سامانه پدافند هوایی باور373 (1) سامانه پدافند هوایی باور373 (1)

[bigbang 1,506]

این جا به جایی کلمات اعصاب خورد کنه و اخر نفهمیدیم جمله رو از کدوم طرف باید بخونیم

[misalu2001 361]

[quote name='k_Alavi' timestamp='1350379404' post='277311']
من از االکترونیک نظامی سر در نمیارم (مثلا مقاومت در برابر شتاب/تشعشع/حرارت و سایر قضایا) ولی با قطعات نیمه معمولی off-the-shelf نمی شه رادار ساخت؟ گمونم مانعی نیست.
اما این که ما نمی تونیم مقاومت هم بسازیم حرف درستی نیست. من خودم از ترانزیستور ساخت ایران استفاده کرده ام. ایران آی سی های خیلی معمولی SSI هم میساخته...نه حالا که 20-25 سال پیش. اما خب ساختن امثال اینها الان فایده ای داره؟ نه.
[/quote]

با قطعات آف د شلف هم می شود رادار ساخت، اما چند ایراد هست:
1. در فرستنده:
مدارات تقویت کننده نهایی باید توان بسیار بالای را (هرچند به مدت بسیار کوتاه) در فرکانس بسیار بالا تحویل دهند.
ترانزیستورهای قدرت معمولی قابل استفاده در مدارات دارای پهنای باند بالاتر از 100 مگا هرتز نیستند و نهایتا پهنای باند آنها 1 گیگ است.
(یک چیزی هست به عنوان فرکانس عبور، در اینفرکانس گین جریان برابر 1 می شود و عملا ترانزیستور دیگر نمی تواند تقویت کند)
بنا بر این مجبورید از توان کم کرده و به پهنای باند بیافزایید. پس توان فرستنده محدود می شود.
2. در گیرنده:
لو نویز آمپلی فایر باید از قطعاتی استفاده کند که دمای نویزی خیلی پایین دارند و چون ترانزیستورهای معمول دمای نویزی معمول دارند در نتیجه سیگنال قوی تری برای مدار لازم است تا شناسایی موفق گردد. یعنی توان بالا لازم است.

این دو عامل در کنار هم منجر به محدود شدن شدید برد رادار ساخته شده با قطعات آف د شلف می شود.

[k_Alavi 101]

کارخونه های نظامی (سابق) روسی انواع لامپ و ترانزیستور قدرت می سازند (فکر کنم تخصص جناب چکاست اینجا!) حتی لامپ خلأ اسمال سیگنال هم میسازند. شاید چینی ها هم همین طور. البته باز چقدر بدرد می خوره نمی دونم.

[farokhkhan 775]

با سلام خدمت همه دوستان عزیز......... من اینجا تازه عضو شدم
حدودا 3 سال هست که به صورت حرفه ایی راجب سیستم های موشکی سام 2 تا سام 6 فعالیت میکنم .... دوستان سوال داشتن من در خدمتم

البته در باب این تاپیک باید عرض کنم.....اس 300 سامانه ی خوبی هست اما ما زیاد نیازی بهش نداریم..... پوشش منطقه ایی ایران شکلی هست که بیشتر سیستم های کوتاه برد
مانند سام-6 سام-3 و سام-11 بهترین نتیجه رو میده

[farokhkhan 775]

[quote name='Thundar' timestamp='1348874170' post='274532']
جناب واریور

نظرتون در مورد طول تیوب کشنده باور373 چیه من قبلا هم تو تایپکهای گذشته گفتم هرجوری حساب کنیم از اس300 بزرگتره خواستم بپرسم احتمال داره باور 373 توانی در حد اس400 داشته باشه چون بنظر میرسه
باور هم مثل اس400 از سه موشک کوتاه برد میانبرد و بلندبرد استفاده میکنه و.....از طرفی با تولید انبوه رعد اونم تو اون سطح تکنولوجی قاعدتا ایران باید پایه صنعتی و صد البته بودجه خوبی رو این کار گذاشته باشه
البته یه سوال دیگه هم دارم که بعد از جواب این سوال می پرسم
[/quote]

سلام.... اگه اجازه بدین من هم کمی راهنمایی کنم

اس 300 دارای خانواده بسار گسترده ایی است... بیش از 8 نوع اس 300 متولد شده که هرکدام به هم شبیه هستند با کمی تغییر.... باید بگم لانچر اس 400 اندازه همان اس 300 هست اما نه از لحاظ فطر
فقط از لحاظ طولی کمی بلند تر است

با دیدن یک لانچر نمیشه 100 در 100 گفت متعلق به کدام گونه اس 300 هست...... باید منتظر بقیش باشیم

[iri57 0]

[quote name='Aspahbod' timestamp='1317051556' post='200236']
چند نکته:
1:مطالب زیر تنها حاصل حدسیات نویسنده بر اساس اطلاعات کنونی وی است و هیچ دلیلی بر درست بودن قطعی آنها وجود ندارد.
2:بخشی از مطالب زیر بر اساس محاسبات نویسنده نوشته شده است. این محاسبات دقیق نیستند و فقط قرار است دیدی کلی نسبت به موضوع مورد نظر به خواننده بدهند. از کسانی که توانایی انجام دقیق چنین محاسباتی را دارند تقاضا میشود در صورت امکان در همین مقاله نظرات خود را در این مورد بنویسند.
3:در این مقاله سعی شده توانایی ایران در ساخت چنین سامانه ای بر اساس اطلاعات نسبتا قطعی بحث شود. برای مثال ممکن است ایران برد موشک هاوک را با تغییر سوخت دو برابر کرده باشد. در درستی این موضوع جای شک و تردید بسیاری است و بنابراین نویسنده این احتمال را بررسی نمیکند که ممکن است ایران موشک جدید را با استفاده از همین سوخت بسازد.
4:نویسنده در این مقاله سعی داشته که طوری احتمالات را بررسی کند که احتمال دست کم گرفته شدن توان ایران باشد. ولی احتمال دست بالا گرفته شدن آن نباشد. بنابر این احتمال آن که توان سامانه ی باور کمتر از توان سامانه های احتمالی که قرار است در این جا در مورد آن ها بحث شود، بسیار کم باشد.

[img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/Bavar.png[/img]
[color=red][b]بررسی توان ایران در ساخت سیستم دفاع هوایی موشکی مانند اس 300[/b][/color]

به قول مسئولان ایرانی از زمانی که ایرانی ها داشتند در روسیه آمورش کار با اس 300 را میدیدند و روس ها شروع به سر باز زدن از تحویل سامانه ها به ایران کردند، دستور ساخت سامانه ی مشابهی توسط مقام معظم رهبری صادر شد. این سامانه که به تازگی نام آن ،باور 373، منتشر شده قرار است جای اس 300 را که روسیه از دادن آن به ایان خودداری کرد بگیرد. بررسی توان ایران در ساخت چنین سیستمی می تواند دیدی کلی نسبت به آن چیزی که قرار است در چند سال آینده رونمایی شود را به خوانندگان این مطلب بدهد. البته ممکن است سامانه ی جدید به طور کلی با آن چه ای جا انتظار می رود فرق داشته باشد.
برای شروع بهتر است در مورد خود سامانه ی اس 300 توضیح کوتاهی بدهیم. این سامانه ی ساخت روسیه قادر به مقابله با هواپیما ها و موشک های بالستیک دشمن است و در مدل های مختلف با توانایی های مختلف عرضه می شود. با وجود این که تا کنون از اس 300 در جنگ واقعی استفاده نشده، کارشناسان غربی آن را یکی از خطرناک ترین سیستم های پدافند هوایی جهان به شمار می آورند. ایران نیز به علت ضعف نیروی هوایی نیاز به داشتن چنین سامانه ی پدافندی را احساس می کند تا بتواند در مقابل حملات احتمالی از خود محافظت کند.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/119951844.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_119951844.jpg[/img][/url]

به طور کلی خلاصه ای از خصوصیاتی که یک سامانه باید داشته باشد تا بتواند کاری که اس 300 انجام میدهد را انجام دهد به شرح زیر است:
1:برد بلند:موشک ها و رادار ها باید بیش از 100 کیلومتر (برد موشک ضد رادار هارم) باشد تا بتوانند قبل از شلیک هارم، با جنگنده ی متخاصم مقابله کنند.
2:سیستم های الکترونیکی پیشرفته: سیستم های الکترونیکی این سامانه باید به حدی مدرن باشند که در مقابل جنگ الکترونی دشمن مقاومت کنند.
3:موشک مانور پذیر:موشک های این سامانه باید مانور پذیری قابل قبولی داشته باشند تا بتوانند پا په پای هدف مانور بدهند. مانور پذیری بیشتر از 15 جی برای چنین سامانه ی مورد نیاز است.
4:موشک سریع:سرعت موشک باید به حدی باشد که بتواند به هواپیما برسد و همچنین به آن فرصت رسیدن به برد مطمئن برای شلیک موشک های ضد رادار (مانند هارم) را ندهد.
5:متحرک بودن:قابلت تحرک یکی از مهمترین قابلیت هایی است که در سیستم های پدافندی مدرن دیده می شود. سامانه های ثابت نه تنها نمیتوانند با موشک های ضد رادار مقابله کنند، بلکه موشک های کروز هم می توانند به راحتی سایت پرتاب را نابود کنند.
ما در این جا ابتدا به بحث توانایی ایران در ساخت موشکی برای این سامانه را بررسی میکنیم.

[b]ساخت موشک[/b]

الحمدلله کشور ما در زمینه ی ساخت موشک یکی از برترین های دنیاست. کشور های کمی هستند که توان ایران را در این زمینه داشته باشند. به دلیل ساده تر بودن کار با موشک های سوخت جامد برای استفاده در پدافند هوایی، و منسوخ شدن موشک های سوخت مایع در این زمینه، به احتمال زیاد موشک سامانه ی باور از نوع سوخت جامد خواهد بود. در ایران از قدیم چندین موشک سوخت جامد ساخته می شده. از جمله ی آنها سری نازعات و زلزال است. یکی از مهمترین دستاورد های ساخت این موشک ها نه خود آنها (که بسیار نادقیق اند)، بلکه موتور آنهاست. ایران می تواند از موتور این سری از موشک ها عینا برای ساخت سامانه ی باور استفاده کند و با این کار هزینه ی تحقیقات و تولید را کم نماید.
البته شکی نیست که ایران می تواند با ارتقای این موتور ها و افزایش تکنولوژی آنها با استفاده از دانشی که بعد از ساخت آنها به دست آورده (برای مثال زلزال و نازعات احتمالا در اواخر سال های جنگ ساخته شده اند و ایران از آن زمان تا کنون پیشرفت زیادی کرده) توان آنها را افزایش دهد. ولی به علت نامشخص بودن میزان توان ایران در این زمینه ترجیح می دهم در این مورد بحثی نکنم. بنابراین فعلا تنها در مورد استفاده ی مستقیم از موتور موشک های قبلی بحث می کنیم.
اما مسئله ی مهم این است که اگر ایران یکی از موشک های زمین به زمین خود مانند زالزال را به موشک ضد هوایی تبدیل کند، چه تغییراتی باید روی آن اعمال کند و قابلیت های موشک چه می شود؟
1:برد موشک پس از تبدیل کمتر از نصف برد موشک قبل از آن خواهد بود. چرا که در حالت عادی موشک های زمین به زمین تا نصفه ی زمین تمام سوخت خود را مصرف میکنند و پس از آن فقط مرحله ی سقوط آزاد را داریم. قابلیت های موشک های ضد هوایی پس از اتمام سوخت بسیار کم است. پس برد موثر موشک در این حالت تقریبا نصف برد قبلی می باشد که تا زمانی است که موشک هنوز دارای سوخت است و موتور کار میکند. بحث تغییر مسیر های هنگام پرواز نیز مطرح است. چون هواپیمای دشمن قاعدتا یک جا ثابت نیست. این تغییر مسیر ها نیز باعث تلف شدن انرژی و در نتیجه کاهش برد می شوند. از این دو نتیجه گیری می شود که برد موشک زمین به هوا کمتر از نصف برد همان موشک از نوع زمین به زمین است. این مطلب به طور شماتیک در شکل مقابل به نمایش در آمده.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Diagram1.PNG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Diagram1.PNG[/img][/url]

