کاناریس؛ معمای تاریخ! کاناریس؛ معمای تاریخ!

[mostafa_by 5,726]

اردوگاه مرگ فلوسنبرگ – نهم آوریل 1945
درب فلزی بزرگ با صدایی خشک گشوده شد. پیرمرد لاغراندام و مستأصل در احاطه ی سربازان پا به درون حیاط نهاد. اگرچه فصل بهار بود، اما بدن عریان و کبود پیرمرد چندان قادر به مقاومت در برابر سرمای 6 درجه سانتی گرادی محیط نبود. اگرچه شاید برخی، لرزش اندام پیرمرد را به دلایل دیگری نسبت می دادند. البته برای کسی که لقب و تهمت خائن به میهن را یدک می کشید، این نیش و کنایه ها ارزش چندانی نداشت. در انتهای مسیر، پلکانی چوبی قرار داشت که پیرمرد به خوبی می دانست به چه چیزی ختم می شود. آیا این، پایان راه بود؟

-----------------------------------------------------------------------

آدمیرال کاناریس، یکی از مرموزترین و عجیب ترین شخصیت های آلمان در عصر حاکمیت نازی ها بود. کسی که حداقل 7 سال به مخالفت و حتی توطئه چینی علیه هیتلر و نازی ها پرداخت و در عین حال توانست در رأس یکی از مهمترین نهادهای اطلاعاتی نازی ها قرار داشته باشد و در تور اطلاعاتی و امنیتی حکومت نازی گرفتار نگردد. شاید اگر کمی خوش شانس بود؛ به اندازه ی کمتر از دو هفته، عمری طولانی تر از 58 سال را تجربه می نمود.

در اولین روز از سال جدید میلادی در سال 1887، کارل کاناریس، کارخانه دار ثروتمند آپلربک دورتموند (واقع در ایالت وستفالن)، صاحب پسری شد که او را ویلهلم نامید. اعتقاد و باوری عجیب، ویلهلم را علاقه مند به نیروی دریایی کرد. اعتقادی که تا 50 سالگی در وی وجود داشت و آن اینکه وی، از نسل کنستانتین کاناریس، دریاسالار و سیاستمدار معروف یونانی است. تنها تحقیقات ریچارد باست در سال 1938 بود که این حقیقت را بر وی روشن ساخت که خاندان او از ایتالیای شمالی به آلمان مهاجرت کردند و کاناریسی نامیده می شدند.

علاقه ی وی به نیروی دریایی باعث شد در سال 1905 و در حالی که هفده ساله بود، به نیروی دریایی امپراطوری آلمان
(Kaiserliche Marine) ملحق شود و طولی نکشید که لیاقت و شایستگی خود را اثبات نمود. جنگ جهانی اول، آغاز جادوگری های ویلهلم جوان بود.

در جنگ وی به عنوان افسر اطلاعات، در ناو اس.ام.اس درسدن (SMS Dresden) مشغول به فعالیت شد. در همان سال اول نبرد (دسامبر 1914) و در نبرد جزایر فالکلند، درسدن تنها ناوی بود که توانست از دست نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا جان سالم بدر ببرد و آن نیز مرهون هوش و استعداد و تاکتیک فوق العاده ی فریب کاناریس جوان بود.
اما درسدن خیلی زود در چنگال نیروی دریایی سلطنتی گرفتار شد. در پی شکست در نبرد ماس تیرا در خلیج کامبرد لند (جزیره رابینسون کروزئه) و به گل نشستن درسدن، خدمه ی این کشتی (شامل ویلهلم کاناریس)، به اسارت گرفته شدند و در مارس 1915 به شیلی منتقل و در آنجا زندانی شدند. ظاهراً جنگ برای کاناریس پایان یافته بود. اما روباه جوان، افکار جسورانه تری را در سر می پروراند.
در آگوست 1915، ویلهلم توانست از کمپ اسرا بگریزد و با تسلطی که بر زبان اسپانیولی داشت، خود را در این کشور مخفی سازد. با کمک برخی تاجران آلمانی در اکتبر 1915 توانست به کشور خود برگردد و داستان بازگشت آن نیز به اندازه ی داستان فرارش جذاب و مهیج و البته نفس گیر بود.
با بازگشت به آلمان، مأموریتی اطلاعاتی به وی محول شد و بدین منظور راهی اسپانیا شد. جایی که نیروی اطلاعاتی انگلستان وی را شناسایی نمود و عملیاتی ترور وی را طراحی کرد که باز هم هوشیاری کاناریس، موجب شکست ترور شد. با بازگشت به آلمان، مجدداً به خدمت در نیروی دریایی مشغول شد و اینبار فرماندهی یکی از U-Boat های آلمانی را عهده دار شد.
کاناریس نابغه که چهار زبان (منجمله انگلیسی) را با تسلط کامل صحبت می کرد، علی رغم درگیر بودن با انگلیسی ها، احترام ویژه ای برای این کشور (بالاخص نیروی دریایی سلطنتی انگلستان) قائل بود و البته این احترام، بعدها سرمنشاء ارتباطات و برقراری روابط اطلاعاتی آتی وی با سرویس های امنیتی انگلیس گردید.

جنگ به پایان رسید و شکست آلمان، تعطیلی و بیکاری بخش عمده ای از صنایع و قوای نظامی آلمان را بهمراه داشت؛ اگرچه این تغییر شامل حال کاناریس نشد. در همان سال ها، وی تشکیلاتی شبه نظامی را سازماندهی نمود که هدف و مقصود خود را سرکوب انقلاب های کمونیستی در اروپا (و بویژه آلمان) عنوان نموده بود : فرای کورپس (FreiKorpse). گروهی که ظاهراً مسئول قتل کارل لیبکنخت و البته روزا لوکزامبورگ (یکی از مشهورترین رهبران مارکسیست اروپا) بود. اما کاناریس به قدری ماهرانه در عین حضور و هدایت در گروه های مختلف (منجمله فرای کورپس)، بدون گذاشتن ردپایی از خود نقش ایفا می کرد که جزو قضات همان دادگاهی شد که تروریست ها را در آن محاکمه می کرد. باز هم نقش آفرینی کاناریس بود که موجب شد قاتل تنها به دو سال زندان محکوم شود. مجازاتی که البته چندان هم اجرایی نشد و در همان ماههای اولیه، فردی با لباس افسری و اوراق جعلی، قاتل را از زندان فراری داد. آن فرد کسی نبود جز ویلهلم کاناریس!

اما ادامه ی فعالیت نظامی کاناریس در نیروی دریایی، وی را ابتدا به درجه ی سروانی و افسر رابط در رزمناو برلین و سپس فرماندهی ناو اشلیزین رساند. در این حین، کاناریس ارتباطات گسترده ای با فرماندهان نظامی، سیاستمداران و صاحبان صنایع ایجاد نموده بود و آرمانی که در سر می پروراند، اتحاد و بازگشت قدرت آلمان بود. آرمانی که در شعارهای هیتلر یافت. اما هیچ گاه خود را آنقدر درگیر کارهای نازی ها نساخت که به سان بسیاری از آلمانی ها، به ناسیونال سوسیالیست هیتلر بپیوندد. نه تنها هیچ گاه عضو حزب نازی نشد، بلکه هیچ گاه اجازه نداد که اطرافیان و نیروهای نزدیک وی نیز از اعضای حزب نازی باشند. اما در آن سال ها، وی برای به قدرت رسیدن هیتلر و تحقق شعارهای وی در راستای تجدید حیات و گسترش تسلیحات نیروی دریایی، تلاش و مساعدت نمود و از این رو بشدت مورد توجه هیتلر قرار گرفت.

با به قدرت رسیدن هیتلر، کاناریس نیز در رأس سازمان اطلاعات نظامی ارتش آلمان – آبور (Abwehr) قرار گرفت و در سالروز تولد خود در سال 1935، به درجه ی دریاسالاری (آدمیرال – Admiral) رسید. حضور در رأس سازمان اطلاعات نظامی ارتش، این اختیار را به کاناریس داد که علاقه ی عجیب خود به امور جاسوسی و اطلاعاتی را با توانی بیشتر دنبال نماید. وی با موفقیت، شبکه ی عظیم جاسوسی را در اسپانیا پدید آورد که در جریان جنگ داخلی اسپانیا، نقش و ارزش خود را به خوبی به اثبات رساند. در حقیقت دخالت هیتلر و کمک به ژنرال فرانکو در جریان جنگ داخلی اسپانیا نیز با توصیه و تلاش کاناریس بود و می شود گفت بازیگر اصلی صحنه ی جنگ های داخلی، آدمیرال مرموز آلمان بود. اما کارهای وی به این امر محدود نمی شد.
با تلاش تیم های جاسوسی و اطلاعاتی کاناریس، یک دستگاه امریکایی هدایت بمب قابل نصب بر روی هواپیما بدست آمد که از نمونه ی آلمانی آن بسیار دقیق تر و کارآمدتر بود و این، نقشی مهم در توسعه ی توان و دقت تهاجمی ایفاء نمود. همچنین بدست آوردن کلید رمز نیروی دریایی فرانسه، یکی از دو ابرقدرت روز جهان که همسایه و خصم دیرین آلمان بود، شاهکار دیگر کاناریس بود. در کنار فعالیت های اطلاعاتی، کاناریس نقشی انکارناپذیر در توسعه ی ناوگان دریایی آلمان، در کنار آدمیرال دونتیز و آدمیرال ریدر ایفاء نمود.

کاناریس بسیار امیدوار بود که تحرکات هیتلر، موجب بیداری و شکل گیری مجدد ناسیونالیسم آلمان شود. ولی به شخصه، به آرمان ها و باورهای هیتلر اعتقادی نداشت و بر روی میز و دفتر کار وی نیز اثری از عکس هیتلر دیده نمی شد؛ حتی هنگامی که عکس دوست اسپانیایی خود، ژنرال فرانکو بر روی میز وی قرار داشت. تا سال 1937 نیز حمایت های وی از هیتلر، به منظور رسیدن به رویای دریاسالار حالا باتجربه آلمانی ادامه داشت. اما در پی آغاز تصمیمات و تحرکات خطرناک هیتلر، کاناریس خیلی زود فهمید که با هیتلر، آلمان نه تنها آینده ی درخشانی ندارد، بلکه ادامه ی تحرکات وی موجب جنگی خواهد شد که نتیجه ای جز ویرانی و نابودی آلمان به همراه نخواهد داشت و تاریخ نیز اثبات نمود که کاناریس در این مورد اشتباه نمی کرد. بنابراین پنهانی به توطئه چینی علیه هیتلر و تلاش برای شکست طرح ها و مانورهای سیاسی – نظامی خطرناک وی پرداخت. کاری بس خطرناک که در کشور پلیسی و امنیتی نازی ها امری غیرممکن به شمار می رفت و درصورت کشف، مجازاتی جز اعدام در انتظار وی نبود. اما روباه زیرک اطلاعات نه تنها باکی از این خطرات بالقوه نداشت، بلکه اندیشه های جسورانه تری را نیز در سر می پروراند ...!

 

 

پایان قسمت اول

[mostafa_by 5,726]

قسمت دوم

اگرچه کاناریس به نوعی حامی نازی ها بود، اما هدف اصلی وی با نازی ها تفاوت های بسیاری داشت. کاناریس از هیچ یک از شعارهای نژاد پرستانه و خود برتر بینانه ی آن ها حمایت نمی کرد و حتی مخالف آن بود و رفتار آن ها را انسانی نمی دانست. نظری که با گسترش جنایات نازی ها در طول جنگ جهانی، به اثبات رسید. شخصیت جنتلمن کاناریس، تناسبی با جنایتکاران نازی نداشت. ولی نگرانی های حاصل از گسترش کمونیسم تحت لوای اتحاد جماهیر شوروی از یک سو و نیاز به بازسازی ارتش آلمان و احیای ناسیونالیسم آلمانی، باعث شده بود که اهداف کاناریس در قالب رفتار نازی ها تأمین گردد. بدین دلیل بود که وی حمایت از ایشان را در مجموع مفید و موثر می دانست. اما هر روز که قدرت هیتلر زیاد می شد، این همسویی و اشتراک مساعی رنگ می باخت و فاصله بین عقاید و باورهای کاناریس و نازی ها بیشتر و بیشتر می شد. هرچند که روباه اطلاعاتی به خوبی این اختلاف نظرات را پنهان می ساخت و بسیاری وی را همچنان حامی نازی ها می پنداشتند.
اما سلسله وقایع سال های 9-37 موجب شد کاناریس به این یقین برسد که تداوم حکومت نازی ها، چیزی جز ویرانی آلمان و رنج بیشتر جامعه ی آلمانی نخواهد داشت. به عبارتی از حکومت ترور و وحشت نازی، نه تنها آلمانی سربلند بیرون نخواهد آمد، که دیری نخواهد پایید که جنگی ویرانگر آلمان را به ورطه ی نابودی بکشاند. با همین استدلال بود که توطئه های پنهانی علیه حکومت نازی ها، برای کاهش قدرت ایشان را آغاز نمود.

 

 

تحرکات نگران کننده هیتلر

ماه مارس 1936 خبری عجیب در جهان پیچید : "سربازان آلمانی با تهاجم به راین لند، این منطقه را به اشغال درآوردند."
البته شاید اشغال، واژه ی مناسبی برای بازگرداندن سرزمینی که طی جنگ جهانی اول از خاک آلمان جدا شد، نبود. اما موضوع زمانی نگران کننده به نظر می رسید که این منطقه، به اشغال فرانسه؛ همسایه ی قدرتمند آلمان و یکی از دو ابرقدرت نظامی و سیاسی روز جهان درآمده بود. به عبارت دیگر، این موضوع می توانست منجر به شکل گیری جنگی میان ارتش تا بن دندان مسلح فرانسه و ارتش در حال احیا و شکننده ی آلمان شود. جنگی نابرابر که نتیجه ای جز شکست نداشت و حتی خود هیتلر نیز بعدها اعتراف کرد که اگر فرانسوی ها در مقابل سربازانش آتش می گشودند، آلمان راهی جز گریز و تسلیم نداشت. اما هیتلر با جسارت و هوشیاری به گونه ای ماهرانه این اقدام را عملی ساخت که جز معدود اعتراضات و رد و بدل شدن پیغام و هشدارهای سیاسی، با واکنشی همراه نشد و همین، آغاز تحریک هیتلر برای انجام ماجراجویی های ویرانگر خود شد. ولی اشغال راین لند از همان بدو امر، مورد اخطار و هشدار و مخالفت سران ارتش قرار گرفت؛ چرا که ایشان از تبعات این اقدام نگران بودند.

