پیگیری اخبار مرتبط با رصدخانه ملی ایران

[mahdavi3d 14,067]

[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif][color=#800000]از تلسکوپ رصدخانه ملی ایران چه خبر؟
[b]آغاز طراحی قوی‌ترین تلسکوپ اپتیکی خاورمیانه در ایران[/b][/color]

[color=#0000CD]مدیر توسعه طرح رصدخانه ملی ایران، قطر آینه تلسکوپ رصدخانه ملی ایران (INO340) را سه متر و 40 سانتی‌متر توصیف کرد و از آن به عنوان قوی‌ترین تلسکوپ اپتیکی در ایران و منطقه نام برد.[/color]
دکتر سپهراربابی، مدیر توسعه طرح رصدخانه ملی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار فناوری ایسنا با بیان اینکه رصدخانه ملی ایران، تلسکوپی بازتابی در مقیاس متوسط و در رده چهارمتری خواهد داشت که با همکاری گروهی از پیشگامان صنعت تلسکوپ در اروپا به دست متخصصان داخلی طراحی می‌شود، گفت: هم اکنون طراحی مفهومی این تلسکوپ پایان یافته و طراحی تفصیلی و جزئی آن آغاز شده است. البته در طراحی مفهومی تلسکوپ، هزار و 200 صفحه اسناد فنی وجود دارد.
وی با بیان اینکه مهمترین و تعیین کننده‌ترین بخش هر تلسکوپ، آینه اصلی است که فرآیند ساخت و پرداخت آن بسیار زمان‌بر و پرهزینه است، تصریح کرد: هر چه آینه اصلی بزرگتر باشد، تلسکوپ نور بیشتری دریافت می‌کند و قدرت تفکیک آن بیشتر است؛ اما بزرگتر گرفتن آ‌ینه اصلی، مشکلات و در نتیجه هزینه‌های ساخت آن را هم تقریبا به طور تصاعدی افزایش می‌دهد.

اربابی ادامه داد: در حال حاضر قطر قوی‌ترین تلسکوپ‌های موجود در ایران، مثلا در رصدخانه‌های دانشگاه تبریز و دانشگاه شیراز در حدود نیم متر است. البته در همین منطقه از جهان تلسکوپ‌های پژوهشی بزرگتری هم شامل تلسکوپ 2.5 متری در ارمنستان، 2.3 متری در هندوستان، دو متری در ازبکستان، مصر و آذربایجان، 1.5 متری در اردن و ترکیه، 1.2 متری در عراق و یک متری در تاجیکستان و ترکمنستان فعالیت دارند.[/font][/size]

[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif]وی با بیان اینکه تلسکوپ رصدخانه ملی ایران (INO340) آینه‌ای به قطر سه متر و چهل سانتی‌متر خواهد داشت، تصریح کرد: چنین تلسکوپی در جهان جزو تلسکوپ‌های رده متوسط محسوب می‌شود و قوی‌ترین تلسکوپ اپتیکی در ایران و منطقه خواهد بود. این در حالی است که امروز در دنیا چندین تلسکوپ از رده‌های خیلی بزرگ با آینه‌هایی به قطر دو تا سه برابر قطر آینه تلسکوپ ایران مشغول رصد آسمان‌اند و چند تلسکوپ غول پیکر هم در دست ساختند.
مدیر توسعه طرح رصدخانه ملی ایران با تاکید بر اینکه تلسکوپ ملی ایران در میان حدود 30 تلسکوپ از رده دو تا چهار متری موجود در رصدخانه‌های جهان جایگاه خاصی خواهد داشت، خاطرنشان کرد: توان تفکیک و کیفیت تصویر این تلسکوپ با استفاده از فناوری «اپتیک فعال» به چنان حدودی خواهد رسید که معمولا از قابلیت‌های تلسکوپ‌های بسیار بزرگتر است.

وی با بیان اینکه هر تلسکوپی، بسته به نوع و هدف‌هایش، تجهیزاتی دارد، گفت: مجموعه‌ای از ابزارهای ثبت و سنجش یا آشکارسازها که به آنها اصطلاحا «ابزارگان» می‌گوییم برای کاربردهای گوناگون در انواعی مانند نورسنج، دوربین ثبت تصویر، طیف سنج و قطبش سنج طراحی و ساخته می‌شود.
اربابی ادامه داد: در طراحی تلسکوپ ملی ایران هم چند نوع آشکارساز بسیار پیشرفته و حساس گنجانده شده است تا این تلسکوپ، به رغم «متوسط» بودن آینه‌اش، در آینده برای مشارکت فعال در تعداد هر چه بیشتری از پژوهش‌های مهم بین‌المللی قابلیت داشته باشد.

[b]طراحی نرم‌افزارها و سامانه واپایش تلسکوپ ملی[/b]
مدیر توسعه طرح رصدخانه ملی ایران با اشاره به اینکه سامانه واپایش تلسکوپ ملی ایران دقیق‌ترین سامانه کنترلی و یکی از ابزارگان تلسکوپ خواهد بود که در کشور طراحی و ساخته می‌شود، گفت: این سامانه ابزاری است که باید حرکت تلسکوپی به وزن 60 تن را با دقتی از مرتبه 0.01 ثانیه قوسی کنترل کند. علاوه بر نرم‌افزارهای مخصوص کنترل حرکت‌های تلسکوپ، نرم‌افزارهایی هم برای جمع‌آوری، نگهداری و پردازش داده‌ها طراحی خواهد شد.

[b]ساخت سازه محفظه تلسکوپ توسط متخصصان ایرانی[/b]
اربابی با بیان اینکه سازه اصلی در قله گرگش محفظه‌ای است که تلسکوپ ملی ایران در آن قرار می گیرد، افزود: این محفظه برجی استوانه‌ای به قطر 14.5 متر و ارتفاع حدود 21 متر است. این سازه پیچیده و دقیق از آلومینیوم و بعضی مصالح دیگر به دست متخصصان ایرانی طراحی می‌شود و از نوع همگرد با تلسکوپ است و درهیچ یک از دو سمت محدودیت چرخش ندارد. وزن بخش چرخان این محفظه در حدود 200 تن است.

[b]موفقیت مهندسان ایرانی در طراحی و ساخت یاتاقان‌های هیدروستاتیکی[/b]
وی با بیان این که پروژه طراحی و ساخت یاتاقان‌های هیدروستاتیکی اولین تجربه گروه فناوری طرح پس از طراحی مفهومی تلسکوپ ملی است، افزود: مزیت این یاتاقان‌ها اصطکاک بسیار ناچیز و مهار نیروی‌های بسیار بزرگ در سطوح بسیار کوچک است. این نوع یاتاقان‌ها به علت حساسیت و بارپذیری زیادشان در بخش‌های مختلفی از صنعت به کار گرفته می‌شوند. در تلسکوپ‌های بزرگ هم تنها راه حل برای عملکرد دقیق و مهار وزن، استفاده از این نوع یاتاقان‌هاست.
اربابی با اشاره به اینکه شرکت‌های تولید کننده این قطعات در جهان معدودند و قیمت جهانی آنها در حدود 300 هزار یورو است به ایسنا گفت: در این راستا به همین دلیل حمایت از تولید ملی تصمیم گرفته شد تولید این یاتاقان‌ها به گروه مهندسی طرح واگذار شود. اکنون پس از یک سال تلاش اولین نمونه این قطعات ساخته و آزموده شده است.

[b]زیرساخت‌های رصدخانه ملی ایران[/b]
وی با بیان اینکه منظور از زیرساخت‌های رصدخانه مجموعه فعالیت‌هایی است که باید قبل از استقرار تلسکوپ و بهره‌برداری از آن انجام شود، گفت: از جمله زیرساخت های رصدخانه ملی ایران شامل انتخاب مکان مناسب برای رصدخانه، ساخت راه دسترسی به قله گرگش(محل رصدخانه)، تامین آب و برق برای فعالیت و اقامت در قله، ساخت محفظه تلسکوپ و نصب آن در قله، احداث سازه‌ها و ساختمان‌هایی برای نگهداری تجهیزات و پشتیبانی فعالیتهای رصدخانه در ایستگاه قله و ایستگاه‌های دیگر، تجهیز کارگاه‌ها به وسایل لازم، تدارک وسایل و دستگاه‌های ارتباطی، و ابزارهای نظارت بر عوامل دخیل در رصد، و ثبت و انتقال داده‌های مربوط به آنها است.

