عملیات تمرکز: سرآغازی بر بمب های ضد باند پروازی

[deserthawk 5,518]

بسم الله الرحمن الرحیم

 

ساعت حدودا هشت صبح پنجم ژوئن 1967 غرش هواپیماهای اسرائیلی بر فراز پایگاه های هوایی نوید شروع جنگی دیگر بین اعراب و رژیم صهیونیستی اسرائیل را می داد. تا هنگام ظهر دامنه حمله به پایگاه های هوایی سوری ها و اردنی ها نیز رسیده بود و در همین زمان در حدود 450 هواپیما از دارایی های اعراب از بین رفته بود و 18 پایگاه هوایی آنها نیز از کار افتاده بود. مهم نبود که جنگ چند روز دیگر طول بکشد چون برای اعراب دیگر چیزی به نام نیروی هوایی وجود نداشت و همه مقاومت های زمینی آنها در برابر ارتش اسرائیل توسط برتری مطلق هوایی سرکوب می شد. اما برای پاسخ به این سوال که چگونه اسرائیل توانست نیروی هوایی اعراب را در مدت کوتاهی از بین ببرد باید به گذشته ای نسبتا دورتر نظر انداخت.

 

بمبارن پایگاه هوایی مصری در صحرای سینا در صبح پنجم ژوئن 1967

 

از سال 1953 برای اسرائیل مشخص شده بود که نیروی هوایی این رژِم از نظر عددی در مقابل اعرابی مانند مصر، سوریه، اردن و عراق در موضع ضعف شدید قرار دارد. تنها مصر 50 درصد بیش از اسرائیل هواپیما در اختیار داشت. از سال 1960 برنامه عملیاتی ارتش اسرائیل بر این اصل بنا شده بود که در یک عملیات همزمان به تمام پایگاه های اعراب در برد هواپیماهای اسرائیلی حمله شود. مبنای اولیه این طرح نیز حملات غافلگیرانه هوایی جنگ جهانی دوم و به خصوص حمله به پرل هاربر توسط ژاپن بود. با مشخص شدن وضعیت برای فرماندهان اسرائیلی فرمانده شاخه عملیات های IAF به نام رافی هار-لو و یکی از فرماندهان برجسته نیروی هوایی به نام رافی سیورون کار برای طرح نقشه عملیات تمرکز (Operation Focus) به منظور از بین بردن پایگاه های هوایی اعراب آغاز کردند.

اساس این طرح بر پایه هم اطلاعات عمومی مانند جابجایی و فعالیت های دوره ای اسکادران های اعراب و همچنین مخصوصا بر اطلاعاتی مانند ضخامت دقیق باندهای پروازی و طراحی پایگاه ها بود که برای نقشه آنها بسیار اهمیت داشت. طراحی نقشه از سال 1963 آغاز شد و به مرور زمان و با رسیدن اطلاعات جدیدتر از منابع اطلاعاتی انسانی و شناسایی محیطی بروزرسانی می شد. عملیات تمرکز بر اساس دو ضعف عمده که در بسیاری از نیروهای هواییآن زمان وجود داشت طراحی شده بود. مورد اول عبارت بود از این نکته که همه هواپیماها در زمان های غیر پروازی بر روی زمین باز و بدون حفاظ مناسب قرار داشتند و مورد دوم نیز این بود که بین زمان های پروازی زمان زیادی طول می کشید که هواپیماها بر روی زمین قرار داشتند.

یکی از نقاط کلیدی این نقشه انهدام باندهای پروازی قبل از پرواز هواپیماهای مصری بود. محققان عملیاتی اسرائیلی از ابتدای 1964 دریافتند که  بمباران معمولی برای انهدام باند باید محل های اتصال خزشراه ها را هدف قرار دهد تا بتوان چندین خزشراه متصل به هم را از کار انداخت. با این حال آنها برای هدف قرار دادن دقیق محل اتصال خزشراه ها شانس کمی را قائل بودند.  به همین دلیل آنها این مسئله را در طرح عملیاتی گنجاندند که هر هدف باید بارها و بطور گسترده بمباران شود. این امر محتاج به کار گیری هواپیماهای بیشتری برای این کار بود. برای همین منظور تمامی هواپیماهای قابل استفاده برای این منظور در طرح این عملیات قرار گرفتند و بنا شد تا هواپیماها بعد از پایان یافتن مهمات بلافاصله به پایگاه اصلی برگشته و با تجدید مهمات و سوخت به هدف بعدی بپردازند. این امر بطور معمول تا چندین ساعت طول می کشید ولی با تمرین های بسیار این مورد به حدود 8 دقیقه رسید (برای نیروی هوایی ارتش مصر در آن زمان این مورد تا 8 ساعت نیز طول می کشید). تمرین های زیادی با خزشراه های مصنوعی و فرودگاه های دست ساخته توسط خلبانان نیروی هوایی اسرائیل انجام شد.