هیتلر که حال خیال خود را از واکنش جهانی راحت می دید و در نهان نیز به سرعت در حال تجهیز ارتش خود (بویژه نیروی هوایی و قوای زرهی) بود، در اقدام شگفت انگیز بعدی، در ماه مارس سال 1938 اتریش را ضمیمه ی خاک خود ساخت. مردم و حتی پلیس و ارتش این کشور، در برچیدن موانع مرزی برای تسهیل ورود سربازان به خاک اتریش نقشی موثر داشتند. ارتش نازی ها از بدو ورود به خاک اتریش، با استقبال بی نظیر مردم این کشور همراه شد.

 

      

 

کار به جایی رسید که آدولف هیتلر در همان روزها، با سفر به اتریش، نه تنها به مانند یک امپراطور مورد استقبال عموم مردم قرار گرفت، بلکه در جمعی کثیر از اتریشی های مشتاق و در انبوه فریادهای «هایل هیتلر»، برای ایشان سخنرانی ماندگاری نیز ارائه نمود.

 

 

در نهایت، الحاق اتریش به امپراطوری رایش سوم به رأی گذاشته شد. غرب امیدوار بود که نتیجه ی این همه پرسی، به گونه ای باشد که مداخلات آتی را بتواند توجیه نماید. اما خلاف انتظار، نتیجه حیرت انگیز بود! 99.7% از مردم اتریش، به آنشلوس (به معنی بهم پیوستن) رأی دادند و عملاً اتریش، با رضایت حداکثری زیر سایه ی قدرت هیتلر قرار گرفت.

اقدام هیتلر که اگرچه با تهاجم نظامی بود، ولی به دلیل پذیرش بسیار بالای اتریشی ها و علاقه ی ایشان به پیوستن به امپراطوری نوظهور آلمان، عملاً جایی برای مخالفت جدی جامعه ی جهانی باقی نمی گذاشت. اگرچه غرب به این نتیجه رسید که تحرکات هیتلر به نظر نگران کننده می رسد و باید با جدیت بیشتری آن را دنبال نمود.

تمامی این اقدامات، سران ارتش را بشدت نگران واکنش غرب؛ بالاخص انگلستان کرده بود. انگلستان سیاست ها و مواضع تندتری درخصوص قدرت های نوظهور جهانی داشت و طبیعی بود که آلمانی جاه طلب که در حال بلعیدن کشورهای همسایه بود را برنتابد. عمده ی اعضاء مجلس انگلستان، مخالف توسعه طلبی نازی ها بودند و کسانی چون چرچیل اساساً معتقد به اقدام نظامی علیه این کشور تا قبل از قدرت گرفتن آن، بودند و این باور را داشتند که جنگ اجتناب ناپذیر است. این نظرات و باورها، بالاخص برای کسی چون کاناریس که آشنایی کاملی با انگلستان داشت، یک معنا و مفهوم بیشتر نداشت و آن اینکه انگلستان، در آینده قادر به تحمل آلمانی به این قدرت نخواهد بود. پس تا دیر نشده، می بایست ترمز جاه طلبی های خطرناک پیشوا کشیده شود و این امکان پذیر نخواهد بود، مگر آنکه اعتراضی جدی و تهدید آمیز از سوی انگلستان و یا فرانسه به آلمان شود و هیتلر بفهمد تصمیمات وی تا چه اندازه می تواند هزینه زا باشد.

بدین ترتیب، کاناریس از طریق سر بازیل زاخارف، فروشنده یونانی مشهور تسلیحات، با سرویس جاسوسی انگلستان (MI6) ارتباط برقرار نمود. نکته ی جالب اینکه زاخارف فکر می کرد کاناریس یونانی است! کاناریس از این طریق، این پیغام را منتقل کرد که بدنه ی ارتش نیز مخالف این توسعه طلبی های ماجراجویانه است و اگر انگلستان اقدام به تهدید و برخورد با آلمان نماید، هیتلر از این کار منصرف خواهد شد. امری که MI6 نیز با آن هم عقیده بود، ولی دولت نویل چمبرلین ترجیح داد وقایع با دیپلماسی و آرامش دنبال شود.
از طرف دیگر، کاناریس در نقشه ای متهورانه، طرح ترور آدولف هیتلر را ریخت و بدین منظور با اوالد فون کلیست برنامه ریزی های لازم را انجام داد و فون کلیست نیز مخفیانه با نمایندگان MI6 و برخی نمایندگان دیپلماتیک انگلستان ارتباط برقرار نمود و در آن، مواضع فرماندهان نظامی آلمان و همچنین لزوم برخورد انگلستان با هیتلر را گوشزد نمود.
اگرچه ترور طرح ریزی شده به سرانجامی نرسید، ولی این، آخرین اقدام به ترور هیتلر توسط کاناریس نبود. وی بار دیگر شانس خود را در سال 1939 آزمایش کرد که البته به موفقیتی دست نیافت و در آخر هم جان خود را بر سر این راه و در جریان کودتای 20 ژوئیه 1944 و مهمترین تلاش برای ترور هیتلر (که توسط کلاوس فون اشتافنبرگ به اجرا درآمد) از دست داد؛ اگرچه اگر قدری خوش شانس بود، از این مهلکه نیز جان سالم به در می برد.
از طرف دیگر، نقش بی بدیل و اثرگذار کاناریس در متقاعد کردن فرانکو برای عدم اجازه به هیتلر برای فتح جبل الطارق از طریق خاک اسپانیا، پرده ای دیگر از مخالفت ها و طرح های پنهانی کاناریس علیه حکومت نازی ها بود که نقشی تعیین کننده در جنگ دوم جهانی داشت و در ادامه بدان پرداخته خواهد شد.

 کاناریس تلاش بسیاری نمود تا از اشغال چکسلواکی ممانعت بعمل آورد. وی علناً رهبری گروه مخالف اشغال این کشور را در دولت و نظامیان بر عهده داشت و به مانند بسیاری دیگر معتقد بود که اشغال چکسلواکی، منجر به اعلان جنگ انگلستان علیه این کشور خواهد شد؛ بویژه اینکه چکسلواکی با انگلستان و فرانسه پیمان نظامی داشت. اما هیتلر که در دو قمار قبلی برنده شده بود، این بار دست بالاتری را نسبت به فرماندهان نظامی و حتی وزرا داشت و تصمیم خود را به کرسی نشاند.

سودتن، سرزمین هایی آلمانی نشین در چکسلواکی بود. سرزمین هایی وسیع که حال با افزایش و گسترش ارادت آلمانی زبان ها و نژادها به هیتلر و آلمان نازی، در آرزوی پیوستن به رایش سوم بودند.

 

 

فعالیت های حزب نازی این کشور بسیار وسیع بود و تلاش فراوانی برای جدایی از چکسلواکی و پیوستن به آلمان انجام می گرفت. این جدایی طلبی از سوی دولت چکسلواکی قابل پذیرش نبود و طبیعی بود که برخوردها و تنش هایی بین دولت و این منطقه بوجود آید. همین تنش ها، بهترین بهانه را به هیتلر داد. هیتلر هشدارهایی درخصوص عدم سوء رفتار علیه آلمانی زبان های ساکن در چکسلواکی؛ بویژه سودتنلند به دولت این کشور داد و البته دولت چکسلواکی هم پیشنهادهای امتیازات اقتصادی و سیاسی را روانه ی سودتنلند ساخت. اما این، از عطش مردم این سرزمین برای پیوستن به آلمان نمی کاست.
اوضاع وقتی وخیم شد که انگلستان به ارتش خود، دستور آماده باش برای برپایی جنگ را داد. اینبار ظاهراً شرایط تغییر کرده بود و کاناریس هم خوشحال از این موضع انگلستان، امید داشت که هیتلر دست از جاه طلبی های خطرناک خود بردارد. اگرچه دیگر متحد؛ فرانسه و خود چکسلواکی علاقه ای به جنگ نداشتند و امیدوار بودند با دیپلماسی، این قائله ختم به خیر شود. اما گرگ اتریشی افکار جسورانه ای را در سر می پرورانید.
هیتلر به بهانه ی دفاع و حمایت از هم نژادها و هم زبان های خود، دستور آماده باش ارتش این کشور برای تهاجم به چکسلواکی را داد. اقدامی که جهان را مجدداً در شوک فرو برد. دیگر دست روی دست گذاشتن و رد و بدل کردن پیام های دیپلماتیک بی فایده بود و اقدامی عملی ضروری بود. اما غرب ترجیح داد بار دیگر به هیتلر امتیازی بدهد. امتیازی که شاید بر بهانه جویی ها و جاه طلبی های بی پایان هیتلر پایان بخشد. به همین دلیل ادموند دالادیه (نخست وزیر فرانسه)، نویل چمبرلین (نخست وزیر انگلستان)، بنیتو موسولینی (رهبر و دیکتاتور ایتالیای فاشیستی) و آدولف هیتلر (پیشوا و دیکتاتور آلمان نازی) در مونیخ گرد هم آمدند تا راهکاری برای این بحران بیاندیشند. نکته ی جالب قضیه، عدم دعوت از ادوارد بنز، رئیس جمهور چکسلواکی، به عنوان اصلی ترین طرف دعوی بود.

 

 

همگان و بویژه فرماندهان آلمانی منتظر بودند تا خروجی این جلسه، توافقی باشد که منجر به عقب نشینی هیتلر از زیاده خواهی های نظامی و سیاسی خود باشد. اما نتیجه کاملاً برعکس شد. در توافق مونیخ، سند الحاق سودتنلند به آلمان نازی در تاریخ 29 سپتامبر 1938 به امضاء قدرت های جهانی رسید و بدین ترتیب، باز بدون شلیک یک گلوله، سرزمین دیگری به آلمان اضافه گردید.
باوجود انتقادات فراوانی توسط مجلس و بالاخص چرچیل به چمبرلین صورت، وی به سان قهرمانی ملی مورد استقبال هموطنان خود قرار گرفت. چمبرلین تمام تلاش خود را به خرج داد تا انگلستان را از ورود به جنگی دیگر؛ آنهم با آلمان مصمم بازدارد و به زعم خود موفق نیز بود. از دیگر سو، هیتلر نه تنها به سان یک قدیس در میان مردم خود مورد استقبال قرار گرفت، بلکه در سودتنلند نیز همانند کشورش با شور و هیجانی وصف ناپذیر مورد استقبال قرار گرفت و سلام های نازی را از سوی هم نژادهای خود دریافت نمود.

 

 

اما از این توافق، هیچ کس به اندازه ی ولیهلم کاناریس خشمگین نشد. کاناریس در خاطرات خود، آن روز نوشت که به علت تقسیم احمقانه و نادرست چکسلواکی بشدت شوکه شده است. چرا که همه چیز عملاً به نفع هیتلر تمام شد. هیتلر با این توافق نشان داد که قادر به انجام مانورهای دیپلماتیک نیز هست و می تواند کنفرانسی بدین با اهمیتی را نه تنها اداره کرده، که از آن توافقی بدین با ارزشی را کسب نماید (هرچند که خود هیتلر چندان از نتیجه ی این توافق راضی نبود!!). از سوی دیگر، یک بار دیگر حرف هیتلر به اثبات رسید که غرب کاری نخواهند کرد و انگلستان و فرانسه، هیچ غلطی نخواهند کرد. باور هیتلر این بود که غرب به اندازه ای از قدرت نظامی و بازدارندگی تسلیحاتی و اراده ی آهنین آلمان در هراس است که در برابر اقدامات ایشان عملی انجام نخواهد داد و حال، وقایع اشغال راین لند، اتریش و سودتنلند، این ادعای هیتلر را اثبات نموده بود. ادعایی که با اشغال باقیمانده ی چکسلواکی در 16 مارس 1939 نیز محکم و محکم تر شد.
دیگر امکان مخالفت چندانی با نظرات هیتلر باقی نمانده بود. چرا که روی کاغذ صحت تمام حرف ها و پیش بینی های هیتلر به اثبات رسیده بود. پس کاناریس تصمیم گرفت سکوت اختیار کرده و در انتظار فرصتی دیگر بنشیند. هرچند که در این مدت، ارتباطات خوبی با گروه مقاومت آلمان و بویژه هانس استر که عملاً دست راست و محرم اسرار وی شده بود، برقرار کرده بود. گروهی که اصلی ترین، قدرتمندترین و بانفوذترین مخالفین هیتلر بوده و افکار و برنامه های توطئه آمیزی را علیه نازی ها در سر می پروراندند. افکار توطئه آمیزی که حتی تا مرز کودتا علیه هیتلر در سال 1938 نیز پیش رفته و تنها آماده ی این بودند که هیتلر رسماً حمله به چکسلواکی را اعلام نماید. اما کوتاه آمدن عجیب چمبرلین در برابر هیتلر و شرکت در نشست مونیخ، باعث نابودی انگیزه توطئه گران و بر هم خوردن طرح کودتا گردید. پس علت تلاش کاناریس برای الزام انگلستان به کوتاه نیامدن در برابر هیتلر و ایضاً خشم وی از این توافق نیز کاملاً منطقی به نظر می رسید.

تلاش کاناریس و دوستانش برای جلوگیری از وقوع جنگ، بی نتیجه مانده بود. از نظر ایشان وقوع جنگ دیگر اجتناب ناپذیر بود. تنها موضوع، زمان بود که مشخص می کرد این جنگ چه زمانی و در چه سطحی به وقوع خواهد پیوست. هرچند که کاناریس نیک می دانست حداقل انگلستان، آن کشوری نیست که جنگ را به سادگی و کوتاه مدنظر قرار دهد. امری که فرانسه بدان می اندیشید.

در این زمان بود که آدولف هیتلر، گامی دیگر برای الحاق سرزمینی وسیع را برداشت. گامی که مستظهر به همان قمارها و پیروزی های قبلی و ایده ی ناتوانی غرب از برخورد نظامی با آلمان بود. دنزیگ، شهر آزاد در شمال لهستان که بین سرزمین آلمان و پروس شرقی قرار گرفته بود، مقصد بعدی هیتلر بود. این شهر به ظاهر کم اهمیت، بین دو بخش سرزمین آلمان جدایی انداخته بود و هیتلر می خواست به بهانه ی یکپارچه سازی آلمان، این سرزمین را نیز به خاک خود الحاق نماید.

آیا اینبار نیز غرب می پذیرفت که پاسخی به آلمان نازی ندهد؟ آیا هیتلر با رسیدن به این هدف، جاه طلبی های خود را پایان می داد؟ آیا آرزوی صلح چمبرلین و درنگرفتن جنگی ویرانگر دیگر محقق می شد؟ و یا پیش بینی سال های پیش کاناریس به وقوع می پیوست ...؟!
 