[b]ساخت راه دسترسی به قله گرگش[/b]
وی با بیان این که نزدیک‌ترین آبادی به قله گرگش، روستای کامو است، گفت: این روستا در کنار جاده آسفالته‌ای است که کاشان را از مسیر میمه به اصفهان وصل می‌کند. قبل از سال 1390، تنها راه دسترسی به قله گرگش، کوره راهی بود که از کامو به قله کشیده شده بود که 9 کیلومتر اول این راه «جیپ‌رو» بود اما طی کردن بقیه آن، یعنی چهار کیلومتر بعدی تا قله فقط پیاده یا با اسب و قاطر امکان داشت.
اربابی ادامه داد: در سال 1390 اداره راه استان اصفهان، مسیر تماما جیپ‌روی موقتی از کامو به قله ساخت. این مسیر از اردیبهشت تا آبان قابل استفاده بود ولی در شش ماه بعدی به علت ریزش برف مسدود یا صعب‌العبور می‌شد و طی این مدت همان مسیر مال روی قدیمی مناسب‌تر بود. راه اصلی دائمی از کامو به قله گرگش قرار است طی سال 1392 تحویل داده شود.
به گفته وی طبق طرح اداره کل راه استان اصفهان جاده فرعی آسفالته‌ای است از درجه 3 به طول حدود 12 کیلومتر و به پهنای شش متر با دو شانه خاکی در دو طرف که عرض هر کدام یک متر خواهد بود.
اربابی تصریح کرد: طبق سفارش طرح رصدخانه ملی، راه اصلی باید در تمام فصل‌های سال و به خصوص در ایام بارش سنگین برف و باران قابل استفاده باشد و باید بتوان در آن قطعات و ابزارهای اپتیکی آسیب‌پذیر با حجم‌ها یا وزن‌های نامعمول را با حداقل لرزش و مطلقا بدون وارد آمدن ضربه حمل و نقل کرد. شیب جاده در هیچ ناحیه‌ای نباید از 10 درصد تجاوز کند و شعاع پیچ‌های آن باید در حدی باشد که عبور ایمن تریلی‌های طویل را امکان‌پذیر کند.
وی با بیان اینکه پنج کیلومتر از این جاده در منطقه دشت و هشت کیلومتر دیگرش در منطقه کوهستانی منتهی به قله است، افزود: تاکنون هفت و نیم کیلومتر از 11 کیلومتر جاده دسترسی به قله به اتمام رسیده است و عملیات اجرایی طبق برنامه زمان‌بندی پیش می‌رود.

[b]نیاز رصدخانه به پهنای باند بسیار بالا[/b]
مدیر توسعه طرح رصدخانه ملی ایران در خصوص مسائل فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد نیاز رصدخانه گفت: در حال حاضر برای انتقال داده‌ها از قله به ایستگاه پشتیبانی در روستای کامو، یک فرستنده رادیویی پرقدرت با پهنای باند 10 گیگابایت در ثانیه نصب شده و یک سامانه تلفن ماهواره‌ای هم بین این قله و کامو برقرار شده است.
وی افزود: البته پهنای باند مورد نیاز برای انتقال داده های رصدخانه پس از راه اندازی باید بسیار بالا باشد به طوری که شاید نیازمند پهنای باند یک استان از کشور باشیم که هماهنگی لازم با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حال انجام است.

[b]ساخت رصدسرا در روستای کامو[/b]
اربابی با بیان اینکه پس از تعیین قله گرگش به عنوان محل رصدخانه ملی، لازم بود مکان استقرار تلسکوپ ملی هم به دقت تعیین شود به ایسنا گفت: کیفیت تصویر تلسکوپ برای طرح رصدخانه ملی از ابتدا اولویت مطلق داشته است و این کیفیت به مکان دقیق تلسکوپ 3.4 متری در بالای قله وابسته است. پس برای تعیین مکان استقرار، علاوه بر تسطیح قله، لازم بود مطالعات کامل‌تری درباره شارش جو در اطراف محل تسطیع شده انجام شود. به این ترتیب با استفاده از داده‌های نقشه‌های توپوگرافیکی، مسیر باد غالب و با توجه به عوارض جغرافیایی منطقه، نقطه مناسب برای نصب محفظه تلسکوپ و ساختمان خدمات مشخص شدو سال گذشته در چندین مرحله قله تسطیع شد.
مدیر توسعه طرح رصدخانه ملی افزود: به موازات این مطالعات، طرح رصدخانه ملی با برگزاری مناقصه عمومی و با اتکا به توان متخصصان داخلی، عملیات احداث مجموعه ساختمان‌های سه گانه محفظه، ساختمان خدمات(ایستگاه قله) و ساختمان پشتیبانی را که اخیرا «رصدسرا» نام گرفته است آغاز کرد. ساختمان مجموعه رصدسرا به مساحت 11 هکتار به دلیل عدم تخصیص اعتبارات لازم تاکنون آغاز نشده است.
وی در این رابطه توضیح داد: از جمله پرسش‌های تعیین کننده در این طراحی‌ها این بود که آیا بنا کردن ساختمان‌های خدمات و پشتیبانی در جوار محفظه در ارتفاعی حدود 3200 متر کار درستی هست؟ قبلا بخشی از طراحی‌ها در همین جهت پیش رفته بود، اما پس از مشاوره‌های بین‌المللی معلوم شد این ارتفاع برای استقرار کارکنان مخاطراتی دارد. به همین جهت قرار شد رصدسرا به غیر از محفظه در روستای کامو ساخته شود. این تغییری موجب کاهش هزینه‌ها ساخت و نگهداری و کوتاه شدن مدت ساخت خواهد شد.
اربابی تاکید کرد: البته ساختمانی با عنوان ایستگاه قله که مسوولیت بخش خدمات تلسکوپ را بر عهده دارد در نزدیکی محفظه تلسکوپ در قله ساخته می شود.[/font][/size]

[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif][color=#FF8C00] ۲۰ مهر ۱۳۹۲[/color][/font][/size]
[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif]منبع: [url="http://isna.ir/fa/news/92070805433/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2-%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D9%82%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D9%84%D8%B3%DA%A9%D9%88%D9%BE-%D8%A7%D9%BE%D8%AA%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87"]ایسنا[/url][/font][/size]

[mahdavi3d 14,067]

[center][size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif][IMG]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10198/rasad-4_1610.jpg[/IMG][/font][/size][/center]

[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif]با گذشت بیش از پنج سال از شروع طرح
رصدخانه ملی ایران کمتر از 30 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است[/font][/size]

[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif]با گذشت بیش از پنج سال از آغاز طرح کلان ساخت رصد خانه ملی ایران، این طرح به دلیل عدم حمایت مناسب خصوصا عدم اختصاص بموقع اعتبارات پیش بینی شده به اذعان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تنها 29 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
به گزارش سرویس فناوری ایسنا، طرح ایجاد رصد خانه ملی ایران به منظور خودکفایی کشور در انجام فعالیت های پژوهشی در نجوم و کیهان شناسی از سالها پیش مورد توجه اساتید و متخصصان نجوم ایرانی قرار داشته به طوری که در سال 1378 موضوع اجرای این طرح در شورای پژوهش کشور مورد بررسی قرار گرفته و مقرر شده بهترین مکان برای اجرای این طرح شناسایی و معرفی شود.
با توجه به عدم حمایت مناسب از این طرح، اجرای آن سالها عملا متوقف بوده تا در نهایت، اواخر سال 87 به عنوان یکی از طرح های کلان ملی فناوری از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مورد حمایت قرار گرفته و با اختصاص اعتبار وارد مرحله عملیاتی شد.

