شبیه سازی یک جنگ طولانی ... (اپیزود یکم : اوکراین ) شبیه سازی یک جنگ طولانی ... (اپیزود یکم : اوکراین )

[MR9 113,089]

بسم ا...

 

مهندسی -رزمی در اوکراین

درس هایی برای جنگ آینده

 

 

مقدمه : در اثنای ضدحمله ارتش اوکراین در تابستان سال 2023 و در سلسله مقالاتی که تحت عنوان :تطبیق تاکتیکی ، بررسی روند انطباق سازمان رزم ارتش روسیه در صحنه عملیات اوکراین  در انجمن میلیتاری ارائه شد ، رسته مهندسی ارتش روسیه به شکل مختصر مورد بررسی قرار گرفت. در حدود کمتر از یکسال ، اکنون از دریچه دید رسته مهندسی - رزمی ارتش ایالات متحده ، وضعیت نبرد دراوکراین از دریچه دید شاخه مهندسی  تحلیل می شود .. 

 

تطبیق تاکتیکی بررسی روند انطباق سازمان رزم ارتش روسیه در صحنه عملیات اوکراین

 

آغاز : 

عملیات تهاجمی ارتش روسیه در فوریه 2022علیه اوکراین ، ارتش ها را وادار کرده تا نقش واحدهای مهندسی – رزمی را مجدداً بررسی کرده وبازتعریفی را در خصوص ماموریت های محوله بر روی این یگانها داشته باشند . در واقع امر ، تغییر تمرکز ارتش های غربی ازجنگ علیه تروریسم  به عملیاتهای رزمی در مقیاس بزرگ ( large-scale combat operations/ LSCO) که پس از خروج ایالات متحده از افغانستان در سال 2021 صورت گرفت ، باعث شد تا بسیاری از مفاهیمی که برای سالها به کناری نهاده شده بود باردیگر درصدر توجهات قرار گیرد . درواقع ، تا قبل از شروع جنگ دراوکراین ، ایده عملیات رزمی در مقیاس بزرگ بتدریج در حال منسوخ شدن بود و متون تخصصی ارتش ها دیگر بدان نمی پرداختند، بدین معنا که مهندسی-رزمی بویژه در سازمان های مسلحی که  سازمان رزمی خود را کاهش داده بودند ، دیگر معنای گذشته خود را نداشته و با توجه به پیش زمینه ای که از سال 2001 بنا نهاده شده بود ، مسیر به گونه ای متفاوت پیش می رفت . اما اکنون بزرگترین عملیات زمینی پس از جنگ دوم جهانی در اروپا جریان دارد و یک قدرت نوظهور نیز در آسیا خودنمایی می کند در نتیجه ، باید درسهای موجود از شرایط جاری را به شکل تخصصی مورد بررسی قرار داد تا با ایجاد بسترهای لازم ، شرایط برای ورود به یک منازعه جدید آماده گردد.

 

 

با توجه به مواردی که بیان شد ، ارتش های غربی و بخصوص ایالات متحده باید سازمان رزم و مهارتهای یگانهای موجود را برای رویارویی احتمالی با یک دشمن همتا یا نزدیک به همتا افزایش داده چرا که اکنون میزان دسترسی به تجهیزات و مهارتها در سطح بسیار پائینی قرار داد در حالی که عدم سرمایه گذاری روی این چنین ساختارهایی ، ممکن است همان تهدیدات و چالش هایی را بوجود آورد که اکنون ارتش روسیه و اوکراین با آن دست و پنجه نرم می کنند. بعنوان مثال دردسرهای جدی ارتش روسیه در جنگ پل ها با اوکراین و تلفات ناشی از آن ، باعث شده تا ارتش ایالات متحده به منظور اجتناب از بروز چنین مواردی پیش بینی هایی را صورت دهد . در مجموع ، تا آوریل سال 2024 سه نکته اصلی در ارتباط با نقش واحدهای مهندسی -رزمی در صحنه نبرد اوکراین قابل مشاهده است :

1- اهمیت رعایت اصل پراکندگی واحدها و ایجاد چتر پشتیبانی برفراز آنها

2- نیاز به  بروزرسانی مهارتی و تجهیزاتی نیروی زمینی به منظور تسهیل عبور یگانهای رزمی از موانع طبیعی و مصنوعی

3- برطرف کردن کمبود قابل توجه سخت افزارهای پل زنی در سازمان رزمی یگانهای مهندسی -رزمی

 

صحنه نبرد اوکراین از یک نظر فاقد هرگونه نوآوری نظامی است بدین معنی که ارتش روسیه اکنون از راهبردی استفاده می کند که ظاهرا برای یکصد سال است بدون تغییر مانده و نیروی زمینی این کشور با استفاده از موانع ایذایی کلاسیک که توپخانه سنگینی از آن حمایت می کند و به بهترین شیوه ممکن واحدهای تسلیحات ترکیبی از آن دفاع می کنند باعث شده تا به تقریب همه تلاش های به دقت طراحی شده آفندی در برابر آن به شکست منجر شود. این مساله بدان معناست که  مجموعه تمام مهارتهای عملیاتی که در 2 دهه اخیر برای مقابله با تاکتیک های کمین جاده ای توسعه یافته و براساس آن فناوری های پیشرفته ای ابداع شده ، بطور کامل از رده عملیاتی خارج شده اند و برعکس نیاز شدید ارتش به تمرکز زدایی از واحدهای رزمی به منظور مقابله با تهدیدات میدان نبرد و همچنین الزامات قابل توجه در کنترل تشعشعات مغناطیسی قرارگاه های فرماندهی در رده تیپ /لشکر ، توسعه سامانه های بدون سرنشین پرنده ، روند طراحی عملیات نظامی را بسیار پیچیده تراز روند موجود تا قبل از آغاز جنگ علیه تروریسم (2001)نموده است. بعنوان مثال ، تهدیدات هوایی جدید باعث شده تا ارتش ایالات متحده به روش ها وفناورهایی روی آورد که  قبلا هرگز بدان نیازنداشت.

برآوردهایی که از دوسال جنگ در اوکراین میان ستادهای فرماندهی ارتشهای غربی دست به دست می شود نشان میدهد که صحنه رزمی فعلی در شرق و جنوب اوکراین بشدت از سامانه های بدون سرنشین اشباع شده بطوریکه گزارش های موسسه خدمات سلطنتی متحد داده های غیرقابل باوری نظیر نرخ تلفات ماهانه  1000 فروندی بدون سرنشین های اوکراینی را در اختیار مخاطبان خود قرار می دهد . این فناوری تابدانجا نگرانی های شدید غربی ها را برانگیخته که تحلیل های ناامیدانه ای از گسترش بی قید و بند فناوری مربوط به این پرنده ها نزد بازیگران دولتی و غیردولتی از جانب آنها صادر می شود .

 

 

بدین ترتیب ، ماهیت تهدید های مذکور بصورتی درآمده که واحدهای مهندسی- رزمی که وظیفه نفوذ به درون میدان های موانع یا تسهیل عملیات عبور از رودخانه را برعهده دارند ، باید دائم فرض قرار داشتن زیر نظارت دشمن را در محاسبات خود وارد کنند.  بدین سان به مانند جنگ دوم جهانی و نبردهای پیش از آن ، دارایی های مهندسی در کنار سخت افزارهای رزمی نیروی زمینی به اهدافی با ارزش بالا تبدیل شده اند . بعنوان مثال ، یک خودروی مین روب ارتش در حال حاضربه یک هدف جذاب برای گلوله های توپخانه ارزان قیمت هدایت شونده دشمن شده است. در حالی که انهدام چنین تجهیزاتی که کمیت آنها در ارتش ها در حداقل میزان خود قرار دارد ، ممکن است به ایجاد یک اختلال کامل در اجرای یک عملیات نظامی منجر گردد.

درس اول :  افزایش بقاء

اگر مجموع مطالبی که در سطور پیشین شرح آن رفت را بعنوان مبنایی برای نخستین درس برگرفته از صحنه نبرد اوکراین لحاظ کنیم معادله ذیل از آن استخراج می شود

 

نقل قول

افزایش بقاء واحدهای رزمی  = رعایت اصل پراکندگی یگانها  + ایجاد چتر پشتیبانی برفراز یگانها

 

معادله فوق الذکر به زبان ساده این مفهوم را به ذهن می رساند که  به منظور حفظ سازمان رزمی یگانهای تکور برای ادامه عملیات ابتدا باید پوشش یا چتر حمایتی را بر فراز آنها ایجاد نمود و همزمان با آن ، فاصله مناسب و استتار واحدها میان نقطه استقرار اولیه و خط تماس با دشمن مساله ای حیاتی برای فرماندهی نیروهای خودی است.

 

 

 

 

در همین رابطه ناظران نظامی معتقدند که  همزمان با ارتقاء مهارتها و همچنین سخت افزارهای واحدهای تسلیحات ترکیبی بر روی آنچه که  عملیات رزمی در مقیاس بزرگ نامیده می شود ، اهمیت این مساله باید به شکل "زمان واقعی" روی صحنه نبرد اوکراین مورد بررسی قرار گیرد . ارتش اوکراین پس از مدتها برنامه ریزی و جمع آوری نیرو- تجهیزات در حالی تابستان سال 2023 را به منظور اجرای ضدحمله انتخاب کرد که  یگانهای مهندسی ارتش روسیه ، ماه ها وقت داشتند تا قدرتمندترین خط دفاعی خود را از آغاز عملیاتی نظامی ،طراحی و بسازند. اندیشکده های نظامی بریتانیا در گزارش های خود به فرماندهان ناتو بر این نکته تاکید داشتند که که یگانهای مهندسی- رزمی ارتش روسیه تا حد بسیار زیادی از آموزه های کلاسیک خود پیروی نموده و با کمی تغییر نسبت به آنچه که قرار بود در یک جنگ احتمالی با غرب رخ بدهد ، ساختار دفاعی سه لایه ای را ایجاد کردند .

 

 

تجزیه و تحلیل استحکامات ارتش روسیه در جنگ اوکراین - وال استریت ژورنال

https://aparat.com/v/KXlua

 

 

در این ساختار، لایه نخست  یا لایه تعجیلی  ، تنها شامل یکسری خندق های ویژه پیاده نظام بود که با عجله ساخته شد و دفاع ازآن چندان نداشت و بیشتر بصورت سنگرهای کمین مماس بر خطوط دفاعی ارتش اوکراین روی آن حساب باز می شد. اما عناصر تکور مهاجم با پیشروی بیشتر به داخل این ساختار ، به لایه دوم برخورد می کردند که ساختاری با فرصت طراحی شده بشمار می آمد که درمقایسه با لایه نخست ، تاب آوری بیشتری در برابر حملات مهاجم داشت بصورتی که خندقهایی به عرض 6 متر که از سوی رشته های عریض سیم خاردار و میدان های مین متراکم و درنهایت سازه هایی که به دندان اژدها شهرت داشتند  ازآن حمایت می کردند. این شبکه دفاعی فاقد هر گونه محدوده علامت گذاری شده بود تا واحدهای زرهی یا سوار-زرهی اوکراینی بدون دقت وارد آن شده و به محض متوقف شدن آنها زیر آتش توپخانه خودی قرار گیرند. در این زمینه با وجود برخی چالش هایی که گمان می رفت روسها را دچار مشکل کند ولی انبارهای عظیم مین ارتش شوروی سابق درترکیب با تاکتیک های جدید ابداع شده توسط عناصر مهندسی ارتش روسیه چالش نگران کننده را برای اوکراینی ها فراهم آورد. فرماندهان اوکراینی که مسئولیت نفوذ به درون لایه دوم دفاعی روسها را برعهده داشتند در گزارش های خود مرتباً براین نکته پای می فشردند که  مهندسان روسی مین های ضد تانک را بصورت دوتایی در زمین قرار می دهند و تمامی مین های موجود نیز تله می شوند تا به محض انفجار یکی ازآنها ، جهنمی برای نیروی تکور دشمن ایجاد گردد. علاوه براین ، روسها مجموعه از از مواضع فریب دهنده را به منظور کشاندن پیاده نظام اوکراینی بدانها ایجاد کرده بودند که به محض ورود دشمن بدانها با انفجاری عظیم تخریب می شد . مجموعه این موانع عمقی حدود 1000 متر دارد ولی گزارش های موجود است که میدان های موانعی با عمق بیشتر ( 1500 تا 2000 متر ) نیز در برخی از محورها ایجاد شده و توپخانه قدرتمندی درست پشت سر آنها قرار داد.

 

 

با وجود مهیب بودن چنین موانعی برای نیروی مهاجم ، میتوان از آن بعنوان یک حربه علیه ارتش روسیه استفاده نمود . در همین رابطه ناظران نظامی معتقدند که  طول جبهه در شرق و جنوب اوکراین برای ارتش  روسیه بسیار زیاد است  و مسکو نمی تواند بصورت یکسان از همه این محورها دفاع کند . براساس تخمین های موجود در حال حاضر ، حدود 70 تیپ روسی برای پوشش 1000 کیلومتر جبهه در اوکراین حضور دارند که برای دفاع از آنها مسکو ناچار است که از استراتژی دفاع متحرک استفاده کند و این به معنای دور شدن آنها از جاده ها ومزارع است . از سویی دیگر  برخلاف میدان های موانعی که توسط ارتش ساخته می شود ، مجموعه خندق ها و سنگرهای ضد تانک ساخته شده توسط پیمانکاران غیرنظامی ، اغلب کیفیت مناسبی  ندارند ( این مساله برای اوکراین هم صادق است .م )

 

 

درس دوم : کمیت تجهیزات و اهمیت شناسایی

دومین درسی که پس از دوسال جنگ در اوکراین برای ارتش های غربی ملموس تر از گذشته  به نظر می رسد را می توان در دو جنبه مورد بررسی قرار داد

1- کمیت سخت افزارهای مهندسی- رزمی درسازمان رزمی یک ارتش

2- شناسایی مسیرهای دور زدن یا شکاف های موجود در ساختار دفاعی دشمن به منظور اجتناب از بروز تلفات سنگین

یکی از مهمترین جنبه های عملیات نظامی دراوکراین برای ارتشهای غربی و بخصوص ایالات متحده که ممکن است در سناریویی احتمالی با آن روبرو شوند ، مقیاس عظیم ویرانی شبکه جاده ها و پل هاست. درواقع شش هفته نخست جنگ اوکراین شاهد انهدام چیزی در حدود 23000 کیلومتر جاده ، 273 دهانه پل بود که 13 درصد از کل شبکه راه ها و پل های اوکراین را تشکیل می داد . این مساله البته  متوقف نشد و تا 13 سپتامبر 2022 پلهای انهدامی اوکراین به 320 دهانه رسید . اگر چه همه این پلها برای عملیات نظامی حیاتی نبودند ولی مقیاس تخریب وارد شده می تواند بر اجرای مانور و تامین ارتش های غربی درصورت بروز یک جنگ تاثیرگذار باشد .

 

 

 

درواقع زمانی که ظرفیت صنعتی کشورها بسوی تولید انبوه مهمات در انواع مختلف می رود ، بتدریج تامین مجدد ذخیره سخت افزاری واحدهای مهندسی تا حدودی اهمیت خود را از دست می دهد که این مساله به شکل خودکار مساله حفاظت از چنین دارایی هایی را پراهمیت می کند. در همین رابطه باید خاطرنشان کرد که عملیات پل زدن ، لزوماً در فضای باز رخ میدهد و هیچ پوشش فیزیکی طبیعی یا انسان ساخته ای برفراز آن وجود ندارد در نتیجه اکنون مخازن فکر ارتش باید به این نکته توجه کنند که  آیا در فهرست موجودی خود به اندازه کافی سخت افزار مورد نیاز برای اجرای عملیات پل زنی را در اختیاردارند یا خیر و آیا چنین دارایی ها می توانند بسرعت در نقاط مورد نظر استقرار پیدا کنند یا چنین توانایی وجود ندارد و درنهایت اینکه با وقوع یک جنگ ، چگونه باید به راحت ترین روش ممکن ،آنها را به صحنه نبرد منتقل نمود .

