شاه اسماعیل صفوی " بخش سوم و نهایی "

[Che 2,529]

[center][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10270/021.jpg[/img][/center]



[size=5]ورود پرتغالی ها به خلیج پارس[/size]




[center][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10270/218342_615.jpg[/img][/center]

[size=5][size=4]خلیج پارس از گذشته های دور مورد توجه اقوام مختلف بوده و به عنوان یک شعبه ی بزرگ اقیانوس هند تا قلب دنیای قدیم پیش می رفت. سارگون به (( دریای سفلی)) که خلیج پارس کنونی است ، اشاره ی صریح نموده و در کتیبه های آشور نیز از جزیره ی به نام تیوون نامبرده شده است.[/size][/size]
[size=5][size=4]یکی از دلایل اهمیت این خلیج برای اقوام و ملتهای گذشته ، موقعیت تجاری آن در نواحی بحرین ، عمان ، مسقط ، سیراف ، کیش و هرمز بود.این تجارت مشمول کالا های گوناگون از جمله ادوات جنگی همچون تیر و کمان و مخصوصا شمشیر های هندی و مصری بود. وجود نفت نیز این اهمیت را دوچندان می نمود. آراتستن جغرافی دان معروف دنیای باستان اولین بار به قیر مایع در شمال خلیج پارس یعنی شوش و بابل اشاره نموده و قدرت آتش زایی آن را بسیار زیاد دانسته است. سپس استرابون از قول پوزیدونیوس از خصوصیت نفت در ((چشمه های نفت بابل که سفید و سیاه باشد)) ذکری به میان آورد.حال در زمان به قدرت رسیدن شاه اسماعیل نیز بار دیگر دول خارجی به ویژه اروپائیان نیم نگاهی به خلیج پارس انداخته بودند. قرن 16 میلادی اوج نهضت پروتستان ، وقایع رنسانس و پیشرفت های علمی و دانش در اروپا بود. بورژوازی رو به رشد در بخش هایی از این قاره /ف سیستم سرمایه داری را با شتاب به سوی توسعه میبرد.این توسعه مستلزم تلاش های استعماری ((کلنیالیسم)) در سرزمین های دیگر از جمله ایران بود عصر صفوی نیز می شد تا هم مواد خام مورد نیاز صنایع خود را تامین نمایند و هم بازار های جدید را بر روی کالا های تولیدی مانو فکتوری های بزرگ و کارخانه ها بگشایند.برای رسیدن به شرق ، راه رسیدن به خشکی به وسیله ی امپراتوری مقتدر عثمانی در آسیای صغیر سد شده بود. از این رو اروپائیان مدتی را صرف کشف راه های دریایی نمودند.در این مورد اسپانیایی ها از مدتی قبل کریستوف کلمب را به سال 1492م به سوی سواحل آمریکای مرکزی فرستادند. چندصباحی بعد امریکووسپوچی ایتالیایی در اقیانوس اطلس به سوی غرب به حرکت درآمد.[/size][/size]آنگاه دریانورد اسپانیایی ماژلان از طریق جنوب اقیانوس اطلس وارد اقیانوس آرام و سپس اقیانوس هند شد.در اواخر قرن 15م شاهزاده ی پرتغالی هانری دریانورد هم برای ورود به هند از طریق جنوب اقیانوس اطلس و جنوب آفریقا وارد اقیانوس هند شد و سپس خود را به مرکز ادویه رساند. این پویش و کوشش آنقدر ادامه داشت تا سر انجام توانستند راه نفوذ به مشرق زمین و آسیا را بیابند.ورود اروپائیان به ایران و خلیج پراس را باید از این زاویه نگریست. آنها برای نفوذ به ایران در درجه ی اول به دنبال تجارت ابریشم بودند. در این راه توجه به راه های دریایی،تاسیس نیروی دریایی ، استفاده از کشتی های جنگی و سلاحهای آتشین به ویژه توپ نقش موثری ایفا کردند.
تلاش پرتغالی ها برای ورود به خلیج پارس ، مصادف با زمان جنگ شاه اسماعیل با ازبکان شد. پرتغالی ها که بر اساس عهدنامه ی Tordesillas نیمکره ی شرقی زمین را در حیطه ی نفوذ خود قرار داده بودند ، به فرماندهی دریاسالار آلبوکرک Alfonsod Albuguergue از موقعیت استفاده نموده و پس از تصرف مسقط ، بندر سحار و خورفکان به سوی هرمز آمدند.همزمان با این وقایع ، حاکم هرمز کودک 12 ساله ی به نام سیف الدین بود که نیابت حکومت او را خواجه عطار به عهده داشت.عطار بلادرنگ به تجهیز سپاه و تهیه 400 کشتی و 2500 جنگجوی ((اهل جنگ در دریا)) پرداخت. او توانست با اجیر کردن جنگاوران مزدور ، 30.000 نفر را در شهر به حال آماده باش درآورد. تعداد 4000نفر نظامیان ایرانی بودند که در تیراندازی مهارت زیادی داشتند. اما پرتغالی ها نخست از جنگ پرهیز کرده و به تطمیع و تهدید رجال و عوامل حاکمیت درون جزیره هرمز پرداختند. این رجال و اشراف مقیم جزیره چون از وضع خاندان آق قویونلو مطلع بودند و شاه اسماعیل و ارتش وی را نیز در حال جنگ های داخلی می دیدند ، احتمال هر نوع کمک رسانی و حمایت مالی و نظامی از سوی آنان را غیر ممکن می دانستند. بر این اساس صلاح را بر آن دیدند که اطاعت از پرتغالی ها را بپذیرند و خود را تابع پادشاه آنان
دم مانوئل Dommanoel بدانند. بعلاوه با تقبل پرداخت خراج سالانه 15000 زرافین ، در زیر چتر حمایتی پرتغالی ها قرار می گرفتند.بر طرق پیمانی که آلبوکرک با آنها منعقد نمود، مقرر گردید مال التجاره پرتغالی ها از آن تاریخ به بعد از پرداخت عوارض گمرکی معاف گردند و به کالاهای خریداری شده از سوی پرتغالی ها نیز بیش از مالیاتی که اهالی جزیره می پرداختند، باجی تعلق نگیرد. همچنین بدون اجازه مخصوص پرتغالی ها هیچ یک از کشتی های غیر بومی حق نداشتند در خلیج پارس به تجارت بپردازند. بدین طریق تحت پوشش این قرارداد (1507م)، استیلا و نفوذ وسیع خویش را در خلیج فارس تحکیم بخشیدند. آلبوکرک بلافاصله شروع به ساختن قلعه مستحکم نظامی در جزیره هرمز در محلی به نام مورونا نمود. به دنبال این قلعه تجارت خانه ای بزرگ نیز در هرمز تآسیس کرد تا به کار تجارت و داد و ستد کالاها بپردازد.
شاه اسماعیل با شنیدن این اخبار، هیئتی را نزد فرمانروای هرمز فرستاد و مالیات سالیانه و همیشگی را مطالبه نمود. اما حاکم هرمز با مراجعه به کرک، از پرداخت هر نوع خراجی سر باز زد و مقداری گلوله توپ، باروت و تفنگ را به عنوان سنبل تهدید برای شاه ایران فرستاد. هرچند بعده ها تسلط شاه اسماعیل بر هرمز مثجل گردید، ولی مدتی بعد با آغاز جنگ ایران و عثمانی، پرتغالی ها به همراه 26 کشتی و 2200 نظامی زبده باره دیگر به هرمز آمدند و بر شدت تقاضا ها و اخذ امتیازات خود افزودند. به دنبال این وقایع سفیر شاه اسماعیل نزد پرتغالی ها به جزیره هرمز آمدند و با پیشنهاد صرف نظر کردن از خواسته های ایران، از آنان در برابره ارتش عثمانی تقاضای توپ خانه و اسلحه آتشین نمود.
آنها نیز شرایط مطروحه را پذیرفتند و تعدادی توپ، تفنگ، و استادان پرتغالی را برای توپ ریزی در اختیار ایرانی ها نهادند. به نوشته سرهنگ ویلسن، شاه ایران نیز به سه شرط نفوذ و تسلط پرتغالی ها را بر هرمز پذیرفت، الف: نیروی دریایی پرتغال در لشکر کشی ایرانی ها به قطیف و بحرین مساعدت لازم را بنماید. ب: پرتغالی ها در خاموش کردن اغتشاش و شورش مکران به شاه اسماعیل کمک کنند. پ: ایرانی ها و پرتغالی ها با هم متحد شده و بر ضد عثمانی ها وارد جنگ شوند.


[size=5]اختلافات ایران و عثمانی و جنگ چالدران[/size]

تا سال های 918 هـ روابط ایران و عثمانی به تدریج و به دلایل متعدد رو به تیرگی نهاده بود.از جلمه پادشاهان عثمانی به بهانه آنکه خلیفه اسلامند در پی توسعه طلبی در شرق و غرب بر آمده بودند. رسمیت یافتن مذهب شیعه در ایران به وسیله ی شاه اسماعیل ، مرزهای شرقی را بر توسعه طلبی عثمانی ها بست و زمینه ی وحدت ملی را نیز در درون ایران استحکام بخشید. بعلاوه دربار صفوی هم از مخالفان دولت عثمانی و فعالیت مریدان صفوی در قلمرو عثمانی به حمایت پرداخت و شرایط را کاملا برای بهانه گیری و تدارک جنگ توسط عثمانی ها مهیا نمود. سرانجام در سال 918 هـ سلطان سلیم اول یکی از معروف ترین و قدرتمند ترین سلاطین عثمانی به سلطنت رسید. او از همان آغاز حکومتش آنقدر بر آتش اختلاف شیعه و سنی دمید تا توانست زمینه تهییج افکار عمومی را برای جنگ علیه ایرانیان آماده کنند. سیاست غیر عاقلانه وی به قتل عام شیعیان قلمرو حکومتش نیز انجامید و عاقبت هم در سال 920 هـ پس از بسیج 120.000 نیرو به سوی ملت روانه شد. شاه اسماعیل نیز که در طی این مدت سعی کرده بود با تماس های مکرر با شارلکن فرمانروای امپراتوری مقدس روم، اتحادیه ای برای اقدام مشترک علیه عثمانی تشکیل دهد، به ناچار منتظر نماند و در طی گزارشات و اخبار نگران کننده جاسوسان خود، آماده مصاف شد. بار دیگر جنگ آوران از سراسر ایالات و ولایات فراخوانده شدند. در بین این گزارش های ویژه خان محمد استاجلو نیز به تبریز رسید که خبر از تجمع قوای عثمانی ها در ارزروم و حرکت اردوی عظیم آنها به سوی آذربایجان می داد. در دربار و بین اهالی پایتخت (تبریز) ولوله و غوغا برپا شد. شاه باره دیگر بر شتاب احضار نیرو ها افزود. بسیاری از والیان و حکام ایالات، ولایات و شهرها نیروهایی تحت امر خود را که غالبا سوار عشایر بوده اند، به سوی آذربایجان سرازیر کردند. برخی نیز مثل دیو سلطان سردار معروف ایران به دلیل دوری راه، از بلخ به حرکت در آمد و پس از پایان جنگ به منطقه رسید. انبوهی تعداد سربازان دشمن از یکسو و تجهیزات آنها از جمله توپ خانه از سویی دیگر، موجب نگرانی شاه و افسران عالی رتبه ایرانی شده بود. بنابراین به ((کنکاش زدن)) پرداختند و یک شورای عالی نظامی تشکیل دادند که افرار مهم آن عبارت بودند از: قراخان، خان محمدخان، امیر خان ترکمان، نور علی خلیفه ارملو، دورمش خان، حسین خان، منتش خان و بسیاری از امرا قزلباش، که همگی معتقد بودند چاره ای جز رو در رو شدن با دشمن وجود ندارد. در اولین نبرد رو ارتش بزرگ در جلگه چالدران واقع در نزدیکی خوی در برابر هم قرار گرفتند و به صف آرایی پرداختند. تعداد نفرات ارتش ایران را در این جنگ مولف حبیب السیر 12.000 نفر و مولف عالم آرای 18.000 نفر ثبت کردند. عثمانی ها قسمت عمده لشکریان خود را به همراه واحد توپخانه، بر روی تپه ای واقع در قلب اردوگاه نظامی مستقر کرده بودند که به دور آنها عراده های متعدد چیده شده بود. در میان هر دو عراده نیز با خامه ای از پوست گاو سنگر بندی که نموده و تفنگ چیان را در پشت آنها جان پناه دادند تا به هنگام اعلام آتش، به تیر اندازی بپردازند. در صف آرایی آنان در جناح راست جنگاوران اناتولی و در جناح چپ جنگجویان زبده عثمانی قرار گرفتند. سلطان سلیم هم خود به همراه تعدادی از رزمندگان دلی و بی باک بر فراز یک تپه در معسکر (لشکرگاه) که به دورش عراده های توپ و چپر چیده شده بود استقرار یافت تا بر میدان جنگ و چگونگی نبرد سربازانش نظارت نماید.
ارتش ایران نیز به میمنه ، میسره و قلب آرایش داده شد و شاه اسماعیل 28 ساله خود در قلب سپاه جای گرفت. سربازان قسمت میسره ، قزبالش های کلاه قرمزی بودند که انواع زره ها و خود ها رو در برداشتند. زره آنها از قطعات فولادینی ساخته شده بود که بر روی سینه و بالای بازوان قفل میگردید.این نوع زره ها در آذربایجان ساخته میشدند و بر نوع شیرازی اش ارجحیت داشت.زره اسبان (برگستوان) سواره نظام شباهت زیادی به نوع مشابه ساخت سوریه داشت و از جنس مس بود.برای حفاظت سر از ضربات شمشیر،گرز،نیزه و زوبین، از کلاهخود های بسیار سنگین استفاده کرده بودند آنچنانکه گاه از قابلیت تحرک عملیاتی سواره ها می کاست.از این گروه ، تعدادی به نیزه،شمشیر،زوبین و انواع زره و کلاهخود مسلح بودند و تعداد دیگر تیر و کمان،گرز و سپر در اختیار داشتد.
جنگ با طلاع آفتاب و نواختن آلات موسیقی از جمله طبلهای بزرگ آغاز گردید.شاه خود شخصا درمیان سربازانش میجنگید.ریچارد نولز صحنه ی آوردگاه را چنین توصیف کرده است : (( ارتش ایران حدود 30.000 نفر و ارتش عثمانیها 100.000 نفر بودند... بر اثر چکاچک سلاح این تعداد نظامیان غباری از که زمین برمیخواست و دودی که از دهانه ی توپهای عثمانی به هوا بلند می شد نه کسی کسی را میدید و نه گوش کسی چیزی میشنید.غرش توپ ها اسبان را هراسان کرده و سواره های دو طرف توانایی آرام کردن آنها را نداشتند و هرج و مرج شدیدی به وجود آمد بود)).
عالم آرای عباسی نیز چنین نوشته است: ((....پس شاه فرمود که طبل جنگ را به نوازش در آوردند.چون صدای طبل به گوش سلطان سلیم رسید گفت مگر شیخ اوغلی(منظور شاه اسماعیل است) نگریخته که پیش از ما طبل جنگ می نوازد؟شما نیز طبل بنوازید....چون روز دیگر شد سلیمگفت وزیر اعظم او سوار گردد و صف آرائی نماید. او نیز 7 صف بست و دست راست و دست چپ و در صف مددان دو صف دست راست و دست چپ سه صف تیپ بسته شد و در صف دیگر کخ چرخچی بودند ، 9 صف بسته گردید.قیصر فرمود ملقوچ اوغلی چون کوه البرز در پیش صف چرخچی بایستد با 3000 کس و طرح بوده باشد.از این جانب هم سپاه قزلباش هم 3 صف بستند و شاه عالم پناه خود در قلب و پای علم فرمود سلطان ابراهیم برادرش بایستند با علما و فضلا و صدر اسلام میر سید شرف الدین و خود در یک طرف طرح شد....برای چون صفوف قتال و جدال آراسته گردید، قیصر ملقوچ اوغلی را به سوی شهریار(اسماعیل) فرستاد.او نیز در میدان نعره کشید و بگفت آی سپاه قزلباش شیخ اوغلی و سلطان سلیم را به تماشای این جنگ آورده ام.....پس شاه اسماعیل به سوی او بیامد و با او به نبرد و نیزه بازی بسیار پرداخت....یا شمشیر سر وی را مثل پنیر تر و چغندر خام از هم بشکافت و با اسبش چهارپاره نمود...درحالیکه قیصر با تمام لشکر و قزلباش ها با تمام امرا به نظاره جنگ آنان مشغول بودند)).
انجللو نیز درباره ی این جنگ چنین نگاشته است: ((.....نخست ثلث لشکر صفوی به فرماندهی محمد بیگ استاجلو بر سمت عثمانی که از جنگجویان اناتولی بودند هجوم بردند و آنها را تار و مار کرده و از دم تیغ گذراندند...ام با هجوم سردار عثمانی سنان پاشا به همراه سربازان روم ایلی دوباره جنگی شدید در گرفت و خان استاجلو سر از تنش جدا گردید و پیکر بی جان وی را پیش شاه اسماعیل صفوی فرستادند. چون نوبت به هجوم دومین لشکر کلاه سرخ رسید چنان از خودگذشتگی کردند که سربازان عثمانی گریختند و به قرارگاه ینی چری و توپخانه عقب نشستند. اما سنان پاشا همه را با نبوغ خود نظام داد و با یک هجوم بزرگ سپاهیان صفوی را تار و مار کرد و اردوگاه آنها با غنائم بسیار از جمله یکی از زنان شاه اسماعیل به چنگ عثمانی ها افتاد)). به اعتقاد این سفیر ونیزی ، عامل اصلی و قطعی در نتیجه ی جنگ چالدران(پیروزی عثمانی ها) فقط استفاده از توپ و تفنگ های فراوان آنها بود. ارتش ایران هم از زمان اوزن حسن مقداری توپ و تفنگ در اختیار داشت ، اینک بعد از قطع رابطه با جمهوری ونیز تقریبا استفاده از این دو سلاح آتشین را متروک کرده بود.
غیاث الدین خواند میر نیز درباره ی نقش موثر توپخانه و یگانهای تفنگ چی عثمانی ها می نویسد : (( توپ چیان و تفنگ چیان گاه ناگهان 5000 نفره با هم شلیک نموده و صدای مهیبی در فضا می پیچید و فضا را از دود آکنده می نمود....تعدادی از امرای لشکر اسماعیل نیز به تیر تفنگها هلاک گردیدند)).
به علاوه نقش گردان های ینی چری ارتش عثمانی را نباید دور از نظر داشت.آنها نیرو های تعلیم چریکی Guerrilla و جنگجویان توانمندی بودند که در تمام جنگ های یکی از عوامل پیروزی سپاه عثمانی به حساب می امدند.ینی چری ها نخست سپاه پیاده ای بودند که در قرن 8هـق توسط ارخان پسر عثمان از میان جوانان مسیحی گروگان گرفته شده، به وجود آمدند.آنها تحت شدید ترین شرایط به مشق و تعلیم جنگی می پرداختند و از همان سال های تاسیس ، نقش عمده ای در فتوحات سلاطین عثمانی ایفا نمودند.این گروه تا قرن 13هـ در ارتش عثمانی ماندگار شدند.ولی در همین قرن پس از شورش بزرگی که تا مرز یک کودتا ی خونین پیش رفت ، توسط سلطان محمود خان ثانی به سال 1241هـ منحل شدند.
جنگاوران ایرانی هم در این جدال بزرگ رشادت و شجاعت بسیاری از خود نشان دادند ولی به دلیل عدم وجود تجهیزات آتشین، قبل از غروب آفتاب شکست را پذیرفتند. پس از این شکست شاه اسماعیل به همراه چند سرباز قزلباش بر روی تپه ای مشرف بر صحنه جنگ رفت و با نواختن کرنای مخصوص که همیشه صوفیان را بلافاصله جمعه میکرد، فقط توانست 300 نفر را جمع کند ، زیرا بقیه کشته،اسیر یا گریخته بودند.فردای آن روز تعدادی از امرای قزلباش ، سرداران و فرماندهان نظامی اسیر شده را به دستور سلطان عثمانی گردن زدند.سپس گروهی زبده از آنان به سرفرماندهی احمد پاشا هرسکلی اوغلو به سوی تبریز تاختند.شاه اسماعیل و افسران بلند پایه وی که تعداد زیادی هم نمیشدند ، در برابر این تهاجم و تعاقب ، استراتژی ((زمین سوخته)) را در پیش گرفتند. انان از حدود ارزنجان تا پیرامون شهر تبریز را از هر نوع آذوقه و علوفه خالی کردند و وجبی زمین آباد و کیسه ای گندم باقی نگذاشتند. اتفاقا بعد از اسماعیل ، سپاهیان فرزندش تهماسب نیز در یکی از جنگ های بزرگ با سلطان سلیم در حین عقب نشینی، منطقه خشک و ویران شده ای به درازای 800 کیلومتر و پهنای 200 تا 250 کیلومتر به وجود آوردند آنچانکه سربازان عثمانی را با بی آبی و آذوقگی شدید مواجه کردند.
اما با وجود اتخاذ چنین تاکتیکی،دشمن خود را به تبریز رساند.در این شهر خزائن و حرمسرای شاه ایران به دست ترکان عثمانی افتاد.سلیم خود در 6 سپتامبر 1514م وارد تبریز شد و فتح نامه ای برای سلطان مصر، خان کریمه ، عبیدالله خان ازبک و ولیعهدش فرستاد. آنگاه بعد از هشت روز به همراه گروهی از سپاهیان عازم سرزمین خود گردیدند.این گروه به هنگام برگشت نخجوان،ایروان، فارس و ارزروم را نیز تصرف کردند. از این سفر جنگی و از میان غنائم بدست آمده از اردوگاه نظامی ایرانیان و خزائن تبریز ، سلاح ها و ادوات جنگی بسیار نصیب ترکان شد که آنها را به استامبول منتقل کردند. از این سلاح های هم اکنون آلبوم کاملی در موزه جنگی ترکیه به نام موزه ی طوپقاپوسرای به یادگار باقی مانده است.


[center][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/10270/Yavuz_Sultan_I__Selim_Han.jpg[/img][/center]
[center][size=3][color=#ff0000]نگاره ای از سلطان سلیم ملقب به یاووز[/color][/size][/center]

چند صباحی بعد از رفتن سلطان سلیم ، شهر تبریز ، به خاطر مقاومت ملی - مردمی در برابر اشغالگران عثمانی، آزاد شد و شاه اسماعیل دوباره به آنجا بازگشت و به ترمیم خرابی ها پرداخت.ولی این شکست و بازتاب طولانی اش تاثیر بسیار نامطلوبی بر روان و شخصیت وی نهاد و تا زمان مرگش 930هـ هرگز این خاطره تلخ را فراموش نکرد.



[center][size=5][color=#00ff00]"پایان پیکار های شاه اسماعیل نخست صفوی"[/color][/size][/center]

[center][size=5][color=#800080]تمام حقوق این نوشته متعلق به military.ir و کپی از آن تنها با ذکر نام سایت و درج لینک صفحه بلا مانع است.[/color][/size][/center]

[size=5][color=#800080][b][size=4]===========[/size][/b][/color][/size]
[size=5][color=#800080][b][size=4]سرچشمه : تاریخ چهارهزار ساله ارتش ایران[/size][/b][/color][/size]
[size=5][color=#800080][b][size=4]نویسنده : اسدالله معطوفی[/size][/b][/color][/size]
[size=5][color=#800080][b][size=4]===========[/size][/b][/color][/size]

[size=5][color=#800080][b][size=4]لینک های مرتبط از جانب بنده :[/size][/b][/color][/size]

[url="http://www.military.ir/forums/topic/26870-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AF%D9%88%D9%85/#entry361065"]http://www.military....وم/#entry361065[/url]
[url="http://www.military.ir/forums/topic/26853-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA/"]http://www.military....-صفوی-بخش-نخست/[/url]
[url="http://www.military.ir/forums/topic/26825-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C%D9%87-1148-907-%D9%87%D9%80%D9%82-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%B6%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%86/"]http://www.military....ـق-به-انضمام-ن/[/url]

[SSADEGHS 3,041]

[quote]جنگ با طلاع آفتاب و نواختن آلات موسیقی از جمله طبلهای بزرگ آغاز گردید.شاه خود شخصا درمیان سربازانش میجنگید[/quote]

در رابطه با شاهان سلسله صفوی دلیری و مردانگی اونها { بالاخص شاه اسماعیل و عباس بزرگ } بسیار چشمگیر است ، اغلب در سنینی بسیار کم بسیار دلیر و جنگاور بودند فی المثل شاه عباس بزرگ در 14 سالگی در خراسان تاج بر سر گذاشت و تا 18 سالگی قزوین را فتح و بر تخت نشست
در رابطه با نبرد نابرابر چالدران ، شاید هر کس پیش از آن که پیروزی ترکان عثمانی را به یاد بیاورد ، از جان گذشتگی سربازان و فرماندهان جان بر کف ایرانی را به یاد بیاورد .

[VenomSnake 8,260]

[quote name='SSADEGHS' timestamp='1391115078' post='362471']
در رابطه با شاهان سلسله صفوی دلیری و مردانگی اونها { بالاخص شاه اسماعیل و عباس بزرگ } بسیار چشمگیر است ، اغلب در سنینی بسیار کم بسیار دلیر و جنگاور بودند فی المثل شاه عباس بزرگ در 14 سالگی در خراسان تاج بر سر گذاشت و تا 18 سالگی قزوین را فتح و بر تخت نشست
در رابطه با نبرد نابرابر چالدران ، شاید هر کس پیش از آن که پیروزی ترکان عثمانی را به یاد بیاورد ، از جان گذشتگی سربازان و فرماندهان جان بر کف ایرانی را به یاد بیاورد .
[/quote]

البته دلاوری شاه طهماسب در مقابل ازبکان در حالیکه تقریبا 17 ساله بود رو هم اضافه بفرمایید. ایستادگی شخص شاه باعث شد سپاه ایران که در حال فرار بود دوباره جمع بشه و ازبکها رو شکست بده.