[b]چرایی ایجاد رصد خانه ملی[/b]
معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در گزارشی در خصوص طرح کلان رصدخانه ملی در تشریح چرایی ایجاد رصدخانه ملی آورده است: نبود مرکزی جامع برای انجام فعالیت های پژوهشی در حوزه اختر شناسی و کیهان شناسی سبب شد، بسیاری از فعالیت های پژوهشی در این زمینه با کندی رو به رو و متخصصان و فعالان این بخش با کمبودهای جدی در این زمینه مواجه شوند.
با درک این موضوع و ضرورت های موجود برای فعالیت در این بخش با برنامه ریزی های صورت گرفته و حمایت های انجام شده، موضوع ایجاد اولین رصد خانه پژوهشی کشور در دستور کار قرار گرفت و مقرر شد با اجرای آن، زیر ساخت های پژوهشی در نجوم و کیهان شناسی برای محققان و علاقه مندان این رشته تامین شود.
در این رصد خانه، تشکیل گروه های پژوهشی و گسترش این گروه ها در بخش های توسعه فناوری با هدف ایجاد آمادگی برای انجام فعالیت های نجوم شناسی در کنار ایجاد تلسکوپی مدرن با رده 4 متری در دستور کار قرار دارد که این موضوع سبب شده است، رصد خانه ملی ایران به مرکزی برای فعالیت های کیهان شناسی در داخل و خارج کشور در آینده ای نزدیک تبدیل و نیازهای پژوهشی کشور را در این حوزه پاسخ دهد.
از سوی دیگر، تربیت متخصصان و منجمان آینده و افزایش دقت در بررسی تغییرات آب و هوایی از دیر کاربردهای این رصد خانه خواهد بود.[/font][/size]

[center][size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif][IMG]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10198/rasad-1_1606.jpg[/IMG][/font][/size][/center]

[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif][b]موقعیت جغرافیایی رصد خانه[/b]
با مطالعات دامنه دار صورت گرفته از سوی کارشناسان و متخصصان در مدت شش سال، با توجه به نتایج مطالعاتی ازقبیل سرعت و جهت باد، دما و رطوبت نسبی، اندازه گیری میزان ابرناکی، مطالعات زمین شناسی و لرزه خیزی، اندازهگیری دید، اندازه گیری تغییرات ریز دمایی، درخشندگی سطحی آسمان، شورای راهبری رصد خانه ملی ایران موقعیت قله سه هزار و 600 متری گرگش را به عنوان مکان نهایی برای اجرای این طرح در پاییز 89 تایید و عملیات اجرایی این رصد خانه در این ارتفاع آغاز شد.
قله گرگش در 35 کیلومتری جنوب شهرستان کاشان در استان اصفهان و در موقعیت جغرافیایی 33 درجه و 40 دقیقه و 25 ثانیه شمالی و طول‌جغرافیایی 51 درجه و 19 دقیقه و 5 ثانیه شرقی واقع شده است.

[b]آغاز عملیات اجرایی ساخت سامانه رصد[/b]
در حالی که بسیاری گمان می کردند که ساخت این رصد خانه در توان متخصصان و نخبگان ایرانی نیست، با تکیه بر توان متخصصان داخلی و نیز بهره گیری از امکانات موجود، کار ساخت سامانه رصد برای اولین بار در کشور آغاز و با دقت بالا طراحی شد به گونه ای که تمامی حسگرها و نرم افزارهای مورد نیاز برای اجرای آن در داخل طراحی، آزمایش و برای بهره برداری نهایی آماده شد.
پارامتر دید تلسکوپ مهمترین بخش فعالیت در هر رصد خانه به شمار می رود که سامانه های رصد را از اهمیت دوچندانی برخوردار می کنند و به این دلیل، ساخت و اجرای این سامانه ها دارای حساسیت های بسیار بالایی است که دقت در اجرای آن ها در دریافت محصول نهایی و تصاویر با کیفیت نجومی نقش مهم و موثری را ایفا می کنند که سامانه رصدی ساخته شده به دست متخصصان داخلی دارای این ویژگی منحصربفرد است.
سامانه رصد، به دو صورت خودکار و نیمه خودکار عمل می کند که در تمامی رصد خانه های جهان به روش اپتیکی فعالیت دارد و در آن تلاش می شود دخالت انسان به حداقل کاهش داده شود که برای اولین بار، چنین سامانه ای در کشور طراحی شده است که آن را می توان زمینه ساز طراحی تلسکوپ خودکار که هم اینم تنها در سه کشور جهان مورد استفاده قرار می گیرد دانست.

[b]مهمترین اولویت در ساخت رصد خانه ملی[/b]
به منظور انتقال دانش فنی برای ساخت تلسکوپ رصد خانه ملی، شورای راهبری اجرای این طرح تصمیم گرفت تمامی فعالیت های مرتبط با این پروژه کلان ملی در اختیار ایران قرار گیرد و از این رو، از میان مهمترین سازندگان تلسکوپ در جهان، دانشگاه لوند سوئد برای طراحی تلسکوپ ملی انتخاب و مقرر شد با استخدام مهندسان زبده ایرانی و با همکاری و مشاوره کارشناسان سوئدی، این پروژه به دست نیروهای ایرانی ساخته و علاوه بر آن، زمینه انتقال تجارب فنی در این حوزه به کشور فراهم شود.

[b]آغاز ساخت شیشه تلسکوپ ملی[/b]
همزمان با فعالیت جدی برای احداث رصد خانه ملی، مذاکراتی با شرکت های پیشرو در ساخت اینه های تلسکوپ به انجام رسید که این مذاکرات در نهایت در سال 87 با نمایندگان شرکت اپتیون فنلاند در شهر ماینز آلمان به انجام رسید و مقرر شد شیشه آینه تلسکوپ پس از مراحل تست توسط گروهی به ایران منتقل شد.
آینه های معروفترین تلسکوپ های جهان از جمله تلسکوپ های بسیار بزرگ اروپا (VLT) و تلسکوپ فضایی چاندرا نیز از همین نوع شیشه ساخته شده است، شیشه ای که ضریب انبساط حرارتی آن یک دهم میلیون بردرجة سانتی گراد است.

[b]همایش بازبینی طرح در تریست ایتالیا[/b]
طرح رصدخانه ملی ایران، همانند هر طرح بزرگ علمی در سطح جهان می‌بایست پس از آماده شدن طراحی مفهومی به بررسی (داوری) بین المللی گذاشته شود و به همین منظور، اسفند ماه 1390 همایش بررسی این طرح با حضور هشت تن از منجمان سرشناس جهانی با سابقه‌های گوناگون در طراحی، ساخت، و به کارگیری رصدخانه‌های مشابه یا بزرگتر برگزار شد. اعضای گروه طراحی
رصدخانه ملی در چارچوب شصت و دو سند در اختیار کارشناسان قرار گرفت و به مدت سه روز جزئیات طرح از سوی آنان گزارش و به سؤال‌های بررسان پاسخ داده شد.
نتیجه بررسی این گروه در قالب سندی در اختیار مدیریت طرح قرار گرفت و در نتیجه این بررسی، برخی کاستی ها و خطاهای طراحی مجموعه طرح مشخص شد.

[b]دانش آموزان منتفع از فعالیت رصد خانه[/b]
فعالیت های رصد خانه ملی ایران تنها به ارایه خدمت به دانشمندان و متخصصان کیهان شناس اختصاص ندارد بلکه، در راهبردها و برنامه های این مرکز، آموزش نجوم به دانش آموزان در نواحی همجوار محل احداث رصدخانه نیز مورد توجه است.
طرح رصدخانه ملی ایران به منظور ارتقای فرهنگ نجوم در منطقه مورد نظر ازسال 1391 دوره‌های نجوم مقدماتی برای دانش آموزان را در مدارس منطقه در دستور کار خود قرار داده است و شمار زیادی از دانش آموزان با نجوم و فعالیت های کیهان شناسی آشنا شده اند.
در این کلاس‌ها، علاوه بر آموزش علم نجوم، مباحث ویژه‌ای دربارة معضل آلودگی های نوری مطرح و راهکارهای مقابله با این معضل نیز آموزش داده می شود.

[b]ضرورت های منطقه‌یی برای موفقیت رصد خانه[/b]
رصد خانه های در جهان برای دریافت بهتر و بیشتر اطلاعات رصدی خود نیازمند زیر ساخت ها و نیز استانداردهایی است که دستیابی به آن صرفا در توان یک حوزه سازمانی و دولتی نیست که می طلبد همکاری مردم خصوصا، ساکنان منطقه در بهبودفعالیت های رصد خانه بیش از گذشته باشد.
به گزارش ایسنا، کاهش آلودگی های نوری و آب و هوایی از ضرورت هایی است که مسئولان رصد خانه ملی ایران، تا شعاع 120 کیلومتری آن را در دستور کار قرار داده و در این راستا، جلسات متعددی را با مسئولان دستگاه ها، سازمان ها و نیز مدیران ارشد آنان در دو سطح ملی و استانی برگزار کرده اند تا با موفقیت در این مسیر، پس از اتمام طراحی مفهومی و جزیی، ساخت و راه اندازی تلسکوپ و ابزار با نظارت مشاوران داخلی و بین المللی انجام و در نهایت مدیریت طرح پس از تست و آزمون عملکردی و با تأیید داوران زبده و متخصص اقدام به تحویل قطعات رصد خانه کند.

