تانک اصلی میدان نبرد تی-54/55 تانک اصلی میدان نبرد T-54/T-55 ( شامل تمامی نسخه ها )

[Goebbels 38,206]

یه سوال این قسمت جعبه مانند برروی لوله تانک چیه ؟

نور افکن فرو سرخ یا infra-red search light است. جهت بهبود قابلیت دید سیستم های نظارتی فروسرخ

به این صورت که با تابش فروسرخ بر روی اهداف (در فواصل مشخص) و بازتاب اون به سیستم نظارتی ، قابلیت دید بهبود میابد

در تانک های ام 60/48 نورافکن چندین مدل دارد منتها معمولا از نوع دو کاناله است یکی نور سفید و دیگری فروسرخ



در تانک های تی 72 هم از این روش استفاده شده و این تانک ها مجهز به یک الی دو نورافکن فروسرخ هستند (یکی بزرگ و دیگری کوچک)

[RezaKiani 1,930]

[right]این جور که توی عکس دیده می شه سیستم تعلیق و متعلقات زنجیرها رو کلا عوض کردن[/right]

[siavash75 7,699]

این جور که توی عکس دیده می شه سیستم تعلیق و متعلقات زنجیرها رو کلا عوض کردن

بله همینطوره، موتور هم دستکاری شده، یه چرخ هم بهش اضافه شده و چرخها تداعی گر M60A3 هستند.

[siavash75 7,699]

بسم الله الرحمن الرحیم

 

 

 

 

تانک T-54/55 بر اساس گفته ی برخی از منابع، جزء اولین تانکهای نسل اول تانک ها در دنیا به شمار می رود و این دو نسخه یکی از اولین تانک های پیشرفته ی ساخت اتحاد جماهیر شوروی است که در دسته بندی تانک ها جزء طبقه ی تانک های متوسط یا Medium Tank ها قرار می گیرد.  این تانک یعنی T-54 بسیار جمع و جور است، شکل و شمایلی متوسط دارد و بیش از حد بزرگ نیست، به همین دلیل از تانک T-64A به بعد شوری به تانک های خود لقب MBT را داد که دارای توپ 125 میلیمتری بودند. این تانک به صورت تمام و کمال در شوروی تولید شده است. تانک T-54 در مارس 1945 درست در پایان جنگ جهانی دوم طراحی شد و نمونه ی اولیه اش به تولید رسید اما در دو سال بعد، یعنی در سال 1947 به صورت تولید انبوه وارد خط تولید کارخانه شد. این تانک به صورت گسترده در واحد های زرهی ارتش سرخ به کار گرفته شد و پس از آن نیز به متحدان قرارداد ورشو نیز فروخته شد و همینطور در بسیاری از کشور های مختلف دنیا این تانک به خدمت گرفته شد. تانکهای T-54 و T-55 در طی قرن بیستم و بیست و یکم به کشور های مختلفی صادر شدند و همینطور به یکی از پر تیراژ ترین تانک های دنیا با تولید بیش از 100 هزار دستگاه تبدیل شد.

 

یک دستگاه تانک T-54AB در موزه تاریخی در روسیه

 

همانطور که گفتم این دو تانک به یکی از پر تعداد ترین تانک های ساخته شده در دنیا تبدیل شدند و با تولید 86 الی 100 هزار دستگاه از آنها در تاریخ ماندگار شدند. در ارتش روسیه تانکهای T-62، T-64، T-72، T-80 و T-90 جای آنها گرفتند و با آنها جایگزین شدند، اما در بیش از 50 کشور دنیا در گوشه و کنار حهان هنوز نیز از این تانک ها استفاده می شود. تانکهای T-54/55 هرگز به صورت مستقیم در اروپا و در میان متحدان ناتو فروخته نشد، اما اولین حضور این تانکها در غرب به سال 1960 بر می گردد که در طی آن انگلیس برای تولید یک نوع توپ جدید برای تانک ها توسعه داد که L7 سلطنتی نام گرفت و آمریکا نیز برای تولید تانک های M60 Patton اش، آنها را مورد بررسی و تحقیق قرار داد.

 

تاریخچه ی توسعه

اتحاد جماهیر شوروی با ساخت تانک T-34 در دوره ی مربوط به خودش، توانست یکی از بهترین و همینطور جدیدترین تانک های روز آن موقع از جهان را بسازد و با افزایش کارایی توپ با نصب یک لوله ی 76.2 میلیمتری، ارتقاء حفاظت و همینطور بهتر شدن نیرو محرکه ی تانک، T-34 را جزء بهترین ها قرار داد و به نوعی بالاترین تکنولوژی تانک سازی شوروی را به نمایش می گذاشت. توسعه و ارتقاء این تانک هرگز متوقف نشد و در طول جنگ دوم جهانی ده ها ارتقا و بروز رسانی برای آن منتشر گردید و به صورت مرتب ادامه داشت، با وجودی این بروز رسانی ها برای تانک منتشر می شد که جنگ دوم جهانی در حال رخ دادن بود و توسعه دهندگان می بایست اقدامات حیاتی برای این تانک در طول جنگ انجام می دادند و در نبرد کورسک که یکی از بزرگترین نبرد های تاریخ زرهی بشر است، تانک T-34 توانست با برتری تعداد بر تایگر های آلمانی پیروز گردد.

 

اولین نسخه از تانک T-54-1 که برجی شبیه به تانک T-34-85 دارد.

 

در سال 1943، صنایع سنگین موروزو اوکراین با شروع پروژه ای تحت عنوان توسعه ی تانک T-34M، توانست مدل جدید این تانک یعنی T-44 را بسازد. تانک جدید از سیستم بهینه سازی شده ی تعلیق Torison-Bar به جای کریستی استفاده می کرد و همینطور نصب موتور جدید به شیوه ی متقاطع نیز از دیگر تغییرات این تانک به شمار می رفت. تانک T-44 تقریبا شبیه به نسخه ی سلف خود یعنی T-34 بود، اما با بهینه سازی های صورت گرفته روی این تانک و همچنین ارتقاء حفاظت زرهی و افزایش میزان زره تانک، با تانک پیشین دارای تفاوت های نسبتا زیادی بود. تنها اشکال این تانک، یعنی T-44، کوچک کردن برجک و تغییر حالت آن است که با وجود افزایش میزان اندک زره، بزرگترین عیب را به دنبال خود می کشید و آن هم نا توانی در نصب توپ جدیدتر با قدرت بیشتر بود. به علت این که برجک کوچکتر شده بود تنها توانستند توپ 85 میلیمتری را روی آن نصب کنند که از ضعف های بزرگ این تانک به شمار می آید. اگر برجک از نسخه ی نصب شده بر روی T-44 بزرگ تر بود، می توانستند توپ 100 میلمیتری را روی آن نصب کنند که اندازه ای ایده آل و مطلوب برای چنین تانکی به شمار می رفت.

 

نسخه های اولیه

طراحی و توسعه ی تانک T-54 با شروع ساخت اولین نمونه ی اولیه در اکتبر سال 1944 آغاز شد، این پروژه در صنایع سنگین OKB-520 واقع در کارخانه ی تانک سازی استالین اورال با شماره No.183 (همان Uralvagonzavod) در  استان نیزانی تگیل روسیه شکل گرفت. مراحل اولیه پروژه در دسامبر همان سال به پایان رسید و ساخت نمونه ی اولیه در فوریه سال 1945 تحویل داده شد.

 

آزمایشات و تست های مختلف بر روی این تانک در بین مارس تا آوریل 1945 صورت گرفت و نتایج حاصل شده از این آزمایشات و همینطور نظرات کارشناسان مختلف از عملکرد آن به دفتر اصلی ارتش سرخ فرستاده شد تا برای تصمیم گیری نهایی سران ارتش به عنوان منبع مورد استفاده قرار گیرد. یک سری از مشخصه های این تانک مانند قسمتی از شکل بدنه و همینطور مکانیزم رانش شبیه به T-44 بود. بزرگترین تفاوت این دو تانک در چند بخش خلاصه می شود که از جمله ی آنها میزان زره بخش جلویی تانک است که در بخش بالایی 120 میلیمتر و در بخش پایینی 90 میلیمتر زره به کار رفته است، دیگر تفاوت دریچه ی راننده ی تانک است که به شکل جدیدی روی تانک نصب شده است، برجک تانک کاملا عوض شده و قطر آن به 1800 میلیمتر افزایش پیدا کرده که متقابلا زره اش نیز افزایش یافته است (در قسمت جلو زره برجک 180 میلیمتر، در بخش میانی، یعنی سمت راست و چپ بین 90 و 150 میلیمتر و روی سقف نیز 30 میلیمتر زره به کار رفته است).