:برای این که موشک بتواند به سمت هدف حرکت کند مطمئنا نیاز به راهی برای تغییر مسیر خودش دارد. این کار میتواند به وسیله ی تغییر مسیر گاز های خروجی به وسیله ی جت وین صورت بگیرد. اما این روش بسیار هزینه بر است و توانایی ایران در ساخت جت وین ها قطعی نیست. اما راه دوم که مختص موشک های زمین به هوا است استفاده از بالچه های متحرک است. این روش که در اکثر موشک های ضد هوایی استفاده میشود به نسبت ارزان است و ایران نیز تجربه ی کار با آنها را به علت کار با موشک هاوک داراست. برای همین در تصاویری که من از موشک های مورد بحث این جا ایجاد می کنم از بال هایی شبیه بال های موشک شاهین (هاوک) روی آن ها استفاده می کنم.
خوشبختانه راهی نسبتا دقیق برای محاسبه ی تغییر برد موشک های زمین به زمین در صورتی که به موشک زمین به هوا تبدیل شوند وجود دارد. من سعی کردم مطلبی در این زمینه در اینترنت پیدا کنم که متاسفانه به نتیجه ای نرسیدم. ولی نکته ای که به ذهنم آمد این بود که به دنبال موشک هایی بگردم که در دو نمونه ی زمین به زمین و زمین به هوا وجود دارند. تنها موشک هایی که با این خاصیت پیدا کردم موشک استاندارد (که میتواند به عنوان موشک ضد کشتی هم استفاده شود) و موشک سام 2 روسی بود. برد موشک استاندارد زمانی که برای عملیات ضد کشتی مورد استفاده قرار میگیرد در دسترس من نبود. ولی مشخصات موشک سام 2 و نمونه های زمین به زمین آن در اینترنت موجود است. برد نهایی موشک صیاد (نمونه ی ایرانی سام 2) در نمونه ی زمین هوا 60 کیلومتر و برد نمونه ی زمین به زمین آن یعنی تندر 69، 150 کیلومتر است. گرچه ممکن است این روش درست نباشد (که احتمالا نیست)، مجبوریم به علت نبود اطلاعات دیگر هنگام محاسبه از همین نسبت ها استفاده کنیم و برد موشک زمین به هوای تولید شده از موشک زمین به زمین را 60/150 یعنی 0.4 برد اولیه ی آن در نظر بگیریم.
حال به سراغ حدس زدن در مورد خود موشک ها میرویم. در این جا من برای سهولت موشک ها را به ترتیب باور 1، باور 2 و ... مینامم. این نامگذاری هیچ ارتباطی با نام موشک های سامانه ی باور ندارد.
[b]باور 1[/b]
باور 1 را بر پایه ی موشک نازعات 6 در نظر میگیریم. میخ واهیم بدانیم در صورتی که ایران با استفاده از موتور موشک نازعات 6 اقدام به ساخت موشک پدافند هوایی کند، نتیجه ی حاصل چه خصوصاتی خواهد داشت؟
خوشبختانه مشخصات موشک نازعات در سایت صادرات تسلیحات ایران (مدلکس) موجود است. با هم نگاهی به آنهایی که برای ما مهم اند می اندازیم.
نام موشک:نازعات 6
طول: 6290 میلیمتر
قطر:354 میلیمتر
وزن کلاهک:130 کیلوگرم
وزن موشک:960 کیلوگرم *(نکته: معلوم نیست منظور از وزن موشک وزن آن با احتساب کلاهک باشد یا بدون آن. به نظر میرسد مورد اول درست تر است. اما ممکن است مورد دوم نیز درست باشد)
حداکثر برد:100 کیلومتر
موشکی که بر پایه ی موشک نازعات 6 ساخته شود از موشک اس 300 کوچکتر است(طول اس 300 حدود 7 متر و قطرش 453 میلیمتر است) و با این وضعیت احتمالا 0.4*100 کیلومتر برد خواهد داشت که می شود 40 کیلومتر. این میزان برد تقریبا هم اندازه ی برد موشک هاوک است که از موشک نازعات قدری کوتاه تر و قدرتی قطور تر است. بنابراین به هیچ وجه نیازی به ساخت چنین موشکی نیست. البته با توجه به فیلم های برخاست موشک نازعات و هاوک باید گفت که موشک نازعات بسیار سریع تر است و میتواند جایگزینی برای هاوک باشد (که سرعت کمتری دارد). اما به نظر نویسنده ارتقای موشک هاوک به صرفه تر از ساخت موشکی کاملا جدید از روی نازعات 6 است. تصویر زیر موشک باور 1 را کنار موشک اس 300 نشان میدهد.
[b]باور 2[/b]
مانند باور 1، باور 2 نیز بر پایه ی موشک نازعات است. اما این دفعه نازعات 10. خصوصیات این موشک را در زیر میبینیم:
نام موشک:نازعات 10
طول: 8020 میلیمتر
قطر: 457 میلیمتر
وزن کلاهک:230 کیلوگرم
وزن موشک:1830 کیلوگرم
حداکثر برد:130 کیلومتر
موشکی بر پایه ی نازعات 10 از نظر قطر تقریبا هم اندازه ی اس 300 و ازنظر ارتفاع حدود 1 متر بزرگتر خواهد بود. برد باور 2 را حساب می کنیم: 130*0.4 که میشود 52 کیلومتر. خوب. برد باور 2 تنها از برد اولین نسخه ی اس 300 که 48 کیلومتر بود بیشتر است. از آن جایی که باور 2 کمی از اس 300 بزرگتر است آن 4 کیلومتر هم توجیه می شود. البته باید در نظر داشت که کلاهک نازعات 10 100 کیلوگرم از کلاهک اس 300 سنگین تر است. برای نابودی یک هواپیما نیازی به کلاهک های خیلی سنگین نیست (چون همان طور که همه میدانیم هواپیما بسیار آسیب پذیر است) به علت کمبود اطلاعات نمیتوان نظر قطعی در مورد افزایش برد داد. ولی به نظر من شاید بتوان برد موشک را با کاهش وزن کلاهک حدود 8-10 کیلومتر افزایش داد (البته این نظر شخصی من است و جنبه ی علمی ندارد) . به هر حال این موشک با وجود آن که از باور 1 قابلیت بیشتری دارد باز هم نمیتواند حتی نزدیک به اس 300 های جدید عمل کند.
این موضوع تفاوت کشوری که 60 سال است موشک می سازد را با کشوری که تنها 24 سال است که به این کار پرداخته نشان می دهد. البته هیچ شکی نیست که ایران میتواند با ارتقای موتور موشک نازعات، برد آن را افزایش دهد. اما احتمالا باز هم نمی تواند برد باور 2 را به 100 کیلومتر برساند. دقت کنید که موشک نازعات تقریبا هم اندازه ی موشک اس 300 است.
با این وضعیت اگر می خواهیم به برد های بیشتر دست پیدا کنیم باید به روش چینی ها عمل کنیم. چینی ها ابتدا برای سامانه ی HQ-9 خود موشکی با ابعاد به مراتب بیشتر از موشک های اس 300 ساختند. تکنولوژی موشکی آنها در آن زمان تقریبا مانند تکنولوژی موشکی سوخت جامد ایران در زمان حال بود. این به این معنیست که ایران می تواند به فکر موشک های بزرگتری باشد که بردی معادل موشک های جدید اس 300 دارند. پس بهتر است نازعات را رها کرده و به بررسی موشک زلزال بپردازیم.
متاسفانه اطلاعات دقیقی در مورد موشک های زلزال 1 و 2 وجود ندارد. سایت گلوبال اعداد و ارقامی ارائه میکند ولی این سایت اصلا قابل اطمینان نیست و همچنین اعداد و ارقام گلوبال در مورد موشک های نازعات، زلزال 3، زلزال 3 بی و فاتح 110 با مشخصات آن ها در سایت مدلکس به طور کلی متفاوت اند. برای مثال موشک نازعات 10 موشکی با برد 150 کیلومتر معرفی ولی برد موشک زلزال 1 120 کیلومتر اعلام شده است. بنابراین من مانند مقاله ی "نگاهی بر توانایی موشکی سوخت جامد ایران" این موشک ها را بررسی نمی کنم.
پس ما از موشک زلزال 3 شروع می کنیم:
[b]باور 3[/b]
اگر زلزال 3 را به یک موشک زمین به هوا تبدیل کنیم چه می شود؟ پاسخ احتمالا این جاست. ولی اول بهتر است مشخصات زلزال 3 را بررسی کنیم:
نام موشک:زلزال 3
طول: 9600 میلیمتر
قطر: 616 میلیمتر
وزن کلاهک:900 کیلوگرم
وزن موشک: 3870 کیلوگرم
حداکثر برد:200 کیلومتر
اگر 0.4 برد را حساب کنیم به عدد 80 کیلومتر می رسیم. خوب این خیلی امید وار کننده است. مخصوصا این که میدانیم ایران می تواند موشک را ارتقا دهد. ولی به دلیلی در مورد وزن کلاهک زلزال 3 بحث نمیکنم و یکراست به سراغ موشک زلزال 3 بی میروم.
[b]باور 4[/b]
تا این جا هر بار ما با موشکی با موتوری متفاوت با موتور موشک های قبلی طرف بودیم. وقتش است که با موشکی آشنا شویم که موتور آن موتور موشک زلزال 3 است. ولی خصوصیات آن نه. مشخصات زلزال 3 بی را می خوانیم:

نام موشک:زلزال 3 بی
طول: 9000 میلیمتر
قطر: 616 میلیمتر
وزن کلاهک:600 کیلوگرم
وزن موشک: 3600 کیلوگرم
حداکثر برد:250 کیلومتر
فکر کنم همه متوجه تفاوت اصلی این موشک با موشک زلزال 3 شدند. بله. وزن کلاهک به جای 900 کیلوگرم، 600 کیلوگرم است و برد آن 250 کیلومتر شده. اگر حساب کنیم میبینیم که برد موشک باور 4 ،100 کیلومتر است. به نظر می رسد بلاخره به نتیجه رسیده ایم. محاسبه ی اسن که اگر کلاهک 200 کیلوگرم باشد برد چه تغییری میکند کار ساده ای نیست. ولی با یک تقریب مطمئن میتوان گفت شاید حدود 20 کیلومتر به برد موشک زمین به هوای حاصل اضافه شود. یعنی 120 کیلومتر. خدا را شکر بلاخره به یک موشک رسیدیم که حداقل برد خوبی داشته باشد. این را هم مد نظر داشته باشید که ایران توانایی ارتقای برد را دارد.
ولی باز هم 120 کیلومتر برای مقابله با تحدیدی که با آن مواجهیم کافی نیست. وقتی کاری که چینی ها برای ساخت اچ کیو 9 انجام میدادند را بررسی میکردم به مطلب جالبی رسیدم. آن ها ابتدا موشکی دو مرحله ای که قطر مرحله ی اول 700 میلیمتر و قطر مرحله ی دوم 450 میلیمتر بود ساخته بودند. ایران با ساخت موشک های صیاد، سجیل و سفیر نشان داده که می تواند موشک های چند مرحله ای بسازد. به این نتیجه رسیدم که شاید بهتر باشد این احتمال که ایران چنین کاری برای ساخت باور 375 انجام دهد را در نظر بگیرم. از این جا به بعد بیشتر از حدس و گمان استفاده شده. بنابراین ممکن است اعداد و ارقامی که ارائه میکنم بسیار دور از واقعیت باشند.
[b]باور 5[/b]
اگر بخواهیم موشکی دو مرحله ای مانند آن چه که گفته شد بسازید چه کار می کنید؟ اولین ایده ای که به ذهن من یکی رسید سوار کردن نازعات 10 روی زلزال 3 بود. برای این که تاثیر افزایش وزن را روی برد موشک ببینم از جدول و نمودار زیر استفاده کردم.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Chart.PNG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Chart.PNG[/img][/url]
[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Chart2.PNG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Chart2.PNG[/img][/url]

طرز محاسبه ی من به این صورت بود که ابتدا تفاوت وزن زلزال 3 و زلزال 3 بی را کلا بر اثر تفاوت وزن کلاهک ها در نظر گرفتم. طول * قطر * قطر را ضریبی از انرژی ذخیره شده در موشک در نظر گرفتم. برد * وزن موشک را هم انرژی مصرفی. باید طوری بین انرژی مصرفی و انرژی موشک رابطه برقرار می کردم. برای همین دومین مقدار را بر اولی تقسیم کردم. این میزان برای موشک زلزال 3 بی که کلاهک سبکتری داشت بیشتر از موشک زلزال 3 عادی بود. پس اگر ما کلاهک موشک زلزال 3 عادی را با خود موشک نازعات 10 (به عبارتی دیگر، موشک باور 3) عوض کنیم، عدد به دست آمده باید کمتر از ااین عدد برای زلزال 3 باشد. (ستون دوم از سمت راست را در جدول ببینید). بعد از چند باز سعی و خطا به عدد 115 کیلومتر برد (در حالت زمین به زمین) رسیدم. این عدد برابر 46 کیلومتر زمین به هواست. باید این را در نظر داشت که روش من برای محاسبه ی 115 کیلومتر بسیار نادقیق بود و من سعی کردم حداقل برد را محاسبه کنم. برد در مرحله ی آخر می تواند تا 140 کیلومتر هم پیش برود که مقادل 56 کیلومتر زمنی به هواست. اما در این زمان مرحله ی اول موشک نازعات 10 را به ارتفاع خوبی رسانده است. بنابراین دیگر برد موشک نازعات 10 48 کیلومتر نخواهد بود. بلکه مقدار کمی کمتر از 130 کیلومتر اولیه ی خود خواهد بود. برای این که به قولی کار از محکم کاری عیب نکند این برد را بین 100 تا 120 کیلومتر در نظر میگیریم. نتیجه این که برد موشک حاصل در بدترین حالت 100+46 کیلومتر و در بهترین حالت 120+56 کیلومتر می شود. یعنی برد موشک ما بین 146 تا 176 کیلومر خواهد بود. در صورتی که کلاهک نازعات 10 (مرحله ی دوم) را به 130 کیلوگرم کاهش دهیم و آن 10 کیلومرت را نیز به برد اضافه کنیم، این بازه به 146 تا 186 کیلومتر تغییر می کند.نکته ی مهم این که 10 کیلومتر در حالت زمین به هوا بود. نه زمین به زمین. یعنی در حالت ها به هوا احتمالا حدود 20-25 کیلومتر اضافه می شود. بنابر این بازه ی نهایی را می توان به این صورت در نظر گرفت:
146-201 کیلومتر
رسیدن به این برد با موشکی به طول تقریبا 16 متر (کلاهک زلزال رو 1 متر در نظر گرفتم و نازعات هم 8 متره) امکانپذیر است.
خوب شد. نه؟ البته من بعد از محاسبه ی این برد به این فکر افتادم که برد موشکی را حساب کنم که از نازعات 6 برای مرحله ی دوم استفاده میکند. چرا؟ برای این که وزن نازعات 6 تقریبا همون 900 کیلوگرم وزن کلاهک زلزال است. به این معنی که عددی که به دست می آوریم دقیق تر خواهد بود.
[b]باور 6[/b]
ببینیم بعد از استفاده از نازعات 6 به چه بردی میرسیم. وزن نازعات 6، 960 کیلوگرم است و فقط کمی از وزن کلاهک زلزال 3 سنگین تر است. من برای اطمینان برد نهایی زمین به زمین چنین موشکی رو 180 کیلومتر در نظر گرفتم. که میشود 72 کیلومتر زمین به هوا. حالا 80-90 کیلومتر نازعات 6 حرکت میکنه. بنابراین برد آخر بین این دو عدد خواهد بود:
152-170
دقت کنید که بازه ی ما کوچک تر است. طول موشک این دفعه 14 متر است که خود یک نقطه ی قوت محسوب می شود.
فعلا که به نظر میرسد مشکل موشک حل شده باشد. ولی من نظر دیگری دارم. طول 16 متر خیلی زیاد است. بهتر است که فکری به حال آن شود. موشک قدر 110 احتمالا همین قدر طول دارد و حمل آن سخت است. وقتی به تلاش چینی ها برای ساخت اچ کیو 9 فکر میکردم به یک نکته ای دقیق شدم. مرحله ی اول 700 میلیمتر قطر دارد. چرا که نه؟ چرا مثل قبل که موشک نازعات و زلزال را مرتب بزرگ میکردیم، باز هم این کار را نکنیم؟ قطر موشک را به 700 میلیمتر میرسانیم. مشکل دو مرحله ای بودن هم حل می شود.
باور 7
اول من مشخصات موشک خیالی زلزال 4 را که مثلا نسل بعدی خانوده ی زلزال است می نویسم. بیشتر مشخصات با استفاده از دنباله ها به دست آمده اند.
نام: زلزال 4
طول:11280 میلیمتر
قطر:700 میلیمتر
وزن کلاهک:1500 کیلوگرم
وزن کل: 5300 کیلوگرم
برد:طبق جدول و نمودار محاسبه شده. 300 کیلومتر
برد زمین به هوای این موشک میشود 120 کیلومتر. با کاهش وزن کلاهک به 200-300 کیلوگرم شاید به 160 کیلومتر هم برسد. این موشک به علت یک مرحله ای بودن ارزان است، طولش هم نسبتا خوب می باشد. تنها مشکلش این است که باید موتور آن طراحی مجدد و تولید بشود که زمان میبرد.
اما حالا که در مورد چنین موشکی بحث کردیم، چرا مانند قبل نمونه ی دو مرحله ای آن را نسازیم؟
[b]باور 8[/b]
اگر موشک نازعات 10 را به عنوان مرحله ی دوم زلزال 4 در نظر بگیریم به چه چیزی میرسیم؟
من مانند روش قبل از طریق جدول و نمودار عمل کردم. برد نهایی مرحله ی اول 200 کیلومتر محاسبه شده که در حالت زمین به هوا می شود 80 کیلومتر. مانند قبل برد میتواند تا 90 کیلومتر هم افزایش داشته باشد. اگر مانند قبل برد موشک نازعات را حساب کنبم برد موشک باور 8 چیزی بین این دو عدد میشود.
180-250 کیلومتر.
موشکی با چنین بردی نه تنها میتواند با هواپیما های دشمن مقابله کند، بلکه می تواند تا حدی جلوی موشک های بالستیک را هم بگیرد. لازم به ذکر است که سرعت موشک های نازعات و زلزال بالاست. بنابراین موشک هایی که در بالا گفته شدند از نظر سرعت مشکلی ندارند. این که قدرت مانورپذیریشان بالا باشد بستگی به طراحی آن ها دارد. به نظر من ایران توانایی طراحی موشکی با قدرت مانور پذیری بالا را دارد.
حال میخواهم در مورد موشکی با کاربری متفاوت بحث کنم. همه ی ما احتمالا ناوچه جماران را می شناسیم. یکی از نقاظ ضعف این ناو، پدافند هوایی آن است. گر چه ایران توان ساخت موشک اچ کیو 7 چینی (که خود کپی کرواتل فرانسوی است) را با نام شهاب ثاقب دارد، ولی منابعی خبر از مشکل در تولید پرتابگر آن می دهند (البته صحت این مطلب هنوز معلوم نیست). به علاوه، برد این سامانه بسیار کم است (حدود 15 کیلومتر در جدید ترین مدل چینی. مدل ایرانی شاید تنها 10 کیلومتر برد داشته باشد). سرعت آن نیز برای انهدام موشک های ضد کشتی جدید کافی نیست. شاید بهتر است ایران یک موشک کوچک نیز برای دفاع از ناوچه ی ولایت (موج 2) و حتی مقابله با موشک های کروز سطح به سطح زمینی بسازد. برای همین با وجود این که این مقاله در باره ی ساخت موشکی هماند اس 300 است، استثنائا در باره ی ساخت موشکی کوچک مانند شهاب ثاقب نیز بحث می کنیم.
[b]باور 9[/b]
برای حدس قابلیت های باور 9 از مشخصات موشک های دیگر موجود در دنیا نیز کمک میگیریم. من برای این موشک 3 حالت مختلف در نظر گرفتم. مشخصات آنها در جدول زیر مشاهده می شود.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Chart3.PNG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Chart3.PNG[/img][/url]