[b]ضرورت های دسترسی مناسب به رصد خانه[/b]
رصد خانه ملی در محلی دور از دسترسی جاده ها و جاده های بین شهری احداث می شود و ازسوی دیگر ملاحظه شرایط اقلیمی حاکم در ارتفاع بیش از 3000 متر ونوع کاربری ویژة راهی که ساخته خواهد شد و توجه ویژه به نکات راهسازیبرای رصد خانه از شروط لازم برای موفقیت طرح است.
راه ساخته شده باید قابلیت استفاده در تمام فصول بویژه درایام بارش سنگین برف را داشته باشد و در عین حال باید بتوان در آن حمل و نقل قطعات و ابزار های اپتیکی خاص و آسیب پذیر و غیر استاندارد از لحاظ حجم و وزن را با حداقل لرزش و مطلقا بدون ضربه انجام داد.

[b]هزینه و پیشرفت فیزیکی طرح[/b]
بنابر اعلام معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به منظور اجرای طرح رصدخانه ملی، 120 میلیارد تومان اعتبار پیش بینی شده است که از این مبلغ تاکنون 17 میلیارد تومان آن تخصیص یافته است که بخش عمده ای از این اعتبار بالغ بر70 درصد از طریق معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تامین شده است.
در حوزه عملیات اجرایی نیز، طرح اپتیک( آینه ها)، 80 درصد پیشرفت فیزیکی و در حوزه ساختمان شامل رصد سرا، ساختمان قله، ساختمان پشتیبانی 10 درصد و در حوزه احداث راه دسترسی نیز 64 درصد فعالیت مورد نظر به انجام رسیده است.
در مجموع، عملیات اجرایی رصد خانه ملی، هم اینک دارای 29 درصد پیشرفت است که انتظار می رود در صورت تخصیص اعتبار به موقع برای اجرای این پروژه، در نهایت رصد خانه ملی ایران سال 97 به بهره برداری برسد.
برای اجرای این طرح تاکنون 30 تن از متخصصان و نیروهای زبده از میان صدها متخصص انتخاب و مشغول به کار هستند.[/font][/size]

[center][size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif][IMG]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10198/rasad-5_1612.jpg[/IMG][/font][/size][/center]

[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif][color=#FF8C00]۲ خرداد ۱۳۹۳[/color][/font][/size]
[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif]منبع: [url="http://isna.ir/fa/news/93030200275/%D8%B1%D8%B5%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%85%D8%AA%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-30-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%B1%D9%81%D8%AA"]ایسنا[/url][/font][/size]

[mahdavi3d 14,067]

مجری طرح رصد خانه ملی گفت: امیدوار بودیم رصد خانه ملی تا پایان امسال به اتمام برسد اما در حال حاضر این پروژه عملا متوقف شده است و دلیل آن هم عدم تخصیص بودجه است.

دکتر رضا منصوری در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: پیش بینی می شد که تا پایان سال، ساخت رصد خانه ملی به پایان برسد ولی به دلیل عدم دریافت بودجه،عملا این پروژه متوقف شده است.

وی با بیان اینکه ما توان جذب 17 میلیارد تومان را برای اتمام ساخت رصد خانه ملی در سال جاری داشتیم، اظهار داشت: آنچه که دولت در مجلس برای ساخت رصد خانه ملی در نظر داشت، 2 میلیارد و ششصد هزار تومان بود که هنوز این بودجه در اختیار این پروژه قرار نگرفته است.

مجری طرح رصدخانه ملی با توضیح اینکه 3 هزار کار مختلف برای تکمیل رصد خانه باید انجام می شد، عنوان کرد: این بودجه اختصاصی در سال جاری در جهت کارهای عمرانی، ساخت قطعات و کارهایی از این دست بوده تا رصدخانه به اتمام برسد.

منصوری اظهار داشت: در راستای دریافت این بودجه جهت به اتمام رساندن فعالیت های انتهایی رصدخانه ملی مکاتباتی صورت گرفت و برای اجرای آن معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پیگیری هایی صورت داد که بی نتیجه ماند.

مجری طرح رصدخانه ملی با توضیح اینکه امیدوار بودیم تا پایان امسال پروژه رصد خانه ملی به اتمام برسد، اذعان داشت: رصد خانه ملی طرحی بود که به تصویب دولت رسیده بود و ما امیدوار بودیم تا دست کم این مقدار بودجه ای را که دولت تصویب کرده بود، به این پروژه اختصاص پیدا کند.

وی افزود: تا پایان مهر ماه سال جاری برای بودجه منتظر می مانیم در صورت عدم اختصاص اعلام می کنیم که این پروژه به صورت کامل تعطیل شده است.

به گزارش مهر، مدیریت ساخت این رصدخانه با پژوهشگاه دانش‌های بنیادی است. این طرح از متخصصان متعددی در حوزه‌های مختلف مهندسی و علمی بهره می‌برد. بخشی از مطالعات مرحله اول آن در سال ۸۹ توسط مشاور سازه به اتمام رسیده‌است.

 

۱۳۹۳/۶/۱۹

http://www.mehrnews.com/detail/News/2367384

[mahdavi3d 14,067]

مجری طرح رصدخانه ملی ایران گفت: در شرایطی که امیدوار بودیم با دریافت بودجه مصوب سال جاری، فاز «طراحی جزئی رصدخانه» تا پایان سال به اتمام برسد به دلیل عدم اختصاص ریالی از این مبلغ، طرح رصدخانه عملا در شرف توقف است.
دکتر رضا منصوری در گفت‌وگو با خبرنگار علمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با اشاره به توقف چند ساله طراحی و ساخت بخش‌های مختلف رصدخانه ملی به دلیل عدم تخصیص بودجه یا مشکلات ناشی از عدم همکاری مناسب شرکت‌های خارجی دارنده این فناوری گفت: طراحی تلسکوپ رصدخانه ملی شامل دو بخش حیاتی طراحی «محفظه تلسکوپ» و «اپتیک فعال» است که طی شش ماه اخیر پس از مدتها توقف، مجددا اجرای آنها را پی گرفته بودیم و همچنین آماده شده بودیم تا فعالیت‌های عمرانی طرح مثل احداث ساختمان رصدسرا و سازه بالای قله را هم پس از دو سال توقف آغاز کنیم که متاسفانه به دلیل عدم تخصیص حتی یک ریال از بودجه مصوب این طرح کلان علمی از ابتدای سال جاری تاکنون، اینک در شرایطی قرار گرفته‌ایم که عملا امکان ادامه فعالیت را نداریم.

استاد دانشگاه صنعتی شریف خاطرنشان کرد: امسال پس از حدود دو سال توقف، توان جذب 17 میلیارد تومان بودجه برای پیگیری مراحل مختلف طرح رصدخانه ملی را داشتیم که متاسفانه اختصاص کمتر از یک پنجم این بودجه یعنی حدود دو میلیارد و ششصد میلیون تومان در مجلس تصویب شد. در صورتی که این بودجه اندک در نیمه اول سال تخصیص می‌یافت می‌توانستیم امیدوار باشیم که لااقل قسمت‌های حیاتی طراحی تلسکوپ را پیش ببریم و طی شش ماه اخیر نیز پژوهشگاه دانش‌های بنیادی از محل اعتبارات خود طرح را حمایت کرد ولی با توجه به این که پژوهشگاه نمی‌تواند بیش از این برای این طرح کلان ملی هزینه کند، طرح عملا به حالت استندبای (توقف) می‌رود. با این که تلاش خواهیم کرد با نیروهای موجود، بخش‌هایی از طراحی را که مقدور است با حداقل بودجه ادامه دهیم ولی مطمئنا بخش عمده طراحی و همچنین کارهای عمرانی طرح و احداث جاده و روند ساخت و ساز در قله متوقف شده و امکان شروع عملیات احداث رصدسرا را نیز نداریم.

 

مجری طرح رصدخانه ملی با بیان این که این طرح، تنها طرح کلان علمی کشور است که با تصویب هیات دولت از سال 83 ردیف بودجه مستقلی برای آن در نظر گرفته شده است، اظهار داشت: متاسفانه این طرح کلان ملی همواره مورد بی‌مهری قرار گرفته و هر ساله تنها بخش اندکی از بودجه مورد نیاز آن محقق شده است که امیدواریم با پیگیری وزارت علوم به عنوان متولی طرح و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری که از اجرای آن حمایت کرده است، مجموعه دولت، اهمیت این پروژه را درک کرده و زمینه اجرای آن را فراهم کنند.

