مولفه هاي جنگ نا متقارن ودلايل توجه فرماندهان قوای مسلح کشور

[najaf47 2,511]

بسمه تعالی با سلام مقاله ی جالب زیر تحلیلی نظامی و فرهنگیست به قلم محسن بخش نظرات بر گرفته از سایت خبری بصیرت که چهارشنبه 21/9/86 درج شده بود بدلیل اینکه حاوی مطالب بنیادی جنگ نامتقارن و مهم فرهنگی و اشاره درست به اینکه اساسا" چرا حوزه ماموریتی نیروهای مسلح ما متمرکز بر این شیوه نبرد است و نیزتطبیق آن با آمیزه ها و ارزشهای دینی و فرهنگی کشور عزیزمان ایران که موحب بهره وری مفیدو موثر این تاکتیک میگردد و همچنین بخاطر اهمیت این موضوع انتخاب و ذیلا" تقدیم میگردد و امید است مرضی نظرات خوانندگان محترم انجمن قرار گیرد لذا امید است نظر عزیزان در این خصوص شامل حال گردد./با تشکر/نجف47 مقدمه: تدين ، تعهد و ايمان قوي و بينش و بصيرت نافذ از مولفه هاي اصلي است.كاركرد معنويت و بصيرت هم در جبهه نظامي است و هم در جهاد اكبر ، يعني تسلط بر نفس و دشمن دروني كه قوي ترين دشمن است. هر فردي در شرايط انجام وظيفه اگر چه رسته اولش نظامي است ، اما در شرايط مقتضي بايد بتواند وارد رسته هاي امنيتي يا فرهنگي شود. پيروزي گاه و بي گاه گروهها و دستجاتي كه بر مبناي معيارهاي ظاهري ضعيف شمرده مي شوند بر طرفي كه باز براساس معيارهاي ظاهري قوي قلمداد مي شود كه در طول تاريخ نمونه هاي آن قابل مشاهده مي باشند، يا نافي اين نظر هستند «پيروزي هميشه از آن قويتر هاست» و يا اينكه به اشاره دعوت به بازنگري در معناي قوي و ضعيف مي كنند. در هر صورت وجود چنين نمونه هايي از يك واقعيت مهم سخن مي گويد كه ضعيفها نيز با تمسك به برخي مسايل مي توانند قويها را شكست دهند و چون گروههاي ضعيف پيوسته نگران يورش و تعدي گروههاي قويتر بودند، منطقي است كه آنها مبدع و پيشرو كاوش دراموري باشند كه با تكيه بر آنها بتوانند دشمنان قدرتمند را شكست دهند و يا حداقل در برابر آنها مقاومت شايسته و تحسين برانگيز داشته باشند. توجه به چنين واقعيت مهمي باعث شد تا در جنگهاي متعدد درگرفته در قرن بيستم نمونه هاي اين موضوع افزايش يابد تا جايي كه طرفهاي قدرتمند هم براي دور ماندن از آسيبها وضربات سهمگيني كه از ناحيه چنين اقدامي متوجه آنها مي شد، اين موضوع را به جد مورد مطالعه قرار دادند كه محصول اين رويارويي تفكر نظامي طرح ايده«جنگ نامتقارن» بود كه در سالهاي اخير در مباحث آكادميك مربوط به عرصه نظامي گري از جايگاه بسيار قابل اعتنايي برخوردار شده است. ويژگي هاي متعددي سبب گرديد كه طي سالهاي اخير در ايران به موضوع «جنگ نامتقارن» توجه خاصي ابراز شود تا جايي كه در مركز ثقل راهبرد نظامي ايران قرار گرفت. در مباحث گسترده مربوط به جنگ نامتقارن كه در ايران با ابتكارات وخلاقيتهاي شگفت آور نظامي همراه بود جاي بحث بسيار ارزشمند معنويت كه قادر است در نتايج چنين جنگي تحول بنيادي ايجاد كند، خالي بود. حجت الاسلام و المسلمين علي سعيدي نماينده ولي فقيه درسپاه با الهام از تاكيدات