این موشک ها به اندازه ی کافی کوچک هستند تا بتوانند روی کشتی ها نصب شوند. به غیر از این برد آن ها به ترتیب 24، 14 و 20 کیلومتر است. البته نکته ی مهم این است که معلوم نیست موشک نازعات بیش از این قابلیت کوچک شدن را داشته باشد یا نه. اما با این وضعیت اگر موشک باور 9 ساخته شود نه تنها می تواند به عنوان موشک دفاع نقطه ای کشتی ها مورد استفاده قرار گیرد، بلکه می تواند محافظ سایت های پدافند زمینی ایران نیز باشد.
اگر برای ساخت این موشک از روش مهندسی معکوس روی موشک تور ام 1 استفاده شود و تکنولوژی قسمت های حساس مانند رادار و سیستم های الکترونیکی به دست ایران بیفتد، باور 9 میتواند به عنوان جایگزینی برای تور ام 1 در نظر گرفته شود. البته باید دید ایران واقعا می خواهد چنین موشکی بسازد یا نه.
حال که بحث موشک ها به اتمام رسید، به بحث لانچر و متحرک سازی میپردازیم.

[b]لانچر متحرک[/b]
تفاوت سامانه های پدافندی قدیمی مانند سام 2، سام 5، هاوک و ... با سامانه های پیشرفته مانند اس 300، اچ کیو 9، تور ام 1 و ... تنها در سیستم های الکترونیکی یا قدرت موشک آنها نیست. قابلیت تحرک به علت افزایش بقاپذیری یک سامانه ی پدافندی بسیار موثر است. امروزه موشک های ضد رادار از برد زیاد و با استفاده از حافظه ی رایانه ای خود به راحتی یک رادار پدافندی ثابت را منهدم میکنند و موشک های کروز عادی مانند توماهاوک می توانند هر لانچر ثابتی را نابود کنند. دلیل این که صرب ها توانستند نیروهای زمینیشان را تا حد زیادی از گزند جنگنده های ناتو در امان نگاه دارند فقط استفاده ی درست از هدف های دیکوی نبود و خاصیت تحرک سامانه های پدافندی آنها در این زمینه بسیار موثر عمل کرد. همچنین دلیل شکست پدافند های عراق و لیبی از امریکا و ناتو، لانچر های ثابت موشک و استفاده نکردن از خاصیت تحرک بقیه ی سامانه های ضد هوایی آن ها بود.
در این که ایران توانایی ساخت یک لانچر متحرک موشک های ضد هوایی را دارد هیچ شکی نیست. همان طور که در ادامه به بررسی این توانایی خواهیم پرداخت. اما متاسفانه تا به حال شاهد انجام تغییرات گسترده در این زمینه نبوده ایم و تنها وعده های مسئولان در این زمینه شنیده شده است.
گرچه ساخت لانچر متحرک به راحتی نصب لانچر ثابت موشک روی یک کامیون نیست، اما این کار دیگر به اندازه ی ساخت لانچر موشک های بالستیک میان برد مانند شهاب 3 سخت نیست.
مهمترین قسمت یک لانچر متحرک، کامیون کشنده ی آن است که نیروی لازم را برای حرکت تامین می کند. کشنده های خوب موجود در ایران که می توانند برای این کار مورد استفاده قرار بگیرند عبارت اند از:
1:کشنده ی بنز 1843 LS/3600 با قدرت موتور 428 اسب بخار. ساخت شرکت ایرانخودرو دیزل. از این کشنده در لانچر شهاب 3 نیز استفاده شده.
2:کشنده ی ولوو FH440 شش چرخه. با قدرت موتور 440 اسب بخار. این کشنده در شرکت سایپا دیزل تولید می شود.
3:ساخت یک کشنده بر پایه ی یکی از این دو در وزارت دفاع. این کار دو نقطه ی قوت دارد. یکی این که باعث ناکامی کشور های دیگر از شناخت کلی کشنده ی لانچر و کاهش حساسیت آنها نسبت به فروش کامیون به ایران می شود. دوم این که وزارت دفاع می تواند با باز کردن یکی از کشنده های بالا و استفاده از اجزای مهم آن مثل موتور و سیستم تعلیق، با تغییر یا تقویت تعدادی از قطعات مانند شاسی باعث شود کشنده برای ماموریت خود کاملا آماده شود. نقطه ی ضعف این مورد هزینه ی بیشتری است که صرف انجام تغییرات می شود.
4:ساخت یک کشنده ی سر هم مانند کشنده ی موشک اسکاد یا اس 300. این کار سبب می شود کشنده قابلیت حرکت در خارج جاده را نیز پیدا کند. در این صورت به بقاپذیری کل سیستم کمک شایانی می شود. وزارت دفاع می تواند از اجزای کامیون ها و کشنده های موجود در داخل کشور برای کم کردن هزینه استفاده کند (برای مثال با استفاده از موتور کامیون ولوو). این روش گران ترین ولی بهترین انتخاب ممکن است.
عرض کشنده های یاد شده در بالا بیشتر از 2.3 متر است. بنابراین حتی در صورت این که وزارت دفاع گزینه های یک یا 2 را انتخاب کند ما می توانیم حداقل عرض کشنده و در نتیجه لانچر را داشه باشیم.
مسئله ی دیگر در این زمینه استفاده از تیوب یا جعبه برای موشک هاست. استفاده از تیوب و جعبه از دو نظر بهتر است. یکی این که از موشک در مقابل عوامل بیرونی محافظت می کنند. دوم این که زمان لود موشک کمتر می شود. چون میتوان موشک ها را ا قبل درون تیوب یا جعبه داشت و پس از شلیک تنها آن را با تیوب پر تعویض کرد. جعبه ها اگر خوب ساخته شوند میتوانند جای کمتری را نیز اشغال کنند. در عوض تیوب ها را می توان به اشکال مختلف روی هم سوار کرد و تعویض آنها نیز راحت تر است.
ایران به طور قطع می تواند جعبه ها را بسازد. چرا که از آن ها در لانچر موشک نور استفاده می کند. می توانیم تصور کنیم قابلیت ساخت تیوب را هم دارد. البته ممکن است برای کم کردن هزینه ها از هیچ یک از این ها استفاده نشود.
موردی که در موقع استفاده از لانچر های تیوبی یا جعبه ای پیش می آید بحث گاز های خروجی موشک است. اگر موشک پیش از خروج از محفظه روشن شود گاز های خروجی میتوانند مدت زیادی در آن بمانند و آن را خراب یا حتی ذوب کنند. در دنیا برای جلوگیری از این اتفاق یا محفظه را به قدری قوی میسازند که برای آن مشکلی پیش نیاید و همچنین با قرار دادن راه های خروجی اضافی جلوی انباشته شدن بیش از حد گاز ها در آن را میگرند (لانچ گرم) یا این که قبل از روشن شدن موتور موشک آن را به بیرون پرتاب می کنند. به این مورد در اصطلاح لانچ سرد (کولد لانچ) میگویند.
در این که ایران توان انجام هر کدام از این دو را دارد جای بحث است. تنها موشک کولد لانچی که در ایران یافت میشود تور ام 1 است. دمای گاز های خروجی موتور های موشک های یاد شده در بالا معلوم نیست و بنابر این نمیتوان در مورد توان ایران در ساخت سامانه ی لانچ گرم نیز نظر داد. اما به نظر من میتوان از روشی که پاکستانی ها در لانچر موشک کروز بابر خود استفاده کردند، بهره برد. دیواره های کناری محفظه ی جعبه ای آن ها برداشته شده و تنها اسکلت آن باقی مانده. در این صورت گاز های خروجی به سرعت پخش میشوند.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/800px-Babar_Cruise_Missle_at_Ideas_2008.JPG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_800px-Babar_Cruise_Missle_at_Ideas_2008.JPG[/img][/url]

حال به بررسی لانچر تک تک موشک های ذکر شده طبق شکل زیر در بالا میپردازیم.
برای هر موشک 2 حالت در نظر گرفته شده است. یکی حالتی که موشک ها روی هم سوار شده باشند و دیگری حالتی که چنین نباشد. شکل زیر بسیار تقریبی کشیده شده و دقیق نیست. محفظه ها در شکل مقابل تیوب در نظر گرفته شده اند. لازم به ذکر است که محفظه های جعبه ای می توانند حالت 2 باور 1 را به 4 محفظه، حالت 1 آن را به 7 محفظه، حالت 2 باور 2 را به 3 محفظه، حالت 1 آن را به 5، و حالت 1 باور های 4و5و6و7و8 را به 4 محفظه افزایش دهد که به علت حجیم شدن مقاله از رسم آن ها خودداری کردم.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Tube.PNG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Tube.PNG[/img][/url]

البته با توجه به این که موشک نور و انواع مختلفش دارای بالک های جمع شونده هستند، می توان امیدوار بود ایران نیز از این روش برای کم کردن حجم موشک درون محفظه استفاده کند.
یک مورد دیگر در این زمینه لانچر عمودی است. این روش مزیت مهمی دارد و آن عدم نیزا لانچر به چرخش هنگام شلیک موشک است. گر چه این روش برد موشک را تا حدی کم میکند، ولی توانایی واکنش سریع پدافند را افزایش میدهد. تنها موشک عمود پرتاب ضد هوایی که وجودش در ایران اثبات شده تور ام 1 است. با این وضعیت تلاش برای به دست آوردن تکنولوژی تور ام 1 از طریق مهندسی معکوس باید در یکی از اولویت های کار وزارت دفاع قرار بگیرد. چرا که این سامانه ی مدرن می تواند تجربیاتی ارزشمند را به مهندسان ایرانی هدیه بدهد.
یک سامانه ی پدافند هوایی تا زمانی که رادار و تجهیزات الکترونیکی آن نباشند، هیچ چیزی جز یک موشک بی مصرف نیست. این قسمت چالش برانگیزترین موردی است که در این مقاله در مورد آن صحبت میشود.
[b]الکترونیک و رادار[/b]
موشک ضد هوایی پس از شلیک با استفاده از رادار خود یا رادار اصلی پدافند به سمت هدف میرود. سامانه های الکترونیکی در هدایت، پایدار ماندن و خیلی عملیات های دیگر حیاتی اند. وقتش است که در مورد توانایی ایران در این زمینه صحبت کنیم.
مشکل اینجاست که در این زمینه ایران تنها به تازگی پیشرفت کرده و متاسفانه یا خوشبختانه اطلاعات ما در مورد دستاورد های جدید ایران به مراتب کمتر از دستاورد های قدیمیست. اما با اطلاعات پراکنده و مقایسه ی تصویری میتوان حدس هایی در این زمینه زد.
نکته ی اول الکترونیکی بودن این سامانه است. توانایی ایران در این زمینه روشن و واضح است. ایران می تواند این سیستم را الکترونی بسازد. چرا که سامانه ی مرصاد طبق گفته ی مسئولین تمام الکترونیکی است و عکس ها هم این را تایید میکنند. پس بحث در این مورد همین جا خاتمه میابد.
نکته ی دوم توانایی راداری ایران است. ابتدا ما در مورد رادار خود موشک بحث میکنیم. این طور که به نظر می رسد ایران توانایی ساخت راداری کوچک برای موشکهای شاهین و شلمچه را دارد. طبق گفته ی خود مسئولین این موشک های هدایت نیمه اکتیو دارند و رادار سامانه ی پدافندی باید هواپیمای دشمن را "روشن" کند تا موشک بتواند آن را پیدا کند. این روش قدیمیست و باعث میشود در صورت قطع امواج رادار (مثلا به علت شناسایی موشک ضد رادار) موشک پدافندی ما منحرف شود. راه حل این است که رادار خود موشک توانایی فرستادن امواج را داشته باشد و از امواج رادار پدافندی و دستور های آن تنها جنبه ی کمکی داشته باشند. به نظر من ایران میتواند با هزینه کردن در این بخش، رادار مورد نظر را بسازد. چرا که توانایی الکترونیک ایران در کل بی نظیر است و تنها مشکل درست استفاده نکردن از استعداد ها در این زمینه است.
ایران در زمینه ی ساخت رادار های آرایه ی فازی پیشرفت خوبی داشته و یک نمونه از آن در نمایشگاه دستاورد های نیرو های مسلح دیده شده. به علاوه رادار ناوچه ی موج 2 قرار است از نوع آرایه ی فازی باشد. ابران می تواند از کمک های مخفی چین نیز در این زمینه بهره گیرد.
مشکلی که رادار های روی موشک ها خواهند داشت، برد کم آنهاست. رادار این موشک ها به علت کوچکی قدرت چندانی ندارد و در برد ها زیاد کارساز نیست.
اما موشک فقط با رادار هدایت نمیشود. می توان موشک را به جستجوگر حرارتی مجهز کرد. گرچه استفاده ی همزمان از این دو به نظر من ممکن نیست (جستجوگر مجبور است جلوی رادار را بگیرد یا در مکانی دیگر در کناره ها قرار بگیرد که هم آیرودینامیک موشک به هم می خورد هم دامنه ی دید آن کم میشود). ولی شاید بتوان تعدادی موشک با جستجوگر حرارتی تولید کرد تا در صورت جم شدن رادار موشک های هدایت راداری، از این نوع موشک استفاده کرد.
در کل موشک باور بهتر است قسمتی از مسیر را به صورت مستقیم با تغییر مسیر هایی به فرمان رادار اصلی پدافند طی کند و سپس رادار خودش فعال شود و به سمت هدف برود.
حال در مورد رادار پدافند بحث میکنیم. پدافند می تواند از چندین رادار مجزا برای انجام اهداف گوناگون (پیدا کردن هدف، قفل روی آن، رادار ارتفاع پایین و ...) استفاده کند مانند سامانه ی مرصاد. یا این که میتواند از یک رادار آرایه ی فازی برای تمام آن اعمال استفاده کند. همچنین وجود راداری با باند VHF میتواند به سامانه قابلیت دیدن اهداف پنهان کار را بدهد.
مهمترین راداری که در مورد آن بحث میکنیم رادار همه کاره ی آرایه ی فازی است. با توجه به شواهد به نظر می رسد ایران توانایی ساخت این گونه رادارها را داشته باشد. چرا که یک نمونه از این رادار ها در نمایشگاه دستاورد های نیرو های مسلح دیده شد و همچنین به تازگی خبر از نصب راداری جدید که مشخصا توانایی های آن به رادار های آرایه ی فازی شبیه است (چرخش امواج و نیاز نداشتن به چرخش خود رادار) بر روی ناوچه ی موج 2 به گوش میرسد. اگر این نوع رادار بر روی سامانه ی باور استفاده شود نه تنها قابلیت کشف هدف و مقاومت در برابر جنگ الکترونیک آن بسیار افزایش خواهد یافت، بلکه نیاز سامانه به چنیدین رادار مختلف تک کاره کمتر خواهد شد و حجم آن را کاهش خواهد داد.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/21600_837%7E1.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_21600_837%7E1.jpg[/img][/url]

