معاهده ننگین آخال، گونه‌ای حاتم‌بخشی قجری/جداشدن خواستگاه اولیه آریایی ها

[adelkhoje 5,060]

 بسم الله الرحمن الرحیم

 

 

جدا شدن سرزمین ماوراء النهر ایران

 

شنیدن نام دو رود سیحون و جیحون و سرزمین بین آن دو یعنی ماوراءالنهر هر ایرانی را به یاد نخستین سکونتگاه آریایی های مهاجر در عهد باستان، شکوفایی علمی وفرهنگی  قرون سوم و چهارم هجری قمری و شکوه و عظمت هنری سمرقند در عصر تیموری می اندازد. سرزمینی که نماد فرهنگ ایران بود و در قرن نوزدهم به واسطه ضعف قدرت مرکزی ایران از یک سو و توسعه طلبی روسها از طرف دیگر ضمیمه خاک آن امپراطوری شد.

 

با آغاز فتوحات تزارها در نواحی جنوبی، ماوراء النهر به خاطر موقعیت جغرافیایی اش^[1] هیچگاه از چشم فرمانروایان مسکو دور نماند. آنها بر اساس وصیت نامه جعلی پطر کبیر برای دستیابی به آبهای آزاد موفق به تصرف غرب دریای خزر شده بودند و بدون تردید شرق خزر هم برای شان کم اهنمیت تر از قفقاز نبود. روس ها بعد ازموفقیت در سیطره بر  مناطق مورد بحث تصمیم گرفتند هر گونه وابستگی فرهنگی آن با کشور مادر یعنی ایران را قطع کنند. ابتدا روس ها بنا به دلایل سیاسی نام «آسیای میانه» را بر آن نهادند و در واقع این تغییر نام مرحله ای از فرایند روسی سازی بود که سردمداران آن امپراطوری برای توسعه نفوذ خود در منطقه ماوراء النهر و قفقاز شروع کرده بودند؛ زیرا آنان می خواستند برای مناطق تازه تصرف کرده خود تاریخ جدیدی بسازند و هویت جدیدی برای مردمان آن تعریف کنند.

 

سرزمین ماوراء النهر و سواحل رود سیحون و جیحون که امروزه به آسیای مرکزی معروف شده است، از گذشته های دور جزیی از قلمرو اصلی ایران بوده است و به نوعی مهد تمدن ایرانی به شمار می‌رفت. نام شهرهای خوارزم (هوارزمی)، بلخ (باختریش) و سغد(سوگود) در کتیبه های هخامنشی آمده است و به گواه اکثر مورخین خوارزم نخستین سرزمینی است که آریایی ها در آن سکنی گزیدند، به ناحیه ای که ایرانیان در آن ساکن شدند «ایران ویج» یا«ایران وئجه» می گویند. این مناطق در دوره اشکانی و ساسانی هم در سیطره ایران بودند و حتی خاستگاه اولیه اشکانیان در منطقه ترکمنستان امروزی بوده است. در دوره اسلا می ماوراءالنهر از مراکز مهم سیاسی و فرهنگی گردید و  اهمیت تاریخی و فرهنگی شهرهایی مانند بخارا، سمرقند، خوارزم و... در اکثر منابع ذکر شده است.

 

در دوره خلفای اموی و عباسی ماوراءالنهر مرکز نهضت های استقلا ل طلبانه بود و در دوره حکومت سامانیان تا حدی استقلا ل نسبی پیدا کرد. فرهنگ ایرانی - اسلا می در این منطقه به اوج خود رسید به گونه ای که ریچارد فرای    Richard.N.Fray  از آن به «رنسانس اسلامی» یاد می کند. در زمان تسلط تدریجی اعراب و سپس ترکان، مردمان ماوراء النهر به مقاومت منفی در برابر مهاجمان دست زدند تا مانع اضمحلال فرهنگی خود شوند. در دوره سلجوقیان و خوارزمشاهیان جزء مهمی از قلمرو امپراتوری ها بود و حتی مرکز ثقل قدرت خوارزمشاهیان در ماوراءالنهر بود. با حمله مغولا ن به این منطقه آسیب فراوانی وارد شد و رو به ویرانی نهاد.

