آشنایی با سیستم شستشوی پیشرانه های جت «Cyclean»

[Farhud 595]

[center][url="http://www.hotup.ir/upload/beja_b32d002d-de43-4ae0-805c-cb9889caffb9.large.jpg"]http://www.hotup.ir/upload/beja_b32d002d-de43-4ae0-805c-cb9889caffb9.large.jpg[/url][/center]


موتور های تمیز کارایی بهتری داشته و سوخت کمتری مصرف می کنند.
گرد و خاک و کثافات در مرحله های کمپرسور یک موتور جت می تواند باعث کاهش کارایی موتور و افزایش مصرف سوخت شود به همین دلیل تولید کننده ها و شرکت های تعمیر و نگهداری،تعمیر و تعمیرات اسلسی (MRO) مانند شرکت لوفت هانزا تکنیک در حال سرمایه گذاری بر روی روش های جدید شستشوی داخلی موتورهای جت هستند اما علاوه بر نیازهای فنی،کاربردی بودن فرایند شستشو نیز مسئله مهمی است.برای مثال اگر صحبت از تمیز کردن داخل موتورهای جت می شود،شرکت لوفت هانزا تکنیک تجربه زیادی در توسعه چنین روش هایی دارد.سیستم Cyclean آنها به عنوان یک محصول تجاری تولید شده و اکنون در حال انجام مراحل ثبت است.برخلاف دیگر سیستم ها در Cyclean آب به صورت مستقیم فقط درون مرحله های کمپرسور پشت فن پاشیده می شود.

[center][url="http://www.hotup.ir/upload/o8ap_cycleanenginewash_10137845.jpg"]http://www.hotup.ir/upload/o8ap_cycleanenginewash_10137845.jpg[/url][/center]

به گفته یکی از مهندسان شرکت لوفت هانزا تکنیک ،سیستم های قبلی ضعف های بسیاری داشتند.برای تیم طراحی فقط موضوع برطرف کردن مسائل مربوط به فن آوری شستشو و موتور نبود بلکه آنها به کل موضوع را از دید تعمیر و نگهداری هواپیما نگاه کردند.در سیستم های قدیمی تر لازم بود تعدادی از قطعات موتور یا هواپیما بعد از تکمیل شدن فرآیند شستشوجهت به کار انداختن موتور جابجا شده یا برای انجام آن هواپیما به محل مخصوصی برده شود.هدفی که در اینجا وجود داشت جلوگیری از انجام کارهای تعمیر و نگهداری هواپیما قبل و بعد از فرآیند شستشوی موتور بود به طوری که در کیفیت و کارایی این فرآیند،تغییری بوجود نیاید.اعمال این تغییرات در طراحی باعث صرفه جویی در وقت و هزینه و حذف مرحله کشیدن هواپیما به محل مخصوص می شود.شایان توجه است شرکت های هواپیمایی نیاز به سیستم هایی دارند که بتوانند به صورت روزمره از آن استفاده کرده و پیچیدگی بالایی نیز نداشته باشد به طوری که بتوان در طول زمان های روی زمین شبانه به راحتی آنها را مورد استفاده قرار داد.همچنین این فرایند نباید زمان زیادی به طول انجامد و این امکان نیز وجود داشته باشد که تکنیسین ها همزمان در کاکپیت و یا بر روی موتور به انجام وظایف دیگر برسند.
قلب سیستم Cyclean قاب (Jig) مخصوص طراحی شده برای اسپینر است که به طور مستقیم روی دماغه نصب می شود و لوله های اسپری آب میان پره های فن دقیقا روبروی کمپرسور قرار می گیرند.جهت رساندن آب به قاب گردنده،یک کوپلینگ هیدرولیکی بین لوله ها و قاب اسپری کننده قرار گرفته است.در نتیجه در فرایند شستشو،آلودگی از پره های فن به داخل موتور برده نمی شود که یکی از مزایای سیستم Cyclean است.