اما اگر به هر دلیلی باور از این گونه رادار ها استفاده نکند چه اتفاقی می افتد؟ خوب مجبور می شود از مجموعه رادار های مختلفی برای این کار استفاده کند.
در کل توانایی ساخت رادار های ایران را از طریق رادار هایی که اکنون در ایران ساخته می شود میسنجیم. جالب ترین رادار ایرانی که تا به حال دیده شده رادار مصباح 1 بوده. این رادار به گفته ی کارشناسان آرایه ی فازی نیست. ولی به علت شکل آنتنش از نوع 3 بعدی و مقاوم در برابر جنگ الکترونی است. چینی ها از راداری بزرگتر و شبیه به رادا مصباح در سامانه ی اچ کیو 9 خود استفاده می کنند. این رادار برای جست و جوی نواحی کم ارتفاع است.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Type-120-Low-Alt-Search-Radar-1S.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Type-120-Low-Alt-Search-Radar-1S.jpg[/img][/url]

احتمالا ایران نیز می تواند با ساخت نمونه ی بزرگتر رادار مصباح، یکی از حلقه های رادار پدافند باور را تولید کند.
راداری که در شکل مقابل دیده می شود نیز در خور توجه است.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/8hlupkf8gwa1a32lca4%7E0.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_8hlupkf8gwa1a32lca4%7E0.jpg[/img][/url]

این رادار به احتمال زیاد نمونه ی ایرانی رادار آمریکایی AN-TPS-43 است. به این رادار نگاه کنید:

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/AN-TPS-43.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_AN-TPS-43.jpg[/img][/url]

به خاطر رنگ و نوشته ی روی رادار ایرانی به نظر میرسد که ایران اقدام به ساخت نمونه ای مشابه رادار تمام متحرک سه بعدی آمریکایی کرده. این رادار که در سال 1963 ساخته شد یکی از بهترین رادار های زمان خود با برد 450 کیلومتر و قدرت مقاومت در جنگال نسبتا بالایی بود. با توجه به این که ایران می تواند با استفاده از قطعات مدرن الکترونیکی توان این رادار را افزایش دهد. این رادار بعدا با انجام تغییراتی به یک آواکس زمینی تبدیل شد که هنوز هم توسط آمریکا استفاده می شود.
تجربه ی مهندسی معکوس این رادار میتواند باعث ارتقای سطح دانش مهندسان ایرانی شود و ممکن است زمینه ساز ساخت رادار های پر قدرت با کاربری های متفاوت برای سامانه ی باور شود.
رادار زیر نیز جدیدا مورد توجه بسیاری قرار گرفته است:

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/File_26502_75274.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_File_26502_75274.jpg[/img][/url]

این رادار به گفته ی بعضی افراد نمونه ی ایرانی رادار چینی YLC-6 است. این رادار که در باند اس کار میکند دارای بردی 150 کیلومتری و قدرت مقابله با جنگال خوبیست. عکس زیر نمونه های جدید تر این رادار را نشان میدهد.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/YLC-6M-Radar-2S.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_YLC-6M-Radar-2S.jpg[/img][/url]

کار بر روی این رادار هم می تواند باعث افزایش توانایی های ایران و منجر به ساخت رادار هایی مدرن برای سامانه ی باور شود.
رادار زیر یک رادار نامشخص است که در یکی از فیلم های یوتیوب ضبط شده از تلویزیون ایران دیده شد. توانایی های این رادار مشخص نیست.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Unknown_1.JPG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Unknown_1.JPG[/img][/url]

رادار های باند VHF به خاطر قابلیت پنهان کاری خود در روسیه و چین مورد توجه قرار گرفته اند. این رادارها دقت پایینی دارند. ولی مواد جاذب رادار که در بدنه ی جنگنده های رادارگریز ازآنها استفاده می شود. شاید معروف ترین رادار از این نوع رادار نبو باشد. در ایران رادار های باند VHF تولید می شوند. نسل قدیمی آن ها با برد 100 کیلومتر در سایت صاایران برای صادرات قرار داده شده است. نسل جدید آن هم در نمایشگاه دستاورد ها نشان داده شد که از قابلیت های آن بی اطلاعیم. اخبار حاکی از آن است که ایران دارای رادار پر قدرت نبو نیز میباشد.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/VHF-Radar-Containerised-Iran-1S.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_VHF-Radar-Containerised-Iran-1S.jpg[/img][/url]
[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/21597_408.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_21597_408.jpg[/img][/url]

دقت این رادار ها بسیار پایین است (دقت رادار صاایران 150 متر است) این رادار ها میتوانند به عنوان راداری کمکی در کنار رادار های دیگر سامانه ی باور قرار بگیرند و در صورت لزوم با لینک شدن به رادار هدایت اصلی موشک هایی با جستجو گر حرارتی یا حتی اپتیکی را به نزدیکی هدف راهنمایی کنند تا موشک بقیه ی مسیر را با استفاده از جستجوگر خود بپیماید.
رادار های پسیو نیز به علت خواص ویژه ی خود میتوانند در این سامانه به کار روند. این رادار ها از خود موجی منتشر نمیکنند و از بازتاب امواج دیگر وسایل الکترونیکی مانند موبایل ها هدف را پیدا میکنند. جدید ترین رادار پسیو ایرانی رادار علیم است که در رژه ها به نمایش در آمده. البته ممکن است این رادار فعلا عملیاتی نباشد. رادار کالچوگای اوکراینی که بنا بر اخبار در اختیار ایران است نیز از این دسته است.
یکی از رادار های ایرانی که قابلیت های آن تا حدی مشخص است، رادار کاشف می باشد. در این رادار فرستنده و گیرنده جدا هستند. این رادار دو گیرنده دارد که در زاویه های مختلف قرار میگیرند و توانایی محدودی در کشف اهداف پنهان کار به آن می دهند. چرا که 70% امواجی که به بدنه ی این اهداف برخورد میکند به خاطر شکل عجیبشان به اطراف پراکنده می شود و گیرنده های این رادار می توانند میزان بیشتری از این امواج را دریافت کنند.
همچنین این رادار می تواند با استفاده از امواج ساطع شده از جمر ها، آن ها را پیدا کند و به سیستم پدافندی دستور آتش دهد.
برد این رادار باند اس 150 کیلومتر است. نمونه های بزرگتر این رادار میتوانند در سیستم باور استفاده شوند.
رادار مطلع الفجر آخرین راداری است که ما در این جا بررسی میکنیم. این رادار 3 بعدی توانایی به دست آوردن سرعت و جهت حرکت هدف را داراست. این رادار می تواند تا 100 هدف را همزمان رهگیری کند و اطلاعات آنها را به حافظه بسپارد. همچنین برای جلو گیری از جم شدن این رادار میتواند فرکانس و کد های خود را تا 100 مورد عوض کند.
توانایی های این رادار شبیه توانایی های رادار JY-14 چینی است. این رادار که بردی معادل 580 کیلومتر دارد می تواند اطلاعات بالا را به دست آورده و آن را به موشک ها برای هدایت آنها بدهد. خاصیت تغییر فرکانس نیز در این رادار موجود است. جالب این که آمریکا ادعا میکند این رادار به ایران صادر شده است. این مورد امکان دارد که رادار مطلع الفجر حاصل تلاش ایران برای ساخت راداری مشابه یا حتی نمونه ی مهندسی معکوس آن باشد
با توجه به توانایی ایران در زمینه ی ساخت رادار می توان به این نتیجه رسید که کشور ما توانایی ساخت رادار های مورد نیاز برای سامانه ی باور را داشته باشد. به نظر میرسد ایران واقعا توان ساخت سامانه ی جایگزین اس 300 را داشته باشد.
[b]اس 300؟[/b]
در دبیرستان معلم تاریخمان با آب و تاب درس میداد. یک جا از قول یکی از مقامات دربار گفت: "ایرانی ها حتی یک آفتابه هم نمیتوانند بسازند".
این جمله برای من که در آن زمان هنوز به سایت های نظامی پا هم نگذاشته بودم جالب بود. به خودم گفتم، الان ما چی میسازیم؟ از این جا بود که من به سایت های نظامی وارد شدم تا جواب سوالم را پیدا کنم. جالب این است که وقتی ایران را با عربستان سعودی، کشوری که در نظرم نمونه ی ایران امروزی بدون انقلاب است مقایسه میکنم، مفهوم حرف آن مقام درباری را می فهمم. چه کسی فکرش را میکرد که ایران امروز کرار، موج، خلیج فارس، قیام 1، سجیل یا خیلی چیز های دیگر بسازد؟ حالا دارم به این فکر می کنم که همان طور که ما اوایل فکر می کردیم تصمیم ایران برای ساخت اس 300 بلوف و تبلیغات است، به این هم فکر کرده ایم که زمانی تصمیم ایران برای ساخت ناوچه های موج و پهپاد کرار و موشک سجیل، بلوف و تبلیغات به نظر می رسید؟ ایران نشان داده که اگر واقعا به چیزی نیاز داشته باشد با تمام وجود برای ساخت آن اقدام میکند.
پروژه ی باور توسط خود مقام معظم رهبری تعریف شده. همان طور که پروژه ی موج توسط ایشان تعریف شده بود. به نظرم الان همانند موج، از تمام توان داخلی اعم از خصوصی و دولتی برای ساخت سامانه ی باور استفاده می شود. حتی اگر نمونه ی اول ضعف های داشته باشد (که احتمالا خواهد داشت)، این ضعف ها در نمونه های بعدی برطرف می شوند. همان طور که در موشک فاتح و نور و نفربر براق و ... شاهد ارتقای تدریجی سامانه ها بودیم و انشاءالله در موج 2 نیز شاهد رفع بسیاری از ایرادات و ضعف های ناوچه ی جماران باشیم. حتی خود اس 300 هم یک شبه اس 300 نشد. بلکه در طی سالیان دراز از سیستمی که حتی به پای پاتریوت نمیرسید، به سامانه ای ارتقا یافت که زبانزد جهانیان بشود.
باور هم از این قاعده مستثنی نیست. باید توجه داشت که قدم اول سخت است. ولی بعد از آن قدم های دیگر راحت تر برداشته می شوند. بنابراین نباید از ابتدا منتظر سامانه ای باشیم که با اس 400، نسخه های جدید اس 300، پاتریوت، اچ کیو 9 و ... همتراز باشد. نباید منتظر اس 300 باشیم. باید منتظر باور 373 باشیم. من سعی کردم توانایی ساخت باور رو در بد ترین شرایط حدس بزنم.خیلی از جاها از اینکه ایران میتواند با ارتقای جزء مورد بحث توان باور را بالا ببرد حرفی نزدم تا ضعیف ترین باور 373 ممکن را در این مقاله به تصویر بکشم تا وقتی این سامانه رونمایی شد، حد اقل انتظارات ما برآورده شود. حرف دیگه ای ندارم. امیدوارم استفاده کرده باشین.
امید.د (اسپهبد)
استفاده از مطالب بدون ذکر [b]نام نویسنده[/b] و [b]سایت[/b] مجاز [b]نیست[/b].
[/quote] صنایع نظامی ایران در زمینه مهندسی معکوس توان بسیار بالایی دارند. این احتمال وجود دارد که همانطور که سامانه موشکی میان برد رعد بر پایه مهندسی معکوس سامانه روسی بوک ام یک تولید شد، سامانه باور 373 هم بر اساس مهندسی معکوس سامانه چینی اچ کیو 9 تولید شود. اطلاعات و اخباری مبنی بر خرید محدود این سامانه از چین وجود دارد.

[Thundar 1,700]

[quote name='iri57' timestamp='1355509051' post='288493']
[quote name='Aspahbod' timestamp='1317051556' post='200236']
چند نکته:
1:مطالب زیر تنها حاصل حدسیات نویسنده بر اساس اطلاعات کنونی وی است و هیچ دلیلی بر درست بودن قطعی آنها وجود ندارد.
2:بخشی از مطالب زیر بر اساس محاسبات نویسنده نوشته شده است. این محاسبات دقیق نیستند و فقط قرار است دیدی کلی نسبت به موضوع مورد نظر به خواننده بدهند. از کسانی که توانایی انجام دقیق چنین محاسباتی را دارند تقاضا میشود در صورت امکان در همین مقاله نظرات خود را در این مورد بنویسند.
3:در این مقاله سعی شده توانایی ایران در ساخت چنین سامانه ای بر اساس اطلاعات نسبتا قطعی بحث شود. برای مثال ممکن است ایران برد موشک هاوک را با تغییر سوخت دو برابر کرده باشد. در درستی این موضوع جای شک و تردید بسیاری است و بنابراین نویسنده این احتمال را بررسی نمیکند که ممکن است ایران موشک جدید را با استفاده از همین سوخت بسازد.
4:نویسنده در این مقاله سعی داشته که طوری احتمالات را بررسی کند که احتمال دست کم گرفته شدن توان ایران باشد. ولی احتمال دست بالا گرفته شدن آن نباشد. بنابر این احتمال آن که توان سامانه ی باور کمتر از توان سامانه های احتمالی که قرار است در این جا در مورد آن ها بحث شود، بسیار کم باشد.