مقام معظم رهبري در خصوص بحث «معنويت» در يكي از مجموعه هاي سپاه به شكل خاصي به اين موضوع بسيار با اهميت پرداخته كه در ذيل تقديم خوانندگان محترم مي شود: بسم الله الرحمن الرحيم «الحمد و شكرلله رب العالمين و الصلاه و السلام علي خير خلقه و اشرف بريته ابي القاسم محمد (ص) و علي آله الطيبين الطاهرين الهدات المهديين» قال الحكيم: يا ايها النبي حرض المومنين علي القتال ان يكن منكم عشرون صابرون يغلبوا مأتين و ان يكن منكم مائه يغلبوا الفا من الذين كفروا بانهم قوم لايفقهون.انفال-65 دراواخر قرن بيستم بحث نبرد نامتقارن در ادبيات نظامي مطرح و بعد از طرح موضوع آرام آرام مباحث و تعريف نبرد نامتقارن و كاركرد و اصول حاكم بر اين نبرد ارائه شد. در تاريخ معاصر و ساليان اخير اين موضوع وسعت و عمق بيشتري پيدا كرده و در مراكز علمي و آموزشي بحث نبرد نامتقارن مورد توجه فوق العاده اي قرار گرفته است. ما مصاديق نبرد نامتقارن را در چند مقطع حساس از جمله دفاع مقدس و نبرد 33 روزه حزب الله در برابر ارتش صهيونيستي تجربه كرده ايم و ظاهرا نبرد ما در آينده بطور قطع ، نبرد نامتقارن خواهد بود. اينجا مي بايست مولفه هايي كه در نبرد نامتقارن تأثيرگذار هستند مورد ارزيابي قرار داده و نقش و جايگاه معنويت و رسالت آموزش عقيدتي در گسترش و تعميق معنويت را مورد بحث قرار دهيم. 1- تعريف نبرد نامتقارن نبرد نامتقارن تعاريف متعددي دارد و يكي از آن تعاريف عبارتست از رويارويي دو قدرت ناهمطراز و غير متوازن كه طرف ضعيف تر ضمن اجتناب از مواجهه با نقاط قوت طرف مقابل با تكيه بر عوامل قوت خود نقاط ضعف دشمن را مورد حمله قرار دهد. در اين تعريف چند عنصر تعبيه شده است. اصل نبرد ، نبرد نامتوازن و نا همطراز است. يك طرف تكنولوژي برتر و تسليحات پيشرفته تر دارد و طرف ديگر از آن امكانات برخوردار نيست ولي از يك نقاط قوت ديگري برخوردار است. طرف برتر در عين داشتن قدرت داراي نقاط ضعف خاصي است . شناسايي نقاط قوت و ضعف دشمن و شناسايي امكانات قابل افزايش جبهه خودي و تكيه بر آن امكانات و بهره گيري از تكنيك و تاكتيك و مسائل مختلف در اين نبرد مجموعا حاصل آن نبرد نامتقارن است. در اين خصوص نمونه هايي را در گذشته و حال داشته ايم . در نبردهاي صدر اسلام كاملا اين را مشاهده مي كنيم كه نوع تاكتيك ها و تكنيكها و امكاناتي كه در جبهه خودي بوده تقويت شده و زمينه پيروزي را عليرغم نابرابري و ناهمطرازي فراهم كرده است. 2- مولفه هاي نبرد نامتقارن چه مولفه هايي در نبرد نامتقارن تأثيرگذار هستند؟ استراتژي، ابزار و تجهيزات ، فن آوري و نيروي انساني مولفه هاي مهمي است كه در طراحي و شكل دهي نبرد نامتقارن تأثيرگذار هستند . در بخش نيروي انساني چه عواملي تأثير گذار است؟ مهارتها ، ابزار و تجهيزات انفرادي و از جمله معنويت و انگيزه عالي براي جنگيدن. 