 

 حمله مغولان با توجه به ویرانی هایی که در پی داشت ابتدا به رکود منطقه منجر شد اما با روی کار آمدن تیمور لنگ که خود از قبایل تاتار بود باعث رونق مجدد ماوراءالنهر از جمله شهر سمرقند شد. امیر تیموری با کوچ هنرمندان، شاعران و بزرگان علم از سایر ممالک متصرفی به شکوه و عظمت سمرقند کمک بسیار کرد. ^[2] کلاویخو فرستاده شاه اسپانیا به دربار تیموری وصف جالبی از این شهر دارد و می گوید نام آن را از دو واژه «سمیزکنت» semiz kent  به معنای شهر ثروتمند میداند.[3]

 

 

 

در طول تاریخ ماوراءالنهر همواره جزوه جدایی ناپذیر خاک ایران عزیز بوده

 

 

با مرگ تیمور بار دیگر ماوراءالنهر دستخوش ناامنی و جنگ برای قدرت شد و در نها یت خاندان شیبانی مصادف حکومت صفویان در ماوراءالنهر به قدرت رسید و امرای آن چندین بار نواحی مرزی خراسان را مورد تاخت وتاز قرار دادند. در دوره عبیدالله خان به خاطر علاقه ای که وی به شعر داشت بار دیگر سمرقند به روزهای خوش وهنر و ادب خود نزدیک شد.[4]

 

در فاصله سالهای 1020ق. تا 1050ق. امام قلی خان موفق شد با سرکوب سایر قبایل و رقبا ماوراءالنهر را تحت سیطره خود در بیاورد. او با روس ها روابط دوستانه ای برقرار نمود و نماینده ای نزد نخستین تزار میخائیل فدرویچ رمانف فرستاد و متقابلا روسها هم برای تحکیم روابط ایوان خوخلوف را به بخارا اعزام کردند.[5]

 

در زمان پطر سران روسیه توجه خاصی به مناطق پیرامون خود از جمله ترکستان و ماوراء النهر داشتند. شاه نیاز، خان بخارا که دچار شورش قبایل شده بود از پطر تقاضای کمک کرد و روس ها با وجود درگیری در جنگ با سوئدی ها تعدادی سپاهی روانه بخارا و خیوه نمودند. هرچند حضور آنها به سرکوب شورش ها کمک کرد اما کم کم زمینه را برای حضور پر رنگ تر روسها در منطقه فراهم آورد.[6]

 

 

 

 

 

ان زمان در ایران مصادف بود با ایام ضعف و سقوط صفوی بنابر این فاقد قدرت کافی برای دخالت در منطقه بود.  نادرشاه که بعد از صفویه اقتدار را به ایران بازگرداند در تلاش برای نفوذ در سواحل سیحون و جیحون بود بنابراین در سال 1149ق. لشکری به فرماندهی رضاقلی میرزا به  ناحیه اعزام نماید و با شکست ابوالفیض خان حاکم بخارا و ایلبارس حاکم خوارزم این مناطق بار دیگر به تصرف ایران درآمد.

 

 

تا زمان سلطنت فتحعلی شاه، خوانین بخارا، مرو، خوارزم و سایر نواحی ماوراءالنهر در دست بازماندگان ازبکان بودند و روابط صمیمانه ای هم با ایران داشتند و همیشه سفرایی در دربار قاجار و خانات در رفت و آمد بودند[7] و این نکته نشان از آن است که هنوز در ابتدای دوره قاجار ارتباطات قطع نشده بود و  ایران نسبت به آن ناحیه حاکمیت صوری داشت. بعد از شکست های ایران از روسیه و تضعیف دولت مرکزی، نفوذ ایران در بعضی مناطق از جمله ماوراءالنهر کاهش یافت.

 

خوانین خودمختار شده و دیگر توجهی به ایران نمی کردند و در واقع نبود یک قدرت واحد برای اداره این منطقه زمینه را برای یکه تازی قبایل ترکمان هموار تر کرد امری که علاوه بر آسیب وارد آوردن به منافع ایران دستاویز مناسبی برای مداخله روس ها در امور نواحی شرق خزر شد و بسیاری از مردم برای رهایی از این آشفته بازار به نواحی داخلی ایران پناهنده شدند.