 

پایان قسمت دوم
 

[overlord70 444]

اول از همه خسته نباشی خیلی خوبه این مطلب
و اما بعد یه چیزی برام عجیب بود اونم اینه که ویلهلم وطن پرست واقعی بود درست و میدونست که جنگ اجتناب ناپذیره و فقط کسی زمانشو نمیدونست
پس بهتر نبود با واقعیت کنار بیاد یا حداقل در جهتی عمل کنه که المان بیشتر هزینه نده یا جنگ دیرتر رخ بده
؟چون بیشتر رفتارهایی که در رابطه با موضوعاتی که گفتید و در اینده هم خاهید گفت یا تحریک هایی که در رابطه باحمله به هلند و غیره گفته شد که سیاست انگلیس تغییر کنه مگه غیر از اینه؟نتیجه هم میشه اتشی که تا سالها خاموش نشه و فروپاشی المانه مقتدر .یعنی میخام بگم بیشتر شبیه یه کاتالیزور عمل کرده در جهت سرعت بخشیدن به ساعت صفر و رویایی نظامی در نتیجه ویرانی المان ،کارهایی که کرد بر ضد المانه قدرتمند بود گرچه نازیسم هزینه میداد اما این المان بود که در حال نابودی بود ویرایش شده در بهمن 93 توسط overlord70

[mostafa_by 5,726]

و اما بعد یه چیزی برام عجیب بود اونم اینه که ویلهلم وطن پرست واقعی بود درست و میدونست که جنگ اجتناب ناپذیره و فقط کسی زمانشو نمیدونست
پس بهتر نبود با واقعیت کنار بیاد یا حداقل در جهتی عمل کنه که المان بیشتر هزینه نده یا جنگ دیرتر رخ بده
؟چون بیشتر رفتارهایی که در رابطه با موضوعاتی که گفتید و در اینده هم خاهید گفت یا تحریک هایی که در رابطه باحمله به هلند و غیره گفته شد که سیاست انگلیس تغییر کنه مگه غیر از اینه؟نتیجه هم میشه اتشی که تا سالها خاموش نشه و فروپاشی المانه مقتدر .یعنی میخام بگم بیشتر شبیه یه کاتالیزور عمل کرده در جهت سرعت بخشیدن به ساعت صفر و رویایی نظامی در نتیجه ویرانی المان ،کارهایی که کرد بر ضد المانه قدرتمند بود گرچه نازیسم هزینه میداد اما این المان بود که در حال نابودی بود

 

ضمن تشکر من باب مشارکت در بحث و امید به مشارکت سایر عزیزان، باید به عرض برسانم که :

 

همانطور که در متن اشاره شد، علت اصلی درگرفتن جنگ دوم جهانی، عدم پذیرش زیاده طلبی های هیتلر توسط قدرت های غربی بود؛ نه مشاوره های امثال آدمیرال کاناریس.

به عبارت دیگر، انگلستان همیشه تابع امیال و اغراض و اهداف خود بوده است و برای سیاست های خود گام برداشته است. در آن برهه نیز چنین بود و نمی شود گفت توصیه ی ژنرال ها به انگلستان من باب دادن هشدار یا تحرکی جدی برای بازداشتن هیتلر از زیاده خواهی ها بود که باعث شد انگلستان به این بیاندیشد که علیه آلمان نازی اعلان جنگ نماید.

 

نه کاناریس، که رومل، گودریان و حتی کایتل و جودل هم نیک می دانستند راهی که هیتلر می رود، آلمان را به سوی جنگی ویرانگر هدایت می کند که نتیجه ی آن چیزی جز ویرانی آلمان نخواهد بود. بویژه که آن زمان فرانسه یکی از قدرت های برتر نظامی جهان و درست بیخ گوش آلمان بود و هر زمان که اراده می کرد، با برتری تسلیحاتی، تعداد نیرو و موقعیت های جغرافیایی، قادر به تهاجم به آلمان بود و آلمان هم آلمان جنگ جهانی اول نبود که سال ها خود را قدرتمند ساخته باشد.

 

اگر حمله ی گازانبری و هوشمندانه ی آلمان نبود، احتمال اینکه جنگ در همان یکی دو سال اول خاتمه می یافت بسیار زیاد بود. کما اینکه فرانسوی ها بیش از آنکه از لحاظ نظامی شکست را پذیرا شوند، از غرور خویش و دست کم گرفتن آلمان شکست خوردند.

 

----------------------------------------------------------------------------

 

داستان هشدار به هلند نه از سوی ویلهلم کاناریس، که توسط هانس استر صورت پذیرفت که ان شاءالله در پستی که به استر اشاره می شود، به این موضوع و دلایل آن نیز اشاره خواهد شد.

 

اما رفتاری که کاناریس و بسیاری از افسران و فرماندهان وطن پرست آلمانی آن زمان انجام می دادند، نه من باب «تغییر سیاست انگلستان»، که به منظور «دادن پاسخی مناسب به منظور جلوگیری از وقوع جنگ» بود.

 

همانطور که اشاره شد، اگر انگلستان یا فرانسه در ماجرای تسخیر راین لند، الحاق اتریش، اشغال سودتنلند و اشغال باقیمانده ی چکسلواکی، اندک واکنش مناسبی انجام می دادند، هیتلر به این باور نمی رسید که غرب توان پاسخ دادن به آلمان را ندارد و از ایشان می ترسد و در نتیجه در برابر زیاده خواهی های وی، سکوت اختیار خواهد کرد. کما اینکه همانطور که عرض شد، خود هیتلر گفته بود در ماجرای تسخیر راین لند، اگر فرانسوی ها به روی سربازان آلمانی آتش می گشودند، ایشان راهی جز فرار نداشتند.

 

یا حتی در ماجرای اشغال چکسلواکی، همانطور که عرض شد گروه مقاومت آلمان آماده ی برانداختن حکومت نازی بود و تنها نیازمند این بود که غرب از موضعی سخت و تهدید آمیز با آلمان برخورد نماید تا هیتلر از چشم مردم بیافتد و مردم خطر واقعی را احساس نمایند. اما کوتاه آمدن چمبرلین و برپایی کنفرانس مونیخ همه ی رشته ها را پنبه نمود.

 

پس هشدار فرماندهان نظامی به عنوان کاتالیزور عمل ننمود. بلکه این، زیاده خواهی های هیتلر بود که به تحریک و تحریک و تحریک غرب پرداخت و غرب را به جایی رساند که اگر بیش از این به آلمان امتیاز بدهند، دیگر قادر به جمع کردن آن نخواهند بود و لاجرم می بایست قدرتی عظیم درون قاره ی اروپا که مرزهای آن از غرب تا شرق اروپا کشیده شده است را بپذیرند.

بدیهی است بازی های قدرت بزرگان، چنین امری را برنمی تابند و تجربه نشان داده است که قدرت های جدید نیز با نابودی قدرت های قدیم زاده می شوند.

کما اینکه اگرچه فرانسه و انگلستان موجب شدند آلمان قدرتمندی باقی نماند، اما آسیب های ناشی از آن نیز باعث شد خود نیز دیگر ابرقدرت نباشند و این، شوروی، فاتح جنگ دوم جهانی و ایالات متحده امریکا بودند که پس از جنگ دوم جهانی به ابرقدرتی جهانی بدل شدند.

 

----------------------------------------------------------------------------

 

در آخر این را بدانید که آلمان مقتدر، حکومتی پلیسی، حکومت رعب و وحشت، حکومت یک رأی و نظر بر مردم و بطور عام حکومتی دیکتاتوری مطلق بدون آزادی بیان، آزادی مطبوعات، حتی وجود یک حزب به جز حزب نازی!!!، نبود انتخابات آزاد، نبود توان تحمل آرای مخالف و ... بود و برای کسانی که مجذوب و شیفته ی کاریزمای هیتلر و شعارهای عمدتاً توخالی وی نبودند، این حکومت خود یک جهنم بود.

پس حتی اگر این حکومت به سرانجام هم می رسید و در جنگ دوم جهانی پیروز می شد، نتیجه ای جز زجر و عذاب به همراه نداشت. کما اینکه در تمامی کشورهایی که به اشغال آلمان درآمد، این حکومت رعب و وحشت حاکم گردید و البته انگلستان هم با زیرکی، مخالفین را در قالب گروه های پارتیزانی، بدون اینکه اندک اثر و رد پایی از خود بجا بگذارد، سازماندهی نمود و ضربات قابل توجهی به آلمان وارد ساخت.

 

پس طبیعی بود که کسانی که ماهیت حقیقی این حکومت را درک کرده اند، در پی براندازی آن باشند. بویژه اینکه نیک می دانستند که بلایی که در شب خنجرهای برهنه (بلند) بر سر یاران دیرین و بازوی اصلی رعب و وحشت نازی ها آمد، دیر یا زود سر دیگر کسانی که هیتلر ایشان را رقیب خود و یا کاهنده ی قدرت و اعتبارش می بیند، خواهد آمد. کما اینکه پس از کودتای نافرجام 20 ژوئیه 1944 هم هیتلر تصفیه حسابی اساسی با مخالفین خود؛ فارغ از اینکه در موضوع کودتا نقش قابل اثبات داشتند یا که خیر، نمود. حتی همین آدمیرال کاناریس، تا روز چهارم آوریل 1945 جرمش در مطلع بودن از کودتا به اثبات نرسیده بود؛ ولی از بعد از همان کودتا دستگیر و زندانی گردید.

 

----------------------------------------------------------------------------

 

در آخر اصل قضیه اینجاست که گاهی گام هایی که حاکمان یک جامعه برمی دارند، نه صرفاً برای خود، که برای میهن و حتی آیندگان نیز تبعات جبران ناپذیری خواهد داشت.

ولی متأسفانه از گذشته تا به امروز، رویه ی حاکمان این بوده که برای حفظ قدرت، حتی میهن خود را نیز فدا نمایند و البته در این راه هم انواع و اقسام توجیه های میهن پرستانه را بتراشند.

 

اگر نبود طرح مارشال و اگر نبود رقابت شرق و غرب برای بازسازی آلمان شرقی و غربی، شاید امروز کشور آلمان در سطح کشوری آفریقایی و به دور از تمدن قرار داشت.

کما اینکه طرح برخی نظامیان امریکایی (و حتی گفته می شود خود پرزیدنت روزولت) این بود که آلمان به عصر کشاورزی برگردد و زین پس قدرت اقتصادی  بیش از کشاورزی نداشته باشد.

یعنی طرح مدنظر ایشان، نابودی تمامی صنایع (نه صرفاً صنایع نظامی؛ کلیه ی صنایع) آلمان و بازگرداندن آلمان به یک عصر تمدنی قبل تر بود.

[Brave_Heart 1,963]

اگر نبود طرح مارشال و اگر نبود رقابت شرق و غرب برای بازسازی آلمان شرقی و غربی، شاید امروز کشور آلمان در سطح کشوری آفریقایی و به دور از تمدن قرار داشت.

کما اینکه طرح برخی نظامیان امریکایی (و حتی گفته می شود خود پرزیدنت روزولت) این بود که آلمان به عصر کشاورزی برگردد و زین پس قدرت اقتصادی  بیش از کشاورزی نداشته باشد.

یعنی طرح مدنظر ایشان، نابودی تمامی صنایع (نه صرفاً صنایع نظامی؛ کلیه ی صنایع) آلمان و بازگرداندن آلمان به یک عصر تمدنی قبل تر بود.

چنين چيزی امکان پذير نبود مگر با قتل عام تمام مردم آلمان. توجه داشته باشيد که "جامعه" آلمان به سطح بالایی از آگاهی علمی رسيده بود (است) و نه فقط هيتلر و طرفدارانش

[mostafa_by 5,726]

چنين چيزی امکان پذير نبود مگر با قتل عام تمام مردم آلمان. توجه داشته باشيد که "جامعه" آلمان به سطح بالایی از آگاهی علمی رسيده بود (است) و نه فقط هيتلر و طرفدارانش

 

ضمن تشکر از شما بابت مشارکت در بحث؛

 

دوست بزرگوارم.

مباحث و مفاهیم اقتصادی و اجتماعی، چیزی بیش از شعار است و نیازمند مستندات، محاسبات و مستدلات است.

آگاهی بالای علمی در هیچ جامعه ای به تنهایی باعث توسعه ی اقتصادی آن نمی شود. کما اینکه اگر اینطور بود ایران پس از اسلام هم می بایست به همان پیشرفتگی ایران پیش از اسلام می بود.

چون ایرانیان دانش لازم را داشتند.

یا حتی ایران پس از حمله ی مغول می بایست به همان پیشرفتگی ایران پیش از حمله ی مغول باشند.

یا هر تمدنی که نابود شد.

 

در هیچ یک از این موارد، انقراض و قتل عام تمام مردم انجام نپذیرفت.

دانش براساس یک امر بدیهی بدل به پیشرفت می شود : «دانش در پرتو زیرساخت هاست که کاربرد پیدا می کند!»

 

پس اجازه بدهید با آمار و ارقام و مستندات بحث را به پیش ببریم.

بنده عرایضم را مستند به تاریخ و وقایع اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن عصر خدمت شما عرض می کنم و متقابلاً شما نیز مستندات خود را در رد آن ارائه فرمایید.

 

-------------------------------------------------------------------------------

 

آلمان در جنگ جهانی اول کمتز از 2 میلیون نفر کشته داد. یک میلیون نفر اسیر و یا مفقود و نزدیک به 4 میلیون نفر نیز مجروح شدند.

شهرها و صنایع آلمان تقریباً سالم ماند و زیرساخت های آن تخریب نشد.

ترکیب جمعیت آن قبل و بعد جنگ خیلی دستخوش تغییرات قرار نگرفت.

دانش اقتصادی و صنعتی آلمان ها هم در همان عصر زبانزد خاص و عام بود و جامعه ی آلمان از این دانش بهره ی کافی برده بود.

 

تنها بلایی که سر آن آمد، ضبط ذخیره ی طلای آلمان (که آن زمان طلا به عنوان پشتوانه ی پول محسوب می گردید و برابری اسکناس ها با طلا بود) توسط فرانسه و انگلستان بود.

 

با همین کار کوچک، جمهوری وایمار (که در پی انحلال امپراطوری آلمان تشکیل شده بود)، نه تورم، که ابرتورم را تجربه کرد.

 

تنها نگاهی ساده به این لینک بسیاری از مسائل را خدمتتان توضیح می دهد.

 

در آن برهه ایالات متحده کمک اقتصادی بسیاری به آلمان نمود و آلمان مجدداً سرپا ایستاد و صنایع آن شروع به حرکت نمودند. با این وجود به قدری شکننده بودند که در پی بحران اقتصادی ایالات متحده و به تبع آن جهان و بازپس گیری کمک های خود، اقتصاد آلمان با چنان سقوط آزادی مواجه شد که به نرخ بیکاری 30 درصد و رشد تولید ناخالص منفی و تورم بسیار بالا و بسیاری موارد دیگر دچار شد.

 

همان طور که عرض شد، این تازه در شرایطی بود که صنایع و زیرساخت های اقتصادی آلمان دست نخورده و سالم باقی مانده بود.

