دفاع از آبادان در سال اول جنگ تحمیلی

[Arash 7,048]

تدوین: سرتیپ 2 ستاد نجاتعلی صادقی گویا

 

مقدمه

صدام حسین و طراحان نظامی ارتش بعثی عراق مدت زمان وصول به اهداف اصلی در خوزستان را 3 تا 7 روز پیش بینی کرده بودند، اما چنین برآوردي تحقق نیافت و نیروهاي عراقی تا مدت 10 روز نتوانستند به حاشیه خارجی شهرخرمشهر برسندونبردخرمشهربیش ازیکماه طول کشید وسرانجام ارتش متجاوزعراق دردسترسی به هدف نهایی خود دراین منطقه که اشغال جزیره آبادان وتهدید بندرماهشهروبندرامام خمینی بود به کلی ناموفق وناکام ماند.

دشمن برآورد نموده بود، مسافت 15 کیلومتري شلمچه تا خرمشهر را درظرف یکروز طی نماید ودرمدت 2 تا 3 روز نیزخرمشهر را اشغال نماید. پس ازعبور ازپل خرمشهر- آبادان، جزیره آبادان را نیز درظرف چند ساعت یا چند روز( مانندهمان عملیات چند ساعته که 11 سال بعد درتصرف کویت داشت) و درظرف کمتراز یکهفته، ارتش عراق به مهمترین هدف سیاسی نظامی خود که اشغال تمام کرانه شمالی اروندرود باشد برسد.

شهرستان آبادان درقسمت جنوبی استان خوزستان واقع و ازشمال به شهرستانهاي شادگان وخرمشهر، ازمشرق وجنوب به خلیج فارس و ازجنوب غربی ومغرب با عراق مرزمشترك دارد.آبادان مرکز شهرستان آبادان است. این شهرستان دو رود مهم به نامهاي اروندرود وبهمن شیر داردکه نقش مهمی در زمان جنگ وعملیاتهاي گوناگون داشته اند.جمعیت شهرستان آبادان قبل از جنگ تحمیلی و طبق سرشماري سال 1355 تعداد 376،911 نفر ثبت شده است که ازاین تعداد 81 درصد شهرنشین و 19 درصد روستا نشین بوده اند. اهالی شهرستان علاوه براشتغال درصنایع مربوط به صنعت نفت، به کشاورزي، باغداري، به ویژه پرورش نخل خرما، ماهیگیري، بازرگانی، کارگري وصنایع دستی اشتغال دارند. جزیرۀ آبادان ناحیه اي به طول حدود 64 کیلومتر وعرض 3 تا 20 کیلومتر که با آبهاي خلیج فارس ازجنوب وسه رود کارون درشمال وغرب، بهمنشیرازشرق واروندرود ازجنوب محصورشده است.

شهرآبادان درباریکترین قسمت عرض جزیره، درمنتهی الیه شمالغربی جزیرۀ آبادان و 10 کیلومتري جنوب شرقی خرمشهر ومابین رودخانه بهمنشیر ازشمال واروندرود ازجنوب و کارون ازشمال وغرب قرارگرفته است. شهر آبادان درارتفاع حدود 3 متري ازسطح آبهاي آزاد وداراي آب وهواي گرم ومرطوب است. بالاترین درجه حرارت آن 49 درجه سانتیگراد در اوایل تیر وکمترین آن به 2- درجه در اوایل بهمن ماه میرسد. میانگین بارش سالانه آن به 236 میلیمتر میرسد. بندرآبادان در 16 کیلومتري جنوب بندرخرمشهر ودر ساحل اروندرود واز بنادرمهم ایران است. براساس سالنامۀ آماري 1383 ، سالانه 12621 تن انواع کالا وارد و 100110 تن از این بندر صادر میشود.

کلیه تاسیسات و تجهیزات آن متعلق به وزارت نفت است واسکله هاي آن اختصاص به صدور موادنقتی و ورود ماشین آلات شرکت مذکور دارد. شهر آبادان داراي فرودگاه بین المللی است وبه سبب بندري بودن شهر، کشتیهاي زیادي درآب رفت و آمد دارند. آبادان درپیش ازاسلام وجود داشته وبطلمیوس ازآن یاد کرده است. در زمان حکومت حزب بعث درعراق، درسال 1347 ادعاي تجزیه خوزستان و الحاق آن به عراق ازسرگرفته شد. دراین جریان دولت عراق مبادرت به تغییراساسی  جغرافیایی خوزستان درکتابها و نقشه ها کرد وآبادان به صورت « عبادان » چاپ میشد.

 

 

پس ازپیروزي انقلاب اسلامی ایران، سالهاي 1358 ونیمه اول سال 1359 ، عوامل ضد انقلاب با پشتیبانی وتحریک حکومت بعثی عراق، دست به اقدامات خرابکارانه درسطح شهر زدند که ازجمله آن، انفجار بمب درمحوطه پالایشگاه آبادان در 23 خرداد 1358 ،تخریب پل واقع درنهر محربی ، و نهرابوالفضل درسوم دي 1358 ، انفجارچند لوله نفت و گازدرشمال آبادان در 16 اسفند 1358 انفجار بمب درسه نقطه شهر در 27 فروردین 1359 ، کشف سلاح ومهمات قاچاق، انفجار بمب درکنار ترانسفورماتور شرکت، چند درگیري پاسداران با ضد انقلاب و بالاخره کشف یک بمب در زیر . خطوط لولۀ نفت شمال آبادان در 21 شهریور 1359

آبادان به سبب قرار گرفتن درنزدیکی مرزونیز داشتن پالایشگاه مهم کشور، ازنخستین روزهاي جنگ با تهاجم دشمن روبه رو شد وتا پایان دفاع مقدس با منازعات جنگ درگیربوده است. این شهردرطول دفاع محل رشادت ودلاوريهاي بسیار رزمندگان بومی،غیربومی وبسیجیان نیروهاي مسلح خودي بوده ونیزمحل شهادت تعدادي ازشهدای گرانقدر جنگ تحمیلی است.پالایشگاه آبادان تا سال 1324 خورشیدي / 1945 میلادي، بزرگترین پالایشگاه جهان ومرکزعمده صدور فرآوردههاي نفتی به شمارمی آمد. این پالایشگاه درسال 1288 شمسی ویکسال بعد ازفوران اولین چاه نفت درمسجد سلیمان احداث آن آغاز وسال 1291 شمسی اولین محموله نفت ازآن صادر گردید.

تولیدات این پالایشگاه بیش از 100 نوع میرسید که نفت سفید، بنزین خودرو وهواپیما، نفت کوره، قیر، نفت گاز وانواع حلاّلها مهمترین آنها است. پیش ازآغازجنگ، ظرفیت پالایش نفت دراین پالایشگاه 600 هزاربشکه در روز بود که نفت خام مصرفی آن ازدو شبکۀ خطوط لوله نفت ازمناطق نفت خیز دریافت میشد.مجتمع پتروشیمی آبادان نیز درکنار پالایشگاه قراردارد وبهره برداري ازآن ازسال 1348 آغازگردید. درمدتی بیش ازنیم قرن، فرآوردههاي نفتی پالایشگاه آبادان ازاین بندرصادر میشد.

درسالهاي اخیر به علت افزایش ظرفیت نفتکشهاي جهان ومحدودیت عمق و وسعت اروندرود، با احداث چهارخط لوله ازپالایشگاه آبادان به بندرامام خمینی در 112 کیلومتري  آبادان، نفت تصفیه شده براي تحویل به نفتکشهاي بزرگ، به آنجا منتقل میشود.

 

آبادان درجنگ تحمیلی

توجه: در این مجموعه، با توجه به موضوع اصلی که دربارۀ دفاع ازآبادان است، فقط به موارد برجسته دراین منطقه اشاره شده است. براي اطلاع از فعالیت همزمان در سایرمناطق درگیرسرتاسرمرز ایران وعراق ونیز اقدامات دفاعی مجموعه نیروهاي مسلح کشور جمهوري اسلامی ایران، نیاز است به منابع کاملترکه گویاي تمام وقایع جبهۀ جنگ و نیروهاي درگیر آن باشد، مراجعه شود.

درمنطقۀ عملیاتی خرمشهر- آبادان، نخستین فعالیتهاي دشمن، از کرانه نهرخَین بین پاسگاه حدود تا پاسگاه خین آغاز گردید. نیروهاي مرزي عراق بطورمکرر پاسگاه مرزي حدود، پاسگاه مؤمن وپاسگاه خین را زیرآتش گرفتند. برخوردهاي متناوب ازفروردین 59 تا آغازجنگ، در دهه سوم شهریورماه تشدید گردید. به طوريکه روز 21 شهریور، تبادل آتش بین پاسگاههاي ایرانی وعراقی درکرانه نهرخین درتمام مدت روزو روزهاي بعد نیز تبادل آتش و درگیري ادامه داشت. 

 

روز 26 شهریور 59 :

صدام حسین، رئیس جمهوري عراق، در ساعات شب در تلویزیون عراق سخنرانی کرد و اعلام نمود: قرارداد 1975 الجزایر مردود است؛ کلیه آبراه شط العرب( اروندرود) جزو آبهاي ساحلی عراق است؛ آنچه که براساس قرارداد الجزایر باید به ایران واگذار شود، نخواهیم داد، وآن چه باید میگرفتیم، با زورخواهیم گرفت

درهمین روز(1359/6/26) اطلاعیه شماره 1 ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامی ایران، با امضاي سرتیپ فلاحی، جهت آگاهی ملت عزیز ایران از رسانه هاي کشور منتشر شد. دراین اطلاعیه 3 صفحه اي گزارشی ازحملات وتجاوزات زمینی وهوایی ارتش عراق و درمقابل آن،اقدامات دفاعی نیروهاي خودي وبرآورد تلفات وخسارات طرفین را در درگیري سرتاسر مرز دوکشوراز روز 10 تا 23 شهریور 59 ارائه داده است

 

روز 27 شهریور:

ضمن تبادل آتش پراکنده، آرامش نسبی درمرز برقرار بود و براثر مقاومت دلیرانه یگانهاي نیروي زمینی ارتش جمهوري اسلامی ایران وپشتیبانی ارزندۀ نیروي هوایی،سربازان عراقی به مواضع قبلی خودعقب نشینی کردند. برآوردکلی چنین بود که درعملیات روز26 شهریور ضربات سختی به نیروهاي عراقی وارد شده است.

 

روز 28 شهریور 59 :

ناوچه هاي عراقی مانع حرکت کشتیهاي تجاري را با پرچم ایران شدند.از روز 28 شهریور، ناوچه هاي عراقی اقدام به کنترل کامل اروندرود کردند ومانع حرکت کشتیهاي تجاري با پرچم ایران شدند. بنابراین برخوردهاي مرزي، علاوه بر زمینی، درمرزآبی نیز آغاز گردید.