[img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/Bavar.png[/img]
[color=red][b]بررسی توان ایران در ساخت سیستم دفاع هوایی موشکی مانند اس 300[/b][/color]

به قول مسئولان ایرانی از زمانی که ایرانی ها داشتند در روسیه آمورش کار با اس 300 را میدیدند و روس ها شروع به سر باز زدن از تحویل سامانه ها به ایران کردند، دستور ساخت سامانه ی مشابهی توسط مقام معظم رهبری صادر شد. این سامانه که به تازگی نام آن ،باور 373، منتشر شده قرار است جای اس 300 را که روسیه از دادن آن به ایان خودداری کرد بگیرد. بررسی توان ایران در ساخت چنین سیستمی می تواند دیدی کلی نسبت به آن چیزی که قرار است در چند سال آینده رونمایی شود را به خوانندگان این مطلب بدهد. البته ممکن است سامانه ی جدید به طور کلی با آن چه ای جا انتظار می رود فرق داشته باشد.
برای شروع بهتر است در مورد خود سامانه ی اس 300 توضیح کوتاهی بدهیم. این سامانه ی ساخت روسیه قادر به مقابله با هواپیما ها و موشک های بالستیک دشمن است و در مدل های مختلف با توانایی های مختلف عرضه می شود. با وجود این که تا کنون از اس 300 در جنگ واقعی استفاده نشده، کارشناسان غربی آن را یکی از خطرناک ترین سیستم های پدافند هوایی جهان به شمار می آورند. ایران نیز به علت ضعف نیروی هوایی نیاز به داشتن چنین سامانه ی پدافندی را احساس می کند تا بتواند در مقابل حملات احتمالی از خود محافظت کند.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/119951844.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_119951844.jpg[/img][/url]

به طور کلی خلاصه ای از خصوصیاتی که یک سامانه باید داشته باشد تا بتواند کاری که اس 300 انجام میدهد را انجام دهد به شرح زیر است:
1:برد بلند:موشک ها و رادار ها باید بیش از 100 کیلومتر (برد موشک ضد رادار هارم) باشد تا بتوانند قبل از شلیک هارم، با جنگنده ی متخاصم مقابله کنند.
2:سیستم های الکترونیکی پیشرفته: سیستم های الکترونیکی این سامانه باید به حدی مدرن باشند که در مقابل جنگ الکترونی دشمن مقاومت کنند.
3:موشک مانور پذیر:موشک های این سامانه باید مانور پذیری قابل قبولی داشته باشند تا بتوانند پا په پای هدف مانور بدهند. مانور پذیری بیشتر از 15 جی برای چنین سامانه ی مورد نیاز است.
4:موشک سریع:سرعت موشک باید به حدی باشد که بتواند به هواپیما برسد و همچنین به آن فرصت رسیدن به برد مطمئن برای شلیک موشک های ضد رادار (مانند هارم) را ندهد.
5:متحرک بودن:قابلت تحرک یکی از مهمترین قابلیت هایی است که در سیستم های پدافندی مدرن دیده می شود. سامانه های ثابت نه تنها نمیتوانند با موشک های ضد رادار مقابله کنند، بلکه موشک های کروز هم می توانند به راحتی سایت پرتاب را نابود کنند.
ما در این جا ابتدا به بحث توانایی ایران در ساخت موشکی برای این سامانه را بررسی میکنیم.

[b]ساخت موشک[/b]

الحمدلله کشور ما در زمینه ی ساخت موشک یکی از برترین های دنیاست. کشور های کمی هستند که توان ایران را در این زمینه داشته باشند. به دلیل ساده تر بودن کار با موشک های سوخت جامد برای استفاده در پدافند هوایی، و منسوخ شدن موشک های سوخت مایع در این زمینه، به احتمال زیاد موشک سامانه ی باور از نوع سوخت جامد خواهد بود. در ایران از قدیم چندین موشک سوخت جامد ساخته می شده. از جمله ی آنها سری نازعات و زلزال است. یکی از مهمترین دستاورد های ساخت این موشک ها نه خود آنها (که بسیار نادقیق اند)، بلکه موتور آنهاست. ایران می تواند از موتور این سری از موشک ها عینا برای ساخت سامانه ی باور استفاده کند و با این کار هزینه ی تحقیقات و تولید را کم نماید.
البته شکی نیست که ایران می تواند با ارتقای این موتور ها و افزایش تکنولوژی آنها با استفاده از دانشی که بعد از ساخت آنها به دست آورده (برای مثال زلزال و نازعات احتمالا در اواخر سال های جنگ ساخته شده اند و ایران از آن زمان تا کنون پیشرفت زیادی کرده) توان آنها را افزایش دهد. ولی به علت نامشخص بودن میزان توان ایران در این زمینه ترجیح می دهم در این مورد بحثی نکنم. بنابراین فعلا تنها در مورد استفاده ی مستقیم از موتور موشک های قبلی بحث می کنیم.
اما مسئله ی مهم این است که اگر ایران یکی از موشک های زمین به زمین خود مانند زالزال را به موشک ضد هوایی تبدیل کند، چه تغییراتی باید روی آن اعمال کند و قابلیت های موشک چه می شود؟
1:برد موشک پس از تبدیل کمتر از نصف برد موشک قبل از آن خواهد بود. چرا که در حالت عادی موشک های زمین به زمین تا نصفه ی زمین تمام سوخت خود را مصرف میکنند و پس از آن فقط مرحله ی سقوط آزاد را داریم. قابلیت های موشک های ضد هوایی پس از اتمام سوخت بسیار کم است. پس برد موثر موشک در این حالت تقریبا نصف برد قبلی می باشد که تا زمانی است که موشک هنوز دارای سوخت است و موتور کار میکند. بحث تغییر مسیر های هنگام پرواز نیز مطرح است. چون هواپیمای دشمن قاعدتا یک جا ثابت نیست. این تغییر مسیر ها نیز باعث تلف شدن انرژی و در نتیجه کاهش برد می شوند. از این دو نتیجه گیری می شود که برد موشک زمین به هوا کمتر از نصف برد همان موشک از نوع زمین به زمین است. این مطلب به طور شماتیک در شکل مقابل به نمایش در آمده.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Diagram1.PNG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Diagram1.PNG[/img][/url]

:برای این که موشک بتواند به سمت هدف حرکت کند مطمئنا نیاز به راهی برای تغییر مسیر خودش دارد. این کار میتواند به وسیله ی تغییر مسیر گاز های خروجی به وسیله ی جت وین صورت بگیرد. اما این روش بسیار هزینه بر است و توانایی ایران در ساخت جت وین ها قطعی نیست. اما راه دوم که مختص موشک های زمین به هوا است استفاده از بالچه های متحرک است. این روش که در اکثر موشک های ضد هوایی استفاده میشود به نسبت ارزان است و ایران نیز تجربه ی کار با آنها را به علت کار با موشک هاوک داراست. برای همین در تصاویری که من از موشک های مورد بحث این جا ایجاد می کنم از بال هایی شبیه بال های موشک شاهین (هاوک) روی آن ها استفاده می کنم.
خوشبختانه راهی نسبتا دقیق برای محاسبه ی تغییر برد موشک های زمین به زمین در صورتی که به موشک زمین به هوا تبدیل شوند وجود دارد. من سعی کردم مطلبی در این زمینه در اینترنت پیدا کنم که متاسفانه به نتیجه ای نرسیدم. ولی نکته ای که به ذهنم آمد این بود که به دنبال موشک هایی بگردم که در دو نمونه ی زمین به زمین و زمین به هوا وجود دارند. تنها موشک هایی که با این خاصیت پیدا کردم موشک استاندارد (که میتواند به عنوان موشک ضد کشتی هم استفاده شود) و موشک سام 2 روسی بود. برد موشک استاندارد زمانی که برای عملیات ضد کشتی مورد استفاده قرار میگیرد در دسترس من نبود. ولی مشخصات موشک سام 2 و نمونه های زمین به زمین آن در اینترنت موجود است. برد نهایی موشک صیاد (نمونه ی ایرانی سام 2) در نمونه ی زمین هوا 60 کیلومتر و برد نمونه ی زمین به زمین آن یعنی تندر 69، 150 کیلومتر است. گرچه ممکن است این روش درست نباشد (که احتمالا نیست)، مجبوریم به علت نبود اطلاعات دیگر هنگام محاسبه از همین نسبت ها استفاده کنیم و برد موشک زمین به هوای تولید شده از موشک زمین به زمین را 60/150 یعنی 0.4 برد اولیه ی آن در نظر بگیریم.
حال به سراغ حدس زدن در مورد خود موشک ها میرویم. در این جا من برای سهولت موشک ها را به ترتیب باور 1، باور 2 و ... مینامم. این نامگذاری هیچ ارتباطی با نام موشک های سامانه ی باور ندارد.
[b]باور 1[/b]
باور 1 را بر پایه ی موشک نازعات 6 در نظر میگیریم. میخ واهیم بدانیم در صورتی که ایران با استفاده از موتور موشک نازعات 6 اقدام به ساخت موشک پدافند هوایی کند، نتیجه ی حاصل چه خصوصاتی خواهد داشت؟
خوشبختانه مشخصات موشک نازعات در سایت صادرات تسلیحات ایران (مدلکس) موجود است. با هم نگاهی به آنهایی که برای ما مهم اند می اندازیم.
نام موشک:نازعات 6
طول: 6290 میلیمتر
قطر:354 میلیمتر
وزن کلاهک:130 کیلوگرم
وزن موشک:960 کیلوگرم *(نکته: معلوم نیست منظور از وزن موشک وزن آن با احتساب کلاهک باشد یا بدون آن. به نظر میرسد مورد اول درست تر است. اما ممکن است مورد دوم نیز درست باشد)
حداکثر برد:100 کیلومتر
موشکی که بر پایه ی موشک نازعات 6 ساخته شود از موشک اس 300 کوچکتر است(طول اس 300 حدود 7 متر و قطرش 453 میلیمتر است) و با این وضعیت احتمالا 0.4*100 کیلومتر برد خواهد داشت که می شود 40 کیلومتر. این میزان برد تقریبا هم اندازه ی برد موشک هاوک است که از موشک نازعات قدری کوتاه تر و قدرتی قطور تر است. بنابراین به هیچ وجه نیازی به ساخت چنین موشکی نیست. البته با توجه به فیلم های برخاست موشک نازعات و هاوک باید گفت که موشک نازعات بسیار سریع تر است و میتواند جایگزینی برای هاوک باشد (که سرعت کمتری دارد). اما به نظر نویسنده ارتقای موشک هاوک به صرفه تر از ساخت موشکی کاملا جدید از روی نازعات 6 است. تصویر زیر موشک باور 1 را کنار موشک اس 300 نشان میدهد.
[b]باور 2[/b]
مانند باور 1، باور 2 نیز بر پایه ی موشک نازعات است. اما این دفعه نازعات 10. خصوصیات این موشک را در زیر میبینیم:
نام موشک:نازعات 10
طول: 8020 میلیمتر
قطر: 457 میلیمتر
وزن کلاهک:230 کیلوگرم
وزن موشک:1830 کیلوگرم
حداکثر برد:130 کیلومتر
موشکی بر پایه ی نازعات 10 از نظر قطر تقریبا هم اندازه ی اس 300 و ازنظر ارتفاع حدود 1 متر بزرگتر خواهد بود. برد باور 2 را حساب می کنیم: 130*0.4 که میشود 52 کیلومتر. خوب. برد باور 2 تنها از برد اولین نسخه ی اس 300 که 48 کیلومتر بود بیشتر است. از آن جایی که باور 2 کمی از اس 300 بزرگتر است آن 4 کیلومتر هم توجیه می شود. البته باید در نظر داشت که کلاهک نازعات 10 100 کیلوگرم از کلاهک اس 300 سنگین تر است. برای نابودی یک هواپیما نیازی به کلاهک های خیلی سنگین نیست (چون همان طور که همه میدانیم هواپیما بسیار آسیب پذیر است) به علت کمبود اطلاعات نمیتوان نظر قطعی در مورد افزایش برد داد. ولی به نظر من شاید بتوان برد موشک را با کاهش وزن کلاهک حدود 8-10 کیلومتر افزایش داد (البته این نظر شخصی من است و جنبه ی علمی ندارد) . به هر حال این موشک با وجود آن که از باور 1 قابلیت بیشتری دارد باز هم نمیتواند حتی نزدیک به اس 300 های جدید عمل کند.
این موضوع تفاوت کشوری که 60 سال است موشک می سازد را با کشوری که تنها 24 سال است که به این کار پرداخته نشان می دهد. البته هیچ شکی نیست که ایران میتواند با ارتقای موتور موشک نازعات، برد آن را افزایش دهد. اما احتمالا باز هم نمی تواند برد باور 2 را به 100 کیلومتر برساند. دقت کنید که موشک نازعات تقریبا هم اندازه ی موشک اس 300 است.
با این وضعیت اگر می خواهیم به برد های بیشتر دست پیدا کنیم باید به روش چینی ها عمل کنیم. چینی ها ابتدا برای سامانه ی HQ-9 خود موشکی با ابعاد به مراتب بیشتر از موشک های اس 300 ساختند. تکنولوژی موشکی آنها در آن زمان تقریبا مانند تکنولوژی موشکی سوخت جامد ایران در زمان حال بود. این به این معنیست که ایران می تواند به فکر موشک های بزرگتری باشد که بردی معادل موشک های جدید اس 300 دارند. پس بهتر است نازعات را رها کرده و به بررسی موشک زلزال بپردازیم.
متاسفانه اطلاعات دقیقی در مورد موشک های زلزال 1 و 2 وجود ندارد. سایت گلوبال اعداد و ارقامی ارائه میکند ولی این سایت اصلا قابل اطمینان نیست و همچنین اعداد و ارقام گلوبال در مورد موشک های نازعات، زلزال 3، زلزال 3 بی و فاتح 110 با مشخصات آن ها در سایت مدلکس به طور کلی متفاوت اند. برای مثال موشک نازعات 10 موشکی با برد 150 کیلومتر معرفی ولی برد موشک زلزال 1 120 کیلومتر اعلام شده است. بنابراین من مانند مقاله ی "نگاهی بر توانایی موشکی سوخت جامد ایران" این موشک ها را بررسی نمی کنم.
پس ما از موشک زلزال 3 شروع می کنیم:
[b]باور 3[/b]
اگر زلزال 3 را به یک موشک زمین به هوا تبدیل کنیم چه می شود؟ پاسخ احتمالا این جاست. ولی اول بهتر است مشخصات زلزال 3 را بررسی کنیم:
نام موشک:زلزال 3
طول: 9600 میلیمتر
قطر: 616 میلیمتر
وزن کلاهک:900 کیلوگرم
وزن موشک: 3870 کیلوگرم
حداکثر برد:200 کیلومتر
اگر 0.4 برد را حساب کنیم به عدد 80 کیلومتر می رسیم. خوب این خیلی امید وار کننده است. مخصوصا این که میدانیم ایران می تواند موشک را ارتقا دهد. ولی به دلیلی در مورد وزن کلاهک زلزال 3 بحث نمیکنم و یکراست به سراغ موشک زلزال 3 بی میروم.
[b]باور 4[/b]
تا این جا هر بار ما با موشکی با موتوری متفاوت با موتور موشک های قبلی طرف بودیم. وقتش است که با موشکی آشنا شویم که موتور آن موتور موشک زلزال 3 است. ولی خصوصیات آن نه. مشخصات زلزال 3 بی را می خوانیم:

نام موشک:زلزال 3 بی
طول: 9000 میلیمتر
قطر: 616 میلیمتر
وزن کلاهک:600 کیلوگرم
وزن موشک: 3600 کیلوگرم
حداکثر برد:250 کیلومتر
فکر کنم همه متوجه تفاوت اصلی این موشک با موشک زلزال 3 شدند. بله. وزن کلاهک به جای 900 کیلوگرم، 600 کیلوگرم است و برد آن 250 کیلومتر شده. اگر حساب کنیم میبینیم که برد موشک باور 4 ،100 کیلومتر است. به نظر می رسد بلاخره به نتیجه رسیده ایم. محاسبه ی اسن که اگر کلاهک 200 کیلوگرم باشد برد چه تغییری میکند کار ساده ای نیست. ولی با یک تقریب مطمئن میتوان گفت شاید حدود 20 کیلومتر به برد موشک زمین به هوای حاصل اضافه شود. یعنی 120 کیلومتر. خدا را شکر بلاخره به یک موشک رسیدیم که حداقل برد خوبی داشته باشد. این را هم مد نظر داشته باشید که ایران توانایی ارتقای برد را دارد.
ولی باز هم 120 کیلومتر برای مقابله با تحدیدی که با آن مواجهیم کافی نیست. وقتی کاری که چینی ها برای ساخت اچ کیو 9 انجام میدادند را بررسی میکردم به مطلب جالبی رسیدم. آن ها ابتدا موشکی دو مرحله ای که قطر مرحله ی اول 700 میلیمتر و قطر مرحله ی دوم 450 میلیمتر بود ساخته بودند. ایران با ساخت موشک های صیاد، سجیل و سفیر نشان داده که می تواند موشک های چند مرحله ای بسازد. به این نتیجه رسیدم که شاید بهتر باشد این احتمال که ایران چنین کاری برای ساخت باور 375 انجام دهد را در نظر بگیرم. از این جا به بعد بیشتر از حدس و گمان استفاده شده. بنابراین ممکن است اعداد و ارقامی که ارائه میکنم بسیار دور از واقعیت باشند.
[b]باور 5[/b]
اگر بخواهیم موشکی دو مرحله ای مانند آن چه که گفته شد بسازید چه کار می کنید؟ اولین ایده ای که به ذهن من یکی رسید سوار کردن نازعات 10 روی زلزال 3 بود. برای این که تاثیر افزایش وزن را روی برد موشک ببینم از جدول و نمودار زیر استفاده کردم.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Chart.PNG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Chart.PNG[/img][/url]
[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Chart2.PNG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Chart2.PNG[/img][/url]

طرز محاسبه ی من به این صورت بود که ابتدا تفاوت وزن زلزال 3 و زلزال 3 بی را کلا بر اثر تفاوت وزن کلاهک ها در نظر گرفتم. طول * قطر * قطر را ضریبی از انرژی ذخیره شده در موشک در نظر گرفتم. برد * وزن موشک را هم انرژی مصرفی. باید طوری بین انرژی مصرفی و انرژی موشک رابطه برقرار می کردم. برای همین دومین مقدار را بر اولی تقسیم کردم. این میزان برای موشک زلزال 3 بی که کلاهک سبکتری داشت بیشتر از موشک زلزال 3 عادی بود. پس اگر ما کلاهک موشک زلزال 3 عادی را با خود موشک نازعات 10 (به عبارتی دیگر، موشک باور 3) عوض کنیم، عدد به دست آمده باید کمتر از ااین عدد برای زلزال 3 باشد. (ستون دوم از سمت راست را در جدول ببینید). بعد از چند باز سعی و خطا به عدد 115 کیلومتر برد (در حالت زمین به زمین) رسیدم. این عدد برابر 46 کیلومتر زمین به هواست. باید این را در نظر داشت که روش من برای محاسبه ی 115 کیلومتر بسیار نادقیق بود و من سعی کردم حداقل برد را محاسبه کنم. برد در مرحله ی آخر می تواند تا 140 کیلومتر هم پیش برود که مقادل 56 کیلومتر زمنی به هواست. اما در این زمان مرحله ی اول موشک نازعات 10 را به ارتفاع خوبی رسانده است. بنابراین دیگر برد موشک نازعات 10 48 کیلومتر نخواهد بود. بلکه مقدار کمی کمتر از 130 کیلومتر اولیه ی خود خواهد بود. برای این که به قولی کار از محکم کاری عیب نکند این برد را بین 100 تا 120 کیلومتر در نظر میگیریم. نتیجه این که برد موشک حاصل در بدترین حالت 100+46 کیلومتر و در بهترین حالت 120+56 کیلومتر می شود. یعنی برد موشک ما بین 146 تا 176 کیلومر خواهد بود. در صورتی که کلاهک نازعات 10 (مرحله ی دوم) را به 130 کیلوگرم کاهش دهیم و آن 10 کیلومرت را نیز به برد اضافه کنیم، این بازه به 146 تا 186 کیلومتر تغییر می کند.نکته ی مهم این که 10 کیلومتر در حالت زمین به هوا بود. نه زمین به زمین. یعنی در حالت ها به هوا احتمالا حدود 20-25 کیلومتر اضافه می شود. بنابر این بازه ی نهایی را می توان به این صورت در نظر گرفت:
146-201 کیلومتر
رسیدن به این برد با موشکی به طول تقریبا 16 متر (کلاهک زلزال رو 1 متر در نظر گرفتم و نازعات هم 8 متره) امکانپذیر است.
خوب شد. نه؟ البته من بعد از محاسبه ی این برد به این فکر افتادم که برد موشکی را حساب کنم که از نازعات 6 برای مرحله ی دوم استفاده میکند. چرا؟ برای این که وزن نازعات 6 تقریبا همون 900 کیلوگرم وزن کلاهک زلزال است. به این معنی که عددی که به دست می آوریم دقیق تر خواهد بود.
[b]باور 6[/b]
ببینیم بعد از استفاده از نازعات 6 به چه بردی میرسیم. وزن نازعات 6، 960 کیلوگرم است و فقط کمی از وزن کلاهک زلزال 3 سنگین تر است. من برای اطمینان برد نهایی زمین به زمین چنین موشکی رو 180 کیلومتر در نظر گرفتم. که میشود 72 کیلومتر زمین به هوا. حالا 80-90 کیلومتر نازعات 6 حرکت میکنه. بنابراین برد آخر بین این دو عدد خواهد بود:
152-170
دقت کنید که بازه ی ما کوچک تر است. طول موشک این دفعه 14 متر است که خود یک نقطه ی قوت محسوب می شود.
فعلا که به نظر میرسد مشکل موشک حل شده باشد. ولی من نظر دیگری دارم. طول 16 متر خیلی زیاد است. بهتر است که فکری به حال آن شود. موشک قدر 110 احتمالا همین قدر طول دارد و حمل آن سخت است. وقتی به تلاش چینی ها برای ساخت اچ کیو 9 فکر میکردم به یک نکته ای دقیق شدم. مرحله ی اول 700 میلیمتر قطر دارد. چرا که نه؟ چرا مثل قبل که موشک نازعات و زلزال را مرتب بزرگ میکردیم، باز هم این کار را نکنیم؟ قطر موشک را به 700 میلیمتر میرسانیم. مشکل دو مرحله ای بودن هم حل می شود.
باور 7
اول من مشخصات موشک خیالی زلزال 4 را که مثلا نسل بعدی خانوده ی زلزال است می نویسم. بیشتر مشخصات با استفاده از دنباله ها به دست آمده اند.
نام: زلزال 4
طول:11280 میلیمتر
قطر:700 میلیمتر
وزن کلاهک:1500 کیلوگرم
وزن کل: 5300 کیلوگرم
برد:طبق جدول و نمودار محاسبه شده. 300 کیلومتر
برد زمین به هوای این موشک میشود 120 کیلومتر. با کاهش وزن کلاهک به 200-300 کیلوگرم شاید به 160 کیلومتر هم برسد. این موشک به علت یک مرحله ای بودن ارزان است، طولش هم نسبتا خوب می باشد. تنها مشکلش این است که باید موتور آن طراحی مجدد و تولید بشود که زمان میبرد.
اما حالا که در مورد چنین موشکی بحث کردیم، چرا مانند قبل نمونه ی دو مرحله ای آن را نسازیم؟
[b]باور 8[/b]
اگر موشک نازعات 10 را به عنوان مرحله ی دوم زلزال 4 در نظر بگیریم به چه چیزی میرسیم؟
من مانند روش قبل از طریق جدول و نمودار عمل کردم. برد نهایی مرحله ی اول 200 کیلومتر محاسبه شده که در حالت زمین به هوا می شود 80 کیلومتر. مانند قبل برد میتواند تا 90 کیلومتر هم افزایش داشته باشد. اگر مانند قبل برد موشک نازعات را حساب کنبم برد موشک باور 8 چیزی بین این دو عدد میشود.
180-250 کیلومتر.
موشکی با چنین بردی نه تنها میتواند با هواپیما های دشمن مقابله کند، بلکه می تواند تا حدی جلوی موشک های بالستیک را هم بگیرد. لازم به ذکر است که سرعت موشک های نازعات و زلزال بالاست. بنابراین موشک هایی که در بالا گفته شدند از نظر سرعت مشکلی ندارند. این که قدرت مانورپذیریشان بالا باشد بستگی به طراحی آن ها دارد. به نظر من ایران توانایی طراحی موشکی با قدرت مانور پذیری بالا را دارد.
حال میخواهم در مورد موشکی با کاربری متفاوت بحث کنم. همه ی ما احتمالا ناوچه جماران را می شناسیم. یکی از نقاظ ضعف این ناو، پدافند هوایی آن است. گر چه ایران توان ساخت موشک اچ کیو 7 چینی (که خود کپی کرواتل فرانسوی است) را با نام شهاب ثاقب دارد، ولی منابعی خبر از مشکل در تولید پرتابگر آن می دهند (البته صحت این مطلب هنوز معلوم نیست). به علاوه، برد این سامانه بسیار کم است (حدود 15 کیلومتر در جدید ترین مدل چینی. مدل ایرانی شاید تنها 10 کیلومتر برد داشته باشد). سرعت آن نیز برای انهدام موشک های ضد کشتی جدید کافی نیست. شاید بهتر است ایران یک موشک کوچک نیز برای دفاع از ناوچه ی ولایت (موج 2) و حتی مقابله با موشک های کروز سطح به سطح زمینی بسازد. برای همین با وجود این که این مقاله در باره ی ساخت موشکی هماند اس 300 است، استثنائا در باره ی ساخت موشکی کوچک مانند شهاب ثاقب نیز بحث می کنیم.
[b]باور 9[/b]
برای حدس قابلیت های باور 9 از مشخصات موشک های دیگر موجود در دنیا نیز کمک میگیریم. من برای این موشک 3 حالت مختلف در نظر گرفتم. مشخصات آنها در جدول زیر مشاهده می شود.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Chart3.PNG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Chart3.PNG[/img][/url]

این موشک ها به اندازه ی کافی کوچک هستند تا بتوانند روی کشتی ها نصب شوند. به غیر از این برد آن ها به ترتیب 24، 14 و 20 کیلومتر است. البته نکته ی مهم این است که معلوم نیست موشک نازعات بیش از این قابلیت کوچک شدن را داشته باشد یا نه. اما با این وضعیت اگر موشک باور 9 ساخته شود نه تنها می تواند به عنوان موشک دفاع نقطه ای کشتی ها مورد استفاده قرار گیرد، بلکه می تواند محافظ سایت های پدافند زمینی ایران نیز باشد.
اگر برای ساخت این موشک از روش مهندسی معکوس روی موشک تور ام 1 استفاده شود و تکنولوژی قسمت های حساس مانند رادار و سیستم های الکترونیکی به دست ایران بیفتد، باور 9 میتواند به عنوان جایگزینی برای تور ام 1 در نظر گرفته شود. البته باید دید ایران واقعا می خواهد چنین موشکی بسازد یا نه.
حال که بحث موشک ها به اتمام رسید، به بحث لانچر و متحرک سازی میپردازیم.

[b]لانچر متحرک[/b]
تفاوت سامانه های پدافندی قدیمی مانند سام 2، سام 5، هاوک و ... با سامانه های پیشرفته مانند اس 300، اچ کیو 9، تور ام 1 و ... تنها در سیستم های الکترونیکی یا قدرت موشک آنها نیست. قابلیت تحرک به علت افزایش بقاپذیری یک سامانه ی پدافندی بسیار موثر است. امروزه موشک های ضد رادار از برد زیاد و با استفاده از حافظه ی رایانه ای خود به راحتی یک رادار پدافندی ثابت را منهدم میکنند و موشک های کروز عادی مانند توماهاوک می توانند هر لانچر ثابتی را نابود کنند. دلیل این که صرب ها توانستند نیروهای زمینیشان را تا حد زیادی از گزند جنگنده های ناتو در امان نگاه دارند فقط استفاده ی درست از هدف های دیکوی نبود و خاصیت تحرک سامانه های پدافندی آنها در این زمینه بسیار موثر عمل کرد. همچنین دلیل شکست پدافند های عراق و لیبی از امریکا و ناتو، لانچر های ثابت موشک و استفاده نکردن از خاصیت تحرک بقیه ی سامانه های ضد هوایی آن ها بود.
در این که ایران توانایی ساخت یک لانچر متحرک موشک های ضد هوایی را دارد هیچ شکی نیست. همان طور که در ادامه به بررسی این توانایی خواهیم پرداخت. اما متاسفانه تا به حال شاهد انجام تغییرات گسترده در این زمینه نبوده ایم و تنها وعده های مسئولان در این زمینه شنیده شده است.
گرچه ساخت لانچر متحرک به راحتی نصب لانچر ثابت موشک روی یک کامیون نیست، اما این کار دیگر به اندازه ی ساخت لانچر موشک های بالستیک میان برد مانند شهاب 3 سخت نیست.
مهمترین قسمت یک لانچر متحرک، کامیون کشنده ی آن است که نیروی لازم را برای حرکت تامین می کند. کشنده های خوب موجود در ایران که می توانند برای این کار مورد استفاده قرار بگیرند عبارت اند از:
1:کشنده ی بنز 1843 LS/3600 با قدرت موتور 428 اسب بخار. ساخت شرکت ایرانخودرو دیزل. از این کشنده در لانچر شهاب 3 نیز استفاده شده.
2:کشنده ی ولوو FH440 شش چرخه. با قدرت موتور 440 اسب بخار. این کشنده در شرکت سایپا دیزل تولید می شود.
3:ساخت یک کشنده بر پایه ی یکی از این دو در وزارت دفاع. این کار دو نقطه ی قوت دارد. یکی این که باعث ناکامی کشور های دیگر از شناخت کلی کشنده ی لانچر و کاهش حساسیت آنها نسبت به فروش کامیون به ایران می شود. دوم این که وزارت دفاع می تواند با باز کردن یکی از کشنده های بالا و استفاده از اجزای مهم آن مثل موتور و سیستم تعلیق، با تغییر یا تقویت تعدادی از قطعات مانند شاسی باعث شود کشنده برای ماموریت خود کاملا آماده شود. نقطه ی ضعف این مورد هزینه ی بیشتری است که صرف انجام تغییرات می شود.
4:ساخت یک کشنده ی سر هم مانند کشنده ی موشک اسکاد یا اس 300. این کار سبب می شود کشنده قابلیت حرکت در خارج جاده را نیز پیدا کند. در این صورت به بقاپذیری کل سیستم کمک شایانی می شود. وزارت دفاع می تواند از اجزای کامیون ها و کشنده های موجود در داخل کشور برای کم کردن هزینه استفاده کند (برای مثال با استفاده از موتور کامیون ولوو). این روش گران ترین ولی بهترین انتخاب ممکن است.
عرض کشنده های یاد شده در بالا بیشتر از 2.3 متر است. بنابراین حتی در صورت این که وزارت دفاع گزینه های یک یا 2 را انتخاب کند ما می توانیم حداقل عرض کشنده و در نتیجه لانچر را داشه باشیم.
مسئله ی دیگر در این زمینه استفاده از تیوب یا جعبه برای موشک هاست. استفاده از تیوب و جعبه از دو نظر بهتر است. یکی این که از موشک در مقابل عوامل بیرونی محافظت می کنند. دوم این که زمان لود موشک کمتر می شود. چون میتوان موشک ها را ا قبل درون تیوب یا جعبه داشت و پس از شلیک تنها آن را با تیوب پر تعویض کرد. جعبه ها اگر خوب ساخته شوند میتوانند جای کمتری را نیز اشغال کنند. در عوض تیوب ها را می توان به اشکال مختلف روی هم سوار کرد و تعویض آنها نیز راحت تر است.
ایران به طور قطع می تواند جعبه ها را بسازد. چرا که از آن ها در لانچر موشک نور استفاده می کند. می توانیم تصور کنیم قابلیت ساخت تیوب را هم دارد. البته ممکن است برای کم کردن هزینه ها از هیچ یک از این ها استفاده نشود.
موردی که در موقع استفاده از لانچر های تیوبی یا جعبه ای پیش می آید بحث گاز های خروجی موشک است. اگر موشک پیش از خروج از محفظه روشن شود گاز های خروجی میتوانند مدت زیادی در آن بمانند و آن را خراب یا حتی ذوب کنند. در دنیا برای جلوگیری از این اتفاق یا محفظه را به قدری قوی میسازند که برای آن مشکلی پیش نیاید و همچنین با قرار دادن راه های خروجی اضافی جلوی انباشته شدن بیش از حد گاز ها در آن را میگرند (لانچ گرم) یا این که قبل از روشن شدن موتور موشک آن را به بیرون پرتاب می کنند. به این مورد در اصطلاح لانچ سرد (کولد لانچ) میگویند.
در این که ایران توان انجام هر کدام از این دو را دارد جای بحث است. تنها موشک کولد لانچی که در ایران یافت میشود تور ام 1 است. دمای گاز های خروجی موتور های موشک های یاد شده در بالا معلوم نیست و بنابر این نمیتوان در مورد توان ایران در ساخت سامانه ی لانچ گرم نیز نظر داد. اما به نظر من میتوان از روشی که پاکستانی ها در لانچر موشک کروز بابر خود استفاده کردند، بهره برد. دیواره های کناری محفظه ی جعبه ای آن ها برداشته شده و تنها اسکلت آن باقی مانده. در این صورت گاز های خروجی به سرعت پخش میشوند.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/800px-Babar_Cruise_Missle_at_Ideas_2008.JPG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_800px-Babar_Cruise_Missle_at_Ideas_2008.JPG[/img][/url]

حال به بررسی لانچر تک تک موشک های ذکر شده طبق شکل زیر در بالا میپردازیم.
برای هر موشک 2 حالت در نظر گرفته شده است. یکی حالتی که موشک ها روی هم سوار شده باشند و دیگری حالتی که چنین نباشد. شکل زیر بسیار تقریبی کشیده شده و دقیق نیست. محفظه ها در شکل مقابل تیوب در نظر گرفته شده اند. لازم به ذکر است که محفظه های جعبه ای می توانند حالت 2 باور 1 را به 4 محفظه، حالت 1 آن را به 7 محفظه، حالت 2 باور 2 را به 3 محفظه، حالت 1 آن را به 5، و حالت 1 باور های 4و5و6و7و8 را به 4 محفظه افزایش دهد که به علت حجیم شدن مقاله از رسم آن ها خودداری کردم.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Tube.PNG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Tube.PNG[/img][/url]

البته با توجه به این که موشک نور و انواع مختلفش دارای بالک های جمع شونده هستند، می توان امیدوار بود ایران نیز از این روش برای کم کردن حجم موشک درون محفظه استفاده کند.
یک مورد دیگر در این زمینه لانچر عمودی است. این روش مزیت مهمی دارد و آن عدم نیزا لانچر به چرخش هنگام شلیک موشک است. گر چه این روش برد موشک را تا حدی کم میکند، ولی توانایی واکنش سریع پدافند را افزایش میدهد. تنها موشک عمود پرتاب ضد هوایی که وجودش در ایران اثبات شده تور ام 1 است. با این وضعیت تلاش برای به دست آوردن تکنولوژی تور ام 1 از طریق مهندسی معکوس باید در یکی از اولویت های کار وزارت دفاع قرار بگیرد. چرا که این سامانه ی مدرن می تواند تجربیاتی ارزشمند را به مهندسان ایرانی هدیه بدهد.
یک سامانه ی پدافند هوایی تا زمانی که رادار و تجهیزات الکترونیکی آن نباشند، هیچ چیزی جز یک موشک بی مصرف نیست. این قسمت چالش برانگیزترین موردی است که در این مقاله در مورد آن صحبت میشود.
[b]الکترونیک و رادار[/b]
موشک ضد هوایی پس از شلیک با استفاده از رادار خود یا رادار اصلی پدافند به سمت هدف میرود. سامانه های الکترونیکی در هدایت، پایدار ماندن و خیلی عملیات های دیگر حیاتی اند. وقتش است که در مورد توانایی ایران در این زمینه صحبت کنیم.
مشکل اینجاست که در این زمینه ایران تنها به تازگی پیشرفت کرده و متاسفانه یا خوشبختانه اطلاعات ما در مورد دستاورد های جدید ایران به مراتب کمتر از دستاورد های قدیمیست. اما با اطلاعات پراکنده و مقایسه ی تصویری میتوان حدس هایی در این زمینه زد.
نکته ی اول الکترونیکی بودن این سامانه است. توانایی ایران در این زمینه روشن و واضح است. ایران می تواند این سیستم را الکترونی بسازد. چرا که سامانه ی مرصاد طبق گفته ی مسئولین تمام الکترونیکی است و عکس ها هم این را تایید میکنند. پس بحث در این مورد همین جا خاتمه میابد.
نکته ی دوم توانایی راداری ایران است. ابتدا ما در مورد رادار خود موشک بحث میکنیم. این طور که به نظر می رسد ایران توانایی ساخت راداری کوچک برای موشکهای شاهین و شلمچه را دارد. طبق گفته ی خود مسئولین این موشک های هدایت نیمه اکتیو دارند و رادار سامانه ی پدافندی باید هواپیمای دشمن را "روشن" کند تا موشک بتواند آن را پیدا کند. این روش قدیمیست و باعث میشود در صورت قطع امواج رادار (مثلا به علت شناسایی موشک ضد رادار) موشک پدافندی ما منحرف شود. راه حل این است که رادار خود موشک توانایی فرستادن امواج را داشته باشد و از امواج رادار پدافندی و دستور های آن تنها جنبه ی کمکی داشته باشند. به نظر من ایران میتواند با هزینه کردن در این بخش، رادار مورد نظر را بسازد. چرا که توانایی الکترونیک ایران در کل بی نظیر است و تنها مشکل درست استفاده نکردن از استعداد ها در این زمینه است.
ایران در زمینه ی ساخت رادار های آرایه ی فازی پیشرفت خوبی داشته و یک نمونه از آن در نمایشگاه دستاورد های نیرو های مسلح دیده شده. به علاوه رادار ناوچه ی موج 2 قرار است از نوع آرایه ی فازی باشد. ابران می تواند از کمک های مخفی چین نیز در این زمینه بهره گیرد.
مشکلی که رادار های روی موشک ها خواهند داشت، برد کم آنهاست. رادار این موشک ها به علت کوچکی قدرت چندانی ندارد و در برد ها زیاد کارساز نیست.
اما موشک فقط با رادار هدایت نمیشود. می توان موشک را به جستجوگر حرارتی مجهز کرد. گرچه استفاده ی همزمان از این دو به نظر من ممکن نیست (جستجوگر مجبور است جلوی رادار را بگیرد یا در مکانی دیگر در کناره ها قرار بگیرد که هم آیرودینامیک موشک به هم می خورد هم دامنه ی دید آن کم میشود). ولی شاید بتوان تعدادی موشک با جستجوگر حرارتی تولید کرد تا در صورت جم شدن رادار موشک های هدایت راداری، از این نوع موشک استفاده کرد.
در کل موشک باور بهتر است قسمتی از مسیر را به صورت مستقیم با تغییر مسیر هایی به فرمان رادار اصلی پدافند طی کند و سپس رادار خودش فعال شود و به سمت هدف برود.
حال در مورد رادار پدافند بحث میکنیم. پدافند می تواند از چندین رادار مجزا برای انجام اهداف گوناگون (پیدا کردن هدف، قفل روی آن، رادار ارتفاع پایین و ...) استفاده کند مانند سامانه ی مرصاد. یا این که میتواند از یک رادار آرایه ی فازی برای تمام آن اعمال استفاده کند. همچنین وجود راداری با باند VHF میتواند به سامانه قابلیت دیدن اهداف پنهان کار را بدهد.
مهمترین راداری که در مورد آن بحث میکنیم رادار همه کاره ی آرایه ی فازی است. با توجه به شواهد به نظر می رسد ایران توانایی ساخت این گونه رادارها را داشته باشد. چرا که یک نمونه از این رادار ها در نمایشگاه دستاورد های نیرو های مسلح دیده شد و همچنین به تازگی خبر از نصب راداری جدید که مشخصا توانایی های آن به رادار های آرایه ی فازی شبیه است (چرخش امواج و نیاز نداشتن به چرخش خود رادار) بر روی ناوچه ی موج 2 به گوش میرسد. اگر این نوع رادار بر روی سامانه ی باور استفاده شود نه تنها قابلیت کشف هدف و مقاومت در برابر جنگ الکترونیک آن بسیار افزایش خواهد یافت، بلکه نیاز سامانه به چنیدین رادار مختلف تک کاره کمتر خواهد شد و حجم آن را کاهش خواهد داد.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/21600_837%7E1.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_21600_837%7E1.jpg[/img][/url]

اما اگر به هر دلیلی باور از این گونه رادار ها استفاده نکند چه اتفاقی می افتد؟ خوب مجبور می شود از مجموعه رادار های مختلفی برای این کار استفاده کند.
در کل توانایی ساخت رادار های ایران را از طریق رادار هایی که اکنون در ایران ساخته می شود میسنجیم. جالب ترین رادار ایرانی که تا به حال دیده شده رادار مصباح 1 بوده. این رادار به گفته ی کارشناسان آرایه ی فازی نیست. ولی به علت شکل آنتنش از نوع 3 بعدی و مقاوم در برابر جنگ الکترونی است. چینی ها از راداری بزرگتر و شبیه به رادا مصباح در سامانه ی اچ کیو 9 خود استفاده می کنند. این رادار برای جست و جوی نواحی کم ارتفاع است.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Type-120-Low-Alt-Search-Radar-1S.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Type-120-Low-Alt-Search-Radar-1S.jpg[/img][/url]

احتمالا ایران نیز می تواند با ساخت نمونه ی بزرگتر رادار مصباح، یکی از حلقه های رادار پدافند باور را تولید کند.
راداری که در شکل مقابل دیده می شود نیز در خور توجه است.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/8hlupkf8gwa1a32lca4%7E0.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_8hlupkf8gwa1a32lca4%7E0.jpg[/img][/url]

این رادار به احتمال زیاد نمونه ی ایرانی رادار آمریکایی AN-TPS-43 است. به این رادار نگاه کنید:

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/AN-TPS-43.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_AN-TPS-43.jpg[/img][/url]

به خاطر رنگ و نوشته ی روی رادار ایرانی به نظر میرسد که ایران اقدام به ساخت نمونه ای مشابه رادار تمام متحرک سه بعدی آمریکایی کرده. این رادار که در سال 1963 ساخته شد یکی از بهترین رادار های زمان خود با برد 450 کیلومتر و قدرت مقاومت در جنگال نسبتا بالایی بود. با توجه به این که ایران می تواند با استفاده از قطعات مدرن الکترونیکی توان این رادار را افزایش دهد. این رادار بعدا با انجام تغییراتی به یک آواکس زمینی تبدیل شد که هنوز هم توسط آمریکا استفاده می شود.
تجربه ی مهندسی معکوس این رادار میتواند باعث ارتقای سطح دانش مهندسان ایرانی شود و ممکن است زمینه ساز ساخت رادار های پر قدرت با کاربری های متفاوت برای سامانه ی باور شود.
رادار زیر نیز جدیدا مورد توجه بسیاری قرار گرفته است:

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/File_26502_75274.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_File_26502_75274.jpg[/img][/url]

این رادار به گفته ی بعضی افراد نمونه ی ایرانی رادار چینی YLC-6 است. این رادار که در باند اس کار میکند دارای بردی 150 کیلومتری و قدرت مقابله با جنگال خوبیست. عکس زیر نمونه های جدید تر این رادار را نشان میدهد.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/YLC-6M-Radar-2S.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_YLC-6M-Radar-2S.jpg[/img][/url]

کار بر روی این رادار هم می تواند باعث افزایش توانایی های ایران و منجر به ساخت رادار هایی مدرن برای سامانه ی باور شود.
رادار زیر یک رادار نامشخص است که در یکی از فیلم های یوتیوب ضبط شده از تلویزیون ایران دیده شد. توانایی های این رادار مشخص نیست.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/Unknown_1.JPG"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_Unknown_1.JPG[/img][/url]

رادار های باند VHF به خاطر قابلیت پنهان کاری خود در روسیه و چین مورد توجه قرار گرفته اند. این رادارها دقت پایینی دارند. ولی مواد جاذب رادار که در بدنه ی جنگنده های رادارگریز ازآنها استفاده می شود. شاید معروف ترین رادار از این نوع رادار نبو باشد. در ایران رادار های باند VHF تولید می شوند. نسل قدیمی آن ها با برد 100 کیلومتر در سایت صاایران برای صادرات قرار داده شده است. نسل جدید آن هم در نمایشگاه دستاورد ها نشان داده شد که از قابلیت های آن بی اطلاعیم. اخبار حاکی از آن است که ایران دارای رادار پر قدرت نبو نیز میباشد.

[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/VHF-Radar-Containerised-Iran-1S.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_VHF-Radar-Containerised-Iran-1S.jpg[/img][/url]
[url="http://gallery.military.ir/albums/userpics/21597_408.jpg"][img]http://gallery.military.ir/albums/userpics/thumb_21597_408.jpg[/img][/url]

دقت این رادار ها بسیار پایین است (دقت رادار صاایران 150 متر است) این رادار ها میتوانند به عنوان راداری کمکی در کنار رادار های دیگر سامانه ی باور قرار بگیرند و در صورت لزوم با لینک شدن به رادار هدایت اصلی موشک هایی با جستجو گر حرارتی یا حتی اپتیکی را به نزدیکی هدف راهنمایی کنند تا موشک بقیه ی مسیر را با استفاده از جستجوگر خود بپیماید.
رادار های پسیو نیز به علت خواص ویژه ی خود میتوانند در این سامانه به کار روند. این رادار ها از خود موجی منتشر نمیکنند و از بازتاب امواج دیگر وسایل الکترونیکی مانند موبایل ها هدف را پیدا میکنند. جدید ترین رادار پسیو ایرانی رادار علیم است که در رژه ها به نمایش در آمده. البته ممکن است این رادار فعلا عملیاتی نباشد. رادار کالچوگای اوکراینی که بنا بر اخبار در اختیار ایران است نیز از این دسته است.
یکی از رادار های ایرانی که قابلیت های آن تا حدی مشخص است، رادار کاشف می باشد. در این رادار فرستنده و گیرنده جدا هستند. این رادار دو گیرنده دارد که در زاویه های مختلف قرار میگیرند و توانایی محدودی در کشف اهداف پنهان کار به آن می دهند. چرا که 70% امواجی که به بدنه ی این اهداف برخورد میکند به خاطر شکل عجیبشان به اطراف پراکنده می شود و گیرنده های این رادار می توانند میزان بیشتری از این امواج را دریافت کنند.
همچنین این رادار می تواند با استفاده از امواج ساطع شده از جمر ها، آن ها را پیدا کند و به سیستم پدافندی دستور آتش دهد.
برد این رادار باند اس 150 کیلومتر است. نمونه های بزرگتر این رادار میتوانند در سیستم باور استفاده شوند.
رادار مطلع الفجر آخرین راداری است که ما در این جا بررسی میکنیم. این رادار 3 بعدی توانایی به دست آوردن سرعت و جهت حرکت هدف را داراست. این رادار می تواند تا 100 هدف را همزمان رهگیری کند و اطلاعات آنها را به حافظه بسپارد. همچنین برای جلو گیری از جم شدن این رادار میتواند فرکانس و کد های خود را تا 100 مورد عوض کند.
توانایی های این رادار شبیه توانایی های رادار JY-14 چینی است. این رادار که بردی معادل 580 کیلومتر دارد می تواند اطلاعات بالا را به دست آورده و آن را به موشک ها برای هدایت آنها بدهد. خاصیت تغییر فرکانس نیز در این رادار موجود است. جالب این که آمریکا ادعا میکند این رادار به ایران صادر شده است. این مورد امکان دارد که رادار مطلع الفجر حاصل تلاش ایران برای ساخت راداری مشابه یا حتی نمونه ی مهندسی معکوس آن باشد
با توجه به توانایی ایران در زمینه ی ساخت رادار می توان به این نتیجه رسید که کشور ما توانایی ساخت رادار های مورد نیاز برای سامانه ی باور را داشته باشد. به نظر میرسد ایران واقعا توان ساخت سامانه ی جایگزین اس 300 را داشته باشد.
[b]اس 300؟[/b]
در دبیرستان معلم تاریخمان با آب و تاب درس میداد. یک جا از قول یکی از مقامات دربار گفت: "ایرانی ها حتی یک آفتابه هم نمیتوانند بسازند".
این جمله برای من که در آن زمان هنوز به سایت های نظامی پا هم نگذاشته بودم جالب بود. به خودم گفتم، الان ما چی میسازیم؟ از این جا بود که من به سایت های نظامی وارد شدم تا جواب سوالم را پیدا کنم. جالب این است که وقتی ایران را با عربستان سعودی، کشوری که در نظرم نمونه ی ایران امروزی بدون انقلاب است مقایسه میکنم، مفهوم حرف آن مقام درباری را می فهمم. چه کسی فکرش را میکرد که ایران امروز کرار، موج، خلیج فارس، قیام 1، سجیل یا خیلی چیز های دیگر بسازد؟ حالا دارم به این فکر می کنم که همان طور که ما اوایل فکر می کردیم تصمیم ایران برای ساخت اس 300 بلوف و تبلیغات است، به این هم فکر کرده ایم که زمانی تصمیم ایران برای ساخت ناوچه های موج و پهپاد کرار و موشک سجیل، بلوف و تبلیغات به نظر می رسید؟ ایران نشان داده که اگر واقعا به چیزی نیاز داشته باشد با تمام وجود برای ساخت آن اقدام میکند.
پروژه ی باور توسط خود مقام معظم رهبری تعریف شده. همان طور که پروژه ی موج توسط ایشان تعریف شده بود. به نظرم الان همانند موج، از تمام توان داخلی اعم از خصوصی و دولتی برای ساخت سامانه ی باور استفاده می شود. حتی اگر نمونه ی اول ضعف های داشته باشد (که احتمالا خواهد داشت)، این ضعف ها در نمونه های بعدی برطرف می شوند. همان طور که در موشک فاتح و نور و نفربر براق و ... شاهد ارتقای تدریجی سامانه ها بودیم و انشاءالله در موج 2 نیز شاهد رفع بسیاری از ایرادات و ضعف های ناوچه ی جماران باشیم. حتی خود اس 300 هم یک شبه اس 300 نشد. بلکه در طی سالیان دراز از سیستمی که حتی به پای پاتریوت نمیرسید، به سامانه ای ارتقا یافت که زبانزد جهانیان بشود.
باور هم از این قاعده مستثنی نیست. باید توجه داشت که قدم اول سخت است. ولی بعد از آن قدم های دیگر راحت تر برداشته می شوند. بنابراین نباید از ابتدا منتظر سامانه ای باشیم که با اس 400، نسخه های جدید اس 300، پاتریوت، اچ کیو 9 و ... همتراز باشد. نباید منتظر اس 300 باشیم. باید منتظر باور 373 باشیم. من سعی کردم توانایی ساخت باور رو در بد ترین شرایط حدس بزنم.خیلی از جاها از اینکه ایران میتواند با ارتقای جزء مورد بحث توان باور را بالا ببرد حرفی نزدم تا ضعیف ترین باور 373 ممکن را در این مقاله به تصویر بکشم تا وقتی این سامانه رونمایی شد، حد اقل انتظارات ما برآورده شود. حرف دیگه ای ندارم. امیدوارم استفاده کرده باشین.
امید.د (اسپهبد)
استفاده از مطالب بدون ذکر [b]نام نویسنده[/b] و [b]سایت[/b] مجاز [b]نیست[/b].
[/quote] صنایع نظامی ایران در زمینه مهندسی معکوس توان بسیار بالایی دارند. این احتمال وجود دارد که همانطور که سامانه موشکی میان برد رعد بر پایه مهندسی معکوس سامانه روسی بوک ام یک تولید شد، سامانه باور 373 هم بر اساس مهندسی معکوس سامانه چینی اچ کیو 9 تولید شود. اطلاعات و اخباری مبنی بر خرید محدود این سامانه از چین وجود دارد.
[/quote]
ما که تا الان اخباری مبنی بر خرید و [size=5]مهندسی معکوس[size=4] سامانه اچ کیو 9 چینی نشنیدیم لابد مسولین قرارگاه برا خرید خارجی با شما مشورت میکنن که خبر داری[/size][/size]
[size=5][size=4]در ضمن دوست عزیز بهتر بدونی اگ فرض محال این از چین اچ کیو 9 وارد کنه مدل دانگرید شده و صادراتی اون خواهد بود یعنی اف دی2000 که قوز بالا قوزه چون خیلی ها خود اچ کیو رو قبول ندارن حالا این دیگه مدل صادراتی هست از طرفی سامانه باور373 از 2 یا3 موشک که احتمالا همون 3 موشک درسته در لایه مختلف استفاده میکنه که زمین تا اسمون هفتم با اچ کیو چینی که فقط از 1 موشک استفاده میکنه فرق داره[/size][/size]
[size=5][size=4]البته موارد بالا قطعا محرز خواهد بود ولی یه حس غریبی به من میگه همون جور که مسولین ب تولید رعد همه رو شگفت زده کردن با رونمایی باور373 هزاربار این کار میکنن چون لفظ تکرار بسیار پیشرفته تر بودن از اس300 لاقل بنظر من یعنی یه جورایی رقابت با اس400 [/size][/size]

[misalu2001 361]

بنده داشتم فکر کی کردم به طول مدت فعالیت موتور موشکهای بالستیک در قیاس با ضد هوایی:

طول مدت سوختن موتور بالستیک معمولا خیلی کوتاه است. در مورد اسکاد یا دیگر موشکهای میان برد مطلع نیستم اما در مورد گراد و کاتیوشا و ... چند ثانیه بیشتر نیست.
یعنی مدت زیادی از مسیر را موشکهای بالستیک بدون پیشران موثر موشکی طی می کنند.

اما باید در نظر گرفت که موشکهای ضد هوایی معمولا از یک ساختار کاملا متفاوت بهره می برند به این صورت که یک بوستر اولیه دارند تا سرعتشان را به نزدیک 3 ماخ برساند (بسیار شبیه به بالستیک، سریع تمام انرژی را آزد می کند) بعد وارد یک مرحله دیگری می شوند به نام سوستین. در مرخله سوستین موشک صرفا درگ و تلفات ناشی از مانور را جبران می کند و شتاب زیادی حاصل نمی شود به این صورت که به ندرت ممکن است سرعت در مرحله سوستین به 4 ماخ برسد.

کسانی که با سوخت موشک آشنایی دارند می دانند که سرعت سوختن پایین (که لازمه سوستین در موشک هوا به هوا است) یک نقطه ضعف اساسی برای موشکهای بالستیک محسوب می شود. بنا براین می توان متصور شد که موشکهای بالستیک صرفا دارای یک بوستر خیلی بزرگ هستند و دارای مرحله سوستینر نیستند.

به نظر دوستان آیا امکان اضافه کردن این مرحله به راحتی به موشکهای بالستیک معمولی وجود دارد؟

یک سوال اساسی: آیا امکان تبدیل کاتیوشا به یک موشک هدایت شونده زمین به هوا موجود است؟ (این آیرون دوم یا همان گنبد آهنین خیلی از نطر اندازه شبیه به کاتیوشا بود)

[MERCEDES 26]

بعید میدونم ایران چنین کاری بتونه بکنه
چون همه ی چیزایی که گفته میشه ساخت داخل هست بنوعی بازسازی (مونتاژ) یا بهینه سازی یک مدل خارجی است

وسیله ای ندیدیم که از صفر داخلی باشه

همچین چیزی و.جود داره؟

[mahdavi3d 14,067]

[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif]يك نكته اينكه نبايد اسير اسم‌ها بشويم.[/font][/size]
[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif]در حالي كه در حال گمانه‌زني درباره توانايي ساخت سيستمي مشابه اس-300 هستيم، روس‌ها در حال كار روي اس-500 هستند.[/font][/size]
[size=3][font=tahoma,geneva,sans-serif]اميدوارم باور-373 در زمان معقولي به نتيجه برسه، وگرنه ممكنه مدل تهديد تغيير بكند و سيستم، كارايي مورد نظر را نداشته باشد.[/font][/size]

[hosm 5,921]

[quote name='MERCEDES' timestamp='1355645243' post='288779']
بعید میدونم ایران چنین کاری بتونه بکنه
چون همه ی چیزایی که گفته میشه ساخت داخل هست بنوعی بازسازی (مونتاژ) یا بهینه سازی یک مدل خارجی است

وسیله ای ندیدیم که از صفر داخلی باشه

همچین چیزی و.جود داره؟
[/quote]

سلام
این حرفا چیه دوست من؟

۱ - ندیدن شما دلیل بر نبودن نیست
۲ - اصولا داخلی بودن یعنی داشتن طرح و هدف داخلی و نه همه اجزاء
۳ - پس کرار، مهاجر، سجیل و... چی هستند؟

[MERCEDES 26]

[quote name='hosm' timestamp='1355659721' post='288846']
سلام
این حرفا چیه دوست من؟

۱ - ندیدن شما دلیل بر نبودن نیست
۲ - اصولا داخلی بودن یعنی داشتن طرح و هدف داخلی و نه همه اجزاء
۳ - پس کرار، مهاجر، سجیل و... چی هستند؟
[/quote]
سلام بر شما
داخلی بودن یعنی این که از فاز صفر با تعریف نیاز به نتیجه برسیم

خب دو مورد بفرمایید که اینطوری بوده

بنده بیشتر مساله ام سر تجهیزات پیشرفته مثل رادار هست (چیزی که ادعا میشه ایران در الکترونیک پیشرفت هایی داشته) وگرنه کره شمالی و پاکستان هم بالستیک می سازند

شما دو مورد بفرمایید

[zed 4,791]

[quote name='MERCEDES' timestamp='1355744611' post='289030']
[quote name='hosm' timestamp='1355659721' post='288846']
سلام
این حرفا چیه دوست من؟

۱ - ندیدن شما دلیل بر نبودن نیست
۲ - اصولا داخلی بودن یعنی داشتن طرح و هدف داخلی و نه همه اجزاء
۳ - پس کرار، مهاجر، سجیل و... چی هستند؟
[/quote]
سلام بر شما
داخلی بودن یعنی این که از فاز صفر با تعریف نیاز به نتیجه برسیم

خب دو مورد بفرمایید که اینطوری بوده

بنده بیشتر مساله ام سر تجهیزات پیشرفته مثل رادار هست (چیزی که ادعا میشه ایران در الکترونیک پیشرفت هایی داشته) وگرنه کره شمالی و پاکستان هم بالستیک می سازند

شما دو مورد بفرمایید
[/quote]
با سلام خدمت همه دوستان گرامي
البته اين يک تعريف داخلي بودن و نهايت درجه داخلي بودن است ولي ميتوان براي داخلي بودن سطوح مختلفي را تعريف کرد و درصد معين کرد . با اين تعريف حداکثري مي توان گفت اصولا هيچ کشوري جنس داخلي ندارد . ویرایش شده در آذر 91 توسط zed

[Lord-Soldier 2,200]

خلبان خودکار پهپاد کرار
سرجنگی موشک خلیج فارس با توانایی تشخیص خودکار کشتی و هدایت کلاهک (یا موشک) به سمت هدف در سرعت بسیار بالا (بالای سه ماخ)


در ضمن کاتیوشا به صورت پدافند ضد هلیکوپتری در ایران ساخته شده.

از طرف دیگر سرعت بالای سوزش موتور موشک پدافندی باعث می شود تشخیص آن توسط سامانه های هشدار دهنده جنگنده هدف سخت تر شود.

[hosm 5,921]

[quote name='MERCEDES' timestamp='1355744611' post='289030']
[quote name='hosm' timestamp='1355659721' post='288846']
سلام
این حرفا چیه دوست من؟

۱ - ندیدن شما دلیل بر نبودن نیست
۲ - اصولا داخلی بودن یعنی داشتن طرح و هدف داخلی و نه همه اجزاء
۳ - پس کرار، مهاجر، سجیل و... چی هستند؟
[/quote]
سلام بر شما
داخلی بودن یعنی این که از فاز صفر با تعریف نیاز به نتیجه برسیم

خب دو مورد بفرمایید که اینطوری بوده

بنده بیشتر مساله ام سر تجهیزات پیشرفته مثل رادار هست (چیزی که ادعا میشه ایران در الکترونیک پیشرفت هایی داشته) وگرنه کره شمالی و پاکستان هم بالستیک می سازند

شما دو مورد بفرمایید
[/quote]

برادر عزیز
سه موردی که در نکته سوم عرض کردم دقیقا همان چیزی است که شما می فرمایید. از تعریف نیاز تا طراحی و ساخت و ...