 

 

در سال ۱۲۴۸ هـ . ق، عباس میرز، اصدراعظم، با کفایت فتحعلی شاه توانست با کمک فرزندش خسرومیرزا تا حدودی آرامش را در این منطقه برقرار نماید، آنها قلعه ترشیز، قوچان و سرخس را تصرف کردند. با فتح سرخس ترکمن ها تارومار شدند و چند هزار ایرانی دربند آزاد گردید و خان خیوه از مدعیان قدرت که دیگر متحدی نداشت تسلیم ایران شد و خراجگذاری را پذیرفت.[8]

 

 

با فوت عباس میرزا و فتحعلی شاه، ترکمن های حوالی خراسان و استرآباد تجاوزات و شرارت های سابق را از سرگرفتند و به کاروان ها و مسافران دستبرد زده و آنان را به اسارت و بردگی می بردند. دولت ایران نمی توانست به راحتی به این آشوب ها پایان دهد؛ زیرا هرگاه ترکمانان با قوای ایرانی روبه رو می شدند و شکست می خوردند به پناهگاه های خود در دریای خزر روی می آوردند و اینگونه از دست نیروهای دولتی رهایی می یافتند. [9]

 

 

طبق عهدنامه ترکمانچای، ایران از کشتیرانی در خزر محروم بود به همین جهت دولت برای رفع غائله به روس ها متوسل شد تا چند ناو جنگی به مدت پانزده روز در اختیار اردشیر میرزا که از سوی محمدشاه مامور سرکوبی ترکمانان شده بود قرار دهند. روس ها با این پیشنهاد موافقت کردند اما چون نمی خواستند قدرت ایران در منطقه تقویت شود در اعزام کشتی تعلل ورزیدند تا بعد از تحلیل رفتن قوای ایران خودشان شورشیان را سرکوب نمایند و موفقیت به نام آنان ثبت گردد. اما پیش از آنکه روس ها به خلیج حسن قلی برسند اردشیر میرزا موفق شد ترکمانان را سرکوب کند و منطقه را از شرارت آنها آسوده نماید.

 

 

روس ها سیاست دوگانه ای در پیش گرفتند از یک سو با وعده و وعید همکاری ایرانیان را سرگرم کردند و از سوی دیگر در صدد جلب دوستی تراکمه برآمدند و باب مراوده را با سران آنها گشودندو البته نسبت به قبایل آن قوم هم صداقت نداشتند. در سال ۱۲۵۶ ق دسته ای از کشتی های روس به بهانه جلوگیری از آشوب و ترکتازی ترکمن ها دست اندازی به سواحل خزر را آغاز کردند، جزیره آشوراده را اشغال و آن را مقر دریایی خود قرار دادند و پایگاه نظامی در جزیره تاسیس نمودند. هر چند ایران به این اقدام اعتراض کرد، اما روسیه به آن توجهیننمود و حتی به حاکم مازندران هشدار داد که از تحریک بومیان جزیره علیه اشغالگران خودداری نماید.[10]

 

 

 

سران قاجار در حال امضا معاهده ننگین دیگر

 

 

در آغاز سلطنت ناصرالدین شاه بار دیگر ماوراءالنهر مورد توجه دولت مرکزی قرار گرفت، امیرکبیر صدراعظم با کفایت و اصلا ح طلب مصمم به احیاء نفوذ ایران در منطقه شد. او توسعه روابط سیاسی را در اولویت قرار داد تا از طریق دوستی امرای خوارزم را که همواره مایل به تبعیت از دولت ایران بودند و تا زمان فتحعلی شاه هم از ایران تبعیت می کردند مطیع و فرمانبردار دولت مرکزی نماید. به همین منظور رضاقلی خان هدایت را برای ملا قات و مذاکره با محمدامین خان حاکم خیوه فرستاد، اما با قتل نابهنگام امیرکبیر این ماموریت نتیجه ای به همراه نداشت و بعد او هم دیگر کسی توسعه دیپلماتیک را پیگیری نکرد.[11]

 

در دوره صدارت آقاخان نوری نه تنها اقدامی جهت حفظ این مناطق صورت نگرفت، بلکه با اقدامات نسنجیده ایران را درگیر مسائل دیگری نمود که جدایی افغانستان مهم ترین دستاوردش بودو در همین زمان اتفاق دیگری رخ داد که برای ایران چندان خوش یمن نبود و آن واقعه مهم شکست روسیه در جنگ کریمه از فرانسه و انگلستان بود.

 

بعد از این شکست تزار روس به این نکته پی برد که در توسعه طلبی و کنجکاوی به سمت غرب با موانع جدی روبه رو خواهد شد  اما شرق به علت نبود دولت قدرتمند در ایران و شدت اختلافات در بین خانات سواحل سیحون و جیحون فرصت و امکانات بیشتری در اختیارشان قرار می داد. چنان که پیش از این در معاهده گلستان ۱۲۲۸ق و ترکمانچای ۱۲۴۳ ق. موفق گردیدند قسمت های وسیعی از خاک ایران را جدا نمایند.  به زودی منطقه شرق خزر به محل منازعه بین ایران و روسیه تبدیل شد، دولت ایران با آنکه توانایی  لازم را نداشت، اما نمی خواست به راحتی این قسمت را از دست بدهد.

 

 

ناصرالدین شاه در سال ۱۲۷۰ ق. در افغانستان از انگلیستان شکست خورد و متعاقباً مجبور شد با استقلال آن که در واقع به رسمیت شناختن سیطره بریتانیا بر آن منطقه بود موافقت کند. این شکست بر شاه گران آمد و به نوعی تصمیم گرفت با سرو سامان دادن به آشوب های ماوراءالنهر و شرق خزر در نزد رعایای ممالک محروسه اعاده حیثیت کند. به همین منظور به سلطان مرادمیرزا حاکم خراسان دستور داد تا سران ایلات یاغی را دستگیر و مرو را تصرف کند، محمدامین خان عامل اصلی ناآرامی ها در درگیری ها کشته شد، اما این موفقیت دوام چندانی نیاورد، حمزه میرزا جانشین سلطان مراد فاقد توانایی سلف خود بود به همین علت با قوام الدوله وزیر خراسان بر سر نوع برخورد با ترکمان ها اختلا ف پیدا کرد، سران ترکمن از این فرصت بهره بردند و به قشون ایران در مرو شکست فاحشی وارد آورده و آن را  متلاشی کردند و مرو به دست تراکمه افتاد. این آ خرین زورآزمایی نظامی برای بازپس گیری منطقه بود.

 

 در دوره صدارت میرزاحسین خان سپهسالار برای آخرین بار تلا ش های دیپلماتیکی در این زمینه صورت گرفت. او حاج میرزا رضی خان معظم الملک را مخفیانه به مرو فرستاد، پس از گفت وگوهای مفصل ترکمن ها حاضر به تمکین از ایران شدند و حاکمی بر شهر مرو گماشته شد و آنها موافقت کردند ۲۰ نفر از سران را برای مذاکره و عقد قرارداد به دربار بفرستند. روس ها که از این قضیه آگاه شدند به کارشکنی پرداختند و با تلا ش بسیار مانع سفر سران به تهران گردیدند.

 

 

منابع

 

کتابخانه،موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

 

[1] - علاوه بر اهمیت ماوراء النهر به عنوان دروازه فرهنگ ایران، هند، چین و روسیه به لحاظ تجاری هم موقعیت مناسبس داشت. برای اهمیت ر.ک مهدی گلجان، میراث مشترک، تهران، امیر کبیر، 1384.

[2] - علا قه مندان به فرهنگ و هنر و تاریخ ماوراءالنهر ر.ک به آ.بلنیسکی، خراسان و ماوراءالنهر، ترجمه پرویز ورجاوند، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۷۱.

[3] - کلاویخو، سفرنامه، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران، علمی و فرهنگی، 1374، ص284.

[4] - میرزا شمس الدین بخارایی، تاریخ بخاراف خوقند و کاشغر، تصحیح محمد اکبر عتیق، تهران، میراث مکتوب، 1377، ص21.

[5] -همان، ص34.

[6] - همان، ص47.

[7]- پاشینو، سفرنامه ترکستان، ترجمه مادروس دواود خانف، به کوشش جمشید کیانفر، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1372، ص16.

[8] - اسنادی از روابط ایران با مناطق آسیای مرکزی، موسسه وزارت امورخارجه، ۱۳۷۲، سندش ۱۰، صص ۹۴و۹۵.

[9] - برای غارت ناآرامی و غارتگری تراکمه ر.ک به عبداللّه مستوفی ، شرح زندگانی من ، یا، تاریخ اجتماعی و اداری دورة قاجاریه ، تهران 1360 ج 1، ص 93ـ94

[10] - همان سندش ۱۳ ص ۱۰۸ و ش ۱۶ ص ۰۱۱۶

[11] - پاشینو، پیشین، ص16.
 

پی نوشت : لطفا بعد از مطالعه این تاپیک ،تاپیک نبرد گوگ تپه را مطالعه کنید

 

ادامه دارد....

ویرایش شده در دی 93 توسط adelkhoje

[adelkhoje 5,060]

 

 

 

در اوائل دهه 1270 ق. روسیه از ضعف ایران و گرفتاری انگلستان در شورش های هند نهایت بهره را برد؛ زیرا میدان را خالی از رقیب می دید، ابتدا ترکمن ها را تحریک به شورش علیه ایران نمود و سپس ماشین جنگی خود را به کار انداخت و به بی نظمی و هرج و مرج در منطقه پایان داد. در سال ۱۲۷۲ق.  ژنرال گلوخوسکو General Gloukhovsko   فرمانده روس، بیست  هزار قشون خورقندی را در محل «اوزون آقاج»  شکست داد و قلعه مستحکم آن به نام «توقماق قلعه» را تصرف نمود و قلعه نظامی« قاذالا» را در ساحل سیحون برای نظامیان روس برپا کرد. 

 

این پیشروی موجب هراس انگلستان شد، بنابراین درصدد برآمد پیشروی را محدود نموده و از دست اندازی روسیه به افغانستان که طبعا تهدیدی برای هند بود جلوگیری کند. پس از مذاکرات مفصل که بین لرد گرانویل Lord Granvileنماینده بریتانیا و پرنس گورچاکف Prance Gorchakov  نماینده روسیه صورت گرفت دو کشور با هم به توافقاتی دست یافتند که طبق یکی از بندهای آن روسیه متعهد شد که از رود جیحون عبور نکرده و از هرگونه اعمال نفوذ در افغانستان خودداری نماید.[12]

 

بدیهی است که این توافق دو طرفه هم هیچ نفعی برای ایران در بر نداشت. روسیه به تعهداتی که به انگلستان هم داد عمل نکرد و برای تثبیت موقعیتش در منطقه خط آهن کشید تا به راحتی نیروهای خود را جابه جا نماید.

 

 

 

میرزا موتمن المک گرمرودی ؛امضا کننده معاهده ننگین آخال به همراه وزیر مختار روسیه

ژنرال کافمان Kaufman از طرف تزار به فرمانروایی آسیای میانه منصوب شد و لشکرکشی ها را با جدیت پیش برد. لا زارف Lazaroff توسعه طلبی ها را ادامه داد و تا آغاز دهه ۱۲۹۰ ق شهرهای بخارا، سمرقند، تاشکند، خیوه و مرو به طور کامل به تصرف روسیه درآمد[13] و اینگونه سرزمین و کرانه آمودریا و اراضی شمالی رود اترک از حاکمیت ایران خارج شد. اسکوبلف skobloef فرمانده روسی در سال ۱۲۹۸ق. گوگ تیه آخرین پایگاه ترکمان ها را اشغال کرد و با خشونت تمام تکه ها را سرکوب نمود تا به جنگ و گریز و جنگ های نامنظم ترکمانان که صدمه زیادی هم به روس ها وارد کردند، پایان داده شود. ناصرالدین شاه از اینکه به ناامنی ها پایان داده شد خوشحال به نظر می رسید، اما می بایست به زودی پای میز مذاکره  یک طرفه نشسته و او هم مانند نیایش ناحیه شرقی را به روسیه واگذار نماید.

در ۲۶ محرم ۱۲۹۹ عهدنامه آخال[14] در نه فصل به امضای میرزاسعیدخان موتمن الملک وزیر خارجه ایران و ایوان زی نویف Ivan Zinovif وزیر مختار روسیه رسید. طبق فصل یکم و دوم، دو طرف، رود اترک را به عنوان خط مرزی قراردادند که از ناحیه چات تا خلیج حسنقلی امتداد داشت. فصل سوم دولت ایران متعهد شد ظرف مدت یکسال قلعه غلغلاب و گرماب را که در متصرفات روسیه قرار گرفته بود تخلیه نماید. فصل چهارم اوج زورگویی یک دولت قدرتمند را نشان می دهد که طبق آن ایران حق نداشت در مسیر رودهایی که از کوه های ایران سرچشمه می گرفتند بیش از حد اراضی کشاورزی را مشروب نموده و یا روستایی تاسیس نماید. 