ارتش متجاوز عراق درآغاز نبرد، لشکرهاي 3 زرهی و 5 مکانیزه را با عناصر تقویتی ازلشکر 11 پیاده ویگانهاي مستقردیگر درشرق بصره را واردعمل نمود. لشکر 3 زرهی با نیروهاي تقویتی درمحور تنومه – شلمچه- خرمشهر براي اشغال خرمشهروآبادان پیشروي نمود. بعد ازمواجه شدن با یگانهاي مدافع خودي ومقاومت دلیرانه مردم منطقه، نیروهاي دیگري را براي تقویت لشکر 3 گسیل نمود. از جمله تیپ 33 نیروي مخصوص که درنبردهاي خیابانی خرمشهرنفش فعالی داشت. لشکر 3 زرهی که قرارگاه اصلی تک کننده به خرمشهر و آبادان بود، یگانهاي سازمانی آن عبارت بودند از:

- قرارگاه لشکر تیپ 6 زرهی شامل سه گردان تانک و یک گردان مکانیزه.

- تیپ 12 زرهی شامل چهار گردان تانک ومکانیزه

- تیپ 8 مکانیزه شامل 4 گردان مکانیزه و تانک

- گردان شناسایی

- 5 گردان توپخانه

- 2 گردان پدافند هوایی به اضافه 2 آتشبار مستقل

- 1 گروهان شیمیایی

- 3 گردان خدمات

- 1 گردان مهندسی رزمی

- 1 گردان پل

- 1 گردان مخابرات

- پشتیبانی خدمات رزمی لشکر

علاوه بریگانهاي یاد شده تعدادي تیپ وگردانهاي مختلف درمنطقۀ بصره وکرانۀ اروندرود مستقر بودند که درصورت لزوم قادر بودند درتقویت یگانهاي منطقه عملیاتی خرمشهر- آبادان قرار گیرند.

نیروهاي دفاعی خودي درمنطقه عملیاتی غرب خرمشهر وکرانۀ شمالی اروندرود وجزیرۀ آبادان درجبهه اي به عرض بیش از 100 کیلومترعبارت بودند از:

- گردان 151 دژ از لشکر 92

- گردان 232 تانک از تیپ 1 لشکر 92

- گردان 165 مکانیزه از تیپ 1 لشکر 92

- پایگاه دریایی خرمشهر با یک گردان تکاوران دریایی

- هنگ ژاندارمري آبادان

- گردان ساحلی ژاندارمري خسروآباد

- رزمندگان سپاهی و نیروهاي داوطلب

- یک آتشبار 175 م.م دوربرد ازگردان 387 درمنطقه خرمشهر، یک آتشبار 130 م.م برد بلند ازگردان 341 درجزیرۀ آبادان، قُصبه، ویک آتشبارکاتیوشا مجموعاً ازگروه 22 توپخانه شهرضا.

لازم به ذکر است که بقیه یگانهاي لشکر 92 و یگان مأمور به آن درجبهه اي به طول 500 کیلومتراز مهران تا دهانه فاو گسترش یافته بودند. سایریگانهاي باقیماندۀ نزاجا در منطقۀ عملیاتی غرب وشمالغرب گسترش یافته و با دشمن درگیر بودند و تعداد دیگري ازیگانهاي نزاجا که خارج ازمناطق عملیاتی داخلی ومرزي قرارداشتند. با توجه به امکانات و محدودیتهاي ترابري موجود به سمت مناطق عملیاتی و مأموریت تعیین شده در حرکت بودند.

جمع کل استعداد رزمی یگانهاي نام برده شده درمنطقۀ خرمشهر وآبادان کمتراز یک تیپ مکانیزه ارتش عراق بود، گردان 232 تانک کمتر از 60 درصد استعداد رزمی خود را داشت، گردان 165 مکانیزه و 151 دژ نیز درهمین شرایط بودند.تعداد رزمندگان سپاه پاسداران ونیروهاي مردمی نیز قبل ازآغازجنگ چندان قابل ملاحظه نبود وتعداد این نفرات درکمتر از 10 پاسگاه مرزي غرب خرمشهر وجزیره مینو به 100 نفرمیرسید و به جنگ افزارسبک مسلح بودند.با مقایسۀ توان رزمی نیروهاي متجاوزعراق با توان رزمی نیروهاي رزمنده خودي دراین منطقه عملیات به نسبت 4 به 1 به نفع دشمن بود.

طبق اصول برآوردهاي نظامی، هرنیروي مکانیزه و زرهی حمله ور با چنین برتري نسبی درزمین باز وبدون موانع طبیعی ومصنوعی بایستی بتواند بیش از 5 کیلومتردرساعت پیشروي کند وظرف چندساعت به حاشیه شهرخرمشهر رسیده وحداکثر ظرف چند روز شهر را اشغال کند. برهمین مبنا بود که صدام حسین وطراحان نظامی ارتش بعثی عراق مدت زمان وصول به اهداف اصلی درخوزستان را 3 تا 7 روز پیش بینی کرده بودند، اما چنین برآوردي تحقق نیافت ونیروهاي عراقی تا مدت 10 روز نتوانستند به حاشیه خارجی شهرخرمشهر برسند ونبردخرمشهربیش ازیکماه طول کشید وسرانجام ارتش متجاوزعراق دردسترسی به هدف نهایی خود دراین منطقه که اشغال جزیره آبادان وتهدید بندر ماهشهرو بندرامام خمینی بود به کلی ناموفق وناکام ماند.

به دنبال اعلام اولتیماتوم سیاسی دولت عراق به ایران دربارۀ جزایرسه گانه درغرب تنگه هرمزنیروهاي زمینی عراق درطول مرزایران تقویت گردیدند. ازآنزمان تا آغازرسمی تحمیل جنگ سراسري ازطرف دشمن، درگیريهاي پراکنده نظامی در مرز دو کشورادامه داشت.

 

ادامه دارد .....

 

منبع

[Arash 7,048]

ساعت 3:35 روز 28 شهریور 59 :

پایگاه دریایی خرمشهر که به نام ستادعملیات دریایی جنوب عمل میکرد، به نیروي دریایی ایران گزارش داد که برابراعلام فرمانداري آبادان قراراست روزبعد دو کشتی وارد اروندرود شوند. طبق روش جاري، حرکت کشتیها دراین آبراه، به مقامات بندري فاوعراق اطلاع داده شد. مقامات عراقی اظهارکردند که کلیه کشتیها بایستی با پرچم عراق به اروندرود وارد ویا از آن خارج شوند، درغیراینصورت حق ورود ویا خروج ازاروندرود را ندارند. با این پیام، عملاً حالت جنگی درمنطقه اروندرود به وجود آمد ودرهمانروز، تشکیل ستاد عملیاتی مشترك به فرماندهی پایگاه دریایی خرمشهر رسمیت یافت.

شبیه این پیام عراقیها به اداره بندرخرمشهر و ازطریق سازمان بنادروکشتیرانی درساعت 5:30 همانروزبه نیروي دریایی اعلام گردید. عراقیها به اداره بندرخرمشهر پاسخ داده بودند که کلیه برنامهها بایستی براساس مقررات قبل ازانعقاد قراردادالجزایرانجام گیرد.

 

روز 29 شهریور 59 : آماده باش کامل یگانهاي دریایی وتشدید درگیري درقلمروآبی دو کشور

نیروي دریایی ارتش جمهوري اسلامی ایران در 29 شهریور 59 به تمام یگانهاي دریایی آماده باش کامل داد و به پایگاه دریایی خرمشهر نیز دستورداد که کلیه کشتیهاي تجاري ایرانی وخارجی را که در اروندرود در رفت و آمد هستند، خارج کند وبه بنادر دیگرایران اعزام نماید.تخلیه کشتیها آغاز گردید، اما فرصت براي این کارکافی نبود. ساعت 12:30 تعداد 3 فروند کشتی لایروب وساعت 15:00 تعداد 3 فروند کشتی تجاري به حرکت درآمدند.

سازمان دولتی بنادرعراق به مدیرکل ایرانی بندرخرمشهر پیام فرستاد که شما در 20 سپتامبر1980(29 شهریور)، مقررات بین المللی وهمچنین قوانین مصوبۀ ما دربارۀ کشتیرانی در شط العرب ( اروندرود ) را که به وسیله این مقام معین گردیده، با راهنمایی کردن کشتی آرژانتینی « ریوایگوز » و کشتی « ایران بدر » بدون اجازه این مقام وبدون گرفتن راهنما وافراشتن پرچم عراق بر روي دکل کشتیهاي مذکور، نقض کرده اید. ما شما را مسئول عواقب این نقض مقررات میشناسیم.

ساعت 21:57 ، یعنی حدود یک ساعت ونیم بعد ازپیام داده شده، پایگاه دریایی به نیروي دریایی اعلام کرد که تعدادي کشتی تجاري و لایروب شامل 3 فروند لایروب و 2 فروند کشتی تجاري براي خروج از اروندرود حرکت کردند. لایروبها و یک کشتی تجاري بدون خطرخارج شدند، اما کشتی تجاري « ایران بدر » زیرآتش نیروهاي عراقی قرار گرفت و به گل نشست، تعدادي از افراد آن زخمی وشهید شدند.علاوه برآن 2 بارج بزرگ که در دهانۀ فاو قرار داشتند با 27 نفر افراد گمرك و گارد ساحلی وغواص زیرآتش نیروهاي عراقی قرارگرفتند و تعدادي ازآنان زخمی شدند. این افراد، بارجها را رها کرده وتوانستند باحرکت ازنقاط کم عمق آب، خود را به ساحل برسانند که احتمالاً چند نفري ازآنان شهید شدند. یک ناوچه گارد ساحلی نیز آتش گرفت و یک قایق تندرو سپاه پاسداران نیزغرق و تعدادي از افراد سپاه مجروح شدند.

بدین ترتیب به سبب عدم امکان خروج سریع کشتیهاي موجود، بیش از 60 کشتی دراروندرود برجاي ماندند و دچارسوانح جنگ تحمیلی شدند.از طرفی برابراطلاعات واصله، سازمان دولتی بنادرعراق به کلیه شرکتهاي خطوط کشتیرانی خارجی تلکس نموده بود که ورود وخروج کلیه کشتیها درشط العرب براي تمام بنادرکه شامل بنادر ایران نیز میگردد، با داشتن راهنماي عراقی وبالا بردن پرچم عراق و واریز نمودن عوارض بندري، به حساب سازمان دولتی بنادرعراق اجباري است. این دستورات از تاریخ 17 سپتامبر 1980(26 شهریور 59 ) اجرا میگردد. در روز 29 شهریور، منطقه دریایی خرمشهر گزارش داد که به دو فروند ناوچه عراقی آتش گشوده ویکی از ناوچه هاي عراقی راغرق کرده و دیگري درپشت جزیره ام الرصاص متوقف شده است.منطقه دریایی بوشهر، گشتزنی رزمی درخلیج فارس را آغاز نمود و ازپایگاه هوایی بوشهردرخواست نمود که 4 فروند هواپیما، آمادۀ اسکورت کشتیها باشند. ناوشکن سام و ناو خارك به تنگه هرمز اعزام شدند. نیروهاي دفاعی جزایرخارك، ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ نیزتقویت شدند.