منصوری در ادامه درباره وضعیت آیینه تلسکوپ رصدخانه ملی که مرحله تراش آن سال گذشته در خارج کشور انجام شده و قرار بود به ایران منتقل شود، گفت: آیینه تلسکوپ اواخر سال گذشته تست شد که اشکالاتی در تراش آیینه مشاهده شد که شرکت مسوول تراش با پذیرش آنها مجددا تراش آیینه را عهده‌دار شد که قرار است تست دوم به زودی بر روی آن انجام شود. آیینه، دو هفته دیگر از روی صفحه تراش جدا می‌شود که باید مورد تست مکانیکی نیز قرار گیرد اما با توجه به عدم تخصیص بودجه نه تنها قادر به پرداخت هزینه اعزام کارشناس برای تست آیینه نیستم که بعد از سه، چهار سال کار مداوم برای آینه حتی پول انتقال آن به کشور را در اختیار نداریم.

استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌و‌گو با ایسنا تصریح کرد: اگر حساسیت و دقت لازم اعمال نمی‌شد، شاید می‌توانستیم سال گذشته آیینه را به کشور منتقل کنیم ولی با توجه به اهمیت تراش آیینه در عملکرد تلسکوپ، حداکثر دقت را در تست آیینه اعمال کردیم که امیدواریم مجموعه دولت چنین حساسیت‌ها و ملاحظات ضروری را که در اجرای این پروژه کلان ملی صورت گرفته و طبعا هزینه‌بر است، مد نظر قرار دهند. جای تاسف است در حالی که در دوران هلاکوخان مغول، بزرگترین رصدخانه دنیا در مراغه احداث شده امروز به دلیل ناهماهنگی‌ها و مشکلات مالی پس از سالها پیگیری در ساخت رصدخانه ملی ناکام مانده ایم.

مجری طرح رصدخانه ملی در پایان در پاسخ به این سوال که مسوولیت عدم تخصیص بودجه و در نتیجه عدم امکن پیشبرد طرح رصدخانه با کدام وزارتخانه یا دستگاه است، گفت: تخصیص بودجه قاعدتا باید توسط معاونت راهبردی صورت گیرد ولی وظیفه وزارت علوم است که این مساله را پیگیری کند که شاید عدم ثبات مدیریتی در این وزارتخانه نیز که ماه‌ها با سرپرست اداره شده و وزیر علوم هم پس از چند ماه با رای عدم اعتماد جای خود را به سرپرستی تازه داده در بروز مشکلات موجود بی‌تاثیر نباشد. البته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هم علی‌الاصول می‌تواند از محل اعتبارات در اختیار این دستگاه به رفع مشکلات طرح کمک کند که امیدواریم با آگاهی از حساسیت و اهمیت طرح همچنان که در گذشته از طرح حمایت کرده مانع از توقف مجدد آن شوند.

 

۲۲ شهریور ۱۳۹۳

منبع: ایسنا

[mahdavi3d 14,067]

متن زیر را جناب ناظمی به بهانه خبر مشکلات رصدخانه ملی ایران برای مجله دانستنیها نوشته‌اند و در وبلاگشان هم درج کرد‌ه‌اند. بنده اینجا هم نقل می‌کنم:

 

قله گرگش، محل ساخت رصدخانه ملی ایران – عکس از بابک امین تفرشی – TWAN

 

1- گرگش شاید چشمانش را باز نکرده ببندد. دکتر رضا منصوری، مدیر پروژه رصدخانه ملی ایران، هفته گذشته در گفتگو با رسانه ها (+ و +) خبر از عدم تخصیص بودجه لازم برای پیش‌برد طرح راهبردی رصدخانه ملی ایران را داد و به روزنامه خراسان گفت: «از مجموع اعتبار ۱۷ میلیارد تومانی مورد نیاز طرح رصدخانه ملی در سال جاری، متأسفانه تنها یک‌هشتم، معادل ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان در مجلس مصوب شد در حالی که متاسفانه هنوز ریالی از این اعتبار تخصیص داده نشده است؛ بر این اساس طرح رصدخانه ملی تا مهر امسال متوقف می‌شود.» این خبر وقتی مانند مشت بر صورتت می خورد که بدانی چه تلاشی در طول تاریخ این سرزمین برای رسیدن به این نقطه انجام شده است.

۲- ایران یکی از حوزه های تمدنی است که بذر بسیاری از شاخه های علمی در جغرافیایی آن شکوفا شده و به بار نشسته است. ستاره شناسی یکی از این رشته های علمی است. اسناد زیادی از رشد دانش ستاره شناسی در دوران پیش از اسلام ایران وجود دارد. در دوره اسلامی دانش ستاره شناسی به واسطه ارتباط دینی و اهمیت تعیین اوقات و رصدهای نجومی توسعه یافت. اگرچه در این دوره نظریاتی که به طور بنیادی درک ما از عالم و مدل بطلمیوسی را تغییر دهند ظهور نکرد اما مباحثات بسیاری در قالب شکوک بر آثار ستاره شناسان قدیم نوشته شد. نجوم رصدی توسعه پیدا کرد و ساخت ابزار و تکنیک های رصدی و همچنین ساخت بناهای رصدی یا رصدخانه های غیر اپتیکی شکوفا شد. در این دوره دهها رصدخانه بزرگ و کوچک در ایران فعال بود. گفته می شود چند صد نفر در رصدخانه شیراز، جایی که عبدالرحمن صوفی رازی حدود هزار سال پیش کتاب عظیم خود، صور الکواکب را می نوشت مشغول کار بودند و این تنها یکی از بسیار رصدخانه های فعال ایران قدیم بود. این دوران پرشکوه متاسفانه ادامه دار نبود.

۳- در دوران جدید قدیمی ترین سندی که از ورود تلسکوپ به ایران موجود است مربوط به مستشاری ایتالیایی است که تلسکوپی به ایران و دربار صفوی آورد و برای برخی از خانواده سلطنتی رصدهایی را ترتیب داد. اهمیت این نخستین تاریخ در نزدیکی آن به عصر گالیله است. اگرچه ورود ابزار به ایران تقریبا بدون تاخیر بود اما متاسفانه جامعه و مدیران جامعه نمی توانستند اهمیت آن را درک کنند و تلسکوپ و نجوم جدیدی که در حال شکل گرفتن بود بیشتر داستانی بود که موضوع آن ها نبود.

۴- در زمان ناصرالدین شاه و به دنبال اصلاحات فرهنگی امیرکبیر در میان دانشجویانی که از ایران برای تحصیل علوم نوین به اروپا فرستاده می شدند میرزا محمود خان قمی نیز حضور داشت که بعدها به مشاورالملک معروف شد. او در پاریس نجوم خواند و مدتی در رصدخانه پاریس فعالیت کرد و حتی به ادعای برخی از مطبوعات آن دروان در کشف جرمی – که احتمالا یکی از اجرام کمربند سیارک ها بوده، مشارکت داشته است. وقتی به ایران برگشت با خود مجموعه ای از ابزارهای رصدی و کتب نوین و امیدی بزرگ به همراه داشت. امید به راضی کردن پادشاه برای تاسیس رصدخانه سلطنتی ایران. او برای ناصرالدین شاه بر فراز برج شمس العماره تهران که در آن دوران بلندترین بنای شهر بود شب رصدی برگزار می کرد و سیاره ها و برخی اجرام را به او نشان می داد. در همین دوران مشاورالملک به ناصرالدین شاه پیشنهاد تاسیس رصدخانه سلطنتی ایران را داد. جواب ناصر الدین شاه به او هنوز که هنوز است درگوش ما می پیچد و روحمان را عذاب می دهد: «پول را نباید خرج هوا کرد.» مشاورالملک به جای تاسیس رصدخانه یا اجازه تدریس نجوم مدتی به سفیری در عراق رفت و مدتی مدیریت اداره پست و تلگراف را برعهده گرفت. آرزوی مشاورالملک برای ساخت رصدخانه ملی ایران و احیای سنت رصدخانه های بزرگ علمی در ایران بعد از ۱۵۰ سال هنوز با ما است.