 

 

درس سوم : حیاتی بودن استقرار سریع تجهیزات به منظور پشتیبانی از عملیات رزمی

درواقع امر ، سرعت در اجرایی کردن یک تصمیم به مولفه و شاخصه اصلی ارتش های قرن بیست و یکم تبدیل شده است در نتیجه استقرار سریع دارایی های محدود مهندسی- رزمی می تواند بر پشتیبانی ازیک عملیات رزمی تاثیر جدی از خود برجای گذارد . برهمین اساس ، جنگ اوکراین باید فرصتی برای ارتش ایالات متحده ومتحدانش به منظور فاصله گرفتن از استراتژی ها و تاکتیک های جنگ برعلیه تروریسم و تمرکز بر روی ایده عملیاتهای رزمی در مقیاس بزرگ در نظر گرفته شود. این بدان معناست که وقوع هرجنگی با یک قدرت بزرگ نظیر روسیه یا چین به احتمال بسیار زیاد ، متفاوت از جنگ در اوکراین خواهد بود در حالی که می تواند مشابهت هایی را نظیر به نمایش گذارد. نتیجتاً فرصت بدست آمده در جنگ اوکراین باید به منظور بررسی کمبودها و بازیابی مهارتهایی باشد که پس ازاتمام جنگ سرد بدست فراموشی سپرده شده بود .

 

پی نوشت :

1- منبع : سرهنگ دوم مهندس متیو.س. هولبروک . نیروی زمینی ارتش  ایالات متحده . ژانویه 2024

2-  استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری )  بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند

 

[MR9 113,089]

پنتاگون می آموزد .....!!!

درسهای ارتش ایالات متحده از دوسال جنگ در اوکراین

آیا محاسبات رزمی از صحنه نبرد باید تغییر کند ؟!

 

 

سر درب جبهه پادگان فورت ایروین ارتش ایالات متحده که بعنوان مرکز آموزش ملی (NTC) هم مورد استفاده قرار می گیرد 

 

پادگان فورت ایروین -کالیفرنیا

ژنرال ارتش ایالات متحده در حالی که اتاق توجیه عملیات را بالا و پائین می کرد ، تکه از یک فناوری  مرگبار را به سایر افسران حاضر نشان می داد و جزئیات تلفات ناشی از کاربرد آن را یادآوری می نمود . سرتیپ کرتیس تیلور به هم قطارانش توضیح می داد که تقریبا 90 سرباز روسی در جریان یک حمله توپخانه ای در سال 2022 کشته شدند ، زمانی که ارتش اوکراین  با استفاده از سامانه هیمارس ، محل انتشار سیگنال های مخابراتی را هدف قرار داده بودند. وی در حالی که به نقشه رزمایش ارتش در صحرای موجاوه ، یعنی جایی که  نیروهای آمریکایی در حال شبیه سازی صحنه رزم مشابهی بودند اشاره می نمود ، هشدار داد که ممکن است این اتفاق برای یگانهای آمریکایی نیز رخ دهد . وی "تلفن همراه " خود را بالا گرفت و گفت که این فناوری ، قرار است تلفات زیادی را به ارتش وارد کند.

 

 

سلاح هجومی ام-4 

 

 

ارتش ایالات متحده در حال بازنگری جامعی در نگاه خود به صحنه رزم آینده است . اهمیت این بازنگری تا بدانجاست که آئین نامه های ضدشورش که نشانه بارز عملیات جنگی در صحنه هایی نظیر افغانستان و عراق بوده ، به کناری گذاشته شده تا سازمان رزم نیروهای مسلح آمریکا برای درگیری با دشمنان پیچیده تری نظیر چین و روسیه آماده شود. درواقع ، آنچه که در اوکراین رخ میدهد و اکنون وارد سومین سال خود شده است و پایانی نیز برآن قابل مشاهده نیست ، پنتاگون را وادار نموده که به این مساله فکر کند که  محاسبات میدان نبرد درسالهای اخیر به شکل کامل تغییر کرده و جنگ با حضور تعداد زیادی سامانه های تسلیحاتی هدایت دقیق ، ناوگان انبوه  بی سرنشین های هوا ، دریا و زمین پایه و همچنین سامانه های نظارت رقومی می تواند جنگ را به مناطقی فراتر از خطوط مقدم کشانده و نیروهای رزمی را در نقطه از میدان نبرد که باشند تهدید کند.افسران ارشد ایالات متحده مدعی هستند که جنگ دراوکراین همچنان یک آزمایشگاه تحقیقاتی فعال و واقعی برای برنامه ریزان نظامی این کشور است .

 

نقل قول

این مساله آنچنان برای این ارتش اهمیت دارد که حدود 20 افسر ارشد یک پروژه نظامی را کلید زدند که  در 5 محور رزم زمینی ، نیروی هوایی ، رزم اطلاعاتی ، توسعه سازمان رزم و گسترش توان آتش دوربرد ، صحنه را رصد کرده و اسناد پژوهشی را در اختیار تصمیم گیرندگان قرار می دهند .

 

در همین رابطه ، یکی از مقامات ارشد دفاعی که خواست نامش فاش نشود ، مدعی است که این افسران بطور کامل در این درگیری غوطه ور شده اند و تمامی اطلاعات لازم در اختیار آنها قرار می گیرد تا ارتش مطمئن شود همه پیامدها و تجربیات رزمی مستند شود.یکی دیگراز مقامات پنتاگون نیز مدعی است که مولفه های جنگ در حال تغییر است و اوکراین یکی از منابع پایدار شناخت این تغییرات بشمار می رود . درواقع ،جنگ اوکراین بسیاری از مفروضات اصلی در آئین نامه های نظامی را به چالش کشیده ، چنانکه فرسایشی شدن عملیات نظامی و تلاش دوطرف درگیر برای وادار کردن یکدیگر به تُهی کردن ذخایر خود به یک الگوی غیرقابل پیش بینی برای عملیات جنگی تبدیل شده که پیش از این دیده نشده بود. به گفته این مقام ارشد ، جنگ اوکراین ، این باوردیرینه در پنتاگون که تسلیحات دقیق گران قیمت عامل اصلی در موفقیتهای ارتش آمریکا هستند را تغییر داده چرا که بعنوان مثال ، مهمات هدایت دقیق غربی مبتنی بر سامانه های ناوبری GPS بشدت دربرابر اختلال دشمن آسیب پذیر نشان داده  و درمقابل ، روسها موفق شده اند تا با تطبیق مهمات غیرهوشمند قدیمی با سامانه های جدید و البته ارزان شناسایی ، دقت آنها را با کمترین هزینه ممکن ، افزایش دهند که این بشدت موجب غافلگیر شدن فرماندهان آمریکایی شده است.

 

 

آموزش نیروهای پیاده نظام ارتش 

 

پادگان فورت جانسون - آموزش رزم خندقی برای واحدهای ارتش ایالات متحده

 

 

 

سوراخ روباه جدید برای ارتش

به گفته مقامات ارشد پنتاگون ، جنگ اوکراین بخوبی نشان داده که تمام ماموریتهای محوله به ارتش از برنامه ریزی جهت اجرای عملیات رزمی تا فناوری های مورد استفاده باید  مورد بازنگری کامل قرار بگیرد . در همین راستا پادگان فورت اروین که مرکز آموزش ملی (NTC) نیز محسوب میشود ، درتلاش است تا با استفاده از تجربیات جنگ در اوکراین ، تاکتیکهای ارتش را اصلاح کرده و پس از مستندسازی آنها را در اختیار یگانهای عملیاتی قرار دهد . درسالهای گذشته ، این تاسیسات برای آنچه که قرار بود نیروهای آمریکایی در عراق و افغانستان با آن مواجه شوند آماده شده بود ولی اکنون خطوط سنگرهای به شکل زیگزاگ طراحی شده اند تا فضای نبرد در اوکراین را شبیه سازی کنند. در زمستان سال 2023 این پادگان شاهد حضور لشکر یکم زرهی ارتش بود که در آن سربازان آموزش می دیدند تا برای چنین شرایطی آماده شوند ولی نکته اینجا بود که حتی ژنرال تیلور را نیز وادار به واکنش کرد . وی در یکی از اسلاید های توجیهی به شکل رسمی اعتراف کرد که توپخانه ارتش روسیه اجرای مانور را دشوار و پستهای فرماندهی را با خطر انهدام مواجه می کند.

 

 

شبیه سازی یک دهکده در خاورمیانه 

پادگان فورت ایروین 

 

 

عناصر پیاده نظام لشکر یکم زرهی ارتش ایالات متحده در کنار خودروهای تاکتیکی سازمانی

پادگان فورت ایروین 

 

درواقع ، قابلیت بقاء قرارگاه های فرماندهی برای ارتش ایالات متحده بسیار حیاتی است و فرماندهان بارها در خصوص استفاده از سامانه های مخابراتی غیرنظامی هشدار داده اند .

 

نقل قول

قبل از شروع مانورلشکر زرهی ، به سربازان دستور داده شده بود از تلفن های همراه خود در منطقه تمرین استفاده نکنند ولی نتایج بدست آمده توسط ناظران رزمایش که به سامانه های ردیاب سیگنالی به منظور شناسایی دستگاه های مخابراتی غیرمجاز مجهز شده بودند نشان می داد که دستورات مزبور کاملا رعایت نمی شوند.

 

نقل قول

ژنرال تیلور به نقل از خلبانان بالگردهای آپاچی تعریف می کرد که بالگردها  به شکل موفقیت آمیزی از برخورد با سامانه دفاع هوایی دشمن اجتناب می کنند و نیروهای دشمن موفق به شناسایی مسیر طی شده توسط آنها  نشده بودند ولی بررسی سیگنالهای تلفن همراه که توسط سامانه های تجاری صورت گرفت  ، هواگردهای مذکور را که با سرعت 120 مایل درساعت در زیر ارتفاع کشف رادارها پرواز می نمود را پیدا کرده و مکان آن را تعیین نمایند .

 

 

 

 

راست : خودروهای تاکتیکی هنگ دوم جمعی لشکر یکم سوار-زرهی ارتش ایالات متحده /پادگان فورت ایروین

چپ : ژنرال رندی.آ. جورج ( نفر وسط مسئول مرکز آموزش ملی / پادگان فورت ایروین ) 

 

بدین ترتیب بدون استفاده از سامانه های نظامی ، مسیر حرکت و پرواز بالگرد آپاچی مزبور برای دشمن شبیه سازی شده مشخص گردید . به همین دلیل تیلور بر حذف چنین رفتارهایی از سوی سربازان تاکید ویژه ای دارد . وی خطر استفاده از تلفن همراه در میدان های نبرد قرن 21 را به خطر ناشی از کشیدن سیگار در خطوط مقدم در جنگ جهانی اول تشبیه می کند ، زمانی که تک تیراندازان یا دیده بان های توپخانه دشمن ، شبها بدنبال سوسو زدن های نارنجی رنگ برای ثبت تیر روی خطوط حریف بودند.

 

 

وجود تلفن های همراه هوشمند در جنگ اوکراین گرچه پدیده سرباز- خبرنگار را بوجود آورده

ولی  افزایش پراکنش سیگنالی ناشی از استفاده چنین سامانه هایی باعث تلفات قابل توجه میان دو ارتش درگیر شده است 

 

ژنرال تیلور معتقد است که اعتیاد سربازان به استفاده از تلفن همراه به همان اندازه مصرف سیگاردر خطوط مقدم ، یک تهدید جدی بشمار می رود .

 

نقل قول

بعنوان مثال نیروهایی که وظیفه دارند از صحنه های غیرنظامی فیلم و عکس تهیه کنند ، از موقعیت استقرار و تجهیزات یگانها داده تولید می کنند و دریک شبکه اجتماعی فرضی به نام Fakebook آپلود می کنند تا افسران اطلاعاتی که نقش دشمن را بازی می کنند ، از آن داده ها برای طراحی حملات خود استفاده کنند.

 

از سویی دیگر ، سامانه های مخابراتی ، بدون سرنشین ها و خودروهای نظامی مقادیر قابل توجهی تشعشعات الکترومغناطیسی دارند که براحتی قابل شناسایی است برای همین به منظور فریب دشمن به سربازان آموزش داده می شود تا میزان تششعات مذکور را با روش های ویژه ای کاهش دهند . از سویی دیگر محدود کردن ابعاد قرارگاه های فرماندهی به یک میزتاشوی کوچک که توسط 4 دستگاه هاموی احاطه شده و روی آن نیز با تور استتار قابل پوشاندن است می تواند تا حد زیادی به کاهش امضاء الکترونیکی و حرارتی کمک کند . این قرارگاه ها به جز آنتن استارلینک سفید رنگ که دربیرون از محوطه قرار می گرفت امکان شناسایی از هوا را نداشتند. در همین زمینه یکی از سربازان شرکت کننده درخصوص روش های کاهش سیگنال های مخابراتی مدعی شده بود که می توان با گذاشتن پتو روی سامانه ها تا حدودی از کشف آن جلوگیری نمود.

 

 

در جریان تمرینات ارتش در فورت ایروین ، واحدهایی که بعنوان شبیه سازی ارتش روسیه عمل می کردند 

با سامانه های استاندارد دفاع هوایی موفق به رهگیری بالگردهای آپاچی نشدند ولی رهگیری سیگنالهای تلفن های همراه خلبانان ها

با استفاده از سامانه های هوشمند تجاری بخوبی مسیر پروازآنها را در میدان نبرد مشخص می نمود 

 

تهدید از بالا

ارتش های  روسیه و اوکراین اکنون از طیف بسیار متنوعی از پهپادهای شناسایی و انتحاری ارزان قیمت استفاده می کنند و اثرگذاری این ابزار جدید آنچنان بود که رهبران نظامی ایالات متحده را وادار کرده تا نقاط ضعف خود را در این خصوص مورد بررسی قرار دهند. این مساله درست برخلاف روند گذشته بود که درآن ایالات متحده پهپادهای بزرگ و گران قیمتی را برای ماموریتهای رزمی استفاده می کرد ولی جنگ اوکراین نشان داد که وجود قابلیتهای نظارتی و تهاجمی در اختیار سربازان به درجه ای از اهمیت رسیده که باید آن را مورد توجه قرار داد و اکنون ارتش آمریکا در تلاش است تا این روش را تقلید کند.

 

آموزش رزم خندقی برای واحدهای ارتش ایالات متحده

https://aparat.com/v/HnMdB

 

بدین ترتیب گسترش این فناوری پنتاگون را وادار نمود تا به فوریت ، استراتژی جدید خود را به منظور توسعه و بکارگیری سامانه های ضد پهپاد طراحی کند . این مساله با حمله به پایگاه نظامی این کشور در اردن که منجر به کشته شدن سه سرباز آمریکایی گردید اکنون تشدید شده است . ارتش ایالات متحده با شناخت تهدید های موجود از سوی پهپادهای انتحاری ، آزمایش های اولیه پرتاب مهمات از بدون سرنشین های کوچک را آغاز کرده که پیش از این توسط داعش استفاده می شد و اکنون به  لبه تیز حملات پرتلفات توسط دوطرف درگیر در اوکراین تبدیل شده است . علاوه براین ، برنامه هایی برای خروج از خدمت پهپادهایی نظیر Shadow و Raven  نیز وجود دارد که حاکی از ناتوانی آنها برای پاسخ گویی به نیازهای جنگ مدرن است.

 

 

پرنده های بدون سرنشین اول شخص ، ستاره بلامنازع جنگ اوکراین بشمار می آیند

 

ژنرال جورج رندی ، رئیس ستاد ارتش در پاسخ به سئوالی درخصوص توصیف صحنه نبرد در قرن 21 چنین معتقد است که  ارتش ایالات متحده از صحنه نبرد اوکراین یاد گرفته که حوزه شناسایی هوایی از اساس دچار یک تغییر جدی شده است. ژنرال جیمز.بی.هکر رئیس دپارتمان عملیات نیروی هوایی ارتش در آفریقا و اروپا با ستایش از تاکتیک های ارتش اوکراین مدعی شده که دونفر از سربازان اوکراینی ، با جمع آوری هزاران دستگاه گوشی هوشمند و اتصال آنها به یکسری میکروفون ها و تشکیل یک شبکه  شنود ، موفق شده اند تا صدای خاص پهپادهای شاهد131/136 را از ده ها کیلومتر دورتر کشف کرده و داده های بدست آمده را به پدافند هوایی اوکراین منتقل کنند.

 

 

 

ارتش ایالات متحده در حال بازنگری آئین نامه های رزمی خود براساس جنگ اوکراین است 

در نمونه های ویرایش شده ، پیاده نظام مهارتهای بیشتری را برای استفاده از هنر استتار می آموزد

 

این مساله درست همزمان با حملات هوایی و موشکی یمن به کشتی های تجاری و نظامی مستقر در دریای سرخ در حال وقوع است و برخی در پنتاگون که مسئولیت رصد قابلیتهای چین را برعهده دارند معتقدند که  آنچه که حوثی ها در دریای سرخ یا روسها در اوکراین مشغول انجام آن هستند در مقایسه با صحنه نبردی  که قراراست در اقیانوس آرام رخ دهد ، اصولا بحساب نمی آید .