به دلیل آنکه گیرانداختن هواپیماهای اعراب بر روی زمین نقطه حیاتی این نقشه بود اسرائیلی ها و فرانسوی ها ( پیش از آنکه جنگ شش روزه باعث شود شارل دوگل سیاست حمایت از اسرائیل را کنار بگذارد فرانسه متحد درجه اول اسرائیل در مسائل نظامی بود) به طور همزمان و با همکاری با هم درصدد ساخت نوع جدیدی از بمب بودند که مخصوص نابودسازی باندهای پروازی پایگاه های هوایی طراحی شده بود. بعد از رهاسازی آن راکت اولیه به عنوان ترمز برای کاهش سرعت مهمات عمل می کرد تا زاویه مناسب برای نفوذ بیشتر در عمق بدست بیاید. سپس راکت دوم عمل می کرد و شش ثانیه بعد از نفود، چاشنی موجود در بمب عمل می کرد تا حداکثر خسارت به باند وارد شود. این روش از انفجار بمب های معمولی تاثیر بسیار بهتری بر روی باند داشت. صنایع نظامی اسرائیل (IMI) طرف اصلی برای ساخت این سلاح بود.

 

تصویری از یک هواپیمای Mirage III فرانسوی در حال رها کردن بمب ضد باند دوراندال

 

هواپیمای حامل این بمب های جدید باید 18 پایگاه را در مصر، شش پایگاه را در سوریه و دو پایگاه را در اردن هدف قرار می داد. به محض اینکه خزشراه از بین می رفت بقیه نیروی تهاجمی می بایست به شکار هواپیماهای روی زمین مانده به وسیله راکت ها و مسلسل های خود هواپیما می پرداخت.

در ابتدای ژوئن 1967 با بستن تنگه تیران توسط مصر به روی کشتی های اسرائیلی و خروج صلحبانان سازمان ملل از سینا اسرائیل به طور مخفی وضعیت تهاجمی به خود گرفت. در ایتدای صبح 5 ژوئن 1967 فرمان حمله بدین صورت از سرفرماندهی نیروهای اسرائیلی صادر شد: عملیات تمرکز (Moked) را اجرا کنید.

یکصدو شصت هواپیما در موج اول حمله از روی زمین برخواستند. رادارهای اردنی توانستند نیروی تهاجمی را شناسایی کنند ولی به تصور اینکه این هواپیماها متعلق به ناوگان ششم دریایی ایالات متحده در منطقه می باشند آن را نادیده گرفتند. در ساعت 7:45 صبح هواپیماهای مصری بعد از یک گشت زنی در آسمان نزدیک به مرزهای اشغالی به پایگاه خود برگشته بودند و فرود آمده بودند. خدمه تعمیر و نگهداری و خلبانان هواپیماها در حال انجام پروسه دوره ای و صرف صبحانه تا پیش از آغاز دور جدید گشت زنی ها بودند. در همین زمان اسرائیلی ها سر رسیدند و حمله را آغاز کردند. هر هواپیمایی که بمب های جدید را به باند پروازی روانه می کرد بلافاصله با دور زدن باند به شکار هواپیماهای گیرافتاده می پرداخت از بخت بد مصری ها (و یا با اطلاع اسرائیلی ها از این موضوع) سرفرماندهی مصری ها با نام فیلدمارشال عبدالحکیم عامر در آن زمان سوار بر یک هواپیمای مسافربری IL-28 قرار داشت و از ترس اینکه هواپیمای او مورد اصابت قرار گیرد استفاده از پدافند هوایی را در مسیر پروازی خود ممنوع کرده بود. هواپیمای او بعد از فرود در شرایط بمباران توسط اسرائیلی ها شناسایی شد ولی اسرائیلی ها ترجیح دادند به شکار هواپیماهای نظامی بپردازند. در طول شش ساعت بعد با از دست رفتن ده درصد از نیروی حمله کننده اسرائیلی تقریبا نیروی هوایی مصر سوریه و اردن به طور کامل نابود شد.

 

 

تصویر حمله هوایی اسرائیل به پایگاه های هوایی اعراب بعد از انهدام باندهای پروازی

 

همانطور که مردخای (موتی) هود فرمانده نیروی هوایی اسرائیل قبل از حمله بیان می کرد یک هواپیمای جت با آنکه مرگ آورترین سلاح در آسمان است ولی در روی زمین بسیار بی فایده است.