3- اصول حاكم در نبرد نامتقارن اصولي كه در نبرد نامتقارن مطرح مي كنند عبارتند از: 1- تحرك و واكنش سريع (سرعت عمل چه در حالت قبل از حمله دشمن يا در حين حمله يا بعد از حمله) 2- خوداتكايي واستقلال رزمي ( در سطح كلان و توليد سخت افزاري يا در قلمرو اجرايي و محدود) 3- قابليت استمرار در جبهه حزب الله ، روستاي عيت الشعب چندين بار بمباران شد و در طول22روز محاصره هيچ ارتباطي با اين روستا نبود و حتي جبهه خودي نمي دانست كه ساكنين روستا در چه وضعي هستند و احتمال مي دادند كه همگي كشته يا به اسارت گرفته شده اند ولي بعد از 18روز يك ارتباط ضعيفي برقرار شد و بعد از 22 روز ارتش اسراييل با يقين به اينكه در اين روستا جنبنده اي نيست وارد اين روستا شد. اما رزمندگان حزب الله از سنگرها بيرون آمده و با دشمن مقابله كردند. اين نمونه اي از قابليت استمرار است. 4- بومي سازي تسليحات و تجهيزات 5- چند منظوره بودن ( يعني اينكه يك نيرو چند نوع مهارت داشته باشد) امروز وقتي سپاه سه فلشي است اگر بخواهد مفهوم نبرد نامتقارن در سپاه پياده شود ، بايد هر پاسداري سه نوع گرايش داشته باشد. درصدي رسته اول آنها بايد نظامي و جمعي، رسته اصلي آنها فرهنگي و جمعي ديگر رسته آنها امنيتي باشد. يعني هر فردي در شرايط انجام وظيفه اگر چه رسته اولش نظامي است ، اما در شرايط مقتضي بايد بتواند وارد رسته هاي امنيتي يا فرهنگي شود. همينطور در ساير موارد، گسترش يك به سه بايد در تمام رسته هاي مجموعه سپاه تسري يابد. 6- نظم و انضباط انقلابي و تبعيت از فرمانها تا حدنهايي 7- توازن وحشت و عمليات رواني 8- معنويت ( مهمترين و زير بنايي ترين اصل نبرد نامتقارن است) معمولاً دوازده اصل براي جنگ نامتقارن ذكر مي كنند. اما يكي از اصول مهم و اساسي و زيربنايي حاكم بر نبرد نامتقارن بحث « معنويت » است. معنويت تركيبي از چند عنصر مهم است و بايد به مولفه هاي آن توجه شود. اول : ايمان و بصيرت تدين ، تعهد و ايمان قوي و بينش و بصيرت نافذ از مولفه هاي اصلي است. اگر بخواهيم در سپاه اين بصيرت و ايمان را تعريف كنيم با جاي ديگر كاملا متفاوت است. بصيرت سياسي براي يك پاسدار اين است كه تك تك جريانهاي سياسي داخل كشور و ميزان گرايش و انطباق آنان با آرمانهاي نظام ديني و اصل ولايت فقيه را كاملا بشناسد و با تجزيه و تحليل مواضع و عملكرد ، تفكرات و جريانهاي خودي و غير خودي آنان را ارزيابي كند. اين لازمه پاسداري از انقلاب و دستاوردهاي آن است. بنابراين بحث ايمان و بصيرت يكي از مولفه هاي معنويت است. دوم: ايجاد ظرفيت و انگيزه مقاومت در بدترين شرايط بايد در نيروي مكتبي، انقلابي سپاه و بسيج ظرفيتي را ايجاد كنيم و انگيزه اي را بوجود بياوريم كه فرد در سخت ترين شرايط بتواند مقاومت كند. يعني اين فرد آن قدر آگاهي و ايمان و اعتقادش قوي باشد كه در سخت ترين شرايط متزلزل نشود و نلغزد. شما صحنه فشار و شكنجه روي بلال حبشي، سميه و ياسر را در تاريخ شنيده و درفيلم محمدرسول الله(ص) مشاهده كرده ايد.