 

یک ستون 5 تایی از تانک T-54-2

 

این بار دیگر محدودیتی برای توپ اصلی تانک وجود نخواهد داشت و به علت جا دار بودن برجک، سازندگان می توانند با فراغ خاطر بیشتری برای این تانک توپی مناسب تهیه کنند، به همین منظور یک توپ 100 میلیمتری D-10TK با دو مسلسل به عنوان سلاح ثانویه به کالیبر 7.62 میلیمتر، جزء اسحه های اصلی و ثانویه ای تانک به شمار می روند. نوع سلاح های ثانویه، یعنی مسلسل ها GWT می باشد. تانک T-54 با استفاده از یک موتور جدید V-54 دیزل 12 سیلندر 38.88 لیتر است که با آب خنک می شود و دارای قدرتی معادل 540 اسب بخار یا 388 کیلومتر می باشد. موتور این تانک می تواند در دقیقه 2 هزار دور بچرخد و جعبه دنده ی دو حالته نیز برای تحرک تانک برای این موتور در نظر گرفته شده است. مخزن داخلی تانک دارای ظرفیتی به حجم 530 لیتر است که با افزودن باک های اضافی به اندازه ی 165 لیتر می تواند در مجموع 695 لیتر را با خود حمل کند. بر خلاف تانک T-34، در تانک T-54 می توان مخزن سوخت خارجی را با باک اصلی تانک مرتبط ساخت که در صورت تمام شدن سوخت باک داخلی، روی باک خارجی سویچ کرد. چرخ های جاده و کفشک های پلاستیکی روی تانک پهن تر شده و همه ی اینها روی هم وزن T-54 را به 35.5 تن رسانده و همینطور حداکثر برد عملیاتی این تانک نیز به 360 کیلومتر افزایش پیدا کرده است.

 

یک دستگاه تانک T-55 بدون مسلسل ضد هوایی روی برجک

 

دیگر نمونه ی اولیه با یکی سری امکانات بیشتر با نام Ob`Yekt137 در جولای سال 1945 ساخته شد. در این مدل تانک با برجکی جدیدتر و بهتر به همراه توپ 100 میلیمتری LB-1 و مسلسل هم محور 7.62 میلیمتری SG مجهز می شد. زره برجک ضخیم تر شده که با 200 میلیمتر زره در جلو، بین 125 الی 160 میلیمتری نیز از طرفین، برجک تانک را نسبت به نسخه ی قبلی به لحاظ مقاومت زرهی قوی کرده است. مسلسل 7.62 SG-43 هم محور با توپ دارای دو جعبه مهمات می باشد که درون هر جعبه 500 گلوله ذخیره می شود. روی سقف نیز از یک مسلسل کالیبر 50 (12.7 میلیمتری)  DShK ضد هوایی نصب می شود که بر علیه اهداف پرنده از آنها استفاده می شود. در این مدل باک اصلی تانک به 545 لیتر و باک خارجی اضافی نیز به 180 لیتر افزایش پیدا کرده است که در مجموع می توان 725 لیتر سوخت در اختیار تانک قرار دهد. دلیل این کار افزایش برد عملیاتی تانک نیست، بلکه به دلیل افزایش وزن تانک به 39.15 تن، باید سوخت بیشتری نسبت به قبل مصرف شود. نمونه ی اولیه جدید پس از تحویل، در بین جولای تا نوامبر 1945 برای آزمایشات میدانی و همینطور تست های مختلف تحویل ارتش داده شد. مدل جدید مورد قبول واقع نشد و در گزارش کار کارشناسان، اشکالات متعددی برای آن ذکر شد که رفع آن اشکالات مدت زمان زیادی را می طلبید، به همین دلیل قرار بر این شد تا نسخه ی اولیه شماره 1 وارد تولید انبوه گردد و در 29 آوریل 1946 تانک T-54 به صورت رسمی وارد خدمت شد. این تانک در سال 1947 در نیزانی تگیل روسیه و در سال 1948 در خارکیو اوکراین داخل خط تولید کارخانه بود.

 

 

یک دستگاه تانک T-54 که  می توان آنهارا با T-55 با تشخیص جایگاه تیربار ضد هوایی به راحتی از هم جدا کرد.

 

T-54

در اولین مرحله از تولیدات این تانک، 1400 دستگاه به آرامی و بدور از هر گونه عجله ای ساخته شد و ارتش سرخ زمانی که T-54 ها را دریافت کرد که جنگ جهانی به پایان رسیده بود و جنگ دو ابر قدرت شرق و غرب در قالب جنگ سرد به پیش می رفت. از نگاه برخی از کارشناسان تانکهای T-54 تازه وارد شده به صحنه از برخی از تانکهای رقیب بهتر بود، اما همه آن را ثابت نکرده اند و نمی توان به گفته ی آنان اکتفا کرد. البته در مقایسه با تانکهای Tiger Ausf`B و 8.8cm KwK 43 دست برتر را دارد.

 

نسخه های ساخته شده ی T-54 از اولین مدل نمونه ی اولیه یا T-54-1 هستند که با نسخه ی دومی متفاوت است. در این نسخه زره به کار رفته در تانک 80 میلیمتر در اطراف، 30 میلیمتر برای سقف و 20 میلیمتر نیز برای پایین تانک در نظر گرفته شد. وقتی که تانک ها وارد خط تولید کارخانه شدند، با تولید انبوهشان به مرور یک سری مشکلات نیز ظهور کردند. پس از آن تولید متوقف شده و نسخه ی بهبود یافته با نام T-54-2 یا Ob`yekt137R طراحی شد. یک سری تغییرات جدید در تانک اعمال شدند و برجک نیز دستخوش یک سری تفاوت ها شد و تانک جدید با برجک جدید مجهز شد. برجک جدید یک حالت گنبد مانند دارد که دارای یک سری برجستگی ها می باشد و طرح و شکل کلی آن از تانک فوق سنگین IS-3 بر گرفته شده است. برجک جدید شبیه به نسخه ی پیشین خود بود اما در بخش عقب اش دارای تغییراتی بود که نسخه ی جدید را از قدیمی کاملا متمایز می کرد. از شلوغی بیش از حد برجک اجتناب کردند و مسلسل های روی گلگیر ها را که کنترلشان توسط راننده بود را حذف کردند. سیستم انتقال قدرت را با انجام بهینه سازی هایی مدرنیزه کردند و همینطور شنی های تانک را به 580 میلیمتر از لحاظ پهنا، افزایش دادند. تانک T-54-2 در سال 1949 وارد خط تولید شد. این تانک در همان کارخانه و با همان شماره تولید گردید. در سال 1951، دومین نسخه ی مدرنیزه ی این تانک نیز تولید شد و T-54-3 یا Ob`yekt137 Sh نام گرفت. در این نسخه خبری از برش های اطراف برجک نبود و سایت دیدبانی جدید توپچی TSh-2-22 در عوض مدل TSh-20 روی تانک نصب شد. همینطور سیستم نارنجک انداز نسل جدید TDA نیز روی تانک نصب شد. در نسخه ی فرماندهی یعنی T-54K (komandirskiy) به رادار R-113 مجهز می شد.

 

یک دستگاه تانک سنگین IS-3 شوروی

 