۵- رصدخانه ملی ایران در پشت نامش تلاش های فراوانی را به خود دیده است. از تلاش برای تصویب طرح تا تلاشی شگفت انگیز برای مکان یابی و در نهایت انتخاب و تایید قله گرگش. برنامه ریزی ها برای ساخت تلسکوپی بزرگ که نه تنها به ابزاری برای منجمان ایرانی بدل شود که به حلقه ای از زنجیره رصدخانه های بین المللی متصل شده و راه را برای مشارکت ایران در پروژه های بزرگ بین المللی فراهم کند. اکنون همه آن رویاها به نظر می آید در تعلیقی تلخ قرار گرفته است. اندوهبار تر از این داستان دلیل توقف احتمالی پروژه است. علی رغم همه تاکیدات مسولان کشور، علی رغم همه حرف ها و سخن ها درباره اهمیت علم و فناوری، علی رغم سند چشم انداز که ایران را پیشرفته ترین کشور در زمینه علوم و فناوری در جهان می خواهد، علی رغم تاکیدات مقامات ارشد از مقام رهبری تا روسای جمهور و مسولین وزارت علوم و علی رغم نقش موثری که چنین پروژه ای در آینده علمی ایران دارد، کسی در جایی در سلسله مراتب اولویت بندی تخصیص بودجه زیر لب همان حرفی را زمزمه کرده که ناصرالدین شاه به صدای بلند به زبان آورد «پول را که نباید خرج هوا کرد.»

۶- رصدخانه ملی ایران و داستان آن نکته مهم دیگری را هم یادآور می شود. پروژه های علمی بزرگ نیاز به بستری برای به وجود آمدن و رشد دارند. نیاز به تعهد دارند و نیاز به تصمیم گیری درست و ایستادن بر سر قول و قرارها و محترم شمردن تعهدها. اگر ما می خواهیم در حوزه های علمی – مانند هر حوزه دیگری – رشدی پایدار را تجربه کنیم، باید بیاموزیم که نمی توان در میانه راه یک باره مسیر را تغییر داد. پروژه ای مانند رصدخانه ملی ایران که تا کنون به طور مستقیم با سه دولت متفاوت سر و کار داشته است باید بتواند فارغ از اولیت بندی های سیاسی کارش را ادامه دهد. بودجه آن و مسیر آن باید تضمین شده باشد و مناظره ها درباره اولیت آن باید قبل از تایید طرح انجام شود و نه در میانه مسیر. تا همین الان بودجه و سرمایه انسانی عظیمی صرف این طرح شده است. طرحی که اگر طبق برنامه پیش می رفت باید چندین بار تا کنون افتتاح می شد. هرروز تاخیر یعنی از دست دادن فرصت در فرآیند مشارکت علمی و تولید علم. یعنی عقب ماندن از برنامه اهداف علمی طراحی شده برای رصدخانه و یعنی اتلاف هزینه و نیرو.

۷- زمانی که دکتر میرزاخانی جایزه فیلدز را به خود اختصاص داد، بسیاری در ایران جلساتی درزمینه دلایل مهاجرت نیروهای علمی و اینکه چرا این افراد در ایران به کار خود ادامه ندادند برگزار کردند. درباره راهکارهای جذب ایشان و جلوگیری از سفر یک طرفه نیروهای علمی و فناوری صحبت ها کردند. حرف هایی که نه تازه بود و نه جدی. امروز را در تقویم خود علامت بزنید اگر ۲۰ سال دیگر دیدید دانشمند جوانی از ایران در گوشه ای دیگر ازاین دنیا، به دلیل بررسی های رصدی از محیط میان ستاره ای و یا سیاره های فراخورشیدی و یا هر چیز دیگری که ممکن بود داده های آن از دل رصدخانه ملی ایران و امکاناتش بیرون بیاید، فلان جایزه مهم و بهمان افتخار جهانی را کسب کرد. به جای آنکه به دنبال متهمی برای چرایی نماندن او – که امروز شاید نوجوانی دبیرستانی باشد – در ایران بگردید، به تقویم خود مراجعه کنید. علم مدرن برای رشد ابزار می خواهد و ابزار علم برخلاف تبلیغی که می شود گران نیست. بودجه همین رصدخانه و چندین برابر آن را با برخی بودجه ها مقایسه کنید تا ببینید با چه سرمایه اندکی می شود چه کارهای بزرگی کرد.

۸- رصدخانه ملی ایران یک نمونه معاصر از نحوه رفتار ما پروژه های بزرگ است. آیا ۱۵۰ سال دیگر کسانی قرار است در مطلبی بنویسند که در سال ۱۳۹۳ در حالیکه ۱۵۰ سال پس از عصر ناصری نزدیک بود ایرانیان رصدخانه ملی خود را بسازند کسی در جایی گفت پول را نباید صرف هوا کرد و بدین ترتیب چشمان گرگش باز نشده به خواب رفت؟

 

۰۸ مهر ۱۳۹۳

منبع: وبلاگ پوریا ناظمی

[mahdavi3d 14,067]

ایران با احداث رصد خانه ملی به قطب علمی نجوم منطقه تبدیل می شود

در روزگازی که هنوز خبری از تلسکوپ و دوربین های نجومی نبود، خواجه نصیر الدین طوسی موفق به ساخت رصد خانه‌ای شد که سال‌ها به عنوان پیشرفته‌ترین رصد خانه‌های جهان شناخته می شد.
سینا پرس: اینک سال ها از آن ماجرا می گذرد. بار دیگر ایران قصد ساخت رصد خانه ای بزرگ دارد. رصد خانه ای که ایران را تبدیل به بزرگترین قطب نجومی می کند.حضوردکتر رضا منصوری، فیزیکدان ایرانی و استاد دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف در غرفه خبرگزاری سینا در بیستمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری ها بهانه ای شد تا بار دیگر با مجری طرح رصدخانه ملی ایران درباره وضعیت این طرح کلان ملی به گفتگو بنشینیم.

فکر ساخت چنین رصد خانه‌ای چه زمانی بین فیزیکدان قوت گرفت؟
طرح احداث رصد خانه ملی مربوط به امروز و دیروز نیست. 100 سال پیش در دوران ناصری، محمود خان قمی بسیار تلاش کرد ناصرالدین شاه را متقاعد کند تا رصد خانه ملی در ایران احداث شود اما تلاش های او بی فایده بود. زمانی که اصرارهای محمود خان قمی زیاد شد، ناصر الدین شاه، آب پاکی را روی دست او و دیگران ریخت و گفت ما برای هوا پول نداریم. با این کلام خیال همگان از بابت این قضیه راحت شد اما در سال 1352-1353 با برگزاری یکی از کنفرانس‌های فیزیک ایران دوباره جرقه راه‌اندازی چنین رصد خانه ای در ذهن جامعه نجوم‌داران ایران زده شد؛ فعالیت جامعه نجوم آن زمان به وسعت اکنون نبود در نتیجه این طرح فقط مطرح شد. در دهه 60 تصمیم گرفته شد، حرکتی در این زمینه ایجاد و ایران صاحب یک رصد خانه بزرگ شود. یکی از خیران در آن زمان قصد کرد تا چنین رصد خانه ای را در کرمان دایر کند اما متاسفانه به دلیل پاره ای مشکلات با دانشگاه کرمان این امر محقق نشد. در نهایت در دهه70 (1378) این طرح در شورای پژوهش‌های علمی کشور مطرح شد. با طرح این موضوع در شورای پژوهش‌های علمی کشور قرار بر این شد تا این طرح به عنوان یکی از طرح‌های کلان ملی در اولویت‌های کشور قرار بگیرد.

متاسفانه در سال 1379-1380با تعطیلی این شورا، اجرای طرح رصد خانه ملی مسکوت ماند اما سال 1382-1383 دولت طرح رصد خانه ملی ایران را تصویب کرد؛ تصویب این طرح، بزرگترین اتفاقی بود که در دنیای مدرن ایران طی 100 سال گذشته اتفاق افتاد. سال1384نیز با تغییر دولت این طرح کما بیش متوقف شد و تنها بودجه ای اندک برای انجام کارهای مکان یابی کتابخانه ای این طرح ازردیف بودجه سازمان مدیریت وقت تعلق گرفت. وزارت علوم در نیمه سال 1384 در اجرای این طرح مردد بود تا نهایتا در سال 1385 تصمیم گرفتند این طرح را پژوهشگاه دانش‌های بنیادی پیگیری کند.