«المومن كالجبل الراسخ» موحد چه در پاي ريزي زرش و گر تيغ هنـدي نهي بر سرش هراس و اميـدش نباشد زكس همين است معناي توحيد و بس امروز با يك وضعيت بسيار پيچيده اي در دنيا مواجه هستيم. وقتي يك نيروي مكتبي در عرصه جهاد فعاليت مي كند امكان لو رفتن و دستگيري آن هم وجود دارد. رزمنده بايد داراي يك ايمان و باوري باشد كه بتواند در سخت ترين شرايط خود را حفظ كند. يعني يك استحكام لازم در وجود و شخصيت هر پاسدار و بسيجي بايد باشد تا در برابر زلزله 10ريشتري مقاومت كند. چه سازه هايي لازم است كه بتواند با ده درجه ريشتر زلزله مقاومت كند و از پاي در نيايد. ما بايد خود را براي اين عرصه آماده كنيم. كاركرد معنويت و بصيرت هم در جبهه نظامي است و هم در جهاد اكبر ، يعني تسلط بر نفس و دشمن دروني كه قوي ترين دشمن است. پيامبر اسلام (ص) از آن به جهاد اكبر ياد مي كند. جهاد اكبر از جهاد اصغر كه همان نبردهاي بيروني است به جهت اينكه نفس خيلي قوي است و داراي عده و عده مي باشد به مراتب سخت تر است. به تعبير روايات هيچگاه نابود شدني نيست و تا وقتي انسان زنده است همراه انسان است. ايمان و باورهاي ديني بايد در پاسداران آنچنان تقويت شود تا در برابر هر دشمن قوي تر بتواند بايستد و مقاومت كند. سوم : تقويت روحيه جهادي و شهادت طلبي يك نيروي انقلابي و مكتبي وقتي جبهه حق و باطل را شناخت درك مي كند اگر كشته شود در راه حق است و به مراتب عالي از شهادت در راه خدا نائل مي شود و اگر دشمن را هم نابود كند فوزي عظيم نصيبش مي شود. اما صرف شناخت كافي نيست. تقويت روحيه شهادت طلبي و جهاد عامل اساسي پايداري است. در عين حال كه جبهه را مي شناسد و حق و باطل را تشخيص مي دهد نبايد لغزش داشته باشد و در پيمودن اين راه هراسي به دل راه دهد ، ولو اينكه در آستانه شهادت قرار گيرد و مرگ را در يك قدمي خود ببيند. ¤ معنويت و نقش آن نسبت به ديگر عوامل چيست؟ ¤ چگونه وزن و نقش معنويت را در موفقيتها بدست آوريم ؟ ¤ چگونه مي توانيم نقش معنويت را در پيروزي ها ، نقص آن را در شكست ها ملموس و عيني كنيم؟ يكي از رسالتهاي حوزه نمايندگي ولي فقيه در سپاه در حال حاضر همين است. ولي متأسفانه جايگاه و نقش معنويت در نبردها ، پيروزيها و شكست ها خيلي ملموس و عيني نيست. كار تئوريك و علمي لازم بوده است تا اينكه اين مسئله مهم براي مسئولين كاملا مشهود و روشن بشود. براي رسيدن به اين هدف چهار مرجع و منبع در پيش روي ما قرار دارد. 1-مراجعه به قرآن قرآن به عنوان منبع بسيار غني و عميق ، منبع اصيل و قطعي از نظر سند براي رسيدن به اين نتيجه مي باشد. ما دو نوع مستندات در قرآن داريم يك دسته آياتي كه نقش معنويت را بر پيروزي و افزايش توان نيروهاي جبهه حق بيان مي كند و دسته دوم ، آياتي كه اشاره به امدادهاي غيبي و عنايات ذات باريتعالي براي رزمندگان در صدر اسلام دارد. آيه اي كه در ابتدا تلاوت شد با صراحت نبرد نامتقارن را بيان و يكي از مولفه هاي تأثيرگذار در نبرد نامتقارن را تبيين مي كند و مي فرمايد: « ا ن يكن منكم عشرون صابرون يغلبوا مأتين» توان