حمله به شهر سوئز در جنگ یوم کیپور

[deserthawk 5,518]

بسم  الله الرحمن الرحیم

نبرد تصرف شهر سوئز در 24ام و 25ام اکتبر 1973 و طی جنگ یوم کیپور (جنگ رمضان) بین ارتش رژیم صهیونیستی و ارتش مصر در شهر مصری سوئز در کرانه غربی کانال سوئز در گرفت. این نبرد آخرین نبرد مهم از نبردهای این جنگ بود و اندکی پیش از پیمان آتش بس اتفاق افتاد.
در 23 اکتبر  و پیش از رسیدن نیروهای سازمان ملل اسرائیلی ها با این تصور که شهر خالی از نیروی دفاعی باشد تصمیم به اشغال شهر سوئز گرفتند. یک تیپ زرهی و یک گردان چترباز برای این ماموریت اعزام شدند و بدون برنامه جنگی وارد شهر شدند.
ستون زرهی در کمین قرار گرفت و به شدت صدمه دید و نیروهای چترباز در زیر آتش سنگین در یک ساختمان محلی گیر افتادند. سرانجام ستون زرهی و عناصر پیاده باقیمانده مجبور به عقب نشینی از شهر شدند.

 

نقشه تهاجم نیروهای اسرائیلی در کرانه جنوب غربی کانال سوئز

پس زمینه
در ساعت 4:00 عصر سه شنبه  23 اکتبر شورای امنیت سازمان ملل متحد جلسه ای در نیویورک برگزار کرد تا آتش بس بین دو طرف متخاصم را اجرا کند و ناظرانی را به جبهه های نبرد بفرستد. در ساعت 6:00 عصر ژنرال انسیو سیلاسوو فرمانده نیروهای حافظ صلح سازمان ملل مستقر در قاهره  با موشه دایان وزیر جنگ رژیم صهیونیستی تماس گرفت و تصمیم مربوطه را به اطلاع به اطلاع وی رسانید. دایان پیشنهاد کرد که آتش بس مربوطه در ساعت 7 صبح روز بعد اجرا شود و سیلاسوو آن را پذیرفت. از دید نظامی ارتش اسرائیل به چند روز بیشتر وقت برای محاصره ارتش سوم مصر و جدایش ارتش دوم نیاز داشت که با این کار کل ارتش مصر در سینا فرو می پاشید. در سویی دیگر اسرائیل با پل انتقال تجهیزات از ایالات متحده به این رژیم که در طی عملیات نیکل گراس انجام شده بود دین بزرگی نسبت به آمریکا بر گردنش وجود داشت. این دین از عوامل پذیرش آتش بس شده بود.

 

نیروهای سازمان ملل برای کنترل آتش بس

 

شهر سوئز تا پیش از جنگ فرسایشی جمعیتی بالغ بر260000 نفر را در خود داشت ولی بیشتر آنها در طی جنگ فرسایشی شهر را ترک کرده بودند. به هر حال در شهر مردان کافی برای جنگیدن وجود داشتند که در قالب نیروهای دفاع شهری سازماندهی شده بودند. در 23 اکتبر ژنرال آوراهام آدان فرماندهی 3 تیپ زرهی را در خاک اصلی مصر در اختیار داشت که توسط یک تیپ پیاده متشکل از 5 یا 6 گردان تقویت شده بود. در 24 اکتبر اسرائیل دو تیپ زرهی را در حومه شهر سوئز و یک گردان از چتربازان به فرماندهی یوفه را در جنوب غربی آن در نزدیکی یک پالایشگاه قدیمی نفت مستقر کرد. بدین ترتیب شهر سوئر بطور کامل تحت محاصره قرار گرفت و ارتباط آن با قسمت های دیگر مصر قطع شد. تصرف سوئز از نظر روانی و استراتژیک از اهمیت زیادی برخوردار نبود ولی می توانست راه تدارکات را به ارتش سوم قطع کند. بسیاری از تدارکات و ستاد ارتش سوم در سمت غربی کانال مستقر شده بودند. تعدادی از نیروهای مصری که تا 16ام اکتبر در حال نبرد با ارتش اسرائیل بودند نیز در سوئز قرار داشتند. تعداد نیروهای مصری مستقر در داخل سوئز در حدود 5000 نفر بود که مجهز به سلاح های سبک بودند. ژنرال یوسف عفیفی فرمانده لشکر 19ام پیاده که عمدتا عناصر این لشکر در سوئز بودند در شرق کانال بود و شهر را به گروه های مسلح به موشک های ضد تانک و تیم های شکار تانک مجهز کرد.

 

ژنرال یوسف عفیفی فرمانده لشکر 19ام پیاده ارتش مصر

 

در طی حرکت این گروه آنها با نیروهای اسرائیلی برخورد کردند و با مصرف موشک های خود توانستند بیش از 9 تانک اسرائیلی را از بین ببرند. بدین ترتیب نیروهای مصری در شهر تنها تعداد محدودی از سلاح های RPG-7 و RPG-43 را در اختیار داشتند.

 

 

نیروهای مدافع مصری مستقر در شهر سوئز

مقدمه
در ساعت 2:00 بامداد ژنرال شموئل گونن که فرماندهی ناحیه جنوب را در ارتش اسرائیل بر عهده داشت از فرمانده لشکر 162، ژنرال آوراهام آدان پرسید که آیا او می تواند شهر سوئد را در حدود 2 تا 3 ساعت قبل از آغاز رسمی آتش بس تصرف کند یا نه؟ آدان پاسخ داد که این امر به نیروهای مدافع واقع در داخل شهر بستگی دارد ولی بیشتر شهر قابل تصرف خواهد بود. سپس گونان با کنایه گفت که اگر شهر سوئز شبیه بئر سبع است حمله را آغاز کن ولی اگر شبیه به استالینگراد است هرگز آن را انجام نده. بدین ترتیب آدان دستور حمله را دریافت کرد. اسرائیل این طور استدلال کرد که حمله منجر به نقض آتش بس نخواهد شد و حتی در صورت نقص آن نیز چون مصریها جنگ را شروع کرده بودند و درخواست آتش بس را نیز در ابتدا دادند برای اسرائیل این نقض اهمیت زیادی نداشت.

 

سه نفر نشسته بر صندلی از چپ به راست، ژنرال شموئل گونن، ژنرال دیوید الیعازر، ژنرال آوراهام آدان در روز دوم جنگ

اطلاعات برآورد کرده بود که تنها عناصری از لشکر 19 پیاده و یک گروه ضد تانک در مقابل قرار داشته باشند. به دلیل آنکه سربازان مصری در محاصره کامل قرار داشتند آدان فرض کرد که مدافعان سوئز مقاومت نخواهند کرد.

 

ورودی شهر سوئز

 

یک تیپ زرهی تحت فرماندهی سرهنگ آریه کرن فرماندهی اش را در غرب سوئز مستقر کرد. کرن مسئول حمله بود و به یوسی یوفه فرمانده گردان چترباز دستور داد تا حمله را با چتربازانش که در 9 عدد نفربر تصرف شده روسی قرار داشتند آغاز کند و خیابان اصلی شهر را به تصرف در آورد. او بعدها گفت که تنها با یک نقشه کوچک بدون هیچ تصویر هوایی نقشه حمله کشیده شده بود. آدان به کرن اصرار  کرد که شهر سوئز را پیش از رسیدن نیروهای سازمان ملل تصرف کند و کرن نیز به یوفه گفت که در واحد های زرهی ما دستورات خود را هنگام حرکت دریافت و اجرا می کنیم و 30 دقیقه به او فرصت داد تا بتواند برنامه ریزی کند. یک گردان تانک تحت فرماندهی سرهنگ دوم ناهوم زاکن می بایست حمله را به همراه نیروهای پیاده همراهش هدایت کند در حالی که یوفه می بایست با همراهی تانک ها تقاطع ها را امن کند.

 

 

نیروهای اسرائیلی در راه حمله به شهر سوئز

 

شروع حمله و کمین
در ساعت10:50 ستون زاکن از سمت بزرگراه سوئز-قاهره شروع به رفتن در خیابان اصلی کردند. گردان او به سه گروه تقسیم شد که در هر گروه 8 تانک به همراه یک نفربر یا نیمه شنی  قرار داشتند. زاکن  سه مایل مسافت را پیمود تا به یک میدان بزرگ رسید. در طول راه او سربازان مصری را مشاهده می کرد که بیشترشان غیر مسلح بودند و برخی از آنان دستشان را به نشانه تسلیم بالا آورده بودند. همه فرماندهان تانک ها و نفربرهای اسرائیلی در بیرون از برجک هایشان قرار داشتند. بدون مشاهده هیچ گونه مقاومتی  ستون به دومین تقاطع در میدان الاربعین رسید. یکی از اعضای شبهه نظامی با نام محمود عواد دو گلوله RPG به تانک جلویی شلیک کرد که یکی از گلوله ها منجر به خسارت جزئی شد و دیگری نیز به خطا رفت. در ادامه شبهه نظامیان شروع به اجرای کمین کردند. ابراهیم سلیمان که در میانه سینما رویال و سینما مصر قرار داشت صدای انفجار را شنید و از دوستش محمد سرحان خواست تا گلوله ای را آماده کند. در فاصله 12 متری سلیمان گلوله RPG خود را شلیک کرد که به رینگ برجک تانک برخورد کرد. تانک منفجر شد و لوله آن به زمین خورد. دقایقی بعد سرحان یک گلوله RPG را به سمت نفربری که در جلوی ستون بود شلیک کرد. نفربر که حامل نیروهای چترباز بود آتش گرفت. در این لحظه توده های سربازان و غیرنظامیان از ساختمان های مجاور به سمت میدان حرکت کردند. ستون متوقف شد و شلیک تیرهای سلاح های سبک و نارنجک به سمت آن باریدن گرفت. دقایقی بعد حدود بیست الی بیست و چهار تانک اسرائیلی هدف قرار گرفتند.

 

 

سربازان و شبهه نظامیان مصری در نبرد با تانک های اسرائیلی

 

 

اسرائیلی ها دست پاچه شدند و از خودروهای خود پیاده شده و در ساختمان های اطراف موضع گرفتند. یک گروه از سربازان برای رفتن به سینما رویال تلاش کردند که در راه ورودی بازگردانده شدند و همگی کشته شدند. باقیمانده گردان برای عقب نشینی بطور نامنظمی دور زدند. نیروهای عقب نشینی کننده با سلاح های سبک، نارنجک و کوکتل مولوتوف مورد حمله قرار گرفتند. چهار تانک پشت مسجد سیدی الاربعین رفتند ولی توسط سربازان لشکر 19ام ارتش مصر مورد هجوم قرار گرفتند و باز مجبور به عقب نشینی شدند.

 

یکی از تانک های منهدم شده در پشت مسجد نزدیک به میدان الاربعین

 

زاکن در تانک دوم تلاش کرد تا با فرمانده دسته از طریق رادیو ارتباط برقرار کند ولی پاسخی دریافت نکرد. او خدمه را صدا زد و به آنها گفت که بسیاری از فرماندهان کشته یا زخمی شده اند. او به آنها گفت که برای خارج شدن از کمین به حرکت ادامه دهند و با همه سلاح ها شلیک کنند. گردان از منبع اصلی کمین و شلیک ها خارج شد. یکی از فرماندهان تانک با نام سروان مناشه گلدبلت که هدف قرار گرفته بود و هوشیاریش را از دست داده بود دوباره هوشیار شد و زاکن به او گفت تا خدمه همه تانک ها را مورد بررسی قرار دهد. او فهمید که بسیاری از فرماندهان کشته و زخمی شده اند و بسیاری از افراد در شوک به سر می برند. او توپچی ها و بارگذارها را به عنوان فرمانده تانک ها انتخاب کرد و به آنها گفت تا فرکانس رادیویی خود را بر روی فرکانس گردانی هماهنگ کنند تا بتوانند مستقیما با زاکن  صحیت کنند. یکی از فرماندهان تانک ها که زخمی نشده بود حاضر نبود سر خود را از برجک بیرون بیاورد که گلدبلت به او هشدار داد که اگر کار خود را انجام ندهد خود وی به او شلیک خواهد کرد.
تلفات به نفربر مورد هدف قرار گرفته منتقل شدند تا به عقب برگردند. در حمله به نفربر یک نفر کشته شده بود و بقیه نیز تقریبا آسیب دیده بودند ولی راننده تصمیم گرفت تا با آن از شهر خارج شود. یک نفربر دومی که کشته ها و زخمی ها را حمل می کرد در حال خروج از شهر بود که به وسیله آتش سلاح های سبک متوقف شد ولی در رادیو شنید که چتربازان در همان مسیر قرار دارند.

تله
چتربازان شروع به راه افتادن در خیابان کردند و شلیک سلاح ها به سمتشان باریدن گرفت. آنها نمی توانستند تشخیص دهند که شلیک گلوله دشمن از کدام سو انجام می شود. نفربر یوفه نیز مورد اصابت RPG قرار گرفت که باعث کشته شدن 4 نفر و زخمی شدن بقیه منجمله خود او شد. خودروها کنار کشیدند و سربازان در ساختمان های مجاور پناه گرفتند.

 

سربازان اسرائیلی خودروهایشان را رها کرده اند

 

 

بیشتر آنها وارد مرکز پلیس الاربعین که یک ساختمان دو طبقه بود شدند. در یک تبادل آتش مختصر چتربازان دو پلیس را زخمی و هشت تن دیگر را اسیر کردند. ده دقیقه بعد طبقه دوم نیز پاکسازی شد. ستوان دیوید آمیت افراد را برای دفاع از ساختمان در قسمت های مهم آن مستقر کرد. نیروهای پلیس مصری دو تلاش برای نفوذ به مرکز پلیس و نجات افراد خودی داخل انجام دادند که در یک مورد آنها از در ورودی نیز عبور کردند که با آتش نیروهای اسرائیلی مجبور به عقب نشینی شدند. پای یوفی به شدت آسیب دیده بود ولی او برای هشیار ماندن از تزریق مرفین خودداری نمود. هنگامی که آتش نیروهای مصری متوقف شد او به افرادش گفت که مصری ها برای یک حمله خود را آماده می کنند. سپس ساختمان هدف حمله RPG و نارنجک قرار گرفت و طبقه دوم آتش گرفت. یوفه به دکتر گروه گفت که اکنون زمان نابودی اسناد و مدارکی است که می تواند مورد استفاده مصری ها قرا بگیرد. با گذشت رمان هوشیاری او در حال کم تر شدن بود. حمله دیگری از سوی مصری ها صورت گرفت که ناکام ماند و در این بین هشت پلیس مصری نیز کشته شدند.

 

مرکز پلیس که نیروهای اسرائیلی در آن گیر افتاده بودند

 

در خارج از ایستگاه پلیس هردو طرف هنوز در حال تبادل آتش بودند. تعدادی از اسرائیلی های زخمی که قادر به جابجایی نبودند در کف خیابان پناه گرفتند. مصری ها آتش خود را بر روی ساختمانی که چتربازان در آن پناه گرفته بودند متمرکز کردند. اسرائیلی ها تصمیم گرفتند تا یک افسر پلیس را آزاد کنند تا به مصری ها اطلاع دهد که آنها حاضر به تسلیم هستند و تضمینی برای سلامتی آنها بیابد. افسر پلیس ساختمان را ترک کرد و به سرحان گفت که اسرائیلی ها قصد تسلیم شدن دارند. سرحان افسر را به نزد سرهنگ فتحی عباس فرمانده اطلاعات ناحیه جنوبی کانال برد. عباس  هر دو نفر را قبل از ظهر آن روز ملاقات کرد و مشتاق تسلیم شدن اسرائیلی ها و پایان نبرد بود و مخصوصا به دنبال ا دریافت اطلاعات از آنها بود. عباس از آن دو نفر خواست تا به مرکز پلیس بر گردند و با اسرائیلی ها بر  سر تسلیم شدن گفت و گو کنند. آنها به دلیل ادامه شلیک گلوله ها و نداشتن فرمانده محلی برای شبهه نظامیان قادر به ورود به ساختمان نشدند. افسر پلیس که یک پیرمرد بود عصبانی شد و برای مذاکره به نزدیکی ساختمان نرفت و به این ترتیب مذاکره ای صورت نگرفت و اسرائیلی ها تسلیم نشدند.
نیروهای مسلح چندین تلاش ناموفق برای ورود به ساختمان انجام دادند. یک بار گروهی از نیروهای خودی از کنار ساختمان آنها عبور کرد و آنها با پرتاب کردن مبلمان سعی در جلب توجه او را داشتند ولی دریچه خودروهای اسرائیلی ها بسته بود و انها متوجه گرفتاران نشدند. آنها در ادامه راهشان متوجه گروه دیگری از چتربازان شدند که پشت سر گروه یوفی آمده بودند.
در حدود ساعت 4:00 عصر ابراهیم سلیمان و سه نفر دیگر برای نفوذ به ساختمان تلاش کردند. سلیمان سعی در بالارفتن از ساختمان و سورپرایز کردن اسرائیلی ها را داشت که در بین راه توسط آنها دیده شد و هدف قرار گرفت. بقیه نیز به همین ترتیب کشته شدند. بعد از مدتی شلیک انبوه به سمت چتربازان، گروهی از مصری ها از راه سقف ساختمان های مجاور با 5 اسرائیلی که از پشت بام ساختمان پلیس محافظت می کردند درگیر شدند و آنها را به هلاکت رساندند. مصری ها از ترس استفاده دوباره اسرائیلی ها از خودروهای زرهی شان آنها را در آتش سوزاندند.

فرار
به محض این که تاریکی فرا رسید آدان به نیروهای زرهی دستور خروج از شهر را داد. آنها از کنار ساحل خلیج که تخلیه شده بود فرار کردند. همچنین به نیروهای چترباز نیز دستور داده شد که با پای پیاده از شهر خارج شوند. افراد زاکن 18 کشته و 35 زخمی تلفات داده بودند و 3 تانک از کار افتاده داشتند که آنها را ترک کرده بودند. اسرائیلی ها درخواست کردند تا نزدیک ترین واحد پروجکتور های تانک خود را رو به بالا روشن کند تا آنها بتوانند راه را پیدا کنند.

 

تخلیه نیروهای زرهی اسرائیلی از سوئز

 

نیروهای یوفه در حدود دو مایل در داخل شهر قرار داشتند و بعد از تاریکی و جمع شدن بقیه افراد گروه به حدود نود نفر رسیده بودند که 23 نفر از آنها زخمی بودند. آنها چندین بار به سرعت به خودروهایشان سر زدند تا بتوانند مهمات، آب و وسایل پزشکی را همراه خود بیاورند. کرن موظف شد تا یک راه امن برای نجات پیدا کند. آنها به این نتیجه رسیده بودند که باید با پای پیاده از شهر خارج شوند. چتربازان برای نجات خود امیدی نداشتند و فکر می کردند که مصری ها آنها را اسیر نیز نخواهند کرد و بعضی از آنها خود  را برای خودکشی نیز آماده کرده بودند. در ساعت 2:00 بامداد گونن آمیت را احضار کرد و به او دستور داد که با نیروهایش خارج شود. اجرای دستور 10 دقیقه طول کشید. آمیت یوفه را بیدار کرد و یوفه نیز موافقت نمود که خارج شدن بهترین راه است. یوفه برخاست و خواست تا چند قدم راه برود ولی نتوانست ادامه دهد. بقیه زخمیان نیز تلاش کردند راه بروند. آمیت به افراد دستور خارج شدن را داد. آنها به نقشه ای که گونن طرح کرده بود عمل نکردند و در عوض به سمت شمال به راه افتادند و سپس به سمت چپ چرخش کردند. آنها به دلیل شیشه های شکسته و زباله ها نمی توانستند با سکوت کامل راه بروند. سربازان مصری چندین بار متوجه آنها شدند و به گمان آنکه آنها مصری هستند کاری به آنها نداشتند. بعد از دو ساعت آنها به کانال آب شیرین که خارج از کنترل مصری ها بود رسیدند. سپس راه خود را ادامه دادند تا به یک پل ماشین رو که روی نقشه مشخص شده بود رسیدند پل ماشین رو توسط مصری ها محافظت می شد ولی یک ریل راه آهن نیز وجود داشت که نگهبان نداشت و آنها از روی آن رد شدند. بعد از اندکی آنها به نیروهای کرن در خارج از شهر رسیدند.

نتایج بعدی

 

 

تانک های منهدم شده اسرائیلی در سوئز

 

اسرائیلی ها در این نبرد حدود 80 نفر کشته و 120 نفر زخمی دادند. آنها دو بار دیگر نیز قصد نفوذ داشتند که بازهم پس زده شدند یکی از آنها در 25ام و دیگری در 28ام اکتبر بود. در 28 اکتبر نیروهای سازمان ملل در غرب سوئز مستقر شدند. فرمانده ستاد مشترک مصر ژنرال سعدالدین الشاذلی بیان کرد که در 27 اکتبر اسرائیلی ها از ورود نیروهای اضطراری سازمان ملل به سوئز خودداری کردند و همچنین ستون مصری شامل 109 کامیون و 20 آمبولانس را متوقف کردند. نبرد سوئز آخرین نبرد بزرگ این جنگ بود. هنگامی که آتش بس در 24 اکتبر به اجرا در آمد دو لشکر تحت فرماندهی آدان و ماگان در حال محاصره کردن ارتش سوم مصر بودند. در 28 اکتبر اسرائیل آتش بس را پذیرفت.

 

منابع

 

http://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Suez

Simon Dunstan The Yom Kippur War 1973 The Sinai

George W Gawrych The 1973 Arab-Israeli War: The Albatross of Decisive Victory

Saad el Shazly The Crossing of The Suez

 

تمامی حقوق متعلق به نویسنده و مترجم و وبسایت میلیتاری می باشد
 

[rezaemamee 283]

سلام

با تشکر از شما برای این پست مفید...

برای من همیشه سوالی بوده که چطور اسرائیل به این راحتی در سرزمین های عربی پیشروی میکرد اما امروز حتی یک متر از نوار غزه رو نمی تونه به اختیار خودش در بیاره . آیا مصری ها و یا سوری ها ویا بقیه عربها در اون روزها جنگیدن بلد نبودن و یا ترسو بودن ویا احمق تر بودن ؟

[deserthawk 5,518]

البته به نظر بنده این اشتباه هست که شکست های اعراب رو بر احمق بودن اونها بگذاریم. در واقع در همین جنگ یوم کیپور اعراب در ابتدای جنگ با غافلگیری تقریبا کامل اسرائیل به پیروزی های انکار ناپذیری رسیدند. مصریها از کانال سوئز با موفقیت گذشتند و سرپل های ایجاد شده رو تا مدت ها نگه داشتند. سوری ها نیز در ابتدای حمله موفقیت های زیادی در جبهه جولان داشتند. ولی درباره شکست های بعد از اون بحث ها فراوان است. این که نقطه اتصال ارتش های دوم و سوم مصر در کرانه شرقی کانال چرا کامل نشده بود و نیروی کافی در ناحیه دفر سوار وجود نداشت جای صحبت بسیاری هست. ولی بعد از رخنه عملکرد نیروهای الصاعقه در مقابله با اسرائیلی ها در نبرد اسماعیلیه بسیار خوب بود و همچنین همان طور که این مطلب گفت در شهر سوئز نیز اسرائیلی ها با شکست سنگینی مواجه شدند.

فرماندهی سعدالدین شاذلی هم چه در دوران پیش از جنگ و چه در طی اون با توجه به امکانات مناسب بود. با این حال دخالت های سیاسی نابجا از میانه جنگ اوضاع فاجعه باری رو رقم زد.

عموما برای یک ارتش خوب نیاز به سه چیز هست. 1- انگیزه 2- امکانات 3- آموزش (چه در سطح فرماندهی و چه در سطح سرباز)

همچنین برای اجرای یک عملیات علاوه بر موارد باالا باید جایی هم برای ریسک های حساب شده باز کرد. همچنان که نیروهای زرهی و مکانیزه آریل شارون با اجرای یک ریسک حساب شده از کانال سوئز گذشتند و سرنوشت جنگ رو عوض کردند. ارتش های عربی در اکثر موارد در مورد آموزش مشکل داشتند. امکانات اونها هم در بسیاری از موارد تناسب درستی با استراتژی اونها نداشت. در بعضی از موارد هم انگیزه کافی در میان نیروها وجود نداشت و هنوز هم ندارد.