T-54A and T-54B

در اوایل دهه ی 50 میلادی، پرسنل و کارکنان دفتر طراحی و ساخت OKB-520 که همان Uralvagonzavod است، مورد تغییر و تحولات گسترده ای واقع شدند. موروزو با Kolesnikow جایگزین و همه ی اینها توسط Leonid N.Kartsev در مارس 1953 صورت گرفت. اولین امری که در دستور کار قرار گرفت این بود که توپ 100 میلیمتری STP-1 Gorizont را با D-10T جایگزین کنند که دارای تثبیت ساز عمودی است. توپ جدیدی که روی تانک نصب شده بود دارای طرحی شبیه به نسخه ی D-10TG است که روی برجک های T-54 نصب شده بود. در نسخه ی جدید سیستم و تجهیزات کامل دید در شب برای راننده مهیا شد و این نسخه T-54A یا Ob`yekt 137G نام گرفت. در اصل این تغییرات مقدار کمی به وزن تانک اضافه کرد و در افزایش وزنش تاثیر چندان زیادی نگذاشت. تانک T-54A با یک اسنورکل OPVT، ساید دیدبانی تلسکوپی TSh-2A-22، پریسکوب مادون قرمز TVN-1 مخصوص راننده و همینطور یک چراغ جلوی IR، رادیوی R-113، موتور چند مرحله ای با فیلتر هوا و رادیاتور کنترلی برای بهبود عملکرد موتور، یک اویل پمپ الکترونیکی، bilge پمپ، سیستم شلیک در مواقع خاموش بودن تانک و در آخر مخزن ها و باک های سوخت اضافی برای تانک که همگی در نسخه ی جدید روی تانک اعمال شدند. تانک به صورت رسمی در سال 1954 وارد خط تولید و در سال 1955 نیز به کار گرفته شد. در نسخه ی فرماندهی T-54A با نام T-54AK، یک سری تجهیزات اضافی برای رادیوی R-112 (در خطوط جلوی تانک با مجموعه ی R-113 مجهز می شد)، تجهیزات ناوبری TNA-2، بارگذار مهمات توپ اصلی که به 5 گلوله کاهش یافته بود و با واحد شارژ AB-1-P/30 توانایی شلیکشان فراهم می شد که در تعداد بسیار اندکی به تولید رسید. در اکتبر 1954، با استفاده از یک T-54A، نسخه ی T-54M یا Ob`yekt 139 را ساختند که توپ جدید D-54T و D-54TS 100 میلیمتری استفاده می کرد و سیستم های تثبیت ساز Raduga و Molniya نیز روی این توپ ها نصب شد که بعد ها در تانک T-62 به کار گرفته شدند. این نسخه ها خیلی موفق نبودند، در نتیجه نسخه ی جدید تر T-55 با طراحی و بروز رسانی قوی تری نسبت به نسخه ی سلف خود با توپ های سری D-10 وارد صحنه شدند. تانک T-54M با یک موتور V-54-6 که به 581 اسب بخار ارتقاء پیدا کرده بود برای تولید در نظر گرفته شد. اما این تانک هرگز وارد خط تولید کارخانه نشد.

 

 

تانک T-55A در سمت راست و T-55B در سمت چپ

 

نسخه ی جدید مبتنی بر T-54A بود که نام آن را T-54B یا Ob`yekt 137G2 گذاشتند. این تانک در سال 1955 طراحی شد و با توپ جدید 100 میلیمتری D-10T2S که با تثبیت ساز STP-2 "Tsyklon" مجهز شد. این تانک در سال 1957 وارد خط تولید شد و برای 4 ماه درون کارخانه به تولید رسید. تانک جدید با یک جستجوگر فروسرخ L-2 Luna، سایت دیدبانی TPN-1-22-11 IR برای توپچی و یک جستجوگر فروسرخ OU-3IR نیز برای فرماندهی نصب شد. مهمات جدید APFSDS نیز برای این توپ توسعه داده شدند، توپ جدید به گونه ای طراحی شده بود که ناتو را دائما در حال افزایش زره های تانک های خودش می کرد، زیرا در آن زمان توپ 100 میلیمتری D-10T2S از مدرن ترین توپ های زمان خودش به شمار می رفت. تانک T-54B به عنوان پایه و اساس نسخه ی فرماندهی تانک T-54BK -54Kنوان پایه و اساس نسخه ی فرماندهی تانک رفت. تانک ل افزایش زره های تانک های خودش می کرد، زیرا در آن زمان توپ 100 میلیمتری د.ن به شمار می رود و در این نسخه دارای یک سری تجهیزات و امکانات است که به صورت اختصاصی روی نسخه ی T-54BK نصب شده اند.

 

سامانه های پدافندی و نارنجک انداز های دودزای T-55

 

T-55

آزمایشات مختلف نشان می دهند که در صورت شلیک یک موشک هسته ای، تانک T-54 قادر است تا 2 الی 15 تن مواد هسته ای را در فاصله ی 300 متری از مرکز انفجار تحمل کند، اما خدمه تنها شانس زنده ماندنشان فاصله ی 700 متری از مرکز انفجار است. بر همین اساس، تصمیم گرفته شد تا سیستم های حفاظت NBC (این سیستم به معانی حفاظت در برابر هسته ای، بیولوژیکی، شیمیایی یا همان ش.م.ر است) را به تانک اضافه کنند و این سیستم را قادر سازند تا 0.3 ثانیه بعد از تشخیص امواج گاما شروع به کار می کند و از رسیدن هوای آلوده به خدمه جلوگیری می کند.

 

اولین بار فکر ساختن مدل پایه ی سیستم NBC خودکار PAZ برای مقابله با انفجار های اتمی (امواج رادیواکتیو) فیلتر هایی را قرار دادند اما نمی توانست علیه اشعه های گاما و یا گاز ها از خود واکنشی نشان دهد. این سیستم که KB-60 نام گرفت، در صنایع سنگین خارکیو اوکراین در سال 1956 ساخته شد.مستندات از عملکرد این سیستم به دفتر اصلی Uralvagonzavod ارسال شد. پس از آن با انجام بروز رسانی های جدید و همینطور نصب یک سری تجهیزات برای مدرن سازی تانکها موافقت شد و قرار شد تا تانک های جدید با وسایل جدید وارد خط تولید شوند. بسیاری از این آزمایشات ابتدا بر روی T-54M انجام شدند که با نام Ob`yekt 139 ساخته شده بود. تانک جدید با یک موتور V-55 12 سیلندر 4 زمانه با 38.88 لیتر جای گیری و ظرفیت موتور که با آب خنک می شد و قدرت این موتور 581 اسب بخار یا 433 کیلووات است. موتور تازه ساخت هم دارای قدرت بیشتری بود و هم اینکه سوختی به مراتب کمتر از دیگر نسخه ها مصرف می کرد که ویژگی بسیار بزرگ و ارزشمندی محسوب می گردد. همچنین طراحان تانک سعی کردند تا فیلتری برای موتور قرار دهند که مصرف سوخت و همینطور طزریق آن به داخل موتور به صورت بهینه ای صورت بگیرد که این کار موجب عملکرد هرچه بهتر پیشرانه ی تانک خواهد شد. اولین قدم در مدرنیزه سازی موتور این تانک، افزودن یک شارژر و یک استارتر الکترونیکی AK-150S بود. برای عملکرد بهتر موتور، تصمیم گرفته شد تا در حین حرکت تانک، محفظه ی پیشرانه با جریان هوا آمیخته شود. به همین منظور، یک سری دریچه ها روی اتاق پیشرانه قرار گرفت تا جریان متداوم هوا در آن به گردش در آید. در راستای افزایش برد عملیاتی تانک، باک اصلی که توانایی جایگیری 300 لیتر (79 گالن آمریکا) را داشت، در جلوی بدنه قرار گرفته بود که به 680 لیتر (180 گالن آمریکا) افزایش یافت.

 

نمای شماتیک تانک T-55

 

بارگذاری مهمات برای توپ اصلی نیز دستخوش یک سری تغییرات واقع شد، مقدار 34 عدد به 45 عدد افزایش یافت و درون 18 بخش که اصطلاحا آن را wet containers می نامیدند، درون بدنه ی تانک ذخیره می شدند. مهمات قابل شلیک از توپ D-54T و D-54TS عبارت اند از؛ گلوله های شدیدالانفجار و گلوله های ضد تانک که بعد از آن تصمیم گرفتند تا گلوله های BK5M HEAT را که توانایی نفوذ به 390 میلیمتر زره را داشت، برای این توپ طراحی کنند. در نسخه ی فرماندهی، تجهیزات TPKU را با نمونه های جدید تر  TPKUB و یا TPKU-2B جایگزین کردند. توپی مجهز به یک سایت دیدبانی TNP-165 و دریچه ی بارگذار نیز به یک مسلسل سنگین 12.7 میلیمتری DShK ضد هوایی که برای اهداف پرنده و یا جنگنده ها طراحی شده بود و با استفاده از آن می بایست با هدف های هوایی نیز بجنگد. این قسمت از پروژه را چند منظوره کردن تانک عنوان کردند که خدمه ی تانک بتوانند در مواقع لزوم با زمین و هوا درگیر شوند. دیگر ویژگی که برای تانک در نظر گرفته شد، افزودن سیستم حفاظت ROSA به تانک بود. برجک بهبود یافته توانایی نصب دو نوع مسلسل را بر روی خودش داشت و سیستم های پایدار ساز مسلسل ها را از نسخه ی T-54B به ارث برد که سیستم های نبرد دید در شب نیز از جمله ی این تجهیزات است که از T-54B منتقل شده اند. البته لازم به ذکر است که بخش عقب تانک به علت افزودن تجهیزات و امکانات جدید، برای حفظ وزن تانک و جلوگیری از سنگین شدن بیش از حد، زره عقبی کمی نازک تر شد تا تانک نیز توازن را حفظ کند.

 

تانک T-55A از نمای پشت

 

تانک T-55 به طور قابل توجهی در بسیاری از زمینه ها کاملا نسبت به تانک IS-2 سنگین، برتری دارد. این برتری در مواردی همچون برد آتش (حداقل 4 گلوله بیشتر از دیگری که 3 گلوله در دقیقه است، شلیک می کند. از لحاظ میزان زره به کار رفته نیز تانک T-55 با IS-3 مقایسه می شوند، در بیشترین نقطه در تانک IS-3، میزان زره به کار رفته 200 میلیمتر است، در حالیکه این مقدار در تانک T-55 250 میلیمتر است. البته باید این نکته را نیز در نظر داشت که زره سبک تر باعث تحرک و جابجایی سریعتر می گردد اما در عوض در برابر موشک ها و گلوله های ضد تانک، امنیت کمتری دارد. تانک IS-3 تنها 350 دستگاه تولید شد و ساختش متوقف گردید. با وارد شدن T-54/55 به صحنه، تمامی تانک های سبک و نیمه سگین با این تانکها جایگزین شدند که میزان عملکردشان در مقایسه با آنها قابل مقایسه نبود و به نوعی تانک T-54 اوج تکنولوژی شوروی در زمان خودش محسوب می شد و در ادامه ی همین برنامه ی جایگزین سازی، تانکهای قدیمی جایشان را به MBT ها یا تانکهای اصلی میدان نبرد دادند و از آن به بعد اولین نسل از دسته بندی تانکها وارد میدان نبرد شد. انتشار بروزرسانی های مختلف در موازات با بروزرسانی های غرب، نتیجه را بسیار واضح می کرد، یعنی می توان با مقایسه ی عملکرد دو تانک مختلف، دریافت که کدام یک به راستی نسبت به دیگری برتری دارد. کمپانی Uralvagonzavod در طی یک جمع بندی، نتایج حاصله از عملکرد های مختلف تانک مورد نظر خود را که در دفتر طراحی اش به صورت مستند وجود داشت، بررسی کرد. در نهایت تانک Ob`yekt 155 در تاریخ 1 ژانویه 1958 با نام T-55 وارد خط تولید کارخانه ی این کمپانی شد و پس از آن تولید T-54 متوقف گردید.

 

بعد از آن در سال 1959، تانک T-55K با تجهیزات و امکانات بیشتر نظیر مجموعه رادیو های ارتباطی R-112، یک واحد شارژ قدرت AB-1-p/30 و یک سیستم دید در شب TPN-1-22-11 تولید شد. دیگر تجهیزات اضافی برای اینکه به آنها نیازی نبود، از روی تانک حذف شدند، برای مثال تعداد گلوله ها به 37 عدد کاهش یافت و همینطور جایگاه مسلسل نیز حذف شد. در شروع دهه ی 60 میلادی، یک دستگاه T-55K با یک دستگاه نمایشگر Uran که تصاویر واقعی را از صحنه ی نبرد نمایش می داد، مجهز شد. تانک با یک دوربین خارجی که مانند نفربر BTR-50PU نسخه ی فرماندهی، یک سری تصاویر واقعی از صحنه ی نبرد می گرفت و درون تانک به نمایش در می آمد. این دوربین روی یک دکل تاشو درست مانند UAZ 69، روی تانک نصب می شد. میزان محدوده ای که این دوربین می توانست تصاویر را با کیفیت واقعی دریافت کند، محدوده ای بین 10 الی 30 کیلومتر بود. در انتها لازم به ذکر است که اینها همگی روی نسخه ی T-55K یعنی تانک فرماندهی نصب می شد و دیگر تانک ها از چنین قابلیت هایی محروم بودند.

خودروی UAZ-69

 

در سال 1961، یک دستگاه T-55 در Almaz تست شد که دارای یک سری تجهیزات تلویزیونی بود که با نسخه ی استاندارد تجهیزات مشاهده ای تعویض شده بودند که درست بعد از انفجار هسته ای و یا درون آب فعال می شدند و خدمه می توانستند از آنها استفاده کنند. دوربینی هایی که روی تانک نصب شده بودند، دو عدد برای راننده، یک عدد برای هدف گیری و یکی برای مشاهده و یک دوربین نیز تصاویر زنده را روی صفحه نمایش کنترل درون تانک به نمایش در می آورد. تغییراتی که در این نسخه اعمال شد، این بود که مخزن سوخت از جلوی بدنه و همینطور جایگاه مسلسلچی حذف شدند. دوربین های نصب شده بر روی تانک این قابلیت را فراهم می کردند که در روز، تصاویر را از میدان نبرد مشاهده کنند و این تصاویر در فاصله ای بین .5 الی 2 کیلومتر قابل مشاهده بودند. دلیل چنین تجهیزات کمی این است که در آزمایشات نتایج منفی و معکوس را منتقل کردند. در آغاز دهه ی 60 میلادی، دفتر طراحی OKB-29 در Omsk روی پروژه ای کار می کرد که عنوان آن ساخت پیشرانه ی گاز توربین GTD-3T بود که قدرتی معادل 700 اسب بخار یا 522 کیلووات نیرو تولید می کرد. یک نسخه از T-55 ها با این پیشرانه ی گازتوربین مجهز شد، اما به علت برخی از نتایج آزمایشات منفی و همینطور به صرفه نبودن، وارد خط تولید نشد.

 

گروه Omsk OKB-29 به صورت تجربی، 3 دستگاه تانک T-55 با نام طراحی شده ی Ob`yekt 612 را در بین سالهای 1962 الی 1965 مورد آزمایشات و بررسی های گسترده ای قرار داد. این دستگاه ها با گیربکس ها و جعبه دنده های خودکار که به وسیله ی سیستم های الکترو-هیدرولیکی کنترل میشدند، مجهز کرد. آزمایشات نشان دهنده ی این بود که جعبه دنده های مذکرو مستعد شکستن با درصد بسیار بالایی در تانک های امتحان شده هستند و ریسک نصب این جعبه دنده ها بسیار بالا است. در همان زمان، یک دستگاه Ob`yekt 155ML، با یک پرتابگر سه مخزنه ی 9m14 یا مالیوتکا (که در ناتو با کد AT-3 Sagger به ثبت رسیده است) در پشت برجک مجهز شد تا مورد آزمایش قرار بگیرد. تانک های شعله افکن (یعنی نسخه ی T-55) نیز با شماره ی Ob`yekt 482 یا TO-55 طراحی شدند که تا سال 1962 درون خط تولید باقی ماندند. در این تانک، مقدار 460 لیتر مایع قابل اشتعال در بخش جلوی تانک در عوض باک داخلی، سوخت قرار داده شد تا مورد استفاده ی شعله افکن قرار گیرد. شعله افکن نصب شده روی تانک، به جای مسلسل قرار گرفت تا با استفاده از آن بتوان اجسام و یا اهدافی که در نزدیک تانک قرار دارند را بسوزاند. این عمل تجربه ی بسیار خوبی بود که منجر به ساخت Ob`yekt 483 شد که مبتنی بر تانک T-54 بود. شعله افکن در این تانک به جای توپ اصلی قرار می گرفت و به مراتب قدرت بیشتری داشت. تانکهای TO-55 تا سال 1993 در خدمت باقی ماندند.

 

توپ D-10 روی SU-100

 

به وسیله ی استاندارد سازی های صورت گرفته در دهه ی 50 میلادی بر روی تانک T-54، موجب شد تا تانکی به مراتب بهتر از لحاظ قدرت آتش، زره مقاوم، حفاظت بسیار عالی و همینطور اطمینان پذیری بالایی ساخته شود. این تانک به طرز قابل توجهی از تانک های ساخت ناتو و هم پیمانانش سبک تر و همینطور کوچکتر بود، مانند تانکهای M-48 و سنتوریون انگلیسی که دارای جثه ای بسیار بزرگی بودند، در مقابل توپ D-10T تانک T-54 با 100 میلیمتر اندازه نسبتا قدرت مند تر از تانک های غربی بود.

 

در ژانویه سال 1945، تعدادی از تانکها و خودرو های زرهی آلمانی به مرکز تحقیقات، مهندسی و توسعه در مرکز Aberdeen در ماریلند فرستاده شدند تا آزمایشات و بررسی های مختلفی جهت پی بردن به تکنولوژی به کار رفته در ساخت آنها انجام شود. معیار اصلی برای آزمایشات برخورد و اصابت حداقل 50 درصد از پرتابه ها به داخل زره بود. در آزمایشاتی که بر روی آنها صورت گرفت، نتیجه به شرح زیر می باشد: توپ 90 میلیمتری M3 با نفوذ در زره با گلوله های نفوذ گر T-33 در فاصله ی 100 متری توانستند درون 6 اینچ زره (150 میلیمتر) نفوذ کنند. گلوله های T30E16 HVAP نیز توانستند در 270 میلیمتر زره در همان فاصله نفوذ کنند. این تست ها زمانی صورت گرفت که تانک های T-54/55 هنوز وارد خدمت نشده بودند و کسی نمی دانست که آیا توپ 90 میلیمتری تانکهای M46،  M47، M48 و دیگر تانکهای مشابه چگونه می خواهند به داخل زره تانک T-54 نفوذ کنند.

 

داده ها و اطلاعات نشان می دهند که گلوله ی ضدزره T-33 توانایی آن را ندارد که در هیچ فاصله ای به بخش جلوی تانک T-54 نفوذ کند و گلوله های T30E16 HVAP نیز در صورتی می توانند به این زره نفوذ کنند که فاصله ی شلیک شدنشان به سمت تانک در محدوده ی زیر 700 متر قرار گیرد. گلوله های T-33 فقط از طرفین و آن هم در فاصله ای کمتر از 800 می توانند به درون برجک نفوذ کنند، در حالیکه گلوله های T30E16 HVAP می توانند در هر فاصله ای به این قسمت از تانک بدون هیچ محدودیتی نفوذ کنند. محبوب ترین و پر استفاده ترین گلوله ی ضد تانکی که شوروی برای توپ D-10 ساخت، گلوله ی APHE 100 میلیمتری BR-412 بود که اولین بار در جنگ جهانی دوم و از تانک SU-100 شلیک شد که 80 درصد مواقع در 135 میلیمتر زره استیل در فاصله ی 1 کیلومتری نفوذ می کرد که از توپ D-10S شلیک شد. گلوله ی BR-412D و  BR-412B نیز در طی سالهای 1946 الی 1950 توسعه داده شدند که کارایی بسیار زیادی داشدند و از گلوله های T-33 و M82 ضد زره به مراتب بهتر بودند.

 

نمای برش داده شده ی توپ L7 سلطنتی انگلیس

 

البته تا اینجای کار آمریکا و کشور های غربی بی کار ننشستند و شروع به ساخت تانک های جدیدی کردند. ایالات متحده با توسعه ی جدیدترین تانکش به اسم M60 Patton و ارتقاء تانک های M48 و انگلیس نیز با مجهز کردن و بروزرسانی تانک های سنتوریون به توپ 105 میلیمتری L7 سلطنتی توانستند تا حدود جلوی این یکه تازی را بگیرند. سرعت پایین گلوله های توپ 100 میلیمتری و همینطور ساده بودن سیستم کنترل آتش تانک های T-54/55، شوروی را مجبور ساخت تا واقعا به این واقعیت پی ببرد که گلوله های با سر جنگی HEAT به شدت می توانند در مخرب بودن تاثیر گذار باشند و در نتیجه در اولایل دهه ی 60، شوروی این گلوله ها را برای توپ تانک T-54/55 توسعه داد. بعد از رقابت های شدید تکنولوژیک میان بلوک شرق و غرب، اروپا بعد از اینکه زره های کامپوزیت را برای تانکهایش به کار برد، استفاده از گلوله های با سر جنگی HEAT کمرنگ شد و کارایی شان را بعد از مدتی به صورت اندک از دست دادند و در عوض گلوله های SABOT به بازار آمدند. شوروی نیز این گلوله ها را برای توپ D-10T توسعه داد.

 

یک دستگاه تانک T-55 منهدم شده در بزرگراه مرگ در عراق

T-55A

در سال 1961، توسعه و بهبود سازی سیستم حفاظت خودکار NBC آغاز شد. سیستم Goal از خدمه در برابر خطرات شیمیایی، میکروبی و رادیواکتیو محافظت می کرد و سیستم حفاظت خودکار NBC با ایجاد یک سری تدابیر درون تانک مانع از ورود هوای آلوده و اشعه به داخل تانک و رسیدن آن به خدمه میشد. یک سری سرپوش های پلاستیکی برای حفاظت از تانک در برابر چنین خطراتی اضافه شدند. این پلاستیک ها در داخل، روی دریچه ی راننده و همینطور حائل های تانک نصب می شدند و برجک را به طرز محسوسی بزرگ تر از قبل نشان می دادند. چنین مواردی موجب می شد تا کمترین هوای آلوده ای وارد شود و زره را به گونه ای مقاوم می کرد خدمه تا زمانی که درون آن هستند، از هوای آلوده مسون بمانند.

 

تانک به صورت کامل با سیستم های فیلتر سازی شیمیایی PAZ/FVU پوشیده می شدند. یک تیربار SGMT 7.62 میلیمتری به جای مسلسل PKT 7.62  قرار میگرفت. طول تانک از 6.04 به 6.2 افزایش یافت. مسلسل های روی بدنه حذف شدند و جا برای 6 گلوله ی اضافی برای توپ اصلی باز شد، این تغییرات وزن تانک را به 38 تن افزایش داد. این پروژه در دفتر طراحی OKB-520 مجتمع Uralvagonzavod به رهبری Leonid N Kartsev صورت گرفت که تانک T-55A پایه و اساسی قرار گرفت تا مبتنی بر آن تانک فرماندهی T-55AK ساخته شود.

 

ارتقاء ها و بروزرسانی های T-54/55

در طول مدن زمان زیادی که تانک T-54/55 در خدمت بودند، ارتقاء ها و بروزرسانی های زیادی روی آنها صورت گرفت که تانک T-55 بیشتر از نسخه ی پیشین خود دارای بروزرسانی است. اولین تانک های T-55 با سایت های دیدبانی TSh-2B-32P بروزرسانی شدند. در سال 1959، برخی از تانک ها نیز به سیستم مین روب BTU/BTU-55 نصب شدند که به PT-55 معروف شدند. در سال 1967 یک بروزرسانی BM8 APDS برای این توپ منتشر شد که می توانست در فاصله ی 2 کیلومتری در 275 میلیمتر زره نفوذ می کرد که وارد خط تولید کارخانه شد. در سال 1970، نسخه های جدید و قدیم تانک T-55، جایگاهی برایشان در نظر گرفته شد تا مسلسل های 12.7 میلیمتری DShK را که برای اهداف پرنده و بالگرد ها در نظر گرفته شده بود را روی آنها نصب کرد. در آغاز سال 1974، تانک های T-55 یک سری مسافت یاب لیزری KTD-1 یا KTD-2 را رویشان نصب کردند که به صورت یک جعبه روی توپ اصلی نصبب میشد و مجموعه رادیو های R-123 و R-123M نیز جزء این بروزرسانی ها بودند. نتایج نشان داد که این بروزرسانی ها و مدرنیزاسیون های مختلف روی این تانک موجب می شود تا عمر خدمتی تانک های T-55 به صورت محسوسی افزایش یابد.

 

در طول ساخت تانک T-55A، مدرنیزاسیون های بسیاری بر روی آن نصب شد. در سال 1965، یک شنی جدید تولید شد که می توانست بین 2 الی 3 هزار کیلومتر عمر مفید و برد عملیاتی داشته باشد که با شنی های قدیمی تعویض شد. این شنی ها نیاز به چرخ دنده های جدیدی داشتند و چرخ دنده ها، دندانه هایشان از 14 به 13 تقلیل پیدا کرد. از سال 1974، تانک T-55A با کیت های مسافت یاب لیزری KTD-1 Newa و سایت های دیدبانی TSzS-32PM مجهز شدند و تمامی تانک های T-55A با سایت های دیدبانی دید در شب TPN-1-22-11 ارتقاء یافتند. مجموعه ی تجهیزات ارتباطی R-113 نیز با دستگاه های ارتباطی R-123 جایگزین شدند. نسخه های نهایی که وارد خط تولید شدند، با Side Skirt های جدید پوشانده شدند و پنجره ی جلوی راننده نیز نسبت به قبل بزرگ تر شد.

تانک های T-54 و T-55 انتشار بروزرسانی های مختلف تا دهه ی 1990 میلادی به صورت مداوم ادامه داشت و هر کشوری بر اساس دانش اش یک سری مدرنیزاسیون روی آن انجام می داد. بهترین و پیشرفته تیرن گلوله های ضد زره و HEAT در دنیا و همینطور افزودن قابلیت های تخریبگر و ضد تانک در دهه ی 60 الی 80 برای این تانک صادر شد.

 

تانک T-55 ارتش سومالی

 

کارخانه های مختلف و کشور های مختلفی در دنیا برای تانک های T-54/55 بروزرسانی صادر می کردند و تعداد آنها زیاد است و نمی توان تک تک آنها را نام برد، اما هدف اکثر این کمپانی ها، ارتقاء تانک های T-54/55 به تانک های اصلی میدان نبرد جدید تر و مدرن تر است که با کمترین هزینه ای صورت می گیرد. ارتقاء هایی مانند موتور جدید، زره های واکنشگر انفجاری فعال یا ERA، توپ اصلی جدید مانند افزودن توپ های 120 و 125 میلیمتری، افزودن سیستم های حفاظت فعال، سیستم های کنترل آتش با مسافت یاب های خودکار و همینطور سایت های دیدبانی حرارتی از جمله ی این ارتقاء ها بودند. ارتقاء ها معمولا در بیشتر مواقع به علت پایین بودن بودجه ی یک کشور صورت می گیرد و حتی امروزه نیز بسیاری از ارتقاء های مختلف بر همین اساس انجام می شود.

 

یکی از این ارتقاء ها توسط شرکت کادیلاک صورت گرفت و نمونه ی اولیه ای که ساخته شد، Jaguar نام گرفت. جگوار از نمونه های اولیه خود متمایز بود و تقریبا یک تانک جدید به شمار می آمد. طراحی نوین برجک و تبدیل آن به زره مسطح از جمله تفاوت های آن با نسخه ی اصلی تانک محسوب می شود. بدنه نیز دستخوش یک سری تغییرات قرار گرفته که با نسخه ی قبلی متفاوت است. بخش پیشرانه و همینطور مخزن سوخت تانک به صورت کاملا حرفه ای حفاظت شده که کمترین خطر در مورد آسیب دیدنشان احساس می شود. توپ 100 میلیمتری شوروی حذف شده و در عوض توپ 105 میلیمتری M68 آمریکایی روی تانک نصب شد. سیستم کنترل آتش Marconi نیز که برای تانک های سبک در نظر گرفت شده بود، روی T-55 نصب شد. تانک با یک پایدار ساز ساخت کادیلاک کیج و همینطور سایت دیدبانی توپچی و یک مسافت یاب لیزری انتگرال مجهز می شد که همگی آمریکایی بودند. در بخش نیرو در تانک جگوار آمریکا، یک موتور جدید سایت دیترویت دیزل 8V-92TA و یک سیستم انتقال قدرت XTG-411 روی تانک نصب شدند. در سال 1989، دو نسخه از تانک جگوار ساخته شدند.شاسی این تانک توسط جمهوری خلق چین، بدنه برجک و سیستم رانش آن توسط کادیلاک کیج ساخته شد.

 

تانک جگوار، ساخت کادیلاک کیج آمریکا

 

دیگر ارتقاء سنگین این تانک نیز توسط جنرال داینامیک لند سیستمز آمریکا برای مصر ساخته شد که در طی آن تانک های T-54E مصری به رامسس 2 ارتقا یافتند. جزئیات کامل این ارتقا را می توانید در این تاپیک مطالعه کنید.

در سال 2013 نیز کشور اوکراین در طی یک نمایشگاه نظامی، از تانک های T-55 توسعه یافته رونمایی کرد که هدف از این کار کشور اوکراین، انتخاب بازار صادرات جهانی به عنوان درآمد زیایی جهت فروش تانک های T-55 است.

 

توصیف ویژگی ها

تانک های T-54/55 از لحاظ کابین کابین و هیمنطور محل جایگری خدمه دارای نقاط اشتراک زیادی با تانک های جنگ جهانی دوم است، تجهیزات تهاجمی در جلو، موتور و متعلقات در عقب و برجک گنبد شکل آن در مرکز که آن را شبیه به بسیاری از تانک های آن دوره ساخته است. جایگاه راننده و همینطور دریچه ی ورود و خروج آن در جلو و در سمت چپ قرار گرفته است.فرمانده در سمت چپ برجک می نشیند و توپچی نیز در سمت چپ درست مقابل راننده قرار می گیرد و بارگذار نیز در سمت راست آنها جای می گیرد. سیستم تعلیق تانک، Torsion bar انگلیسی است که با چرخ دنده های عقب و جلو شنی را هدایت می کنند. خروجی موتور (اگزوز) در زیر گلگیر سمت چپ قرار دارد. بین چرخ های اول و دوم یک فضای خالی وجود دارد که تانک T-62 نیز این ویژگی را از T-54 به ارث برده است که فضای خالی میان آن دو موجب می شود تا طول تانک کمی بیشتر شود.

 

تانک T-54 و T-55 دارای یک سری وجه تمایزات با یکدیگر می باشند که آنها را از هم جدا می سازد. نباید T-54 را با T-55 یکی دانست. بسیاری از تانک های t-54 به T-55 ارتقا یافتند که ویژگی های T-55 را به خود گرفتند که در بسیاری از جملات T-54/55 نوشته می شوند. بعد از اینکه تانک های روسی که از کارخانه خارج می شوند، بعد از گذراندن 7 هزار کیلومتر، یک سری ارتقاء ها و بروزرسانی ها روی آنها نصب می گردد. بسیاری از کشور ها حتی تانک را به کلی عوض می کنند. برای مثال کشور هند خروجی موتور (اگزوز) را به کلی عوض کرده و همینطور جایگاه توپچی را دستکاری کرده تا با تانک های Type-59 پاکستانی اشتباه گرفته نشوند.

 

تانک های T-54AM لهستان

 

مزایا و معایب

تانکهای T-54/55 به لحاظ عملکرد مکانیکی بسیار قوی و پر انرژی هستند. عملکرد ساده و همینطور ویژگی های عملیاتی آنها به دور از پیچیدگی در مقایسه با تانک ها غربی، می توان با پایین ترین میزان آموزش و بدون طی کردن مراحل بالای رانندگی و عملیاتی کردن تانک آن را به حرکت در آورد و از آن استفاده کرد. تانک های T-54/55 تانکهای کوچکی هستند، اما در عوض اعتماد پذیری بالایی دارند و اهداف کوچکی برای دشمنانشان محسوب می گردند. همانطور که گفتم، به علت پایین بودن وزن و همینطور جمع و جور بودن تانک، نیروی محرکه ی بالایی برای تانک به ارمغان می آورد و می توان با استفاده از قطار، کامیون های تانکبر حمل شوند و یا اینکه روی پل های سبک به راحتی عبور کنند. شنی های کوچک دارای مزایایی همچون وارد کردن کمترین فشار بر روی زمین و همینطور جابجایی بسیار سریع را به تانک می بخشند که در مواقع ضروری این ویژگی بسیار به کمک تانک خواهد آمد. سیستم استارت این تانک در بدترین شرایط آب و هوایی کار می کند و قابلیت افزودن اسنورکل بر روی تانک، به او اجازه می دهد تا از عرض رودخانه ها عبور نماید. چنین ویژگی هایی به T-54/55 اجازه می دهد تا کارخانه ی سازنده اش آن را در ده ها هزار نسخه به تولید برساند و بسیاری از کشور ها هنوز آن را در حال خدمت نگه داری کنند. قیمت پایین این تانک ها موجب می گردد تا ارتقاء ها و بروزرسانی های مختلفی برایشان صادر گردد. اما تانک های T-54/55 اصلا قابل مقایسه با تانک های امروزی نیستند و هرچقدر هم که برایشان بروزرسانی منتشر گردد، باز هم از لحاظ حفاظت زرهی و همینطور مدیریت میدان نبرد، در مقایسه با تانک های مدرن حرفی برای گفتن نخواهند داشت.

 

تانکهای T-55A در لهستان

 

با این وجود، تانکهای T-54/55 دارای اشکالات و عیب هایی نیز بودند. فضای بسیار اندک و کوچک داخل تانک که موجب ناراحتی اعضا و خدمه درون تانک می شد، یکی از مشکلاتی بود که اکثر تانک های ساخت شوروی دارای آن بودند. این مشکل باعث میشد تا جابجایی خدمه به سختی صورت بگیرد و صفحه ی کنترل له علت کم بودن فضا، بسیار محدود باشد. همینطور تجهیزاتی که می بایست روی تانک نصب شوند نیز باید با حساسیت بالایی انتخاب می شدند، زیرا مشکل وجود جا ممکن بود برخی از وسایل را از تانک حذف می کرد. اسرائیلی هایی که تانک های T-54/55 را که در طی جنگهای 1967 و 1973 به غنیمت کرفته بودند، با این مشکل مواجه بودند که چگونه آنها را بروز رسانی کنند. مشکلاتی که وزن تانک داشت شوروی را با محدودیت استخدام کارمند مواجه می کرد، به طوری که افرادی که دارای وزن زیادی هستند و کمی چاق به نظر می رسند، نمی توانستند جزء خدمه ی تانک شوند. شوروی برای مقابله با این مشکل در استخدام کارمندانش یک سری قوانین را اعمال کرد که باید حتما آن ویژگی های بدنی را دارا باشند، در غیر اینصورت از استخدام آنها به عنوان خدمه ی تانک ممانعت به عمل می آمد. در حالی کشور های غربی چنین مشکل استاندارد گذاری برای استخدام خدمه ی تانک هایشان نداشتند. به علت کیفیت ساخت پایین بدنه، توپ اصلی این تانک نمی توانست بیشتر از 5 درجه رو به بالا حرکت کند، این مقدار در تانک های غربی در آن زمان 10 درجه بود. در نتیجه توپچی و فرمانده می بایست این مشکل را به گونه ای که تانک در محل مناسبی قرار گرفته باشد، حل می کردند، در غیر اینصورت شلیک به مختصات مورد نظر امکان پذیر نبود. در حالیکه بسیاری از تانک ها می توانستند در حال حرکت شلیک کنند، این تانک فاقد استابیلایزر توپ اصلی بود و فقط در زمانی که ایستاده است می توانست شلیک کند. البته این مشکل در بروزرسانی هایی که برای این تانک منتشر شد، برطرف گردید.

 

یک دستگاه تانک منهدم شده ی Tiran-5 در جنوب لیبی

 

بزرگترین و اصلی ترین عیب این تانک، زره نامناسب آن است. بسیاری از تانک های هم دوره ی T-54/55 از زره قوی استفاده می کردند، به گونه ای که می توانستند از جلو در برابر بازوکا ها، PIAT، RPG-2 و برخی از گلوله های تانک های مختلف ایستادگی می کردند، اما این تانک زره اش برای 20 سال مشکل ساز شد و بعد از آن نیز منسوخ شد. علت ضعیف بودن زره این بود که بخش حفاظتی تانک برای نبرد های کلاسیک در نظر گرفته شده بود و عقب و میانه ی تانک از لحاظ زرهی بشدت دارای ضعف بودند. فقط بخش جلوی تانک و آن هم در برخی از موارد دارای ضعف هایی بود که با افزودن زره های اضافه شونده تا حدودی برطرف گردید. سازندگان این تانک با این فکر چنین زره ای را برای این تانک ساخته اند که دشمن فقط از جلو حمله می کند و یا اینکه مانند نبرد های قدیمی، سپاهی به سمت دشمن حرکت کرده و امکان حمله از پشت بسیار کم است. در جنگ ویتنام به خاطر پایین بودن میزان زره این تانک، موشک های LAW، TOW و تانک های سبک M41 Walker با توپ 76 میلیمتری به راحتی تانک را در نقاط ضعف اش مورد هدف قرار می دادند. در بسیاری از مواقع، تانک ها ممکن است از زیر توسط مین ها و یا پیاده نظام مورد هدف قرار بگیرند، به علت اینکه این تانک زره مناسبی در این بخش نداشت و مهمات نیز دارای جدا کننده ی خوبی نبودند، به راحتی از این قسمت آسیب پذیر بودند و با برخورد مواد منفجره به شدت آسیب میدیدند. تانکهای T-54/55 به همین خاطر در نبرد های مدرن موفق نبودند.

 

 

تاریخچه ی به کار گیری

 

اتحاد جماهیر شوروی و فدراسیون روسیه

تانکهای T-54/55 و T-62 یکی از تانکهای بسیار مشهور ساخت شوروی هستند که در دهه ی 70 میلادی تعداد بسیار زیادی از این تانکها تولید شد و 85 درصد تانکهای مدرن ساخت روسیه مبتنی بر این دو تانک بودند.

در طی انقلاب مجارستان در سال 1956، یک دستگاه تانک T-54 شوروی به وسیله ی مخالفان دزدیده شد و به سفارت انگلستان برده شد. به علت اینکه سفارت هر کشوری خاک آن کشور محسوب می شود و سفارت انگلیس در بوداپست نیز بعد از چند ساعت یک گروه از کارشناسان نظامی را به سرعت به محل سفارت برده و تانک را مهندسی معکوس کردند. توپ L7 سلطتنی بعد از مشاهده ی توپ قدرتمند این تانک ساخته شد. تانکهای T-62 و T-55 بیشتر مقدار در حال خدمت بودن در میان تانک های شوروی را دارند و هم اکنون نیز شوروی تانکهای T-80 و T-72 و همینطور تانکهای T-90  به میزان 900 دستگاه را در حال خدمت نگه داشته است.

 

یک دستگاه تانک T-55 منهدم شده ی عراقی

 

خاور میانه

در طی نبرد 6 روزه در سال 1967، ایالات متحده تانکهای M-48 Patton، تانک های سنتوریون و حتی یک سری از تانکهای ارتقاء یافته ی شرمن را به اسرائیل فرستاد. اسرائیل تعدادی از این تانک ها را بر اساس دانش و فناوری خود ارتقاء داد و آنها را از لحاظ عملیاتی بودن و قدرت آتش و دیگر ویژگی ها تقریبا هم رده با T-54/55 های ارتقاء یافته ی آن زمان ساخت.

 

در طی جنگ داخلی اردن در سال 1970، تانکهای سوری توانستند نبرد بسیار ارزشمندی در برابر سنتوریون های اردن بسازند و در برابر آنها پیروز شوند. یک دسته از تانک های T-55 ارتش سوریه توانست یک سون بزرگ از تانکهای پیشرفته ی سنتوریون اردن را با نابود کردن 19 دستگاه متوقف کند و در این نبرد 10 دستگاه تانک سوریه نیز از بین رفتند.

 

در سال 1973 در طی نبرد یوم کیپور، تانکهای T-54A و T-55 با توپ اصلیشان در برابر توپ L7 سلطنتی قرار گرفتن که روی تانکهای Mk V سنتوریون اسرائیلی نصب شدند بودند. در این نبرد تانکهای M-60A1 نیز با همین توپ حضور داشتند. اسرادیل تعداد زیادی از T-55 سوری را به غنیمت گرفت و تعدادی نیز از مصر در نبرد 6 روزه که آنها را در خدمت نگه داشته بود. این تانک ها با توپ های استاندارد 105 میلیمتری L7  یا M68 آمریکایی (همان توپ L7سلطنتی که در آمریکا با نام M68 تولید می شدند) در عوض توپ های 100 میلیمتری D-10 شوروی جایگزین شدند. همچنین جنرال موتور نیز یک سری موتور بهینه سازی شده در عوض موتور های دیزل روسی برای این تانک ها طراحی کرد و روی آنها نصب نمود. تانکهایی که در اسرائیل بهینه سازی شدند Tiran-5 نام گذاری شدند و در برخی از واحد های اسرائیل تا دهه ی 90 نیز در حال خدمت نگه داری شدند. بسیاری از این تانک ها به کشور های جهان سوم مانند کشور های آمریکای لاتین فروخته شد و تعدادی از آنها نیز با تغییرات گسترده به عنوان نفربر Acharzit تغییر کاربری داده شدند.

 

یکی دیگر از نبرد هایی که از این تانک به صورت گسترده استفاده شد، نبرد ایران و عراق در سال 1980 الی 1988 بود. تانکهای T-54/55 در بزرگترین نبرد میان دوکشور دراوایل سال 1981 به صورت واقعی آزموده شدند و ایران در طی آن 200 دستگاه از تانکهای چیفتن و M60A1 خود را از دست داد. در عوض عراق در طول جنگ تعداد 50 دستگاه تانک T-55 و T-62 خود را از دست داد. در یکی دیگر از نبرد ها در سال 1981، ارتش ایران توسط یک گروه بسیار بزرگ از تانکهای T-55 عراقی مورد هجوم واقع شد که در این نبرد ایران 20 دستگاه تانک چیفتن خود را از دست داد.

 

تانک T-55 در موزه ای در ژوهانسبورگ، آفریقای جنوبی

 

 

جنگ ویتنام

در نبرد ویتنام، ارتش ویتنام شمالی بر علیه ویتنام جنوبی و آمریکا از تانکهای T-54 استفاده می کرد. نیرو های ویتنام شمالی و جنوبی در طی نبرد Lam Son 719 در فوریه سال 1971 برای اولین بار با تمام قوا در رو به روی یک دیگر قرار گرفتند و با هم به نبرد پرداختند. در طی آن جنگ، 17 دستگاه M-41 سبک ویتنام جنوبی تعداد 22 دستگاه تانک ویتنام شمالی از جمله 6 دستگاه T-54 و 16 دستگاه PT-76 نابود کردند. البته در این نبرد 5 دستگاه M-41 و 25 دستگاه نفربر ویتنام شمالی از بین رفت.

 

در یک یکشنبه، در دوم آوریل 1972، تانک های جدید التحویل ویتنام جنوبی شامل 57 دستگاه تانک M48A3 Patton ، گزارشاتی را به مرکز فرماندهی ارتش ارسال کردند که در طی یک نبرد با ارتش ویتنام شمالی که ستون زرهی ای که در حال جابجایی به Dong Ha (یک شهر بسیار بزرگ در ویتنام جنوبی)  بودند را نابود کرده است. در این گزارش، اسکادران ارسالی ویتنام جنوبی با این ستون زرهی که در جال عبور از بزرگراه بوده درگیر شده و تعداد زیادی از تجهیزات انها را در نقاط بسیار مناسبی زمینگیر کرده است. فاصله ی ارتش مدافع با متخاصم 2 الی 3 کیلومتر بوده است که با استفاده از توپ های 90 میلیمتری تانکهای پاتون به سمت آنها آتش گشوده اند و 9 دستگاه تانک PT-76 و دو دستگاه T-54 از بین رفته اند. مابقی تجهیزات از خطوط دید آنها خارج شده اند و دیگر قادر به مشاهده ی آنها نبوده اند.

 

تاریخچه ی تولید

تانک T-54-1 اولین تانکی بود که 3 دستگاه از آن در سال 1946 ساخته شد و 22 دستگاه دیگر در سال 1947 ساخته شد. 285 دستگاه تانک T-54-1 در سال 1948 در صتایع تانک سازی استالین ساخته شد. این تانک ها با تانک های T-44 که در Uralvagonzavod و صنایع موتور سازی خارکیو ساخته شده بودند، جایگزین می شدند. ساخت این تانک ها در یک دوره ی کوتاهی متوقف شد، دلیل آن هم کیفیت پایین ساخت و همینطور اشکالات و معایب بروز کرده در تانک بود. تانک T-54-2 نیز در سال 1949 در Uralvagonzavod ساخته شد که 423 دستگاه از این تانک ها در پایان سال 1950 تحویل ارتش داده شد. این تانک ها با تانک های T-34 که در Omsk تولید شده بودند، جایگزین می شدند. در سال 1951، تعداد 800 دستگاه از تانک های T-54-2 تولید شدند. تانک T-54-2 تا سال 1952 در خط تولید کارخانه باقی ماند. پس از آن تانک T-54A در سالهای 1955 و 1956 تولید شد. تانک T-54B نیز در سال 1957 و آوریل 1959 تولید شد. بعد ازاین تانک ها، تانک T-55 در Uralvagonzavod در بین سالهای 1958 الی 1962 تولید شد. تانک T-55K نیز در سال 1959 تولید شد. تانک شعله افکن TO-55 نیز تا 1962 در خط تولید باقی ماند.

 

تانک T-55AM Merida

 

تانک Т-55AM2-B

 

در مجموع: 35 هزار دستگاه تانک T-54-1، T-54-2، T-54-3، T-54A، T-54AB، T-54AK1، T-54AK2، T-54BK1و T-54BK2 از سالهای 1946 تا 1958 تولید شدند. تعداد 27 هزار دستگاه نیز تانکهای T-55، T-55A، T-55K1، T-55K2، T-55K3، T-55AK1، T-55AK2 و T-55AK3 در بین سالهای 1955 الی 1981 در خط تولید کارخانه باقی ماندند.

 

لهستان

لهستان تعداد 3 هزار دستگاه تانک T-54، T-54A، T-54AD و T-54AM در سالهای 1956 الی 1964 تولید کرد، همینطور 7 هزار دستگاه T-55 در سالهای 1964 الی 1968 به تولید رساند. تانکهای T-55L، T-55AD-1 و T-55AD-2 نیز در سالهای 1968 الی 1979 تولید شدند.

 

چک اسلواکی

کشور چک اسلواکی نیز در مجموع 2700 دستگاه تانک T-54A، T-54AM، T-54AK، T-54AMK در بین سالهای 1957 الی 1966 تولید کرد. همچنین 8300 دستگاه نیز T-55 و T-55A در سالهای 1964 الی 1983 به تولید رساند. اغلب این تانک هایی که ساخته شدند، به دیگر کشور ها صادر شد.

 

تانک Tiran-4

 

تانک T-55 Enigma

 

   

تانک T-55B در پارک پیروزی کازان روسیه

 

تانک T-55 اصلاح شده ی صربستانی

 

خدمه ی تانک T-55 ارتش مقدونیه در سال 2001

 

 

مطالب مرتبط

T55 ... تانک دیروز ، تانک امروز .... نمونه های ارتقا یافته از تانک T55

T-55AGM ققنوسی برخاسته از خاکستر!

 

منبع

http://en.wikipedia.org/wiki/T-54/55

https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2-55

 

نویسنده و ترجمه: سیاوش سلطان ویس

Military.ir Copyright

تمامی حقوق برای انجمن میلیتاری محفوظ است.

[kaftar 570]

ایول داداش.خسته نباشی!

اگه بشه یه سری از این ارتقا هارو واسه 55 و 54 هامون انجام بدیم جالب میشه(به جز سیستم اپتیکی و کنتاکت1!)

 

 

 

پ.ن!

عموی بنده به وسیله یدونه از همین ها جانباز شد(که خود داستانی دارد!)

[Goebbels 38,206]

ممنون سیاوش جان

 

عالی بود :rose:

 

تاپیک مرتبط :

 

T-55AGM ققنوسی برخاسته از خاکستر!

 

چنانچه تانک های تی 55 را به استاندارد AGM هم ارتقا بدهیم همچنان یک تانک پشتیبانی خواهیم داشت و نه تانک اصلی میدان نبرد

[siavash75 7,699]

ممنون سیاوش جان
 
عالی بود :rose:
 
تاپیک مرتبط :
 
T-55AGM ققنوسی برخاسته از خاکستر!
 
چنانچه تانک های تی 55 را به استاندارد AGM هم ارتقا بدهیم همچنان یک تانک پشتیبانی خواهیم داشت و نه تانک اصلی میدان نبرد

منون سینا جان.

خداوکیلی خواستم این تاپیک و اون نسخه های محتلف تی55 ژنرال علی رو قرار بدم که یادم رفت!!!

[blender 1,086]

از نظر من این رو باید برجکش رو بردارند و تبدیلش کنند به یک نفربر سنگین ( مثل ما جهود ) ولی با این تفاوت که یک توپ 30 میلی متری روش بزارند که بتونه توی جنگ شهری پوشش آتش مناسب رو علیه اهداف سبک ایجاد کنه  .

می شه یک نسخه ی ساده تر از ترمیناتور روس ها رو هم با استفاده از شاسی این تانک ساخت .

 

یا نصب یک گاتلینگ درست و حسابی روی این برجک ( یک چیزی در حد گاتلینگ هواپیمای آ 10 )

 

مثال کوچکش :

 

در مورد تانک جاگوار :

 

http://www.military.ir/forums/topic/13880-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D9%86%DA%A9-jaguar-%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%A9-%DA%86%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D9%87/

ویرایش شده در آذر 93 توسط blender

[IRIAF 3,096]

زحمتهای تو ندیده گرفته نمیشه. خیلی ها از این تاپیک ها استفاده میکنن سیاوش جان. ممنون

[hamidz65 13,498]

مرسی

[7mmt 12,645]

با تشکر فراوان از تاپیک پربارتون . خسته نباشید  :rose:

 

در  مورد این تصویر , مربوط به همین جنگ اخیر هست ؟ به غیر از تصویر امام خمینی روی دیوار ها هم به نظر تصویر امام موسی صدر هست , نمی دونستم در لیبی هم تا این حد فعال بودیم icon_cheesygrin  حزب الخمینی منظورش دقیقا یه حزب سیاسی با همین نام بوده ؟ 

 

http://gallery.military.ir/albums/userpics/10263/800px-South_leb_army_hezbo_khomemi.JPG

ویرایش شده در آذر 93 توسط 7mmt

[deserthawk 5,518]

با تشکر از جناب سیاوش عزیز از تاپیک واقعا کامل و خوبشون

 فقط اگر بنده اشتباه نکرده باشم سهوا اشتباهی قسمت زیر را تایپ کرده باشید

 

یک دستگاه تانک منهدم شده ی Tiran-5 در جنوب لیبی

 

این تیران 5 مربوط به جنوب لبنان و احتمالا اوایل دهه 80 میلادی است.  عکس بالای تانک هم حضرت امام هستند.

 بازهم تشکر از شما

[yad122 9]

دستت درد نکنه واقعا مطلب خوبی بود :rose:  :rose:  :rose:  :rose:  :rose:

[AGM65 289]

خیلی کامل وجامع بود
تشکرمیکنم.
برجک این تانک جگوارشباهتی به اون برجکی که چندوقت پیش
برای ام60 نزاجا رونمایی کردن داره یا من اشتباه میکنم.

[MOHAMMAD 6,333]

داش سیا دستت درد نکنه، سلطانی واقعا.