودند كه پس از لغو تحریم‌های سازمان ملل كه در اوایل دهه‌ی ۱۹۹۰ علیه جمهوری‌های یوگوسلاوی تحمیل شدند، آنها كمك اقتصادی و نظامی قابل توجهی دریافت خواهند كرد. ارزیابی صرب‌ها نیزاینگونه بود كه پایان جنگ، باعث جلوگیری از لطمات ارضی بیشتر از سوی نیروهای كروات و بوسنیایی و مشروعیت تجزیه كشور خواهد شد.همچنین كروات‌ها به فكر كمك اقتصادی و الحاق بیشتر كرواسی به اروپای غربی وافزایش سهم كرواسی از قلمرو بوسنی نسبت به آنچه بر اساس سهم كروات‌ها از جمعیت بوسنی تعیین شده،بودند.
پیمان دیتون به طور خاص شامل شروط نظامی، سیاسی و اجتماعی بود. در بعد نظامی، بر اساس این پیمان، گروه‌های مبارز بوسنیایی موظف به عقب بردن نیروهای خود به پشت خط آتش بس و مناطق غیر نظامی حائل شدند.در ژانویه ۱۹۹۶ ناتو یك نیروی اجرایی (ifor) را با یك مجوز یك ساله به منظور نظارت روی آتش بس در بوسنی مستقر كرد. نیروهای اجرایی در زمان اوج خود شامل حدود ۶۰ هزار سرباز از بیش از ۲۰ كشور بودند. حدود ۲۰ هزار تن از این سربازان آمریكایی و تعداد زیادی از آنها از كشورهای فرانسه وانگلیس بودند.در ژانویه ۱۹۹۷ ناتو یك نیروی جدید برقرار كننده‌ی ثبات(sfor) را جانشین نیروهای ifor كرد و تعداد این سربازان را به نیم كاهش داد. اگر چه رهبران ناتو در تابستان ۱۹۹۸ قصد داشتند تعداد سربازان را به میزان بیشتری كاهش دهند ولی انتظار می‌رفت این ماموریت تا زمان نامشخصی ادامه پیدا كند.
از منظر سیاسی، هدف از انعقاد پیمان دیتون تضمین باقی ماندن بوسنی به عنوان یك كشور متشكل از دو گروه یعنی فدراسیون بوسنی - كرواسی كه نام رسمی آن فدراسیون بوسنی هرزگوین بود و جمهوری صربستان بود. قرار بود فدراسیون بوسنی - كرواسی ۵۱ درصد خاك بوسنی و جمهوری صربستان ۴۹ درصد آنرا در اختیار داشته باشند. این توافقنامه خطوط كلی یك قانون اساسی ملی جدید برای تعیین نوع روابط بین بوسنیایی‌ها،‌ صرب‌ها و كروات‌ها را ترسیم كرد. در این پیمان نهادهای فدرال كه نمایندگی تمام سه ملیت را بر عهده داشتند (شامل یك ریاست جمهوری جمعی و یك مجلس قانونگذاری مركزی كه هر سه گروه در آن سهم داشتند) در نظر گرفته شدند. در این پیمان همچنین ساختارهای دولتی جداگانه برای فدراسیون بر اساس بوسنی - كرواسی و جمهوری صربستان تایین شده بود. بر اساس پیمان دیتون همچنین انتخابات باید تا تاریخ سپتامبر ۱۹۹۶ باید در سرتاسر كشور انجام می‌شد.
از بعد اجتماعی پیمان دیتون شامل شروطی در خصوص كمك‌های بشردوستانه، بازسازی اقتصادی و ارتقای حقوق بشر بود.بر اساس برخی از این شروط، تمام شهروندان می‌بایست از حق رفت وآمد در سرتاسر كشور و پناهندگان باید از حق بازگشت به زادگاه خود برخوردار می‌شدند. سازمان ملل یك نماینده‌ی ویژه‌ را برای تسهیل اجرای جنبه‌های اجتماعی پیمان دیتون منصوب كرد.
[b]● "تاثیرگذاری"[/b]
اگرچه پیمان دیتون با هدف تضمین اتحاد كشور بوسنی منعقد شد، رهبران بوسنیایی و صرب اهداف اختلاف برانگیزی در این خصوص داشتند. در حالیكه رهبران بوسنیایی این پیمان را یك تضمین برای الحاق مجدد بوسنی به دولت مركزی می‌دانستند، رهبران صرب این توافقنامه را یك مانع بر سر راه ایجاد دو كشور جدا در داخل بوسنی می‌دانستند. موضع كروات‌ها چیزی ما بین این دو موضع بود به طوری كه بخش حاكم در دولت كرواسی احتمال تقسیم‌بندی بوسنی در طول مرزهای قومی را رد نكرد.