در برخوردهاي اروند یک ناوچه گارد ساحلی ژاندارمري آسیب سختی دید وتعدادي ازنفرات آن زخمی و تعدادي هم مفقود الاثر گشتند.به ناو بایندر دستور داده شد بین خارك و دهانۀ فاو مستقروآماده باشد از کشتیهاي ایران دردهانۀ اروندرود پشتیبانی کند.

ساعت 18:30 روز 29 شهریور، ناوچه شماره 4 عراقی که درکرانۀ جزیره ام الرصاص مستقر بود با آتش توپخانۀ ایران غرق شد. در این روز درقلمرو زمین نیز درکرانه اروندرود، برخوردهایی بین نیروهاي ایرانی وعراقی به وجود آمد. پاسگاه خرمان درکرانه نهر خین در زیرآتش توپخانۀ دشمن قرارگرفت ودرگیري دراین پاسگاه ازساعت 12:30 شروع شد. با توجه به اینکه یگانهاي توپخانه وخمپاره اندازهاي عراقی در اجراي آتش علیه مواضع نیروهاي ایرانی فعال شده بودند، لشکر 92 به ستاد اروند دستورداد کلیه مواضع توپخانه وخمپاره اندازهاي دشمن را زیرآتش قراردهند.

 

روز 30 شهریور: آتشباران خرمشهر وآبادان، درگیري ناوچه ها واحضار منقضی خدمتهاي سال 1356

- آتش دشمن روي تاسیسات پایگاه دریایی خرمشهر

- ادامۀ درگیري با آتش ازخسروآباد تا آبادان

- واردعمل شدن 4 فروند هواپیماي اف- 4 نیروي هوایی ارتش به منظورانهدام ناوچه هاي عراقی در اروندرود

- درگیري ناوچه هاي خودي و دشمن

- آتش گرفتن قسمتی ازپالایشگاه آبادان دراثر اصابت گلوله هاي دشمن

بالاخره نیروي دریایی ارتش دریک دستورقاطع ابلاغ کرد کشتیهایی که ملیت عراقی با پرچم عراقی هستند، غرق ومنهدم گردند. کشتیهاي ملیت دیگري که با پرچم عراق هستند، براي تیراندازي کسب دستور گردد. هرگونه شناورهاي اسکورت عراق منهدم گردند. در این روز یک فروند بالگرد نیروي دریایی که نیروهاي رزمنده را پشتیبانی میکرد، به سیم کابل برق درکوي ذوالفقاري برخورد کرد و سقوط نمود. ناخدا عسکر محتاج :rose:  خلبان، ناوبان یکم عزیزي :rose:   کمک خلبان و مهناوي گروکانی  :rose:  شهید شدند.

بدین ترتیب ازبعدازظهر روز 30 شهریورماه نبردهاي دریایی با پشتیبانی هوایی عملا آغاز گردید.این وضع درحالی بود که یگانهاي زمینی طرفین نیزدراین منطقه درگیرو تبادل آتش میکردند.ناوچه 65 پایی مقابل جزیرۀ مینوغرق شد وخدمۀ آن 8 نفرشهید و 11 نفرمجروح شدند. ازناوچه دیگر 5 نفرمفقود و 7 نفرمجروح گردیدند. درساعت 16:02 هواپیماهاي ایرانی که براي پشتیبانی شناورهاي خودي به پرواز درآمدند، یک ناوچه کلاس پی عراق را منهدم کردند.

دراینروز اطلاعیه شماره 7 ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامی ایران صادرو درآن، کلیه پرسنل وظیفه درجات افسري، درجه داري و سربازي وظیفه که خدمت زیر پرچم خود را در سال 1356 به پایان رسانیده بودند، احضاروموظف شدند از روز 1359/7/1 خود را به مرکز ژاندارمري محل اقامت خود معرفی و درادامه راجع به حقوق آنان دردوره خدمت احتیاط ونیز حفظ مشاغل آنان که دراستخدام دولتی هستند، دستورات لازم صادر شده بود. یک فروند کشتی تجارتی به نام « آزادي » درحوالی خورموسی مورد اصابت گلوله سلاح سنگین دشمن قرار گرفت وتوسط ناو بایندر ازنیروي دریایی ارتش، با یک فروند یدك کش ازمنطقه خارج گردید.وزارت امورخارجه عراق، دراین تاریخ نامه اي را در 5 صفحه جهت توجیه اعمال خصمانه خودبه تعدادي ازسازمانهاي وشخصیتهاي بین المللی ارسال نمود. درآن، ضمن اشاره به مفاد قرارداد 1975 ، گفته بود، چون ایران به تعهدات خود عمل ننموده، بنابراین عراق حق دارد با اعمال زورحقوق خود را به دست آورد... در حالیکه تمام ادعاهاي بیان شده واقعیت نداشت وهیچکدام نیز براي آغاز جنگ قابل قبول کسی نبود.

 

ادامه دارد ......

[Arash 7,048]

روز 31 شهریور 59 ، آغاز جنگ:

 

در ادامۀ حوادث، روز 31 شهریورماه، نیروي دریایی به نیروي رزمی 421 دستورداد، درصورتیکه دشمن پالایشگاه آبادان وتاسیسات پتروشیمی بندرامام خمینی را موردحمله قراردهد،تاسیسات بندربصره وکارخانه پتروشیمی آن، مورد حمله هوایی قرارگیرد واهداف نظامی واقتصادي دربصره، زبیرو شُعیبِیه گلوله باران شوند. ضمناً تاکید شد که به تاسیسات غیرنظامی عراق آسیبی وارد نشود.

درساعت 13:30 ، توپخانه عراق، تاسیسات گارد ساحلی ایران را درکرانۀ اروند گلوله باران کرد. درهمین زمان بودکه حملۀ سراسري وهمه جانبۀ نیروي هوایی عراق به شهرهاي ایران آغازشد.با این ترتیب جنگ اعلام نشده عراق که ازاوایل سال 1359 عملا شروع شده بود، به طور رسمی ازساعت 13:30 روز 31 شهریور 1359 آغاز شد.

 

 

هواپیماهاي دشمن درساعت 16:45 همین روز براي باردوم با 5 فروندهواپیماي میگ به خرمشهروآبادان حمله کردند وبه فرودگاه آبادان خسارت وارد نمودند. همزمان با حمله هوایی به منطقه خرمشهروآبادان، توپخانه هاي دوربردعراق، ازکرانۀ جنوبی اروندرود، آبادان را زیرآتش گرفتند وبه تاسیسات نفت خسارت وارد نمودند.متعاقب شلیک یک گلوله تانک تی 72 درپادگان درساعت 11 روز 31 شهریورماه توسط صدام حسین، رئیس جمهوري عراق، به سوي مرزهاي ایران وبه دنبال حملات هوایی به شهرهاي داخلی و مرزي جمهوري اسلامی، تلاش همه جانبۀ نیروي زمینی عراق آغازشد ومواضع نظامی وتاسیسات غیرنظامی ایران درنزدیکی مرز زیر آتش سنگین عراق قرارگرفت که ازنظرطبقه بندي نوع آتشها، آتش تهیه محسوب میشد. نیروي هوایی عراق نیز دراین آتش تهیه شرکت داشت.

- ساعت 18:00 پس از اجراي آتشهاي سنگین، حرکت لشکرهاي عراقی به طرف مرز آغاز شد.

- ساعت 18:10 خرمشهروآبادان براي سومین بار دراین روز بمباران شدند.

- ساعت 19:00 همین روز، اولین اعلامیه ستاد نیروهاي مسلح عراق از رادیو بغداد خوانده شد که درآن اشاره به حملات هوایی خود به شهرها وفرودگاههاي ایران شامل: فرودگاههاي مهرآباد،بوشهر، دزفول، همدان، اصفهان، تبریز، امیدیه، کرمانشاه و اهواز کرده بود.

صدوراین اعلامیه، اعتراف آشکار و رسمی عراق نسبت به شروع حمله وتجاوزبه خاك جمهوري اسلامی ایران است. هرچندعراق کوشید که این تجاوز را دفاع وانمود نماید، اما سرانجام باطل بودن آن، برهمۀ جهانیان، معلوم وآشکارشد.

درمنطقۀ عملیاتی خرمشهر- آبادان علاوه برتهاجمات هوایی، بیشترین آتش زمینی ازکرانۀ دور اروندرود روانۀ تاسیسات نفتی آبادان وتاسیسات دریایی وترمینال وگمرك خرمشهرگردید.درمرز زمینی فشاردشمن ازجبهۀ شلمچه آغاز شد ونیروهاي ارتش بعث عراق تلاش کردندشلمچه را اشغال کنند وتا ساعت 18:00 آن روز پاسگاه رامحاصره کردند، اما نیروهاي مدافع پاسگاه که ترکیبی ازعناصرنیروي زمینی، ژاندارمري وسپاه پاسداران بودند،موفق شدندعناصردشمن را ازحوالی پاسگاه دورسازند.هدف نیروهاي دشمن که ازمرز شلمچه وارد شدند، تصرف خرمشهر وآبادان بود. بنابراین همانطورکه دراین مجموعه ملاحظه میگردد،امکان تفکیک عملیات نظامی دشمن براي آبادان تامرحلۀ سقوط خرمشهر وجود ندارد. به ویژه آتشهاي توپخانه وهوایی دشمن که همزمان براین دوشهر وارد میشد.با هرقدمی که دشمن به خرمشهر نزدیک میشد، به همین نسبت نیزبه آبادان نزدیک وخطرسقوط آن بیشترمیشد.با توجه به چنین پیوستگی موضوع، با آنکه موضوع بحث این مجموعه « دفاع از آبادان» است اما باید حوادث دفاع خرمشهرنیزدرکنارآن، براي فهم بیشترمخاطبان بیان گردد.

 

 

رزمندگان دلاورجمهوري اسلامی ایران، با وجودکمبودها درمقایسه با نیروهاي دشمن وبا وجود آنکه در زمینهاي بازمنطقه آشکارا ناظر گسترش لشکرهاي زرهی ومکانیزه عراق درمقابل خود بودند ومیدانستند که کلیه توان رزمی نیروهاي مسلح ایران، درهمان خط مقدم گسترش یافته ودرپشت جبهه نیرویی وجود ندارد، با اراده اي جدي آماده بودند که درراه خدا ودین او ودفاع ازشرف وحیثیت ملت ایران وتمامیت ارضی میهن اسلامی تا مرحلۀ شهادت بجنگند.همین رزمندگان باچند آتشبارتوپخانۀ محدود، درجبهه اي به طول 30 کیلومتر، پاسخ آتش چندین گردان توپخانۀ دشمن را میدادند.

با شروع تاریکی شب اول مهرماه، نیروهاي عراقی تلاش کردند پاسگاههاي مرزي را درتمام طول مرز اشغال کنند تا درحملۀ همه جانبۀ روزاول مهرماه، درمقابل خودمقاومتی نداشته باشند، ولی مدافعان پاسگاهها دلیرانه مقاومت کردند وغیرازچند پاسگاه مرزي، دشمن نتوانست نیروي تامین خودي را به عقب براند، همین مقاومت اولیه، ازنظر روانی تاثیر بسیارمهمی درکل جنگ داشت.این پایداري شجاعانه کاملا برخلاف انتظار نیروهاي عراقی بود، به آنها تفهیم شده بود به جزمقاومت مرزي بسیارضعیف، دیگرمقاومتی روبه روي آنها نخواهدبود وبه سادگی به اهداف تعیین شده دست مییابند، ولی درهمان برخورد اول، خلاف این وعده براي سربازان عراقی ثابت شد.

 

اطلاعیه شماره 20 ستاد مشترك ارتش در روز 31 شهریور 59 به شرح زیر صادر شد:

هم میهنان عزیزومسلمان ایران،

طبق گزارشهاي واصله، تلفات وضایعات ارتش عراق تا ساعت 22:00 روزسی و یکم شهریورماه که مورد تایید میباشد به این شرح به آگاهی میرساند:

- هواپیماي میگ سرنگون شدۀ عراق 11 فروند

- ناوچه موشک اندازغرق شده 4 فروند

ضمناً دراثرآتش شدید توپخانه هاي ارتش جمهوري اسلامی ایران، تاسیسات وکارخانۀ تولید گازفاو، منهدم شد وپایگاههاي هوایی شعیبیه وسیحان به وسیله آتش نیروي هوایی ارتش جمهوري اسلامی ایران درهم کوبیده و منهدم گردیده است.درگیري درمناطق مرزي خوزستان بین نیروهاي رزمی ارتش جمهوري اسلامی ایران ونیروهاي رزمی ارتش عراق به شدت ادامه دارد و نتیجۀ ضایعات وتلفات متعاقبا به استحضار ملت مبارز و قهرمان ایران میرسد

 

 

روزاول مهرماه: تهاجم گستردۀ مرزي

روزاول مهرماه، همزمان با حملۀ دشمن درتمام طول 1500 کیلومتري مرز دوطرف، درمنطقه نبرد خرمشهر وآبادان نیزبا فشارنیروهاي مانوري دشمن درمرز شلمچه، آتش سنگین دشمن ازجنوب اروندرود برتمام منطقۀ خرمشهروآبادان روانه گردید. براي خنثی کردن آتش دشمن، به توپخانۀ دوربرد ایران دستورداده شده با تمام امکان، تاسیسات اقتصادي بصره وفاو را زیرآتش خود قراردهد. بدین ترتیب نبرد توپخانه ها ازهمان آغازجنگ به صورت یک عنصر بسیارمهم جنگ جلوه گر شد.

در روز اول جنگ، لطمات وخرابیهاي وارده برمناطق مسکونی ومردم غیرنظامی شامل:کودك، زن و مرد، بیش ازتلفات وخسارات نظامی بود.در روزاول جنگ، نیروهاي خودي موفق شده بودند درمنطقۀ شلمچه، دشمن را به عقب برانند. با وجود برتري کامل متجاوز درروز اول جنگ، دشمن نتوانست مقاومت نیروهاي ایران را درخط مرز درهم بشکند ومجبور به توقف درمواضع نزدیک مرز شد.دشمن برآورد نموده بود مسافت 15 کیلومتري شلمچه تا خرمشهر را درظرف یک روزطی نماید ودرمدت 2 تا 3 روز نیزخرمشهر را اشغال نماید. پس ازعبوراز پل خرمشهر- آبادان، جزیره آبادان را نیز درظرف چند ساعت یا چند روز (مانندهمان عملیات چند ساعته که 11 سال بعددرتصرف کویت داشت ) و درظرف کمتر ازیکهفته، ارتش عراق به مهمترین هدف سیاسی نظامی خود که اشغال تمام کرانه شمالی اروندرود باشد برسد.

دراثرآتش سنگین دشمن ازجنوب اروندرود برتمام منطقه خرمشهروآبادان، درساعات اولیه فقط درخرمشهر 60 نفرشهید و 110 نفرمجروح گردیدند. درآبادان نیزتعدادي ازغیرنظامیان شهید ومجروح گردیدند.اضافه بر خساراتی که به مناطق مسکونی واقتصادي واسکله هاي این دوشهر واردشد، پنج مخزن نفت درپالایشگاه آبادان آتش گرفتند که خاموش کردن آنها امکان پذیرنبود.

با توجه به نابرابري نیروي زمینی طرفین وبیش از 4 برابربودن نیروي دشمن، ارتش تصمیم گرفت، اضافه برنیروي زمینی ونیروهاي مردمی وسپاه پاسداران، با توسل به نیروي هوایی،پیشروي نیروي زمینی عراق را سد و یا حداقل کند نماید.نیروي هوایی نیز در روزهاي اولیه نبرد، با حداکثر توان وارد میدان کارزار شد وتوانست بابمباران یگانهاي دشمن، پیشروي وي را به تاخیر اندازد.درصبحدم همین روز نیروي هوایی ارتش موفق شد، با 140 فروندهواپیماي شکاري وبمب افکن به نقاط حساس کشورعراق حمله کند وتلفات وضایعات سنگین بردشمن وارد سازد.در روز اول مهرماه درخلیج فارس، 11 فروندهواپیماي میگ و 6 فروند ناوچه اوزا مربوط به ارتش عراق درنبردهاي هوایی ودریایی منهدم شدند. نیروي دریایی ایران کنترل کامل تنگه هرمزرا دردست گرفت.

 

 

روزاول مهرماه با حوادث نامطلوب به پایان رسید، درحالیکه درمنطقۀ عملیاتی خرمشهر،هنوزمدافعان میهن اسلامی با وجودهمۀ مشکلات وکاستیها توانستند پیشروي نیروهاي عراق را درحوالی مرزمتوقف نمایند.درهمین روزشوراي امنیت، اولین بیانیه خود را دربارۀ جنگ عراق وایران صادرکرد وازطرفین خواست ازاقدامات مسلحانه خودداري واختلافات خود را بطورمسالمت آمیزحل نمایند

دراین روزفرماندهان نیروهاي مسلح درمصاحبۀ رادیو تلویزیونی شرکت وآخرین تحولات جنگ را تشریح کردند.دراین مصاحبه، سرهنگ جواد فکوري وزیردفاع وفرمانده نیروي هوایی درموردعملیات امروزحمله هوایی 140 فروندهواپیماي جنگی به خاك عراق گفت:

- البته درگیريها ازمدتها قبل ادامه داشت وبه طورجدي ازساعت 14:30 دیروزدوشنبه شروع شد، اما باهوشیاري پرسنل پدافند زمین به هوا، که من به حق به وجودشان افتخارمیکنم واطمینان دارم که امام وامت هم واقفند و به وجودشان افتخارمیکنند، توانستند این حملات را دفع کنند

 

ادامه دارد .....

[IRINavy 6,247]

 

 

 

این تصویر نقدی هست نه میلانیان

F25 بایندر

F26 نقدی

F27 میلانیان

F28 کهنمویی

[Arash 7,048]

روزدوم مهرماه: پیشروي دشمن درتمام جبهه ها

روز دوم مهرماه، نیروهاي متجاوزعراق درتمام جبهه ها موفق شدند که وارد خاك ایران شوند ونیروهاي پدافندي محدود جمهوري اسلامی ایران، ناگزیردست به عملیات تاخیري زدند.

دشمن پس ازعبورازشمال شلمچه، مقاومت گروههاي دژ را که درعده هاي 10 نفري بودند،درهم شکست وبه جادۀ اصلی اهواز- خرمشهر رسید. پس ازوصول به این جاده، با آتش پشتیبانی شدید، یک ستون به سمت اهواز (شمال) و یک ستون نیزبه سمت خرمشهر (جنوب)پیشروي کردند.نیروهاي ایرانی مجبور بودند کمبود توان رزمی خود را با حداکثراستفاده ازجنگ افزارهاي موجودجبران کنند، بنابراین به ناچارمهمات بیشتري مصرف میشد، درنتیجه مشکل کمبودمهمات وتدارکات مجدد آن، که بایدبه نقاط آماد ومهمات نزاجا دردوکوهه وسایرنقاط آمادي مراجعه، دریافت وبالاخره به پاي قبضه هاي تانک، توپ، خمپاره انداز وسایرسلاح آورده وتحویل داده میشد،به وجود آورده بود.این اقدام نیزبراي لشکر 92 که درجبهۀ وسیعی گسترش یافته بود، کار بسیارسختی بود.

 

 

دردوم مهرماه، به دانشکدۀ افسري دستورداده شد، دانشجویان سال دوم وسوم به صورت گردان رزمی پیاده سازمان داده شوند تا به خوزستان اعزام گردند. دراجراي این دستور، دانشکده افسري، تعداد 731 نفردانشجو، 41 نفر افسرو 24 نفردرجه دار را در 3 گردان پیاده با جنگ افزارانفرادي وتیربار وآر.پی.جی 7 سازماندهی وآماده نمود تا درروز سوم مهرماه باهواپیما به اهوازاعزام و دراختیار لشکر 92 زرهی قرارگیرند.

درساعت 9:00 روز دوم مهرماه، نیروهاي مقدم یک لشکرعراقی ازمحور تنومه به طرف اهواز،و یک لشکر نیزبه طرف خرمشهر وآبادان پیشروي خود را آغازکردند. دراین روزیک فرستندۀ رادیویی نیزبه نام « جبهه آزاديبخش خوزستان » آغازبه کارکرد ومکررازمردم خوزستان میخواست که به نیروهاي عراقی بپیوندند.

 

 

نیروي هوایی ارتش جمهوري اسلامی ایران مجبور بود درجبهه اي به طول 1500 کیلومتر وعمق بیش از 100 کیلومتر، مأموریتهاي واگذاري را به انجام رساند که بیشترتاثیر روانی روي افراد دشمن داشت واثرات انهدامی آن بر روي یگانهاي زمینی عراق که به خوبی گسترش یافته وموضع گرفته بودند کمتر بود.

با وجود خبرهاي ناگوار ونگران کننده دراین روز، گاهی نیزخبرهاي خوشحال کننده اي دریافت میشد، چنان که درساعت 12:20 اعلام شد که درمنطقۀ خرمشهر وآبادان، دوفروندهواپیماي دشمن سرنگون شده و 6 دستگاه تانک و 13 نفرازعوامل دشمن به دست نیروهاي خودي افتاده اند. آتش سوزي بندرامام خمینی نیزمهارگردیده است.درجبهۀ غرب خرمشهرنیزتعداد 50 دستگاه تانک دشمن منهدم شده، 10 دستگاه درگل ولاي فرومانده و قسمتی ازمنطقه شلمچه مجددا درکنترل نیروهاي ایران قرارگرفته وتأسیسات بندري ونفتی فاو نیزبه آتش کشیده شده ودود آتش آن دیده میشود. یک کشتی لایروب عراقی منهدم و 8 نفرسرنشین آن کشته شده اند

 

 

ادامه دارد ......

[Arash 7,048]

روزسوم مهرماه: ادامۀ تهاجم وآتش شدید

روزسوم مهرماه درساعت 5:25 ادامۀ تهاجم نیروهاي دشمن با اجراي آتشهاي شدید توپخانه به خرمشهروآبادان آغازیافت. شدت آتش به قدري زیاد بود که فرمانده این منطقه نبرد گزارش داد، چنانچه با حملات هوایی، توپخانۀ دشمن خاموش نشود، درظرف چندساعت خرمشهرباخاك یکسان خواهد شد.

ساعت 7:45 حدود 15 فروند میگ عراقی به خرمشهرحمله کردند که هدف اصلی آنها انهدام نیروي دریایی خرمشهر بود.درشمال خرمشهر نیروهاي دشمن به 8 کیلومتري شهر رسیدند؛ با حملۀ هواپیماهاي ایران،ستون متجاوزان عقب نشینی کردند وتعدادي ازافراد دشمن اسیرشدند وشماري ازخودروهاي آنان نیزدرگل فرو رفت و 18 دستگاه نفربرنیز به دست نیروهاي خودي افتاد.گردانهاي دانشجویان دانشکده افسري با یک قرارگاه هدایت کننده، با 10 فروندهواپیماي سی 130 در روز سوم مهرماه به اهواز وارد شدند.

 

 

روزسوم مهرماه مقاومت مدافعان خرمشهر وآبادان درمقابل یورش نیروهاي عراقی براي فرماندهان نظامی آن کشورعجیب وغیرمنتظره بود، بنابراین تغییراتی درطرحهاي تهاجمی خودبه عمل آوردند. یک تیپ زرهی دیگر دراین روز به بصره اعزام شد تا درتهاجم به خرمشهر وآبادان وارد عمل گردد.

ساعت 12:00 نیروهاي دشمن به 5 کیلومتري خرمشهر رسیدند. دراین حالت مدافعان شهر درحاشیه شمالی شهرموضع دفاعی گرفتند وبه روي نیروهاي دشمن آتش گشودند. درنتیجه پیشروي نیروهاي دشمن ازسمت شمال آهسته تر شد.

از ساعت 12:20 دشمن حجم آتشهاي پشتیبانی خود را بر روي خرمشهر وآبادان به شدت افزایش داد. اغلب مخازن نفت آبادان آتش گرفت. درساعت 10:00 بیمارستان آرین آبادان وسایرنقاط مسکونی با حمله هوایی عراق تخریب وحدود 50 نفرشهید شدند. به نظرمیرسید نیروهاي دشمن درمنطقۀ خرمشهر وآبادان تلاش میکردند وعدۀ « قادسیه صدام » را عملی سازند و روزسوم جنگ حداقل خرمشهر را اشغال نمایند.

ازساعت 14:40 دراثر فشارشدید دشمن، نیروهاي مدافع خرمشهربه طرف داخل شهرشروع به عقب نشینی نمودند. این فشار شدید درتمام جبهه ها نیز وجود داشت و واحدهاي رده عقب دشمن به جلوآورده شدند تا هرچه زودتر بتوانند به هدفهاي پیش بینی شده برسند. این فشار درروز سوم مهرماه درمنطقۀ خرمشهر وآبادان به اوج خود رسید.درشمال خرمشهر، زمین منطقۀ نبرد براي حرکت خودروهاي شنی دار درخارج ازجاده به واسطۀ زمین سست و باتلاقی شدن درنزدیک رودخانۀ کارون مناسب نبود وتعدادي ازکار افتادند. درنتیجه دشمن به جاده متکی شد ودر مقابل تفنگ 106 نیروهاي خودي آسیب پذیرگشتند وهدف واقع شدند. در 6 کیلومتري شمال شهر، دشمن درطرفین جادۀ اهواز- خرمشهرمتوقف گردید.گردان 165 پیاده مکانیزه وگردان 151 دژتلفات وخسارات زیادي را دراین نبرد متحمل شدند.شدت نبردهوایی درجزیرۀ خارك سبب شد که تخلیه اهالی جزیره اجباري شود. تعداد 400 نفرازاهالی خارك به بوشهرتخلیه شدند. درساعت 18:50 تعداد 4 فروندهواپیماي عراقی به جزیره خارك ویگانهاي شناورحمله کردند که دوفروند آنها به وسیلۀ پدافند زمین به هواي خارك سرنگون شدند.

 

 

با آغازتاریکی شب درحدود 6 کیلومتري شمال شهر، نیروهاي زرهی دشمن درطرفین جاده اهواز- خرمشهر متوقف ماندند. درمقابل فشار شدید دشمن، تلفات وضایعات نیروهاي خودي، ساعت به ساعت بیشترمیشد. دراینحال امکان اعزام نیروهاي تقویتی و جایگزین تلفات وضایعات وجود نداشت، زیرا تمام نیروهاي موجود درسراسر جبهه 1500 کیلومتري گسترش یافته بودند. این گسترش نیزبه علت کمبود نیرو، به صورت پراکنده وناپیوسته بود.نیروها مناطق حساس را پوشش پدافندي داده بودند وبرداشت هیچ نیرویی براي انتقال به مناطق دیگرممکن نبود.

تا پایان سوم مهرماه، خرمشهر ازسمت شلمچه وجادۀ اهواز- خرمشهرکاملاً درمحاصره قرارگرفت. مدافعان شهر، دلاورانه زیرآتش سنگین دشمن مقاومت میکردند. دراین شرایط،گردان توپخانه 175 م.م منطقه ازکار افتاد. گردان 232 تانک قدرت رزمی خود را ازدست داد.گردان 165 پیاده مکانیزه 60 نفرازنفرات آن شهید یا اسیرشده بودند. تمام دژها به تصرف دشمن درآمده بود. یک آتشبارتوپخانه که درپادگان خسروآبادمستقر وبه جنوب اروندرود به توپخانه ودیگر نیروهاي دشمن تیراندازي میکرد، بنا به دستوربه شمال بهمن شیرتغییرموضع داد تانیروهاي دشمن را دراطراف جادۀ اهواز- خرمشهر زیرآتش بگیرد.

دامنۀ نبرد دریایی تا بنادر فاو و ام القصر درخورعبدالله گسترش یافت ونیروي دریایی عراق مجبورشد تعدادي ازناوها وناوچه هاي خود را به بنادرکویت وسایرشیخ نشینهاي جنوب خلیج فارس اعزام کند. بدین ترتیب روز سوم مهرماه درحالی به پایان رسید که نیروهاي دشمن توانسته بودند ازسمت غرب ومحور شلمچه به نزدیکی کرانۀ غربی نهرعرایض وپل نو ازسمت شمال ومحور اهواز- خرمشهرتا حدود 5 کیلومتري شمال آن شهر برسند.دراین روزمحور اهواز- خرمشهر قطع شده بود و راه ارتباطی به خارج ازمنطقه ازطریق راه آبادان- اهوازوآبادان- ماهشهرهنوز آزاد بود.

 

 

 

ادامه دارد .....

[Arash 7,048]

روز چهارم مهرماه:

آتش شدید همراه با رزم نزدیک

دشمن پادگان دژ را ازساعت 5:30 مورد حمله قرارداد، افراد باقیماندۀ این گردان زیرآتش شدید دشمن ازپادگان دفاع میکردند. گردان 175 م.م توپخانه که حدود 30 کیلومتري شمال خرمشهردرحسینیه ( حدود 30 کیلومتري شمال خرمشهر) مستقربود ویگانهاي مدافع خرمشهر وآبادان را پشتیبانی میکرد، آتش آن قطع وتوانست به نزدیکی رودخانۀ کارون عقب نشینی کند. گردان 165 پیاده مکانیزه با تحمل تلفات سنگین دراین چند روزنبرد، به گمرك خرمشهر رسیده بود. گردان 151 دژ نیز متحمل تلفات زیاد شده بود و ازسرنوشت افراد زیادي ازآن اطلاع دقیقی دردست نبود.

 

 

گردان توپخانه 175 م.م در صدد بودبه سمت شرق کارون تغییرموضع دهد، نیروهاي خودي دردفاع ازشمال خرمشهر، فقط با آتشبارهاي 130 م.م و کاتیوشا مستقردرجزیره آبادان پشتیبانی آتش میشدند.توپخانۀ دشمن ازسه طرف جنوب، غرب وشمال، خرمشهر وآبادان را شدیداً گلوله باران میکرد. دراین شرایط هنوزبسیاري ازاهالی وخانواده هاي خرمشهر وآبادان درمناطق مسکونی خودحضور داشتند و پی درپی شهید ومجروح میشدند.با نگرانی نزدیک شدن سقوط خرمشهر، نیروهاي خودي با تمام توان به نیروهاي دشمن درشمال خرمشهربا تفنگ وتیرباروآرپی جی 7 وتفنگ 106 م.م یورش بردند ونیروهاي دشمن رابه غرب جاده اهواز- خرمشهرعقب راندند وتعدادي ازسلاح وتجهیزات آنان به غنیمت نیروهاي خودي درآمد.

 

 

ازساعت 13:30 آتشهاي پشتیبانی عراق با حجم زیادتري روانه خرمشهر وآبادان گردید.دشمن به سبب آسیبهاي سختی که دراین چند روز به یگانهاي زرهی ومکانیزه آن وارد شده بود، با اعزام نیروهاي پیاده نظام که یک تیپ گارد مرزي بود، منطقه عملیات خود را تقویت نمود.ازطرفی برابراطلاعات واصله نگران کننده واحتمال تجاوزدشمن ازجنوب آبادان وعبورازاروندرود، سبب گردیده بود که قسمتی ازتلاش وتوان نیروهاي موجود به ناچاربه کرانه اروندرونداختصاص یابد. براي این منظورعناصرژاندارمري وقسمتی ازسپاه پاسداران درکرانه اروندرود مستقرشده بودند ویک آتشبار توپخانه در اروندکنارنزدیک دهانه فاو ویک آتشباردیگر درخسروآباد مستقر بود.

درساعت 13:40 رزمندگان ایران متشکل از رزمندگان نیروي زمینی، تکاوران دریایی وسپاهی به نیروهاي عراق یورش بردند و افراد دشمن دست به فرار زدند، دراین تهاجم 30 دستگاه تانک ونفربر رها شده عراقیها به دست نیروهاي خودي افتاد.مردم با آگاهی ازاین پیروزي تهییج شده وتعدادي به صف رزمندگان پیوستند. ازآن به بعد ستادنیروهاي مردمی درمسجد جامع خرمشهرتشکیل شد. دراین روز توپخانه هاي نیروي زمینی ارتش، ضایعات سنگینی به تاسیسات اقتصادي عراق درفاو وام القصروابوالخصیب واردکردند.