عملا تا سال 1387 هیچ بودجه ای به این طرح تعلق نگرفت. نهایتا سال 1388 بنابر توصیه رهبری به دولت، نخستین اعتبار قابل توجه ای برای مکان یابی کارهای مطالعاتی( یافتن بهترین محل در ایران برای رصد خانه اپتیکی) اختصاص یافت. با مطالعات انجام شده 2 نقطه در ایران بهترین قله نجومی ایران معرفی شدند؛ قله دینوا و قله گرگش بهترین مکان‌های نجومی ایران معرفی شدند. قرار است اولین تلسکوپ ملی ایران در قله گرگش راه اندازی شود. اسفند سال 1392 هم بودجه اندکی به این طرح تعلق گرفت.

برای اجرای کامل این طرح چقدر اعتبار نیاز دارید؟
ما برای اجرا و پایان رساندن این طرح نیاز به 93 میلیارد تومان داریم.

پیش‌بینی می‌کنید چنانچه این میزان اعتبار تعلق بگیرید، طی چه مدتی نخستین رصد خانه ملی ایران راه اندازی شود؟
ما برآورد کرده‌ایم چنانچه به طور میانگین سالی 20 تا25 میلیارد تومان برای اجرای این طرح به ما تعلق بگیرد تا 4 سال آینده نخستین تلسکوپ ملی ایران را راه اندازی کنیم.

تحقق این امر زودتر از این زمان امکان پذیر نیست؟
تحقق چنین امری زمان بر است. ساخت قطعات این تلسکوپ پیچیده است و نیاز به صرف زمان زیادی دارد. فقط سفارش ساخت و نصب آیینه آن حداقل 4-5 سال زمان می‌برد. فناوری ساخت این آیینه تنها در انحصار دو کشور آلمان و آمریکا است. روسیه و چند کشور دیگر نیز صاحب این فناوری هستند اما کیفیت محصولات آنها با نمونه آلمانی برابری نمی کند.ما به کشور آلمان ساخت این آیینه را سفارش داده ایم.هم اکنون کار ساخت آیینه به اتمام رسیده و آماده تحویل است. اگر چنانچه مشکلات مالی این قضیه برطرف شود این آیینه‌ها را تحویل خواهیم گرفت. این تنها یک قسمت از کار ماست. ما باید پس از تحویل، این آیینه‌ها را روی زمین یا سوله‌ای پیاده کنیم و پس از آن روی تلسکوپ که معادل یک ساختمان چند طبقه است سوار کنیم. این تلسکوپ بیش از 60 تن وزن دارد. ما باید ابتدا این تلسکوپ را با جزییات کامل روی زمین آزمایش کنیم، پس از اخذ نتایج مثبت، قطعات را بار دیگر جدا کرده و در قله سوار کنیم زیرا ایراد مکانیکی در کنترل و ایراد الکترونیکی در اپتیک را پس از نصب نمی‌توانیم پیدا کنیم .انجام این آزمایش حداقل یک سال زمان می‌برد بنابراین با چنین حجم کاری اجرای این طرح در طول 4 سال کاری بسیار فشرده است. ما امکان پایان دادن این طرح در طول 4 سال را داریم به شرط اینکه اعتبار مورد نیاز آن به دست‌مان برسد. تاکنون فقط 19 درصد بودجه برای اجرای چنین طرحی به ما تعلق گرفته است. امسال بودجه ای برای اجرای این طرح به ما تعلق نگرفته است. در صحبتی که با معاون علمی ریاست جمهوری داشتم به ایشان اعلام کردم که اگر قرار است با همین وضع و منوال این طرح پیش برود تا 50 سال آینده هم رصد خانه راه اندازی نخواهد شد. اما اگر دولت و سازمان مدیریت این مسایل را حل کنند 4 سال پس از تعلق گرفتن اعتبار جدی، نور‌گیری تلسکوپ آغاز خواهد شد.

چنانچهرصد خانه ملی احداث شود چه باری از مشکلات کشور را برطرف خواهد کرد؟
با احداث رصد خانه ملی نان و آب مردم زیاد نمی‌شود اما یک جهش بزرگ علمی در ایران به وجود خواهد آمد و ایران را به قطب علمی نجوم در منطقه تبدیل خواهد کرد. اگر این اتفاق باعث شود که تحول عظیمی در تکنولوژی ایران به وجود آید و علاقه علمی جوانان ما نسبت به علم و دانش بیشتر شود، پس ارزش ساختن را دارد. ارزش افزوده این طرح به مراتب بیش از 100 میلیارد تومانی است که برای ساخت این تلسکوپ هزینه می‌کنیم.

ما در گذشته منجم‌های بسیار نامی در علم نجوم داشتیم، اگر این رصد خانه راه اندازی شود، جایگاه پیشین خودمان در دنیا را پیدا خواهیم کرد؟
بله ما در دهه 7و8 هجری قمری بزرگترین رصد خانه دنیا را داشتیم. در دوران حکومت هولاکوخان مغول، خواجه نصرالدین رصد خانه ای با بیش از 100 منجم ساخت.
دانشمندان زیادی از اروپا و چین برای آموزش به ایران می‌آمدند و پس از آموزش‌های لازم به کشور خود می‌رفتند و رصد خانه دایر می‌کردند. واقعا حیف است که ما با چنین پیشینه تاریخی اینقدر عقب باشیم. اکنون به غیر از کشورهای اروپایی و آمریکا کشورهای آسیایی مانند چین و ژاپن و هندوستان وضعشان در این خصوص نسبت به ما بهتر است.

هندوستان همزمان با ما این آیینه‌ها را خریداری و تحویل گرفته است. ما هنوز مشکل کمبود بودجه داریم. هیچ کشوری در منطقه قابل قیاس با ما در این زمینه نیست. منجمان سراسر دنیا روز شماری می‌کنند تا مراحل ساخت این تلسکوپ به پایان برسد تا از این نقطه ستارگان را رصد کنند. اگر این رصد خانه راه اندازی شود، شهر کاشان و قمصر به عنوان قطب نجوم منطقه اعلام خواهد شد. ما در حال حاضر به جایگاهی رسیدیم که به غیر از ساخت شیشه خام، می‌توانیم 90 درصد قطعات را در کشور بسازیم. ما هم اکنون دانش فنی طراحی اپتیک، مکانیک، کنترل و ... را کسب کرده‌ایم و به زودی می‌توانیم در این زمینه به خودکفایی برسیم؛ ما برای تحقق این منظور شرکت دانش بنیانی تاسیس و از شرکت‌های داخلی مختلفی برای ساخت قطعات این تلسکوپ استفاده کرده‌ایم. ما سال گذشته موفق شدیم اولین قطعه( یاتاقان هیدرو استاتیک) را برای نمونه بسازیم. این قطعه بسیار حساس است.ما نتوانستیم این قطعه را از اروپا تهیه کنیم به همین دلیل خودمان اقدام به ساختش کردیم. نتایج عملکرد این قطعه در آزمایش‌های اولیه بسیارخوب بود و به درستی کار می‌کرد. موفقیت در ساخت چنین قطعه‌ای نشان از توانایی محققان ایرانی در این زمینه دارد.

پس کیفیت این محصول با نمونه‌های مشابه خارجی کاملا برابری می‌کند؟
بله ما ادعا می‌کنیم این محصول نه تنها با نمونه‌های مشابه خارجی برابری می‌کند بلکه کیفیتی به مراتب بیشتر از آنها را هم دارد.

در حال حاضر تنها مشکل اجرای این طرح ، مساله تامین نشدن اعتبار مورد نظر است؟
خیر. تنها مشکل ما مساله تامین اعتبار نیست. مشکل اصلی ما تفاهم با سازمان مدیریت است. هم‌اکنون با این سازمان در حال مذاکره هستیم. متولیان این سازمان درک درستی از این طرح ندارند و دنبال این سوال هستند که راه اندازی چنین رصد خانه‌ای چه دردی از مردم دوا می‌کند. از دید من اگر دولت به این مساله توجه جدی کند، تمام مشکلات ما حل خواهد شد.

 

۲۵ آبان ۱۳۹۳

منبع: سینا

[mehdipersian 23,491]

اولین نور بر تلسکوپ رصدخانه ملی ایران تابید

آخرین گام در مرحلۀ تجمیع زیرمجموعه‌های تلسکوپ و تکمیل طرح رصدخانه ملی ایران با ثبت اولین نور تلسکوپ ۳.۴متری این رصدخانه برداشته شد

داده‌های تصاویر اولین نور نشان می­‌دهد تلسکوپ در ابتدای فرآیند، کیفیت تصویر ۰.۸ ثانیه قوسی منطبق بر دید نجومیِ متوسط سایت رصدی گرگش را در کانون اصلی و در گستره میدان دید ۲ دقیقه قوسی فراهم می کند. تصویر سیستم جفت‌کهکشان برخوردی Arp ۲۸۲ در فاصله ۳۲۰ میلیون سال نوری برای ثبت اولین نور جسم فراکهکشانی نشان دهنده قابلیت­ های فنی این تلسکوپ در نخستین شب رصد فنی است

 

تصاویر اولین نور این تلسکوپ انسجام مجموعه‌های اپتیک، مکانیک، سخت افزار و نرم افزار کنترل در یک پیکربندی متشکل از ده‌ها هزار قطعه مکانیکی و الکترونیکی را نشان می‌دهد. 