تمام سه طرف پیمان دیتون، بخش‌های نظامی آنرا اجرا می‌كردند، اما تبعید از ابعاد اجتماعی و سیاسی این پیمان مشكل‌سازتر از بقیه بود. نیروهای ناتو نتوانستند امنیت راههای تردد شهروندان در كشور را تضمین كنند و صرب‌ها و كروات‌های ملی گرا در برابر ادغام مجدد جوامع تجزیه شده مقاومت كردند. احزاب ملی‌گرا در تك‌تك انتخابات‌های سال ۱۹۹۶ در بوسنی قدرت خود را در برابر احزابی كه مواضع لیبرال، چند قومی ودموكراتیك داشتند، حفظ كردند. این موفقیت احزاب ملی‌گرا، ظهور دموكراسی اجتماعی در بوسنی را تضعیف و به تثبیت اختلافات قومی كمك كرد. سرانجام اگر چه بر اساس شروط پیمان دیتون، رهبران بوسنی، كرواسی و صربستان می بایست با دادگاه بین‌المللی جنایات یوگسلاوی سابق (icty )كه برای پیگرد جنایتكاران جنگی تاسیس شد، همكاری می‌كردند، ولی این رهبران به میزان ناچیزی این كار را انجام دادند. به رغم فشار بین‌المللی برای دستگیری بسیاری از مظنونین جنایت‌های جنگی، این افراد در آغاز دستگیر نشدند. در سال ۲۰۰۱، اسلوبودان میلوسویچ رییس‌جمهور سابق صربستان و برجسته‌ترین جنایتكار جنگی به منظور محاكمه شدن در خصوص ۶۰ فقره اتهام جنایت جنگی، جنایت علیه بشریت و نسل‌كشی به دادگاه icty تحویل داده شد. محاكمه میلوسویچ در سال ۲۰۰۲ آغاز شد ولی وی در مارس ۲۰۰۶ قبل از آنكه محاكمه اش به اتمام برسد، مرد. Icty همچنین بیش از ۱۶۰ تن را به جرم نقض جدی قوانین بین‌المللی بشردوستانه در یوگوسلاوی سابق تحت پیگیرد قرار داد. [/color]

[color=#0000ff]منبع:[/color]
[color=#0000ff][url="http://forums.patoghu.com/thread135728.html"]http://forums.patogh...read135728.html[/url][/color]


[size=5]//////////////////////////////////////////////////////////////////////////[/size]

[b] [url="http://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=7&cad=rja&ved=0CHkQFjAG&url=http%3A%2F%2Fwww.ido.ir%2Fa.aspx%3Fa%3D1389021507&ei=yN7fUMflMovNsgbU-4DoBQ&usg=AFQjCNFehm7Fhz7xcK4EMvZ8Sffjc-pMxg&sig2=bUj2ge9gdyLCDKQiU7dUOw&bvm=bv.1355534169,d.Yms"]مروري بر تاريخ مسلمانان در [i]يوگسلاوي[/i] و [i]جنگ[/i] در بوسني و هرزگوين[/url][/b]


[color=#0000ff]شبه‌جزيره بالكان شامل كشورهاي تركيه، بلغارستان، رماني، يونان، يوگسلاوي سابق و آلباني، يكي از حساس‌ترين نقاط جغرافيايي جهان مي‌باشد كه تاريخ پنج سده گذشته آن، همواره متأثر از درگيري‌هاي نظامي دول منطقه بوده است.[/color]
[color=#0000ff]بالكان مدت‌هاي زيادي دشت خونين انسان‌هاي ديوانه بوده است، جنگ و بحران در بالكان ريشه در تاريخ كهن اين منطقه دارد و بالكان همواره حلقه اتصال بحران در قاره اروپا بوده است.[/color]
[color=#0000ff]فروپاشي حكومت‌هاي كمونيستي در اروپاي شرقي علت اصلي واگرايي در بالكان به ويژه در كشور يوگسلاوي بود، زيرا حركت به سوي دمكراسي چند حزبي در اين كشور در اواسط دهه هشتاد و به موازات حركت‌هاي دمكراتيك در لهستان شروع شده بود و اين رويدادها به آن سرعت بخشيد.[/color]
[color=#0000ff]نويسندگان در مقدمه اين اثر آورده‌اند: تقاضا براي آزادي شهروندان و قوميت‌ها در شش جمهوري سابق يوگسلاوي، باعث مخالفت و مقابله با طرح صربستان بزرگ، تحت پوشش يوگسلاوي گرديد و بحران يوگسلاوي شروع شد.[/color]
[color=#0000ff]تقاضاي كشور بوسني و هرزگوين براي شناسايي بين‌المللي، توسط جامعه مشترك اروپا و آمريكا مشروط به همه‌پرسي شد. ابتدا صرب‌ها اين همه‌پرسي را تحريم كرده و سپس با برگزاري رفراندوم ويژه خود طرح استقلال بوسني و هرزگوين را رد كردند و تشكيل جمهوري صرب‌هاي بوسني هرزگوين را اعلام نمودند.[/color]
[color=#0000ff]دولت بوسني و هرزگوين همه‌پرسي را بر اساس اصول بين‌المللي و با نظارت ناظران جهاني برگزار نمود. در اين همه‌پرسي بيش از يك و نيم ميليون نفر كه 64 درصد از شهروندان را تشكيل مي‌دادند به جمهوري مستقل و غيرقابل تقسيم بوسني و هرزگوين رأي دادند.[/color]