 

 

نیروي هوایی ارتش، درتمام روزهاي نبرد درسرتاسر جبهه ونیز داخل عراق به حملات هوایی خود ادامه وازآسمان کشورنیزهوا به هوا و زمین به هوا پدافند مینمود. دردفاع زمینی ازخرمشهر وآبادان، اضافه بریگانهاي موجود نیروي زمینی، نیروي دریایی، ژاندارمري، شهربانی،نیروهاي سپاه، نیروهاي مردمی داوطلب محلی واعزامی ازسایر نقاط نیزحضورداشتند وهرکدام درحدود تواناییهاي خود سهمی راعهده دار بودند، اما مجموعۀ سیستم فرماندهی، کنترل وارتباط براي هماهنگ نمودن نیروها درآن شرایط ضعیف بود.

 

ادامه دارد .........

[Arash 7,048]

روز پنجم مهرماه:

قواي بیشتري ازدشمن واردعمل شدند

 

دراین روز، با توجه به مقاومت و پایداري کم نظیر رزمندگان خودي، دشمن قواي بیشتري واردعمل کرد وآتش توپخانه وخمپاره اندازنیزشدیدتر برخرمشهر وآبادان فرو ریخت.درساعت 11:10 فشاربه قدري شدید بود که احتمال سقوط خرمشهر درهمان روزقطعی به نظرمیرسید.ازاین روزنیروهاي خودي توانستند مانع پیشروي بیشتردشمن گردند وتلفات سختی نیز برآن وارد سازند.توپخانۀ ایران با اجراي آتش متقابل، آتش توپخانۀ عراق را خاموش ساخت و آرامش نسبی برقرارگردید.

درمجتمع پتروشیمی بندرامام خمینی، وجود حدود 15 هزارتن آمونیاك که درهوا کشنده میشد ومخازن پلی اکریل محتوي موادآتشزا ومسموم کننده، باعث نگرانی مقامات وزارت نفت واهالی شده بود. درخواست شد که پدافند هوایی این منطقه تقویت شود.

 

 

لوله هاي نفت مستقردرشمال رودخانۀ بهمن شیر( شمال آبادان) دراثرآتش توپخانۀ دشمن منفجر شد و ازساعت 19:00 خرمشهر وآبادان مجدداً زیرآتش سنگین توپخانۀ عراق قرارگرفت ومردم به طوردسته جمعی تخلیه این شهرها را آغاز کردند.

عناصر باقیماندۀ گردان 232 تانک، گردان 151 دژجمع آوري و به حدود پلیس راه خرمشهر،تحت فرماندهی معاون گردان دژ تغییرمکان داده شدند. دفاع ازشمال شهربه این واحد ویگان ژاندارمري محول گردید. عناصر رزمنده گردان 165 مکانیزه، تکاوران دریایی، دانشجویان دانشکدۀ افسري و رزمندگان سپاه پاسداران، مسئولیت دفاع محورغرب خرمشهر راعهده دارشدند.

گردان 175 م م توپخانه که درحوالی شرق ایستگاه حسینیه موضع گرفته بودند، ازجلو به جادۀ اهواز- خرمشهر وازپشت به رودخانۀ کارون مرتبط بود. جاده به اشغال دشمن درآمده بود و با اینحال دشمن متوجه این گردان نشد تا آنکه چند روزبعد با اقدام لشکر 92 و نصب پل شناوربر روي رودخانه،این گردان توانست به شرق رودخانه کارون تغییرمکان ونجات یابد. رهایی این گردان درنوع خود ازاقدامات بسیارخوب لشکر 92 زرهی بود.

 

 

دشمن تلاش نمود به پل نو برسد، اما با آتش ضدتانک نیروهاي خودي مجبوربه عقب نشینی شد. به علت تلفات سنگین نیروهاي خودي درخرمشهر، فرماندۀ عملیات این منطقه ازلشکر 92 درخواست نمود یگانهاي تقویتی به این منطقه اعزام دارد. لشکرپاسخ داد تمام یگانهاي این لشکربا دشمن درگیر وتحت فشارهستند، امکان اعزام یگان تقویتی وجود ندارد و درصورت واگذاري یگان ازنیروي زمینی، براي آن منطقه نیزدرنظرگرفته خواهدشد. درهمین روز 8 فروندهواپیماي عراقی به جزیرۀ خارك حمله نمودند. فشارمنطقه نبرد بردوش فرماندهان سنگینی میکرد. تحمل تلفات، نرسیدن نیروهاي کمکی، توان رزمی نابرابري دشمن، خواسته هاي مردمی ومحلی واز همه مهمترکمبود نیروهاي متخصص وحساس ستادي وفرماندهی، فرماندهان نظامی را شدیداً تحت فشار قرارداده بود.

یک هواپیماي میگ عراقی توسط پدافندهوایی نیروي دریایی درنزدیکی جزیرۀ خارك سقوط نمود.

 

 

نیروي هوایی ایران دراین روزبا وجود دفاع سنگین موشکی وسایرجنگ افزارهاي ضدهوایی دشمن با پذیرش درصد بالاي خطر و درمیان انبوهی ازآتشهاي زمین به هواي دشمن، به تانکها و یگان اي مهاجم دشمن درتمام خطوط درگیري حمله میکردند و ازسرعت پیشروي نیروهاي دشمن میکاستند. ضمنا مراقب حملات هوایی دشمن نیز بودند.نیروي هوایی دراین سلسله ازعملیات ایثارگرانه، تعدادي ازخلبانان گرانقدروهواپیماهاي خود را از دست داد، اما توانست ضرباتی سنگین در داخل خاك عراق ومناطق اشغال شده به نیروهاي دشمن وارد آورد ودرنتیجه تعدادي ازهواپیماهاي عراقی وپدافندهوایی دشمن نیزساقط شدند.

روزپنجم مهرماه درحالی به پایان رسید که دشمن هنوزبه هیچیک ازهدفهاي استراتژیک خود درخوزستان نرسیده بود، اما درجبهۀ غرب موفق شده بود شهرهاي قصرشیرین ومهران را اشغال نماید.

ادامه دارد ...

[Arash 7,048]

روز ششم مهرماه:

ادامۀ گلوله باران خرمشهروآبادان

 

ظاهراً روزششم مهرماه، دشمن براي تصرف خرمشهر، آبادان، اهوازوسوسنگرد تجدید سازمان کرد، زیرا درجبهه ها فعالیتهاي کمتري انجام گرفت، اما گلوله باران خرمشهر وآبادان دv شب وروز،همچنان به استثناي قبل از ظهر،ادامه داشت. درنزدیکیهاي نیمه شب هواپیماهاي دشمن آبادان را بمباران کردند. مخازن ولوله هاي نفت منفجرشدند.

 

 

یگان هوانیروزنیزدر روزهاي اول جنگ درمنطقه درگیري درکرمانشاه و بخشی ازجبهه هاي خوزستان فعال بود و خدمت شایان توجهی درازبین بردن تانکها ونیروهاي دشمن با بالگردهاي کبرا وجابه جایی نفرات ومجروحان با سایربالگردهاي موجود انجام داد، اما دراین منطقه گزارشی ازفعالیت این یگان تا این زمان دریافت نشده است ویا آنکه فعالیت آن مورد توجه قرارنگرفته ودرگزارشها نیامده است.

درآن روزهاي سخت آغازجنگ شهرهاي مهم سوسنگرد، اهواز، اندیمشک و دزفول نیز درمعرض تهدید جدي قرارداشتند. با سقوط شهراهواز، خرمشهر وآبادان نیزسقوط میکرد. تقدم نجات، شهراهواز بود، تقدم نجات اهواز نیزبه نجات اندیمشک و دزفول وکرانۀ شرقی رودخانه کرخه بستگی داشت.درنتیجه اداره کنندگان صحنه هاي نبرداین تقدمها را درنظرداشتند واگر چنین نمیکردند، بخش اعظم خوزستان سقوط میکرد که عقب راندن نیروهاي متجاوز را درآینده بسیارمشکلترمینمود.

از روز ششم مهرماه خطرعبور نیروهاي دشمن از رودخانۀ کارون وقطع جاده، اهوازبه آبادان احساس شد. درساعت 16:30 هواپیماهاي عراقی پاسگاه دارخوین را بمباران کردند. با توجه به کمبودها، هیچگونه اقدام بازدارندهاي براي دفاع ازکرانه شرق کارون عملی نبود ویگانی براي پوشش کرانه کارون اعزام نگردید.درنتیجه شب 19 به 20 مهرماه درنقطه اي به نام مارد در 20 کیلومتري شمال آبادان دشمن ازکارون گذشت و با اسیرگرفتن مردمی که درجاده درحرکت بودند،چگونگی عبوردشمن ازکارون آشکار شد.

 

 

دراین روز درمنطقۀ بوشهروجزیرۀ خارك، توسط هواپیماهاي اف- 14 نیروي هوایی، 3 فروندازهواپیماهاي عراق سرنگون شدند ویک فروند نیزتوسط ناومیلانیان نیروي دریایی سقوط نمود.دشمن دراین روز، درسایر جبهه هاي نبردبه تهاجم وتجاوزخود ادامه داد وبه سوسنگرد، اهواز،غرب رودخانۀ کرخه درمسیر دزفول واندیمشک، شوش، پادگان حمید، تپه هاي الله اکبرنزدیکترشد.دراین مناطق، نیروهاي مدافع که بسیارکمترازنیروهاي مهاجم بودند، توانسته بودند دراین چند روزهمچنان دشمن را درگیر نموده وبا تحمل تلفات زیاد، سبب ناکامی وتأخیردرپیشروي وي درنزدیکترشدن به هدفهاي تعیین شده گردند. با سقوط هرخط یا موضع دفاعی، خط یا موضع دفاعی دیگري انتخاب و درگیري ادامه می یافت.

دراین روز قطعنامه شماره 479 شوراي امنیت دربارۀ جنگ عراق و ایران به تصویب رسید و ازطرفین خواست، اختلافات خود را از راههاي مسالمت آمیز حل نمایند

ادامه دارد ...

[Arash 7,048]

روز هفتم مهرماه:

تلاش براي تصرف اهواز،خرمشهروآبادان، صدورقطعنامه 479 شوراي امنیت

 

دراین روزحملۀ هوایی به جزیرۀ خارك، مانند روزهاي قبلی چند بارانجام گرفت. به نظرمیرسد دراینروز، دشمن تلاش اصلی خود را به سمت اهوازهدایت نمود تا با سقوط اهواز،سقوط خرمشهروآبادان نیزآسانترشود. هرچنددشمن به اهداف مهم دست نیافته بود، اما منطقه وسیعی ازخاك ایران را درحدود 15 هزارکیلومترمربع اشغال نموده بود.

درپایان روز ششم مهرماه، صدام حسین اعلام کرد که عراق به اهداف نظامی خود دست یافته وآماده است درصورتیکه ایران شرایط عراق را قبول کند، ترك مخاصمه نماید.عراق ازتمام میانجی گريها و وساطتها نیزبراي برقراري صلح استقبال میکند. به نظرمیرسد دراین مرحله،دشمن ازادامه جنگ نظامی دلسرد شده وتصمیم گرفته بود جنگ سیاسی راه اندازد.

در روزهفتم مهرماه، سوسنگرد به اشغال کامل دشمن درآمد.

ساعت 13:00 روزهفتم، نیروي هوایی دشمن به نیروگاه اتمی بوشهر حمله نمود، اما آسیبی وارد نشد.

درساعات اولیه شب آتشباري محدود به آبادان توسط دشمن اجرا شد. با اینحال آرامش نسبی درجبهه هاي جنوب وغرب محسوس بود.از روزسوم جنگ، سازمانهاي بین المللی و شخصیتهاي سیاسی تعدادي ازکشورهاي جهان براي برقراري آتش بس فعالیت خود را آغازکردند.در روزششم مهرماه شوراي امنیت سازمان ملل بدون حضور نمایندۀ ایران تشکیل جلسه داد و با صدورقطعنامۀ 479 خواستارتوقف جنگ وحل اختلاف ازطریق مذاکره شد. عراق که قسمتی ازخاك کشورجمهوري اسلامی ایران را به اشغال درآورده بود، آنرا پذیرفت، اما مقامات ایرانی اعلام داشتند تا یک سربازعراقی درخاك ایران اسلامی است، مذاکره انجام نمیگیرد. درآن شرایط قبول مذاکره به مفهوم قبول شرایط اعلام شدۀ صدام بود که براي ایران غیرقابل قبول بود

 

 

درمصاحبه اي، سرهنگ فکوري، وزیردفاع وفرماندۀ نیروي هوایی ارتش گفت:

- رزمندگان نیروي هوایی ایران توانسته اند صنایع نفت عراق را تقریباً فلج کنند وصدورنفت این کشور را قطع نمایند. نیروي هوایی توانسته تاکنون نزدیک به 90 فروند ازجنگنده هاي عراقی را سرنگون کند

 

 

در روز 7 مهر، اطلاعیه شماره 93 ستاد مشترك ارتش همراه با چند اطلاعیه دیگرصادرشد:

- به دنبال تجاوزمیگهاي عراقی، درساعت 23 شب گذشته، 3 میگ عراقی که قصد حمله به بوشهر را داشتند، توسط نیروي هوایی ارتش جمهوري اسلامی ایران سرنگون شدند. همچنین امروزسه میگ ازآسمان آبادان به سوي بوشهر درپروازبودند که رزمندگان نیروي هوایی هرسه را سرنگون ساختند

ادامه دارد ...

[Arash 7,048]

روزهشتم مهرماه:

شکست اقدامات سیاسی وتشدیدعملیات نظامی

 

با شکست اقدامات سیاسی عراق به منظورعوامفریبی وفرصت طلبی، عملیات نظامی مجدداً شدت یافت. ساعت 10:00 دشمن به یک کیلومتري خرمشهر رسیده بود و پادگان دژ درخطرسقوط قرارداشت. ساعت 11:50 فرودگاه آبادان توسط هواپیماهاي دشمن به شدت بمباران شد.دشمن لشکر 3 زرهی را نیز براي تقویت لشکر 5 مکانیزه به بصره انتقال داد.

ساعت 16:50 حدود 130 دستگاه تانک ونفربر زرهی دشمن به 3 کیلومتري حاشیه شهرخرمشهر رسیدند. ساعت 17:50 هشتم مهرماه نیروهاي عراقی به حوالی پلیس راه وسردخانه و300 متري پادگان دژ رسیدند.

 

 

درهمین روز تهدید اساسی متوجه اهواز درمحورحمیدیه و سوسنگرد بود و شهراهوازساعات بسیاربحرانی را میگذراند. بنابراین تلاش بیش ازحد رزمندگان نیروهاي خودي فقط درمنطقه خرمشهروآبادان نبود، بلکه نقطه اصلی بحران دراهوازقرارداشت، درسایرجبهه ها نیزوضع به همین ترتیب بود.

در روزهشتم مهرماه، شهرآبادان زیرضربات سهمگین آتش توپخانه وخمپاره انداز دشمن قرارداشت که نسبت به روزهاي گذشته شدیدتر بود. آب و برق شهرقطع وایستگاه رادیو آبادان ازکارافتاد وآسیب پالایشگاه نیز تشدید شد.درآبادان تمام اهداف ویران شده یا آسیب دیده مناطق مسکونی غیرنظامی بود. برابراعلام شهربانی آبادان، تا ساعت 21:00 تعداد 23 نفر شهید و 82 نفرمجروح گردیدند. مبارزۀ قهرمانانه و درعین حال توان فرساي روزهشتم مهرماه، قسمت مهمی ازاندك توان باقیماندۀ مدافعان میهن اسلامی را درکام خود بلعید.

ادامه دارد ...

[Arash 7,048]

روزنهم مهرماه:

آغازنبرد شهري

 

درساعت 10:30 ، یک گردان تقویت شده تانک دشمن با نیروهاي پیاده وبا پشتیبانی توپخانه ازپلیس راه گذشت و وارد دیزل آباد شده وبه خرمشهرنزدیک گردید. درهمان حال پاسگاههاي کرانۀ اروندرود زیرآتش شدید دشمن قرارداشتند.

درساعت 10:50 ، نیروهاي دشمن از درب سیلو وارد ادارۀ بندرخرمشهرشدند وتا سازمان پیش آهنگی پیش آمدند، پلیس راه خرمشهرسقوط کرد وعناصري ازدشمن تا پشت پادگان دژ رسیدند. درداخل بندر وکشتارگاه، نیروهاي خودي با نیروهاي متجاوز درگیرشدند. درهمان حال تکاوران دریایی وافراد نیروي زمینی ونیروهاي مردمی وسپاه پاسداران درجنگ خیابانی با دشمن درگیر بودند.بدین ترتیب، روزنهم مهرماه دشمن موفق شد در غرب وشمال خرمشهر نیروهاي جمهوري اسلامی را به داخل شهرعقب براند وبه حاشیۀ شهر وبعضی ساختمانها نفوذ کند. درنتیجه، نبرد شهري درداخل مناطق مسکونی ازآنروز آغازگردید. ازجمله مناطقی که درحاشیۀ شمالغربی خرمشهر ومیدان نبرد رزمندگان اسلام ونیروهاي متجاوزعراق محسوب میشد، ترمینال نظامی خرمشهر بود.

 

 

نیروهاي دشمن، روزنهم مهرماه، وارد این ترمینال شدند و نبرد نزدیک بین محافظان ترمینال ونیروهاي عراقی درگرفت. این نبرد تا ساعت 15:00 ادامه داشت. تا اینکه نیروهاي کمکی براي نگهبانان ترمینال رسیدند و در نتیجه، نیروهاي مهاجم عراقی عقب رانده شدند و تعدادي از افراد دشمن به اسارت درآمدند. ازنگهبانان ترمینال، یکنفر درجه دارشهید و یک نفرسربازمجروح شدند وبه انبارهاي ترمینال نیزخسارات قابل ملاحظه اي وارد گردید. تلفات نیروهاي ایرانی در روزنهم مهرماه، 18 نفر شهید و 117 نفرمجروح بود. دراین نبرد دشمن با به جا گذاشتن 15 کشته و 39 اسیروتعدادي زیادي تانک منهدم شده، مجبور به 5 کیلومترعقب نشینی گردید. 

صدام حسین درتاریخ اول اکتبر1980 (نهم مهر 1359 )پیشنهاد آتش بس داد. ولی دولت ایران آنرا قبول نکرد واین پیشنهاد رکودي نسبی درجبهه ایجاد کرد که درمجموع به نفع نیروهاي اسلام بود که توانستند درمنطقۀ عملیات اهواز وغرب موفق به تجدید سازمان گردیده وبه وضعیت دفاعی منطقه سروسامانی بدهند.

 

 

دراینروزفعالیت پروازي هواپیماهاي جنگی نیروي هوایی تا ساعت 18:00 تعداد 92 سورتی گزارش شده که 2 سورتی آن شامل پرواز شناسایی وعکس هوایی با هواپیماي آر- اف- 4 بوده است.

ستاد مشترك ارتش دراطلاعیه شماره 108 اعلام نمود:

ظرف روزجاري، نیروهاي ژاندارمري، یک فروند کشتی لایروبی عراقی را که حامل چند قبضه توپ و مهمات بود، در دهانۀ اروندرود با آتش یک قبضه تفنگ 106 م م منهدم وغرق نمودند.

ادامه دارد ...

[Arash 7,048]

روز دهم مهرماه:

نبرد داخل شهرخرمشهروآتشباري برروي خرمشهروآبادان

 

درشب 1359/7/10 ، نیروهاي دشمن تا نزدیک میدان زندان خرمشهر پیشروي نمودند که بامقاومت مردم وسپاهیان وتکاوران روبه رو شده و درنتیجه به پشت راه آهن عقب نشینی کردند. دراین درگیري دونفرافسرپلیس و 15 نفرگارد گمرك وتعدادي غیرنظامی به شهادت رسیدند.دراین روز، نبرد درمناطق مسکونی خرمشهر، بین رزمندگان ارتش اسلام ونیروهاي متجاوزعراق ادامه یافت وازبین نیروهاي ارتشی، تنها عنصررزمی که هنوز سازمان خود را تا حدودي حفظ کرده بود وتوسط فرماندهان مربوطه کنترل وهدایت میشد، یگان تکاوران دریایی بود. زیراگردانهاي اعزامی ازلشکر 92 زرهی تلفات زیادي متحمل شده بودند.

همانطورکه انتظارمیرفت، فشارنیروهاي عراقی ساعت به ساعت براي وارد شدن به داخل خرمشهرشدیدترمیشد وآنان براي درهم شکستن قدرت مقاومت رزمندگان خودي حداکثرآتشهاي پشتیبانی دردسترس را برسرمردم بیگناه خرمشهرفرومیریختند تا مردم شهر راترك کنند وبه دنبال آنها نیز رزمندگان جمهوري اسلامی مجبوربه عقب نشینی گردند.به سبب نبردهاي سخت منطقۀ خرمشهر، اقدام جدي براي تخلیۀ 300 هزارتن کالاي انبارهاي گمرك میسرنگردید و درنتیجه، تمام آنها یا به آتش کشیده شده ونابود شدند یا به دست نیروهاي متجاوزعراقی افتادند.

 

 

بررسی حوادث جنگ دراین روزنشان میدهد که اصولاً دشمن به سبب عدم موفقیت دراشغال شهرهاي سوسنگرد وحمیدیه واهوازکه از روزهشتم مهرآغازکرده بود، باردیگر طرح خود راتغییرداد وتصمیم گرفت تلاش اصلی را براي تصرف خرمشهروآبادان به کارببرد. براي وصول به این هدف بودکه از روزدهم مجددا منطقۀ عملیاتی خرمشهروآبادان شاهد خونینترین مبارزات مدافعان میهن اسلامی با نیروهاي اشغالگرعراقی گردید و نبرد تن به تن درخانه ها وخیابانهاي شهرآغاز شد.

نیروهاي دشمن حدود ساعت 13:50 ، شرق پل نو و نهرعرایض را دراشغال داشتند وموضع دفاعی بسیارمناسب رزمندگان اسلام درغرب خرمشهر که کرانۀ شرقی نهرعرایض بود، به دست آنان افتاده بود.عناصرمتجاوز موفق شدند تا ساعت 14:30 به نزدیکی ادارة بندرخرمشهربرسند وآنرا محاصره کنند. بدین ترتیب، قسمتی ازتأسیسات غرب خرمشهراشغال گردید وحلقۀ محاصرة شهر تنگتر شد.

سرانجام آفتاب روزدهم مهرماه نیزدرمنطقۀ نبردخرمشهر افول کرد وتاریکی شب فرا رسید.عناصردشمن برخلاف روزهاي گذشته با آغازتاریکی، دست ازادامۀ عملیات درخرمشهرنکشیدند،زیرا براي نفوذ به داخل شهر، تاریکی شب کمک مؤثري بود، لذا درشب نیزنبردخرمشهرهمچنان ادامه یافت وگلوله باران شهرقطع نشد وافراد پیادۀ عراقی که ازیگانهاي نیروي مخصوص بودند،تلاش میکردند با حملۀ شبانه، مواضعی را درحاشیۀ شهر اشغال کنند، اما مدافعان خرمشهر،شامل نیروهاي مسلح ونیروهاي مردمی دست ازمبارزه برنداشتند وموفق شدند تعدادي ازافرادنیروي مخصوص عراق را کشته یا مجروح سازند وآنها را عقب برانند. درضمن، یادآوري این نکته ضروري است که نحوۀ پشتیبانی نیروي هوایی وهوانیروز، در روز پیشین بسیارمؤثر بود وتاحدودي سبب آرامش خاطر رزمندگان خودي شده بود.

 

 

درساعات تاریکی شب، تلاش فرعی دیگري نیزازنیروهاي دشمن دراروندرود مشاهده شد.تعدادي عوامل نفوذي عراق تلاش کردند با قایق از اروندرودعبورکنند و وارد جزیرۀ آبادان شوند وجبهۀ دیگري را دراین منطقۀ نبرد بازنمایند، اما مدافعان پاسگاههاي کرانه اروندرود متوجه فعالیت دشمن شدند وبا ازجان گذشتگی مانع تحقق اهداف دشمن گردیدند.

ازاین روز تا 4 آبان یعنی مدت 24 روز، نبرد در داخل شهرخرمشهربه صورت محله به محله وکوي به کوي وخانه به خانه بین رزمندگان اسلام ونیروهاي مهاجم عراقی ادامه یافت. درواقع دهم مهرماه، سرآغازمرحلۀ جدیدي ازنبرد درمنطقۀ خرمشهر بود که درصفحه هاي آتی چگونگی این نبردها بیان خواهد شد.برابرگزارش شهربانی، دراین روزدشمن تعدادي تانک ونفربر درغرب کارون مستقرنمود تا درفرصت مناسب با استفاده از قایق، آنها را به شرق رودخانه منتقل ومناطق آبادان واروندرود راتصرف نماید

ادامه دارد ...

[Arash 7,048]

روزیازدهم مهرماه:

نسبتا آرام

روز 11 مهرماه منطقۀ نبرد نسبتاً آرام بود، البته تبادل آتش طبق معمول وجود داشت، ولی آرامش نسبی جبهه این تصور را به وجود آورد که نیروهاي متجاوز عراق شب قبل به مواضع مناسبی عقب نشینی کرده ومشغول تجدید سازمان شده اند.

لازم به ذکراست که شب قبل نیروهاي دشمن تا نزدیکی میدان زندان خرمشهرپیشروي کرد، اما بامقاومت مردم وسپاه پاسداران وتکاوران دریایی مواجه شده وبه شمال ایستگاه راه آهن عقب نشینی کرده بودند.دراین درگیري دو نفرافسر پلیس و 15 نفرگاردگمرك وتعدادي ازمردم شهرشهید شدند.تکاوران دریایی توانسته بودند دشمن را به 6 کیلومتري شمالغرب خرمشهرعقب رانده و 2 دستگاه تانک را به غنیمت گرفته و 4 نفرازافراد دشمن را اسیر نمایند.

نیروي هوایی در روز 11 مهرماه، ماموریتهاي کلی زیر را انجام داده است:

پاسورهوایی، 55 سورتی؛ پشتیبانی نزدیک هوایی، 22 سورتی؛ سرنگونی 3 فروندهواپیماي متجاوز عراقی

 

 

روز دوازدهم مهرماه:

نسبتا آرام

دراین روز منطقه نبرد نسبتاً آرام بود وقرائن حاکی ازآن بود که دشمن مشغول تجدیدسازمان است.در پایان این روزنبرد نامنظم بین تکاوران نیروي دریایی با نیروهاي متجاوزدرنخلستانهاي غرب خرمشهر تا پل نوجریان یافت.دراین روز، کادرفرماندهی بعداز 12 روزبطوراصولی تغییریافت وبنا به دستورستادمشترك ارتش، یک فرماندهی مشترك درخرمشهرتشکیل شد.

در روز 12 مهرماه، چند فروندهواپیماي عراقی به خارك وبوشهرحمله کردند، ولی موفق به وارد کردن خساراتی نشدند. براثرآتش پدافندهوایی خودي، منطقه را ترك کردند.براساس اطلاعات دریافت شده ازیک اسیر عراقی، وضعیت نیروهاي متجاوز درآن موقع چنین بوده است:

- تیپ 6 زرهی لشکر 3 با 3 گردان تانک و یک گردان توپخانه 130 م.م درخرمشهر

- تیپ 49 پیاده درخرمشهر

- تیپ 33 نیروي مخصوص با 3 گردان درپادگان دژ وابوالخصیب

- عناصري ازتیپ 26 لشکر 5 درتقویت تیپ 6 زرهی

به اظهار اسیردستگیر شده، درنبردهاي شب دهم مهرماه، ضربات سنگینی به نیروهاي عراقی درخرمشهر وارد شده بود.

ادامه دارد ...

[Arash 7,048]

روز سیزدهم مهرماه:

ادامه نبرد و اجراي آتش

 

رئیس جمهوري عراق در اول اکتبر ( 9 مهرماه) پیشنهاد آتش بس داد! دراین پیشنهاد که یک نوع تاکتیک دشمن بود، شروع آتش بس واجراي کامل آن از 5 تا 8 اکتبر ( 13 تا 16 مهرماه) پیشنهادگردید.درنتیجه این پیشنهاد، فعالیت نیروهاي عراقی ازدهم مهرماه به طورمحسوس کمترشد.

در 13 مهرماه که بنا به پیشنهادعراق اولین روزآغازآتش بس بود، درساعات اول، به طورنسبی فعالیت نیروهاي عراق کمتربود.طبیعی بودکه جمهوري اسلامی ایران با وجوداشغال قریب 15 هزارکیلومترمربع ازخاك خود  توسط نیروهاي متجاوزعراقی چنین آتش بسی را نمیپذیرفت. بهمین علت اقدام یکجانبه عراق چندان به طول نینجامید وازحدود ساعت 12:00 آتش بس اعلام شده عراق شکسته شد وهواپیماهاي عراقی تجاوزات خود را به شهرهاي ایران ازجمله: بوشهر، باختران، تبریز و تهران آغازکردند ونیروهاي دوطرف مجدداً درگیر نبرد شدند.

دراثرتیراندازي پراکندۀ توپخانۀ دشمن به مناطق مسکونی و تأسیسات اقتصادي در روزهاي 12و 13 مهر جمعا 26 نفرشهید و 120 نفرمجروح گردیدندنخست وزیراسرائیل اظهارداشت:

صدام دربارۀ قدرت ارتش ایران دچار اشتباه شد. اوفکرمیکرد با یک حملۀ برق آسا میتواند ارتش ایران را درهم شکند؛ درحالیکه اصلا چنین امکانی وجود نداشت. نیروهاي عراقی درایران با شکست روبرو شده اند و نیروي هوایی ایران ثابت کرد که قويترازآن است که حتی غرب تصورمیکرد. اسرائیل از بروزجنگ بین دو کشوري که ازما تنفردارند، خوشحال نیست. عراقیها مهاجم محسوب میشوند،زیرا آنها آغازگرجنگ بوده اند و اکنون با شکستی بزرگ مواجه شده اند.

 

 

رادیو باکو:

آمریکا ازتلاش براي وارد کردن اعضاي ناتو درجنگ ایران وعراق دست برنمیداردو منظورش آن است که به مداخلۀ خود جنبۀ بین المللی بدهد. براي رسیدن به این هدف شایع میکند که تنگۀ هرمز درمعرض خطراست و براي تأمین کشتیرانی آزاد باید یک ناوگان بین المللی تشکیل گردد. حال آنکه همه میدانند درحال حاضرعبورکشتیها را چیزي تهدید نمیکند.ایجاد ناوگان بین المللی براي خطري که اصلا وجود ندارد، عمل خطرناکی است که باید ازآن پرهیزکرد.

خبرگزاري آسوشیتد پرس:

دولتهاي غربی که درآغاز جنگ عراق علیه ایران، دربارۀ بقاي جمهوري اسلامی ایران شک کرده بودند، اکنون درپایان دومین هفتۀ جنگ وتوقف پیشرفتهاي ظاهري عراق واستراتژي وقضاوتهاي غلط خود، باقی ماندن صدام را مورد تردید قرارمیدهند. بنظرمیرسد جنگ دریک جبهه 400 کیلومتري به بن بست کشیده شده وتلاش عراق براي تصرف خوزستان متوقف شده است. ازلحاظ استراتژي، صدام ظاهرا ادعاي خود را مبنی برنابود کردن نیروي هوایی ایران باورکرده بود. درحالیکه فانتومهاي اف- 4 ایران روزانه با 150 پرواز به اهداف داخل عراق حمله میکنند

 

 

واشنگتن پست:

فرماندهان عالیرتبۀ عراقی که رهبري هجوم به خرمشهر را به عهده دارند و درفاصلۀ چندمایلی ساحل چپ رودخانه دریک موضع زمینی مستقرشده اند، درعین عصبانیت ازقاطعیت وسرسختی مدافعان ایرانی که دست به مقاومت شدیدي زده اند، صحبت میکنند. آنان میگویند: نیروي هوایی ایران نقش بسیارمؤثري علیه آنها ایفا کرده است. (این فرمان رهبر انقلاب بوده است.)

دست زدن صدام به جنگ علیه ایران یک قمارخطرناك بود. وي با توجه به تصفیه هاي مداوم نیروهاي مسلح ایران که آنرا ازکارانداخته مطمئن بود پیروزي سریع وآسانی بدست خواهدآورد، ولی 13 روزبعد ازآغازجنگ هنوزعراق براي تسخیربندرخرمشهرمیجنگد.

 

ادامه دارد...