 

 

سر درب جبهه پادگان فورت جانسون ارتش ایالات متحده

سرعت بالای تغییرات

ارتش ایالات متحده به اقداماتی که در فورت ایروین انجام می شود قانع نبوده و در پادگان فورت جانسون که یک زیرساخت نظامی در غرب لوئیزیانا است به واحدهای خود آموزش می دهد که چگونه در راهروهای پیچیده خندق مانند وارد نبرد شده یا برای محافظت از خود دربرابر آتش توپخانه دشمن ، دست به حفاری بزنند تا جایی که شعار واحدهای آمریکایی اکنون بصورت " حفاری کُن یا بمیر" درآمده است .  نیروهایی که در این پادگان آموزش می بینند ، باید شیوه درست احداث مواضع دفاعی تعجیلی یا با فرصت را فراگیرند تا دربرابر آتش توپخانه یا پهپادهای انتحاری دشمن از خود محافظت کنند . این مساله آنچنان برای ارتش اهمیت دارد که به این نیروها یاد داد می شود تا با استفاده از هرچیزی که در محیط قابل استفاده است ، سوراخ روباه خود را استتار کنند و این نیازمند ساعتها کار با ابزار حفاری نظیر بیل و گلنگ است .

 

 

 

بوچا / آوریل 2022 

ستون زرهی شبیخون خورده ارتش روسیه 

 

در جبهه مقابل ، نیروهایی که نقش واحدهای روسی را بازی می کنند ، تلاش دارند با استفاده از هوش مصنوعی و پهپادهای ارزان قیمت  ، عناصر رزمی متقابل را شناسایی و بصورت نمادین مورد هدف قرار دادند تا پس از اتمام تمرین ، بدانها یادآوری کنند که چه اشتباهاتی را مرتکب شده اند . با این حال هر اندازه واحدهای رزمی در استتار فیزیکی بهتر می شوند ، ردپای دیجیتالی آنها همچنان پاشنه آشیل عناصر رزمی بحساب می آید . در همین رابطه یکی از افسران آموزشی به نگارنده گفت که  پهپاد های مهاجم در پادگان فورت جانسون ، امکان تشخیص سیگنال های WI-FI را دارند و براحتی می توانند استتارشده ترین قرارگاه های فرماندهی را کشف و منهدم کنند.

 

 

پهپاد  FPV ارتش روسیه مسلح به یک کلاهک غیرمعمول 

جنوب اوکراین 

 

در حالی که جنگ در اوکراین با نوآوری های بیشتری همراه شده است ، برخی ناظران نظامی معتقدند که  پنتاگون بدون دخالت افسران محافظه کار ارشد ، با سرعت بیشتری خود را با تهدیدات جدید منطبق خواهد کرد. درواقع نشانه های آشکاری وجود دارد که میراثی که ارتش پس از 11 سپتامبر 2001 از خود برجای گذاشت هنوز در ذهن فرماندهان و سیاست گذاران قرار دارد و ارتش آمریکا همچنان خود رابا تهدیدات مشابهی در خاورمیانه روبرو می بیند .

 

 

 

سربازان از چوب و برگ برای پنهان کردن موقعیت جنگی خود  در مرکز آموزش مشترک استفاده می کنند.

جنگ در اوکراین بر اهمیت استتار برای سربازان روی زمین تأکید کرده است

 

 

 

یک عنصر پیاده نظامی در یک پست فرماندهی ، برنامه‌ای را بر روی تلفن هوشمند نشان می‌دهد

که به نیروها کمک می‌کند به شکل ثابت با قرارگاه های  فرماندهی ارتباط امن داشته باشند 

 

این امر تا بدانجا جدی است که در پادگان فورت جانسون ، سه ساعت جداگانه روی دیوارها قرار دارد که به ترتیب زمان محلی ،  به وقت افغانستان و عراق تنظیم شده است . اما به نظرمی رسد که برخی از رهبران نظامی ایالات متحده بتدریج براین باور قرار می گیرند که   هنوز چیزهایی زیادی برای یادگیری وجود دارد ، هر چند برخی دیگر نیز تغییرات بوجود آمده را دست کم گرفته و براین فرض مخاطره آمیز تاکید می کنند که ارتش به سادگی هرچه تمام تر در شرایط مشابه بهتر عمل خواهد کرد .

 

پی نوشت :

منبع1

منبع2

3-  استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری )  بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند

 

 

[MR9 113,089]

بسم ا...

 

پیش زمینه :

این متن ، برگردان فارسی  مقاله ای از نشریات تخصصی هوایی غربی محسوب می شود و بطور طبیعی از ادبیاتی استفاده شده که به سمت یکی از طرفهای درگیر ، سوگیری دارد ،با این حال برای رعایت امانت متن عیناً ترجمه و دراختیار مخاطبان  محترم انجمن میلیتاری قرار می گیرد . با این حال نکته اصلی مقاله دوقسمتی مذکور ، این هست که به استثنای متن و چند عکسی که درآن استفاده شده ، مابقی ویدئوها و تصاویر از مطالب جنابان @aminor ، @Navard  وتحلیل های شخصی در طول نزدیک به سه سال ارسال محتوای استاندارد شده و منبع دار در تاپیک اوکراین بهره برداری شده است که غنای تاپیک اوکراین در انجمن میلیتاری را به نمایش می گذارد . 

 

شبکه پدافند زنگ زده روسی !!!!!

عملیات سرکوب (SEAD)  و انهدام (DEAD ) پدافند ارتش روسیه توسط نیروی هوایی اوکراین

 

 

رونمایی از آویزگاه های جدید برای حمل هارم توسط فالکروم های اوکراینی 

 

در آغاز تهاجم ارتش روسیه به اوکراین ، نیروی هوایی این کشور فاقد هرگونه قابلیت قابل اعتماد سرکوب و انهدام دفاع هوایی دشمن بود . این بدان معناست که  ارتش اوکراین با بروز نخستین نشانه های طولانی شدن عملیات جنگی ، مجبور شد تا مجموعه ای از سخت افزارها  و تاکتیک ها را بصورت عجولانه و با کمک کشورهای غربی کنار هم قرار دهد تا امکان محدود کردن توانمندی های دفاع هوایی ارتش روسیه که درست در پشت واحدهای عمل کننده ، حرکت می نمود را بدست آورد. در همین راستا ، ابتدا موشکهای ضدرادار ای جی ام-88 هارم مبدل به سلاح اصلی ضدرادار نیروی هوایی اوکراین گردید که در حال حاضر با جنگنده های میگ-29 و سوخو-27 این کشور یکپارچه شده  و برای نخستین بار در اوت سال 2022 رصد گردید .

 

مهمات ضد رادار هارم /AGM-88

 

https://www.aparat.com/v/l325t6s

 

با این حال ، تحویل سلاح مذکور برای محدود کردن عملیات دفاع هوایی روسیه کافی نبود و به زودی ستاد ارتش اوکراین و همپیمانان غربی اش به این نتیجه رسیدند که قابلیت مذکور باید با طیف گسترده تری از تسلیحات غیرکلاسیک سرکوب پدافند تقویت شود. بدین ترتیب ، نخستین گزینه ای که به ذهن برنامه ریزان نظامی رسید ، استفاده از سامانه های موشکی زمین به هوا و همزمان توسعه تاکتیک ، روش ها و شیوه های بکارگیری آنهاست که پایه و اساس روند مزبور را می توان در ضرب المثل مشهور " ضرورت ، مادر همه اختراعات است " جستجو نمود.

 

 

آرایش تسلیحاتی میگ-29 فالکروم

جایگاه داخلی (نزدیک به دهلیز پیشرانه ) و تسلیحات قابل حمل درآن

 

 

این تسلیحات طیف متفاوتی از سامانه های مختلف از راکتهای هدایت شونده زمین پایه و پهپادهای انتحاری در کلاس های مختلف بود که هنوز بصورت ترکیبی با حملات دوربرد جتهای ضربتی سوخو-24 ام/ام آر مسلح به موشکهای کروز دوربرد استورم شدو و اسکالپ -ئی جی علیه اهداف مختلف در سرتاسرسرزمین های تصرف شده توسط روسیه نظیر دونباس ، خرسون ، زاپوروژنیه و همچنین شبه جزیره کریمه استفاده میشود . نقش ترکیب تسلیحات و تاکتیک های ضد رادار در چنین حملاتی ، نرم یا مشغول کردن سامانه های دفاع هوایی روسیه است  تا به موشک های کروز اجازه دهند از کمربند دفاع هوایی روسها عبور کرده و اهداف خود را منهدم نمایند. بدین ترتیب ، تسلیحات سرکوب/ انهدام نیروی هوایی اوکراین به شیوه ای نظام مند برای شکار سامانه های دفاع هوایی ارتش روسیه در سرتاسر خطوط مقدم یا عقبه روسها که مورد شناسایی قرار می گیرند ، کاربرد پیدا کرده است.

 

 

نسخه های تولید شده یا در حال تولید هارم 

 

با این حال ، ارتش اوکراین برای اینکه امکان هدف گیری دقیق تری را به منظور کاربرد بهینه سامانه های ضدرادار داشته باشد ، تلاش کرده تا از پهپادهای اطلاعاتی ، نظارتی و شناسایی به منظور مکان یابی ، تولید مختصات  برای حملات راکتی ، توپخانه ای دوربرد به شکل بهینه ای بهره ببرد که این یکی از درسهای مهم عملیات سرکوب دفاع هوایی در اوکراین است که نیروی کاربر بتواند  از پهپادهای کوچک و در عین حال توانمند نظارت/شناسایی برای پشتیبانی از فرآیند محدودسازی عملیات پدافند هوایی دشمن استفاه کند. درواقع امر ، جنگ اوکراین بخوبی اثبات نموده که  پهپادهایی در این کلاس ماموریتی ، می توانند دو قابلیت بسیار مهم ، یعنی توانایی پرسه زدن بمدت طولانی در قلمرو دشمن و همچنین هدف گیری با دقت بالا را بصورت توامان داشته و بدلیل اندازه کوچک ، امضای ء راداری ، مادون قرمز وحتی بصری در ارتفاع بین 6 تا 8 هزار فوتی ( 1828 تا 2438 متری )  آن در پائین ترین سطح خود قرار داشته وهمین امر ، ضریب بقاء پذیری آن را افزایش می دهد. این مساله ، یعنی وجود قابلیت هدفگیری با کیفیت بالا در عمق سرزمین های تصرف شده توسط دشمن بویژه در شب ، برد طولانی را به یک بازوی کارآمد برای مدافعان تبدیل کرده است.

 

 

 

ترکیب هارم / فالکروم 

مهر سال 1401

 

 

 

بقایای مهمات ضدتشعشع هارم 

مهر سال 1401

 

از سویی دیگر ، لازم به ذکر است که  از همان ابتدای تلاش نیروی هوایی اوکراین جهت اجرای عملیات سرکوب دفاع هوایی ،  کشورهای عضو ناتو تلاش کردند تا اطلاعات خود را با کیف به اشتراک گذارند که این کار توسط طیف گسترده ای  از سامانه های سرنشیندار و بی سرنشین که با پرواز برفراز دریای سیاه ، حریم هوایی رومانی و لهستان جمع آوری می شد و درقالب عملیاتهای سیگنت و الینت  به کیف ارسال می گردید.

 

 

 

 

 

در جریان یک حمله موشکی به شهر کوستیا نیتیفوکا  در منطقه دونتسک تحت کنترل اکراین 17 غیرنظامی کشته شدن .

این یکی از سنگین ترین تلفات غیر نظامیان در مناطق تحت کنترل اکراین در یک سال اخیر بود.

رسانه های اکراینی وزلنسکی سریعا ارتش روسیه را عامل این حمله عنوان کردن . با گذشت چندین ساعت و اظهارات شاهدین وساکنین محلی

و همچنین تحلیل های صورت گرفته به نظر میرسد یک موشک ضد رادار هارم شلیک شده از یک میگ 29 اکراینی بعد از فیل شدن به این شهر اصابت کرده است .

ساکنین محلی عنوان کردن در زمان حمله یک میگ 29 را در ایمان منطقه مشاهده کرده اند .

همچنین سر جنگی ترکش شونده موشک شباهت زیادی با موشک هارم دارد  .

بعد از گذشت دو روز همچنان ارتش اکراین در اینباره سکوت اختیار کرده است

شهریور 1402

 

تلاش چالش برانگیز برای نیروی هوایی اوکراین

ارتش روسیه پس از ورود به خاک اوکراین ، براساس آموزه قدیمی خود دست به ایجاد یک شبکه متراکم دفاع هوایی درسرتاسر خطوط جبهه به طول 1000 کیلومتر زد که بخشی از این شبکه در خاک اوکراین شامل دونباس ، کریمه و مناطق هم مرز مستقر گردید در حالی که به منظور دفاع از شهرهای با اهمیت نظیر مسکو و سن پیترزبورگ نیز حلقه های چند لایه دفاع هوایی استقرار یافت. با این حال ، شبکه گسترده دفاع هوایی زمین پایه ارتش روسیه که ترکیبی از سامانه های سازمانی نیروی هوایی ، زمینی ، دریایی و هوابرد  را بخود می دید در طول 25 ماه جنگ با اوکراین  ضربات بسیار جدی را دریافت نمود ، اما کمیت این سامانه ها چه بصورت عملیاتی و چه بصورت ذخیره آنچنان بود که علیرغم تلاش بی وقفه نیروی هوایی اوکراین ، هر سامانه آسیب دیده بسرعت جایگزین می شد و نمونه های آسیب دیده نیز با انتقال به مراکز تعمیرگاهی نزدیک خطوط مقدم ، سریعاً عملیاتی و مجددا به صحنه نبرد عودت داده می شدند. در نتیجه برای اوکراین از کار انداختن کامل این شبکه تقریبا غیرممکن محسوب می شود و تلاش کیف برای کاهش توان این شبکه به سطحی که  منجر به توفق عملیات یا حداقل کاهش اثربخشی رزمی آنها در کوتاه مدت باشد ، به جایی نرسید اما برای مدت کوتاهی ، حملات ترکیبی با موشکهای هارم ، راکت های هدایت دقیق نظیر هیمارس و پهپادها ، دالان هایی در این شبکه بوجود آمد تا موشکهای کروز مسیری امن برای رسیدن به اهداف خود درعمق سرزمین های اشغال شده توسط روسیه پیدا کنند . بدین ترتیب ، این درس برای ارتشهای غربی به ثبت رسید که ترکیب  اتکاء بر کمیت سخت افزاری ، تاکتیک های مناسب ، انطباق پذیری با تهدید می تواند به بقای طولانی مدت و اثربخشی کلی یک شبکه دفاع هوایی چند لایه ای ، علیرغم ضربات شدید طرف مقابل ، نظیر آنچه که روسها دراوکراین استفاده می کنند کمک نماید.

 

 

 

غیر فعال شدن یک دستگاه سامانه تور  ( احتمالا ارتش روسیه ) در اثر برخورد مهمات ضدرادار ( به احتمال زیاد هارم ) 

اردیبهشت 1402 

 

 

مراحل آغازین عملیات سرکوب/انهدام پدافند در اوکراین

نخستین تلاش های نیروی هوایی اوکراین به منظور سرکوب/ انهدام دفاع هوایی ارتش روسیه در اوت سال 2022 بلافاصله پس از تحویل نخستین موشکهای AGM-88 هارم آغاز شد. این موشکها از ذخایر مازاد ارتش ایالات متحده  برداشته شد و برای حمل و شلیک با ناوگان جنگنده های میگ-29 و سوخو-27 نیروی هوایی ارتش اوکراین بکار رفت . با این حال فرآیند ادغام یک موشک غربی با  با جنگنده های شرقی  یک چالش قابل توجه بشمار می رفت تا خلبان بتواند مراحل کشف ، روانه سازی و انهدام  را مطابق با استانداردهایی که موشک مذکور برای آن طراحی شده بود ، انجام دهد بصورتی که نیازی به قفل کردن حسگر موشک قبل از آغاز فرآیند شلیک نباشد ، چرا که  انجام قفل به معنای آن بود که کاربران پدافند ارتش روسیه بسرعت از این مساله آگاهی پیدا کرده و تلاش می کردند تا روند انتشار امواج را محدود یا قطع کنند. با توجه به چنین نیازی ، تصمیم گرفته شد تا موشک براساس داده هایی که از قبل بدست آمده بود و برمبنای ناوبری جی پی اس ، در ارتفاع پائین شلیک شده و به شکل خودکار بسوی محلی که داده های قبلی نشان می داد یک سامانه دفاع هوایی روسی درآن مستقر است ، پرواز نماید. چنین فرآیندی بدان دلیل انتخاب شد که موشک هارم باید برای انهدام هدف خود ، از پیش برنامه ریزی می گردید.