 

مردخای هود فرمانده وقت نیروی هوایی اسرائیل

 

عملیات تمرکز یک قمار موفق بزرگ بود. اسرائیلی ها تقریبا تمامی هواپیماهای خود را برای حمله اولیه در نظر گرفته بودند و تنها 12 جنگنده برای دفاع از تل اویو باقی مانده بود. این موضوع تا مدت ها به طور روشن از طرف فرماندهان ارتش برای سیاستمداران بیان نشده بود.

بمب های سوراخ کننده باند در یک نمایشگاه نظامی در سال 1971 توسط شرکت تسلیحاتی فرانسوی ماترا با نام دوراندال (Durandal) (یک شمشیر افسانه ای فرانسوی) به همگان شناسانده شدند. دوراندول با بمب هایی که در سال 1967 توسط اسرائیل استفاده شده بود تفاوت هایی داشت بطور مثال به جای استفاده از راکت برای ترمزگیری اولیه از چتر برای همین منظور استفاده شد. این یک فرضیه اشتباه است که اولین استفاده از دوراندال را در سال 1967 بدانیم چرا که تکامل آن بمب ها در سالیان بعد منجر به ساخت دوراندال معرفی شده در سال 1971 شد. دوراندال از سال 1977 برای استفاده توسط نیروی هوایی فرانسه برگزیده شد و از سال 1982 نیز توسط نیروی هوایی ایالات متحده برای جنگنده های F-111 انتخاب شد. بعد از مدتی این سلاح برای جنگنده بمب افکن F-15E مکدانل داگلاس نیز انتخاب شد و نام اختصاصی BLU-107 را بر خود گرفت و در طول عملیات طوفان صحرا نیز به طور موثری استفاده شد. 

 

بمب های دوراندال زیر بالهای F-111 (تصویر پایین) F-15E (تصویر بالا)

 

 

منابع:

http://www.tailsthroughtime.com/2016/02/operation-moked-premiere-of-anti-runway.html

https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Focus

http://america.pink/matra-durandal_2915868.html

 

جهت شادی ارواح طیبه شهدای گمنام صلوات

تمامی حقوق متعلق به نویسنده و وبسایت میلیتاری می باشد

[saeghe_1 1,528]

بسیار عالی بود ممنون

 

:rose:  :rose:

ولی جسارتا این تصویر فکر میکنم برای 

F-15E

باشه

http://gallery.military.ir/albums/userpics/10297/1-matra-durandal.jpg

[deserthawk 5,518]

بسیار عالی بود ممنون

 

:rose:  :rose:

ولی جسارتا این تصویر فکر میکنم برای 

F-15E

باشه

http://gallery.military.ir/albums/userpics/10297/1-matra-durandal.jpg

شما لطف دارید

احتمالا همین طور که شما می فرمایید هست و در متن هم تغییر داده شد (ولی شکل دریچه های ورودی هوای استرایک ایگل اندکی با این تصویر تفاوت دارد هر چند با هورنت هم شباهتی ندارد) 

[saeghe_1 1,528]

شما لطف دارید

احتمالا همین طور که شما می فرمایید هست و در متن هم تغییر داده شد (ولی شکل دریچه های ورودی هوای استرایک ایگل اندکی با این تصویر تفاوت دارد هر چند با هورنت هم شباهتی ندارد) 

در 

F-15

بودنش که شکی نیست مدلش رو کامل مطما نییستم

 

http://image.noelshack.com/fichiers/2015/13/1427458125-sans-titre.png

[bigdelimohamad9 3,137]

سال هاست که فرماندهان و استراتژیست های نهاجا هم برای غلبه بر برتری کمی و کیفی و تکنولوژیک نیروی هوایی دشمنان بالقوه منطقه ای (خصوصا اعراب خلیجی) در فکر طراحی عملیات های پیش دستانه ای برای نابودی توان هوایی دشمن بر روی زمین هستن ! که در رزمایش های متعدد جلوه هایی از این طرح ها رونمایی عمومی هم شده.

بد نیست بحث این تاپیک به سمت و سوی بررسی امکان اجرای همچین عملیاتی با توجه به مقدورات نهاجا اعم از جنگنده ها و مهمات موجود سوق پیدا کنه.

[hosm 5,921]

بسیار عالی

 

البته چند جا خوانده‌ و شنیده‌ام که اساسی ترین عنصر این پیروزی، خیانت در جبهه اعراب بود خصوصا اردن

[MOHAMMAD 6,333]

بمب ضد باند دوراندال:

 

http://www.military.ir/forums/topic/9066-%D8%A8%D9%85%D8%A8-%D8%B6%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%AF-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%84/