[color=#0000ff]يك روز پس از به رسميت شناخته شدن بوسني و هرزگوين به عنوان كشوري مستقل، يعني در 7 آوريل 1992، اين كشور توسط صربستان مورد تجاوز قرار گرفت كه در اين كتاب به بررسي اين تجاوز و زمينه‌هاي تاريخي آن پرداخته مي‌شود.[/color]
[color=#0000ff]در اين مجموعه ابتدا به تاريخ شبه جزيره بالكان و تمايلات ناسيوناليستي افراطي موجود در آن اشاره شده و سپس به سوابق تاريخي جمهوري‌هاي يوگسلاوي سابق موقعيت عمومي و اوضاع اجتماعي سياسي يوگسلاوي، احساسات ناسيوناليستي رهبران صرب و ايده صربستان بزرگ، موقعيت صرب‌هاي كرانيا و رونداستقلال در كوزوو پرداخته شده است. نويسنده در ابتداي كتاب به موقعيت يوگسلاوي در گذشته اشاره مي‌كند. «يوگسلاوي با هفت كشور مرز مشترك داشت و داراي شش جمهوري و دو ايالت خودمختار بود و پنج مليت اصلي و چهار زبان عمده در آن حضور داشت. اين كشور سه مذهب و دين اصلي داشته و صاحب دو الفباء بوده است. آغاز جنگ جهاني دوم پايان پادشاهي يوگسلاوي اول و پايان جنگ دوم جهاني، آغاز يوگسلاوي كمونيست يا يوگسلاوي دوم بود».[/color]
[color=#0000ff]در قسمتي از اين بخش ضمن معرفي شرح مفصل جمهوري صربستان به شرح چگونگي تشديد احساسات ناسيوناليستي رهبران صرب مي‌پردازد. در اين راستا مي‌خوانيم: «طي سال‌هاي اخير در عرصه جولان اقليت‌هاي نژادي، آثاري از رشد احساسات ناسيوناليستي در بين صرب‌ها به چشم مي‌خورد. بيداري احساسات ناسيوناليسم صربي كه با افول چيرگي عصر «تيتو» (رهبران كمونيسم‌ها) آغاز شده بود. با طرح داعيه تاريخي صربستان بزرگتر و به منظور اعمال چيرگي هر چه بيشتر سياسي و فرهنگي تدريجاً رويدادهاي بحراني را در اين جمهوري‌ها موجب گرديد. آن‌ها در اين مقطع با واگذاري پست‌هاي كليدي در نهادهاي اصلي و حساس سياسي كشور به ويژه ارتش مردم يوگسلاوي به هم‌نژادي‌هاي خويش كوشيدند تا حيثيت و غرور ملي را محفوظ دارند.[/color]
[color=#0000ff]از طرف ديگر ملي‌گرايي صربي از شروع رياست جمهوري ميلوشيويچ توسط وي و حزب حاكم سوسياليست تحريك مي‌گرديد به طوري كه از همان آغاز بسياري از تحليل‌گران سياسي معتقد بودند كه جنگ داخلي ناشي از غليان احساسات ملي در شرف وقوع مي‌باشد.[/color]
[color=#0000ff]در بخش ديگر اين مجموعه به مسائلي در رابطه با بوسني و هرزگوين شامل حدود و ثغور و جمعيت، سابقه اسلام و مذهب قبل از تشكيلات ديني و سلسه مراتب علما، شرح حال علماء و دانشمندان ديني و سازمان‌ها و تشكيلات سياسي- اسلامي موجود در بوسني و هرزگوين اشاره شده و سپس به تبيين مطالبي در رابطه با آقاي علي عزت‌بگوويچ و حزب اقدام دمكراتيك، روند استقلال شناسايي بوسني از سوي كشورهاي جهان، عملكرد شوراي رياست جمهوري بوسني، اعضاء و برنامه دولت، چگونگي شروع مخاصمات و آغاز حوادث خونين در بوسني و هرزگوين پرداخته است.[/color]
[color=#0000ff]در قسمتي از اين بخش ضمن بوگوميل‌ها، كه فرقه خاصي از مسيحيان منطقه بودند (يوگسلاوي قبل از ورود اسلام) كه اعتقادات خالصانه‌اي را دنبال مي‌كردند اشاره مي‌شود. اين فرقه كليساي بوسني را تشكيل داده بودند و خود را به عنوان يك دولت مذهبي معرفي مي‌كردند هدف آنان از اين اقدام مخالفت با صرب‌هاي ارتدوكس و كاتوليك‌هاي تابع كليساي روم بود كه با آنان اختلاف عقيده عمده‌اي داشتند. در واقع پيروان اين فرقه كساني بودند كه با حاكميت نسبي كه در منطقه داشتند پس از آشنايي با كتب پيراسته از خرافات اسلام، از آيين خود دست شستند و اسلام را به عنوان دين جديد خود برگزيدند، نويسنده در ادامه به اين موضوع مي‌پردازد كه قوميت مسلمان اين كشور نژادي نبودند كه از كشورهاي ديگر به اين ديار كوچ كرده و اين سرزمين را به عنوان موطن خود برگزيده باشند، بلكه اين تأثير شريعت اسلام بود كه بوميان منطقه را به خود جذب كرد بدين ترتيب اين خود مزيتي براي مسلمانان كشور محسوب مي‌گردد كه با حفظ هويت ملي خود توانسته‌اند آن را با هويت ديني اسلام گره بزنند.[/color]
[color=#0000ff]گفتني است القابي از قبيل «تركشده‌ها»، غيرمسيحي‌ها، جذامي‌ها، چاپلوسان و عناصر بدون مليت، اتهام‌هايي بود كه صرب‌ها در طول تاريخ به مسلمانان براي پذيرفتن آيين اسلام زده‌اند.[/color]
[color=#0000ff]نكته‌اي كه در ادامه و در بحث مربوط به تجزيه يوگسلاوي به آن اشاره شده است اين است كه فروپاشي يوگسلاوي دو فرصت تاريخي و حياتي را براي مسلمانان و صرب‌ها بوجود آورد صرب‌ها از ديرباز در فكر اتحاد كليه صرب‌هاي يوگسلاوي تحت يك دولت مستقل بوده‌اند.[/color]
[color=#0000ff]ضمن اينكه يوگسلاوي سابق تا حدودي خواست‌هاي صرب‌ها را تأمين مي‌نمود و چون در يوگسلاوي سابق صرب‌ها به جهت درصد بالاي شهروندانشان بر پست‌هاي كليدي آن حاكم بودند. فروپاشي يوگسلاوي اين حاكميت آنان را از بين برد و لذا آنان درصدد استفاده از موقعيت پيش آمده جديد برآمدند.[/color]
[color=#0000ff]حتي گفته مي‌شود كه عاملين اصلي جدايي اسلووني از يوگسلاوي صرب‌ها بودند و تاريخ آن زمان نشان مي‌دهد كه ارتش يوگسلاوي كه غالبا امراء آن صرب بودند با كمترين مقاومت ممكن از اسلووني عقب‌نشيني نمود. بنابراين صرب‌هاي كرواسي كه به شكل اقليت قومي در كنار كروات‌ها مي‌بايست به زندگي خود ادامه دهند، با شروع جنگ با دولت مركزي كرواسي خواهان جدايي از زاگرب گرديدند كه البته با حمايت كشورهاي غربي از كرواسي اين جنگ بدون نتيجه مشخص به نظارت سازمان ملل در مناطق مورد بحث ختم گرديد.[/color]
[color=#0000ff]خواندني است، حوادث پيش از فروپاشي يوگسلاوي، تحولاتي را بوجود آورد كه منجر به تشكيل شش جمهوري شد. و به دنبال آن جنگ‌هاي وحشتناكي كه تاريخ كمتر آن را سراغ دارد به وقوع پيوست. بيان برخي از اين حوادث، گوياي فضاي ايجاد شده قبل از فروپاشي است كه در اين بخش به روند حوادث مهم در ارتباط با اين موضوع اشاره شده است.[/color]
[color=#0000ff]از جمله آنكه: در دسامبر 1989 طرح راهپيمايي صرب‌ها در پايتخت اسلووني، به وسيله نيروهاي امنيتي اسلوونيايي خنثي گرديد. متعاقباً جنگ تبليغاتي دو نژاد بالا گرفت و رهبران صرب واردات كالاهاي اسلووني را تحريم كردند كه منجر به ايجاد مشكلات اقتصادي براي اين جمهوري گرديد در دنباله اين بحث آمده است: با ادامه درگيري‌ها و عدم حصول راه حل جامع و نهايي در 25 ژوئن 1991 دو جمهوري كرواسي و اسلووني اعلام استقلال نمودند ولي با توجه به نظر برخي كشورهاي عضو جامعه اروپا پروسه‌ استقلال را سه ماه به تأخير انداختند.[/color]
[color=#0000ff]همچنين جمهوري‌هاي مقدونيه و مونته‌نگرو اعلام نمودند كه در يك يوگسلاوي كه كروات و اسلووني را در بر نگيرد باقي نخواهند ماند. صرب‌ها ادعا كردند كه از سوي دشمنان محاصره شده‌اند اين ادعا اتهام‌هايي مانند جاسوس بودن سفير آمريكا در آن كشور، توطئه‌ اتريش- مجارستان جهت ايجاد امپراطوري اتريش- مجارستان كه جمهوري‌هاي كروات و اسلووني را نيز در بر مي‌گيرد و ادعاي اين كه كروات‌ها در رابطه با جمهوري مقدونيه به همراه بلغارستان توطئه مي‌كنند و ... را در بر مي‌گرفت.[/color]
[color=#0000ff]نوشتني است وزراي خارجه كشورهاي عضو جامعه اروپا در اجلاس مورخه 6 آوريل 1992 در لوگزامبورگ، استقلال جمهوري بوسني و هرزگوين را به رسميت شناختند.[/color]
[color=#0000ff]در ارتباط با شروع مخاصمات در بوسني و هرزگوين، در بخشي از اين كتاب مي‌خوانيم: بحران در جمهوري‌ بوسني و هرزگوين تقريبا همزمان با روند تجزيه ديگر جمهوري‌ها آغاز شد. مدت‌ها قبل از شروع درگيري، رئيس جمهور بوسني به دنبال تسليح صرب‌هاي اين جمهوري توسط ارتش فدرال از جامعه اروپا خواستار بررسي موضوع شد و هيأتي نيز راهي «سارايوو» گرديد. ليكن اين گونه اعلام خطرها به دليل شعله‌ور بودن آتش جنگ در كرواسي ناديده گرفته شد. در آن هنگام تمام تلاش‌ها معطوف حل مسالمت‌آميز مناقشه نظامي در كرواسي بود و حوادث بوسني از اهميت مختصري برخوردار بود.[/color]
[color=#0000ff]گفته شد كه به دنبال اوج‌گيري جنگ و حملات به غيرنظاميان، جامعه اروپا در اولين واكنش به اقدامات خشونت‌بار صرب‌ها، جمهوري بوسني و هرزگوين را به رسميت شناخت.[/color]
[color=#0000ff]همچنين به نقل از گردآورندگان اين مجموعه، علي عزت‌بگوويچ رئيس جمهوري بوسني براي پايان دادن به كشتار دسته‌جمعي مسلمانان رسماً از سازمان ملل درخواست اعزام نيروي حافظ صلح به اين جمهوري را نمود كه با بي‌اعتنايي اين سازمان روبه‌رو گرديد.[/color]
[color=#0000ff]نكته قابل توجه اين كه جامعه اروپا نه تنها در خواست‌هاي عاجلانه بوسني را اجابت نكرد، بلكه به دنبال تشديد جنگ در سارايوو ناظران خود را از اين شهر فراخواند. با اين اقدام شهر، از نظر سياسي در مقابل تهاجم صرب‌ها بي‌دفاع باقي ماند اما با ادامه قتل‌عام‌هاي بي‌رحمانه و فجيع زنان، مردان و كودكان مسلمان توسط صرب‌ها و انتشار گسترده‌ اين اخبار در رسانه‌هاي غربي افكار عمومي جهانيان تحت تأثير قرار گرفت و رهبران اروپايي را وادار نمود تا مجدداً ابتكار صلح را در اين جمهوري به دست گيرند.[/color]
[color=#0000ff]در مبحث «آغاز حوادث خونين در بوسني و هرزگوين» به اين نكته اشاره شده است كه به دنبال يك سال ناآرامي و حوادث خونين، بوسني و هرزگوين تا پايان فوريه 1992 وارد مرحله‌اي از دشمني گسترده و جنگ تمام عيار در ماه بعد آن گرديد. در همان زماني كه جنگ در كرواسي تشديد مي‌شد، ارتش فدرال تحريكاتي را در بوسني و هرزگوين آغاز نمود و نيروها و تجهيزات خود را از شهرها دور نمود و آن را حومه‌هاي بوسني مستقر ساخت.[/color]
[color=#0000ff]از منظر نويسندگان شايد برجسته‌ترين تحول در مناقشه بوسني در سال 1993 درگيري بين مسلمانان و صرب‌ها نبود، بلكه ايجاد درگيري‌هاي شديد جديد بين كروات‌ها و مسلمانان بود كه اتحاد تاكتيكي بين مسلمانان و كروات‌ها كه از مدت‌ها قبل از آغاز درگيري به عنوان متحدان طبيعي عليه صرب‌ها مي‌جنگيدند را شكست.[/color]
[color=#0000ff]فصل بعدي اين مجموعه به وضعيت نيروهاي نظامي درگير در بوسني و هرزگوين مي‌پردازد و اين موضوع را در موارد متعددي نظير «نيروهاي متعلق به مسلمان»، «نيروهاي صرب بوسني و هرزگوين»، «نيروهاي كروات بوسني»، «نيروهاي خارجي»، «نيروهاي نظامي كرواسي»، «نيروهاي صرب كراينا»، «نيروهاي نظامي فدرال يوگسلاوي»، و سرانجام استراتژي جديد ارتش بوسني، بازپس‌گيري اراضي اشغالي، بررسي مي‌كند.[/color]
[color=#0000ff]به نقل از كتاب حاضر، ارتش بوسني عليرغم محدوديت‌هاي بسيار در بدست‌آوردن آوردن سلاح و تأمين امكانات لجستيكي و غذايي و همچنين مشكلات رواني ناشي از بين رفتن شهرها، روستاها و اماكن عمومي و خانه‌هاي مسكوني و كشته و مجروح شدن بسياري از خانواده‌هاي آن‌ كه به طور سيستماتيك انجام شده است، طي 6 ماهه دوم 1993، دچار تحولات عظيمي شد پس از اينكه رئيس‌جمهور بوسني و هرزگوين نسبت به سازمان‌هاي بين‌المللي و غرب و همچنين هم‌پيمان سابق خود يعني كروات‌ها نااميد شد، دست به تغييرات بسيار وسيعي در سطح سازماندهي و فرماندهان ارتش زد كه اين اقدام به موازات تغييرات سياسي در دولت بوسني و هرزگوين و شوراي رياست جمهوري اين كشور صورت گرفت.[/color]
[color=#0000ff]خواندني است با تغيير فرمانده ارتش بوسني و همچنين تغيير نخست‌وزير و افزايش تعداد وزراء مسلمان در كابينه بوسني و هرزگوين، نشانه‌هاي قدرت گرفتن ارتش بوسني و همينطور مانور بيشتر در مذاكرات سياسي با دشمنان بروز كرد.[/color]
[color=#0000ff]چندي نگذشت كه ارتش بوسني با حمله به مناطق مركزي بوسني به اولين پيروزي مهم و استراتژيك خود دست يافت و شهر (وارش) يعني نقطه‌ ارتباطي منطقه بزرگ را از چنگ كروات‌ها كه آن را به تصرف خود درآورده بودند خارج ساخت.[/color]
[color=#0000ff]پاكسازي قومي و جنايات صرب‌ها و كروات‌ها عليه مسلمانان موضوعي است كه در فصل بعدي به آن پرداخته شده است. در اين فصل به موضوعاتي نظير: تضييع حقوق و كشتارهاي وسيع مسلمان بوسني و هرزگوين، ويراني شهرهاي بوسني و هرزگوين توسط صرب‌ها، آمار جنايات انساني در بوسني و هرزگوين، پاسكاري قومي مسلمانان توسط صرب‌ها، روش‌هاي پاكسازي، گزارش تكان‌دهنده يك بوسنيايي از بازداشتگاه اسرا در صربستان، وحشيگري صرب‌ها از زبان شاهدان عيني، بازداشت و كشتارهاي جمعي از زبان بازماندگان، پاكسازي نژادي كودكان مسلمان، برخي جنايات كروات‌ها عليه مسلمانان، افشاي جنايات كروات‌ها در روستاي استويني دال، جنگ در بوسني و نماي تأسيسات اقتصادي، نابودي ميراث فرهنگي مسلمانان توسط صرب‌ها، انهدام منابع انساني و نخبگان در بوسني، پرداخته شده است.[/color]
[color=#0000ff]يكي از مسائل دردناك بحران بوسني و هرزگوين، پاكسازي نژادي مي‌باشد كه صرب‌ها جهت تثبيت مواضع خود و برهم زدن تركيب نسبي جمعيت مسلمانان ساكن در اين جمهوري و تضعيف حاكميت قانوني دولت بوسني بدان متوسل شده‌اند سياست صرب‌ها در پاكسازي نژادي به روشني در ايجاد عدم امنيت در سراسر مناطق مورد نظرشان پياده مي‌گرديد. درنده‌خويي نيروهاي صرب و ارعاب بكار گرفته شده توسط آنان موجب شد كه به سرعت صدها هزار تن خانه‌هايشان را ترك كنند.[/color]
[color=#0000ff]در اين بخش از كتاب نمونه‌هاي زيادي از جنايات صرب‌ها تشريح شده است. نظير اظهارات خانم «حازيرا كاتوويچ بيديك»: اين زن كه همراه با 800 مسلمان توسط گروه‌هاي صرب در چاهي انداخته شده بود، به طور معجزه‌آسايي نجات يافت اين زن مسلمان مي‌گويد: در آن چاه زناني زنده زنده و به مرور كشته شدند. زني در كنار من از خانواده كاتوويچ كه حامله بود، دائماً داد مي‌زد و از درد به خود مي‌پيچيد تا اين كه در روز بعد بالاخره جان سپرد. من به خاطر تكه‌ ناني كه به همراه داشتم و براي خوردنم در راه گرفته بودم زنده ماندم، ديگران هم مانند من اين‌چنين كردند. در جيب بسياري از اطفال و كودكان تكه‌هاي ناني بود و من به واسطه خوردن همين نان‌ها زنده ماندم. ابتدا خيلي مي‌ترسيدم ولي تكرار اين عمل (برداشتن نان از جيب قربانيان) برايم عادي شد. در چاه به دليل انباشته شدن اجساد روي هم، بوي بدي متصاعد مي‌شد. 81 روز بعد كشاورزان روستايي نفيسن، مرا از داخل اين چاه نجات دادند. پس از خارج شدن از چاه وزنم به 30 كيلوگرم رسيده بود در حالي كه پيش از اين، وزن طبيعي‌ام 70 كيلوگرم بود.[/color]
[color=#0000ff]فصل ششم مجموعه حاضر به عملكرد مراجع بين‌المللي و رسيدگي به حقوق بشر اختصاص مي‌يابد. كه در اين راستا، تشكيل‌ هيأت‌هاي بررسي نقش حقوق بشر، بيانيه كميسيون حقوق بشر بوسني در رابطه با نسل‌كشي مسلمانان در بوسني، دادگاه بين‌المللي رسيدگي به جنايات جنگي در يوگسلاوي سابق، متن كيفرخواست دادستان جمهوري بوسني و هرزگوين عليه جنايتكاران جنگي صرب، مورد بررسي و بحث قرار گرفته است.[/color]
[color=#0000ff]در پي انتشار گزارش‌هايي از تجاوز سيستماتيك به زنان و دختران مسلمان در رسانه‌ها و نشريه‌ها، تحقيقات و بررسي از سوي كميته‌هاي بين‌المللي آغاز شد. در يكي از بررسي‌هاي موثق جامعه اروپا، اين نتيجه بدست آمد كه حداقل 20 هزار زن مسلمان توسط صرب‌ها مورد تجاوز قرار گرفته‌اند.[/color]
[color=#0000ff]به نقل از كتاب حاضر، گستردگي نقض حقوق بشر در بوسني كه در ابعاد مختلف آن صورت گرفته و همچنان ادامه دارد، باعث گرديد كه اين موضوع در صدر اخبار رسانه‌هاي گروهي جهان باشد. از سوي ديگر كميسيون حقوق بشر و كميسيون فرعي جلوگيري از تبعيض و حمايت از اقليت‌ها، سازمان ملل متحد موضوع را در دستور كار تحقيقاتي خود قرار دادند.[/color]
[color=#0000ff]خواندني است مسلمانان بوسني در حالي كه براي دفاع از وطن خود مي‌جنگيدند در عين حال بايد با قحطي و گرسنگي و براي بقاي خود نيز مبارزه مي‌كردند.[/color]
[color=#0000ff]همچنين كمك‌هاي امدادي دريافتي ناچيز بوده و تقريباً برابر با 200 گرم غذاي كم‌كالري بود كه براي هر فرد بوسنيايي در نظر گرفته مي‌شد. البته اين كمك ناچيز شايد براي تسكين وجدان‌هاي مردم جهان در برابر تراژدي بوسني مؤثر بود.[/color]
[color=#0000ff]در قسمتي از بخش آمده است: به دنبال اوج جنگ بين گروه‌هاي درگير در يوگسلاوي سابق و شدت اعمال جنايت بار صرب‌ها عليه ديگر اقوام به ويژه مسلمانان كه صحنه‌هاي تكان‌دهنده از آن در رسانه‌هاي گروهي جهان گزارش شد، زمينه لازم براي تأسيس محكمه‌اي بين‌المللي ايجاد شد.[/color]
[color=#0000ff]فصل هفتم اين مجموعه به واكنش‌هاي بين‌المللي در قبال بحران يوگسلاوي مي‌پردازد و موضوع را در خلال مواردي از قبيل: عملكرد شورا امنيت سازمان ملل متحد، عملكرد مجمع عمومي سازمان ملل متحد، عملكرد كنفرانس امنيت و همكاري در اروپا، استقلال جمهوري‌ها در يوگسلاوي و اقدامات جامعه اروپا، فرمول جامعه‌ اروپا براي حل بحران يوگسلاوي، فرمول كنفرانس صلح لاهه پيرامون آينده يوگسلاوي، طرح تحريم اروپايي، واكنشي به گسترش دامنه بحران يوگسلاوي، محتويات طرح تحريم جامعه اروپا، ابتكار كنفرانس لندن، پيشنهاد جامعه اروپا، تصميمات كنفرانس بين‌المللي صلح لندن، طرح صلح ونس و اونن، رؤساي كنفرانس صلح ژنو و طرح تقسيم بوسني و هرزگوين، نقش و چگونگي حضور آمريكا در مناقشه بالكان، گام‌هاي شش‌گانه واشنگتن، روسيه حامي قدرتمند صرب‌ها، نقش روسيه در بحران يوگسلاوي، ديپلماسي روسيه در تحولات يوگسلاوي، ابتكارات روسيه و تركيه و بحران يوگسلاوي، بررسي مي‌كند.[/color]
[color=#0000ff]نكته قابل توجه اينكه سازمان ملل در تمام مدت بحران بوسني بازيچه‌ قدرت‌هاي بزرگ بوده است. غرب و روسيه با در پيش گرفتن سياست‌هاي دوگانه و روش دفع الوقت در مقابل بحران بوسني، مسئول فاجعه كشتار نسل‌كشي مسلمانان هستند و نيز تحميل تحريم‌هاي تسليحاتي را از طريق اين سازمان ادامه خواهند داد. تمام شواهد نشان مي‌دهد، آن‌ها به پيروزي مسلمانان و دفاع آن‌ها در مقابل متجاوزان راغب نيستند.[/color]
[color=#0000ff]اما مهم‌ترين اقدام مجمع عمومي سازمان ملل متحد در چهل‌ و هفتمين گردهمايي اين مجمع اتخاذ شد. مجمع عمومي در اين اجلاس فدراسيون يوگسلاوي جديد متشكل از صربستان و مونته‌نگرو را كه مدعي جانشيني در كرسي يوگسلاوي پيشين بود، از اين نهاد بين‌المللي اخراج كرد و به اين ترتيب موجوديت كشوري به نام يوگسلاوي عملاً پايان يافت.[/color]
[color=#0000ff]در بخشي از طرح صلح ونس و اوئن آمده است: فعاليت ديپلماتيك بين‌المللي درباره بحران يوگسلاوي دراوت 1992، تأثيرپذيري عمده‌اي از كنفرانس لندن درباره بحران بوسني داشت جامعه اروپا ميانجيگر جديدي را به نام لداوئن جهت كار با سايروس ونس نماينده شخص دبيركل سازمان ملل متحد منصوب نمود. اين دو ديپلماتيك كهنه كار جلساتي را در ژنو براي مذاكرات و حصول توافق بين صرب‌ها و كروات‌ها و مسلمانان ترتيب دادند. در اين جلسات نمايندگان دولت‌هاي كرواسي، صربستان، مونته نگرو و جمهوري فدرال يوگسلاوي نيز حضور مي‌يافتند.[/color]
[color=#0000ff]همچنين در ادامه اين بخش مي‌خوانيم: برآيند كار و شالوده فعاليت ديپلماتيك آن‌ها در تهيه گزارش در خصوص ساختار اساسي براي بوسني و هرزگوين دور مي‌زد.[/color]
[color=#0000ff]به اين ترتيب به نقل از كتاب حاضر، هر يك از سه طرف درگير اصولاً از مواضع متفاوتي متابعت مي‌نمودند. مسلمانان در اصل از يك دولت متحد، يكپارچه متمركز دفاع مي‌كردند، طرف صرب‌ معتقد بود كه سرزمين بوسني مي‌بايست به سه دولت مستقل به ترتيب نژادي براي مسلمانان، صرب‌ها و كروات‌ها تقسيم گردد كه هر يك از دولت‌ها شخصيت حقوقي مستقل داشته و در چهارچوب يك كنفدراسيون براي مقاصد هماهنگ فعاليت‌هاي معين آنان تشكيل گردد.[/color]
[color=#0000ff]خواندني است: دولت آمريكا با دولت صربستان تا قبل از فروپاشي يوگسلاوي روابط خوب و مثبتي داشت. به همين دليل همواره دولتمردان و صاحب نفوذان سياست در آمريكا از يكپارچگي جمهوري فدرال يوگسلاوي حمايت مي‌كردند. و اين حمايت‌ها تا قبل از سال 91 ادامه داشت. تأكيد اين كشور بر عدم تجزيه جمهوري‌ها در يوگسلاوي برخلاف ديدگاه‌هاي برخي اروپائيان از جمله آلمان و ايتاليا دور مي‌زد.[/color]
[color=#0000ff]فصل آخر اين مجموعه اختصاص دارد به عملكرد جمهوري اسلامي ايران در قبال بحران بوسني و هرزگوين كه در اين راستا مواردي از قبيل حمايت ايران از مسلمانان بوسني و هرزگوين، نگاهي به كمك و روابط ايران و ديگر كشورهاي اسلامي به بوسني از ديدگاه مطبوعات خارجي، گزارش كارشناسي كنگره آمريكا از سياست ايران در بالكان، اقدامات ديگر كشورهاي اسلامي، بررسي مي‌شود.[/color]
[color=#0000ff]ايران جزء اولين كشورهايي بود كه اقدام به شناسايي استقلال بوسني و هرزگوين نمود و با كشيده شدن جنگ صرب‌ها عليه اين جمهوري و انجام فجايع بي‌شمار آن‌ها از جمله هتك حرمت زنان مسلمان، قتل‌عام‌هاي گسترده و جنايات بي‌نظير صرب‌ها عليه زنان، مردان و كودكان بوسنيايي،‌ اقدامات صرب‌ها را به شدت محكوم كرد و آمادگي خود را براي ارسال كمك‌هاي انساني دوستانه و حمايت‌هاي سياسي بين‌المللي از اين كشور تازه استقلال‌‌يافته اعلام كرد.[/color]
[color=#0000ff]به نقل از مجموعه حاضر، سياست تهران در رابطه با مسأله بوسني و هرزگوين توسط رهبر انقلاب اسلامي حضرت آيت‌الله خامنه‌اي، با لحني جدي و خشمگين چنين اعلام مي‌شود كه ايران و جهان اسلام بايد هوشيار باشند، چون اينك زمان سرنوشت‌سازي است كه جنگ مدرن‌ترين اسلحه‌ها بر عليه مسلمانان و اسلام است.[/color]
[color=#0000ff]در ادامه اين مطلب آمده است: آيت‌الله خامنه‌اي نظرها را به اين مسأله جلب مي‌كند كه آوارگي و كشتار مسلمانان قسمتي از تبليغات مسيحيت غرب به رهبري آمريكا بر عليه موج اسلام‌خواهي در سراسر جهان است. خلاصه كلام آيت‌الله خامنه‌اي اين بود كه مسلمانان به رهبري ايران بايد براي دفاع از مسلمانان يوگسلاوي بسيج شوند.[/color]
[color=#0000ff]در بخش ديگري كتاب در ارتباط با زنان قرباني، توجه به اين نكته ضروري به نظر مي‌رسد كه زنان مورد تجاوز قرار گرفته ‌بي‌گناه قرباني اين جنايت ضد بشري بوده و بايد به عنوان قرباني مورد بيشترين توجه و مراقبت قرار گيرند ولي متأسفانه دنياي به اصطلاح متمدن غرب كه از نزديك شاهد ارتكاب اين فجايع بوده است نه تنها در تسكين آلام و درد و رنج اين زنان اقدام مثبتي انجام نداده بلكه از يك سو با تبليغات مغرضانه نمك بر زخم آنان پاشيده و از سوي ديگر با انجام اقدامات تأخيري دست صرب‌ها را در تداوم اين جنايات باز گذاشته‌اند.[/color]
[color=#0000ff]در اين مجموعه سعي شده است گزارش وقايع حتي‌الامكان مستند به تاريخ و مكان وقوع و با ذكر اسامي و منابع و مراجع ذيربط ارائه گردد. لذا جهت وصول به اين منظور در اين بخش 11 سند شامل گزارش‌هاي جنايت، گواهي پزشكي، اظهارات فردي و اظهاريه‌ها كه تنها ذكر نمونه‌هايي است از واقعيات بي‌شمار و از عمق جنايات بربرهاي متمدن حكايت مي‌كند، نقل شده است.[/color]
[color=#0000ff]به نظر مي‌رسد اين كتاب كه بر اساس مشاهدات عيني و مدارك و اسناد مستدل و معتبر تهيه و تأليف شده است. مورد استفاده علاقه‌مندان قرار گرفته و در شناختن بهتر و دقيق‌تر وقايع گذشته و حال بوسني و هرزگوين و خصوصاً وضعيت مسلمانان مظلوم اين ديار مثمرثمر واقع گردد.[/color]
[color=#0000ff]يكي از نويسندگان كتاب آقاي محمدجواد آسايش، سفير جمهوري اسلامي ايران در جمهوري كرواسي بوده است و قبل از اين تجاوز در زمان يكپارچگي يوگسلاوي نيز وي سفير ايران در بلگراد بود. ايشان در همان زمان با مسلمانان بوسني، سنجاك و آلباني و ديگر مسلمانان بالكان ديدارهاي متعددي داشتند. اين ديدارها، ديدارهاي سرد و تشريفاتي نبود، بلكه ديدار صادقانه و صميمي يك ديپلمات با يك ملت رنجديده همراه با ميراث فرهنگي غني، با هدف آشنايي بيشتر بود و اين صميمت بدانجا كشيد كه آقاي آسايش به عنوان يك نگارنده، پژوهشگر و سياستمدار، راه بحث درباره تاريخ، فرهنگ و سياست مسلمانان بوسنيايي را در پيش گرفت.[/color]

[color=#0000ff]منبع :[/color]
[url="http://www.ido.ir/a.aspx?a=1389021507"]http://www.ido.ir/a.aspx?a=1389021507[/url]

[size=5]///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////[/size]

[b] [url="http://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=19&cad=rja&ved=0CHMQFjAIOAo&url=http%3A%2F%2Fshabestan.ir%2FNSite%2FFullStory%2F%3FId%3D161754&ei=uOrfUNiJFciZtQa8y4G4Cw&usg=AFQjCNGm8QIykcPaZDGjDsZCO5yy6AD2IQ&sig2=_aRPkdedOHEFkicfAH8uDw"]آیا مبنای [i]جنگ[/i] در [i]یوگسلاوی[/i] دروغ بود[/url][/b] ویرایش شده در دی 91 توسط ghermez