در جستجوی ققنوس در اعماق آب های اقیانوس

[deserthawk 5,518]

بسم الله الرحمن الرحیم

 

 

 

 

روز 14 سپتامبر 1976 روز ناخوشایندی برای ناو هواپیمابر USS John F Kennedy بود. حدودا در 100 مایلی شمال غربی ناحیه اسکاپا فلو در اسکاتلند، این ناو در یک تمرین دریایی ناتو با بیش از 100 کشتی با نام همکاری 76 شرکت کرده بود. قرار بود خبرنگاران و عکاسان در این روز از تمرین حضور داشته باشند. یکی از هواپیماهای F-14A تامکت از اسکادران VF-32 در حال خیزش از روی باند ناو به وسیله منجنیق بود. خلبان ستوان کوسیچ و افسر رادار او با نام ستوان سیمور آماده پرواز می شدند. به طور ناگهانی موتورها بدون هیچ دلیل مشخصی با حداکثر قدرت شروع به کار کردند. ستوان کوسیچ بلافاصله اهرم کنترل قدرت موتور را کنترل کرد ولی متوجه شد که اهرم در وضعیت عادی قرار دارد. او اهرم ترمز را فشار داد ولی هواپیما با وجود قفل شدن چرخ ها به لغزیدن رو به جلو ادامه داد. در ادامه یک خط ترمز سیاه از اثر تایرهای هواپیما بر روی عرشه ایجاد شد. با چرخیدن هواپیما به سمت چپ خدمه عرشه که در راه آن قرار داشتند در معرض خطر قرار گرفتند. مچ پای یکی از خدمه در اثر برخورد با هواپیما خورد شد ولی بقیه توانستند به کناری بروند. بال راست تامکت به دو پرنده کناری برخورد نمود و باعث صدمات زیادی شد. هنوز خلبان سعی در کنترل هواپیما که مملو از سوخت و تعدادی موشک بود داشت. با این حال تامکت هنوز  با وجود چرخ های قفل شده در حال حرکت بود و در نهایت به انتهای لبه عرشه رسید. سرانجام کوسیچ و سیمور از هواپیما که در حال سقوط در آب بود ایجکت کردند.

 

خدمه عرشه ناو هواپیمابر کندی در حال سرویس رسانی به یک فروند تامکت

 

در همین حال که هواپیما در حال غرق شدن در داخل امواج بود، یک ناو گشتی اتحاد شوروی متوجه قضیه شد و خود را به محل سقوط نزدیک نمود و مکان احتمالی سقوط را مشخص کرد. قضیه جدی بود. بر روی تامکت یکی از برترین تکنولوژی های ایالات متحده با نام موشک AIM-54 فونیکس قرار داشت که به همراه سیستم انقلابی رادار تامکت با نام AN/AWG-9 در اعماق آب ها قرار داشت. با شناخت قابلیت های بازیابی اعماق اتحاد شوروی، به نظر رسید مسابقه ای برای بازیابی تکنولوژی های حساس تامکت و فونیکس بین شوروی و آمریکا آغاز شده است.

 

هواپیمای F-14A تامکت متعلق به اسکادران VF-32 از ناو هواپیمابر کندی در حال شلیک موشک فونیکس

 

ترس آمریکا از این بود که شوروی بتواند با بازیابی هواپیما و یک تیر موشک فونیکسی که بر روی آن بود از طریق مهندسی معکوس، پیشرفت چشمگیری را در کیفیت موشک و سامانه های راداری خویش حاصل کند. نیروی دریایی بدون هیچ اتلاف وقتی به شروع این مسابقه پرداخت تا بتواند زودتر هواپیما و موشک را بازیابی کند.

 

اسکوپ رادار AN/AWG-9 تامکت که یکی از محرمانه ترین رادارهای آمریکایی در آن زمان بود

 

هواپیما در عمق 1850 فوتی آب فرو رفته بود و بازیابی آن به همراه موشک فونیکس همراهش کار آسانی نبود. به محض اینکه ناوگان کشتی های تمرین همکاری 76 از محل دور شدند سایه کشتی های شوروی در آن نزدیکی احساس شد. این نگرانی وجود داشت که روس ها به سرعت برای بازیابی هواپیما از یک تور مخصوص آب های عمیق و کشتی ماهیگیری استفاده کنند. برای نظارت بر اوضاع، نیروی دریایی دستور یک گشت نظارتی توسط ناوگان P-3 های اوریون نیروی دریایی بر فراز منطقه سقوط داد.
برای تسهیل عملیات بازیابی سریع قبل از فرا رسیدن زمستان یک قرار داد با شرکت سی وارد منعقد شد. این شرکت برخی نیازهای ویژه نیروی دریایی را تامین می کرد. همچنین با یک کشتی ساز نروژی با نام کانستراکتور که سونارهای اسکن کناری کشتی و تجهیزات آب سنجی را فراهم می کرد قرار دادی امضاء شد. نیروی دریایی نیز از یک یدک کش کلاس آبناکی با نام USS Shakori ATF-162 تحت فرماندهی ناخدا سوم دیوید سرجنت برای تجهیز به این منظور استفاده کرد. همانطور که مشخص بود اقیانوس تامکت و ققنوسش را به آسانی پس نمی دهد.

 

کشتی شکوری متعلق به نیروی دریایی ایالات متحده

 

شکوری که مجهز به سونار و تجهیزات دیگر شده بود به دنبال پرنده گمشده رفت. آب های پهناور و سرد اطلس شمالی به مدت 10 روز در نوردیده شده بود. اسکن سونار چیزی را نشان نمی داد. در سوم اکتبر سونار هدف وعده داده شده را مشخص کرد. کشتی بعد از مشخص کردن دقیق مکان هواپیما برای تعمیرات و سوخت گیری دوباره به بندر برگشت. بعد از یک هفته کشتی دوباره به مکان اصلی برگشت ولی در بازگشت سونار دیگر علائمی را نشان نمی داد. آیا هواپیما جابجا شده بود؟ آیا روس ها آن را بدست آورده بودند؟ آیا توسط آنها به جای دیگری کشیده شده بود؟ به هر حال دیگر چیزی آنجا نبود. بعضی اعلام می داشتند ممکن است با وجود گشت های هواپیمای P-3C اوریون باز هم روس ها به هواپیما دست یافته باشند. ولی خدمه شکوری یک جستجوی دیگر در آب های متلاطم درخواست کردند.

 

 

در همین حین یک مهندس شرکت اسپری (که یک شرکت پیمانکار نیروی دریایی بود) با نام راجر شرمن به دفتر مرکزی اسکادران دوم زیردریایی مستقر در هالی لاچ اسکاتلند رفت و پرسید که چرا برای این کار از زیردریایی فوق محرمانه نیروی دریایی با نام NR-1 استفاده نمی شود؟ پاسخی که او شنید بسیار تکان دهنده بود. افسران واحد نمی دانستند که اصلا NR-1 چیست و اینکه به محل سقوط نیز نزدیک است. در واقع به نظر می رسید که زیردریایی فوق محرمانه تحقیقاتی نیروی دریایی به حدی محرمانه بود که حتی افسران ارشد پایگاه از وجود و قابلیت هایش اطلاع نداشتند. به محض این که این افسران از وجود و قابلیت های NR-1 مطلع شدند با فرستادن پیغامی به مرکز فرماندهی زیردریایی ها در واشینگتن دی سی درخواست اعزام زیردریایی را دادند. بعد از اندکی پاسخ فرماندهی ناوگان چنین بود: هیچ نیازی به این زیردریایی نیست.

 

اجزاء داخلی زیردریایی فوق سری NR-1

 

زیردریایی مخصوص آب های عمیق NR-1 یک زیردریایی منحصر به فرد مهندسی اقیانوس با پیشران هسته ای ایالات متحده بود که توسط بخش الکتریک بوت کمپانی جنرال داینامیکس در گورتون کانکتیکات ساخته شده بود. این زیردریایی در 25 ژانویه 1969 تکمیل شد و در 19 آگوست همان سال به ناوگان زیردریایی های ایالات متحده پیوست. NR-1 کوچکترین زیردریایی با پیشران هسته ای جهان بود که به تولید رسید و عملیاتی شد. این زیردریایی در عملیات های مهم و سری زیادی شرکت داشت که تنهای بعضی از آنها افشا شده اند. سر انجام این زیردریایی در سال 2009 بازنشسته شد.
برای راجر شرمن این امر بسیار تمسخر آمیز بود. اول اینکه در نیروی دریایی NR-1 به حدی محرمانه بود که هیچ کس از توانایی عالی آن برای بازیابی اطلاع نداشت و در ثانی عملیات بازیابی هواپیما به یک دعوا بین ناوگان سطحی و ناوگان زیردریایی نیروی دریایی برخورد کرده بود. شرمن از تجربه قبلی می دانست که نفوذ واقعی او در بین ناوگان سطحی است ولی با این حال در ناوگان زیردریایی نیز هنوز  کارت هایی برای بازی در دست داشت. او با یک دوست در پنتاگون که در ارتباط مستقیم با آدمیرال ریکوور (یکی از فرماندهان مشهور زیردریایی) بود تماس گرفت. آدمیرال ریکوور به مجادله با بقیه مشغول گشت و سرانجام پیروز شد. تنها اندکی بعد اطلاع داده شد که NR-1 می تواند به ماموریت بازیابی ملحق شود.

 

به آب انداختن زیردریایی NR-1 در سال 1969

 

با حرکت NR-1 به سوی منطقه سقوط، ناوگان نیروی دریایی ایالات متحده و نیروی دریایی سلطنتی نیز کشتی های خود را برای دور کردن ناوگان شوروی به منطقه حرکت دادند. در زیر آب ها نیز نیروی دریایی یک زیردریایی تهاجمی با نام USS Batfish را برای مقابله با عوامل دشمن به منطقه آورد. به روشنی مشخص بود که ناوگان شوروی نیز از پیدا کردن لاشه دلسرد شده است ولی با این حال آنها نیز یک ناوگان بازیابی به همراه کشتی های نیروی دریایی را به منطقه فرستادند. آن طور که آمریکایی ها و انگلیسی ها مشاهده می کردند روس ها نیز مصمم به دفاع از ناوگان و کشتی های بازیابی خود و با هدف بدست آوردن لاشه هواپیما به سمت محل سقوط حرکت می کردند. روزها پی در پی سپری می شد تا آنکه هدف دوباره در سونار شکوری مشاهده شد.NR-1 به مشاهده شی رفت ولی متوجه شد که سونار شکوری یک تخته سنگ را به اشتباه به جای لاشه هواپیما ردیابی کرده است. با فهمیدن اینکه دیگر سونار فایده ای ندارد NR-1 شروع به جستجو با استفاده از دید چشمی خود کرد. بعد از اندکی به طور اتفاقی مشخص شد که یک توده شبکه ای همانند تور کشتی در پیش روی آنها وجود دارد. زیردریایی سرعت خود را کم کرد و به تور نزدیک شد و حتی نزدیک بود به آن برخورد کند. سپس به آهستگی به عمق فرو رفت، جایی که احتمال می رفت تور چیزی را در خود گیر انداخته باشد.

 

لاشه تامکت در حالی که بر پشت خود در میان تور گیر کرده بود

 

در مرکز تورها لاشه هواپیمای F-14A تامکت به پشت خود قرار گرفته بود در حالی که یکی از بالهای آن شکسته بود و توسط تورهای ماهیگیری مایل ها از مکان اصلی خود دور شده بود. چه کسی آن را گرفته بود؟ آیا این فقط یک تور ماهیگیری یک کشتی معمولی بود یا تلاش روس ها برای انتقال آن به شمار می رفت؟ هیچکس نمی داند ولی به روشنی مشخص بود در آن عمق دریا تنها تعداد اندکی ماهی وجود داشت که برای ماهیگیران جذاب باشد. تصاویر تور و اجسام شناور علائم مختلفی را نشان می داد. اعداد فرانسوی، شماره های ناوگان انگلیسی و نوشته های سیرلیک بر روی آن به چشم می خورد. به نظر می رسید که روس ها در بازگشت کشتی شکوری به اسکاتلند سعی در جابجایی هواپیما را داشتند. به احتمال زیاد روس ها اولین بار آن را پیدا کردند ولی در هنگام جابجایی آن متوجه شدند که هواپیما خیلی سنگین است و در کارشان شکست خوردند. اکنون نیروی دریایی ایالات متحده هواپیما را پیدا کرده بود. با این حال هنوز یک مشکل وجود داشت و آن این بود که موشک فونیکس همراه آن هنوز مفقود بود.

 

زیردریایی در حال جستجوی اعماق

 

عملیات قبل از بکار گیری NR-1 با چالش مواجه شده بود. هواپیما در چندین لایه تور گیر افتاده بود که در میان جریان آب شناور بود و احتمال داشت حتی زیردریایی نیز در اعماق به تور گیر کند.NR-1 باید به بالا می خزید و با استفاده از بازوی مکانیکی خود به دور لاشه هواپیما کابلی را گره بزند. پیچیدگی دیگری که در ادامه عملیات پیدا شد یک پدیده تازه کشف شده اعماق دریا بود. این پدیده که گرداب نولتر نام داشت به ایجاد یک پاشش وفشار شدید جریان آب می انجامید. گرداب نولتر تا پیش از آن برای علم ناشناخته بود. اغلب دوبار در روز NR-1 با فشار شدید و قدرتمند جریان آبی برخورد می کرد که هربار زیردریایی را تا مسافت زیادی جابجا می کرد.

 

طرح گرافیکی از زیردریایی سری NR-1 در حال متصل کردن کابل به لاشه تامکت

 

در عین حال در بالای سطح آب و در نزدیکی آنها، نیروی دریایی شوروی ناوگان بازیابی خود را آماده نگه داشته بود. ناوگان نیروی دریایی سلطنتی نیز به بهترین نحو ناوگان شوروی را از منطقه دور نگه می داشت ولی آنها بطور خستگی ناپذیری هر روز راه خود را به سمت مکان هواپیما دنبال می کردند و سرانجام به مکان مورد نظر رسیدند. این طور به نظر می رسید که آنها از مکان هواپیما آگاهی دارند. با این حال عملیات بازیابی آمریکایی ها در حال انجام شدن بود. روس ها به محل رسیدند و زمان پس راندن آنها رسید. ناوگان نیروی دریایی ایالات متحده با دنبال کردن کارشان به پیش می رفتند و عملیات بازیابی ادامه می یافت و در همین حال روس ها ایستاده بودند و امید داشتند که کار آمریکایی ها به شکست بیانجامد. در همین حال مخفی از دید روس ها، زیردریایی NR-1 که برای آنها ناآشنا نیز بود، در حال اجرای عملیات بازیابی بود.
پیش از رسیدن یکی دیگر از طوفان ها، یک کشتی در بالا به کابل دوره لاشه برای بالا کشیدن هواپیما متصل شده بود. عملیات بالا کشیدن آغاز شد. روس ها احساس کردن که چیزی در حال بالا آمدن است و یکی از کشتی های آنها به سمت کشتی آمریکایی آمد. این حرکت آنها ردیابی شد ولی کشتی روسی نزدیکتر آمد و مشغول مشاهده و دریافت مدارک از چیزی که پیدا بود شد. هر موجی تنشی را به کابل های بالابر انتقال می داد و سرانجام تنش ها بسیار زیاد شدند. لاشه در میانه راه بود که هواپیما از کابل جدا شد و دوباره به اعماق افتاد.

 

لاشه تامکت پس از اینکه در میانه راه از کابل جدا شد و دوباره به اعماق افتاد

 

ناوگان شوروی از این امر خوشحال به نظر می رسیدند. آنها همچنان منتظر ماندند و در کنار آنها ناوگان آمریکایی ها دوباره دست به کار مکان یابی هواپیما، اتصال دوباره کابل و بالاکشیدن دوباره شدند. بار دیگر NR-1 کابل ها را وصل کرد و دوباره بالا کشیدن هواپیما آغاز شد. با این حال برای بار دوم به واسطه جریان شدید آب هواپیما از کابل رها شد و به کف آب رفت. با توجه به نشانه های عملیات روس ها آمریکایی ها تصمیم به امتحان یک راه دیگر گرفتند. هواپیما باید بسته می شد و توسط کشتی های مخصوص آب های عمیق که برای این کار اجاره شده بود، به آب های کم عمق کشیده می شد. در همین حال NR-1 با ترک مکان لاشه هواپیما به جستجوی موشک فونیکس پرداخت. یک بار دیگر زیردریایی به آهستگی با یک الگوی جستجو به دنبال مشاهده چشمی موشک پرداخت تا آنکه آن را پیدا کرد. موشک در عمق آب و با خسارتی مختصر پیدا شد. در بالای آب ها روس ها از آمریکایی ها انتظار یک بالا کشیدن دیگر هواپیما با کابل را داشتند.

 

موشک فونیکس زمانی که در اعماق آب ها پیدا شد

 

با اینکه هواپیما برای NR-1 بسیار بزرگ بود ولی موشک فونیکس یک اندازه ایده آل داشت. تنها مشکل این بود که هیچ کس نمی دانست اگر سر جنگی موشک مسلح می بود و منفجر می شد چه اتفاقی قرار بود بیافتد. بعد از بحث بر سر این موضوع بین خدمه، زیردریایی با وجود ریسک انفجار همچنان به پیش رفت. سپس چنکک متصل به بازوی کنترلی خود را به آهستگی به دور موشک انداخت. خدمه با اطمینان از گرفتن موشک به آرامی به سطح آب حرکت کردند. در آن هنگام که زیردریایی به سطح آب رسید نیمه شب بود و روس ها تصویر درستی از آنچه روی آب بود را نداشتند. خدمه با نزدیک شدن به یک کشتی و اتصال یک کابل به دور موشک آن را به داخل کشتی انتقال دادند.

 

موشک فونیکس بعد از بازیابی و انتقال به کشتی

 

سرانجام یک جفت کشتی سنگین آلمانی اجاره شدند و کابلی را محکم به دور هواپیما کشاندند. آنها با وجود خرد کردن لاشه توانستند آن را به آب های کم عمق بکشانند و در آنجا هواپیما توسط کشتی های دیگر از آب بیرون آورده شد. با آنکه هواپیما تقریبا به طور کامل نابود شده بود ولی آمریکایی ها توانستند ابزار آلات حساس و محرمانه آن را برگردانند و از دست روس ها نجات دهند.

 

بقایای تامکت پس از بیرون کشیدن از آب

 

عملیات بازیابی بسیار خارق العاده بود و حتی با وجود قیمت 2.4 میلیون دلاری آن، قیمت قطعات حساس و موشک آن بسیار با ارزش تر بودند. روس ها نیز از این واقعه بسیار حیرت زده شدند ولی نه به صورت مثبت آن. علاوه بر از دست دادن یک فرصت طلایی برای دزدیدن یک تکنولوژی مدرن آمریکایی، آنها فهمیدند که یک مشکل تازه و متفاوت دارند. کنفرانس خبری آمریکایی ها بعد از آن حادثه توضیح داد که چگونه یک زیردریایی 5 نفره که روس ها تا آن زمان نامش را هم نشنیده بودند در بازیابی هواپیما و موشک آن نقش داشت. خدمه ناوگان روس ها بعدها از خود می پرسیدند آیا آن زیردریایی کوچک که در نیمه های شب به سطح آب آمده بود توانسته بود این کارها را انجام دهد؟

 

منابع

 

http://fly.historicwings.com/2012/09/tomcat-deep/

http://www.navsource.org/archives/08/08547.htm

https://en.wikipedia.org/wiki/American_submarine_NR-1

 

تقدیم به ارواح طیبه شهدای گمنام

 

تمامی حقوق متعلق به نویسنده و مترجم و وبسایت میلیتاری می باشد
 

[mahdimousavi 838]

جالبه یه زیر دریایی که تقریباً هم اندازه غدیر خودمونه  با سوخت هسته ای فعالیت میکنه و با این حال روسها نتونستن با سونار شناسایش کنن با اینکه زیر دریایی اتمی صدای بیشتری نسبت به دیزل الکتریک داره.

[Argada 542]

جالبه یه زیر دریایی که تقریباً هم اندازه غدیر خودمونه  با سوخت هسته ای فعالیت میکنه و با این حال روسها نتونستن با سونار شناسایش کنن با اینکه زیر دریایی اتمی صدای بیشتری نسبت به دیزل الکتریک داره.

امریکایی ها هیشه طوری صحبت می کنند که انگار همه چیز(مه و خورشید و فلک و ملائکه و ...) به انها کمک کردند تا دشمن ضد بشری خودشون رو شکست بدند... در واقع به نوعی به کارهاشون قدیسیت میدند... از طرفی خودشون رو در کسب و یافت علم و عمل برتر نشون میدند... به هیچ وجه به گفته هاشون اطمینان ندارم...

[jetfighter 4]

جالبه از این تاپیک ها بیشتر بذارید

[bahman1368 1,187]

جناب هزینه 2.4 میلیون دلاری عملیات رو مطمعنید؟؟

[deserthawk 5,518]

جناب هزینه 2.4 میلیون دلاری عملیات رو مطمعنید؟؟

 

مرجع اول که در انتهای متن آورده شده چنین قیمتی را نوشته و احتمالا صحیح باشد.