 

فصل ششم دولتین تعهد کردند که از مسلح کردن تراکمه خوداری کنند. [15] شاید حکام ایران امیدوار بودند که با عقد این قرارداد به ترکتازی ترکمن ها در نواحی شمالی خراسان پایان دهند اما در عمل هرگز چنین اتفاقی رخ نداد و همچنان مردم با معضل نا امنی دست و پنجه نرم می کردند. در مرحله اول اجرای قرارداد برای پایان دادن به درگیری های مرزی، ایران روستای فیروزه را به روسیه واگذار کرد و در عوض روستای حصار در غرب دریای خزر را که طبق ترکمانچای از ایران منتزع شده بود ضمیمه خاک ایران شد. مرحله دوم با تخلیه غلغلاب و گرماب و اسکان اهالی آن در خاک ایران پایان یافت. انتقال ۲۴۰ خانوار و اسکان آنها هزینه مالی زیادی به حکومت ایران تحمیل کرد. رتق و فتق مسائل و مشکلا ت مرزی و اجرای مفاد قرارداد تا سال ۱۳۱۴ ادامه یافت.

 

 

به طور کلی ولایات شرقی دریای خزر باتوجه به ضعف دولت قاجار از حیطه اداره ایران خارج شد. چنانچه یک دولت قدرتمند  در راس امور قرار می گرفت، می توانست به حکومت اسمی ایران در این منطقه جنبه عملی بدهد. روسیه به راحتی بر منطقه تسلط یافت که هم به لحاظ سیاسی و هم اقتصادی برایش حائز اهمیت بود. هدف سیاسی، نزدیکی به هند و اعمال فشار بر انگلستان بود و هدف اقتصادی، دستیابی به بازار بزرگ مصرف و مواد خام همچنین بازشدن دروازه تجارت با آسیای جنوبی بود.

 

پایان /

 

پی نوشت :

 

[12] - عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تاریخ روابط خارجی ایران، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۵، ص ۲۸۵.

[13] -پاشینو، پیشگفتار، ص17.

[14] - آخال امروزه یکی از استان های ترکمنستان با مرکزیت عشق آباد است. برای مفاد معاهده ر.ک به موسسه وزارت امورخارجه، سندش ۳۶، ص ۱۸۳، ش ۳۷ ص ۱۹۶.

[15] - مقدمه خاطرات پاشینه، ص16.

ویرایش شده در دی 93 توسط adelkhoje

[bmosavi 735]

.

ویرایش شده در دی 93 توسط bmosavi

[adelkhoje 5,060]

.....

ویرایش شده در دی 93 توسط adelkhoje

[bmosavi 735]

درود...

 

آیا سیاسی کردن تاپیک اشخاص کار خوبیست ؟! icon_cheesygrin

 با معذرت از شما. اصلاح شد.

[Alicommando 786]

تمامی بد بختی های امروز ما یه طرف 

سلسله قاجار یه طرف :straight:

[adelkhoje 5,060]

تمامی بد بختی های امروز ما یه طرف 

سلسله قاجار یه طرف :straight:

 

بله کاملا صحیح ...

 

بعد از آقا محمد خان ،قاجار شاه نداشت ...

 

عباس میرزا هم عمرش برای سلطنت کفاف نکرد :-(

 

 

 

 

 

آقا محمد خان باوجود جنایت هایی که کرد ،ولی در طول سلطنت خودش کار ها مثبتی هم ازش دیده شد بعد از صفویه مملکت به سوی هرج مرج رفت ،البته حکومت نادر و کریم خان را میشه مسثنی قائل شد ولی به جز این ها ایران غالبا در وضع بحرانی بود (این ها باعث شده بود تجارت ،گسترش علم و... از رونق بیفته)،چندین حکومت محلی تشکیل شده بود که هرکدام داعیه حکومت بر ایران داشتند ولی هیچکدوم قادر بر مسلط بر گروه های دیگر نبود تا این که بعد از مرگ کریم خان ،آقا محمد خان قاجر پس از شورش علیه زند ها به قدرت رسید،در طول سلطنتش اوضاع بحرانی مملکت رو آروم کرد (امنیت برقرار شد) جلو چند پاره شدن ایران گرفت.

 

گرجستان را از نفوذ روسیه برحذر کرد حتی با (قتل عام گرجی ها )...

 

آقا محمد خان قاجار به قفقاز چند بار لشکر کشید ،اولین بار که به قفقاز لشکر کشید تنها هدفش تثبیت قدرتش در اون منطقه بود ، بعد از اولین لشکر کشی ،حاکم تفلیس با امپراطور روسیه تزاری (کاترین) پیمان میبنده که جزوه رعایا روسیه تزاری بشه ،آقا محمد خان قاجار بعد از مطلع شدن از این پیمان مقدمات لشکرکشی دومش هم به قفقاز تدارک میبینه...

 

سپاهی نزدیک به 60 هزار نفر را برای مبارزه با روس ها آماده میکنه ،در نزدیکی رود ارس پیغامی به شاه قاجار می رسه که کاترین امپراطوریس روسیه تزاری مرده ، بعد از مرگ کاترین هرج مرج روسیه تزاری فرا میگیره و همین باعث میشه سپاه روس از قفقاز عقب نشینی می کنند،و آقا محمد خان قاجار به راحتی دوباره قفقاز رو متصرف میشه...

 

البته در نهایت آقا محمد خان قاجار در همین منطقه توسط یکی از نوکرانش به قتل میرسه

 

به طور کلی میشه گفت آقا محمد خان ،حاکم مستبد و با اراده ای بود....

 

البته این نظر بنده حقیره شاید شخص دیگه نظر متفاوتی داشته باشه. :rose:

 

چند مورد مرتبط با موسس سلسله قاجاریه

 

اقدامات آقامحمدخان

 

    ساختن ضریح مرقد برای نخستین امام شیعیان (از طلا)
    اهل کتاب خواندن مسیحیان، یهودیان، و زرتشتیان. (آنها در دوران حکومت او اجازه یافتند در روزهای بارانی از خانه خارج شوند، تا پیش از آن اگر پیروان ادیان دیگر در روزهای بارانی از خانه خارج می‌شدند چون نجس بودند مجازات می‌شدند. همچنین به آنها اجازه داد برای خود عبادتگاه بسازند. در دوره آقامحمدخان اهانت کنندگان به ادیان کتابی به شدت مجازات می‌شدند)
    فرستادن نماینده (اسماعیل آقای مکری) به بخارا برای مذاکره با شاه سعیدخان حاکم مرو جهت جلوگیری از فروش هزاران نفر اهالی ایرانی و اسیر مرو و اخطار به او.
    یکپارچه کردن کشور که در زمان زندیه به چند قسمت تقسیم شده بود و فتح کردن سرزمین‌های بسیار و افزایش دادن مرزهای ایران تا شمال دریای خزر.
    خریدن وآزاد کردن بردگان مسلمان برای جلوگیری از خرید و فروش آنها
 

 

انسجام ملی

 

به علت مشکلات روی داده در دوره افشاریه و دوره زندیه سرزمین ایران دارای ناامنی‌های داخلی (مانند ناامنی‌های جاده‌ای) بود و ارتباط با خارج از کشور از جنوب و شمال ایران کاهش یافته بود و زمانی که دولت قاجاریه به وجود آمد ایران از نظر اقتصادی و سیاسی در وضعیت بدی به‌سر می‌برد و اولین انسجام ایران به شکل امروزی مدیون آقا محمدخان قاجار است هرچند که در زمان پادشاهان بعدی قاجاریه بخش‌هایی از ایران جدا شدند ولی خاک اصلی به صورت یک دولت متحد از زمان آقا محمدخان قاجار به بعد شکل گرفت و از نظر مورخان آن دوره وی به عنوان قهرمان ایران شناخته می‌شد و با وجود آغاز جنگ‌های عقیدتی که از زمان وی شروع شد ولی ایران از نظر جنگ‌های داخلی به ثبات نسبی‌ای رسید.

 

برخی گفته‌ها درباره آقامحمدخان

سر جان ملکم: آقامحمدخان قاجار با اهل شریعت با احترام و رافت می‌زیست و خود در ظاهر مقدس بود. همیشه نماز می‌خواند و هر نیمه شب، اگرچه در روز زحمت زیادی کشیده بود.

 

تمجید ناپلئون از خواجه تاجدار

 

 

ناپلئون بناپارت در فوریه سال ۱۸۰۵ نامه‌ای به فتحعلیشاه می‌نویسد ودر آن نامه از آقا محمد خان قاجار تمجید می‌کند. امپراتور وقت فرانسه در توصیف جنگ‌ها و آشوب‌های داخلی ایران پس ازنادر شاه تا زمان سلطنت قاجارها می‌نویسد: " پیشینیان تو لابد از یک قرن به این طرف لایق حکمرانی چنین ملّتی نبوده‌اند که گذاشته‌اند از نفاق خانگی آزار ببینند واز بین بروند. "

وی در توصیف آقا محمد خان قاجار عموی فتحعلی شاه و بنیانگذار سلسله قاجاریه می‌نویسد: " تنها محمد شاه (آقامحمدخان قاجار) عموی تو در نظر من شاهانه زندگی کرده و خسروانه اندیشیده است، قسمت اعظم ایران را به تصرف خویش در آورده و سپس آن توانایی شاهانه را که از فتوح خویش به دست آورده بود برای تو گذاشته است"

 

 

 

مرگ

 

آقامحمدخان که از خروج نیروهای روس از زمین‌های اشغالی سخت شادمان گردیده بود تصمیم گرفت که در قفقاز به تصرف شهر شوشا که در حمله اول به دست وی نیفتاده بود بپردازد. او دراسفند ۱۱۷۵ (مارس ۱۷۹۷ میلادی) دوباره عازم گرجستان شد و قلعه شورشی قره باغ را تصرف کرد. ابراهیم خان جوانشیر، حاکم یاغی قره باغ فرار کرد و شاه قاجار آماده لشکرکشی به تفلیس شد، ولی در حالی که از فتح شوشا در قراباغ آذربایجان ۳ روز می‌گذشت در بامداد ۲۱ ذی‌الحجه ۱۲۱۱ ه. ق. (۱۷ ژوئن ۱۷۹۲ میلادی) به دست صادق نهاوندی و دو تن از همدستانش به قتل رسید و از آنجا که در آن زمان پیکر بزرگان را درعتبات عالیات به خاک می‌سپردند، وی را نیز به نجف اشرف بردند و در جوار آرامگاه امام اول شیعیان به خاک سپردند.

 

 

http://en.wikipedia.org/wiki/Mohammad_Khan_Qajar

[gama 53]

باید همه را پس بگیریم کشورهای آسیای مرکزی ارتش قوی ندارن 

[edvardoali 1,315]

 

باید همه را پس بگیریم کشورهای آسیای مرکزی ارتش قوی ندارن 

 

حالت خوبه؟!

/:

[blender 1,086]

علیه آغا محمد خان قاجار تبلیغ زیاد کردند ... به خصوص در زمان پهلوی ...

[gama 53]

 

حالت خوبه؟!

/:

 

منظورت چیه 

[Moghaddam 1,985]

حالش کاملا خوبه. منم همین نظرو دارم. دو بار قدرت رو به این غربی های بی شعور نشون بدی دیگه شاخ شونه نمیکشن. دزدای کثافت... ضمنا عربا هم مکررا خر تشریف دارن. بیشعورا رفتن اندلس رو گرفتن. جلو نرفتن بعدا هم برگشتن. چیزی که نصیبمون نشد هیچ مسلمون هم نموندن هیچ. علم مونو گرفتن یه آبم روش.

[gama 53]

 

یه ویرایش کن به اعراب چه ربطی داره یا غربی ها خودمون سیاست دفاعی داریم  

ویرایش شده در دی 93 توسط gama

[Moghaddam 1,985]

عزیزم با گرفتن اونجا به ایلات! متحده اند هیز الایز rolling_on_the_floor  نشون میدیم بی اعصاب شیم بد بی اعصاب میشیم. عربا رو هم کلا مذمت کردم که هیچ وقت آدم نمیشن.

ویرایش شده در دی 93 توسط Moghaddam

[parvaaz 844]

بسم الله

 

جناب مقدم با عرض پوزش اعتراضی داشتم و آن اینکه در سایتی با زبان فارسی از بکار بردن مستقیم کلمات و جملات غیر فارسی پرهیز بفرمائید مگر آنکه فارسی آن موجود نباشد که در اینصورت باید منتظر کلمه ای فارسی جانشین آن گردیم .

 

پس لطفا اصطلاح "اند هیز الایز" را برای بنده بیسواد کمی بازتر و روشنتر بیان بفرمائید ! قرار نیست همه انگلیسی بلد باشیم اگرچه یاد گرفتن آن کاری بس عاقلانه است به شرط آنکه زبان خودمان را تحت انقراض قرار ندهد .

 

با تشکر