 

 

 

 

ویدئوی شلیک مهمات ضد رادار هارم /اوکراین -2022

https://www.aparat.com/v/x8215fm

 

این روش ، براساس پیش بینی های صورت گرفته ، شیوه ای با کارآمدی پائین بشمار می آمد و بیشتر برای ایجاد فشار روانی بر روی خدمه سامانه های پدافند هوایی ارتش روسیه در منطقه مورد نظر بکار می رفت ، اما درصورتی که این موشک در زمان و مکان مناسب ، شلیک می شد ، می توانست کارایی بهتری را به نمایش گذاشته و عملیات موثر شبکه دفاع هوایی دشمن را بخود مشغول کرده تا سایر جنگنده ها ، موشک ها یا راکتهایی که به همان منطقه شلیک شده بودند ، امکان ضربه به اهداف را پیدا کنند. علاوه براین ، تحلیلگران غربی براین اعتقاد قرار دارند که  بخش قابل ملاحضه ای از حملاتی که نیروی هوایی اوکراین با استفاده از موشک هارم ثبت نمود ، عمدتاً برای ایجاد دالان های هوایی جهت نفوذ راکتهای هدایت دقیق هیمارس ، تسهیل حملات جنگنده های پشتیبانی نزدیک سوخو-25 نیروی هوایی اوکراین به منظور حمایت از واحدهای نیروی زمینی و یا نفود جتهای ضربتی سوخو-24 مسلح به موشکهای کروز هواپایه صورت می گرفت . برای اجرای چنین ماموریتهایی  جنگنده های حامل هارم از ارتفاع پائین و بصورت هماهنگ شده به مواضع از پیش مشخص شده پدافند هوایی ارتش روسیه حمله می بردند تا با مشغول کردن روسها ، سایر سامانه های تهاجمی اوکراینی بتوانند ماموریت خود را انجام دهند . از سویی دیگر ، وزارت دفاع روسیه به محض آغاز استفاده از هارم به شکل مکرر مدعی می شد که موشکهای هارم اوکراینی را سرنگون می کند ولی هرچه که جنگ پیش می رفت ، این ادعاها به مرور کمتر گردید .

 

 

 

 

 

هارم و فالکروم های اوکراینی 

 

روند مذکور تا ماه می 2023 ادامه یافت تا اینکه تاکتیسین های اوکراینی – غربی بدین نتیجه رسیدند که  حملات سرکوب/ انهدام پدافند هوایی به منظور افزایش اثربخشی باید بصورت ترکیبی با فریب دهنده های AMD-160B که توسط فالکروم های اصلاح شده صورت می گرفت در حالی این تنها موج اول بود و پس ازآن ، جتهای ضربتی سوخو-24 ام /ام آر ارتقاء یافته مسلح به موشکهای کروز استورم -شدو/ اسکالپ وارد عمل می شدند تا اهداف مهم را در شرق اوکراین و کریمه هدف قرار دهند.

 

پی نوشت :

1- ادامه دارد ...

2-  استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری )  بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند.

 

 

 

[MR9 113,089]

بخش دوم و پایانی 

 

بر 7 خرداد 1403 در 22:44 , MR9 گفت:

بسم ا...

 

شبکه پدافند زنگ زده روسی !!!!!

عملیات سرکوب (SEAD)  و انهدام (DEAD ) پدافند ارتش روسیه توسط نیروی هوایی اوکراین

 

 

 

 

اگرچه بعد از تحویل سامانه های راکت انداز هیمارس ، حرف و حدیثهای فراوانی در خصوص راکتهای تحویلی شنیده شده 

ولی تحلیلگران غربی  معتقدند که  درمیان مهمات تحویلی ، نمونه های GMLRS بابرد 122 کیلومتر ( خط سبزرنگ ) ، 166 کیلومتر ( خط سیاه رنگ )

و نسخه با برد 210 کیلومتری ( رنگ صورتی ) نیز وجود دارد این موارد در کنار راکتهای استاندارد  M31 با برد 84 کیلومتر است ( خط آبی )  

مرداد 1401

 

موشکهای هدایت شونده برای حملات دقیق (GMLRS) اوکراین در برابر شبکه دفاع هوایی زمین پایه روسیه (GBAD)

به تقریب از ژوئن سال 2022 تمامی سامانه های دفاع هوایی برد متوسط و بلند ارتش روسیه که در سرزمین های تصرف شده توسط مسکو در خاک اوکراین قرار داشت ، با چالش به نسبت جدی مقابله با حملات موشکی دقیق ارتش کیف بواسطه کاربرد سامانه های  جی ام آر ال اس که از سوی ایالات متحده تامین شده بود ، مواجه شدند. این مهمات که نسخه هدایت دقیق راکت ام-31 کالیبر 227 م.م  بشمار می رفت امکان شلیک از روی پرتابگرهای چرخدار متحرک ام-142 (هیمارس)  یا شاسی شنی دار ام-270 را در اختیار داشت که بسیاری آن را یک سلاح تغییر دهنده روند جنگ و سلاحی موثر برعلیه شبکه دفاع هوایی ارتش روسیه حساب می کردند.

 

انهدام رادارضدآتشبار 1L259 Zoopark-1 ارتش روسیه با مهمات GMLRS -ژوئن2023

 

https://www.aparat.com/v/z261d4u

 

  

 

بقایای مهمات M31 GMLRS ارتش اوکراین که در نوواکاخوفکا پیدا شده 

23 اکتبر 2022/آبان 1401

 

 

 

ظاهرا هنوز نواقص مهمات ضدرادار شرایک و استاندارد زمان جنگ ویتنام در مهمات هارم  ادامه دارد و حل نشده 

نیروهای اوکراینی با انتشار ویدئویی مدعی شده اند که موشکهای ضد راداری هارم شلیک شده توسط نیروی هوایی این کشور 

علیرغم اینکه بسمت رادارهای روسی شلیک شده ولی به اشتباه مسیر خود را تغییر داده و بسمت موضع رادار اوکراینی رفته هرچند قبل از اصابت ، به زمین سقوط کرده و آسیبی وارد نشده است 

در جنگ ویتنام ، برای چند مرتبه غیرمتوالی ، موشکهای ضد رادار استاندارد به جای رادارهای ویتنامی ، بسوی رادارهای شناورهای نیروی دریایی ارتش ایالات متحده تغییر مسیر می دادند و حوادثی را نیز بوجود آوردند

 

 

 

نمونه یک سامانه بوک روسی که توسط راکتهای ام31 به شدت آسیب دیده است 

 

 

بر 26 آذر 1401 در 12:08 , MR9 گفت:

 

بخشی از مصاحبه با خلبان اوکراینی با کد رادیویی "جویس " 

سرکوب دفاع هوایی

به غیر از ماموریتهای رهگیری ، فالکروم ها و فلانکرهای نیروی هوایی اوکراین اکنون ماموریت کاملا جدید سرکوب دفاع هوایی ارتش روسیه را نیز برعهده دارند که شامل منطبق نمودن موشکهای ضد تشعشع هارم با این دوجنگنده شرقی است . اگر چه این خلبان اوکراینی تا کنون چنین ماموریتی را انجام نداده ولی مواردی را متذکر شده که جالب به نظر می رسد . به گفته وی ، بعد از تحویل هارم ،بروزرسانی و نوسازی جنگنده های فعال نیرو به منظور اجرای این نوع ماموریتها به اولویت اول تبدیل شد . جویس معتقد است که  در روند آموزشی خدمه اوکراینی برای کاربرد مهمات ضد رادار هارم مطمئنا مشکلی وجود ندارد و تقریبا با مختصر آموزش های زمینی این امکان برای خدمه هوایی قابل انجام است .

 

 

سوخو-27 فلانکر نیروی هوایی اوکرین 

 

از صحبتهای این نظامی اوکراینی چنین برمی آید که  در دسترس بودن هارم بدان معنی است که نیروی هوایی اوکراین می تواند بتدریج از شیوه سرکوب دفاع هوایی ارتش های غربی تقلید کرده تا جتهای ضربتی نظیر سوخو-25 بتوانند با فراغ بال بیشتری در آسمان صحنه نبرد به پرواز درآیند . با این حال هنوز محدودیتهای قابل توجهی در قابلیتهای رزم هوایی اوکراین وجود دارد و جویس معتقد است که   اجزاء اصلی این قابلیت شامل  مهمات هوابه زمین دقیق ، موشکهای هوابه هوای راداری فعال و همچنین رادارهای پیشرفته ای که بر روی جتهای رزمی نصب میشود  ، می بایست تحویل نیروی هوایی این کشور گردد . او براین اعتقاد قرار داد که  عصبانیت میل بلاگرهای روسی از حضور هارم در میدان نبرد به معنای موفقیت این سلاح است .

 

 

 

 

راست : آسیب جدی رادار پی-18 ارتش روسیه در اوکراین 

چپ : سامانه پودلت کا-1 روسی که احتمالا بدلیل برخورد راکت ام-31 از حیزانتفاع خارج شده است

 

موشکهای ام-31 ( مسلح به سرجنگی 200 پاوندی ) با بردی در حدود 42 ناتیکال مایل ( 77.8 کیلومتر ) بسرعت به یک جنگ افزار مرگبار جهت اجرای ماموریتهای سرکوب / انهدام دفاع هوایی تبدیل گردد که به شکل خاص ، رادارهای هشداردهنده زودهنگام دوربرد ، میان برد ارتش روسیه  را هدف قرار می داد . درآن زمان ، اعتقاد براین بود که موشک ام-31 در نخستین شکار خود ، دو سامانه راداری پودلت-2 ( Podlet-2) را درسال 2022 منهدم نموده است که یکی از آنها در نزدیکی روستای لازورنه واقع در ساحل دریای سیاه ( جنوب خرسون ) مستقر بود در حالی که رادار دوم در پایگاه هوایی چورنوبایوکا ( حومه خرسون ) از حیزانتفاع ساقط گردید.

 

 

نیروی هوایی روسیه مدعی شده که یکفروند جت رزمی میگ-29 مسلح به مهمات هارم را در  محور دنیروپتروفسک ساقط کرده است 

مهر 1402

 

 

نمای شماتیک تاکتیک نیروی هوایی اوکراین برای سرکوب/انهدام سامانه های دفاع هوایی زمین پایه ارتش روسیه 

1- هدف مورد نظر ابتدا توسط پهپادهای اول شخص نظارتی مورد شناسایی قرار می گیرد 

2- فالکروم مسلح به فریب دهنده ADM-160 B  وارد صحنه شده و اقدام به پرتاب فریب دهنده خود می کند تا توجه کاربران دفاع هوایی روسی را جلب کند

3و4 - پس از مشغول شدن شبکه دفاع هوایی ارتش روسیه ، جتهای سوخو-24 مسلح به موشکهای کروز اقدام به رها سازی مهمات خود نموده 

ویا سامانه های هیمارس اقدام به شلیک می نمایند

 

 

با این حال ، یکی از موفق ترین پیروزی های بدست آمده ارتش اوکراین در حوزه سرکوب/ انهدام دفاع هوایی روسیه با راکتهای ام-31 برمی گردد به انهدام دو پرتابگر برد بلند اس-300وی.4 ( سام-23 گلادیاتور ) و آسیب رساندن به  دو رادار کسب هدف که از سوی وزارت دفاع اوکراین اعلام شد . این نهاد نظامی اوکراینی در اوت سال 2023 مدعی گردید که  این حمله ابتدا با پرواز پرنده های بدون سرنشین به منظور شناسایی و کشف محل استقرار این سامانه ها آغاز گردید و برای مدت طولانی در مجاورت این سامانه روسی بدون آنکه ردیابی شود ، حضور داشت و پس از انهدام نیز فیلم ارزیابی خسارت را به پایگاه اصلی خود ارسال نمود.

اصابت سه تیر مهمات GMLRS به سایت سامانه اس-400- آوریل 2024

https://www.aparat.com/v/m0249h2

 

سامانه های موشکی نه تنها برعلیه رادارها ، بلکه برای نخستین بار به منظور حمله مستقیم به هواگردهای نیروی هوایی روسیه نیز مورد استفاده قرار گرفت ، بطوریکه اکراینی ها در 16 اکتبر سال 2023 از این موشک برای منهدم کردن بالگردهای ارتش روسیه مستقر در بردیانسک ولوهانسک بهره برد . در این سری حملات ، ارتش اوکراین از بالستیک های اتامز با بردی در حدود 90 ناتیکال مایل ( 166 کیلومتر ) و مسلح به کلاهک خوشه ای حاوی 950 ریزمهمات استفاده کرد که در نقش انهدام دفاع هوایی بسیار مرگبار محسوب میشود و حداقل 20 تیر از آنها به کیف  تحویل داده شده است .  وزارت دفاع بریتانیا در 4 نوامبر 2023 مدعی شد که  سه سامانه دفاع هوایی روسی اس-400 ( سام-21) در بیست و ششم اکتبر 2023 توسط موشکهای اتامز ارتش اوکراین در محور لوهانسک منهدم شده است هر چند این ادعا هنوز تایید نشده است.

فهرست تسلیحات سرکوب / انهدام دوربرد اوکراینی به سامانه های غربی محدود نمی شود چرا که ارتش اوکراین موشک ضد کشتی آر-360 نپتون را با مجهز کردن به سامانه ناوبری جی پی اس با موفقیت علیه اهداف زمینی مورد استفاده قرار داده و حداقل در یک مورد ، سامانه اس-400 ارتش روسیه مستقر در نزدیکی روستای اولنیوکا ( کریمه ) هدف این موشک قرار گرفته است.

 

  

 

 

 

یک سامانه پدافندی احتمالا بوک روسی که هدف یک موشک اکراینی قرار می گیرد. منابع اکراینی اعلام کرده اند این سامانه توسط موشک ضد رادار هارم شکار شده است

آذر 1402

 

 

 

سوخو-27 مسلح به مهمات ضدرادار هارم نیروی هوایی ارتش اوکراین 

 

 

منابع غربی مدعی هستند که این پانسیر اس-1 مستقر در نوواکاخوفکا با برخورد هارم بدین شکل درآمده است 

آبان 1401

 

ورود سلاح جدید برای سرکوب دفاع هوایی روسیه

ارتش اوکراین علاوه بر سامانه های هواپایه ، پهپاد ، موشک ضدکشتی و بالستیک ، به شکل گسترده ای از توپخانه دوربرد کالیبر 155 م.م خود برای سرکوب /انهدام دفاع هوایی ارتش روسیه بهره می برد . این سامانه های جنگ افزاری که از میانه سال 2022 وارد سازمان رزمی ارتش اوکراین گردید ، بیشتر برای حملات ایذایی علیه سامانه های دفاع هوایی مستقر در خطوط مقدم کاربرد دارد که با برد حدود 21 ناتیکال مایل ( 38 کیلومتر ) می تواند مهمات هدایت دقیق ماهواره ای را بسوی اهداف مورد نظر شلیک نمایدو با توجه به اینکه بازه زمانی راه اندازی این جنگ افزارها بسیار کوتاه است ، امکان اجرای آتش به محض دریافت اطلاعات از پهپادهای نظارت و شناسایی را دراختیار دارد . ارتش اوکراین از این سامانه های جنگ افزاری  در کنار پهپادهای مجهز به حسگرهای الکترواپتیکال استفاده می کند که پس از ورود به قلمرو متصرفه توسط ارتش روسیه ، با بهره گیری از کیفیت بالای دوربین تلویزیونی اهداف را در فواصل دور شناسایی کرده و پس از مشخص شدن مختصات ، اقدام به آتشباری می گردد.

 

 

 

 

 

هارم سرنگون شده

شهریور 1401

 

 

نمای شماتیک تاکتیک نیروی هوایی اوکراین برای سرکوب/انهدام سامانه های دفاع هوایی زمین پایه ارتش روسیه 

1- هدف مورد نظر ابتدا توسط پهپادهای اول شخص نظارتی مورد شناسایی قرار می گیرد 

2- فالکروم مسلح به موشک های ضدتشعش هارم وارد صحنه شده و اقدام به شلیک مهمات محمول خود به قصد مشغول سازی یا انهدام سامانه های دفاع هوایی ارتش روسیه می نمایند

3و4 - پس از مشغول شدن شبکه دفاع هوایی ارتش روسیه ، جتهای سوخو-24 مسلح به موشکهای کروز اقدام به رها سازی مهمات خود نموده 

ویا سامانه های هیمارس اقدام به شلیک می نمایند

 

با تمامی این اوصاف ، تاکتیسین های اوکراینی متوقف نشدند و ازنیمه سال 2022 تا اوایل سال 2023 روش جدیدی را در دستور کار خود قرار دادند که درآن سامانه های پدافند هوایی ارتش روسیه مستقر در خطوط مقدم ، به شکل نظام مند ، جستجو و شناسایی می گردید و سپس با استفاده از مهمات پرسه زن هدف قرار می گرفت . این پهپادها نظیر سویچ بلید-600 آمریکایی ،  وارمیت لهستانی  و نمونه بومی رم-2 با سرعت کمی که دارند ، می توانند سامانه ها و دارایی ها شبکه دفاع هوایی زمین پایه ارتش روسیه را سر فرصت شناسایی و منهدم کنند.

 

 

28 فوریه 2022

یکفروند پهپاد بیرقدار اوکراینی با کشف موضع استقرار یک دستگاه سامانه بوک ام-1/2  اقدام به شلیک علیه آن می کند

این سامانه در  محور مالین/ شمال غربی کیف هدف قرار گرفت

 

 

 

 

بی سرنشین اوکراینی  شارک 

از این سامانه برای هدایت مهمات GMRLS استفاده می شود 

 

در همین ارتباط ، داده هایی در دست است که نشان می دهد پهپادهای انتحاری اوکراینی چند دستگاه سامانه دفاع هوایی ارتش روسیه ( شامل شش مورد تایید شده ) را هدف قرار داده اند  که بعنوان نمونه در مارس 2023 دو سامانه تورام-2 یو ، یک پرتابگر اس-300وی4 منهدم با بشدت آسیب دیده است در حالی که حداقل یک سامانه اوسا روسی در اکتبر 2022 با استفاده از پهپاد انتحاری رم-2 از رده عملیاتی خارج گردید . آخرین نمونه  از عملیات سرکوب و انهدام سامانه های دفاع هوایی زمین پایه ارتش روسیه در 13 فوریه سال 2024 ، زمانی که یک پهپاد انتحاری وارمیت لهستانی ، به یک رادار نظارت هوایی کاستا-2ئی2 که برای هشداراولیه اهداف پروازی در ارتفاع پائین بهینه سازی شده بود حمله بردند ، ثبت گردید.

 

 

 

 

بقایای موشک دیکوی ADM-160B MALD در استان لوهانسک کشف شده است 

بطور استاندارد از موشکهای دیکوی ( فریب دهنده ) برای مشغول کردن رادار دشمن و عبور موشکهای اصلی استفاده می شود 

 براساس اطلاعات ویکی ، این موشک از هواگردهای نظیر بی-52 ، اف-16 ، اف/ای-18 ، سی-130 ، سی-17 ، تیلت روتور وی-22 ، هاریر ، یوروفایتر ، ای-10 و گریپن 

و بدون سرنشین های گری ایگل ، پریدیتور ، ریپر قابل شلیک است 

و اکنون با  فالکروم ها و فلانکرهای اوکراینی نیز منطبق شده اند 

اردیبهشت 1402

 

 

 

 

درنهایت ، آخرین سلاحی که اکنون توسط ارتش اوکراین برای حمله دفاع هوایی ارتش روسیه استفاده میشود ، پهپادهای اول شخص ( FPV) است که با مسلح شدن به نارنجک های دستی به اهداف خود حمله می کنند و گفته میشود علیه اهداف مستقر در خطوط مقدم ، بخوبی عمل کرده است تا جایی که گفته میشود حداقل یک سامانه تور روسی در ژانویه 2024 توسط ارتش اوکراین هدف قرار گرفت و بشدت آسیب دید در حالی بدنبال آن نیز یک سامانه حمل کننده موشکهای ذخیره سیستم بوک-ام1 نیز توسط این سلاح ها از کار انداخته شد.

 

پی نوشت : 

1- منبع : ایرفورس مانثلی . شماره 5 سال 2024

2-  استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری )  بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند.

 

 

 

 

 

[MR9 113,089]

بسم ا...

 

نبرد برفراز دونباس

درسهای آموخته شده از رزم هوابه هوا در جنگ اوکراین

بخش یکم 

 

 

 

نیروی هوایی ارتش اوکراین ، از روز نخست تهاجم روسیه به این کشور ، ماموریت سنگینی را برعهده گرفت و با وجود برتری فنی و عددی نیروی هوایی روسیه ، با قاطعیت وارد عمل شد و تلاش کرد تا با تهدید جدید خود را سازگار کند. اما در حالی که ماشین تبلیغاتی ارتش کیف ،  در همان روزهای نخست مدعی سرنگون نمودن چند فروند جنگنده روسی شد ولی درواقع امر ، هیچ پیروزی تایید شده ای دربرابر جنگنده های رزمی یا پرنده های ترابری سنگین نیروی مهاجم بدست نیامده است .نیروی هوایی اوکراین در دوماه نخست ( فوریه و مارس 2022) بدلیل غافلگیری ناشی از حمله ارتش روسیه ، خسارتهایی در سطح متوسط را متحمل گردید که میتوان آن را از روی اعلان های درگذشت خلبانان و لاشه های کشف شده در خاک اوکراین تایید نمود . اما این یک واقعیت پذیرفته شده است که نیروی هوایی اوکراین تعداد بسیار نگران کننده ای از هواگردهای خود را بدلیل آتش خودی از دست داده است ، هر چند اکثرآنها هرگز به شکل علنی ، مورد تایید قرار نگرفت .  

متن پیش رو ، از روند و بیلان رزم هوایی ارتش اوکراین تنها براساس داده های بدست آمده از منابع باز تدوین شده ولی در هر صورت ، تصویری گسترده از عملیات نیروی هوایی این کشور و درسهای آموخته شده ازآن را ارائه می دهد . از سویی دیگر ، فقدان اطلاعات موثق و همچنین ادامه عملیات نظامی باعث شده تا بررسی همه جانبه بیلان پدافند هوایی اوکراین و اثربخشی آن دربرابر حملات هوایی روسها غیرممکن شود.

 

 

ستوان یکم خلبان (میگ-29) رومن پاسولکا 

نخستین قربانی نیروی هوایی اوکراین از گردان های میگ-29 

 

با این حال ، بیست و چهار ساعت نخست حمله ارتش روسیه به اوکراین ( 24 فوریه 2022 ) شاهد سرنگونی حداقل 4 فروند میگ-29 اوکراینی بود همگی به تیپ چهلم هوانوردی تاکتیکی مستقر در پایگاه هوایی واسیلیکف ( حومه کیف ) تعلق داشتند. یکی از این فالکروم ها پس از اینکه بدلایل ناشناخته ، (احتمالا آتش خودی .م ) هدف قرار گرفت در نزدیکی مخازن سوخت شمال کیف سرنگون گردید. این فالکروم احتمالا برای رهگیری جنگنده های روسی به پرواز درآمده بود که دچار سانحه گردید. خلبان این میگ-29 ، ستوان یکم خلبان رومن پاسولکا ( 1st Lt Roman Pasulka)  موفق به خروج اضطراری نشد و جسد وی سه ماه بعد کشف گردید.

 

 

سرهنگ دوم  ولادیمیر کوهانسکی

خلبان میگ-29 

 

دومین تلفات میگ-29 های اوکراینی در روز نخست ، متعلق به فالکروم سرهنگ دوم  ولادیمیر کوهانسکی (Lt Col Vladimir Kohansky) بود که جسداش چیزی در حدود دوماه بعد پیدا شد. هدایت سومین میگ-29 سرنگون شده در این روز نیز برعهده سرهنگ دوم ویاچسلاو یرکو ( Lt Col Vyacheslav Yerko) بود که با وجود اینکه خلبان به شکل موفقیت آمیز دست به خروج اضطراری زد ، اما جسد وی بعدها روی زمین کشف گردید. منابع اوکراینی درخصوص سرهنگ یرکو مدعی هستند که وی در سومین پرانه رزمی خود سرنگون شد هر چند علت سقوط وی هرگز به آگاهی رسانه ها نرسید.

 

 

سرهنگ دوم ویاچسلاو یرکو

 

چهارمین میگ-29 اوکراینی به هدایت ستوان یکم ویاچسلاو رادیونوف (1st Lt Vyacheslav Radionov) در شمار فالکروم های ساقط شده روز نخست بود که با وجود اینکه کالبداش حدود یکماه بعد کشف شد ولی امکان کشف علت سانحه وی فراهم نگردید.اما گردان های سوخو-27 که درروز نخست جنگ وارد عمل شدند با وجود تلاش های مکرر برای رهگیری جتهای مهاجم امکان ثبت پیروزی تایید شده ای را نیافتند در حالی که ادعاهای مختلفی درخصوص شلیک موشک و حداقل سرنگونی یک جنگنده روسی منتشر شد.

 

 

ستوان یکم ویاچسلاو رادیونوف

میگ-29 

 

علاوه براین ، گزارش هایی در دست است که نشان می دهد یک فروند فلانکر اوکراینی در حین آماده سازی های اولیه در پایگاه هوایی اوزرنه ( استان ژیتومیر) بدلیل حمله موشکی ارتش روسیه به همراه خلبان و شش خدمه زمینی بطور کامل از میان رفت.

 

 

واکنش به موقع ، نخستین درس از مواجهه با حملات غافلگیرانه

نخستین درسی که می توان از حوادث روزهای نخست تهاجم ارتش روسیه به اوکراین دریافت ، قابلیتهای یک نیروی هوایی برای جابه جایی سریع جتهای عملیاتی از پایگاه های دائمی به سایر پایگاه هاست که نیروی هوایی اوکراین براساس داده های موجود بخش قابل ملاحضه ای از پرنده های عملیاتی خود را از پایگاه های اصلی خارج کرده و به مناطقی منتقل نمود که از آسیب اولیه دور بمانند که البته تنها یک استثناء ( سوخو-27 مستقر در پایگاه هوایی اوزرنه ) را می توان درآن مشاهده کرد.

در مقابل ، نیروی هوایی اوکراین از همان روز نخست ، عملیات رزمی خود را با حداکثر استعداد رزمی موجود خود آغاز کرد تا با حملات جتهای رزمی ، بمب افکن ها و بالگردهای نیروی هوایی روسیه ،بخصوص در اطراف کیف ، مقابله کرده و به شکل همزمان پیشروی نیروی زمینی روسیه که با سرعت وارد خاک اوکراین می شد را متوقف نماید در حالی که یگانهای موشکی اوکراینی تلاش می کردند تا با اجرای حملات تلافی جویانه ، مانع از تثبیت نیروی مهاجم روی زمین شوند. واحدهای هوایی اوکراینی که غافلگیر شده بودند ، با آماده سازی سریع جنگنده ها و به پرواز درآوردن آنها ، دائماً موشکهای کروز و پهپادهای روسی را رهگیری و سرنگون می کردند و سپس برای سوختگیری و تسلیح مجدد راهی باندهای نیمه آماده  و بخش هایی از بزرگراه های اصلی که به تعداد 40 عدد در سرتاسر این کشور پیش بینی شده بود، می شدند.ستاد ارتش اوکراین که از درگیری های سال 2014 تا حدودی بخود آمده بود ، سالها تلاش کرد تا در کنار تقویت پایگاه های هوایی اصلی خود ، شبکه ای از فرودگاه های فرعی را با استفاده از فرودگاه های غیرنظامی ، جاده ها و بزرگراه های اصلی فراهم آورد و این امر به مرور زمان ، فرماندهی نیروی هوایی این کشور را قادرساخت تا تاکتیک های جدیدی را جهت چابک سازی یگانهای هوایی خود توسعه دهد.

 

 

پایگاه هوایی ارتش اوکراین مقارن با حمله ارتش روسیه 

فوریه 2022

 

در ابتدای حمله روسیه ، سازمان رزمی جتهای رهگیرنیروی هوایی اوکراین  از حدود 30 فروند میگ-29 ( از مجموع 75 فروند موجود ) ، 20 تا 30 فروند سوخو-27 ( از مجموع ناوگان 40 فروندی ) تشکیل می گردید که البته بعدها به لطف تلاش کیف ، تعداد بیشتری از این هواگردها از آمادگاه ها بیرون کشیده شد و به موجودی اصلی اضافه  گردید. علاوه براین ، ناوگان میگ-29 های این نیرو نیز با اهداء جنگنده های مشابه از اسلواکی و لهستان تقویت شد. با توجه به این مساله ، نیروی هوایی اوکراین در آستانه جنگ با روسیه ، موفق شده بود تا 4 اسکادران خط مقدم را تجهیزکند که دواسکادران در پایگاه هوایی 831 ( میرهورد ) و دو اسکادران بعدی به پایگاه هوایی 39 ( اوزرنه ) مستقر شده بودند . در همین راستا نیز ناوگان پرتعداد میگ-29 های اوکراینی در سه تیپ هوایی تاکتیکی سازماندهی شدند که تیپ 204 در لوتسک ، تیپ 40 در واسیلیکف و  تیپ 114 در ایوانوفرانکوفسک استقرار پیدا کردند که در مجموع با شش اسکادران در حالت آماده به رزم قرار داشتند.

 

 

فناوری ، یک عامل تعیین کننده

دومین درس مهمی که از عملیات نیروی هوایی اوکراین در هفته های آغازین می توان دریافت ، این است که یک نیروی رزمی مسلح به رادارهای قدیمی و متکی بر موشکهای راداری آشیانه یاب نیمه فعال هیچ شانسی در نبردهای فامد امروزین علیه جنگنده های برتری هوایی نسل جدید که خلبانان آموزش دیده تری را بخود می بینند و تسلیحات بهتری نظیر موشکهای هوابه هوای راداری فعال را در اختیار دارند ، را بخود نخواهند دید. هفته های نخست جنگ اوکراین به تحلیلگران نظامی اثبات کرد که هیچ تاکتیک خاص یا مهارت بالای خلبانان نمی تواند در برابر یک نیروی پیشرفته تر عرض اندام کند.

 

 

درواقع ، خلبانان نیروی هوایی اوکراین به صورت آشکار و در مصاحبه های متعدد ، اعتراف می کردند که جنگنده های میگ-29 و سوخو-27 بلحاظ کیفی پائین تر از جتهای سوخو-35 نیروی هوایی روسیه قرار دارند و به همین دلیل گزینه درگیری مستقیم با این جتهای رزمی کنار گذاشته شد. اما در نبردهای هوایی هفته های بعد ، شبکه پدافند هوایی زمین پایه اوکراین برای حفاظت از زیرساختهای حیاتی به عقب منتقل شده تا وظیفه مهم تری را برعهده گیرند ، با این وصف ، بررسی عملکرد این سامانه ها نشان می دهد که شبکه مذکور به شکل قابل توجهی دربرابر حملات موشکی و جنگ الکترونیک ارتش روسیه از خود ضعف نشان داده و حداقل اثربخشی را به نمایش گذاشت . به همین دلیل ، نیروی هوایی اوکراین وظیفه توامان دفاع از زیرساختهای حیاتی و مقابله با تلاش های روسها جهت بدست گیری برتری هوایی برفراز میدان نبرد باید برعهده می گرفت . درپیش گرفتن این راهبرد باعث شد تا کیف به شکل مستمر ادعاهای اغراق آمیزی را در خصوص سرنگونی هواگردهای روسی منتشر کند در حالی که بررسی مجموع لاشه جتهای سرنگون شده و اعلامیه های مربوط به مرگ خلبانان روسی ، چنین ادعاهایی را تایید نمی نمود. درمقابل شواهد زیادی وجود دارد که تعداد زیادی سوخو-25 ، سوخو-30 اس ام و سوخو-34 در هفته های آغازین نبرد بدست پدافند هوایی زمین پایه اوکراین به زیرکشیده شدند که این موارد مستند به داده های منتشر شده از سوی رسانه های روسی است.

 

 

شلیک هارم  از سوخو-27 نیروی هوایی اوکراین 

 

گزارش های دست اولی که تا امروز از سوی خلبانان اوکراینی از هفته ها و ماه های نخست جنگ ارائه شده همواره به این نکته اشاره داشتند که تمامی نیروی هوایی اوکراین از یک تاکتیک مشترک ، که همانا پرواز در ارتفاع پائین بود ، استفاده می کردند. علت انتخاب چنین تاکتیکی را باید در اجتناب اوکراینی ها از رادارهای دفاع هوایی ارتش روسیه و همچنین رویارویی مستقیم با روسها جستجو نمود . به گفته این دسته از خلبانان ، پرواز در ارتفاع پائین ، مزیت مهمی را در اختیار آنها قرار می داد که  می توانستد ضمن اجرای مانورهای پیچیده به منظور شکست قفل راداری سامانه های دفاع هوایی ارتش روسیه ، تسلیحات محمول خود را با دقت بالاتری علیه اهداف مورد نظر بکار برند.

 

 

 

نکته جالبی که می بایست در این زمینه مورد توجه قرار گیرد ، این است که رسانه های روسی ، تاکید قابل توجهی را بر ثبت شکارهای هوایی با استفاده از ترکیب سوخو-35 و موشکهای راداری فعال آر-77 دارند که در اغلب موارد اعلامی ، شلیک ها در حداکثر برد موثر صورت گرفته است و این بدان معناست که نه روسها و نه اوکراینی حتی یک مورد داگفایت را در عملکرد خود ثبت نکرده اند . گزارش های دست اول مشابهی نیز توسط خلبانان جنگنده های میگ-31 بی ام نیروی هوایی روسیه وجود دارد که نشان می دهد خلبانان فاکس هاوند تمایل زیادی بر استفاده از موشکهای دوربرد آر-37 ام با برد حدود 200 کیلومتر در صحنه نبرد رودر رو داشتند . البته این مساله تنها برای درگیر شدن با اهداف پروازی در ارتفاع بالا معتبر به نظر می رسد ولی در برابر جنگنده های مانورپذیری که در ارتفاع های پائین دست به عمل می زنند برد موثر درگیری ها حداکثر به 100 کیلومتر کاهش می یابد.

 

 

 

 

 

 

 

ساختار کنترل- فرماندهی متمرکز موسوم به  Virazh-Planshet نیروی هوایی ارتش اوکراین

 

https://aparat.com/v/svik0bc

 

علاوه بر رهگیری جتها و بالگردهای روسی ، مقابله با پهپادهای شناسایی و انتحاری مهاجم نیز یکی از وظایفی است که در همزمان با پدافند هوایی برعهده ناوگان نیروی گذاشته شده است . اما در چنین ماموریتهایی ، جنگنده های اوکراینی نمی توانند به قابلیت نگاه به پائین/ شلیک به پائین رادارهای خود چندان اتکاء کنند ولی در عوض ، نشانه ها و راهنماهای زمینی که از سوی کنترلرهای رهگیر زمینی ارائه می شوند ، تکیه دارند. افسران کنترلر زمینی به منظور بهینه کردن اثر بخشی خود باید آگاهی موقعیتی مناسبی در خصوص وضعیت توپوگرافی منطقه داشته باشند که این آگاهی باید با داده های راداری و حسگرهای فروسرخ به منظور شناسایی و ردیابی موشکهای کروز و پهپادها تسهیل شود. در همین رابطه ، نیروی هوایی اوکراین از یک ساختار کنترل- فرماندهی متمرکز موسوم به  Virazh-Planshet به منظور نمایش تصاویر هوایی  که از پردازش اطلاعات خام راداری بدست می آمد ، استفاده می نمود که  نتایج آن در اختیار واحدهای پدافند هوایی و کنترلرهای رهگیر زمینی قرار می گرفت.

 

پی نوشت :

1- ادامه دارد ....

2- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری )  بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند. 

 

[MR9 113,089]

بخش دوم و پایانی 

 

بر 26 خرداد 1403 در 16:50 , MR9 گفت:

بسم ا...

نبرد برفراز دونباس

درسهای آموخته شده از رزم هوابه هوا در جنگ اوکراین

 

 

 

درس مهم دیگری که  تا امروز در اوکراین آموخته شده ، اهمیت استقرار و حفظ یک شبکه راداری قوی با قابلیت بقاء بالا و وجود امکان پوشش ارتفاع پائین است که یک عامل حیاتی به منظور پشتیبانی از عملیات جتهای نیروی هوایی دربرابرموشکهای کروز و پهپادهایی ارتفاع پائین محسوب می گردد. حملات موشکی ارتش روسیه در هفته های آغازین تهاجم ، بخش قابل توجهی از رادارهای هشدار اولیه شناسایی شده را از کار انداخت ویا از حیز انتفاع خارج نمود و این به معنای محرومیت اوکراین از وجود یک تصویر راداری قابل اعتماد بود . اما این توان بتدریج و با عملیاتی کردن رادارهای یدکی  سریعاً بازسازی شد در حالی که بطور همزمان رادارهای آسیب دیده جمع آوری و بازسازی شدند تا مجدداً به چرخه عملیات بازگردند. علاوه براین ، صنعت دفاعی اوکراین  موفق به ساخت رادارهای تازه و بازسازی شده ای گردید که در ترکیب با رادارهایی که از سوی کشورهای همپیمان اهداء شده بود امکان جبران روند فرسایشی عملیات نظامی و خنثی سازی حملات روسها فراهم آورد.

 

 

سوخو-27 نیروی هوایی اوکراین مسلح به دو تیر موشک هوابه هوای آر-73 

 

تقویت تدریجی شبکه دفاع هوایی زمین پایه در خطوط مقدم از مارس 2022 نیروی هوایی را از ماموریت سنگین مقابله با نیروی هوایی ارتش روسیه ، رها کرد تا بر روی عملیاتهای سرکوب دفاع هوایی و پشتیبانی نزدیک زمینی متمرکز شود. این مساله باعث شد تا بتدریج ارتش روسیه نتواند با استفاده از جتهای سرنشین دار خود در عمق سرزمین اوکراین وارد گردد در عوض ، روسها دست به حملات با موشکهای بالستیک ، کروز و پهپادها زدند که در نتیجه نیروی هوایی اوکراین مجددا برای مقابله با حملات کروزها ، به صحنه بازگشت.

 

 

سروان خلبان تاراس ردکین با کد خطاب رادیویی " کوت"  جمعی هنگ 204 نیروی هوایی ارتش اوکراین 

وی در 24 سپتامبر 2023 برفراز استان میکولاف ، هدف قرار گرفت .

 

 

با این حال ، از سپتامبر 2022 ( هشت ماه پس از شروع جنگ ) به بعد ارتش روسیه شروع به استفاده از پهپادهای انتحاری شاهد-131/136 نمود تا بخشی از بارسنگین حمله به عمق اوکراین را از روی دوش کروزها و بالستیکها بردارد . در سمت مقابل نیز جنگنده های نیروی هوایی اوکراین موظف شدند تا با چنین حملاتی مقابله کرده و شاهدهای مهاجم را در مناطق خارج از پوشش شبکه دفاع هوایی زمینی رهگیری کرده و منهدم نمایند. اگرچه تا امروز اطلاعات دقیقی درمورد میزان اثربخشی پروازهای رهگیری برای شکار موشک های کروز و پهپادها منتشر نشده ولی تعداد تلفات نیروی هوایی اوکراین در چنین ماموریتهایی جالب توجه است.

 

 

سروان (سرگرد بعدی )  خلبان وادیم وروشیلوف

 

بعنوان مثال در جریان نخستین رهگیری صورت گرفته به تاریخ 12 اکتبر 2002 که عمدتاً در شب نیز اجرا می شد ، یک فروند میگ-29  نیروی هوایی اوکراین بدلیل برخورد با قطعات منفجر شده یکفروند شاهد در حومه شهر وینیتسا از روی صفحه رادار محو گردید ولی خلبان آن ، سروان خلبان وادیم وروشیلوف با موفقیت از جت خود به بیرون پرید . وی بلافاصله پس از بازگشت به پایگاه خود در مصاحبه با مطبوعات داخلی اوکراین مدعی شد که در جریان دومین پرانه رزمی خود درآن تاریخ خاص و پس از آنکه سه فروند پهپاد مهاجم رادر پرانه نخست و دوفروند دیگر را در جریان پرانه دوم منهدم کرده بود ، با قطعات سومین پهپاد برخورد و سقوط کرده است.

 

 

سروان خلبان دیمیتری شووارفسکی

 

دومین فالکرومی که به این سرنوشت دچار شد ، میگ-29 سروان خلبان دیمیتری شووارفسکی (Dmitry Shkvarevsky) بود که در تاریخ 13 فوریه 2023 هنگام اجرای پرواز شبانه از دید کاربران رادار اوکراینی خارج گردید . وی که هفتادمین پرانه رزمی خود را انجام می داد ، بدلیل برخورد با قطعات پهپاد شاهد 136 کنترل جنگنده خود را از دست داده و سرنگون گردید . وی چهارماه پس از حادثه در مصاحبه با بی بی سی به این نکته اشاره داشت که عملیات موثر به منظور مقابله با موشکهای کروز و پهپادهای انتحاری به کیفیت راهنمایی افسرکنترلر رهگیری زمینی بستگی دارد که به شکل همزمان ، تصویر راداری و همچنین مسیر پرواز جنگنده را در اختیار داشته و آن را رصد می کند. به گفته وی ، پهپادهای شاهد136 بدلیل پرواز در ارتفاع پائین و تداخل امواج بازگشتی از سطح زمین ،  امکان رهگیری با رادار میگ-29 را ندارد در نتیجه شلیک موشک تنها با راهنمایی افسر کنترلر صورت می گیرد .

 

 

 

راست : ستوان یکم آندری گروس

چپ : آندری پیلشچیکوف ( کد خطاب رادیویی "جویس" ) 

 

سایر خلبانان اوکراینی نظیر آندری پیلشچیکوف (Andriy Pilshchykov) که با شناسه رادیویی " جویس " شناخته می شد ، در مصاحبه های خود بارها به این مساله اشاره می نمود که قفل راداری روی موشکهای کروز در ارتفاع پائین ، تقریبا غیرممکن است در نتیجه  تمام موشکهایی که مورد اصابت قرار گرفتند ، درنتیجه استفاده از حسگرفروسرخ نصب شده روی دماغه فالکروم ها بود. اما علیرغم چنین هشدارهایی ، سومین جنگنده ای که بواسطه برخورد با شاهد-136 از دست رفت ، یکفروند سوخو-27 به هدایت سرگرد دنیس کریلیوک بود که  در تاریخ 28 مارس 2023هنگام رهگیری پهپاد یا موشکهای کروز مهاجم با آنها برخورد کرده و سرنگون گردید .

 

 

میگ-29  تمام مسلح اوکراینی آماده پرواز 

درون آشیانه / آوریل 2023

 

درس مهم دیگری که از عملیات جتهای نیروی هوایی اوکراین آموخته شده ، برای ناوگان بالگردی و هواگردهای ضربتی این نیرو معتبر بوده و آن  استفاده از افسران بازنشسته با تجربه به منظور انتقال تجربیات بدست آمده  یا شرکت در ماموریتهای رزمی بصورت داوطلبانه و آموزش خلبانان جدید است.

 

 

فرانجام ضرر و زیان

در 13 ماه نخست جنگ اوکراین ، نیروی هوایی این کشور چیزی در حدود 23 فروند پرنده رزمی خود را از دست داد ( در رزم هوایی ، رهگیری موشکهای کروز و پهپاد ، ماموریتهای سرکوب و انهدام دفاع هوایی دشمن و درنهایت انهدام روی زمین ) که از این رقم ، 15 فروند از ناوگان میگ-29  و هشت فروند سوخو-27 بودندکه باعث مفقود شدن حدود 20 خلبان شد که رقم بسیار نگران کننده ای برای ارتش اوکراین در مقایسه با عدد خلبانان کشته شده می باشد. بخش قابل ملاحضه ای از این تلفات ،در ارتفاع پائین صورت گرفت که درآن جنگنده های اوکراینی هدف موشکهای هوابه هوای دوربرد و همچنین آتش دفاع هوایی ارتش روسیه قرار گرفته و سرنگون شدند. تجزیه و تحلیل این تلفات نشان می دهد که محتمل ترین دلیل برای سرنگونی جتهای اوکراینی ، آتش خودی بوده که این مساله منجر به از دست رفتن حداقل 3 فروند میگ-29 و 5 فروند سوخو-27 شد در حالی که 7 خلبان نیز از دست رفتند.

 

 

خلبان میگ-29 نیروی هوایی اوکراین در کنار جنگنده تمام مسلح خود 

 

علاوه براین ، هرج و مرج ناشی از غافلگیری نیروی هوایی اوکراین در روزهای نخست منجر به چند مورد شلیک به خودی از سوی اوکراینی ها شد که باید آن را به عدم وجود یک ساختار فرماندهی و کنترل و همچنین سردرگمی شبکه دفاع هوایی این کشور می بایست نسبت داد. براساس داده های موجود در منابع باز ، حداقل دو فروند سوخو-27 در جریان این شلیک به خودی سرنگون گردید که فلانکر نخست به هدایت سرگرد دیمیتری کولومیس ( Dmitry Kolomiets)  در نخستین روز جنگ ، زمانی که بر فراز نطقه خملنیتسکی پرواز می نمود ( حدود 170 ناتیکال مایلی جنوب غربی کیف ) بدون هشدار اولیه ، هدف قرار گرفت .

 

 

سرگرد دیمیتری کولومیس

 

با توجه به اینکه رادارهای اوکراینی ، هیچ پرنده روسی را در محدوده پرواز این فلانکر رصد نکرده بودند ، این فرض به یکباره قوت پیدا کرد که سرنگونی کولومیس در نتیجه برخورد موشک دفاع هوایی خودی بوده است.

 

 

سرهنگ الکساندر اوکسانچنکو

 

دومین فلانکری که به دلیل آتش خودی سرنگون شد ، سوخو-27 سرهنگ الکساندر اوکسانچنکو (Oleksandar Oksanchenko) بود که در ساعات اولیه صبح روز 26 فوریه 2022 برفراز منطقه کروپیونیتسکی  بدلیل آتش خودی از دست رفت . بیست و چهار ساعت بعد ، سومین سوخو-27 به هدایت سرگرد استپان چوبان ( Stepan Choban) بدون هیچ اعلام قبلی ، هدف قرار گرفت و قبل از برخورد به زمین ، منهدم گردید و خلبان آن نیز کشته شد. امامشکل اینجا بود که  فلانکر چوبان ، نه در خطوط مقدم  بلکه در مرکز اوکراین ( حدود 130 ناتیکال مایلی جنوب شرقی کیف ) ساقط گردید که فعالیتی از سوی نیروی هوایی روسیه در آن گزارش نشده بود.

 

 

 

سرگرد استپان چوبان

 

از سویی دیگر ، همزمان با سرنگونی چوبان ، یک فروند میگ-29 اوکراینی به هدایت ستوان یکم آندری گروس ( Andriy Gerus) ادعا کرده بود که موفق شده تا یکفروند پرنده ترابری ایلوشین-76 تی دی روسی را سرنگون کند ولی هیچ مدرکی برای اثبات این ادعا پیدا نشد که این مساله احتمال شکار سوخو-27 توسط میگ-29 را در یک درگیری فامد افزایش می دهد . چهارمین سوخو-27 نیروی هوایی اوکراین بدلیل آتش خودی از دست رفت  ، در 5 ژوئن 2022 بود که برفراز منطقه اورخوو ( Orekhovo) صورت گرفت که در جریان آن ، سرهنگ خلبان دیمیتری فیشر (Dmitry Fische ) جمعی اسکادران 831 کشته شد .

 

 

 

راست : گفته میشود بخشی از خلبانانی که پیش از  شروع جنگ از نیروی هوایی اوکراین بازنشسته شده بودند

مجدداً بخدمت فراخوانده شدند تا تجربیات خود را در اختیار خلبانان تازه کار قرار دهند.

چپ : میگ -29 نیروی هوایی اوکراین حین اجرای ماموریت گشت هوایی 

 

این مساله به شکل طبیعی می تواند درس مهم دیگری از جنگ اوکراین باشد که درآن ، تلفات ناشی از آتش خودی به سطحی برسد که  موجودیت و توان رزم نیروی مذکور مورد تهدید واقع گردد. این مساله در اغلب موارد بدلیل وجود سامانه های غیرقابل اعتماد شناسایی دوست از دشمن (IFF) وعدم هماهنگی میان نیروی هوایی و شبکه پدافند زمین پایه رخ می دهد که نه تنها برای اوکراین ، بلکه به شکل همزمان برای ارتش روسیه نیز مصداق دارد .

 

 

 

راست : لاشه باقی مانده سوخو-27 نیروی هوایی اوکراین ( حومه اورخوف )

گفته می شود تعداد قابل توجهی از سوخو-27 های اوکراینی بدلیل آتش خودی و نه عکس العمل روسها ،در خاک این کشور سرنگون شده اند

چپ : گفته می شود تا دسامبر 2023 نیروی هوایی اوکراین چیزی در حدود 15 تا 20 فروند سوخو-27 در اختیار داشت که تقریباً همه آنها برای

حمل تسلیحات غربی بهینه سازی شده و صرفاً برای ایفای نقش دفاع هوایی استفاده می شوند.

 

 

بدین ترتیب ، براساس داده های منتشره از سوی منابع اطلاعاتی باز ، تامیانه آوریل 2024 فهرست تلفات رزمی تایید شده نیروی هوایی اوکراین به 40 فروند میگ-29 و سوخو-27 بالغ می شود ( کمتر از 20 فروند میگ-29 و  12 فروند سوخو-27 ) که در نبردهای هوابه هوا از موجودی این نیرو کسر گردیدند. این درحالی است که حداقل بین 10 تا 15 فروند از این جنگنده ها نیز روی زمین بدلیل برخورد موشکهای بالستیک و مهمات پرسه زن روسی منهدم شدند. این تلفات منجر به کشته شدن چیزی در حدود 22 خلبان ( 70 درصد ) جنگنده های میگ-29 و سوخو-27 گردید . علاوه براین ، اطلاعاتی در دست است که نشان می دهد بین 20 تا 30 درصد تلفات نیروی هوایی اوکراین ناشی از شلیک خودی بوده است.

 

پی نوشت : 

1- منبع : ایرفورس مانثلی- ژوئن 2024

8- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری )  بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند. 

 

 

[MR9 113,089]

بسم ا....

 

تجزیه و تحلیل مقایسه ای کاربرد نیروی هوایی با اثربخشی عملیاتی آن در دو جنگ 

طوفان صحرا و جنگ روسیه -اوکراین

 

 

 

1- مقدمه

از دوره پایان جنگ سرد ( 1989) تا قبل از جنگ سوم خلیج فارس ( 2003 )  و سپس جنگ روسیه – اوکراین ( 2022) ماهیت درگیری هایی که رخ داد ، کمتر میان دولتها و به شکل فزاینده ای بیشتر شامل زدو خوردهای داخلی می شد که ناشی از بی ثباتی داخلی آنها می گردید . بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که  در بیشتر این حوادث ، غلبه با فرآیندهایی نظیر شورش ، زدو خوردهای محدود بود که الزامات و نیازهای خود را داشت  و البته متناظر با روند مذکور ، تقاضای بیشتر برای کاربرد نیروی هوایی به منظور پیشبرد منافع ملی و ارتقای امنیت یک کشور قابل مشاهده بود. در این چهارچوب ، حوزه امنیت ملی شامل همه عناصر قدرت ملی جهت تضمین حفاظت از قلمروهای یک کشور ، منافع و رفاه مردم آن  می گردید که نیروی هوایی باید از آن محافظت می نمود.با توجه به این پیش زمینه  فوق الذکر ، نقش هواپیما در جنگ از زمان پیدایش آن تا کنون همواره مورد بحث و جدل بوده چرا که  این نیرو نه تنها شامل دانش پیچیده ای می شود که به توسعه پرواز کمک کرده بلکه مستلزم ارزیابی های مستمر به منظور تعیین وزن آن در فرآیند عملیات رزمی است . درواقع اگر هواپیما را پیشرفته ترین و قابل مانورترین جنگ افزار موجود بدانیم ، برای استفاده از آن در تاثیرگذارترین شکل ممکن باید یک چهارچوب مفهومی قابل قبول تعیین گردد.

 

 

تا پیش از سومین سال جنگ اول جهانی (1917) جنگ ها ماهیتی دوبُعدی داشت و به زمین / دریا محدود می شد ولی توسعه فناوری و ظهور ماشین های پرنده بُعد سومی رابه عملیات نظامی معرفی نمود که برای اولین بار در سال 1911 توسط ارتش ایتالیا برعلیه ارتش عثمانی مورد استفاده قرار گرفت . این روند  در یک دوره  هشتاد ساله به کاربرد قاطعانه قدرت هوایی در عملیات طوفان صحرا منتهی گردید و انقلابی بوجود آورد که  باعث شد تا تمامی تجربیات قبلی منسوخ به نظر رسد . در این میان ، اگرچه تاریخچه عملیات نیروی هوایی در مقایسه با نیروی دریایی و زمینی بسیار کوتاه به نظر می رسد ولی این نیرو به شکل غیرقابل باوری  ، شکل غالب قدرت نظامی کشورها را به نمایش  می گذارد . به همین دلیل ، ورود کشورها به یک جنگ بدون تضمین کسب برتری هوایی تقریبا بیهوده به نظرمی رسد . این مساله بخوبی در سلسله نبردهای اعراب و اسراییل به سال 1967 به نمایش گذاشته شد و به شکل مشابهیی عملیات نیروهای ائتلاف در کوزوو تبدیل به نخستین عملیاتی شد که درآن نیروی هوایی کشورهای عضو ناتو با ایجاد برتری هوایی کامل ، بدون نیاز به ورود زمینی ، صرب ها را وادار کردند تا از جنگ خودداری کند.  این جنگ نمونه منحصربفردی از نمایش قدرت هوایی بود که میتوان آن را به منظور درک بهتر قدرت هوایی و اهمیت راهبردی آن ارائه نمود.

 

 

بدین ترتیب ، نیروی هوایی را می توان به توانایی یک ملت برای ابراز اراده خود در هوا تعبیر نمود که شامل رساندن محموله ها ، سربازان ، مهمات ، سامانه های مخرب رزمی به مقصد مورد نظر می گردد. علاوه براین ، نخستین نیرویی که در لحظه امکان ورود به عملیات نظامی را دارد ، نیروی هوایی هر ارتش بحساب می آید و درزمان صلح نیز می توان ازآن برای پیشبرد سیاستهای ملی استفاده نمود . اهمیت نیروی هوایی در صحنه رزم مدرن تابدانجاست که  به گفته جولیو دوهه ، نیروی هوایی تنها ابزار پیروزی است  و بدون آن عملیات زمینی و دریایی و درپی آن یک ملت ، محکوم به شکست است. بدین سبب ، در تمامی جنگ هایی که هشتاد سال اخیر تاریخ بشر بخود دیده ، شامل جنگ دوم ، جنگ کره ، هندو پاکستان ، ویتنام ، افغانستان ، جنگ اول و دوم خلیج فارس ، کارگیل و اکنون روسیه -اوکراین می توان تاثیر بکارگیری این توان را مشاهده کرد. درتمامی این درگیری ها ، حضور نیروی هوایی اثربخشی ارتش بکارگیرنده آن را افزایش داد هرچند ، حضور نیروی هوای اثرات بسیار مخرب انسانی و زیست محیطی را نیز به نمایش می گذاشت که بدلیل فقدان قوانین بین المللی امکان محدودسازی آن تا کنون بوجود نیامده است . اما باید اذعان کرد که فقدان الزامات قانونی به معنای آزادی کامل در کاربرد سخت فزار ، تاکتیک ها و فناوری ها نیست چرا که  وجود پروتکل هایی مندرج در کنوانسیون های سال  1949 و 1979 ژنو محدودیتهایی را ایجاد کرده و با وجود اینکه برخی کشورها آن را تصویب نکردند ولی میزان رعایت آن قابل قبول به نظر می رسد. با این حال متن پیش رو ، یک مقایسه تطبیقی میان دو جنگ خلیج فارس و روسیه -اوکراین در زمینه اثربخشی کاربرد قدرت هوایی است تا تجارب آنها مورد بررسی قرار گیرد.

 

 

نیروی هوایی و اثربخشی رزمی در جنگ سوم  خلیج فارس

سومین جنگ خلیج فارس در مارس سال 2003 با تشکیل ائتلافی متشکل از 35 کشور به رهبری ایالات متحده با این ادعا که بغداد سلاح های کشتارجمعی را توسعه داده یا در حال توسعه آن است ،آغاز گردید . درواقع عملیات موسوم به آزادی عراق یک عملیات نظامی مشترک بشمار می آمد که درآن واحدهای نیروی هوایی و زمینی به منظور خلع ید از قدرت سیاسی مستقر در عراق و تبدیل آن به دولتی که  از تروریسم حمایت نکرده و بدنبال تسلیحات کشتارجمعی نیست و همسایگان خود را تهدید نمی کند طراحی و به مرحله عمل درآمد. اما استفاده از نیروی هوایی برای آزادسازی ( اشغال ) عراق با پخش اعلامیه دعوت به تسلیم در 9 مارس 2003 شروع شد که برعدم مداخله  و پشتیبانی مردم عراق از نیروهای ائتلاف تاکید داشت . با صدور دستور حمله اصلی ، جتهای اف-117 در ابتدا دست به بمباران شبانه بغداد زدند و پس از آن چیزی در حدود 14 هزار پرانه رزمی با شلیک 800 تیر موشک کروز توماهاوک  اجرا گردید که  به گفته منابع غربی 14 میلیارد دلار هزینه داشت . در طول شش هفته اول عملیات ، 68 درصد مهمات شلیک شده  را نمونه های هدایت دقیق تشکیل می دادند . علاوه براین ،  پرنده های ترابری سی-130 و سی-17 نیز با حمل و انتقال 1000 نیروی هوابرد به فرودگاه های شمال عراق ( اربیل)  نقش قابل توجهی را از خود به نمایش گذاشتند.

نیروی هوایی ائتلاف علاوه بر پروازهای رزمی ، چیزی در حدود 1000 پرانه ماموریت اطلاعاتی ، نظارتی و شناسایی را در هفته های ابتدایی نبرد اجرا نمود و 42 هزار قطعه عکس را از میدان جنگ و 3000 ساعت فیلم از حرکات واحدهای خودی و دشمن ثبت کردند که در نوع خود فرآنجام قابل توجهی بشمار می رفت . بدین ترتیب تا 30 آوریل 2003 سازمان رزم نیروی هوایی ائتلاف به 1801 فروند هواپیما رسید که 863فروند آن جنگنده ، بمب افکن ،سوخترسان ، عملیات ویژه ، جستجو ونجات ، نظارت و شناسایی تشکیل می داد . در شش هفته نخست جنگ ، بیشتر از 41000 پرانه پرواز ثبت گردید که نیروی هوایی ایالات متحده با ثبت بیشتر از 24 هزار پرانه ، شصت درصد ماموریتها را بخود اختصاص داد و پرنده های هرکولس نیز با جابه جایی 12 هزار تن محموله نقش عمده ای را در پیشبرد عملیات تهاجمی برعهده داشتند. ناوگان سوخت رسان واحدهای عمل کننده هوایی نیز با اجرای 6000 پرانه  بیش از 376 میلیون پاوند سوخت را به پرنده های مختلف انتقال دادند تا فرآیند پشتیبانی از عملیات رزمی در بهینه ترین حالت ممکن قرار گیرد.

درآنسوی خطوط درگیری ، پدافند هوایی عراق پس از طی یک دوره نبرد فرسایشی ( 2003-1991) با نیروی هوایی ایالات متحده ،  امکان ردگیری و انهدام پرنده های مهاجم نظیر بی-2 واف-117 را نداشت به همین دلیل جتهای آمریکایی و انگلیسی با کشف نقاط استقرار سامانه های دفاع هوایی ارتش عراق ، به تقریب بخش مهمی از آنها را با استفاده از مهمات هدایت دقیق منهدم کرده و یا از کار انداختند. نیروی زمینی ارتش عراق نیز مقاومت چندانی را دربرابر حملات زمینی به نمایش نگذاشت و در اواسط آوریل 2003 نیروهای آمریکایی و بریتانیایی کنترل شهرهای بزرگ و میادین نفتی این کشور را بدست گرفتند . بدین ترتیب ، شاخه هوایی نیروی ائتلاف ضد عراقی ، نه تنها در حوزه تخریب روحیه ارتش بعث عراق بلکه در تخریب شبکه دفاع هوایی و اجرای عملیات شناسایی / پشتیبانی نقش بسیار مهمی را ایفا کردند .

 

 

 

نیروی هوایی و اثربخشی رزمی در جنگ روسیه- اوکراین

حمله روسیه به اوکراین در صبح روز 24 فوریه 2022 پس از اعلام رئیس جمهور این کشور مبنی بر قصد روسیه با هدف غیرنظامی کردن اوکراین آغاز شد و بدنبال آن حملات هوایی و بالستیکی و به شکل محدود حملات پهپادی به سراسر اوکراین صورت گرفت . با این حال ، کاربرد بدون سرنشین ها ، بخصوص در محورهایی  که جتهای سرنشین دار روسی موفق به نفوذ بدورن شبکه دفاع هوایی اوکراین نشدند ، تاثیر به مراتب بیشتری را نسبت به حملات جنگنده های سرنشیندار به نمایش می گذاشت  .

 

 

نیروی هوایی روسیه  در 24 فوریه 2022 ، چیزی در حدود 1200 جت رزمی دراختیار داشت که شامل جنگنده های سوخو-35 ، پرنده های ضربتی سوخو-34 ، سوخو-27 و سوخو24 بود هر چند روند حملات به گونه ای پیش رفت که روسها بتدریج بر استفاده از بی سرنشین های انتحاری و موشکهای کروز متمرکز شدند . در آنسوی جبهه ، نیروی هوایی اوکراین نیز با خروج از شوک اولیه ، نخستین واکنش های هوایی خود را از اوت سال 2022 با هدف تحدید حضور نیروی هوایی روسیه نشان دادند که در چند مورد منجر به سرنگونی پرنده های روسی شد ( البته نویسنده مشخص نکرد که تلفات وارده به روسها ناشی از درگیری های هوایی بوده یا آتش پدافند هوایی ) اما آنچه مشخص بود ، توان هوایی ارتش روسیه درمقایسه با ناوگان ارتش اوکراین که به حدود 100 فروند پرنده رزمی محدود می شد ، درسطح بالاتری قرار داشت .اما با وجود برتری عددی روسها ، عملیات هوایی ارتش روسیه تا مارس 2023 تاثیر زیادی بر روند جنگ برجای نگذاشت و برعکس طبق اعلام نیروی هوایی اوکراین حدود 208 فروند پرنده روسی مابین مارس تا می 2022 سرنگون شدند در حالی که  خلبانان روسی برای ایجاد برتری هوایی معمولا از فاصله ایمن دست به شلیک بسوی اهداف اوکراینی می نمودند ( البته مشخص نیست که  این ادعا برچه اساسی صورت گرفته ، چرا که  تا قبل از ظهور مهمات هدایت شونده سُرشی روسی ، تمامی جتهای نیروی هوایی روسیه در رفتاری عجیب تنها مهمات سقوط آزاد را با خود حمل می کردند و به شیوه جنگ دوم جهانی اقدام به حمله می نمودند.م )

 

 

 

 

با توجه به  این مساله بخوبی می توان دریافت که  اتخاد راهبرد تحدید هوایی و استفاده از تاکتیک های ضدتهاجمی از سوی شبکه پدافند هوایی زمینی از سوی اوکراین باعث شد تا  نیروی هوایی روسیه تا یک مقطع مشخص ( مارس 2023) از خطوط جبهه و همچنین زیرساختهای حیاتی اوکراین دورنگه داشته شود . اما مساله اینجاست که  محدود کردن دائمی حضور نیروی هوایی سرنشین دار روسی برفراز میدان نبرد و نه برتری هوایی کلاسیک ، پیش نیاز موفقیت های زمینی ارتش اوکراین بشمار می رفت ( در واقع تجربه عملیات طوفان صحرا و جنگ سوم خلیج فارس به سال 2003 با توجه به گسترش سامانه های دفاع هوایی شبکه محور دیگرقابل تکرار نیست .م )

 

 

 

 

این مساله بواسطه کاربرد تاکتیک های فریب علیه نیروی هوایی روسیه تا حدودی بدست آمد و این نیرو تا حدودی از داده های بدست آمده توسط سامانه های پرنده نظارت و شناسایی خود محروم شد که پیش از این تحرکات واحدهای اوکراینی در صحنه نبرد را ردیابی و مشخص می کردند در حالی که تلاش روسها برای استفاده از سامانه های بدون سرنشین چندان موفقیت آمیز نبود ( البته این مساله تنها تا اوایل سال 2023 مصداق داشت و روسها با تغییر تاکتیک و انطباق با صحنه نبرد حداقل تا می 2024 علیرغم از دست دادن حداقل دوفروند ای وکس ، با موفقیت از سامانه های فوق استفاده می کنند .م )  بدین سبب می توان گفت که راهبرد تحدید توان هوایی روسیه یکی از چند مولفه موفقیت اوکراین در ضدحمله تابستان سال 2022 محسوب شده ، هر چند در مقایسه با  عملکرد نیروی هوایی ایالات متحده ، ظریف تر و غیرمستقیم تر ولی حیاتی تر بود.

 

پی نوشت :

1- ادامه دارد ......

2- 8- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری )  بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند. 

 

 

[MR9 113,089]

بخش دوم و پایانی 

 

بر 6 شهریور 1403 در 18:57 , MR9 گفت:

 

تجزیه و تحلیل مقایسه ای کاربرد نیروی هوایی با اثربخشی عملیاتی آن در دو جنگ  ، طوفان صحرا و جنگ روسیه -اوکراین

 

 

 

 

 

تجزیه و تحلیل تطبیقی کاربرد توان هوایی در جنگ سوم خلیج فارس و جنگ روسیه – اوکراین

براساس مواردی که پیش از این ذکرآن رفت ، می توان شباهت ها و اختلافهایی را در حوزه کاربرد تاثیرمحور نیروی هوایی در جنگ سوم خلیج فارس و درگیری میان روسیه و اوکراین مشاهده نمود که مولفه هایی نظیر شیوه اجرای عملیات روانی ، رزم هوایی ، هزینه های مالی ، استفاده از سامانه های نظارت و شناسایی و همچنین مهمات دقیق با سرعت بالا را دربر می گیرد که در سطور بعدی بررسی خواهدشد.

 

 

 

راست : عملیات روانی در اوکراین 2023

چپ : عملیات روانی در عراق 2003

1- عملیات روانی

فلسفه اجرای عملیات روانی در صحنه نبرد ، انتقال غیرمستقیم داده یا مجموعه ای از داده هاست تا براحساسات ، انگیزه ها ، استدلال ها و درنهایت بر رفتار دولت ها یا سازمان ها تاثیر گذشته شود . با این حال ، سازمان های نظامی اغلب از تاکتیک های عملیات روانی استفاده می کنند تا به شکل همزمان جمعیت نظامی و نظامیان دشمن را درمورد عواقب عملیات رزمی آگاه نمایند. در هردوجنگ سوم خلیج فارس و اوکراین ، از این تاکتیک ها برای دور نگه داشتن جمعیت غیرنظامی از صحنه نبرد و وادار کردن نظامیان دشمن به تسلیم یا نافرمانی از دستورات فرماندهی استفاده شد . بعنوان مثال در جنگ سوم خلیج فارس ، استفاده از ابزار مذکور ، تا حدودی تلفات غیرنظامی ناشی از بمباران های هوایی را کاهش داد . به شکل مشابهی ، ارتش روسیه برای تخلیه خرسون از جمعیت غیرنظامی دربرابر حملات هوایی و توپخانه ای اوکراین بهره برد تا جایی که گفته میشود چیزی در حدود 50 تا 60 هزار نفر ازا ین شهر تخلیه شدند ولی دولت اوکراین چنین ادعایی را رد نمود و جعلی قلمداد کرد . علاوه براین ، دوطرف درگیر در اوکراین از تاکتیک های مشابهی در رسانه های اجتماعی به منظور منفعل کردن حریف استفاده می کردند که بیشتر در قالب اتهام شکنجه ، تجاوز قابل رصد بود واین موارد در بیش از 70 کارزار مجازی در سراسر دنیا ، دنبال می گردید .

2- رزم هوایی

درگیری های هوایی میان طرفین درگیر در جنگ سوم خلیج فارس و اوکراین ، یکی از شاخصه های متفاوت دو جنگ مذکور بشمار می رود . در جریان عملیات 2003 ائتلاف از ترکیب شلیک موشکهای کروز ، جتهای پنهانکار اف-117 و جنگنده های اف-16 برای حمله به زیرساختهای عراق استفاده می کردند که البته بدلایل مختلف از جمله زمین گیر بودن نیروی هوایی عراق ، رزم هوایی ثبت شده ای بوقوع نپیوست در حالی که جنگ اوکراین به استثنای حملات بالستیکی ، پهپادی وشلیک کروز ، چنددرگیری هوایی را بخود دید تا جایی که به ادعای وزارت دفاع روسیه ، بیشتر از 100 دستگاه سامانه دفاع هوایی و بیشتر از 90 فروند جنگنده اوکراینی تاکنون  منهدم یا سرنگون شده است .

 

 

 

راست : شلیک کروزهای دریاپایه 2003

چپ: شلیک کروزهای دریاپایه 2023

3- هزینه های مالی نبرد هوایی

هر جنگ یا عملیات نظامی به شکل مستقیم و غیرمستقیم پیامدهای مالی گسترده ای را هردوطرف دارد و در این میان ، نیروی هوایی بدلایل مختلف هزینه های بیشتری را بخود جلب می کند. انهدام دارایی های هوایی در جریان چنین عملیاتهایی به شکل طبیعی ، بر میزان های هزینه های صرف شده می افزاید . بعنوان مثال جنگ در اوکراین ، هزینه های قابل توجهی را بر اقتصاد روسیه  متحمل نمود بصورتی که گفته میشود مسکو روزانه چیزی  در حدود 900میلیون دلار خرج جنگ می کند که این شامل پرداخت حقوق سربازان ، مهمات و جذب نیروهای بیشتر در کنار هزینه های تعمیر و نگهداری تجهیزات و همچنین جایگزینی سامانه های انهدامی می گردد.  علاوه براین ، مسکو باید برای شلیک هر تیر موشک کروز خود حدود 1.5 میلیون دلار بپردازد که با توجه به حجم آتش ، رقم قابل توجهی را بر کرملین تحمیل می نماید .  در جنگ سوم خلیج فارس نیز کمی بیشتر از 1.1 تریلیون دلار پرداخت شد که  واشنگتن به تنهایی رقمی در حدود 757 میلیارد دلار را تقبل نموده بود که این به معنای آسیب قابل توجه به اقتصاد کشورهاست.

 

  

 

 

4- ماموریتهای نظارت و شناسایی

فرآیند عملیات نظارت و شناسایی بعنوان یکی از وظایف اصلی نیروی هوایی در هردوجنگ به منظور کسب اطمینان از دقت حملات و همچنین بررسی میزان تخریب صورت گرفته مورد استفاده قرار گرفت . نیروی هوایی ائتلاف در جنگ سال 2003 از سامانه های مذکور برای موقعیت یابی و انهدام مراکز راداری و پدافند هوایی ارتش عراق بهره برد و به شکل مشابه ، نیروی هوایی روسیه از سامانه های مشابهی جهت افزایش دقت ماموریتهای پشتیبانی نزدیک هوایی بهره می برد . اما کاربرد چنین سامانه هایی برای نیروی هوایی ارتش روسیه به مراتب از اهمیت بیشتری برخوردار است چرا که شیوه عملکرد پدافند هوایی اوکراین ، به گونه ای بود که  ماموریتهای سامانه های روسی را محدود کرد و این به نوبه خود ، دقت حملات هوایی ارتش روسیه را کاهش می داد.

 

 

5- کاربرد سامانه های تسیلحاتی هایپرسونیک

در جنگ سوم خلیج فارس ، مهمات متعارف برای اجرای تاکتیک های تحدید هوایی مورد استفاده قرار گرفتند وتسلیحات مافوق صوتی بکار نرفت . ولی نیروی هوایی ارتش روسیه اکنون به شکل محدود از سامانه های تسلیحاتی مافوق صوت کینژال برای  انهدام اهداف سخت سازی شده ای نظیر انبارهای مهمات زیرزمینی بهره می برد . با این حال برخی معتقدند که ورود این سامانه به صحنه نبرد جهت هدف قرار دادن اهدافی که می توان برای انهدام آنها از سامانه های ارزان تر بالستیکی استقاده گرد چندان منطقی نیست ، هر چند برخی معتقدند که  شلیک چنین تسلیحاتی ، پیامی برای غرب است . بااین وجود ، ثبت چند مورد شکست در انهدام یا رهگیری توسط سامانه های دفاع باعث شده تا در کارایی آن تردیدهایی حاصل شود.

یافته ها و درسهای آموخته شده

با توجه به مولفه هایی ازآن نامبرده شد ، برجسته کردن برخی موارد به منظور استخراج درسهای برگرفته از این دوجنگ به نظر مساله بسیار ضروری بشمار می رود . درواقع امر ، یافته ها و درسهای آموخته شده از درگیری های خلیج فارس ، هسته اصلی آموزه ها ، تاکتیک ها و شیوه برنامه ریزی امروز ارتش ایالات متحده است ،اما تاثیر و استفاده از تجارب این جنگ یک شمشیر دولبه بشمار می رود ، چرا که  روند این جنگ ، به جز جابه جایی سریع هواگردها ، دفاع از فرودگاه ها و رزم دریک محیط آلوده به عوامل ش.م.ر و چند حوزه دیگر ، مفهوم جدیدی به دانسته های ارتش امریکا از سال 1990 اضافه نکرد . اگر چه برنامه ریزان و راهبردشناسان همواره مشغول بررسی سناریوهای رزم آینده هستند ولی شیوه تفکر در باب جنگ آینده از روی الگوهای بدست آمده  سه جنگ خلیج فارس می تواند روند پیشرفت بسوی آینده را دچارمشکل کند.

نیرویی که در سال 1990 در برابر ارتش عراق صف کشید ، تقریبا یک سوم از واحدهای رزمی ائتلاف در سال 2003 بزرگتر بود ولی ارتش ایالات متحده ازآن زمان کنون تغییرات زیادی را بخود دید که مهم ترین آن ، چالش کمبود نیروی ماهر و تبدیل سازمان رزمی آمریکا به یک بدنه توخالی است . در هرصورت ، یافته های جنگ اوکراین نشان می دهد که پایدارترین نبرد قرن 21 نزدیک به سه سال است که ادامه دارد و به شکل خاص ، دارایی های نیروی هوایی اوکراین با 110 فروند جنگنده ( که در حال حاضر قطعاً کمتر شده ) در برابر 1200 فروند موجودی روسها ( این نیز کاهش داشته )  اما بر روی کاغذ ، مسکو نیروی هوایی بهتری را در اختیار دارد . این عدم تعادل قدرت ، منجربه ایجاد یک صحنه رزمی یکطرفه از فوریه 2022 شد اما حملات روسها به پایگاه های هوایی اوکراین خسارت چندانی نزد و یگانهای هوایی اوکراینی علیرغم شبه برتری هوایی ارتش روسیه  حملات ارتفاع پائین خود را همچنان ادامه داد و هنوز نیز دست به نفوذ به درون شبکه دفاع هوایی ارتش روسیه می زند .

 

 

دروس آموخته شده از جنگ اوکراین را می توان به موارد ذیل نیز تسری  داد

1- بار محاسباتی  عملیات تهاجمی و حدود کاربرد قدرت هوایی در صحنه نبرد

از آنجایی که  نیروی هوایی یک قدرت ویرانگر و تعیین کننده در یک جنگ بشمار می رود ، قانونی بودن کاربرد توان هوایی یک اصل ضروری محسوب می شود. درواقع ، بار محاسباتی آفند هوایی یک مفهوم بنیادی در حوزه دیپلماسی عمومی است که درآن ، یک نیروی مهاجم باید قبل از دست زدن به عملیات نظامی ، آن را مشخص کند تا میزان تلفات غیرنظامی در حداقل میزان خود تثبیت شود.  در هر دوجنگی که در این متن مورد بررسی قرار گرفته ، شیوه عمل نیروی هوایی به شکل آشکاری نقص کننده بارمحاسباتی مذکور بوده  که این امر بخصوص در عراق بیشتر قابل مشاهده بود. درواقع بهانه وجود تسلیحات کشتارجمعی و تلاش ناتو برای بکارگیری تاکتیک های اصلاح شده سال 1991 باعث شد تا توان هوایی ائتلاف به شکل ویرانگری علیه عراق استفاده شود . این مسله البته به شکل نسبی در جنگ اوکراین نیز دیده می شود .

2- عدم موفقیت کامل سرکوب پدافند هوایی / شبکه دفاع هوایی زمین پایه

نیروی هوایی ارتش روسیه گرچه بلحاظ کمّی نیرویی قابل توجه بشمار می رود ولی ارتش اوکراین به شکل قابل توجهی توان هوایی روسها را با استفاده از شبکه پدافند هوایی زمین پایه  کنترل کردند ( تا دسامبر 2023) این وضعیت به واقعیتی اشاره دارد که درآن ارتش روسیه باید قابلیتهای سرکوب دفاع هوایی را بیش از پیش بهبود ببخشد در حالی که جنگ سال 2003 با عراق شباهتی با عملکرد روسها در اوکراین نداشت و توجه بیش از حد نیروی هوایی ائتلاف به سرکوب دفاع هوایی عراق ، بسرعت کار نیروی هوایی و زمینی این کشور را ساخت و این دونیرو را به سازمانی منفعل تبدیل نمود تا جایی که نشریات نظامی از عبارت " اف-117 بر آسمان بغداد ، سلطنت می کند " استفاده می کردند .

 

 

 

علاوه براین ، جنگ سال 2003 اهمیت مسلط بودن نیروی مهاجم بر طیف های مختلف الکتورمغناطیسی را آشکار نمود تا جایی که می توان گفت پرنده هایی نظیر یو-2 و اف-4جی که برای شناسایی و انهدام سایتهای موشکی طراحی شده بودند ، به یکباره مورد توجه قرار گرفتند که این مساله باید در ارتش هایی که به توسعه توان هوایی خود مبادرت می ورزند ، مورد توجه بیشتری قرار گیرد .

3- کاربرد نیروی هوایی ، فرصتی برای بهبود مدیریت  صحنه نبرد /عملیات نظامی

از یک نظر ، کاربرد نیروی هوایی به تمام معنا ، می تواند به ارتشها برای مدیریت بهتر صحنه رزم/ عملیات نظامی کمک کند .درواقع ، نیروی هوایی ویژگی هایی را به نمایش می گذارد که درآن سازمان های نظامی می توانند تا قبل از دست زدن به تهاجم و حتی تا قبل از رسیدن هواگردها به برد موثر تسیحات محمول خود ، اهداف مدنظر را تغییر داده  و این امر بخوبی در مدیریت ماهیت در حال تغییر مداوم صحنه جنگ و همچنین کاهش خطرپذیری و عدم اطمینان به کاربران آن کمک نماید.  بنابراین می توان چنین ادعا کرد که  نیروی هوایی در قالب روندی که بصورت  برنامه ریزی ، سازماندهی ، فعال سازی و کنترل ( POAC) در سطح  راهبردی شناخته می شود  می تواند دراداره جنگ و تعیین فهرست مشترکی از اهداف به فرمانده میدان یاری  رساند. نبرد هوایی در سومین جنگ خلیج فارس مصداق عینی چنین فرآیندی است به گونه ای که نیروی هوایی قبل از شروع عملیات زمینی ، تلاش کرد تا صحنه نبرد را به کنترل فرماندهان ائتلاف درآورد که البته این مساله در جنگ اوکراین چندان مشاهده نشد. به گفته ناظران نظامی ، به نظر می رسد که  در اوکراین ، اهداف تنها زمانی انتخاب می شوند که ماهیت آنها بطور کامل بر نیروی مهاجم مشخص شده باشد و هیچ فهرست از پیش تعیین شده ای برای انهدام وجود ندارد ( بعبارت بهتر ، نویسنده معتقد است که روسها از تاکتیک بکاو- بکش استفاده می کنند .م )

 

پی نوشت : 

1- منبع : Comparative Analysis Of Air Power Application For Operational Effectiveness In The Russia-Ukraine And Second Gulf Wars / مارس 2023

2- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری )  بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند.