شاه اسماعیل صفوی "بخش دوم"

[Che 2,529]

[center][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10270/006.jpg[/img][/center]


[size=5]جنگ های منطقه ی دیاربکر[/size]

[size=5][size=4]دیاربکر از گذشته های دور یکی از مناطق مهم و حساس در غرب ایران محصوب می شد و اینک شامل شش شهره : اورفه ، قرآمد ، ماردین ، جزیره ، حصن کیفا ، سعرت و دژهای مهم جملین ، ددو ، ارزن ، ایخو ، ساسون می گردید. موقعیت ویژه این ناحیه سبب شده بود که بسیاری از شهر های به همراه استحکاماتشان به صورت دژ هایی بسیار محکم و استوار درآیند.در این زمینه یکی از بازرگانان ونیزی شهر قرآمد را چنین توصیف میکند : ((قرآمد شهری بسیار بزرگ است که آن را امپراتور قسطنطین ( کنستانتین) بنا نمود. شعاع آن 10 تا 20 میل است و بر گرد آن باروئی از سنگ سیاد نهاده اند. در تمام محیط شهر 360 برج و کوشک ساخته اند. آنجا دارای 6 دروازه می باشد که سرجوخه ها و سربازان از آن به خوبی محافظت می کنند.سرجوخه هر دروازه 10 تا 20 سرباز را زیر فرمان دارد)).[/size][/size]
[size=5][size=4]برای فتح حصن کیا و سراسر دیاربکر که در اختیار سلطان خلیل شوهر خواهر شاه اسماعیل بود ، شاه اسماعیل استاجلو محمد بیگ یکی از وفادار ترین در دستگاه نظامی خود را در راس سپاهی 10.000 نفره بدان سو روانه کرد. سلطان خلیل بلافاصله ساز و برگ فراوان در داخل دو دژ بلند کوهستانی ذخیره نمود و در آنجا موضع گرفت.به نوشته ی ونیزیان محیط یکی از آنها یک میل و دیگر نیم میل بود. در قلعه ی بزرگتر اطلاق و مسکنی نبود و دژ همان کوهی بود سخت سراشیب که محیط آن را دیواری راست بالا رفته و پای کسی به آنجا نمی رسید مگر در یک قسمت که در آن نقطه برای دفاع از معبر دژ دیوار های بلند و برجهای فراوان ساخته بودند و سپاهیان مقیم دژ ، در آن برجها خانه داشتند.در دؤ کوچکتر سلطان خلیل به همراه خالخون خاتون همسرش ( خواهر شاه اسماعیل ) و سایرین سکونت داشتند.به فرمان استاجلو تمام امرای دیاربکر به همراه سپاهیان در این محل تجمع کردند و سپس چندین روز به جنگ پرداختند.تفنگها ، تیرو کمان و نیزه های کاری از پیش نبردند ، پس خمپاره انداز برنزی چهار دهانه را که در زمان سلطان یعقوب آق قویونلو ریخته بودند از ماردین بدانجا آوردند و به همراه بک خمپاره انداز دیگر که جوانی ارمنی به سبک ترکان یعنی یکپارچه برای استاجلو ساخته بود بکار گرفتند. این خمپاره دومی نصف طول خمپاره و دارای 5 دهانه بود......