یعنی اگر ثبات اقتصادی حاصل می شد، منابع و سرمایه ها تأمین می شد، کارخانه ها مجدداً با تمام ظرفیت شروع به فعالیت می کردند و اوضاع اقتصادی آلمان به روزهای خوب خود بازمی گشت، می شد از ظرفیت دانش آن استفاده نمود.

این اتفاق تا قبل از به قدرت رسیدن هیتلر خیلی رخ نداد.

 

اقتصاد آلمان مدیون یالمار شاخت و برنامه های اقتصادی آن و ایضاً برنامه های اقتصادی - نظامی هیتلر بود (که البته تبعات اقتصادی بدی در آینده می توانست داشته باشد که البته کار به آنجا نکشید!) که روی پای خود ایستاد و توانست به شکوفایی برسد.

 

-------------------------------------------------------------------------------

 

اما ببینیم در جنگ جهانی دوم اوضاع به چه ترتیب بود!

شما تنها این شرایط را با شرایط جنگ جهانی اول قیاس بفرمایید، خود خواهید فهمید که چقدر عرضی که در بالا مطرح شد، شدنی بود.

 

در این جنگ، بیش از آمار تمامی کشته ها، زخمی ها، مفقودین و اسرای آلمانی در جنگ جهانی اول، آلمان کشته داد. یعنی رقمی بین 7 تا 9 میلیون نفر (طبق منابع مختلف).

بیش از 7 میلیون نفر نیز در این جنگ مجروح شدند.

 

تقریباً تمامی صنایع آلمان مورد هجوم بمب افکن های سنگین امریکایی و انگلیسی قرار گرفت و نابود شد.

تقریباً تمامی زیرساخت های المان نابود و یا بشدت آسیب دید.

شهرهای المان؛ بالاخص شهرهای صنعتی آلمان با حجم وسیعی از تخریب مواجه گردید.

 

نسبت جمعیت جوان مرد به زن در جامعه 1 به 8 شد.

بسیاری از دانشمندان آلمانی که جان سالم به در برده بودند جذب ایالات متحده، انگلستان، اتحاد جماهیر شوروی و یا کشورهای امریکای لاتین نظیر آرژانتین شدند.

اسرای آلمانی به کار اجباری در کشورهای مختلف گماشته شدند و توصیه می شود این لینک را نیز بخوانید.

 

ذخیره ی طلای آلمان هم که به دست متفقین افتاد و بدیهی بود اگر قرار بود آن را به عنوان غرامت جنگی از آلمان بگیرند (به مانند جنگ جهانی اول)، چه چیزی در انتظار ایشان بود.

اگرجه غرب این لطف را در حق آلمان کرد و از ذخایر طلای آن برنداشت، ولی با وجود این آلمان تورم 30 درصدی را تجربه می کرد (و باور بفرمایید این تورم تنها برای کشورهایی نظیر ایران، سوریه و زیمباوه است که قابل تحمل است و کمر اقتصاد هر کشوری را می شکند).

 

20 درصد کل ساختمان های آلمان تخریب شده بودند.

مردم عملاً رو به کشاورزی آورده و نیازهای خود را به سان قرن ها قبل، بر روی زمین می کاشتند و در آلمان مبادله ی کالا به کالا صورت می پذیرفت!

تولید سرانه غذا نسبت به قبل از جنگ به کمتر از 51 درصد رسیده بود!

تولیدات صنعتی نسبت به قبل از جنگ به یک سوم کاهش یافته بود!

 

یعنی نه تنها آن دانش و سطح بالای آگاهی علمی کمتر کمکی به آلمان نکرده بود، بلکه اگر به حال خود رها شده بود دقیقاً همان ایده ی افراطیون در ایالات متحده که می خواستند آلمان به عصر کشاورزی بازگردد، محقق می شد.

شکر خدا در این زمینه مستندات تاریخی نیز به قدر کفایت وجود دارد و با کمی جستجو می توانید آن را بیابید.

 

اگر حوصله ی تحقیق هم ندارید، خواندن این مقاله ی فارسی می تواند مفید واقع شود.

 

-------------------------------------------------------------------------------

 

امری که اقتصاد آلمان را نجات داد، نه شعارهایی از جنس مواردی که شما فرمودید، که موضوعی بود که از آن به عنوان  Wirtschaftswunder یا همان «معجزه اقتصادی آلمان» یاد می شود.

توصیه می کنم حتماً این لینک را مورد مطالعه ی دقیق قرار دهید.

البته این لینک بسیار مختصر است و برای فهم حقیقی معجزه اقتصادی آلمان و آگاهی از اینکه چطور آلمانی که به این سطح ویران شده بود که می توانست تا قرن ها در تاریخ مدفون بماند، طی چند دهه تبدیل به ابرقدرت اقتصادی جهان شد، توصیه می شود واژه ی مذکور را مورد جستجوی بیشتری قرار دهید تا دهها مقاله ی ناب علمی و اقتصادی که به جزئیات این طرح را توضیح داده است، پیش رویتان ظاهر شود.

 

آنگاه خواهید فهمید که برای توسعه ی اقتصادی، چیزی بیشتر از ادعا مورد نیاز است.

 

کما اینکه ایران عزیز هم دانش و آگاهی بسیاری داشت و بسیاری از زیرساخت های آن دست نخورده و سالم باقی ماند و کمتر از نیم میلین نفر شهید و کمتر از یک میلیون مجروح در جنگ تحمیلی داشت و بسیاری از شهرهای آن سالم ماند و ترکیب جمعیتی آن نیز تقریباً ثابت ماند، اما پس از سه دهه هنوز هم نتوانسته است بسیاری از مشکلات اقتصادی ناشی از جنگ را ترمیم نماید و اگر نبود برنامه ی اقتصادی جسورانه ی دولت پنجم و ششم (که البته تبعات خود را هم داشت) و کمک های بین المللی اقتصادی و پولی و تکنولوژیکی، شاید حتی همین اقتصاد نیمه آباد امروزی نیز وجود نداشت و کشور تا دهه ها با مصائب اقتصادی جنگ ویرانگر دست و پنجه نرم می کرد.

 

البته ایران در اینجا یک مثال بود برای فهم بهتر اینکه یک جنگ چطور می تواند آینده ی اقتصادی یک کشور را تحت الشعاع قرار دهد؛ حتی با وجود آگاهی و دانش جامعه.

 

-------------------------------------------------------------------------------

 

در پایان، باید عرض شود که :

 

بحث ترمیم اقتصادی آلمان پس از جنگ ویرانگر دوم جهانی و البته ترمیم اقتصادی ژاپن، بحث های بسیار مهمی است که حتی می تواند در تاپیکی مستقل بدان پرداخته شود.

لکن به نظر می رسد خیلی با سیاست های سایت همراستا نباشد و مباحث صرف اقتصادی چندان با مباحث میلیتاری همخوانی نداشته باشد؛ اگرچه در راستای وقایع میلیتاری حادث شده باشد.

ولی اندک آشنایی با این مباحث به نظر می رسد مفید باشد.

 

پس توصیه ی حقیر به دوستان این است که با کمی جستجو، مقالات خوبی (که از قضا مقالات فارسی هم کم در این زمینه نگاشته نشده است) که در این خصوص وجود دارد را مطالعه نمایند.

[ldmdff 6,274]

با سلم به همه دوستان و ممنون از این مقاله زیبا

دو نکته کشورهای آلمان و ژاپن را بعد از ویرانی شدید جنگ جهانی دوم نجات داد

اول نظم پزیری مردم اون ممالک دوم مدیران لایق را بالای سر افراد عادی گزاشتن

به عنوان مثال دوسته خانوادگی داریم که مهندس برق قدرته از طرف شرکتی چندین سال پیش رفتن ژاپن که کارخونه ای رو از اونجا بکنن بیارن اینجا سوار کنن باید میشنیدی تعریفاشو از این ملت میگفت کارگراشون هنوز به بلوغ فکری تشخیص بهترین کار نرسیده بودن یعنی اگه باید یه شیرو جدا میکردن با سنگ فرز میوفتادن روش نمیرفتن شیرو باز کنن که بعدن بشه دوباره استفاده کرد اگه مدیر میگفت این کارو انجام بده انگار به یه کامپیوتر داری برنامه میدی همون مسیریو که میگفت برو میرفت حتی اگه یه مسیر نزدیک تر و بهتر بود .

خب حالا اینو با مملکت خودمون یه مقایسه بکنید نه نظم داریم نه مدیر لایق و کار بلد

[deserthawk 5,518]

ضمن تشکر از جناب مصطفی عزیز و سایر دوستان اجازه دهید بنده هم نظر خود را که تا حدی در مخالفت با ایشان است بیان کنم.

اگر درست متوجه شده باشم و منظور شما دوستان مقایسه شرایط یک ملت با دانش و فرهنگ لازم و کافی (و نه صرفا دولت) در اوضاع بسیار بد اقتصادی با و بدون کمک ویژه اقتصادی خارجی باشد باید بگویم مقایسه شرایط آلمان در دوره نیمه اول صده بیستم میلادی با ایران در دوره های مختلف تاریخی که فرمودید (سقوط ساسانیان و حمله مغولان) از اساس اشتباه است.

نکته مهمی که جناب عالی در نظر نگرفته اید وجود انگیزه در ملت آلمان در آن دوره ها و عدم وجود انگیزه برای ادامه شرایط موجود در ملت ایران در دوره های تاریخی ذکر شده است. ایران در زمان حمله مغولان و تیمور و به خصوص سقوط ساسانیان در شرایط بسیار بدی از نظر اجتماعی رسیده بود که مردم ادامه شرایط به همان وضع موجود را بر نمی تافتند.

در صورتی که این انگیزه در آلمان در آن دوره تاریخی به شدت موجود بود (منظور ایدئولوژی نازیسم نیست). بطور مثال در دوره دهه 1930 در آلمان مردم تمامی سعی و تلاش خود را در بهبود وضع کسب و کار و ارتقای بهره وری بکار می بستند که این ناشی از وجود انگیزه لازم در آنها دارد. بنابراین باید برای مقایسه شرایط باید وضعیت دو ملت با دانش و فرهنگ کافی در شرایطی که انگیزه لازم نیز وجود داشته باشد در نظر گرفته شود.

ملت عربستان برای مدت 100 سال فرصت و ابزار و کمک های مناسب را برای افزایش سطح دانش و فرهنگ و ارتقای وضعیت خود داشته است ولی نتیجه آن معلوم است. همچنین ویتنام جنوبی با وجود داشتن کمک های مستقیم و غیر مستقیم ایالات متحده نتواست موجودیت خویش را حفظ کند و از بین رفت. بنابراین صرف کمک های اقتصادی و سایر کمک ها برای ملتی که آمادگی آن را نداشته باشد منجر به پیشرفت (منظور بازار مصرفی بودن نیست) نخواهد شد.

اگر ملتی دانش و فرهنگ لازم را داشته باشد و صد البته انگیزه کافی را نیز داشته باشد (مانند شرایطی که آلمان در زمان به قدرت رسیدن نازی ها داشت) می تواند به بازسازی اقتصادی و نظامی سریع بپردازد. بطور مثال همانطور که خود بهتر می دانید معاهده ورسای داشتن زیردریایی برای مقاصد نظامی را برای آلمان ممنوع کرده بود ولی آلمان بهترین نوع زیردریایی های جنگ جهانی دوم در بیشترین تعداد ممکن را در اختیار داشت که این نمونه کوچکی از ضرب المثل خواستن توانستن است می باشد.

البته طرح مارشال و کمک های غرب به آلمان همانند آمپول تقویتی بعد از جنگ جهانی دوم به کمک آلمان آمد و آلمان دوباره به قدرت خود بازگشت ولی این ربطی به این که اگر این کمک ها نبود آلمان به دوران کشاورزی بازمی گشت ندارد.

[mostafa_by 5,726]

 

با تشکر از فرمایشات شما؛

قبل از هر چیز باید عرض کنم بنده بسیار خوشحال هم می شوم که نظرات دوستان در نقد و رد عرایض بنده باشد. چون همواره از این نقد و ردها بیشتر یاد گرفته ام تا تعریف و تمجیدها.
چون مجبور شده ام بیشتر بخوانم و در نتیجه بیشتر بدانم.
به همین دلیل این نقد و ردها را غنیمت و هدیه ای گرانبها از جانب دوستانم می دانم.

------------------------------------------------------------------------

به عنوان مقدمه، باید عرض شود که یکی از دلایلی که من مباحث اقتصادی را تقریباً دوست دارم، این است که بحث های اقتصادی، به مانند بحث های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و حتی نظامی، شعارپذیر نیستند. یعنی پیش از آنکه شعار اثر خود را بگذارد، حقایق اقتصادی اثرات خود را نشان می دهند.
مثلاً وقتی شعار داده می شود تحریم ها اثری ندارند، اثرات تحریم زودتر از شعار رد اثر، بر روی قیمت ها نمایان است و مردم و حتی مسئولین خود بر میزان صحت شعارها واقف می شوند.
یا وقتی می گویند تورم 10 درصدی است، مردم خود می توانند حدود تورم را از روی قیمت ها درک کنند و به واقعی یا غیر واقعی بودن شعار پی ببرند.
یا وقتی می گویند ذخایر ارزی بالای 100 میلیارد دلاری داریم، از روی قیمت دلار و نوسانات بازار به خوبی می شود صحت این ادعا را سنجید.
یا حتی وقتی عنوان می شود رشد اقتصادی داریم، از روی شاخص های اقتصادی به سادگی می توان صحت این ادعا را سنجید.
یا هنگامی که گفته می شود ما جزو چند کشور برتر اقتصادی هستیم، باز آمار و ارقام و مستندات، خود گویای همه چیز است و می شود فهمید چقدر این ادعا صحیح است و چه اندازه غلط.

به عبارتی مثل مباحث نظامی نیست که عنوان شود ما قادریم کشور X و Y را شکست دهیم و اثبات آن ممکن نباشد مگر با در گرفتن جنگ با کشورهای X و Y و نشستن در انتظار نتیجه ی آن.
یا مثل مباحث فرهنگی نظیر «ما بهترین اندیشمندان را داریم، بهترین شعرا را داریم، بهترین تماشاگران را داریم و ...» که اثبات آن، به مطالعات وسیع جهانی نیازمند است.
یا سایر مباحث دیگر.

فلذا در مباحث اقتصادی، به سادگی می توان ادعاهای اقتصادی را با آمار، ارقام و حتی تاریخچه اقتصادی و مدل های مشابه سنجید.
حتی در اقتصاد، علمی است به نام اقتصاد سنجی (Econometrics) که اساساً بوجود آمده است برای سنجش مدل ها و مدعیات اقتصادی.

به همین دلیل است که اصرار بنده به دوستان این است که به هنگام بحث های اقتصادی، سعی کنند در چارچوب بحث های اقتصادی بحث را به پیش ببرند و در قیاس های خود نیز حتماً این موارد را مدنظر قرار دهند.
والا شعار در اقتصاد سریعتر از هر مبحث دیگری رنگ می بازد.

------------------------------------------------------------------------

و اما درخصوص انگیزه.
ببینید بزرگوار. بنده اساساً وارد مقوله ی انگیزه هم نشدم. چون «بدیهی» است کشوری که بخواهد پیشرفت اقتصادی یا اجتماعی یا فرهنگی یا سیاسی و ... داشته باشد، نیازمند انگیزه است و اساساً اگر انگیزه ای نباشد، تغییری هم اتفاق نمی افتد. این امر که جزو بدیهیات است. به عبارت دیگر اگر زمینه ها مهیا باشد و سرمایه هم باشد و تنها انگیزه نباشد، پیشرفت چشمگیری حاصل نمی گردد.

اما موضوع اینجاست که آیا انگیزه به تنهایی باعث پیشرفت می شود؟
پاسخ یک «نه» قاطع است.

اساساً علم و انگیزه، تنها شروط لازم (و نه کافی) برای پیشرفت هستند. یعنی اگر علم و انگیزه نباشد، نمی شود انتظار پیشرفت هم داشت. اما برای آن بسیاری از موارد دیگر که اصلی ترین آن زیر ساخت های علمی و صنعتی، سرمایه کافی، زمینه مساعد، برنامه ریزی های دقیق و مدون، شرایط های محیطی و اقتصادی - سیاسی، همکاری های بین المللی و ... نیاز است که یک پیشرفت اقتصادی (آنهم از مرحله ی زیر صفر به بالاترین قلل جهانی) را بوجود آورد.

شما مثال هایی زدید از ملتی که انگیزه داشتند و موفق شدند.
من مثال هایی می زنم از ملتی که هم انگیزه الی بینهایت داشتند و هم سرمایه و هم عزم دولت برای پیشرفت اقتصادی جزم و هم اتفاقاً کمک خارجی هم داشتند و کسی هم جرأت اخلال در برنامه ایشان را نداشت. تازه دانشمند و دانشگاه و پژوهش هم داشتند و شعارشان هم از قضا خودباوری و «خواستن، توانستن است» بود.
به عبارتی تمامی مولفه های مطلوب شما، بعلاوه ی کمک های خارجی را داشتند. ببینیم چه کردند.

با کوبا شروع می کنیم. کشوری نسبتاً کوچک در امریکای مرکزی که پس از انقلاب 1959 فیدل کاسترو و ریشوها، سیاست های رادیکالی نسبت به ایالات متحده گرفت و علی رغم تحریم این کشور، تحت حمایت اتحاد جماهیر شوروی قرار گرفت و با شعارهای فوق، شروع به ساختن کشورش نمود. جز یک درگیری مختصر در جریان خلیج خوک ها توسط شبه نظامیان که به سرعت سرکوب شد، درگیر جنگ ویرانگری هم نشد. از قضا در برخی علوم نظیر پزشکی هم پیشرفت های بسیار خوبی داشت.
حال سوال اینجاست که کوبا امروز پس از 55 سال به چه اندازه به پیشرفت اقتصادی دست پیدا کرده است؟

کشور بعدی کره ی شمالی است. همگان با اراده ی این کشور برای توسعه اقتصادی و برنامه های عجیب و غریب آن آشنا هستیم. هیچ کس هم نیست که در یکدستی کره ی شمالی کمترین شکی داشته باشد. انگیزه های بالای کره ی شمالی ها که زبانزد خاص و عام است. این کشور از ابتدا تحت حمایت مالی و اقتصادی چین قرار داشت و از شوروی هم کمک هایی را دریافت می نمود. این کشور هم پس از جنگ کره، دیگر درگیر هیچ جنگی نشد و در نتیجه زیرساخت های سالمی را داشت. از نظر نظامی و مشخصاً موشکی هم پیشرفت های خوبی را داشت.
سوال اینجاست که کره شمالی پس از 65 سال به چه اندازه پیشرفت داشته است؟

کشور بعدی آلمان شرقی بود که مردم آن آلمانی، یعنی نژادی سخت کوش و با برنامه و منظم و البته با علم و دانش و آگاه بودند. آلمان شرقی مستقیماً توسط اتحاد جماهیر شوروی تغذیه و تأمین می شد و چیزی کم و کسر نداشت. در صنعت هم مورد حمایت مستقیم بسیاری از کشورها قرار داشت.
این کشور نه در قیاس با کشورهای دیگر جهان، که در قیاس با آلمان غربی، به چه اندازه پیشرفت و توسعه داشت؟
در عقب ماندگی آلمان شرقی نسبت به آلمان غربی ذکر همین نکته بس که پس از اتحاد آلمان، کارخانجات و صنایع آلمان شرقی به قیمت 1 مارک به بخش خصوصی واگذار شدند و تغییرات عمده ای در آن بوجود آمد که تازه به سطح روز استانداردهای اقتصادی جهانی برسند!

کشور بعدی جمهوری خلق چین است. کشوری که ما امروز آن را به عنوان یکی از ابرقدرت های اقتصادی جهان می شناسیم.
شاید برای شما عجیب به نظر برسد که این مثال را عنوان کرده ام. اما بد نیست بدانید چینی که امروز به این قدرت اقتصادی رسیده است، تا دهه ی 90 تقریباً در اقتصاد حرفی برای گفتن نداشت.
چین تا دهه ی هفتاد مورد حمایت اتحاد جماهیر شوروی بود و تلاش برای  دستیابی به علم و ... نیز داشت و بسیار انگیزه برای پیشرفت نیز داشت و مائو، صدر چین و نخست وزیران چین هر یک برنامه های اقتصادی خاصی برای پیشرفت این کشور داشتند. سرمایه هم بود و تلاش کافی هم صورت گرفت و مردم هم خواه ناخواه همراه بودند و سختکوشی هم به وفور یافت می شد.
اما تا زمانی که دنگ شیائو پینگ سیاست چین را تغییر نداد و مدل اقتصادی چین تغییر پیدا نکرد، تقریباً چین نه تنها توسعه ی اقتصادی چشمگیری را تجربه نکرد، که حتی در بسیاری از موارد صرفاً منبع سوزی نمود و سیاست های آن نتیجه ی عکس داد (مانند سیاست های اقتصادی دهه ی 50 مائو که بدل به یک فاجعه ملی شد.).

-------------------------------------------------------------------------------------------------

مثال بسیار است از انبوه کشورهایی که انگیزه هم داشتند (چه مردم و چه دولت) و حتی بسیاری از موارد دیگر هم آماده و مهیا بود و پیشرفتی حاصل نشد.

عکس آن هم بود که کشورهایی با منابع اندک، ولی با برنامه و زیرساخت های مناسب به پیشرفت های اقتصادی عجیب و غریبی دست پیدا کردند. مانند هندوستان، اندونزی، مالزی، ترکیه و ... .

عرض بنده در عریضه ی فوق، کاملاً مشخص بود.
برای پیشرفت اقتصادی، نیازمند زیرساخت های اقتصادی، سرمایه و بسیاری موارد دیگر هستید و بدون آن، هرچقدر هم انگیزه باشد، هر چقدر هم علاقه باشد، هرچقدر هم شعار خودباوری وجود داشته باشد، هر چقدر هم دولت و ملت با هم همراهی و همگامی داشته باشند و متمرکز بر روی پیشرفت اقتصادی، پیشرفت اقتصادی حاصل نمی گردد.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

در آخر، مثال زیردریایی های آلمان نازی را زدید.
شما بهتر از من می دانید که آلمان در جنگ جهانی اول زیردریایی داشت و بهترین ها را تولید می کرد.
همانطور که اشاره شد (و مجدداً نادیده گرفته شد!)، صنایع آلمان (اعم از نظامی و غیر نظامی) در طول جنگ جهانی اول تخریب نشد.
جمعیت کار آلمان کاهش شدید پیدا نکرد.
دانشمندان آلمانی راهی کشورهای دیگر نشدند.
منابع در آلمان موجود بود.
زیرساخت ها فراهم بود.

تنها سرمایه نبود که با جور شدن سرمایه، بدیهی بود این چرخ مجدداً به کار بیافتد.
ربطی به خود باوری هم نداشت.
در این که در زمینه ی علمی آلمانی ها پیشرفت های حیرت آوری را حاصل نمودند هیچ شکی وجود ندارد.
اساساً می توان آلمان را یک استثناء علمی در تاریخ آورد.
این پیشرفت ها به قدری حیرت آور بود که برخی حتی معتقد هستند دانشی فرا زمینی در این زمینه نقش داشت.

اما خواهش می کنم. خواهش می کنم. خواهش می کنم وقتی درمورد آلمان پس از جنگ جهانی دوم صحبت می فرمایید، ابتدا واقعیت های روز آلمان را در نظر بگیرید، بعد وارد این بحث شوید که انگیزه باعث شد آلمان زنده شود.

من در پاسخ قبلی به تفصیل به این زمینه پرداختم که وضع آلمان چه بود و داستان معجزه اقتصادی آلمان چه و لینک هایی را جهت مطالعه خدمت شما ارائه نمودم.

انتظارم بر این است که وقتی نظر ارزشمند خود را می فرمایید، بر پایه ی نظرات قبلی و یا حتی با رد علمی نظرات قبلی آن را مطرح بفرمایید.
والا نادیده گرفتن بلایی که بر سر آلمان آمد و قیاس آن با آلمان جنگ جهانی اول که یک هزارم آن بلا بر سرش نیامد (که حتی تلفات آن هم قابل قیاس نبود؛ چه برسد به وضعیت اقتصادی)، حقیقتاً قیاسی مع الفارق است و برای توضیح آن نیز بنده مجدداً باید تمامی عرایض فوق را تکرار نمایم.

پس اول این سوال را باید پاسخ دهید که وقتی نه زیر ساختی بود، نه سرمایه ای، نه نیروی کاری و نه دیگر دانشمندی، آلمان چطور می توانست با انگیزه صرف به پیشرفتی اقتصادی برسد؟

این موضوع هم چیزی نیست که چون من و شما خوشمان نیاید، بگوییم که خیر. آلمان به این عصر برنمی گشت!
یک امر بدیهی اقتصادی بود که شامل حال بسیاری از کشورها شد.

طبیعی است که اگر صنعت نتواند اقتصاد را حمایت نماید، می بایست به سمت کشاورزی رفت و از کشاورزی کمک گرفت برای رشد اقتصاد.
این بدیهیات اقتصادی در همه جا وجود دارد. کما اینکه در اکثر کشورهایی که صنعتی نبودند هم تا همین عصر جدید، این کشاورزی بود که آن ها را کمک کرد تا حدی از پس مخارج یومیه ی خود بربیایند و ایران عزیز هم اگر نفت نداشت، امروز یقیقناً جز کشاورزی، چاره ی دیگری برای حمایت از اقتصاد خود نداشت.

اساساً مقوله ی صنعت در اقتصاد، مقوله ی تعریف شدنی و مشخصی است که کشورها هم یا صنعتی هستند و یا نیستند و تلاش به سمت صنعتی شدن دارند.
بطور مثال همین چین تا دهه ی 80 صنعتی نبود. همین کوبا همین امروز هم تقریباً صنعتی نیست. یا حتی روسیه هم اگر نبود برنامه های ظالمانه ی استالین برای صنعتی شدن سریع آن که به کشته شدن میلیون ها نفر از مردم شوروی انجامید، هیچ گاه نمی توانست در آن وضعیت اقتصادی، کشوری صنعتی شود.

آلمان هم به همین ترتیب بود و اگر آلمان پس از جنگ جهانی اول صنعتی ماند، چون صنایع آن نابود نشده بودند و آلمان پس از جنگ دوم جهانی با صنایع نابود و ورشکسته هم اگر مجدداً صنعتی نمی شد، راهی جز بازگشت به سمت کشاورزی نداشت.

این ها تماماً مباحث اقتصادی هستند و از قضا همان طور که عرض شد، تا دلتان بخواهد مقالات بین المللی و مستدل در خصوص آن موجود است.
پس توصیه می شود قبل از آن که حکمی به این صراحت داده و بفرمایید آلمان بدون بازسازی صنعت از تزریق سرمایه، تزریق علم، تزریق فناوری و تزریق نیروی کار، و تنها با خودکفایی و شعار ما می توانیم و انگیزه، قادر بود صنعتی باقی بماند و به عصر کشاورزی باز نمی گشت، یک بار تحقیقی فرموده و این دست مقالات را مطالعه فرمایید و یا حداقل لینک هایی که تقدیم حضور شما شد را نیز بخوانید.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

در پایان مجدداً عرض می شود که اقتصاد، با علایق ما تناسبی ندارد.
بر پایه ی علاقه ی ما به این کشور و آن کشور یا باور و دانسته های ما از ایشان برنمی گردد.
در حتی یک کشور موفق اقتصادی، تغییر شرایط می تواند منجر به فاجعه ای اقتصادی شود و بالعکس.
اقتصاد با شعار سر و کار ندارد. نتایج اقتصادی بسیار روشنتر از شعارها هستند.

پس ما هم بهتر است در نظر داشته باشیم که در مباحث اقتصادی، اولاً بدون پیش زمینه ی فکری و براساس مستندات اقتصادی نظرات خود را اتخاد کنیم و ثانیاً به دنبال حقایق و دلایل و واقعیت هایی که آن وقایع اقتصادی را توضیح می دهد باشیم. بطور مثال اگر به دنبال دلایل پیشرفت اقتصادی چین، مالزی، اندونزی، مکزیک، ترکیه، آرژانتین، برزیل و حتی تایوان و تایلند هستیم، به دنبال مواردی بگردیم که این پیشرفت را حقیقتاً توضیح دهد. والا ربط دادن آن به سخت کوشی و خودباوری این کشورها (و بعضاً حتی ورود مباحث سیاسی نظیر اثر تحریم و مخالفت با امریکا در رشد اقتصادی و ...)، صرفاً می تواند ما را به بیراهه ای ببرد که تنها وقتی چشم باز کنیم که ببینیم صدها کیلومتر از مسیری که در نظر داشتیم دورتر شده ایم و چقدر باید تلاش کنیم که به همان جایگاه قبلی بازگردیم.

پس ان شاءالله دوستان بزرگوارم در تحلیل های اقتصادی هم این موارد را در نظر داشته باشند.
مطمئن باشند اگر قبل از موضع گیری، به تحقیق در این زمینه بپردازند، آنقدر نتایج شگفت انگیزی پیش رویشان ظاهر خواهد شد که شاید حتی دیدشان را بطور کامل متغیر ساخته و دنیای جدیدی در برابرشان گشوده شود.

با تشکر مجدد از شما بزرگوار بابت نظر ارزشمندی که ارائه فرمودید.

[deserthawk 5,518]

با تشکر از جناب مصطفی عزیز و ممنون از بابت اینکه عرایض ناچیز بنده رو قابل دانستید و به آن پاسخ مبسوط و با تامل ارائه کردید. بنده واقعا در محضر دوستان باسواد خودم احساس شاگردی می کنم و خوشحالم که از همه دوستان و شما درس یاد می گیرم. امیدوارم که از موضوع تاپیک دور نشده باشیم و مخالفت های بنده رو حمل بر درس گرفتن و استفاده من از جناب عالی بدونید.( که در واقع هم چنین هست)

 

فرمودید

 

یکی از دلایلی که من مباحث اقتصادی را تقریباً دوست دارم، این است که بحث های اقتصادی، به مانند بحث های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و حتی نظامی، شعارپذیر نیستند. یعنی پیش از آنکه شعار اثر خود را بگذارد، حقایق اقتصادی اثرات خود را نشان می دهند.

 

ولی نظر بنده این هست که مسائل اقتصادی تا حدی شعار زدگی و سیاسی کاری در آنها تاثیر ندارد که مربوط به احتیاجات حیاتی و آنی انسان باشد و بعد از آن (وحتی در آن) شعار بر مسائل اقتصادی تاثیر دارد. بطور مثال شعارهای اقتصادی جوامع کمونیستی موید همین مطلب هست. همچنین با روشن کردن تلویزیون و سایر ابزارهای ارتباط جمعی اولین چیزی که بین آنها مشترک است تبلیغات زیاد آنهاست که نشان دهنده تبلیغ مصرف گرایی است که از شعار دادن بدست می آید و باعث احساس نیاز در بشر می شود ومستقیما بر اقتصاد تاثیر می گذارد. موارد دیگری نیز وجود دارد که به علت انحراف بیشتر بهتر است به آن نپردازیم.

 در مورد انگیزه که فرمودید شرط لازم و نه کافی است بنده کاملا با شما هم عقیده هستم و هیچ اختلافی نیست ولی حرف بنده این بود که مقایسه باید برای یک معیار معین وقتی سایر معیارها ثابت هستند انجام شود یعنی فرض بر این باشد که دو ملت در شرایط یکسان آموزشی و فرهنگی قرار داشته باشند، هر دو انگیزه لازم را نیز داشته باشند منابع آن دو به یک اندازه باشد و مدل اقتصادی تقریبا یکسان نیز داشته باشند آنگاه ملتی که کمک خارجی ویژه دریافت داشته با ملتی این کمک را دریافت نکرده است مقایسه شوند. در این صورت می توان نتیجه گرفت ملت بدون کمک خارجی قادر به پیشرفت با معیارهای خاص خود است یا نه.

مثال هایی را فرمودید از کوبا وسایر کشورها که همگی سوسیالیست بودند و نهایت هدف خود را کمونیسم بیان کرده بودند.  باید متذکر شوم که اساسا این قیاس نیز صحیح نیست. بنده هم همانند شما اعتقاد دارم که اقتصاد دولتی و بسیار بسته کمونیستی که مالکیت خصوصی را نادیده می گیرد در باطن خود منجر به تنبلی صنایع و کاهش شدید بهره وری می گردد. همانگونه که چنین نیز شده است و تقریبا همه آنها از راهی که رفته اند پشیمانند. هدف نهایی آنها چیزی بود که به آن رسیدند و وقتی که به آن رسیدند متوجه شدند که راه اشتباه است. حرف شما به این می ماند که بنده ادعا کنم دونده ای که به پایش سنگ بسته شده باشد قادر به رسیدن به خط پایان مسابقه است و شما موردی را مثال بزنید که دونده راه خط پایان را اشتباه رفته باشد و به آن نرسیده باشد.

اساسا یکی از راههای تولید ثروت دانش و تخصص است. البته راه های بیشتر و بهتری نیز وجود دارد ولی میزان تولید ثروت کار و تولید حتی کشاورزی اگر در راه درست برود در نهایت می تواند به ایجاد توسعه صنعتی منجر شود. حتما شما هم کتاب معروف موج سوم الوین تافلر را مطالعه فرمودید که در آن درباره دوره های مختلف اقتصادی شامل کشاورزی، تولید انبوه و تکنولوژی و فناوری اطلاعات سخن گفته است. این موج ها به هم تبدیل می شوند. در یک مقیاس کوچکتر نیز می توان در یک کشور آنها را ارتقا داد و بالا برد. شاید طول بکشد و مشکل باشد ولی امکان پذیر است. هرچه هم که از موج کشاورزی فاصله بگیریم اصلالت به سمت انسان خواهد بود و اتکا بر مواد خام و زمین کمتر خواهد شد.

 

موردی هم که فرمودید

 

اساساً می توان آلمان را یک استثناء علمی در تاریخ آورد.
این پیشرفت ها به قدری حیرت آور بود که برخی حتی معتقد هستند دانشی فرا زمینی در این زمینه نقش داشت.

نشان دهنده این است آلمان در آن زمان تنها موردی است (لااقل تا آنجا که من می شناسم) یک ملت علم، فرهنگ، انگیزه و سیستم تقریبا صحیح اقتصادی برای شکوفایی اقتصادی از یک وضعیت فلاکت بار که پیش از آن داشت را با هم به همراه داشت و موفق شد. یعنی چون ما مورد دیگری را نداریم که چنین شرایطی را باهم داشته باشد و همه این موارد باهم اتفاق افتاده باشد آلمان برایمان یک استثنا به نظر می آید. اگر شما مورد دیگری را که دارای همه این موارد باشد و در یک وضعیت بد اقتصادی گیر افتاده باشد و بدون کمک خارجی خود را نجات دهد می شناسید ممنون میشوم اگر معرفی بفرمایید.

 

در مورد زیردریایی هم نکاتی که فرمودید شاید بدین گونه نباشد.

یهودیان و سایر اقلیت ها و تفکرها در دوران نازی ها با سخت ترین عمل ها یا از کار برکنار شدند و فرار کردند و یا حتی کشته و زندانی شدند و بسیاری از آنها دانشمند و متخصص بودند.

آلمان تقریبا بجز مقداری ذغال سنگ و چوب و بعضی مواد که در داخل داشت بقیه مواد را وارد می کرد که عمده سنگ آهن آن از سوئد (اگر اشتباه نکرده باشم ) وارد می شد.

در مورد زیرساخت ها هم کاملا اینطور نبود بطور مثال منطقه صنعتی روهر از آلمان جدا شده بود.

حرف من اینجاست که ساخت این زیردریایی ها در حالی اتفاق می افتاد که آلمان اجازه آن را برای موارد مختلف نداشت.

 

در مورد آلمان پس ازجنگ جهانی دوم شما صحیح می فرمایید. حجم و وسعت صدمات و خسارات بسیار زیاد بود. حتی بسیار بدتر قبل از جنگ و زمان روی کار آمدن نازی ها. ولی نزدیک ترین مورد برای مقایسه شرایط برای توانایی ملت ها با و بدون کمک خارجی به نظر همین مورد است. اگر مورد بهتری می شناسید ممنونم اگر معرفی کنید.

 

البته همه بحث بر سر این بود که با همه این شرایط بدون کمک خارجی می توان پیشرفت کرد یا نه و اصلا موضوع بر سر تحریم و مواردی مانند آن نبود و بنده هم اصلا چیزی در مورد شرایط کشور خودمان عرض نکردم صرفا در مورد شرایط آلمان بود.

شرمنده از اینکه بحث را منحرف کردم.

متشکرم از شما دوست عزیز

[armagdon 3,964]

حذف شود لطفا

ویرایش شده در بهمن 93 توسط armagdon

[mostafa_by 5,726]

 

 

ضمن تشکر مجدد از شما بابت این فرمایشات ارزشمند؛

همانطور که گفتم من از این بحث ها بشدت استفاده می کنم و از شما عزیزان یاد می گیرم.

پس افتخاری است مباحثه با شما عزیزان.

 

---------------------------------------------------------------------------

 

درخصوص شعار؛

ببینید مثال هایی که فرمودید به شعار برنمی گردد. شعارها در قالب آرمان یا هدف های بلند تبیین می گردند و سپس با استفاده از آن جهت گیری استراتژی، گونه های استراتژی و نوع استراتژی انتخاب می شود. بر مبنای استراتژی اهداف سالیانه تبیین می گردد و بر پایه ی اهداف سالیانه، سیاست ها شکل می گیرد.

این، ترتیبی است که به آن حلقه ی مدیریت استراتژیک می گویند. اساساً چیزی که در اقتصاد نقش دارد، همین استراتژی هاست و از قضا مثالی که درمورد تبلیغات فرمودید هم از گونه ی استراتزی های متمرکز (Intensive Strategies) و بطور مشخص استراتژی رسوخ در بازار (Market Penetration) است.

 

شعار مانند چیست؟ یعنی مثلاً ما بگوییم فروش ایران خودرو تا پایان سال دو برابر می شود و بشود!!! که این در اقتصاد امکان پذیر نیست مگر با ملزوماتی که اگر نباشد، نه پایان سال، که پایان سه سال دیگر هم این هدف محقق نمی شود.

 

خلاصه اینکه در موضوع شعار، تفاوت بین استراتژی و هدف و آرمان را لطفاً در نظر بگیرید.

 

----------------------------------------------------------------------------------

 

درخصوص کشورهای سوسیالیست، از قضا توجیه شما در منظر اولیه نمی تواند صحیح باشد.

چون اساساً هدف هیچ اقتصادی نیست که به سودآوری و توسعه نرسد.

 

تفاوت اقتصاد سرمایه داری و سوسیالیستی، در مالک سود است که یکی سود را از آن سرمایه دار و دیگری از آن دولت (برای خرج کردن در راستای رفاه مردم) می داند.

والا مشخصاً هدف هر دو، سود بوده و هست.

 

حالا اینکه مصائب و مشکلات اقتصاد دولتی در این امر مزید بر علت شده است بحث دیگری است.

بحث ما، بحث رشد و شکوفایی اقتصادی است.

 

از قضا اقتصاد های سوسیالیستی نظیر فرانسه و سوئد و بالکل اکثر کشورهای حوزه اسکاندیناوی، به پیشرفت اقتصادی بسیار عالی و در کنار آن رفاه مثال زدنی دست یافتند.

یعنی مثال نقضی برای فرمایش شما.

 

اصل موضوع را لطفاً از یاد نبرید.

همانطور که عرض شد، در بحث های اقتصادی دنبال مقصر برای شکست نباشید. دنبال دلایل شکست باشید.

وقتی به دنبال مقصر هستیم، یعنی یک مورد (که اکثر مواقع هم پرت یا کم نقش است) را می یابیم که همه چیز را به گردن آن بیاندازیم و طوری وانمود کنیم که اگر همین یک مورد درست بود، همه چیز خوب می شد.

در حالی که وقتی به دنبال دلایل هستیم، اولاً برایمان مهم نیست چند دلیل باشد، ثانیاً قادر به طبقه بندی و وزن دهی به آن ها هستیم و ثالثاً نقش هریک بصورت علمی مورد تحلیل قرار می گیرد و از کلی گویی پرهیز می شود.

 

کشورهایی که مثال زده شد، از اراده ای جدی برای توسعه ی اقتصادی برخوردار بودند.

اما دلیل به نتیجه نرسیدن شان، نبود همان زیرساخت های پیشرفت اقتصادی بود.

 

کشورهایی که موفق شدند هم شرایط مشابهی داشتند.

در این کشورها به دلیل وجود زیرساخت ها و شرایط فوق الذکر، بهترین نتایج را نیز گرفتند.

 

کما اینکه خود اقتصاد ایالات متحده نیز با تلفیق محاسن مارکسیسم به تکامل امروزی رسید.

 

--------------------------------------------------------------------------

 

درخصوص استثناء بودن باز باید با فرمایش شما مخالفت کنم.

چون در مثالم، آلمان شرقی نیز آمده بود که عکس فرمایش شما را اثبات می کند!

 

همان طور که چندین بار اشاره شد، کلید اصلی در پیشرفت اقتصادی، اول زیرساخت و دوم سرمایه است.

تا این دو نباشد، هرچقدر عزم و اراده و فرهنگ و علم و دانش نیز وجود داشته باشد، امکان توسعه مهیا نخواهد شد.

 

آلمان به این نقطه رسید، چون این موارد را داشت. همانطور که ایالات متحده به ابرقدرت اقتصادی نه در قرن بیستم، که در قرن نوزدهم بدل شده بود. در حالی که نه فرهنگ خاصی داشت و نه در علم و دانش، مثل اروپایی ها مسبوق به سابقه بود.

سرمایه داشت و زیرساخت. علم را از اروپا آورد و فرهنگ را هم با برنامه ریزی و علوم مدیریتی سعی کرد بسازد.

از همه ی کشورها (حتی آلمان) هم قوی تر بود.

حتی دیدیم در عرصه ی نبرد هم با وجود اینکه در هیچ جنگ خاصی (الا حنگ های داخلی یا جنگ با مکزیک و کوبا که تقریباً جنگ محسوب نمی شود!!) هم شرکت نداشت که بگوییم تجربه ی جنگی بالایی داشت.

ولی دیدیم که هم ورود امریکا به جنگ اول، ورق را کاملاً به سود متفقین برگرداند و هم در جنگ دوم، به تنهایی وزنه ای شد برای نابودی نازی ها.

 

پس داستان چیز دیگری است.

 

---------------------------------------------------------------------

 

مورد بعد اینکه چه کسی گفته آلمان بعد از جنگ جهانی اول روی پای خود ایستاد و توانست به آن قدرت برسد؟

آلمان پس از جنگ اول هم با کمک های اقتصادی فراوان ایالات متحده و سرمایه گذاران متعدد آن بدان مرحله رسید.

این کمک ها و سرمایه گذاری ها نه تا سال 33 و آغاز فرمانروایی هیتلر، که تا سال 42 (یعنی چندین ماه پس از اعلان جنگ آلمان به ایالات متحده) نیز ادامه داشت!!

لطفاً در تحلیل خود، تمامی این موارد را در نظر بگیرید.

 

عرض بنده در خصوص استثناء بودن، اثرات شگفت انگیز تحقیقات و پژوهش ها و طرح ها و پروژه ها و برنامه های اقتصادی و نتایج حیرت انگیز آن بود.

 

---------------------------------------------------------------------

 

درخصوص دانشمندان، این درست است که بسیاری از دانشمندان یهودی از آلمان رانده شدند. اما آلمان بی نهایت دانشمند متخصص و صاحب نام و صاحب نظر نیز داشت که آلمانی بودند و تا همان روزهای آخر جنگ هم در خدمت آلمان بودند و پس از جنگ بود که به کشورهای دیگر پناهنده شدند.

به هیچ وجه نمی توان از دست دادن چند صد دانشمند یهودی را قابل قیاس با مهاجرت گسترده ی دانشمندان آلمان پس از جنگ دوم جهانی دانست.

 

منابعی که فرمودید (نظیر سنگ آهن سوئد) نیز پس از سال 40 و تسخیر نروژ به سوی آلمان سرازیر شد. در حالی که ما داریم درخصوص سال 9-33 صحبت می کنیم.

اما اگر بدانید چه کشورهایی در همان سال ها منابع مورد نیاز آلمان را تأمین می کردند، شاید از تعجب شاخ دربیاورید!!

اگر تمایل داشتید، این موارد را نیز خدمتتان عرض خواهم کرد.

 

این درست است که برخی مناطق صنعتی از آلمان جدا شده بود، ولی صنعت در آلمان محدود به یک شهر و دو شهر و یک منطقه نبود. آلمان سراسر صنعتی بود و اساساً تفاوت یک کشور صنعتی با کشوری که بخشی از اقتصاد آن را صنعت تشکیل می دهد هم در همین است.

 

اما اساساً در بحث زیردریایی ها، تقریباً کلید تلاش برای ساخت زیردریایی ها از اواسط دهه ی سی زده شد. یعنی زمانی که توسعه طلبی های هیتلر هم اندک اندک آغاز شد.

می شود گفت اشغال اتریش و چکسلواکی بود که منابع و سرمایه ی فراوانی را برای هیتلر مهیا نمود که چنین برنامه ی تسلیحاتی گسترده ای را اجرایی سازد.

 

لازم به ذکر است که آن زمان هیتلر، پیمان ورسای را ملغی اعلام نموده بود و هیچ پایبندی بدان نداشت.

پس وقتی به طور جدی به ساخت زیردریایی ها مشغول شده بود، عملاً نیازی به اجازه داشتن یا نداشتن نیز نداشت.

 

البته در بحث هم اشاراتی به داستان تجهیز زیردریایی ها و نقش آدمیرال کاناریس در کنار آدمیرال ریدر و آدمیرال دونیتز نیز شده بود.

 

--------------------------------------------------------------------------

 

در مورد آلمان پس ازجنگ جهانی دوم شما صحیح می فرمایید. حجم و وسعت صدمات و خسارات بسیار زیاد بود. حتی بسیار بدتر قبل از جنگ و زمان روی کار آمدن نازی ها. ولی نزدیک ترین مورد برای مقایسه شرایط برای توانایی ملت ها با و بدون کمک خارجی به نظر همین مورد است. اگر مورد بهتری می شناسید ممنونم اگر معرفی کنید.

 

ظاهراً شما موضوع را کاملاً اشتباه متوجه شده اید!

آلمان پس از جنگ، نه تنها از کمک های خارجی سود برد، بلکه اساساً این خارجی ها بودند که برای آن طرح و برنامه ی اقتصادی دادند، سرمایه دادند، نیروی کار دادند، صنایع آن را بازسازی نمودند، انتقال تکنولوژی انجام دادند و در نتیجه با تمام توان، آلمان را به روی پای خود بازگرداندند.

 

گویی شما فکر کرده اید آلمان بدون کمک پس از جنگ جهانی مجدداً برخاست و به نیروی داخل  و به قول شما توانایی ملت خود اتکاء نمود.

 

به نظرم یک مقدار شاید از بحث های یکدیگر دچار سوء برداشت شده ایم.

 

اگر پاسخ های فوق، پاسخ به فرمایش شما نیستند، لطفاً باورهای خود درخصوص دلایل رشد اقتصادی آلمان پس از جنگ دوم جهانی و ابزارها و روش های آن را بفرمایید تا ببینم دقیقاً هریک به چه موضوعی معتقدیم.

چون اگر شما معتقد باشید که آلمان پس از جنگ دوم، به کمک ملت خود و بدون کمک خاص یا اثرگذار خارجی به این جا رسید، باید گفت اختلاف نظرات بسیاری وجود دارد و البته مستندات تاریخی نیز چیز دیگری می گویند.

[deserthawk 5,518]

با تشکر مجدد از شما و پوزش دوباره بابت انحراف در تاپیک

 

در مورد نقش شعار در اقتصاد تنها ایراد به حرف شما بود که به طور مطلق اقتصاد را خالی از شعار دانستید و بنده هم در بقیه مواردی که فرمودید با شما هم عقیده هستم و اعتقاد دارم که تاثیر شعار در معیارهای سنجس اقتصادی کم است هرچند واژه های جدید در مورد ارزش انسان در اقتصاد دقیق نیست. (بطور مثال کشوری که دانشمندی نخبه را در اختیار دارد به چه میزان ثروت دارد؟)

 

در مورد کشورهای کمونیست و نه کشورهای سرمایه داری سوسیالیست (که تنها به سیاست های خدمات اجتماعی و رفاهی بیشتر در بین مردم خود دست زده اند) بازهم لازم است مخالفت خود را با نظر شما ابراز کنم. البته همه کشورها ادعای پیشرفت در همه زمینه ها را در آرمان های خود خواهند داشت ولی آنچه که نمود بیشتری در ملت ها که مورد بحث ماست دارد اینطور نیست. (همانطور که خود بهتر میدانید) بطور مثال در کشورهای کمونیسی هدف برابری مطلق فردی از طریق کنترل ابتدایی حکومت است. شعارهای کمونیست ها هنوز نیز از یادها نرفته است که مبین برابری مخصوصا برابری اقتصادی در جامعه و عدم مالکیت خصوصی و حق تملک برای افراد بود. (بقول شما مالکیت سود در اختیار دولت بود و نه ملتی که مورد بحث ماست). چنین چیزی به همراه جبر حکومتی منجر به این می شود که انگیزه که نکته تاکیدی بنده بوده است برای ادامه فعالیت از مردم گرفته شود که این خود جزء فرضیات مقایسه ما بوده است. بنابراین مقایسه وضعیت آلمان با هر حکومت کمونیستی و اساسا هر حکومت و روشی که انگیزه کار و فعالیت را از ملت بگیرد صحیح نیست. این فرض هم که مردم کوبا و چین و کره شمالی و آلمان شرقی و سایرین با رضایت خاطر در حال فدا کردن خود برای آرمان هایشان بوده و هستند نیز به نظر صحیح نمی آید هر چند حکومت های آنان چنین مطالبی را بیان کنند.

 

در مورد آمریکا هم مقایسه صحیح نیست چرا که عرض بنده در مورد توانایی ملت با ویژگی های خاص یک قضیه یک شرطی است که ممکن است عکس آن صحیح نباشد. (همانند مواردی که در پیش در مورد ویتنام جنوبی و عربستان مثال زدم که کمک ها و مشاوره خوبی داشتند ولی به اهداف خود نرسیدند).

 

مورد دیگری هم که باید بگویم در مورد اصالت تولید و مصرف ثروت است که هر دو در تحلیل اومانیستی ما مستقیما به انسان بر می گردد (در اسلام از آن خداست). یعنی انسان است که در اکثر موارد مستقیما و در بعضی موارد غیر مستقیم تولید کننده ثروت است. بطور مثال پزشک با علم خود به تولید ثروت می پردازد و منابع نیز از آن مردم آن سرزمین است. و هر دو بار دیگر در صورت مدیریت صحیح می توانند به تولید بیشتر ثروت منجر شوند.

سوال من این است که در حالت زیر در صورتی که به فرض محال محال محال محال در مورد آلمان اتفاق می افتاد آیا منجر به پیشرفت صنعتی نمی شد؟ (دوباره فرض ما این است که تحریم و فشار خارجی در کار نباشد همانند آنچه در مورد آلمان بعد از جنگ دوم اتفاق افتاد) فرض بگیرید بعد از جنگ جهانی دوم هیچ کمکی به آلمان نمی شد و کشور مجبور بود با آنچه باقی مانده مسیر پیشرفت را بپیمایید. با فروش آنچه که قابل فروش است از هرچه باقی مانده مانند ابزار و لوازم اضافی و معیوب و حتی چوب درختان و حتی خاک به خارج (مثلا فرض فروش خاک مرغوب به عربستان) صادر شود و بعد از آن مایحتاج ضروری و مواد اولیه و دستگاه های مورد نیاز برای زمینه ها و رشته هایی که متخصص بیشتری وجود دارد و بازار بهتری نیز وجود دارد وارد شود و آرام آرام و به آهستگی و در طول مدتی طولانی (حتی چند دهه و با فرض این که مردم و تحمل این شرایط را داشته باشند) روند صنعتی سازی ادامه یابد. در مورد آلمان به دلیل آنکه متخصص و سطح تکنولوژی بسیار بالایی در زمینه های مختلف در زمان جنگ وجود داشت (حتی بعضی موارد در هنوز هم در کشور ما وجود ندارد) روند پیشرفت مسلما بسیار بسیار سریعتر از چندین دهه می بایست باشد. اشکال این فرضیه در کجاست؟

 

این که شما فرمودید آلمان بعد از جنگ از کمک های بسیار خارجی برخوردار بود صحیح است ولی این که اگر این کمک ها وجود نداشتند چه اتفاقی می افتاد نیاز به ادله صحیح تری دارد. (نوع اقتصاد آلمان مورد بحث بطور کلی با اقتصاد های کمونیستی مثال های شما متفاوت است)

 

در مورد کمک های ایالات متحده به به آلمان در این فرموده شما

 

این کمک ها و سرمایه گذاری ها نه تا سال 33 و آغاز فرمانروایی هیتلر، که تا سال 42 (یعنی چندین ماه پس از اعلان جنگ آلمان به ایالات متحده) نیز ادامه داشت!!

با این فرموده شما در پست قبلی

 

در آن برهه ایالات متحده کمک اقتصادی بسیاری به آلمان نمود و آلمان مجدداً سرپا ایستاد و صنایع آن شروع به حرکت نمودند. با این وجود به قدری شکننده بودند که در پی بحران اقتصادی ایالات متحده و به تبع آن جهان و بازپس گیری کمک های خود، اقتصاد آلمان با چنان سقوط آزادی مواجه شد که به نرخ بیکاری 30 درصد و رشد تولید ناخالص منفی و تورم بسیار بالا و بسیاری موارد دیگر دچار شد.

 اندکی تناقض دارد. چطور ایالات متحده با این وضع بد اقتصادی

 

 

که در سال 1930 گرفته شده است توانسته به حدی به آلمان کمک کند که او نیز از وضع بدی مانند همین بیرون بیاید؟

 

در مورد شرایط قبل از جنگ دوم هدف بنده تنها این بود که نزدیک ترین حالت برای ملتی که در وضع بدی قرار دارد و بدون کمک ویژه خارجی از این وضع بیرون می آید را نشان دهم. خوشحال می شوم اگر جناب عالی نیز مثالی برای ادعای خودتان در میان کشورهای غیر کمونیست ارائه دهید.

 

در مورد آخر نیز اصلا حرف بنده مربوط به قبل ازجنگ بود و پیش بینی این که اگر کمک های خارجی بعد از جنگ قطع شده بود آلمان غربی به وضعیت دوران کشاورزی و پسرفت کامل بر می گشت یا نه؟(با فرض وجود شرایط ذکر شده)

 

 

[mostafa_by 5,726]

قبل از آغاز متن، ارائه پاره ای توضیحات، مفید به نظر می رسد.
در این قسمت متن، به موضوعاتی ارجاع شده است که شاید خیلی به شخص آدمیرال کاناریس ارتباطی نداشته باشد. ولی بازگویی این بخش از تاریخ به نظر ضروری می رسید. به همین دلیل بخش عمده ی این پست، بیشتر به وقایع آن روزها و چرایی توقف فعالیت های اصلی نهضت مقاومت آلمان علیه نازیسم می پردازد.
فلذا پیشاپیش، از بیان مطالب بعضاً تکراری و یا به ظاهر نامرتبط به موضوع از تمامی عزیزان عذرخواهی می گردد.

-----------------------------------------------------------------

قسمت سوم

عرق سردی بر پیشانی داشت. از کنار رادیو تکان نمی خورد. نگاه نگران خود را به هانس استر انداخت. وی نیز با سکوتی لبریز از خشم، گوش به رادیو سپرده بود و با اضطراب عرض اتاق را با گام هایی کوتاه می پیمود. هردو ژنرال نیک می دانستند که دیگر فرماندهان هم حس و حالی مشابه دارند. آیا سرانجام همه چیز به پایان می رسد؟ تمام آن چیزی که سال ها برایش زحمت کشیدند؟

تقریباً 48 ساعت قبل بود که انگلستان اولتیماتومی را به آلمان داده بود مبنی بر ترک خاک لهستان. اولتیماتومی که هیتلر را به واکنشی ساده، آرام و همراه با تمسخر وادارد نموده بود : «دشمنان ما کرم هایی کوچک هستند! ... چه کسی می خواهد در باتلاق یک جنگ جهانی فرود؛ بخاطر دنزیگ؟»!

ساعت اتاق 11 را نشان می دهد و هنوز تغییری اتفاق نیافتاده است. این یعنی اولتیماتوم به پایان رسیده است. در همین هنگام از رادیو، صدای آرام مردی جنتلمن، با کلماتی شمرده و با فاصله از یکدیگر، به گوش می رسد. چگونه چمبرلین حتی در چنین لحظاتی می تواند اینقدر آرام صحبت کند؟
نطق بسیار کوتاه بود :
«اولتیماتوم ما مبنی بر عقب نشینی نیروهای آلمانی از دنزیگ، ساعت 11 به پایان می رسید. با توجه به اینکه هنوز خبری از آلمانی ها نشده است، ما از طریق سفیر خود در برلین به آلمان پایان اولتیماتوم را اعلام کردیم. بنابراین کشور ما با آلمان وارد جنگ شده است.»!

خبر به اندازه ی کافی شوک آور بود. اما شوک اصلی، درست 6 ساعت بعد وارد شد. جایی که فرانسه نیز خبری مشابه را اعلام و در ساعت 5 بعد از ظهر، به آلمان اعلان جنگ نمود!
از این بدتر نمی شد. آلمان تنها با بخشی از نیرو به دنزیگ حمله نموده بود و حالا دو ابرقدرت نظامی جهان نیز بدان اعلان جنگ نموده بودند. آیا می شد همزمان در دو جبهه جنگید؟ آنهم با ابرقدرت های روز دنیا؟

سکوت سرد پیرمرد از شنیدن این اخبار تلخ، حاکی از غم بزرگی بود که بر دل داشت. گویی تقدیر این بود که بلایی که بخش کوچکی از آن در جنگ جهانی اول بر سر آلمان آمد، اینبار به گونه ای بدتر و شدیدتر به وقوع بپیوندد.
تمام آن تصاویر غم انگیز در برابر دیدگان وی رژه می رفتند. غم مادران و همسران جوان، خداحافظی های بی بازگشت در ایستگاه های قطار، انتظار مردم در صف های طولانی برای دریافت جیره نان، شهرهایی که از بمباران و گلوله باران توپ ها ویران شده اند، سربازانی که در میادین نبرد در حال جان دادن هستند، کشتی هایی که شعله های آتش آن ها را فرا گرفته است ... و لبخند تلخ فاتحان که معاهده ظالمانه ی دیگری را امضاء می کنند!

آیا وی در اشتباه بود؟ آیا تمامی این افکار و باورها، محصول محافظه کاری و یا عدم شجاعت و شهامت پیرمرد بود؟

------------------------------------------------------------------------

روزهای طوفانی در راه بود. هر روز خبری خوش از جبهه های شرقی به گوش می رسید. با معاهده ی عدم تجاوزی که هیتلر با استالین بسته بود و امضای به ظاهر محکمی که ریبن تروپ بر پای پیمان درج نموده بود، خیال نازی ها از جبهه ی شرقی نیز راحت شده بود. هیتلر پس از اعلان جنگ رسمی دو ابرقدرت جهانی، نقاب نفاق را از چهره برداشته و ورماخت را برای بلعیدن لهستان آزاد کرده بود. برای تمام کردن کار لهستان، هیتلر عجله ی فراوانی داشت. نیاز بود تا قبل از آنکه متفقین آماده ی نبرد با آلمان شوند، شوک اول را نازی ها وارد کنند. بالاخص با اشغال لهستان، خیال خود را از بابت جبهه شرقی آسوده سازند تا حداقل در دو جبهه نجنگند. نازی ها برای غافلگیر کردن قدرت های جهانی، استراتژی نوینی را به جهان ارائه کردند که تا بدان تاریخ کسی با آن مواجه نشده بود : بلیتزکریگ یا جنگ صاعفه ای.

----------------------------------------------------------------------

بلیتزکریگ چه بود؟

در سپتامبر 1916 بود که برای اولین بار در تاریخ، زره پوش هایی بکار گرفته می شدند که هیچ یک از سلاح های سربازان کشورها، قادر به نابودی آن نبود؛ تانک! انگلستان در نوامبر 1917 با استفاده از این غول زرهی، موفقیت های قابل توجهی در جنگ بدست آورد. هرچند عمر جنگ جهانی اول آنقدر دوام نداشت تا استراتژی های حمله براساس تانک نیز طراحی شود.
در سال‌های طولانی رکود اقتصادی کارشناسان نظامی به تفکر درباره ی جنگ جهانی اول پرداختند. از نظر آنان جنگ بعدی، نبردی عملیاتی بود که پیروز آن، بیشترین تعداد تانک و هواپیما را داشت. اگرچه در این خصوص تئوری های متعددی توسط انگلیسی ها نوشته شد، اما آغازگر این مسیر، کسی نبود جز شارل دوگل؛ رهبر آتی ارتش آزاد فرانسه. وی کتابی درباره ی بهترین روش استفاده از تانک نوشت. کتابی که خیلی هم در جهان جدی گرفته نشد. اما این کتاب، یک خریدار ویژه داشت؛ ژنرالی آلمانی؛ هاینتس گودریان.

 

         

 

 

ژنرال خوش نام آلمان ها (که البته در آن زمان سرگرد بود) مسلط به دو زبان انگلیسی و فرانسه بود. وی سال های پس از جنگ جهانی اول را صرف مطالعه پیرامون ارزش تانک نموده بود. پس از مطالعه نظریات نظریه پردازان انگلیسی نظیر جی اف سی فولر (JFC Fuller) ،  ژیفارد کوئزنه مارتل (Giffard le Quesne Martel)   و  بی اچ لیدل هارت (B.H. Liddell Hart) ، به اثر ارزشمند شارل دوگل رسید. این اثر آنقدر از نظر وی جالب و خواندن آن حیاتی به نظر می رسید که آن را به زبان آلمانی ترجمه نمود.

 

پس از اخذ درجات ژنرالی در نیمه دوم دهه سی، گودریان مهمترین کتاب خود را به رشته ی تحریر درآورد : توجه! تانک (Achtung – Panzer!) . این کتاب شامل روش جدیدی برای حمله در جنگ بود: حمله برق آسا یا بلیتزکریگ.

روشی که علی رغم مخالفت ژنرال های مسن تری نظیر روندشتدت، مورد اقبال آدولف هیتلر قرار گرفت و در نبردها بکار برده شد.

هدف بلیتزکریگ پیروزی در کوتاه‌ترین زمان بود که شامل مراحل زیر می‌شد :

۱. حمله بدون خبر
۲. استقرار نیروی تسلیحاتی کوبنده:که به معنای استفاده از کلیه امکانات است. سعی می‌شود تا با ضربه در دشمن ایجاد وحشت شود.
۳. استفاده از بمب افکن‌های شیرجه زن:در این مرحله کلیه فرودگاه‌های دشمن بمباران می‌شوند تا هواپیماهایشان در روی زمین نابود شود.
۴. بمباران پناهندگان غیرنظامی:این عمل سبب ایجاد وحشت و بند آمدن راه‌ها می‌شود. در نتیجه سربازان دشمن نمی‌توانند پیشروی کنند.
۵. به میدان آوردن تانک‌ها:تانک‌ها باید در تعداد زیاد و با حداکثر سرعت وارد عمل شوند. آن‌ها باید سبک و در صورت لزوم قادر به نابود کردن سنگین‌ترین تانک دشمن باشند.
۶. وارد شدن پیاده‌نظام
۷. اشغال پایتخت دشمن:که ضربه مرگ آوری به روحیه دشمن وارد می‌سازد.

 

 

 

 استراتژی بی نظیر بلیتزکریگ که با تهاجم همزمان یگان های زرهی و موتوریزه زمینی و بمباران های بی وقفه و سهمگین هوایی، ارتش و شهرهای مورد تهاجم را فلج می نمود، در لهستان پرده برداری شده بود و این موضوع، بر هیبت و هیمنه ی ارتش نازی افزوده بود. نه تنها ارتش لهستان یارای مقاومت در برابر نازی ها را نداشت، بلکه فرانسه و انگلستان نیز ترجیح دادند جنگ نشسته را آغاز نمایند. جنگی که عملاً در کانال ها و استحکامات خود نشسته بودند و به انتظار روزهای آتی بودند که آیا بجنگند یا که خیر. ژنرال گملاین ژنرال بر افتخار ارتش فرانسه که در جنگ جهانی اول نیز با آلمان ها دست و پنجه نرم کرده بود، به خوبی می دانست که اراده ی آهنین ژرمن ها می تواند تا چه اندازه خطرناک و اثر گذار باشد. بنابراین احتیاط را در دستور کار قرار داده بود. هرچند ارتش فرانسه در آن برهه از تاریخ، از هر لحاظ سرتر از ارتش نازی بود و نگرانی چندانی وجود نداشت.. در عمل هم، نتیجه جنگ نشسته فرانسوی ها، به نفع پیشوا تمام شد. یعنی لهستان اشغال شد، بدون آنکه برخوردی جدی در مرزهای غربی آلمان پدید آید و نیز فرصتی عالی برای تقویت نیروی هوایی و زرهی خود بدست آورد و از جنگیدن در دو جبهه نیز نجات یافت.
وقایع بعدی نیز سراسر اخبار شادی بخش و افتخار آفرین برای رایش سوم بود. پیروزی پشت پیروزی. موفقیت پشت موفقیت. کار به جایی رسید که ابرقدرت نظامی روز جهان؛ فرانسه در کمتر از یک ماه به اشغال نظامی نازی ها درآمد. حال زمان آن بود که تمام خفت و حقارتی که پس از عهدنامه ورسای به نژاد آلمان و ارتش این کشور تحمیل شده بود، پایان یابد. معاهده ی صلح در همان قطاری نوشته شد که روزگاری نه چندان دور نازی ها در آن تسلیم بی قید و شرط غرب شده بودند. اما اینبار، این ورماخت بود که پیروزمندانه در پاریس رژه می رفت و سواستیکا با شکوهی خاص بر فراز بلندترین برج فرانسه به اهتزار درمی آمد.

 

سواستیکا بر فراز برج ایفل

 

انگلستان نیز روز و شب زیر بمباران نازی ها بیشتر و بیشتر تخریب می شد. اگرچه انگلستان هم به تلافی، برلین را بمباران می کرد، اما هر کس می توانست تصور نماید که انگلیس نیز دیر یا زود در برابر این ارتش قدرتمند، سر تعظیم فرود خواهد آورد. البته شانسی که انگلستان داشت این بود که مرز خاکی با هیچ کشوری نداشت. والا بعید بود ارتش این کشور نیز توان تقابل با ورماخت را داشته باشد. اما در دریا، هیچ قدرتی توان برابری و یا تقابل با نیروی دریایی سلطنتی انگلستان را نداشت. در اینجا بود که ارزش زحمات آدمیرال کاناریس در کنار کسانی چون آدمیرال دونیتز، آدمیرال ریدر و ... در توسعه ناوگان دریایی آلمان مشخص گردید. جایی که با استراتژی نوین آن عصر؛ «گله گرگ (Wolf Pack)»؛ U-Boat های نازی نیروی دریایی انگلستان را دچار خسارت های جبران ناپذیری نموده بودند. مهمتر از آن، حمله به کاروان های تجهیزات و لجستیک انگلستان در اقیانوس و آب های آزاد بود که به محاصره ی اقتصادی این کشور منجر شده بود. در آفریقا نیز اوضاع تفاوت چندانی نداشت. فیلدمارشال رومل به صحرا اعزام شده بود تا خاک ها و کشورهای تحت امر ارتش آزاد فرانسه و انگلستان را نیز به امپراطوری رایش ضمیمه نماید. روباه نازی ها در آفریقا قدم به قدم پیش می رفت و به مصر رسیده بود.

 

اروپا در سال 1940 - سرزمین های رایش سوم به رنگ آبی

 

اما پیشوای جاه طلب نازی ها، به این فتوحات نیز بسنده نکرد و حمله به کشوری که با آن دوسال قبل پیمان عدم تجاوز را امضاء نموده بود را در دستور کار قرار داد. عملیات بارباروسا عظیم ترین عملیات نظامی زمینی و هوایی تا آن تاریخ بود. بیش از سه میلیون نفر نظامی آلمان در سه محور (با هدف تصرف لنینگراد، مسکو و کیف) خاک شوروی را مورد هجوم قرار دادند و تنها در جبهه ی جنوب، پس از اشغال کیف بیش از 600 هزار نفر سرباز را به اسارت گرفتند. در شمال نیز لنینگراد را تحت محاصره ای قرار دادند که بیش از 900 روز ادامه داشت. با فتح اسمولنسک نیز به دروازه های مسکو رسیده بودند و هیچ کس باور نداشت که شوروی نیز بتواند در برابر این غول نظامی مقاومت کند؛ چه برسد به پیروزی بر آن!

 

اروپا در سال 1941؛ پس از حمله آلمان به شوروی - سرزمین های رایش سوم به رنگ آبی

 

نتیجه ی بلیتزکریگ

کارنامه جنگی ارتش آلمان تا سال ۱۹۴۱ خیره کننده بود : لهستان در ۲۷ روز، نروژ در ۲۳ روز، هلند در ۵ روز، بلژیک در ۱۸ روز، فرانسه در ۳۹ روز، یوگسلاوی در ۱۲ روز و یونان در ۲۱ روز به تصرف ارتش آلمان درآمده بودند. تراز ابتدایی جنگ آلمان با شوروی نشانگر پیروزی آلمان بود. در هفته نخست جنگ، اتحاد شوروی سی درصد مهمات و پنجاه درصد ذخایر سوخت و خوراکش را از دست داد. ۹۶/۴ درصد هواپیماهای نیروی هوایی در سه ماه اول نابود شد. در انتهای سال ۱۹۴۱ لنین گراد در محاصره بود و نیروهای آلمان به حومه مسکو نزدیک می‌شدند. در پایان سال ۱۹۴۲، سه میلیون و نهصد هزار سرباز شوروی (یعنی ۶۵ درصد ارتش سرخ) به اسارت درآمده بودند. دو، سه روز پس از شروع عملیات بارباروسا منابع آگاه در لندن، واشنگتن و نیز در مسکو می‌گفتند که جنگ به شکست روس‌ها انجامیده است.

------------------------------------------------------------------------

در تمامی این مدت که آلمان نازی غرق در شادی بود و هر روز اخبار مسرت بخش فتوحات ارتشی که حالا کل اروپا را بلعیده بود، به گوش می رسید، نهضت مقاومت آلمان در سکوت کامل به سر می برد. باورها متزلزل شده بود. ظاهراً تمامی آن ژنرال های کاربلد، در اشتباه بودند. هیتلر حقیقتاً درست می گفت. خبری از توهم قدرت نبود. آلمان به قدری قدرتمند بود که ابرقدرت های جهان را نیز به زانو درمی آورد. قرار نبود خاطرات تلخ جنگ جهانی اول تکرار شود. قرار نبود معاهده ی خفت بار دیگری به آلمان تحمیل شود. قرار نبود دیگر خاکی از آلمان جدا شود.

آری! پیرمرد اشتباه می کرد! آلمان دقیقاً به همان اقتداری رسیده بود که پیرمرد آرزوی آن را داشت. اگرچه تحقق این رویا زیر سایه ی حکومت دیکتاتوری، فاشیستی و پلیسی آدولف هیتلر که تمامی آزادی های بشری را زیر پا گذاشته بود، بیشتر به یک کابوس شباهت داشت تا آرزو! آدولف هیتلر، با هواداری و حمایت صادقانه اکثر قریب به اتفاق مردم، سربازان و حتی ژترال های این کشور، غیرقابل دسترس به نظر می رسید! دیگر حتی اگر ژنرال های مخالف هیتلر، برنامه ای موفقیت آمیز برای کودتا و یا حذف فیزیکی پیشوا داشتند، شانسی برای توقف ماشین جنگی آلمان و سرنگونی حکومت نازی را نداشتند. حتی شاید هیولایی بدتر از هیتلر به قدرت می رسید و روزگار این کشور و اروپا سیاه تر می گردید.

پس چاره ای نبود جز انتظار! اما آیا انتظار، می توانست معجزه ای به بزرگی برگشتن ورق به زیان هیتلر را پدید آورد؟

پایان قسمت سوم
 

[saeghe_1 1,528]

ببینید چه تایپیک پر باری شده نه توهینی نه بی احترامی در کمال ادب داره پیش میره

حتی ادم بی سوادی مثل من هم که زیاد از این مباحث سنگین سر در نمیارم دارم 

از خوندن این تایپیک 

لذت میبرم

 

تشکر فراوان از برادر مصطفی و دیگر دوستان

:rose:   :rose:  :rose:  :rose: