تاپیک جامع عملیات کربلای-4 تاپیک جامع عملیات کربلای-4 (عکس ، فیلم ، تحلیل و بررسی )

[SAEID 2,832]

عملیات کربلای4 طرح خوبی داشتی و بزرگترین تحرک نظامی ایران با استعداد 250 گردان محسوب میشد اما لو رفتن عملیات همه چیز را خراب کرد! دقیقا مانند عملیات کورسک که اگر لو نمیرفت کار شوروی تمام بود در جنگ تحمیلی هم کربلای4 میتوانست ما را پیروز جنگ کرده و از موضع قدرت با عراق جهت صلح مذاکره میکردیم که نشد!

[mm1368 28]

براساس راهبرد نظامی ارائه شده از سوی سپاه پاسداران به مسئولین کشور، برای نیل به پیروزی در جنگ می بایست در جبهه جنوب، جاده های شمالی و جنوبی بصره و نیز در جبهه شمالی، جاده های مواصلاتی کرکوک به بغداد قطع و یا تهدید شوند و در نتیجه، صدور نفت عراق به خارج کاملا قطع گردد و سپس حرکت اصلی به سمت بغداد آغاز شود.
بر همین اساس، محاصره و سپس تصرف شهر بصره به عنوان هدف عملیات اصلی سپاه پاسداران در سال 1365 مورد توجه قرار گرفت که برای تحقق آن به کارگیری حدود 500 گردان و آن هم از سه محور ضرورت یافت لیکن به دلیل مشکلاتی همچون ضعف امکانات نظامی تنها یک محور – به عنوان تنها راه باقی مانده جنگ در جبهه جنوب – انتخاب شد.
به عبارت دیگر، پس از حذف دو محور احاطه ای (هور و فاو) منطقه شلمچه و ابوالخصیب به منظور انجام عملیاتی بزرگ و سرنوشت ساز برگزیده شد.
اهداف عملیات
تصرف شهر بصره و تهدید جاده صفران – بصره
منطقه عملیات
منطقه عملیاتی ابوالخصیب و شلمچه دارای ارزش ها و ویژگی های مهم سیاسی و نظامی است و می توان آن را مهم ترین منطقه عملیاتی در جبهه جنوب دانست.
مرکز این منطقه، نخلستان های اطراف اروندرود – حد فاصل جزیره بلجانیه تا بصره است – که عرض آن 4 تا 5 کیلومتر و طول آن حدود 15 کیلومتر می باشد.
زمین منطقه عملیاتی از دو جهت دارای خصوصیات مهمی می باشد:
1- وجود نهرها و کانال های کشاورزی که عمق مناسبی دارد و از آن ها می توان برای پدافند استفاده کرد.
2- جناحین منطقه عملیاتی که از شمال به آب گرفتگی شلمچه و کانال ماهی گیری و از جنوب به خور زبیر و زمین های باتلاقی اطراف آن منتهی می شود و دشمن در آن قدرت پاتک ندارد.
استعداد دشمن
شمال منطقه عملیاتی در حوزه استحفاظی سپاه سوم و جنوب آن در حوزه استحفاظی سپاه هفتم عراق قرار داشت. لشکر 11 پیاده از سپاه سوم و لشکر 15 پیاده از سپاه هفتم در منطقه حضور داشتند. در ذیل اسامی کلیه یگان هایی که قبل و حین عملیات در منطقه حضور یافتند، آورده شده است:
الف – یگان های پیاده:
تیپ های 19، 22، 104، 111، 802 ، 805، 107، 102، 702، 420، 421، 429، 45، 112، 47، 23، 238، 436، 802، 501، 402، 117 و 28
ب– یگان های زرهی:
تیپ های 16، 30 و یک گردان مستقل
ج – یگان های مکانیزه:
تیپ های 25 و 8
د– گارد ریاست جمهوری:
تیپ های 2 و 4 از لشکر1 کماندویی و تیپ های 7 و 8 از لشکر 2 پیاده
هـ – نیروی مخصوص:
تیپ های 66 و 68
و – کماندو:
تیپ4 کماندویی ستاد کل و گردان کماندویی لشکر 26
ز – جیش الشعبی:
قاطع 58 المثنی
قوای خودی
هدایت فرماندهی عملیات بر عهده قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء (ص) سپاه پاسداران بود و چهار قرارگاه عملیاتی نیز اجرای آن را بر عهده داشتند.
قرارگاه نجف هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:
لشکر 19 فجر
لشکر 5 نصر
لشکر 17 علی ابن ابی طالب (ع)
لشکر 155 ویژه شهدا
تیپ 21 امام رضا (ع)
تیپ 57 حضرت اباالفضل (ع)
تیپ 12 حضرت قائم (ع)
+ 4 گردان توپخانه
قرارگاه قدس هدایت نیروهای زیر به عهده داشت:
لشکر 25 کربلا هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:
لشکر 41 ثارالله (ع)
لشکر 10 سید الشهدا(ع)
+ 4 گردان توپخانه
قرارگاه کربلا
لشکر 27 محمد رسول الله (ص)
لشکر 14 امام حسین (ع)
لشکر 8 نجف اشرف
لشکر 31 عاشورا
تیپ 44 قمربنی هاشم (ع)
لشکر 32 انصار الحسین (ع)
+ 4 گردان توپخانه
قرارگاه نوح هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:
لشکر 7 ولی عصر (عج)
تیپ 33 المهدی (عج)
تیپ 18 الغدیر
ناو تیپ امیرالمومنین (ع)
+ 4 گردان و 1 آتش بار توپخانه
هم چنین، دو تیپ توپخانه تحت امر قرارگاه مرکزی بودند:
- تیپ 63 خاتم الانبیاء (ص) با 4 گردان و 2 آتش بار
- تیپ 15 خرداد با 4 گردان و 2 آتش بار
ضمناً از مجموع 352 گردان مورد نیاز، حدود 250 گردان آماده گردید که یگان های عمل کننده هر یک بین 7 تا 24 گردان را سازماندهی کرده و در خود جای دادند.
طرح عملیات
چهار منطقه شلمچه، ابوالخصیب، مقابل ام الرصاص و جزیره مینو – به این دلیل که به لحاظ مانور، آتش، عقبه و پشتیبانی به هم وابسته اند – برای انجام این عملیات بزرگ انتخاب گردید. بر همین اساس، هر یک از چهار منطقه فوق به عنوان خط حد یک قرارگاه عملیاتی تعیین شد:
- قرارگاه نجف: از شمال پنج ضلعی شلمچه تا جزایر بوارین و ام الطویله پیشروی در محور شلمچه
- قرارگاه قدس: انجام حرکت اصلی عملیات با عبور از تنگه ام الرصاص – بوارین و پیشروی در محور پتروشیمی و ابوالخصیب.
- قرارگاه کربلا: مقابله با پاتک دشمن از مقابل جزیره ام الرصاص، تامین کل منطقه و پیشروی تا جاده دوم و سوم.
- قرارگاه نوح: تامین جناح چپ و پیشروی در مقابل جزیره مینو.
هم چنین، یگان های تحت امر این قرارگاه ها می بایست طی شش مرحله به اهداف نهایی خود – از شمال به تنومه و از جنوب به پشت کانال بصره – برسند.
شرح عملیات
عملیات می بایست در ساعت 22:30 مورخ 3/10/1365 آغاز شود. به همین خاطر غواص های خودی ساعاتی قبل به درون آب رفته و به سمت خط دشمن حرکت کردند. در این میان، نیروهای دشمن که کاملا آماده و هوشیار بودند ضمن پرتاب منور، با تیربار و خمپاره به طرف نیروهای خودی شلیک می کردند. در مجموع، عملیات خارج از کنترل و هدایت فرماندهی قرار گرفته بود و قبل از هر دستوری یگان ها با توجه به نوع وضعیت و هوشیاری و عکس العمل دشمن به محض رسیدن به ساحل، درگیری را آغاز می کردند. در این حال، رمز عملیات (یا محمد) حدود ساعت 22:45 اعلام شد و نیروهای عمل کننده فقط توانستند در جزایر سهیل، قطعه، ام الرصاص، ام البابی و بلجانیه نفوذ کنند و در بعضی مناطق نیز به صورت موضعی رخنه نمایند.
در مقابل، نیروهای دشمن با پرتاب پی در پی منور و اجرای چند مورد بمباران کنار نهر عرایض (عقبه برخی از یگان ها) و هم چنین اجرای آتش موثر روی رودخانه اروند، عملا سازمان غواص ها و نیز نیروهای موج دوم و سوم را به هم زد. به طوری که نیروهای یگان های مجاور بعضا پراکنده شده و اغلب نمی توانستند روی هدف عمل نمایند.
یکی از مناطق حساس عملیات، جزیره ام الرصاص و نوک بوارین بود که به رغم تلاش بسیاری که برای تصرف آن انجام شد، به خاطر هوشیاری دشمن امکان ادامه درگیری از میان رفت. دشمن با شلیک پرحجم تیربار روی آب، از عبور نیروها از تنگه ام الرصاص – بوارین جلوگیری کرد. مضافا به این که به خاطر حساسیتی که دشمن نسبت به ام الرصاص داشت، در پدافند آن از 9 رده مانع طبیعی و مصنوعی بهره می برد، به طوری که هرگاه از هر خط عقب رانده می شد، در خط بعدی که نسبت به خط قبلی اشراف و تسلط داشت، مقاومت می کرد.
در این حال، با توجه به هوشیاری دشمن، امکان ادامه عملیات میسر نبود، لذا به منظور حفظ قوا و طراحی مجدد عملیات آتی، از ادامه نبرد اجتناب شد.
نتایج عملیات
میزان تلفات و ضایعات وارده بر دشمن به شرح ذیل می باشد:
حدود 8000 کشته و زخمی
حدود 60 اسیر
انهدام حدود 70 دستگاه زرهی، مکانیزه و خودرو
انهدام تعداد زیادی سلاح سبک و نیمه سنگین
ساجد سایت جامع دفاع مقدس

[SAEID 2,832]

اگر کربلای 4 موفقیت آمیز بود ایران به دروازه های بصره میرسید و با یک عملیات دیگر بصره از آن ایران میشد.

[hitman 0]

با تمام تدابيري كه انديشيده شده بود اين عمليات جزء عملياتهاي لو رفته بود. شب اول غواصهايي از بچه هاي ناب لشگر 41 ثارالله و بعد 25 كربلا به خط زدند كه با شيليكا ي عراقي ها در وسط آب پذيرايي شدند. چند شب (2-3) پشت سر هم به خط ميزدند.درگيري خيلي شديد بود ....... هدف اول ابوخصيب بود و بعد بصره كه با جنگ شهري تصرف بشه ولي .. خدا رحمت كنه اونهايي رو كه با نغمه زيباي مولا علي مولا زدند به آب و ديگه برنگشتند .......

[hosseingmn 72]

خداوند آنهایی که رفتند را قرین آمرزش کند، یادشان گرامی و راهشان پر رهرو اما سعید جون یاد باشه که بچه ها در عملیات کربلای 4و 5 هر دوشون به تکلیف خودشون عمل کردنند. و مهمترین مسئله هم همین است که انسان به تکلیف خود عمل کند و باقی ماجرا که به نتیجه برسد یا نرسد در دست خداوند است و تنها خود حضرت حق است ارزش این خون ها را می داند. روزی از یکی از بچه های عملیات کربلای 4 شنیدم که می گفت در همان زمان با حالتی گلایه مانند از خدا پرسیدم که آخر چرا باید چنین شود.... ولی حالا که سالها از ماجرا گذشته متوجه عمق مطلب شدم و از صصحبت خود پشیمانم....

[hitman 0]

آقا سعيد سلام: كربلاي 5 با فاصله كوتاهي از كربلاي 4 طراحي و اجرا شد طوري كه حتي بچه هاي اطلاعات و عمليات نتونستند شناسايي هميشگي قبل از عمليات را انجام بدهند. هم به علت موانع غير قابل نفوذ و هم به علت زمان كمي كه تعيين شده بود. اگر خاطرتان باشد اعزام سپاهيان محمد(ص) قبل از عمليات كربلاي 4 بود و نتيجه اين عمليات هم تقريبا غير قابل قبول بود به همين علت بايد سريعا عملياتي انجام ميشد كه هم روحيه نيروها خراب نشود و هم علتهاي ديگري كه وجود عملياتي در اين حجم را غير قابل اجتناب ميكرد. و متاسفانه عمليات كربلاي 5 به نظر اين حقير موفقيت آميز نبود در مجموع 150 كيلومتر مربع تصرف شد آنهم با چه قيمتي ... حجم عظيمي از نيرو و ادوات ما را هزينه خودش كرد بدون اينكه نتيجه از قبل تعيين شده رو به ما بده. شايد انتخاب منطقه درگيري ديگري غير از شلمچه شرايط را به گونه اي متفاوت رقم ميزد. پاتكهاي گارد نفس همه را ميگرفت صبح اول وقت بلافاصله با نيروي تازه نفس پاتك ميكرد توي يه دشت كه مثل سيني صافه . تي 72 با توپ مستقيم خاكريزها را پاره پاره ميكرد (خاكريزها شكاف برميداشتند) روزهاي بعد كه روي هر تانكي يه تك تيرانداز گذاشته بودند كه تا آرپي جي زن بلند ميشد يه خال وسط پيشانيش بود. جنگ تن و تانك كه گفته ميشه نمود عيني و واقعيش توي كربلاي 5 بود. مثلا گردان (.....) لشگر 27 با (.....) نيرو ميرفت خط پدافندي رو تحويل ميگرفت بعد از پاتك لشگر گارد با 10-12 نفر بر ميگشت... ميدانيد يعني چي ...؟ بعضي گردانها چندين بار بازسازي ميشدند ولي شدت نبرد خيلي زياد بود با آنهمه ادوات پيشرفته و خطوط پدافندي چندين لايه و آنهم در يك دشت صاف و كانال پرورش ماهي و ..... يا گردان (....) لشگر 10 كه بهترين گردان اين لشگر در زمان جنگ بود ديگر نتوانست تا آخر جنگ مثل قديم كمر راست كنه.... كربلاي 5 خيلي از بچه هاي ناب لشگر ها رو گرفت كه اگر الآن بودند وضعيتمان خيلي بهتر بود. مثل يه فيلم ميمونه .. آدم باورش نميشه كه يه همچين روزهايي هم بوده........................ فكر ميكنيد شلمچه .. چرا شلمچه شده و هر ساله زاير پيدا كرده ..... به خاطر ارواح پاك شهدا و مفقود الجسدهايي كه در كربلاي 5 مردانه جنگيدند و ....مظلومانه رفتند و .........

[awaks 1]

آقا ماتو عمليات كربلاي 4 خيلي شهيد داديم.كاش عمليات لو نميرفت icon_cheesygrin خدا روح تمامي شهدارو با اقا امام حسين محشور. كنه

[Azarakhsh 1,068]

امروز سوم دی است سالروز آغاز عملیات کربلای 4!!
امیدوارم شهدا ما رو هم فراموش نکنن!!

سلام خدا بر همه ی شهدا باد

[armani 2,666]

سلام
ظاهرا تمام نکات رو دوستان عزیز یاد اور شدن. وقتی که اسم این عملیات میاد ناخوداگاه به یاد خطوط دفاعی المانها در نورماندی میوفتم.

اگر به دیده نقد به این عملیات نگاه کنیم انتخاب منطقه عملیات در اون زمان جای مناسبی نبود. اگر دوستان منطقه شلمچه رو دیده بااشن تقریبا درصد بالایی اب گرفتگی داشت و نقاط عبور و مرور محدود بود. پس با امکانات کمتری میشد جلوی هر نیرویی ایستاد. کاش میشد در فرصتی بهتر از مسیر فاو عملیات رو انجام داد. ( دشت مسطح و نزدیکی اون به بصره )

به خاطر عمق نه چندان زیاد غواصان امکان کمی برای مانور داشتند. و همونطور که همگی خوندید عراق اماده به رزم بود. شلمچه زمینش حالت خاصی داره ک سوای عوارض و موانع زود ادم رو خسته و نا امید میکنه.
یکی از تجربیات مهمی که از این عملیات بدست اومد ضرورت هماهنگی بین واحدهای عمل کننده بود. که بعضی از تیپها و گردانها نتونستند ارامشی که در برابر اتش دشمن وجود داشت رو حفظ کنند و در ساعت مقرر عملیات رو شروع کنند.

به هر حال تجربه سخت و غیر قابل جبرانی به اسم کربلای 4 بود تا بتونیم کربلای 5 رو خلق کنیم.
روح همه شهدای این عملیات قرین رحمت خاص خداوندی.انشاالله

[jackturbo 19]

مقدمه

تحولات صحنه نبرد پس از پيروزي فاو و اقدامات نظامي دشمن كه به طور گسترده و همه جانبه صورت گرفت، فرماندهان سپاه را با وضعيت جديدي مواجه كرد. جنگ شهرها در سطح گسترده، حمله به مراكز اقتصادي، صنعتي و نفتي فشار فوق‌العاده‌اي را بر كشور وارد ساخت. به ويژه، كاهش بسيار زياد قيمت نفت تا مرز 5/5 دلار در هر بشكه موجب تشديد اين فشارها شد. همراه با اين فشارها، تحرك جديد دشمن در عرصه زميني كه پس از اشغال اراضي كشور در آغاز جنگ، براي اولين بار صورت مي‌گرفت، جبهه خودي را تحت فشار قرار داده بود. در چنين شرايطي علاوه بر مقابله با حملات عراق به خط‌هاي پدافندي در طول مرز، آماده شدن براي حمله بزرگ بعدي، مسئوليت ديگري بود كه مي‌بايست به آن جامه عمل بپوشاند.

[img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/007.jpg[/img]

تصرف منطقه استراتژيك فاو و جدا سازي بخش جنوبي سرزمين عراق از اين كشور اقتضا مي‌كرد كه مناطق مهمي چون بصره و ام‌القصر نيز مورد توجه قرار گيرد و به نظر مي‌رسيد، توقف در اين منطقه و عدم توسعه وضعيت، به زيان نيروهاي خودي باشد. زيرا منطقه عمليات فاو به لحاظ وسعتي كه داشت از اين قابليت برخوردار بود كه سلسله عمليات بعدي در همين مكان انجام شود.

[img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/006%7E1.jpg[/img]

[img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/005%7E0.jpg[/img]

دلايل انتخاب منطقه

پس از پيروزي فاو كه باعث به هم خوردن موازنه نظامي به نفع ايران شد، لازم بود در اقدامي ديگر كه از اهميت ويژه و هدف استراتژيك برخوردار باشد، سرنوشت جنگ به نقطه نهايي رهنمون شود. براي اين منظور، منطقه جديد مي‌بايست از شرايطي برخوردار مي‌بود كه هدف‌هاي مورد نظر تحقق مي‌يافت.

منطقه عمومي بصره در جنوب، مهم‌ترين مناطقي بودند كه از تابستان سال 1361 همواره براي عمليات‌هاي بزرگ و سرنوشت‌ساز مورد توجه فرماندهان بودند و عمليات‌هاي متعددي در اين جبهه‌ها انجام شده بود: شرق بصره (عمليات رمضان)، هورالهويزه
(عمليات خيبر و بدر) و فاو (عمليات والفجر 8) مناطقي بودند كه طي سال‌هاي 1361 تا 1364 عرصه نبرد ميان رزمندگان اسلام و دشمن بودند. تنها منطقه‌اي كه در آن، عملياتي صورت نگرفت، منطقه ابوالخصيب، جزيره مينو و بخشي از زمين شلمچه بود كه در ميان هدف‌هاي مطرح در اطراف بصره، به دليل نزديكي به شهر، مهم‌تر از بقيه بودند. به همين دليل، استحكامات، آرايش سلاح و يگان‌هاي دشمن نيز در اين منطقه (با تأكيد بر شلمچه) بيشتر از ساير مناطق عملياتي بود. و همين موضوع موجب شد كه طي چهار سال پس از عمليات رمضان، فرماندهان نظامي توجه جدي به اين منطقه كنند.

افزون بر اين، اهميت شهر بصره كه هدف اصلي استراتژي نظامي جمهوري اسلامي پس از فتح خرمشهر به شمار مي‌رفت، مهم‌ترين عامل در انتخاب اين زمين براي عمليات كربلاي 4 بود.

از ديگر ويژگي‌هايي كه باعث انتخاب اين منطقه براي عمليات شد، عوارض موجود در زمين غرب اروند در منطقه ابوالخصيب بود، زيرا وجود نهرها، نخلستان‌ها و كانال‌هاي كشاورزي و نيز عدم وجود استحكامات در منطقه پتروشيمي تا بصره، اين منطقه را قابل تصرف و پدافند مي‌نمود. همچنين به دليل آن كه دو جناح منطقه عملياتي، از شمال به آب‌گرفتگي شلمچه و كانال ماهي‌گيري و از جنوب به خور زبير و زمين‌هاي باتلاقي اطراف آن محدود شده بود، قدرت تحرك دشمن ضعيف برآورد مي‌شد.

مزيت ديگر منطقه عملياتي، واگذاري مسئوليت حفاظت و اداره آن به سپاه‌هاي سوم و هفتم عراق بود.

اين مسئله با توجه به مانور عمليات كه نفوذ از ميان خط حد دو سپاه بود، يكي از ويژگي‌هاي برجسته منطقه عملياتي به شمار مي‌رفت.


طرح مانور

مانور در اين عمليات، نقش اساسي و تعيين كننده‌اي داشت. زيرا تجربه عبور از عرض رودخانه اروند، اين بار مي‌بايست در طول رودخانه انجام مي‌گرفت. و اين عبور كه خود تاكتيك ويژه و ابتكار عمليات به شمار مي‌رفت در صورت تحقق، جنبه‌هاي ديگر آن كه شامل شكستن خط، پاك‌سازي، نفوذ در عمق و تسلط بر چند راه (ورودي شهر بصره) مي‌شد، تحول عظيمي در جنگ ايجاد مي‌كرد . از اين رو، از ارديبهشت تا مهر 1365 و سپس آذرماه همان سال،بحث‌هاي مختلف و طرحهاي گوناگوني ارائه شد ولي بدليل معايب آنها منتفي گرديد. يكي از موضوعات اساسي در طرح‌هاي ارائه شده، از نظر فرماندهان سپاه، وابستگي ابتكار ويژه به غافل‌گيري دشمن بود.

بدين ترتيب پس از يك دور بحث، طرحي تصويب شد كه مورد توافق كليه فرماندهان بود.

در جلسه، (16/7/1365) پس از بحث و گفت‌و‌گو، سرانجام فرماندهان يگان‌ها مانور عملياتي از پنج ضلعي در شلمچه تا جزيره سهيل در مقابل جزيره مينو را پذيرفتند. آنها پذيرفتند كه زمين شلمچه بر زمين مقابل جزيره مينو ترجيح دارد. همچنين، اهميت زمين دو طرف اروند و ابوالخصيب و نيز تاكتيك ويژه براي عبور از تنگه مورد قبول واقع شد. در پايان اين جلسه، فرمانده سپاه گفت:

�برادران عزيز، همه توجيه هستند و احتياجي به توضيح اهميت عمليات نيست. اين سومين منطقه‌اي است كه براي رفتن به سمت بصره در آن عمل مي‌كنيم. منطقه رمضان [شرق بصره] هور [الهويزه] و اينجا، خداي ناكرده اگر از ما كوتاهي سربزند، مسئوليت ما خيلي سنگين است. ما بايد با تمام قدرت تكليفمان را انجام دهيم آن وقت، هر چه خدا خواست. اينجا يك شجاعت بزرگ و تدبير و دقت بالايي مي‌طلبد. اين تاكتيك و شيوه جنگي كه ما براي اين عمليات مهيا كرده‌ايم، دشمن آمادگي‌اش را ندارد و [از طرف ما] احتياج به توكل و ايثار بالايي دارد. برادرها بايد همه مسائل را با هم حل كنند و تا آخر عمليات، دست اخوت و برادري به هم بدهند، چون اين عمليات با همياري و همكاري پيش مي‌رود. لذا، بايد تقسيم كار كنيد و همديگر را كمك كنيد.�
از نيمه دوم مهرماه كار آماده‌سازي منطقه عمليات با جديت پيگيري شد. در حين اين پي‌گيري و پيشبرد امور، بحث مانور باز هم مطرح شد و سرانجام، در آذرماه فرمانده سپاه با دريافت نظرات و مسائل جديد، طي جلسه‌اي با آقاي هاشمي، خط جديد كاري را به نيروي زميني سپاه ابلاغ كرد.

مطابق آخرين تصميم گيري و جمع‌بندي وضع موجود، براي انجام عمليات كربلاي 4، چهار زمين شلمچه، ابوالخصيب، منطقه مقابل جزيره ام‌الرصاص و جزيره مينو انتخاب شد. اين چهار منطقه از نظر مانور آتش، و عقبه و پشتيباني به يكديگر وابستگي داشتند. از اين رو، هر كدام به يك قرارگاه سپرده شد.



خط حد قرارگاهها نيز به شرح زير مشخص گرديد:

1- قرارگاه نجف، از شمال پنج ضلعي در شلمچه تا جزاير بوارين و ام‌‌الطويله؛

2- قرارگاه قدس، عبور از تنگه و پيشروي در پتروشيمي و ابوالخصيب؛

3- قرارگاه كربلا، مقابله با پاتك دشمن از مقابل جزيره ام‌الرصاص و پيشروي تا جاده دوم و سوم. اين قرارگاه تأمين كل منطقه عملياتي را نيز به عهده داشت؛

4- قرارگاه نوح، تأمين جناح چپ و پيشروي در مقابل جزيره مينو.

نيروي مورد نياز براي عمليات، 352 گردان برآورد شد، اما تنها 250 گردان مهيا شد كه در قالب 13 لشكر و 12 تيپ مستقل وارد عمليات شدند.

آمار نيروها عبارت بودند از:

23733 پاسدار رسمي، 66847 سرباز و 113231 نيروي بسيج. در مجموع، 203811 تن نيروي انساني براي عمليات در اختيار سپاه پاسداران بود

شرح عمليات

[img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/map%7E1.jpg[/img]

طي چند روزي كه به زمان عمليات باقي مانده بود بمباران و آتش توپخانه عراق روز به روز افزايش مي‌يافت. صبح روز سوم نيز اطراف پل فجر، نهر عرايض، سواحل كارون، اوايل جاده خرمشهر، حوالي ايستگاه هفت و برخي نقاط ديگر، بمباران شد و آتش توپخانه دشمن نيز فزوني يافت. پس از تاريك شدن هوا در روز سوم، (زمان آغاز عمليات) عراقي‌ها به ريختن فلر به وسيله هواپيما و شليك منور دست زدند.

از ساعت 19 تا 21 بيش از پنج مورد گزارش در مورد اقدامات دشمن به قرارگاه مركزي رسيد. با آنكه اوضاع نگران كننده مي‌نمود، اما تحليل كلي فرماندهي آن بود كه شرايط عادي است. از ساعت 21 غواص‌ها به درون رودخانه رها شدند، اما پس از حدود نيم ساعت، در ساعت 21:35 برادر عزيز جعفري اطلاع داد، دشمن با تيربار نيروها را زير آتش گرفته است. اين تحرك دشمن نيز مانند شب‌هاي گذشته عادي فرض شد، لذا دستور داده شد همه در ساعت 22:30 پاي كار باشند. اما ساعت 21:38 دقيقه لشكر 14 امام حسين (ع) خبر داد كه دشمن روي خط، منور زيادي انداخته و داخل رودخانه نيز با تيربار به نيروها حمله كرده است. تمام اين اقدامات دشمن داخل تنگه متمركز شده بود. همان جايي كه مي‌بايستي تاكتيك ويژه عمليات انجام مي‌گرفت.

در ساعت 22، فرمانده قرارگاه قدس اعلام كرد كه لشكر 31 عاشورا متوقف شده است و امكان استفاده از لشكر 41 ثارالله (ع) نيز وجود ندارد، و تيربار دشمن در خط و روي آب نيروها را هدف قرار داده است در محور قرارگاه قدس لشكرهاي 14 امام حسين (ع)،21 امام رضا (ع) و 31 عاشورا در ساعات نخست حمله و قبل از درگيري، تلفات زيادي متحمل شدند. با اين همه، فرمانده قرارگاه ابراز مي‌داشت، شرايط حاد نيست. عدم تحرك خاص دشمن در محورهاي قرارگاه‌هاي نوح، كربلا و نجف و نيز عادي بودن شرايط در آن محورها، موجب تقويت اين برداشت فرماندهي شده بود، اما شرايط در محور قرارگاه قدس به كلي با شرايط محورهاي ديگر متفاوت بود.

به هر صورت، حدود ساعت 22:08 با خبرهاي گوناگوني كه رسيد، فرماندهي پي برد كه دشمن تك را كشف كرده است. اما اوضاع به سختي قابل اداره و بازگشت به شرايط قبل از حمله بود. و از سوي ديگر، هنوز تا اندازه‌اي اميدواري وجود داشت. از اين رو، در ساعت 22:30 سوم دي‌ماه 1365 رمز عمليات قرائت شد و يگان‌ها در تمام محورها عمليات را آغاز كردند. و اين در شرايطي بود كه اين بار، دشمن عمليات را آغاز كرده بود.

با آغاز حمله سراسري در منطقه عملياتي، در محور قرارگاه‌هاي نجف، قدس، نوح و كربلا نيروها دست به پيشروي زدند و هدف‌هايي نيز تصرف شد. اين وضعيت موجب آرامش در قرارگاه شد، اما در ساعت 24:10 دقيقه لشكر 14 امام حسين (ع) خبر داد، اين يگان نتوانسته است در جزيره بلجانيه قايق‌هاي حامل نيرو را پياده كند و دشمن از سمت جزاير بوارين و ماهي مانع عبور اين قايق‌ها شده و تعدادي از آنها نيز منهدم شده‌اند. قرارگاه قدس نيز اطلاع داد، نوك جزيره ماهي پاك‌سازي نشده است و دشمن روي تنگه به شدت تيراندازي مي‌‌‌كند.

در جزيره ام‌الرصاص، لشكرهاي 8 نجف، 14 امام حسين (ع)، 25 كربلا و 41 ثارالله وارد عمل شده و ضمن شكستن خط‌هاي اول دشمن، پيشروي در عمق را آغاز كردند.

لشكر 25 كه وارد جزيره ام‌الرصاص شده بود، نتوانست تا صبح سرپل به دست آمده را توسعه دهد.

در محور قرارگاه نجف، لشكر 19 فجر توانست وارد پنج ضلعي شود و در محور ديگر نيز، لشكر 57 حضرت ابوالفضل پيشروي كرد. وضعيت در منطقه شلمچه از شرايط بهتري نسبت به ساير محورها برخوردار بود.

در منطقه جزيره مينو، قرارگاه نوح ـ تيپ‌ 33 المهدي ـ توانست خط را بشكند اما با نيروهاي دشمن مواجه شد كه با سختي توانست پس از پاك‌سازي، با تيپ 32 انصارالحسين در خط اول الحاق كند. اما وجود آتش در جناح راست، اين محور را تهديد مي‌كرد. در اين حال، لشكر 7 ولي‌عصر (عج) نيز توانست وارد جزيره سهيل شود.

بر پايه خبرهاي رسيده از اطلاعات قرارگاه خاتم (سپاه) دشمن دو اقدام اساسي را در دستور كار خود قرار داد: اول اجراي آتش روي دهانه كارون و تنگه، دوم جلوگيري از پيشروي لشكر 19 فجر و تيپ 57 ابوالفضل در داخل پنج‌ضلعي در محور شلمچه.

علاوه بر اين، در ساعت يك بامداد، راديو عراق خبر حمله ايران را همراه با نقطه و محورهاي آن اعلام كرد، موضوعي كه درگذشته سابقه نداشت. به ويژه در اين خبر اعلام شد كه اين حمله بين سپاه‌هاي هفتم و سوم انجام گرفته است و لشكرهاي 11 و 15 درگير هستند. اين خبر، احتمال هوشياري و آگاهي دشمن را از حمله، در ذهن فرماندهي بيشتر تقويت كرد.

پس از آن كه عبور از تنگه (محور اصلي عمليات) ناممكن شد، عبور از جزاير ام‌الرصاص و ام‌البابي، محور تلاش جبهه خودي قرار گرفت. اما در ساعت 2:10 بامداد قرارگاه كربلا اطلاع داد كه دهانه كارون از ناحيه پشت ام‌الرصاص، زير آتش دشمن قرار دارد و همه قايق‌هاي حامل نيروهاي تيپ انصارالحسين آسيب ديده‌اند. فرمانده قرارگاه نوح نيز وضع تيپ 33 المهدي را نامناسب گزارش كرد.

علاوه بر اين، در ساعت 2:20 بامداد فرمانده لشكر 8 نجف شرايط يگان خود را در جزيره ام‌الرصاص سخت توصيف نمود. و اين در حالي بود كه انهدام وسيع قايق‌ها به دست دشمن، امكان انتقال نيرو را به جلو با مشكل مواجه كرده بود. ضمن آن كه تردد نيروها به دليل آتش دشمن به سختي امكان‌پذير بود.

در ساعت 3:17 بامداد لشكر 7 ولي‌عصر (عج) اعلام كرد، قايقي در اختيار ندارد و بخشي از جزيره سهيل را نيز پاك‌سازي نكرده است. در شلمچه نيز، لشكر 19 فجر و تيپ 57 ابوالفضل توان حفظ پنج ضلعي را نداشتند و در محور بوارين نيز مشكل به وجود آمده بود. از اين رو، در ساعت 6:10 صبح به قرارگاه نجف اجازه داده شد، عقب‌نشيني كند.

اوضاع در قرارگاه‌هاي ديگر نيز مساعد نبود؛ داخل جزيره ام الرصاص الحاق صورت نگرفته بود، لشكر 25 كربلا نتوانست سرپل خود را در جزيره ام‌البابي توسعه دهد، لشكر 8 موفق به پاك‌سازي هدف‌هاي خود در جزيره ام‌الرصاص نشد و تيپ انصارالحسين نيز نتيجه روشني به دست نياورد. يگان‌هاي ديگر نيز شرايط مشابهي داشتند. از اين رو، فرماندهي با تشكيل جلسه‌اي دستور داد جزيره ام‌الرصاص حفظ شود و در محورهاي ديگر يگان‌ها عقب‌نشيني كنند. اما در پي اظهار خوش‌بيني چند تن از فرماندهان و دريافت برخي خبرها، بار ديگر براي ادامه عمليات اميدواري ايجاد شد و برخي تلاش‌ها نيز صورت گرفت، اما از حدود ساعت 11 صبح عراق عليه مواضع رزمندگان دست به پاتك زد و سرانجام، در ساعت 23:45 دقيقه شب (چهارم) توقف عمليات اعلام شد.

بدين ترتيب، به منظور حفظ قوا و طراحي دوباره عمليات آتي، از ادامه نبرد اجتناب شد. در اين عمليات، 985 تن از نيروهاي خودي شهيد و 8071 تن مجروح شدند.


[img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/003%7E2.jpg[/img]

علل عدم موفقيت عمليات

عوامل تاكتيكي و استراتژيكي مختلفي در ناكامي كربلاي 4 دخالت داشتند، اما نقش عوامل زير برجسته و تعيين كننده‌تر بود:

1- آگاهي عراق از مكان و زمان عمليات كه بيشتر مرهون اطلاعاتي بود كه امريكا به تلافي ماجراي مك‌فارلين در اختيار اين كشور قرار داده بود.

منابع اطلاعاتي و جاسوسي امريكا دقيق‌ترين و جزيي‌ترين خبرها را درباره عمليات كربلاي 4 در اختيار عراقي‌ها قرار دادند. اظهارات مقامات عراقي در مورد اهداف عمليات و نتيجه آن حاكي از آن بود كه اطلاعات ارسالي به عراق حاوي نكات قابل ملاحظه‌اي بوده است. در اين باره وزير دفاع عراق گفت:

�هدف ايران شهر بصره بوده و هست ايراني‌ها اگر موفق مي‌شدند هدف‌هاي خود را تحقق بخشند، ارتباط ميان سپاه سوم و هفتم را قطع مي‌كردند و تمام فاو و خورعبدالله و شمال بصره را به اشغال خود درمي‌آوردند. علت شكست كنوني اين است كه ما آماده بوديم و نقشه‌هاي لازم را طرح كرديم � و از درس‌هاي فاو استفاده كرديم.�

وزير دفاع عراق ضمن تشكر از امريكا اظهار داشت:

�ما به خاطر اين اطلاعات از آنان تشكر مي‌كنيم، اما به آنان خاطر نشان مي‌كنيم كه در مقايسه با برخوردشان با ايران، در اين مورد تعادل برقرار نبوده است.�

2- تجربه دشمن از عمليات فاو و عبور غواص‌ها از اروند و نيز مسلح كردن زمين در محورهاي حمله، آن گونه كه امكان مقابله با مهاجمان را براي آنها فراهم مي‌ساخت.


تهيه و تدوين :
مركز مطالعات و تحقيقات جنگ
[url=http://www2.irna.ir/occasion/3day84/index.htm]ایرنا[/url]

[jackturbo 19]

این هم برای دوستانی که کم حوصله اند


سال‌- 1365 سال‌ ششم‌ جنگ‌- به‌ نام‌ سال‌ «سرنوشت» شناخته‌ مي‌شود. فرماندهان‌ سپاه‌ پاسداران‌ توانسته‌ بودند براي‌ نخستين‌ بار300 گردان‌ رزمي‌ را براي‌ اجراي‌ يك‌ طرح‌ بزرگ‌ تدارك‌ ديده‌ و گردهم‌ آورند. در اين‌ گردهمايي‌ چهار قرارگاه‌ «نوح7)»)، «نجف»، «كربلا» و «قدس» در جنوبي‌ترين‌ نقاط‌ خط‌ نبرد با عراق‌ تجمع‌ كرده‌ بودند تا پس‌ از ده‌ ماه‌بسيج‌ امكانات‌ كشور با عمليات‌ «كربلاي4»- كه‌ در طول‌ دوران‌ پيش‌ از آن‌ بي‌سابقه‌ بود- شهر بصره‌ را از طرف‌ جنوب‌ تهديد كرده‌ و عملاً‌ به‌ سقوط‌ بكشانند. در نقشه‌ فرماندهان‌ ايراني‌ بنا بود اين‌ كار با تصرف‌ جزاير «ام‌الرصاص» و «ابوالخصيب» عراق‌ و محاصره‌ نيروهايي‌ كه‌ در شبه‌ جزيره‌ «فاو» پراكنده‌ بودند، انجام‌ پذيرد.

سرانجام‌ در سحرگاه‌3 دي‌ ماه‌1365 نيروهاي‌ عمل‌ كننده‌ در قالب‌ يگان‌هاي‌ متعدد زرهي، پياده‌ و غواص‌ از رودخانه‌ اروند گذشته‌ و به‌ مواضع‌ قواي‌ عراقي‌ حمله‌ بردند، اما دشمن‌ با بهره‌گيري‌ از اطلاعات‌ ماهواره‌اي‌ آمريكا و آگاهي‌ از حساسيتي‌ كه‌ خود و ايراني‌ها برروي‌ شاهراه‌ بصره‌ در اين‌ منطقه‌ داشتند، از انجام‌ چنين‌ عملياتي‌ بو برده‌ و شروع‌ به‌ تكهاي‌ ضد غواص‌ و شناور و بمباران‌ عقبه‌ يگان‌هاي‌ ايراني‌ نمود.

از اينرو عملا كار حمله‌ با مشكل‌ رو به‌ رو شد. با اين‌ حال‌ نيروهاي‌ رزمنده‌ ايران‌ در همان‌ شب‌ نخست‌ عمليات‌ كه‌ با رمز محمد رسول‌ الله‌(9) به‌ قلب‌ دشمن‌ زده‌ بودند، در جزاير «ام‌الرصاص»، «ام‌البابي» و «بلجانيه»، «سهيل» و «قطعه» نفوذ كردند، اما عراقي‌ها با همان‌ اطلاعاتي‌ كه‌ آمريكايي‌ها در تلافي‌ رسوايي‌ جريان‌ ايران‌ گيت‌ در اختيارشان‌ قرار داده‌ بود، كاملا در وضعيت‌ كمين‌ و آماده‌ باش‌ به‌ سر مي‌بردند. به‌ همين‌ دليل‌ برنامه‌ موج‌ دوم‌ و سوم‌ نيروهاي‌ غواص‌ و قايق‌ سواران‌ ايران‌ را با شليك‌ حجم‌ سنگيني‌ از تير و گلوله‌ بر معابر تنگه‌ ام‌الرصاص‌ و بوارين‌ به‌ هم‌ زدند و مانع‌ پيشروي‌ و حتي‌ استقرار آنها بر خطوط‌ تازه‌ تصرف‌ شده‌ گرديدند.

اين‌ حالت‌ تدافعي‌ عراق‌ در9 رده‌ از موانع‌ طبيعي‌ و مصنوعي‌ چيده‌ شده‌ بود، تا آنجا كه‌ كار بر رزمندگان‌ خودي‌ سخت‌ و ناممكن‌ گشت. تنها چاره‌ در پيش‌ روي‌ فرماندهان‌ جنگ، جلوگيري‌ از تلفات‌ بيشتر با عدم‌ اصرار بر ادامه‌ عمليات‌ پس‌ از دو روز مبارزه‌ طاقت‌فرسا بود تا در فرصتي‌ بهتر (يعني‌ كربلاي‌ پنج، كه‌ ابتدا تلاش‌ فرعي‌ بود و به‌ تلاش‌ اصلي‌ تبديل‌ شد) ضربه‌ كاري‌ و مستقيم‌تري‌ بر ماشين‌ جنگي‌ صدام‌ وارد آيد.

در اين‌ عمليات‌ كه‌ رزمندگان‌ ايراني‌ از خطوط‌ چند لايه‌ و دژهاي‌ آبي‌ گذشته‌ بودند و جنگ‌ به‌ خشكي‌ كشيده‌ شده‌ بود، براي‌ نخستين‌ بار خط‌ طرح‌ مستحكم‌ موانع‌ دشمن‌ در محور شلمچه‌ شكسته‌ شد. عمليات‌ كربلاي‌4 كه‌ در خطرناكترين‌ و حساس‌ترين‌ خط‌ نبرد ايران‌ و عراق‌ صورت‌ گرفت، در همان‌ زمان‌ كوتاه‌ خود، خسارات‌ سنگيني‌ را بر دشمن‌ وارد كرد.

سقوط‌ سه‌ فروند از هواپيماهاي‌ روسي‌ دشمن، انهدام‌ ده‌ها دستگاه‌ تانك‌ و100 دستگاه‌ خودرو سبك‌ و سنگين‌ به‌ همراه‌ انبوهي‌ از ادوات‌ و تجهيزات‌ نظامي‌ و نابودي‌6 تيپ‌ و يك‌ گروهان‌ تانك‌ و شمار7060 تن‌ كشته‌ و زخمي‌ و اسير از افسران‌ و سربازان، تلفات‌ و خساراتي‌ بود كه‌ پس‌ از عمليات‌ كربلاي4 كه‌ به‌ فاصله‌ دو هفته‌ پيش‌ از كربلاي‌5 انجام‌ شد، روي‌ دست‌ فرماندهان‌ ارتش‌ عراق‌ باقي‌ ماند.



نام‌ عمليات: كربلاي‌ 4 (آبي‌ - خاكي)
زمان‌ اجرا: 3/10/1365
مدت‌ اجرا: 2 روز
تلفات‌ دشمن‌: ۷۰۶۰ كشته، زخمي‌ و اسير
رمز عمليات: محمد رسول‌ الله
مكان‌ اجرا: جزاير دهانه‌ شمال‌ غربي‌ خليج‌ فارس‌ - جنوبي‌ترين‌ محور جنگ‌
ارگان‌هاي‌ عمل‌كننده: رزمندگان‌سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامي‌
اهداف‌ عمليات: تهديد شهر بصره‌ از سمت‌ جنوب‌ و تصرف‌ جزيره‌ ام‌ الرصاص‌ و ابوالخطيب‌ عراق‌ و محاصره‌ نيروهاي‌ دشمن‌ در شبه‌ جزيره‌

[color=red]تاپیک منتقل شده و ادغام گردید.
sina12152000[/color]

[jackturbo 19]

دوستان اگر مطالبی دارند به این تاپیک اضافه کنند تا کاملتر بشه

[armani 2,666]

سلام

شايد يكي از دلايل مهم پيروزي در عمليات كربلاي 5 شكست عمليات كربلاي 4 بود. عراق به هيچوجه تصور عمليات دوباره در اين منطقه رو نداشت.
بعدها در گزارشات ارتش عراق اومده بود كه فرماندهان عراقي گزارشي رو تهيه كردند مبني بر اينكه ميزان خسارات وارده بحدي هست كه امكان عمليات حداقل تا 1 سال اينده منتفي ميباشد.

كربلاي 4 يك درس بود. تجربه و درسي كه از دل اين عمليات بيرون اومد باعث موفقيتهاي بعدي بود.
همونطور كه دوستان هم گفتند عدم هماهنگي بين نيروهاي عمل كننده باعث شد بعضي واحدها زودتر عمل كنند.

يكي از دوستان كه در گردان ديگه اي بود تعريف ميكرد كه بعد از درگيري مختصر به جلو رفته بودند و تا اينكه به يك پمپ بنزيني رسيدند كه در خارج شهر بود. هم كارگر پمپ بنزين تعجب كرده بود هم بچه هاي ما. دوستان با نفوذ در يكي از نقاط كور به دروازه هاي بصره رسيده بودند. ولي بخاطر عدم پشتباني و تداركات مناسب متاسفانه مجبور به عقب نشيني شدند.

يكي ديگه از دلايل عدم موفقيت وجود يگانهايي از گارد مخصوص رياست جمهوري و تيپهاي كماندويي عراق در منطقه بود . يگان گارد رياست جمهوري يكي از فعالترين و اموزش ديده ترين نيروهاي عراقي بود.

[jomhourieslami 20]

تصاویرعملیات کربلای 4 از دوربین عراق

http://jomhourieslami.blogfa.com/post/14252

[mostafa_by 5,726]

عرض سلام و خسته نباشید خدمت دوستان بزرگوار.

درخصوص عملیات کربلای چهار که شاید بتوان گفت در آن سنگین ترین شکست ایران در جنگ تحمیلی واقع گشت، متأسفانه اطلاعات درست و دقیقی در وب بصورت تجمیع شده وجود ندارد. همه می دانند که این عملیات لو رفت و تعداد زیادی از رزمندگان ایرانی به شهادت رسیدند. اما بیشتر از این را معمولاً کسی نمی داند. نمی داند که هدف از این عملیات چه بود؟ چرا طرح ریزی شد؟ چرا به شکست انجامید؟ نقش فرماندهان در آن چه بود و ایضاً چه تدابیری پس از آن برای جلوگیری از این قبیل شکست ها اندیشیده شد؟

 

به همین دلیل مناسب دیدم تا تاپیکی جامع درخصوص این عملیات ایجاد کرده و گفته ها، ادعاها، مقالات مختلف، فیلم ها، تصاویر و سایر مواردی که به این عملیات مربوط هستد را در این تاپیک تجمیع نماییم.

صد البته این مهم، بدون کمک و همکاری و هعمراهی دوستان بزرگوار امکان پذیر نیست.

پس خواهش من از دوستان بزرگوار این است که با تلاش و همکاری خود، این تاپیک را به تاپیکی مرجع درخصوص این عملیات تبدیل فرمایند.

 

پیشاپیش از مساعدت و همکاری شما سپاسگزارم.

 

=================================================================

 

برای شروع، مصاحبه ای از سردار علائی (فرمانده وقت نیروی دریایی سپاه) و سردار محمد کوثری (فرمانده وقت لشکر 27 محمد رسول الله (ص)) را تقدیم حضور دوستان می کنم.

مصاحبه ای که حاوی نکات بسیار مهمی درخصوص این عملیات بوده و می بایست به دقت مورد مطالعه قرار گیرد.

 

در این مصاحبه، سردار کوثری اصلی ترین عامل شکست عملیات را منتفی می داند و ادعا می نماید که «عملیات کربلای 4 لو نرفت»!

 

------------------------------------------------------------------------

 

کوثری: عملیات کربلای ۴ لو نرفت/ علایی: عراق مطلع بود

 

زینب صفری: ماه گذشته خبر بازگشت پیکر ۱۷۵ غواص شهید در کربلای ۴ به کشور موج غافلگیرکننده‌ای از همراهی با شهدا در شبکه‌های اجتماعی و افکار عمومی برانگیخت. در کنار این اما به شکل بی‌سابقه‌ای توجه عمومی به دلایل ناکامی عملیات کربلای ۴ نیز جلب شد. این موضوع بهانه ای شد تا سردار حسین علایی فرمانده نیروی دریایی سپاه در دوران جنگ و عضو هیات علمی دانشگاه امام حسین و سردار اسماعیل کوثری فرمانده لشگر محمد رسول‌الله و نماینده مجلس با حضور در میزگرد خبرآنلاین، ۱۲۰ دقیقه صریح و شفاف به سؤال‌ها و ابهام‌ها درباره این عملیات «سرنوشت‌ساز» پاسخ دهند. دو فرمانده و هم‌رزم قدیمی که حالا اگرچه ۲۶ سال فاصله از روزهای جنگ میان آن‌ها هم فاصله انداخته، اما کنار هم نشستند تا با وجود اختلاف نظرهایی که با هم داشتند از گفته‌ها و ناگفته‌های کربلای ۴ بگویند. نقاط افتراق دیدگاه میان این دو فرمانده سپاه را در سخنان و تحلیل‌های هر کدام به وضوح می‌توان دید. آنجا که کوثری بر لو نرفتن عملیات کربلای ۴ تاکید می‌کند و علایی با لبخند می‌گوید هیچ عملیاتی نبود که عراق از آن مطلع نباشد. یا در جای دیگری که علایی می‌گوید باید تصرف فاو و یا فتح خرمشهر به عنوان پیروزی بزرگ پشتوانه ما در مذاکرات سیاسی صلح قرار می‌گرفت اما کوثری می‌گوید کربلای ۵ آن پیروزی بزرگی بود که توانست موضع ما را در مذاکرات تقویت کند. مشروح میزگرد خبرآنلاین در ادامه می‌آید: 

 

هدف از برگزاری عملیات کربلای ۴ چه بود و چرا عملیات «سرنوشت‌ساز» لقب گرفت؟

 

حسین علایی: در سال ۶۵ به دنبال انجام یک عملیات بزرگ بودیم. آن زمان به دلیل وضعیت جنگ اسم این نوع عملیات‌ها را عملیات سرنوشت‌ساز می‌گذاشتند. یعنی ایران به دنبال عملیاتی بود که طی آن سرنوشت جنگ را مشخص کند. در واقع عملیات‌های ما برای پایان دادن به جنگ انجام می‌شد. برنامه این بود که برتری نظامی بر عراق پیدا کنیم و در این برتری نظامی عراق را وادار به پذیرش شرایط خودمان بکنیم. این حداقل خواسته ما بود و حداکثر این بود که بتوانیم ارتش عراق را شکست بدهیم و فضایی به وجود بیاید تا مردم عراق خودشان حکومت خود را تشکیل دهند.

 

ما در آن زمان چند خواسته مشخص داشتیم. این خواسته‌ها قبل از عملیات کربلای ۴ هم برقرار بود. اول اینکه عراق باید معاهده ۱۹۷۵ که پاره کرده بود را به رسمیت بشناسد تا اختلاف مرزی باقی نماند. خواسته دوم ایران این بود که کسی که جنگ را آغاز کرده مشخص شود و عراق به عنوان متجاوز اعلام شود؛ و سوم هم اینکه عراق باید تبعات حقوقی این تجاوز را بپردازد. بنابراین در سال ۶۵ دنبال انجام عملیاتی بودیم که بتواند سرنوشت جنگ را تعیین کند. تعیین سرنوشت جنگ هم به این معنی بود که عراق خواسته‌های ایران را بپذیرد.

 

در آن سال ارتش توان تهاجمی خود را از دست داده بود. البته ارتش در طول جنگ تقریبا هیچ‌گاه قدرت عملیات در خط مقدم نداشت. ارتش در پشتیبانی موفق‌تر بود و همه عملیاتی که انجام شد سپاه و بسیج در خط مقدم حاضر بودند. البته این طبیعی بود. ساختار سپاه این چنین عملیاتی را می‌توانست انجام دهد و ساختار ارتش برای این ساخته نشده بود. بر همین اساس در سال ۶۵ هم سپاه پیشنهاد داد که اگر بخواهیم کار بزرگی انجام دهیم دست‌کم باید ۵۰۰ گردان رزمی را در اختیار داشته باشیم و ما بتوانیم نیروی آزادی را در عملیاتی علیه عراق به کار بگیریم. چون ما در همه عملیات‌ها اغلب ابتدا موفق بودیم و خط اول را می‌شکستیم اما درست زمانی که عملیات به مرحله ای می‌رسید که باید از این موفقیت استفاده می‌کردیم و عمق جبهه را توسعه می‌دادیم نیرویمان تمام می‌شد. چون سپاه متکی بر نیروی پیاده نظام می‌جنگید و سواره نظام نداشتیم قدرت تحرکمان کم بود. برای اینکه در سال ۶۵ بر این مشکل فائق شویم پیشنهاد تشکیل ۵۰۰ گردان رزمی داده شد. در آن زمان اوضاع اقتصادی خیلی خراب بود و قیمت نفت در سال ۶۵ به پایین‌ترین حد خودش یعنی حدود شش دلار رسید.

 

بنابراین کشور برای تجهیز این ۵۰۰ گردان رزمی مشکل داشت اما در عین حال تمام ظرفیت کشور بسیج شد. ما برای عملیات کربلای ۴ موفق شدیم ۲۵۰ گردان رزمی را تجهیز کنیم. ضمن اینکه در تابستان همان سال طرحی با عنوان سپاه صد هزار نفری سپاه حضرت محمد(ص) داده شد و در ورزشگاه آزادی مراسمی گذاشته شد و ما رسما اعلام کردیم صد هزار نفر را به جبهه جنگ اعزام می‌کنیم. بنابراین عراقی‌ها هم این آمادگی را داشتند که قرار است عملیات بزرگی انجام شود.

 

سردار حسین علائی؛ موسس و اولین فرمانده نیروی دریایی سپاه

 

 

اسماعیل کوثری: بعد از سال ۶۴ که فاو را تصرف کردیم غیر از اروند که در اختیار ما قرار گرفت ما بر منطقه خورعبدالله هم مسلط شدیم. به گونه ای که ارتش عراق دسترسی به آب‌های خلیج فارس نداشت. از طرف دیگر ما با کویت همسایه شدیم و آن‌ها هم احساس خطر می‌کردند. عراقی‌ها می‌خواستند سه روزه خوزستان را بگیرند و ۷ روزه به تهران برسند و کار جمهوری اسلامی را تمام کنند. این‌ها هدف‌های اصلی ارتش عراق بود. ما هم دو هدف بزرگ داشتیم یکی تصرف بصره و دیگری تصرف بغداد؛ لذا در نهایت در سال ۶۵ قرار شد تا اقدام اساسی انجام شود و کار جنگ تمام شود. البته در اینجا دو دیدگاه وجود داشت: یک دیدگاه حضرت امام بود که ایشان می‌گفت «جنگ جنگ تا رفع فتنه» اما برخی دیگر مثل آقای هاشمی می‌گفتند این باید آخرین عملیات برای تمام شدن جنگ باشد. به این دلیل همه توان کشور متوجه فرستادن نیروها به منطقه شد. بنابراین قرار شد ما بصره را تصرف کنیم. اگر موفق می‌شدیم عربستان هم احساس خطر می‌کرد. کارهای شناسایی انجام شد اما به هر حال با تشکیل آن سپاه صد هزار نفری و برنامه‌ای که در ورزشگاه آزادی برگزار شد دشمن هم حساس شده بود. عراق می‌دانست که ما قرار است عملیات بزرگ خودمان را زمستان انجام دهیم.

 

 

بعد از فتح خرمشهر ما به جز عملیات کربلای ۴ چندین عملیات ناموفق دیگر هم برای اشغال بصره انجام داده بودیم. از جمله عملیات رمضان، والفجر مقدماتی، والفجر ۱، خیبر و... که البته تلفات انسانی زیادی هم هر بار داده شد. این مسئله تردیدها و انتقاداتی را هم در نحوه فرماندهی عملیات ایجاد کرده بود. از جمله اظهارات شهید باقری بعد از عملیات رمضان که گفته بود: «برنامه‌ریزی قبل از عملیات خیلی سخت شده ولی تلفات دادن آسان... اول جنگ در دهلاویه ۷۰ شهید دادیم همه تنشان می‌لرزید حالا هزارتا، دو هزارتا، سه هزارتا و اصلا انگار نه انگار.» البته ایشان سال ۶۱ شهید شد و سال‌های پایانی جنگ را ندید. اما سؤال اینجا است که چرا تلفات انسانی تا این اندازه برای ما بی‌اهمیت شده بود؟ فتح بصره و دستیابی به پیروزی بزرگ تا این اندازه اهمیت داشت؟

 

کوثری: خواسته ما این بود که تجاوزگر را اعلام کنند و تضمین بدهند که عراق حمله نمی‌کند. برای مثال ما بعد از عملیات بیت‌المقدس که برخی ما را زیر سؤال می‌برند که چرا جنگ را ادامه دادید، حرف ما این بود که چه مرجعی تضمین داد که عراق حمله نمی‌کند. اما جان هر کسی اول برای خود فرد از همه بیشتر اهمیت دارد. با این همه فرماندهان ما جان خودشان را در قبال نیروهایشان بی ارزش می‌دانستند. آن‌ها به خاطر حفظ جان نیروهایشان خودشان شناسایی می‌رفتند. ما در سپاه می‌گفتیم «برویم»، اما نمی‌گفتیم «بروید». یعنی فرماندهان خودشان پیشاپیش حرکت می‌کردند و احساس مسئولیت داشتند. ما بهترین و بیشترین امکاناتمان را به خط مقدم می‌فرستادیم. اینچنین فرهنگی وجود داشت.

 

اما واقعا این تلفات اجتناب‌ناپذیر بود. چون هم عملیات‌ها گسترده‌تر شده بود و هم استکبار جهانی هرچه می‌توانست در اختیار عراق قرار می‌داد. از انواع شیمیایی تا تجهیزات مختلف. من خودم در والفجر ۸ دیدم هواپیماهای عراقی آنقدر بمب ریختند که دیگر وقتی مهماتشان تمام شد، در و پنجره و تیرآهن بر سر نیروهای ما می‌ریختند. به علاوه تلفات ما در بدترین حالت نصف تلفات عراقی‌هاست. ما اگر ۲۰۰ هزار شهید دادیم اعلام رسمی آن‌ها این بود که ۴۰۰ هزار نفر تلفات داده‌اند. اتفاقا عملیات‌های ما چون تهاجمی بود تلفات ما کمتر بود. ما می‌گفتیم حتی یک شهید یا یک زخمی هم برای ما مهم است که نداشته باشیم اما واقعا اجتناب‌ناپذیر بود. این را هم باید بگویم که در جبهه‌های ما هیچ کس به اجبار به جنگ نمی‌آمد. در طول هشت سال شما نمی‌توانید حتی یک نفر را نشان بدهید که به خاطر فرار از جنگ دادگاهی شده باشد.

 

علایی: تلفات برای ما خیلی اهمیت داشت و همه فرماندهان یکی از نگرانی‌هایشان این بود که نیروهایشان کمترین آسیب را در عملیات ببینند. هم احساس تکلیف شرعی در قبال جان تک تک افراد می‌کردند و هم اینکه این افراد نیرو و توان آن‌ها برای انجام عملیات بودند. اگر در یک عملیات یگانی تلفات می‌داد قبل از هر چیز قدرت خودش کم می‌شد. در اسلام هم حفظ جان واجب است. به امام گفتند بعضی از رزمندگان کلاه آهنی را به خاطر سنگینی و گرما بر سر نمی‌گذارند. این بود که امام گذاشتن کلاه آهنی را واجب کردند. برای اینکه حفظ جان در اسلام واجب است. اما در راه خدا نباید برای حفظ جان اقدام نکرد. اگر در مسیر انجام عمل حق به شهادت رسید فوز عظیم است اما به عمد کسی خود را برای کشته شدن در این مسیر قرار نمی‌دهد.

 

بنابراین همه به تلفات حساس بودند. این جملات شهید باقری هم علامت این بود که فرماندهان ما نسبت به تلفات حساسیت داشتند. اما به هر حال در جنگ تلفات وجود دارد. در ضمن ما عملیات‌هایی که انجام دادیم حیرت‌آور بودند. مثلا عملیات خیبر یکی از عملیات بسیار حیرت‌آور و مهم جنگ بود که اتفاقا موفق شد اما موفقیتش کامل نبود. ما در خیبر دو جزیره مجنون را تصرف کردیم و مجنون آنقدر برای عراق مهم بود که یک میلیون گلوله توپ و خمپاره در آن منطقه شلیک کرد. ما در عملیات خیبر توانستیم تا کنار رودخانه دجله برویم اما اینکه نتوانستیم به دلیل پشتیبانی در آن موقعیت بمانیم به معنی شکست تلقی نمی‌شود.

 

 

اما به هر حال نتوانستیم به آن هدف بزرگ برسیم...

 

علایی: بله درست است ما نتوانستیم هدف کاملمان را حفظ کنیم. ما دو هدف از برگزاری عملیات‌ها داشتیم. اول اینکه سرزمین‌هایمان را آزاد کنیم و هدف دوم هم خاتمه دادن به جنگ بود. اینکه این جنگ چگونه خاتمه می‌یابد مسئله بود. عراق آمادگی نداشت که بعد از اینکه ایران سرزمین‌هایش را از اشغال آن خارج کرد، وارد مذاکره شود و مسائلمان را حل کنیم. عراق از روز اول جنگ می‌گفت آتش‌بس. اما مفهوم آتش‌بس این بود که در همین وضعیت فعلی کار متوقف شود تا بعد ببینیم در آینده چه پیش خواهد آمد. ایران این را نمی‌خواست. ما می‌خواستیم معاهده ۱۹۷۵ میان ایران و عراق برای تعیین مرزهای دو کشور از سوی عراق دوباره به رسمیت شناخته شود. علاوه بر این می‌خواستیم جنگ را به گونه‌ای خاتمه دهیم که ما به صلح برسیم و دیگر نگران مرز غربی کشور نباشیم. اما عراق می‌خواست طوری جنگ را خاتمه دهد که چماق تهدیدش بالای سر ایران باشد.

 

 

به نظر شما در اینجا تناقضی وجود ندارد؟ ما سپاه محمد(ص) را با آن همه تبلیغات تشکیل می‌دهیم و به گفته سردار کوثری عراقی‌ها هم می‌دانستند که ما قرار است در زمستان در آنجا عملیات بزرگی داشته باشیم. بنابراین برای آن آمادگی کامل داشتند. از طرف دیگر در همین مقطع می‌خواهیم عملیاتی انجام بدهیم که با آن جنگ را خاتمه بدهیم. به نظر شما تناقضی وجود ندارد؟ در عمل امکان انجام این عملیات بزرگ وجود نداشته است؟

 

علایی: از ابتدای جنگ تا آخر عراق از همه عملیات‌های ما اطلاع داشت. همه عملیات‌های ما به طور رسمی اعلام می‌شد و عراق از همه آن‌ها مطلع بود. مثلا وقتی امام فرمود حصر آبادان باید شکسته شود؛ اولین عملیات بزرگ منسجمی که انجام دادیم ثامن‌الائمه بود که برای شکست حصر آبادان بود و عراقی‌ها از آن اطلاع داشتند. حتی در بعضی از عملیات‌های ما عراق محورهای عملیات را هم می‌دانست. مثلا عملیات فتح‌المبین عراقی‌ها دو روز قبل از عملیات به محور شوش که یکی از محورهای اصلی ما بود حمله کردند و آرایش جبهه ما و خط مقدم را به هم ریختند و حتی مناطقی را تصرف کردند. بنابراین کاملا برای عراق مشخص بود که ما قصد داریم در آن منطقه عملیات کنیم. حتی قبل از عملیات فتح‌المبین در خطبه‌های نماز جمعه دزفول از مردم خواسته بودند کمک کنند. یا بعد از آن در عملیات بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر عراقی‌ها مطمئن بودند ما قصد عملیات داریم. تمام تدابیرشان را هم به کار گرفتند اما اصلا تصور نمی‌کردند ما بتوانیم از رودخانه رد شویم. بنابراین ما در طول جنگ هیچ عملیاتی نداشتیم که عراقی‌ها متوجه عملیات نشده باشند.

 

البته ما غافلگیری تاکتیکی را بر عراقی‌ها تحمیل کردیم. یعنی عراقی‌ها در عین حال که می‌دانستند عملیات در کجا انجام می‌شود اما نمی‌دانستند محور تلاش اصلی ما کجاست. در والفجر ۸ هم عراقی‌ها می‌دانستند در منطقه فاو قرار است کاری انجام دهیم اما باور نمی‌کردند که بتوانیم از اروند رود رد شویم. نه اینکه نمی‌دانستند. یعنی بررسی کردند و بعد در ستادشان تجزیه و تحلیل کردند که ایران قصد فریب ما را دارد و می‌خواهد جای دیگر عملیات کند.

 

کوثری: در کربلای ۴ کار شناسایی به طور کامل انجام شده بود. اما دشمن به این دلیل که بحث عمومی نقل و انتقال ما به جنوب بود در اصل هم از طریق ماهواره و هم از طریق آواکسی که به عربستان داده بودند و هم از طریق ستون پنجم اطلاعات را دریافت کرده بود. یگان‌ها به قرارگاه گزارش می‌دادند و خود محسن رضایی تک تک بر یگان‌ها نظارت می‌کرد و در جریان همه پیشرفت‌ها و اشکالات کار قرار می‌گرفت. بچه‌ها کار شناسایی را انجام داده بودند اما شناسایی آن‌ها در عمق منطقه و پشت جزیره ام‌الرصاص نبود. عراقی‌ها هم درست در همانجا خط را محکم کرده بودند.

 

ساعت‌ها جلسات برگزار می‌شد و هر کس از دیدگاه خودش نظرات و تحلیل‌ها خود را می‌گفت. مثلا یک هفته بعد از کربلای ۴، جلسه‌ای با آقای هاشمی برگزار شد. ما فشار آورده بودیم به آقای هاشمی که شما تصمیم بگیر ما عاشورایی می‌جنگیم. یکی از کسانی که این حرف را زد من بودم، دیگری شهید خرازی بود. آقای هاشمی گفت ۲۵ فرمانده آمدند و صحبت کردند اما حتی دو نفر هم مانند هم حرف نزدند. من چطور تصمیم‌گیری کنم؟ ما واقعا با هم رودربایستی نداشتیم و روابط در سپاه مانند ارتش نبود که هرچه مافوق ما گفت ما بگوییم بله قربان. در چنین فضایی بود که آقای هاشمی تصمیم گرفت و گفت هفته بعد عملیات کربلای ۵ را انجام می‌دهیم.

 

محسن رضایی در کتاب «جنگ به روایت فرمانده» درباره عملیات کربلای ۴ نوشته است: «تا یک هفته قبل از عملیات بر اساس ارزیابی فرماندهان، غافلگیری (عراق) در حدود ۸۰ درصد بود؛ اما از یک هفته به عملیات هرچه به شب عملیات نزدیک می‌شدیم این رقم کاهش می‌یافت تا اینکه در شب عملیات به حدود ۵۰ درصد رسیده بود.» این یعنی که عملیات کربلای ۴ با وجود ریسک ۵۰ درصدی لو رفتن انجام شده بود...

 

کوثری: آقا محسن و فرماندهان ارشد از بالا به موضوع نگاه می‌کردند و وارد جزییاتی که فرمانده گردان می‌دید نمی‌شدند. آن‌ها طبق تجربه‌های قبلی می‌گفتند در محورهای دیگر نیروها موفق می‌شوند و می‌توانند این بخش ها را هم پوشش بدهند. عملیات کربلای ۴ هم ۸ ساعت بیشتر طول نکشید. چون وقتی نیروها نتوانستند به پشت جزیره ام‌الرصاص برسند عملیات را متوقف کردند. اما نیروهایی که رفته بودند به ام‌الرصاص درگیر شده بودند، برخی زخمی بودند، بعضی مهماتشان تمام شده بود و بعضی خسته شده بودند. عراقی‌ها این‌ها را جمع کردند. حدود ۲۰ نفرشان دست بسته بودند و بقیه‌شان هم که زخمی بودند با هم زنده به گور کردند.

 

 

طبق خاطرات آقای هاشمی آنقدر این موضوع لو رفتن عملیات جدی بوده ...

 

کوثری: چرا انقدر اصرار دارید که بگویید کربلای ۴ لو رفته بود. ما که در صحنه بودیم می‌گوییم این‌طور نبوده است.

 

 

به هر حال آن‌طور که از اظهارنظرها و خاطرات نوشته شده بر می‌آید این عملیات لو رفته بود. این میزگرد هم برای بررسی همین ابعاد نامشخص برگزار می‌شود. اتفاقا طبق خاطرات آقای هاشمی آنقدر موضوع لو رفتن عملیات جدی بوده است که شروع عملیات او را غافلگیر می‌کند: «مغرب به پایگاه رسیدیم. ارتباط با قرارگاه مقدم نداشتیم. معلوم نبود که امشب حمله آغاز می‌شود یا خیر؟ آقای سنجقی را به منطقه فرستادیم. نزدیک ساعت ۱۰ بود که خبر دادند عملیات با نام کربلای ۴ آغاز شده است؛ غافلگیر شدیم...» حالا این غافلگیری آن هم در شرایطی که عراقی‌ها از موضوع برگزاری عملیات مطلع بودند چطور قابل توضیح است؟

 

علایی: اولا هماهنگی وجود داشت و آقای هاشمی هم فرمانده جنگ بود و عملیات وقتی تصویب شد با تصمیم ایشان انجام شد. عملیات کربلای ۴ بسیار گسترده بود و اولین عملیات بزرگی بود که ما با دو سپاه ارتش عراق درگیر می‌شدیم. یکی در عبور از اروند بود که با سپاه هفتم عراق درگیر می‌شدیم و قرار بود که به منطقه ابوالخصیب و به سمت ام‌القصر برویم. دیگری هم محور شلمچه بود که قرار بود به سمت شهر زبیر و بصره پیشروی کنیم. این محوری که ما در آن از شلمچه عبور کردیم بعدا نامش کربلای ۵ شد. بنابراین کربلای ۴ عملیاتی بود که در آن برای اولین بار در دو محور متفاوت ولی در جوار هم انجام می‌شد که اگر جلو می‌رفت اقدام بسیار بزرگی بود. هم عملیات آبی - خاکی بود و هم عملیات صحرایی. اما آقای هاشمی فرمانده جنگ بود و در جریان آن قرار داشت. اشاره ایشان در خاطراتش این است که از ساعت «س» اطلاع نداشتند. خود ایشان هم در منطقه بودند و به بوشهر آمده بودند. به گفته خودشان علت اینکه به منطقه نیامده بودند این بود که عملیات لو نرود.

 

 

اساسا چه منطقی بر انجام عملیات حاکم بود؟ یعنی اگر چه شرایطی پیش می‌آمد احتمالا عملیاتی با وجود برنامه‌ریزی قبلی انجام نمی‌شد؟

 

علایی: ببینید همان‌طور که گفتم همه عملیات‌هایی که ما انجام می‌دادیم ارتش عراق متوجه می‌شد که ما قرار است در کدام منطقه عملیات کنیم و تقریبا عملیاتی نداریم که ارتش عراق به صورت کامل غافلگیر شده باشد به جز عملیات فاو. این عملیات را هم فهمیدند اما باور نکردند. ولیکن تمام عملیات دیگر را هم فهمیدند و هم قبل از اینکه ما شروع کنیم آن‌ها شروع به تقویت مواضعشان کردند. یعنی یگان‌های جدید وارد می‌کردند و آرایش نیروهایشان را اصلاح می‌کردند.

 

در عملیات کربلای ۴ هم ارتش عراق از دو موضوع مطلع بود. یکی اینکه ما در زمستان عملیات بزرگی انجام می‌دهیم و دیگر اینکه این عملیات هم در منطقه جنوب است. این موضوع برای آن‌ها روشن بود. چون ما هم به طور رسمی از رسانه‌ها اعلام می‌کردیم که سپاه صد هزار نفری محمد رسول‌الله(ص) تجهیز می‌کنیم برای اعزام و تلویزیون این را نشان می‌داد. بنابراین عراق می‌دانست که می‌خواهیم عملیات بزرگ انجام دهیم. اینکه منطقه آن کجا بود هم برایش روشن بود. چون هدف‌های بزرگ در منطقه جنوب بود نه غرب. اما غیر از این عراق از بعد از عملیات رمضان یعنی از سال ۶۱ به بعد منطقه شلمچه را جز مناطق نظامی آرایش داده بود که قوی‌ترین پدافند مسلح کردن زمین را داشت. یعنی ما بیشترین عملیات را در آن منطقه انجام داده بودیم و ارتش عراق هم بیشترین اقدامات مهندسی نظامی را برای مسلح کردن زمین در آنجا انجام داده بود. یعنی میدان‌های مین متعدد، کانال‌ها و سیم خاردارهای متعدد و آب‌گرفتگی‌های زیاد ایجاد کرده بود. از طرف دیگر بعد از عملیات فاو که در سال ۶۴ انجام دادیم ارتش عراق باور کرد که ما قدرت عبور از اروند رود را داریم. به همین خاطر آرایش کنار اروند رود را در همه نقاط تغییر داد. قبل از عملیات فاو آرایش فاو به گونه‌ای بود که خط مقدمی ایجاد کرده بود که این خط مقدم را مجهز کرده بود ولی چون باورش نبود که نیرویی می‌تواند از اینجا عبور کند این خط مقدم عمق نداشت و خطوط دیگری پشت آن نبود. خط مقدمش هم در حدی بود که بتواند جلوی عبور نیرو را با سلاح‌هایی مثل تیربار بگیرد. این انتظار را داشت که غواص ممکن است برای کسب اطلاعات عبور کند اما باور نداشت که غواص برای انجام عملیات عبور کند.

 

ولی بعد از عملیات والفجر ۸ و تجربیاتی که از آن به دست آورد عراق آرایش نیروهایش در سرتاسر اروند را اصلاح و تکمیل کرد و علاوه بر آن خط‌های دفاعی بعدی هم ایجاد کرد. چون در عملیات فاو ما برای عبور عمده قوا از نهرهایی که به اروند متصل می‌شد استفاده کرده بودیم و قایق‌ها نیروهای ما را در ساحل دور اروند پیاده کرده بودند؛ ارتش عراق آمد و در این منطقه برای نقاطی که نهرهای منتهی به اروند را داشتیم فکر ویژه کرده بود. به طوری که اگر ما عملیاتی را شروع کردیم با آتش سنگین دهانه این نهرها را ببندد. اتفاقا در این منطقه تعداد نهرهایی که به اروند می‌رسید خیلی محدود بود. اما رودخانه بزرگ کارون را داشتیم که در این منطقه به اروند متصل می‌شد که از آنجا هم قرار بود عمده قوای ما برود. نهری هم پشت جزیره مینو داشتیم که خشی از قایق‌ها از آنجا باید می‌رفتند. ارتش عراق با توجه به تجربه عملیات والفجر ۸ برای دهانه کارون و جاهایی از این قبیل آرایش آتش پرحجم را تدارک دیده بود و این آتش اتفاقا در عملیات عمل کرد.

 

 

و این برای شما قبال پیش‌بینی نبود؟

 

علایی: چرا قابل پیش‌بینی بود اما فکر می‌کردیم در عین حالی که این‌ها وجود دارد ما اگر بتوانیم خط را بشکنیم و به عمق برویم می‌توانیم این تدابیر را خنثی کنیم. مسئله ما این بود که می‌گفتیم اگر ما بتوانیم این عملیات را با این سختی‌ها انجام دهیم و عبور کنیم بعد از اینکه عبور کردیم با توجه به قوایی که برای یک عملیات بزرگ آماده کردیم می‌توانیم عمق جبهه را بشکافیم و جلو برویم. فکر می‌کردیم در مرحله اول کار ما خیلی سخت خواهد بود اما بعد از اینکه جلو رفتیم میدان باز خواهد شد. اما از همان بعدازظهر قبل از اینکه عملیات را انجام دهیم ارتش عراق آتش را شروع کرده بود. اما ما بر اساس عملیات قبلی که انجام داده بودیم فرضمان بر این بود که این‌ها وجود دارد و طبیعی است و اگر ما با قوت وارد شویم و جلو برویم می‌توانیم بر این‌ها فائق بیایم. ولی بعد از شروع عملیات دیدیم که وضعیت به گونه‌ای است که ما امکان عبور را نداریم. غواص‌ها عبور کردند و رفتند اما نتوانستیم در موج اول برویم به جاده آسفالتی که طبق برنامه‌‌ریزی باید به آن می‌رسیدیم. این اتفاق نیفتاد.

 

 

توان لجستیکی ما ضعیف بود؟ چه عاملی باعث شد نتوانیم؟

 

علایی: خیر؛ مشکل از توان لجستیکی ما نبود. برنامه‌ریزی عراق باعث شد. حجم آتشی که آن‌ها طراحی کرده بودند را نتوانستیم در خط خنثی کنیم. در حالی که در عملیات والفجر ۸ به دلیل اینکه ارتش عراق باور نمی‌کرد که ما بتوانیم عبور کنیم نیروهای ما بدون تیراندازی از اروند عبور کردند؛ و بعضی از این نیروها زمانی که وارد شدند در بعضی از سنگرها بدون اینکه حتی یک تیر شلیک کنند نیروهای عراقی را خلع سلاح کرده بودند. اما در کربلای ۴ این اتفاق نیفتاد و موفق نشدیم بتوانیم بلافاصله خط اول را پاکسازی کنیم و به آن عمق دهیم تا یک منطقه امنی ایجاد کنیم که عمده نیروهای ما که باید با قایق وارد می‌شدند عملیات را توسعه دهند. البته بخشی از نیروهایمان را با قایق اعزام کردیم اما وقتی اعزام شدند دیدیم که در حین رفتن تلفات می‌دهند و نمی‌توانند کار را جلو ببرند به همین دلیل کمی از نیمه شب که گذشته بود قرارگاه مرکزی به این جمع‌بندی رسیدند که ادامه این عملیات نمی‌تواند ما را به نتیجه‌ای که می‌خواهیم برسانیم و عملیات را متوقف کردند.

 

 

آقای کوثری چطور شد که عملیات کربلای ۵ آغاز شد بعد از آن جلسه ۲۵ نفره که اشاره کردید؟

 

کوثری: بعد از کربلای ۴ خیلی از یگان‌ها دست نخورده بودند و همه سالم و آماده بودند؛ لذا فرمانده سپاه سریع وارد عمل شد و نیروها را چند دسته کرد و مناطق مختلفی را مشخص کرد تا بررسی کنند. چون نیروی بسیج که به منطقه می‌آمد با عشق و علاقه برای عملیات می‌آمد و نبایستی معطل می‌ماند. هر چند فرمانده لشگر تقسیم شدیم و به مناطق مختلف رفتیم و بررسی کردیم و گزارش دادیم که در هر منطقه چه می‌توان کرد. در نهایت این اقدامات منجر به جلسه با آقای هاشمی شد. یعنی یک هفته بعد از عدم موفقیت عملیات کربلای ۴ آقای هاشمی همه فرمانده یگان‌ها و قرارگاه را جمع کرد و حدود ۴۰ ساعت این جلسه طول کشید. ما هر کدام تک به تک گزارشات خودمان را به آقای هاشمی دادیم و ایشان هم در نهایت تصمیم گرفت یک هفته دیگر عملیات کربلای ۵ را برگزار کنیم. یک هفته بیشتر فرصت نداشتیم. ما بعد از پایان جلسه دوباره با آقا محسن رضایی جلسه گذاشتیم و دیدیم ما از هر سمتی که بخواهیم نقل و انتقالات را انجام دهیم دست‌کم دو ماه طول می‌کشد.

 

از طرفی در کربلای ۴ لشگر ۱۹ فجر و ۵۷ ابوالفضل در شلمچه موفق شده بودند وارد شوند که البته وقتی عملیات متوقف شد به آن‌ها گفتند برگردید. این بود که تصمیم شد این منطقه را نگه داریم جابجایی جزئی انجام دهیم. یعنی قرار شد از آبادان به طرف خرمشهر بیاییم به گونه‌ای که آرایش این عقبه‌ها تغییری نکرد. در حالی که اگر می‌خواستیم حدود ۲۰ هزار نیرو را جابجا کنیم دست‌کم دو ماه طول می‌کشید. بدین ترتیب عملیات کربلای ۵ با غافلگیری زمان انجام شد. یادم هست شب عملیات زمانی که داشتیم امکانات را جلو می‌بردیم آنچنان گرد و غباری به راه افتاد که عراقی‌هایی که از روی دکل بزرگی در آن منطقه بر همه جا اشراف داشتند دیدشان کور شد و ما توانستیم نقل و انتقالاتمان را انجام دهیم و همان شب عملیات را پیش ببریم.

 

واقعا پدافند سفت و سختی در منطقه شلمچه برقرار بود. یادم هست که روزهای دهم یا یازدهم دی ماه بود که رادیو فارسی عراق اعلام کرد کارشناسان ۴ کشور دنیا از آمریکا، شوروی سابق، انگلیس و فرانسه (یا آلمان) آمده‌اند و بررسی کرده‌اند و گفتند ۹۳ درصد زمین شلمچه از نظر پدافند کامل است و هیچ کس نمی‌تواند از اینجا رد شود. اما یک هفته بعد ما رد شدیم. به علاوه بعد از کربلای ۴ عراقی‌ها هر شب جشن می‌گرفتند و می‌خواستند از نظر روحی ما را بهم بزنند و جنگ روانی شدیدی علیه ما راه انداختند. عراقی‌ها در چنین فضایی بودند که ما عملیات کربلای ۵ را شروع کردیم.

 

سردار محمد کوثری؛ فرمانده وقت سپاه محمد رسول الله (ص) و نماینده مجلس شورای اسلامی

 

ظاهرا روحیه ما بعد از کربلای ۴ خیلی بهم ریخته بود...

 

کوثری: بعد از کربلای ۴ آقای هاشمی به شدت بهم ریخته بود. یادم هست روز چهارشنبه بود که در جلسه بودیم و از تهران با ایشان تماس گرفتیم که برای نماز جمعه تهران حاضر شود. ایشان با ناراحتی گفت من بیایم چه بگویم؟ هیچ کاری نکردیم. بگویید فرد دیگری به جای من به نماز جمعه برود. همین‌طور آقا محسن که اگر شب‌ها همه خسته می‌شدند و می‌خوابیدند ایشان نمی‌خوابید و مرتب قدم می‌زد و فکر می‌کرد. اما آقای هاشمی خیلی عصبانی بود. البته نه اینکه ما ناراحت نباشیم اما می‌گفتیم آیا با ناراحتی کار درست می‌شود.

 

 

در خاطرات آقای هاشمی دیدم که ظاهرا در همان جلسه‌ای که یک هفته بعد از عملیات کربلای ۴ با حضور ایشان و فرماندهان سپاه برگزار شده بود برخی از فرماندهان اظهارنظرهای تردیدآمیز درباره ادامه جنگ مطرح کرده بودند. شما چیزی به خاطر دارید؟

 

کوثری: نه تا جایی که من به یاد دارم همه متفق‌القول بودند. ما گفتیم شما اگرچه ناراحت هستید ولی ما عاشورایی می‌جنگیم. من گفتم به هر حال این اتفاقی است که افتاده؛ چون ما اول به خدا و بعد دلمان به امام گرم بود. چون امام می‌گفت چه بکشید و چه کشته شوید پیروزید. 

 

 

آقای علایی شما درباره اظهارنظرهای تردیدآمیز برخی از فرماندهان سپاه در آن جلسه چیزی به خاطر دارید؟

 

علایی: مسئله این بود که آن موقع جنگ خیلی سخت شده بود و عبور از خط عراق کار سختی بود. از این جهت بحث شد که ما برای جنگیدن با مشکلات زیادی مواجهیم. تردیدها از این بابت بود که آیا ما می‌توانیم عملیات‌هایی را انجام دهیم که موفقیت‌هایی را که می‌خواهیم به دست بیاوریم؟ یعنی می‌توانیم عملیات را انجام دهیم که طی آن مناطق وسیعی از عراق را بگیریم و بتوانیم در آنجا بمانیم یا اینکه قرار است عملیات‌ها با همین مشکلاتی مواجه باشند که در کربلای ۴ و کربلای ۵ و یا قبلا هم در خیبر و بدر با آن مواجه بودیم.

 

عملیات چند مشکل داشت که فرماندهان با آن دست به گریبان بودند. یکی از مشکلات این بود که عراق از نظر جنگ‌افزار و تجهیزات برتری زیادی پیدا کرده بود. حجم آتشی که عراق در اختیار داشت با حجم آتشی که ما داشتیم قابل مقایسه نبود. در سمت ما آتش جیره‌بندی بود. یعنی به توپ و عدوات سهمیه می‌دادند. ما در خطوط پدافندی تیراندازی نمی‌کردیم و مهمات مصرف نمی‌کردیم و ذخیره می‌کردیم برای عملیات تهاجمی. در حالی که ارتش عراق دستش باز بود. پس یکی از مسائلی که وجود داشت این بود که توازن قوا از نظر تجهیزاتی بهم خورده بود؛ و عراقی‌ها این عدم توازن را با آتش پرحجم خود در جبهه‌ها به نمایش می‌گذاشتند. مسئله دوم توان مهندسی بود که عراقی‌ها در جبهه‌های جنگ به وجود آورده بودند و زمین را مسلح کرده بودند. ما هم برای عبور از این زمین متکی به نفر پیاده بودیم. حتما شنیدید که در جبهه‌ها گاهی یک نفر در میدان مین می‌خوابید و بقیه از روی او رد می‌شدند. البته خیلی از این روایت‌ها صحت ندارد و تخریب‌چی‌ها با مشقت سعی می‌کردند مین‌ها را خنثی کنند و معبر را باز کنند. اما به هر حال ارتش عراق به خوبی زمین را مسلح کرده بود و این یک از برتری‌های عراق بود؛ و با کمک برخی کشورها در خط زمینی رادارهای فرانسوی با نام «رازیت» گذاشته بود که این‌ها تحرک نیروهای ما را می‌دیدند. بنابراین وقتی نفری می‌خواست رد شود با این رادارها می‌توانستند بفهمند این نفر کجاست و در آنجا آتش اجرا کنند.

 

برتری دیگر عراق برتری آن در نیروی هوایی بود. عراق از سال ۶۱ به بعد عراق در عمل دو نیروی هوایی داشت. یک نیروی هوایی که هواپیماهایش ساخت شوروی سابق بودند و یک نیروی هوایی جدیدتر که هواپیماهای آن ساخت فرانسه بود و هواپیماهای «میراژ» را در اختیار داشت. این هواپیماهایی که با کمک فرانسوی‌ها ایجاد کرد سلاح‌ها و مهمات خیلی پیشرفته‌ای داشت. مثلا موشک‌های ضد رادار، بمب‌های لیزری و امکانات خیلی دقیق داشتند. در نتیجه دیگر در عمل آسمان منطقه عملیات در اختیار ما نبود. عراق برتری هوایی پیدا کرده بود. ما تلاش می‌کردیم با موشک هاگ یا پدافندهای دیگر آن‌ها را محدود کنیم اما واقعیت این بود که توان آن‌ها بیشتر از ما بود. مسئله بدتر از همه سلاح شیمیایی بود. هر جا که ما جمع می‌شدیم عراق از سلاح شیمیایی استفاده می‌کرد و ما فقط پدافند شیمیایی داشتیم.

 

این‌ها واقعیات جنگ بود و در جلساتی که با آقای هاشمی برگزار می‌شد این مسائل مطرح می‌شد. بنابراین تردید درباره این توانمندی‌هایی بود که عراق داشت و آنکه حالا با این وضعیت چگونه با این‌ها بجنگیم. در حالی که توان ما همان نیروی بسیجی داوطلبی بود که قدرت ایمان خیلی بالایی داشت اما سلاحش محدود بود. البته امکانات ضعیف ما هم نسبت به روزهای آغازین جنگ بهتر شده بود. در واقع امکانات ما در قیاس با ارتش عراق خوب نبود نه در قیاس با گذشته خودمان. مثلا ما برای عملیات کربلای ۴ بالاترین توان دوران جنگ را ایجاد کردیم. ما هیچ وقت ۲۵۰ گردان آزاد در اختیار نداشتیم اما برای این عملیات در اختیارمان بود. این ۲۵۰ گردان هم همه مجهز بودند. اما در مقایسه با عراق توان ما متکی به نیروی پیاده بود اما ارتش عراق توانش خیلی بالا بود.

 

 

آقای علایی کربلای ۵ برای جبران کربلای ۴ انجام شد؟

 

علایی: بحث جبران نبود. عملیات کربلای ۴ دو محور داشت یک محور شلمچه به سمت زبیر بود و دیگری محور عبور از اروند بود. این در واقع محور عبور از اروند بود که ما را متوقف کرد. اما در محور عبور از شلمچه لشگر ۱۹ فجر و ۵۷ ابوالفضل راهکارهایی برای عبور از موانع و رفتن به عمق دشمن پیدا کرده بودند. این نکته باعث شد که ما بعد از کربلای ۴ به این فکر کنیم که می‌توانیم عملیات را بعد از دو هفته ادامه دهیم. در واقع همان عملیات کربلای ۴ بود اما چون نمی‌خواستیم بگوییم این همان عملیات است اسم آن را کربلای ۵ گذاشتیم که عملیات جدیدی به نظر می‌رسید.

 

ما برای اینکه همان عملیات را انجام بدهیم تصمیم گرفتیم نیمه موفقش را ادامه بدهیم تا به نتیجه برسیم. چون ما یا باید عملیات را انجام می‌دادیم یا آن را متوقف می‌کردیم. اگر عملیات را متوقف می‌کردیم دیگر تا چند ماه نمی‌توانستیم دست به عملیات تازه بزنیم و باید برای این موضوع فکری می‌کردیم. ما باید تصمیم مناسب می‌گرفتیم. نکته مهم این بود که قدرت پدافندی ما در آفند بود. چون بالاخره ارتش عراق حملاتش را متوقف نمی‌کرد و به پیشروی‌هایش ادامه می‌داد. حتی ممکن بود عملیات تهاجمی انجام دهد و دوباره فاو را تصرف کند. واقعیت این است که ما با عملیات ابتکار عمل در جبهه را به دست می‌گرفتیم. در این شرایط یا باید عملیات را متوقف می‌کردیم یا باید در همین مقطع توانی که ایجاد و سازماندهی کرده بودیم را برای انجام عملیات جدید به کار می‌بردیم.

 

در این شرایط یک راه‌حل این بود که با مذاکرات سیاسی کار را جلو ببریم و از نظر سیاسی جنگ را خاتمه دهیم. که البته آن زمان برای این تصمیم معتقد بودند ما باید قدرت برتری در جبهه‌ها داشته باشیم تا در مذاکرات موفق شویم. این یک نظریه بود که ما نمی‌توانیم جنگ را از راه نظامی خاتمه دهیم ولیکن باید با ترکیب نظامی - سیاسی جنگ را خاتمه دهیم. ترکیب نظامی - سیاسی این بود که ما به جای اینکه جنگ را تا سقوط صدام ادامه دهیم جنگ را تا گرفتن یک نقطه مهم از خاک عراق ادامه دهیم و این پیروزی پشتوانه مذاکرات سیاسی شود تا جنگ را خاتمه دهیم.

 

 

این استراتژی از چه سالی برقرار بود؟

 

علایی: ببینید آقای هاشمی رفسنجانی بعد از فتح خرمشهر این استراتژی را داشت و تا آخر جنگ هم به همین پایبند بود. ایشان می‌گفت باید جنگ را خاتمه دهیم اما باید از موضع قدرت جنگ را خاتمه دهیم و برای این باید یک منطقه مهم از عراق را بگیریم و بعد با دست برتر پشت میز مذاکره خواسته‌هایمان را به دشمن تحمیل کنیم. نظریه دیگر این بود که ما می‌توانیم با قدرت نظامی باعث شکست ارتش عراق بشویم و جنگ را خاتمه دهیم.

 

 

این دیدگاه دوم بیشتر در میان نظامی‌ها حاکم بود؟

 

علایی: بله. برداشت آن‌ها از نظرات حضرت امام بود. به هر حال این دو دیدگاه وجود داشت. آقای هاشمی معتقد بود واقعیت این است که ما قدرت اینکه بتوانیم ارتش عراق را شکست دهیم نداریم. واقعیت به ما می‌گوید ما قدرتی ایجاد کنیم که بتوانیم منطقه مهمی از عراق را بگیریم و جنگ را از راه سیاسی خاتمه دهیم. جناح مقابل اما معتقد بود توان کشور در حدی هست که می‌تواند قدرتی ایجاد کند که با آن ضربه سختی به ارتش عراق زده و آن را از پا دربیاوریم.

 

در عملیات کربلای ۵ این سؤال مطرح بود که آیا عملیات را متوقف کنیم؟ که خوب در این صورت باید پاسخ می‌دادیم بعد از این چه کنیم. اگر می‌خواستیم بجنگیم دوباره باید چند ماه صبر کنیم و نیروها را سازماندهی کنیم. چون نیروهای ما داوطلب بودند و می‌رفتند. یا باید همان موقع مسئولین کشور به این نتیجه می‌رسیدند که ما از طریق نظامی قادر به تحول اساسی و معنی‌دار در جبهه‌های جنگ نیستیم و فقط مسیر دیپلماسی و مذاکره را برای خاتمه دادن به جنگ انتخاب کنیم که بالاخره این اتفاق نیفتاد. من فکر می‌کنم اگر ما می‌خواستیم این کار را انجام دهیم بعد از تصرف فاو وقت مناسبی بود. چون گرفتن فاو فقط به معنی گرفتن یک ناحیه از عراق نبود. در واقع ساحل دور اروند رود را گرفته بودیم و ادعای عراق مبنی بر اینکه می‌خواهم کل اروند رود را داشته باشم با گرفتن فاو اساسا صورت مسئله را پاک کردیم. به نظر من عملیات تصرف فاو صرفا تصرف خاک عراق نبود، بلکه عملیات انهدام ادعای عراق بود مبنی بر اینکه اروند رود را به مالکیت خود بگیرد. در عین حالی که دهانه اروند رود به طور کامل در اختیار ایران بود و مسیر عراق از مسیر اروند رود به دریا و خلیج فارس بسته شده بود عراق حاضر نبود هیچ شرطی را بپذیرد و کوتاه بیاید.

 

ما باید سناریوسازی انجام می‌دادیم مبنی بر اینکه «جنگ جنگ تا رفع فتنه» چه تفسیر عملیاتی دارد و ما تا کجا دقیقا باید بجنگیم. علاوه بر این اگر توان ما برای محقق کردن آن کافی نیست سناریوی بعدی چیست؟ به نظر من این کار به هر دلیل انجام نشد تا سناریوسازی کنیم و بگوییم ما باید با کدام سناریو جلو برویم.

 

تصور من این است که (البته این دیدگاه مربوط به الان است نه اینکه آن زمان این‌طور فکر می‌کردیم) در حالی که عملیات فاو را انجام می‌دادیم باید این سناریو را طراحی می‌کردیم که اگر در فاو موفق شدیم آن را پشتوانه یک عملیات سیاسی قرار دهیم. عملیات سیاسی خودمان را هم باید با یک طرح صلح پیش می‌بردیم. ما باید طرح صلح خودمان را در چهار بند طراحی می‌کردیم و قرار می‌گذاشتیم به محض تصرف فاو وزارت خارجه آن را به عنوان موضع رسمی ایران اعلام کند و بعد طرح را به شورای امنیت سازمان ملل ارائه می‌کرد. در این صورت ما بعد از تصرف فاو می‌توانستیم بلافاصله اعلام کنیم که ما می‌خواهیم آتش‌بس اعلام کنیم اما شرط آتش‌بس این است که اول عراق اعلام کند معاهده ۱۹۷۵ را پذیرفته است. دوم اینکه بعد از آتش‌بس اسرا مبادله شوند و سوم اینکه مذاکره کنیم برای اینکه اختلافات و مسائل جنگ را چطور حل کنیم.

 

در این صورت ما می‌توانستیم در حالی که پرچم صلح به دست گرفته بودیم عملیاتمان را هم ادامه می‌دادیم. اشکالی که در اواخر جنگ پیدا شد این بود که در حالی که به حق می‌جنگیدیم هیچ کجا از نظر سیاسی پرچم صلح را بالا نبردیم. در حالی که اگر ما با یک دست پرچم صلح را بالا می‌گرفتیم و با دست دیگر عملیات انجام می‌دادیم خیلی از سوالاتی که الان مطرح است مطرح نمی‌شد. چون عراقی‌ها به این سادگی این شروط را نمی‌پذیرفتند اما ما با این کار می‌توانستیم بهتر عمل کنیم. حتی من معتقدم این کار را می‌توانستیم بعد از فتح خرمشهر انجام دهیم.

 

کوثری: اینکه رسانه‌هایی مثل بی‌بی‌سی مدعی هستند در کربلای ۴ فرماندهان مطلع بودند که عراق کاملا از عملیات اطلاع داشته و با این وجود باز هم عملیات کردند، این دروغ محض است. مگر ما دیوانه بودیم که با وجود اینکه می‌دانستیم دشمن جلو پیشروی ما را می‌گیرد باز هم عملیات کنیم؟ این‌ها می‌دانند در سوریه و یمن و عراق از کجا ضربه می‌خورند برای همین قضیه را این‌گونه مطرح می‌کنند تا سپاه را تضعیف کنند. ما اگر یک ذره هم می‌دانستیم که دشمن از عملیات مطلع است حتما جلوی آن را می‌گرفتیم.

 

اما من چند نکته را هم در پایان سخنانم باید مطرح کنم. فرهنگ کشتار دسته‌جمعی که ۱۷۵ غواص را به شهادت رساندند الان هم وجود دارد و ما داعش را می‌بینیم. این فرهنگ برگرفته از صهیونیست‌ها و استکبار جهانی است. نکته دیگر اینکه در صبح روز یکم مهرماه ۵۹ که عراق روز قبل از آن حمله خود را آغاز کرده بود، بی‌بی‌سی فارسی مقایسه‌ای انجام داد و اعلام کرد ذخیره ارزی ایران ۸ میلیارد دلار و ذخیره ارزی عراق ۳۶ میلیارد دلار است. در پایان جنگ ما یک دلار هم بدهی نداشتیم اما عراق ۷۰ تا ۹۰ میلیارد دلار بدهی داشت که ۳۲ و نیم میلیارد دلار آن فقط بدهی به کویت بود. در طول جنگ یگان‌های سپاه فقط بیش از دو هزار تانک و نفربر از عراق غنیمت گرفتیم که یک فروند از آن‌ها را هم به ما نمی‌فروختند. سپاه نگاه مبتنی بر اقتصاد مقاومتی را همان موقع به درستی اجرا می‌کرد.

 

یکی از دلایلی که قطعنامه ۵۹۸ را به ما پیشنهاد دادند عملیات کربلای ۵ بود. چون ما نزدیک بصره رسیده بودیم و با گلوله توپ می‌توانستیم آنجا را هدف قرار دهیم. بنابراین قدرتی که ما به دنبال آن بودیم تا در مذاکرات سیاسی دست بالا را داشته باشیم در همین کربلای ۵ محقق شد.

 

 

منبع