[center][url="http://www.hotup.ir/upload/gxy_cycleansvcpg.jpg"]http://www.hotup.ir/upload/gxy_cycleansvcpg.jpg[/url][/center]

یکی دیگر از مزایای این سیستم این است که تاثیری در روغن کاری پره های فن ندارد.دراین سیستم آب از طریق افشانک ها با فشار نزدیک به 100 بار و دمای 70 درجه سانتی گراد به داخل موتور اسپری می شود و تمام فرایند حدود یک ساعت به طول می انجامد.در عمل تکنیسین ها قاب را از طریق دسته های کوچکی به موتور متصل می کنند.سپس موتور بوسیله APU و یا هوای خارجی گردانده شده و آب به درون مراحل کمپرسور کشیده می شود.
در طول فرایند شستشو ،موتور بسته به نوع آن با آهنگی سه یا چهار بار گردانده می شود.در خور نگرش است آب استفاده شده از طریق مخازن فولادی و یا سازه های مخصوص برای استفاده مجدد،روی موتورهای بعدی جمع آوری می شود.برای مثال یکی از مشتریان این سیستم،هواپیمای MD-11 بوده که آب از ارتفاع 9 متری سطح زمین که محل نصب موتورهاست جمع آوری می شود.
لوفت هانزا تکنیک صرفه جویی سالانه در هزینه های هواپیما را که با استفاده از سیستم Cyclean بدست می آید برای هواپیمایی مانند بوئینگ 737 و یا ارباس A320 حدود 30000دلار و برای هواپیمایی مانند بوئینگ 747-400حدود240هزار دلار تخمین می زند.علاوه بر کاهش مصرف سوخت و انتشار گاز CO2شستشوی موتور،عمر خدمتی آن را افزایش می دهد.
طبق نظر متخصصان لوفت هانزا تکنیک بهتر است برای یک هواپیمای میان برد و یا دوربرد،شستشوی موتور هر 2000 ساعت و یا دوبار در سال انجام شود.موتور جت های منطقه ای باید در دوره های کوتاه تری شستشو شوند که دوره های 500 ساعتی را شامل می شود.

[center][url="http://www.hotup.ir/upload/4hrh_dscf0391.jpg"]http://www.hotup.ir/upload/4hrh_dscf0391.jpg[/url][/center]

کمپانی «پرات اند ویتنی»نیز یک سیستم شستشوی موتور تولید کرده که لوله های اسپری آب ، جلوی فن قرار گرفته اند.در طول فرایند شستشو،آب خالص بدون استفاده از هرگونه مواد شوینده و یا حلال به کار برده می شود. در انتهای موتور،آب استفاده شده جمع آوری و فیلتر شده دوباره در یک سیستم بسته بکار برده می شود.
فرایند شستشوی موتور شامل سیکل های کوتاه متوالی بوده و 45 تا 90 دقیقه به طول می انجامد.بعد از هر سیکل،کاربر میزان آلودگی در آب خارج شده از موتور را سنجیده و تا زمانی که دیگر آلودگی در موتور باقی نماند.فرایند تکرار می شود.در طی این کار بسته به اندازه موتور 200 تا 400 لیتر آب مصرف می شود.
به گفته «بیل مونتانیل» از بخش تعمیر و نگهداری کمپانی «پرات اند ویتنی»موتور تمیز با کارایی بهتری کار کرده و سوخت کمتری مصرف می کند.هوا از روی سطح تمیز بهتر جریان می یابد،این در حالی است که از روی سطوح کثیف ،گردش های ناخواسته انجام داده که در نتیجه موتور برای دستیابی به توان بالاتر تحت فشار قرار می گیرد.این امر در کمپرسور های کم فشار و پرفشار موتور مشهودتر است.بعد از شستشو،موتور با دمای پائین تری کار می کند که در نتیجه عمر خدمتی موتور افزایش می یابد.




منبع:ماهنامه نوآور – سال پنجم ، شماره 52