گفتنی است دوشنبه- ۷ تیرماه 1400 ساختمان رصد خانه ملی ایران افتتاح شده بود. رصد خانه ملی ایران بر روی قله گرگش در حوالی شهرستان کاشان به ارتفاع تقریبی ۳۶۰۰ متر از سطح دریا واقع شده است.

 

این رصدخانه از نظر سایز آینه و کیفیت عکس از ویژگی بالایی برخوردار است و جزء چند سایت برتر جهان محسوب می شود.

تمام اجزا و تجهیزات این تلسکوپ ساخت داخل است و با اجرای این مرکز، ایران جزء یکی از ۱۰ کشور دارای این تجهیزات می شود.

ویرایش شده در مهر 1 توسط mehdipersian

[zAa9 1,139]

2 hours قبل , mehdipersian گفت:

اولین نور بر تلسکوپ رصدخانه ملی ایران تابید.

درود و خدا قوت به شما 

 

آینه این تلسکوپ در خارج از کشور ساخته شده است.

ولی من متوجه نشدم کی آینه در مقر استقرار پیدا کرد؟ زمان مشخصی اعلام شده؟ چون سال ۱۴۰۰ آینه حاضر نشده بود.

 

و اینکه تصاویرش منتشر شده؟ اصلا قرار هست منتشر بشه برای عموم و علاقه مندان به نجوم؟

[mehdipersian 23,491]

دریافت "نخستین نور" آغاز مجموعه‌ای از فعالیت­‌هاست که هدف از آنها شناخت رفتار اپتیکی، کنترلی و مکانیکی تلسکوپ و سنجش ویژگی‌های اصلی تلسکوپ نظیر ابعاد لکه نوری در کانون و قابلیت کنترلیِ آن مانند هدف‌گیری و رهگیری تلسکوپ و همچنین عملکرد اپتیک فعال است.

23 minutes قبل , zAa9 گفت:

درود و خدا قوت به شما 

 

آینه این تلسکوپ در خارج از کشور ساخته شده است.

ولی من متوجه نشدم کی آینه در مقر استقرار پیدا کرد؟ زمان مشخصی اعلام شده؟ چون سال ۱۴۰۰ آینه حاضر نشده بود.

 

و اینکه تصاویرش منتشر شده؟ اصلا قرار هست منتشر بشه برای عموم و علاقه مندان به نجوم؟

ساخت و راه اندازی سامانۀ پیچیده لایه نشانی در سال 1401 به اتمام رسید تا شیشه‌های صیقل داده شده به آینه تبدیل شوند. این سامانه بزرگترین سامانه لایه نشانی در شرایط خلا بالاست. با انتقال و نصب آینه اولیه و ثانویۀ تلسکوپ، مهمترین و حساس‌ترین مرحلۀ اجراییِ این طرح به انجام رسید تا در مهرماه 1401 بر اساس برنامه تعیین شده قبلی نورگیری این تلسکوپ محقق شود. 

 

در سال 1401 تکمیل روکش آسفالت جاده اختصاصی رصدخانه ملی ایران به طول 11.5 کیلومتر و همچنین خط انتقال برق و فیبرنوری به قله 3600 متری گرگش انجام شد.

 

 

[zAa9 1,139]

4 hours قبل , mehdipersian گفت:

ممنونم از اطلاعات تکمیلیتون 

 

امیدوارم برای تبلیغ و شناسوندن بیشتر این تلسکوپ تصاویر رو با توجه به بافت و جنس کهکشان رنگی کنن و از رسانه ها منتشر بشه.

تصویر هیجان انگیزی هست واقعا...

بنظرم مهمترین پروژه علمی کشور طی چند دهه اخیر باشه!

[mehdipersian 23,491]

داده نمای تلسکوپ رصدخانه ی ملی ایران

در مهر ۱۴۰۱ تلسکوپ ساخت ایران رصدخانه ملی ایران تونست اولین تصویر خودش رو از کیهان دریافت کند. 

ویرایش شده در مهر 1 توسط mehdipersian

[zAa9 1,139]

انتقادی که من توی پیج یک شخص اهل نجوم و رصد از نخستین تصاویر رصدخانه ملی دیدم رو عیناً مینویسم:

 

" آیا تلسکوپ سیستم اپتیکی فعال یا تطبیق‌پذیر دارد؟

این تصویر (رنگی) و اولین تصویر (سیاه و سفید) خیلی بد هستند، اسکای سابترکت نشدن و رزولوشنشون به 0.65 ثانیه قوسی محدود هست. سنسور مورد استفاده چیه؟ اگر قرار هست رزولوشن ۰.۶۵ ثانیه قوسی باشه که یک تلسکوپ ۱۲ تا ۱۴ اینچ کافی بود!!!! "

ویرایش شده در مهر 1 توسط zAa9

[mehdipersian 23,491]

1 ساعت پیش, zAa9 گفت:

انتقادی که من توی پیج یک شخص اهل نجوم و رصد از نخستین تصاویر رصدخانه ملی دیدم رو عیناً مینویسم:

 

" آیا تلسکوپ سیستم اپتیکی فعال یا تطبیق‌پذیر دارد؟

این تصویر (رنگی) و اولین تصویر (سیاه و سفید) خیلی بد هستند، اسکای سابترکت نشدن و رزولوشنشون به 0.65 ثانیه قوسی محدود هست. سنسور مورد استفاده چیه؟ اگر قرار هست رزولوشن ۰.۶۵ ثانیه قوسی باشه که یک تلسکوپ ۱۲ تا ۱۴ اینچ کافی بود!!!! "

سلام 

جری گیلمور درباره تصاویر ثبت شده می گوید: آنها بسیار دیدنی و بسیار بهتر از حد انتظارند."

"رضا منصوری" اخترفیزیکدان نظری در دانشگاه صنعتی شریف که این پروژه را تا سال 2016 رهبری کرده و سال گذشته در مورد تلسکوپ این رصد خانه ابراز نگرانی کرده بود، می‌گوید: "اجرای علمی که امیدواریم تابستان آینده آغاز شود، کیفیت طراحی و ساخت تلسکوپ را نشان خواهد داد."

مهندسان هنوز باید کارهایی مانند یکپارچه سازی نرم افزار، تنظیم دقیق اپتیک فعال و نصب اولین ابزار علمی، یک دوربین تصویربرداری با کیفیت بالا را انجام دهند

 

منبع:

https://www.asriran.com/fa/news/862721/گزارش-مجله-علمی-ساینس-از-ثبت-نخستین-تصویر-تلسکوپ-ایرانی-رصدخانه-ملی-ایران-پیشرفت-ایران-در-اوج-تحریم-ها-شگفت-انگیز-است

 

نکته ی بسیار مهم در مورد این پروژه ی ملی:

 

تیم ایرانی آینه شیشه ای تلسکوپ را از یک شرکت آلمانی خریداری کرد. سپس مهندسان  پروژه مجبور شدند بفهمند که چگونه تقریبا هر چیز دیگری را به تنهایی بسازند. زاگو می‌گوید: "آنچه من را شگفت‌زده می‌کند این است که آنها دانش ساخت را به سرعت به دست آوردند."

ویرایش شده در مهر 1 توسط mehdipersian

[mehdipersian 23,491]

اکنون رصدخانه‌ی ایران واقع در قله گرگش کاشان، هشتمین رصدخانه‌ی حرفه‌ای در نیمکره‌ی شمالی زمین به‌شمار می‌رود.

حبیب خسروشاهی، رئیس رصدخانه ملی ایران، توضیحاتی درباره بیش از ۱۵ سال تلاش برای ساخت تلسکوپ ملی با ۷۰ هزار قطعه الکترونیکی ارائه میدهد.این رصد خانه ساخت دانشمندان ایرانی میباشد و افتخار علمی ایران است. 

https://www.aparat.com/v/dZ78M

ویرایش شده در مهر 1 توسط mehdipersian