در قلعه نیز سه چهار تفنگ عراق عجمی وجود داشت که داری لوله های کوچکی بود که با تدبیری خاص آنها را به قنداق ها نصب کرده بود.این تفنگ ها به اندازه تفنگ های آرکبوز و بردشان بسیار زیاد بود.آنها نوعی کمان داشتند که به شکل کمانهای شاخی بود اما عمدا آنها را محکم تر از کمان هایی ساخته بودند که با دست کشیده میشد و دسته ای داشت با آلتی که با آن زه را میکشیدند شبیه آنچه ما به کار میبریم. در این کمانها به جای مهره قطعه آهنی تعبیه کرده اند.تیر های ترکان پر دارند و نوکشان تیز است و مسافتی عظیم را طی می کنند.از این کمان ها تقریبا 20 تا در یکی از این قلعه بود و گمان می کنم در دژ کوچکتر دیده باشم......در این شهر تپه ای قرار داشت که بر روی آن باروئی از چوب و تیر ساخته بودند و در آن عده ای از مردان با فلاخن آتش به قلعه پرتاب می کردند.همچنان که دژنشینان همین معامله را با مردم شهر انجام می دادند. این بارو را بر بلندترین نقطه شهر ساخته بودند و از آنجا سنگ های فراوان پرتاب می کردند.آن دو توپی را که گفتم متوجه دژ نمودند و گروه های دیدبانی را در هم کوبیدند و با این کار گزند بسیار به دژ نشینان رساندند و باعث شدند که عده زیادی کشته شوند.همچنین دیواری از تعداد بسیاری تیرهای بزرگ ساخته بودند که مانند پل بالا و پایین میرفت. این سنگر را در یک شب ساختند و هنگامیکه میخواستند یکی از توپها را آتش کنند آن را بالا می بردند و پس از تیراندازی آن را پایین می اوردند.به هر حال بسیاری از دو طرف کشته شدند....پیش از سپیده دم تا غروب آفتاب مهاجمان سازهای جنگی می نواختند.تا مدت دوماه که من در آنجا بودم پیوسته جنگ و ستیز بود و آنقدر ادامه یافت که استاجلو محمد آنجا را فتح نمود )).[/size][/size]
[size=5][size=4]آنچه در این گزارش جلب توجه می کند استفاده از توپ برای کوبیدن حصار قلاع بوده که فرمانده آتشبار ویژه خود را داشته است. در این زمینه گزارش دیگری از ونیزیها باقی مانده [/size][/size]است: (( در زمان اسماعیل دژوان بسیار مستحکم و زیدی بیگ بر آن حکم می راند.در پایین این دژ شهر بزرگی بود که مردم بیشتر ارمنی بودند ولی در خود دژ کردان سکونت داشتند.فرزندان این امیر بر دژ های پیرامون آن حکومت می کردند.شاه اسماعیل بیرام بیگ را با 10.000 لشکر به جنگ این امیر فرستاد.فرمانده توپخانه این سپاه شخصی ونیزی و نامش آقاموسی بیگ ترابوزانی بود. ...در اردوی جنگی بیرام بیگ دو توپ بود که پس از نیرنگی که از سوی زیدی بیگ به آنها زده شد دژ را با آتش توپ ها توانستند بگشایند)).

[size=5]جنگ با ازبکان[/size]



[center][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10270/510px-Shaybani.jpg[/img][/center]
[center][size=3][color=#ff0000]نگاره ای از شیبک خان[/color][/size][/center]


قبل از به قدرت رسیدن شاه اسماعیل ، ازبکان بعد از منکوب کردن آخرین بازماندگان تیموری و تصرف قلمرو انان ، سالها از طریق ماوراءالنهر به تاخت و تاز در ناحیه شمال شرقی ایران به ویژه خراسان پرداختند. شیبک خان ازبک که در سال 913 هـ مناطق مختلف خراسان را از پسران حسین بایقرا گرفته بود ، اینک نامه ای تهدید آمیز به شاه اسماعیل نوشت و او را به جنگ فرا خواند. اسماعیل نیز به دلیل گرفتاری های داخلی مدتی را مدرا گذراند. عاقبت سه سال بعد در ماه رجب ، چمن سلطانیه را به عنوان مقر اصلی تجمع نیروها برگزید ، سپس لشکریان را از نقاط مختلف همچون : عراق عرب ، عراق عجم ، فارس ، کرمان ، کردستان ، لرستان ، اران و آذربایجان تحت فرماندهی امیران و سرکردگان محلی یا فرمانروایان آنان آن ایالات و ولایات به آنجا احضار نمود. در اولین روز تجمع سپاهیان ، در اردوگاه پر تکلف و با شکوه (( فوج قوچیان )) را که به تازگی از بین صوفیان ، اشراف و بزرگان قزلباش تشکیل شده بود به همره یساولان و غلامان خاصه با گرز های طلایی در پشت تخت شاهانه از دو جانب صف کشیده بودند سپس ارکان دولت ، امرا و اعیان کشور به قدرت مکنت و استطاعت خود پیش کش های تقدیم نمودند. آنگاه صلای عیش نوش در انداختند و در پایان نوبت به عطا و بخشش شاهانه رسید . شاه به خزانه داران دستور داد اموال نفیس ، طلا ، نقره ، اسبان و شتران اصطبل و شترخانه شاهانه را بین سران و سرداران تقسیم نمیایند. سپس بعد از چند روز ارتش بزرگ او به حرکت درآمد. در زمان راهپیمایی هر روز به هنگام پگاه ، با غریو کوس و شیپور های کوچ که دشت و صحرا را در می نوردید ، سپاهیان در افواج و یگان های متعدد به دنبال پرچم های ویژه ی خود تحت امر افسران ارشد با نظم جاده را پشت سر می نهادند. در طی راه ( چاوشان سپاه ) با پرچم های سب و لباس های رسمی در پیشاپش صفوف لشکریان به حرکت د می امدند و شعر هایی را در مدح شاه نجف و ستایش آل رسول می خواندند. مردم شهر ها و روستا های سر راه نیز به تماشای این اردو بزرگ نظامی به نظاره می ایستادند و ابراز احساسات نموده و گاهی به گریه می افتند.
با ورود این ارتش به نواحی هرات ، شیبک خان به مرو گریخت. چون ادامه ی تعقیب سپاه شیبک خان و فتح قلاع آن نواحی بدون آلات حصار گیری که ارتش صفوی با خود به قدر کفایت نیاروده بود ، امکان نداشت ، بنابراین شاه اسماعیل و فرماندهانش دست به یک حیله ی حساب شده زدند. آنها نامه ای تحقیر آمیز به شیبک خان نوشتند که در آن آمده بود برای سرکوب شورشیان دیاربکر و آذربایجان از همین جا برخواهند گشت و مجددا به این سو خواهند آمد. پس نخست چادر های کهنه اردوگاه را به آتش کشیدند آنگاه 300 سوار را به فرماندهی امیر بیگ موصلو در همان نواحی به کمین گذاشتند. سپس خود به همره 17000 نفر از جنگاوران 13000 هزار نفر اردو بازار تظاهر به برگشت نمودند و حتی لشکریان را از روی پل رودخانه ی آن نواحی گذراندند و در نزدیکی محمود آباد در تاریکی شب اطراق کردند. فرمان آماده باش کامل به سرباز داده شد و جاسوسان و خبرچینان نیز به طور مرتب گزارش و خبر می آوردند.در چنین فضایی دستور صادر گردید تا همه رزمندگان قزلباش همچون آرایش میدان جنگ ، به صورت نیم دایره ای بنشینند و طناب دهانه ی اسبان خود را نیز به بازو بیاندازند. مشعل داران هم کهنه ی مشعل های خود را آغشته به روغن کرده و آماده ی آتش زدن نمایند.
از آنسو ازبکان که دشمن را در حال عقب نشینی دیدند به فکر تعقیب و شبیخون افتادند که مقابل حرکت اولیه ی آنان ، نخست 300 سوار قزلباش کمین کرده خود را ظاهر نمودند و پس از کر و فر و حرکات تحریک کننده ، ازبکان را به دنبال خود کشاندند و از پل روی رود نیز عبور دادند. در همین موقع عده ای از بیل داران و کلنگ داران سپاه قزلباش که در پستی بلندی های منطقه در تاریکی پنهان شده بودند بغتتا ( ناگهان ) از جایگاه خود بیرون امدند و پل را پشت سر ازبکان ویران کردند. ازبکان نیز بی خبر از همه جا ، به دنبال 300 سواره امیر بیگ ناگهان خود را در تاریکی شب در میان نیم دایره ی بزرگ مرکب از 17.000 لشکر شاه اسماعیل دیدند. به یکباره با بانگ چاوشان و جارچیان دسته ی مشعل داران مشعل ها را افروختند و فضای داخل کمین نیم دایره را همچون روز روشن نمودند.بلا فاصله بقیه ی جنگاروان هم به کشتار ازبکان پرداختند و جمع زیادی از آنها ، از جمله شیبک خان را از دم تیغ گذراندند. سر شیبک را بریدند و آن را پر از کاه کرده برای سلطان بایزید فرستادند. به قولی دیگر ، دست و پای وی را نیز بریدند و به حکام اطرف و اکناف مملکت سپردند و استخوان سرش را قدح مجلس بزم کردند.


[center][color=#008000][size=5]ادامه دارد . . . . .[/size][/color][/center]


[center][size=5][color=#800080]تمام حقوق این نوشته متعلق به military.ir هست و کپی از آن تنها با ذکر نام سایت و درج لینک صفحه بلا مانع است.[/color][/size][/center]


[size=5][color=#000000][size=4][b]سرچشمه : تاریخ چهار ساله ارتش ایران[/b][/size][/color][/size]
[size=5][color=#000000][size=4][b]نویسنده : اسدالله معطوفی[/b][/size][/color][/size]

[Stuka 8,826]

[quote]نمودند.بلا فاصله بقیه ی جنگاروان هم به کشتار ازبکان پرداختند و جمع زیادی از آنها ، از جمله شیبک خان را از دم تیغ گذراندند[/quote]

برخي ديگر از منابع ميگن دکه زير دست و پا سم اسبهاي خودي هنگام عقب نشيني کشته شد.


[quote]

. سر شیبک را بریدند و آن را پر از کاه کرده برای سلطان بایزید فرستادند. به قولی دیگر ، دست و پای وی را نیز بریدند و به حکام اطرف و اکناف مملکت سپردند و استخوان سرش را قدح مجلس بزم کردند.
[/quote]

فقط اين نبود.. مابقي شبيک خان هم خوراک قزل باشان شد اون هم خام خام!!!!

[quote]هنگامی که شاه اسماعیل پیکر شیبک خان را دید از شدت خشم سه ضربه شمشیر بر شکم او نواخت و دو دستش را قطع کرد و گفت که «هر کس که سر مرا دوست دارد، از گوشت دشمن من طعمه سازد» سربازان با شنیدن این سخن، به پیکر شیبک حمله بردند و برای خوردن گوشت بدن او به درگیری پرداختند. چنانکه «آن گوشت متعفن با خاک و خون آغشته را به نحوی از یکدیگر ربوده، تغذیه می‌کردند که چرغان شکاری در حال گرسنگی گوشت آهو را بدان رغبت از یکدیگر بربایند».[/quote]
[center]
[i]نبرد مرو بين شاه اسماعيل و شبيک خان[/i]

[img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10185/marv.jpg[/img][/center]

[Che 2,529]

کاوه جان همچنین آمده است که :

شاه اسماعیل فرمان داد که دست راست شیبک خان را نزد رستم روزافزون والی ساری و علی آباد مازندران ببرند. درویش بیگ یساول مأمور بردن آن شد و هنگامی که پیش رستم رسید آن دست را بر دامن او انداخت و گفت: «شاه می‌فرمایند گفته بودی که دست من است و دامن دولت شیبک خان. چون دست تو به دامن او نرسید، اینک دست شیبک خان و دامن نکبت تو»

لینک های مرتبط از جانب بنده :

http://www.military.ir/forums/topic/26853-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA/
http://www.military.ir/forums/topic/26825-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C%D9%87-1148-907-%D9%87%D9%80%D9%82-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%B6%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%86/