شما با توان دشمن از جهت نيروي انساني ، تجهيزات و سرزمين ناهمطراز است و اصولا هيچ برابري از نظر ظاهر بين جبهه حق و باطل در صدر اسلام و جنگهاي پيامبر نبوده است. قرآن كريم يك راهكار نشان مي دهد و مي فرمايد : شما در نبرد نامتقارن هستيد و بايد به مولفه ها توجه كنيد : اگر شما 20 نفر باشيد و سه عنصر ايمان ، بصيرت و صبر را در نيروي رزمنده تعبيه كنيد توان شما يك به ده مي شود و بر دويست نفر فائق مي آييد. اين همان نبرد نامتقارن است كه جبهه حق را برتري مي بخشد. مقام معظم رهبري تعبيري دارند و مي فرمايند : ما از نظر تكنولوژي با دشمن فاصله زيادي داريم ولي مولفه هايي در اختيار داريم كه اگر روي آنها تكيه كنيم با آنها برابر مي شويم وچه بسا در بعضي مقاطع شرايط برتري داشته باشيم. هرچند ما در مقابل ناوها و موشكهاي كروز آمريكا تكنولوژي مورد نياز را نداريم ولي بايد قهرا به آن عواملي كه داريم تكيه كنيم. وآنچه كه ما داريم ولي دشمن از آن محروم است عنصر معنويت است و بايد روي آنچه كه دشمن ندارد تكيه كنيم. بنابراين براساس اين آيه شريفه بايد روي معنويت سرمايه گذاري شود . در آيه ديگر مي فرمايد : « بلي ان تصبروا و تتقوا و ياتوكم من فورهم هذا يمددكم ربكم بخمسه آلاف من الملائكه مسومين»(آل عمران 125 )اين عامل ، فوق نرم افزاري است و مرحله تكاملي معنوي را بيان مي كند و چيزي كه در اثر معنويت حاصل مي شود يك مرحله اش افزايش توان يك به ده است و مرحله دوم دستيابي به امداد غيبي است. در اينجا توان بسيار مضاعف مي شود. سيد حسن نصرالله در بياني گفته است : در جبهه لبنان نبرد با اسرائيل داراي تفاوت 80 برابري بود. يعني 1 به 80 و دشمن 80 برابر ، از جهت نيروي انساني و امكانات هوايي برتري داشت كه در چنين شرايطي توجه به اصول نبرد نامتقارن و از جمله آن اصل معنويت، تفاوت بسيار زياد دو جبهه را، متوازن و زمينه پيروزي جبهه حق را فراهم كرد. نبرد نامتقارن 33 روز مقاومت حزب الله لبنان با دشمن صهيونيستي دنيايي از تجربيات و ارزشها را درخود داشت ، كه اميد است تمام آن لحظات و نكات را ثبت كرده باشند و قابل انتقال باشد تا ديگران بتوانند از اين تجربيات گرانسنگ در نبرد هاي نامتقارن استفاده كنند. قرآن كريم در آيه اي مي فرمايد: « الان خفف الله عنكم و علم ان فيكم ضعفاً » اگر معنويت كاهش پيدا كرد چه مي شود؟ تأثير فيزيكي و محسوس دارد. اگر معنويت كم شد نسبت 1 به 10 مي شود 1به2 كاهش پيدا كرده و توان كم مي شود و تأثير عنصر معنويت را در كاهش توان جبهه حق با كميت محسوس در قالب فرمول بيان مي كند و زمينه را براي دست اندركاران و سياستگذاران در تعيين وزن و جايگاه معنويت فراهم مي سازد. قرآن بحث جالب و شيريني دارد كه مي تواند در تئوريزه كردن نقش معنويت موثر و مفيد باشد. 2- نبردهاي صدر اسلام دومين منبع قابل بررسي، نبردهاي صدر اسلام است ، در صدر اسلام جنگ ها و غزوات زيادي پيش آمد كه در بسياري از آنها پيروزي با جبهه اسلام بود. آيا اين نبردها متقارن بود يا نامتقارن و چه عواملي باعث شد كه پيامبر(ص) در نبردها پيروز شود؟ چرا در جنگ احد جبهه حق آن ضربه را خورد؟ دليل اصلي وارد شدن ضربه به لشكر اسلام در جنگ احد كاهش معنويت بود چونكه آنها تارك نماز نشدند ، از خط نبي مكرم اسلام (ص) خارج نشدند، بلكه فقط آن سنگر و سلسله مراتبي را كه پيامبر(ص) فرموده بود اين فرمان را اجرا كنيد و اين سنگر را حفظ كنيد، آن معبر ورودي وخروجي را نگهداريد ، ولي آن عده كه مسئوليت حفاظت آن معبر را بر عهده داشتند ، وقتي ديدند جبهه باطل عقب نشيني كرده و غنايم جنگي را بجاي گذاشتند، گفتند: سهم ما چه مي شود ، در همين شرايط حساس بود كه معنويت كاهش پيدا كرد و علاقه به دنيا جايگزين شد. كاهش معنويت در روحيه يك رزمنده در هنگام مبارزه، غافل شدن از مسئوليت سنگين و توجه داشتن به ظواهر دنيا يعني اينكه در وسط كار يك مرتبه يادش مي افتد كه سهم ما از اين غنائم چه مي شود؟آن وقت بود كه جبهه حق ضربه سنگيني خورد. با بررسي اجمالي آمار مقايسه اي سه جنگ صدر اسلام متوجه خواهيد شد كه وضعيت جبهه حق و باطل چگونه بوده است. 1-جنگ بدر لشكر اسلام 313 نفر ، لشكر كفر 1000 نفر 2-جنگ احد لشكر اسلام 700 نفر لشكر كفر 3000 نفر 3-جنگ خندق لشكر اسلام 3000 نفر لشكر كفر ده هزار نفر به اضافه تجهيزات و امكاناتي كه دشمن در اختيار داشته ، اما در همه نبردها پيروزي با جبهه اسلام بوده است. با مقداري تفاوت و يا در بعضي جاها فراز و فرودها. اينها نمونه هايي از تاريخچه نبردهاي نامتقارن و مولفه هايي كه در آن تاثيرگذار است مي باشد. حضرت علي (ع) مي فرمايد : « فلما راي الله صدقنا انزل بعدونا الكبت وانزل علينا النصر » وقتي خداوند صداقت ، راستگويي و امانتداري ما را در پايبندي به راه ديد نكبت و شكست را بر دشمن ما و پيروزي و نصرت را براي جبهه ما مقرر فرمود. 3- دوران هشت سال دفاع مقدس منبع سوم كه قابل بهره برداري است دفاع مقدس است. در دفاع مقدس چه عاملي باعث پيروزي جبهه حق شد؟ درحاليكه نبرد رزمندگان اسلام با دشمن كاملا نامتقارن بود. يك طرف آمريكا و شوروي سابق و صدام و در طرف ديگر يك كشوري كه هيچ يك از ابراز اصلي را براي يك نبرد سنگين در اختيار نداشت اما در عين حال در نهايت پيروز شد. 4- نبرد مقاومت حزب الله لبنان نبرد سي و سه روزه مقاومت حزب الله لبنان با اسرائيل مي تواند تجربه بسيار خوبي براي تبيين و تثبيت نقش و جايگاه معنويت در سپاه باشد و ماداميكه جايگاه و نقش معنويت در معادلات سپاه تبيين نگردد و جايگاه آن ملموس و محسوس نشود جايگاه آموزش عقيدتي ارتقاء پيدا نكرده و مربي آموزش عقيدتي سياسي ارزش خودش را پيدا نمي كند. تا وقتي كه نقش و فلسفه وجودي مربيان عقيدتي و معلمين و مديران و اينكه اين حركت چيست؟ بيان نشود، ارزش قائل نمي شوند. مشكل اين است كه ديگران نمي دانند نقش مربي عقيدتي ، معلم و يك مسئول چيست ؟ روايت است كه عبدالرحمن بن سلمي به فرزند امام حسين (ع) سوره حمد را مي آموزد. حضرت نيز در مقابل تعليم فرزند خود يك پارچه گران قيمت ، پول نقدي به عنوان هديه دادند و همچنين دهان معلم را پر از دركردند. اطرافيان تعجب كردند كه چگونه امام اين مقدار هديه و وجه نقد به اين فرد مي بخشد. فرمود: هديه من با كار معلم قابل مقايسه نيست. فرمود: عطاي من كجا و اقدام معلم كجا؟ آموزش سوره حمد كجا و مباحث اعتقادي و مباحث احكام و اخلاق كجا؟ هر كدام جاي خود را دارد لذا بايد تلاش كرد جايگاه معنويت را بالا برده تا جائيكه آموزش عقيدتي جايگاه خودش را پيدا كند. بر همين اساس بنده به نظرم رسيد در سال 86 يك كنگره اي تحت عنوان « نقش معنويت در نبرد نامتقارن» با كيفيت بالا جزء برنامه هاي نمايندگي ولي فقيه در سپاه باشد ، كه يكي از اهداف آن تئوريزه كردن و تعيين وزن جايگاه معنويت در معادلات و نبردهاي نامتقارن و پيروزيها است. نقش و جايگاه معنويت ، عوامل موثر در معنويت در قرآن، نقش معنويت در پيروزي و شكست ها، امدادهاي غيبي در قرآن نياز به پژوهش هايي دارد. و بنده معتقدم معنويت به هيچ عنوان با تكنولوژي ، تجهيزات ، مهارتها قابل مقايسه نيست. البته آنها را هم ناديده نمي توان گرفت. ولي نقش معنويت در كنار آنها قابل مقايسه نيست، از اين رو بايد به موضوع معنويت توجه تام و تمام داشته باشيم، به ويژه با توجه به تاكيدات مكرر مقام معظم رهبري (مدظله العالي) در شرف يابي فرماندهان، معظم له بر موضوع معنويت تكيه داشته و نكات مهمي را مورد تأكيد قرار دادند. ايشان فرمودند: شما آن روز كه هيچ چيز نداشتيد حتي سلاح آر پي چي، ولي براي دفاع از انقلاب اسلامي توانستيد در برابر دشمن بايستيد و آن چيزي كه شما را در برابر دشمن با آن همه امكانات پيروز كرد معنويت بود. امروز آنچه ما داريم و با دشمن همطراز نيست و توان مارا افزايش مي دهد عنصر معنويت است. در فرايند تحقق معنويت ، آموزش وفراگيري نخستين مرحله است و با اجراي آموزش، دانش و معرفت ديني فرد افزايش مي يابد و وقتي دانش عقيدتي او عمق پيدا كرد تبديل مي شود به ايمان و در جان فرد نفوذ كرده و در كلام او بروز مي كند و بعد هم در اعضا و جوارح او متجلي مي گردد و افراد اينگونه مومن و متدين مي شوند. يكي از كارهاي خوبي كه سالهاي اخير به آن توجه شده است موضوع تداوم آموزش است. شايد نظام آموزش فعلي در اجرا نتواند ميزان ويتاميني كه لازم هست در هر پاسداري تزريق كند ولي طرحي است كه در قالب تداوم و فراگير كردن آموزش در دستور كار قرار دارد و در همين رابطه نيروي دريايي ، زميني ، هوايي ، نيروي مقاومت و قدس اقدامات مفيدي بعمل آورده اند و بعضي از نيروها نيز خيلي جلوتر هم هستند و مراكز آموزشي خوبي را در شهرهاي مختلف پيش بيني كردند و حجم بالايي از نيروها را در طول سال در اين مراكز تحت پوشش آموزشهاي عقيدتي قرار مي دهند و بسيار هم تاثيرگذار بوده است و من هم به اين امر مهم عنايت و اهتمام دارم و بايد تلاش كنيم تا ان شاءالله موضوع كاملا جامه عمل بپوشد. منبع: بصیرت