انجمن بزرگ میلیتاری

بسم الله الرحمن الرحیم
 
منفک شده از تاپیک تحولات یمن
1399/11/09
 
تاپیکهای مرتبط با محوریت حمله به آرامکو
UAV kent 2.0 concept: عملیات تن ماهی
سپر صحرا : بررسی شبکه دفاع هوایی ارتش عربستان سعودی
 
 
 منابع یمنی : شلیک موشک قاهر1 به شرکت نفت آرامکو در جیزان عربستان
 

 

به نام خداوند بخشنده و مهربان
 

 
تهاجم مارک آنتوان به ایران
مقدمه:
در این نوشته به صورت مختصر به شرح  هجوم مارک آنتوان به خاک ایران پرداخته می شود. نبردی که باعث تثبیت و یکپارچگی دولت اشکانیان بعنوان یک حکومت ملی می گردد. نبرد مذکور همواره زیر سایه نبرد معروف حران به فرماندهی سردار سورنا قرار دارد و این در حالیست که این نبرد جز سرنوشت ساز ترین رخدادهای تاریخی این مرز بوم است.
 
دنیا مات و مبهوت قدرتی تازه تاسیس به نام روم است. شمشیر رومی به دورترین سرزمین های اروپا و سواحل مدیترانه رسیده  و هیچ کس یارای مقابله با آن را ندارد. ژولیوس سزار با تثبیت قدرت در پی تدارک انتقامی سخت از ایرانیان است. 16 سال قبل (53 پیش از میلاد) رومیان به فرماندهی کراسوس سردار نامی رومی در جنگ با سپاهیان اشکانی به فرماندهی سورنا شکست فاجعه باری را متحمل شده اند. حران(کاره) قتلگاه کراسوس و پسرش گردید. کراسوس با دست کم گرفتن مدافعین اشکانی، با قوایی متشکل 35 هزار لژیون و 4 هزار سواره نظام  و 4 هزار سوار نظام سبک اسلحه راهی ایران شد. نیروهای دو سپاه در جنوب شرقی ترکیه یا همان حران به یکدیگر رسیدند. کراسوس در مقابل خود سدی سواره متشکل از 9هزار سوار کماندار و 1000 کاتافراکت می دید. این عدد فقط کمی از تعداد سواره نظام رومی بیشتر بود. سیاهی لشکر پارتی آنقدر کوچک بود که  وسوسه را به دل هر سپاهی می توانست راه دهد. پارتیان در سوارکاری و تیراندازی زبان زد و در شرق رزم آورانی پر آوازه بودند. آنها دردوره ی مهرداد بزرگ بر پایه تاکتیک منحصر به فردشان توانستند بخش بزرگی از ایران شهر را از دست سلوکیان و کشور های نو ساخته شرقی چون باختر در بیاورند. جنگ های فرسایشی پارتیان برای بازیابی مرزها در دوران پسا اشغال به یک تلاقی تاریخی و سرنوشت ساز در مقابل قدرت اول غرب آن روزگار یعنی روم رسیده بود. با آغاز نبرد در حران سوار نظام ایرانی با زد و خوردهای سنگین و سبک خطوط دشمن را درگیر خود کردند. در نهایت در یکی از این زد و خوردها سپاهیان ایران به عقب نشینی وانمود کردند. کراسوس با مشاهده عقب نشینی سواران پارتی دستور حمله همه جانبه سواره نظام خود را داد تا نیروهای مقابلش را برای همیشه سرکوب کند. اما از بخت بد کراسوس، این تاکتیک خاص سپاهیان سورنا بود. نام این تاکتیک قیقاج است. قیقاج به این صورت است که سواران سبک اسلحه کماندار وانمود به فرار می کردند تا اینکه انبوهی از نیروهای دشمن بسویشان روانه شوند آنگاه بر روی اسب هایشان  روی برگردانده و نیروهای دشمن را به تیر می دوختند. سواره نظام کراسوس که درتعقیب سوارن پارتی بودند از بارش تیرهای سواران کماندار مانند برگ پاییزی بر زمین می افتادند و طولی نکشید که بطور کامل نابود شدند. لژیون رومی که حال بی پناه شده بود مورد تاخت سوارم سپاهیان سورنا قرار گرفت. در پایان این جنگ سر و دست کراسوس و پسرش توسط سورنا به پادشاه اشکانی ارد دوم پیشکش می شود. این درحالی بود که 20 هزار سپاهی رومی کشته و 10 هزار نفر اسیر شده بودند. عقاب های معروف رومی بدست ایرانیان افتاد و این در حالیست که کشتگان ایرانی به زحمت به چند صد نفر می رسید. این گزارش بی سابقه ترین شکست رومی ها تا آن روزگارست! صدای این شکست زبان به زبان در روم می چرخید. رومیان حال یک همسایه جدید پیدا کرده بودند. با این تفاوت که این همسایه در حد و اندازه خود روم بود. در کمال ناباوری سردار پر آوازه این نبرد در نتیجه سوظن ارد کشته میشود. تا دوران پر شکوهی با این فرمانده دلیر تجربه نشود.
 

نقشه سرزمین های آن روزگار که اکثرا در این نبرد نقش ایفا کردند
 
تمام این پیش زمینه ها دلایل قانع کننده ای برای شخص ژولیوس سزار بود که به ایران حمله کند اما عجل به سزار مهلت  برآوردن این بلند پروازی را نداد. و در حالی که بزرگترین ارتش تاریخ روم را گردآوری کرده بود فقط سه روز مانده به اعزام نبرد توسط  سناتور ها ترور میشود. جمهوری روم در حال تغییر بود. عصر جمهوری روم به عصر امپراطوری روم نزدیک می شد. در روم هم زمان سه دیکتاتور قدرت را در دست گرفته بودند که یک حکومت ائتلافی و گروهی را رهبری می کردند. یکی از این افراد مارک آنتوان دوست و یار وفادار سزار بود. مارک آنتوان برای اینکه از رقبا عقب نماند بعد چهار سال از مرگ سزار زمینه چینی حمله به ایران را ترتیب می دهد. آنتوان نواحی شرقی روم را در اختیار  و بر مصر تسلط داشت. و در ثروت و هیبت و ورزیدگی ارتش بر باقی سرداران برتری یافته بود. تصمیم آنتوان بر این بود که با ارتشی چند برابر بزرگتر از کراسوس به جنگ ایران برود و البته هرگز در پی سواران فرار کرده پارتی هم نرود. وی توانست 16 لژیون بزرگ رومی که شامل 60 تا 70 هزار نیروی ورزیده و زبده بود گرد هم بیاورد. این نیرو توسط 10 هزار اسب سوار و 20 هزار نیروی ذخیره پشتیبانی میشد . پادشاه ارمنستان ارتاوسدس هم در این جنگ متحد انتوان شده و با 13 هزار سوار و پیاده او را همراهی می کرد. این پشتیبانی با مشاهده قدرت درخور روم بوجود آمد و به طریقی از روی استیصال صورت گرفت که در ادامه جنگ تاثیر خود را می گذارد.

تصویر سمت راست ارتاوسدس و تصویر سمت چپ مارک آنتوان 
 
سپاه عظیم رومی در 36 پیش از میلاد به فرات می رسد اما دفاع سرسختانه ایرانیان آنهارا وادار می کند به ارمنستان بازگردند. با توجه به تجربیات رومی ها از شکست های قبلی در بین النهرین و با توجه به این تفکر که مرکزیت دفاع ایران در آن سرحدات است تصمیم بر این گرفته می شود که در یک حمله سریع شهر پراسیا که پایتخت آذربایجان(آتروپاتکان) یا همان ماد کوچک است  را به تسخیر درآورند. فرهاد چهارم پادشاه وقت ایران با خواندن دست متحدین به این شهر رفته و رهبری دفاع از این دژ محکم را  برعهده میگیرد. رومی ها مدت زیادی را قبل شروع جنگ و در ایام تابستان صرف ساختن تسلیحات محاصره کرده و روزهای طلایی را دست داده بودند. برای جبران این زمان از دست رفته با پیشنهاد ارتاوسدس این تسلیحات رها  می شوند تا سرعت رسیدن به پراسیا را دو چندان کنند. تصور آنتوان بر این بود که این شهر بی دفاع و بی حفاظ مستحکم است اما آنتوان با رسیدن به این شهر متوجه می شود که اشتباه کرده و این شهر از دژ مستحکمی برخورد است و این محاصره بدون ابزار دژگیری بی نتیجه می ماند. به این علت عده ای از نفرات را مامور می کند تا به نیروها و تسلیحات رها شده بپیوندند و به سرعت راه میدان نبرد در پراسیا در پیش بگیرند. این نیرو ها با رسیدن به مقصد مورد نظر با اجساد هزاران رومی رو به رو می شوند و از آلات محاصره چیزی جز تیکه های چوب سوخته مشاهده نمی کنند. معلوم می شود که ایرانیان  در نخستین ضربه کاری خود این تجهیزات را نابود کرده اند. با رسیدن خبر به اردوگاه روم نیروهای ارمنی متوجه می شوند که عاقبتی جز یک شکست دیگر در پیش نیست. در نتیجه میدان نبرد را ترک می کنند . اما مارک آنتوان در یک اشتباه مرگبار به محاصره  دژ مذکور ادامه می دهد به این امید که گذر زمان و کمبود مواد غذایی ایرانیان را وادار به تسلیم کند اما این گونه نمی شود.
 

فرهاد چهارم پادشاه اشکانی
 
ایرانیان از آغاز محاصره تاکتیک ثابت و مداومی را در پیش گرفتند. آنها روز و شب به دسته های سیورسات  رومی حمله می کردند و رومی ها به ناچار استعداد این دسته ها را به دو هزار نفر و حتی بیشتر افزایش میدادند که باز راه به جایی نمی برد. در اقدام بعدی نیروهای ایران هر چه بدستشان می رسید را می سوزاندند تا به دست رومیان نیوفتد. با توجه به بزرگ بودن سپاه روم و نیاز مبرم سواره نظام بزرگ این ارتش به علیق به سرعت رومیان با مشکل روبه رو شدند. آنتوان متوجه شد که به سرنوشت کراسوس دچار شده است و به ناچار راه فرار را در پیش میگیرد. وی ابتدا سعی کرد که به سوریه برود ولی با سپاهی بزرگ از نیروهای اشکانی رو به رو می شود. وی به ناچار به سوی شمال عقب نشینی کرد  تا به ارمنستان برود. از این لحظه دیگر شب و روزی نبود که ایرانی ها به سپاه  روم حمله نکنند. چنان عرصه بر سپاه رومی تنگ شد که از بیم حمله پارتیان حتی از ارسال دسته جات آذوقه به روستاهای اطراف باز ماندند. رومیان به هر جا قدم می گذاشتند با زمین ها بی آب و علف و علیق رو به رو می شدند. آنتوان گمان می برد که پاییز آذربایجان مانند روم طولانی است و در آن دما تغیر چندانی نمی کند. ولی ناگهان متوجه میشود که زمستان آذربایجان بسیار زودتر از انتظار فرا رسیده است. زمین ها پوشیده از برف شده و برودت هوا سختی کار را دو چندان می کند. بسیاری از رومیان بر اثر سرمازدگی جان می‌دهند. در همین حال بیماری تیفوس و اسهال خونی در بین نیروهای رومی شایع میشود و حتی سردار رومی به اسهال خونی مبتلا می گردد. رومیان در برابر این مصائب هیچ راه و چاره ای نمی دیدند. در نهایت بعد گذر روز ها و تلفات بسیار، آنتوان به ارمنستان می رسد. آنها با گذر از رود ارس نفسی راحت میکشند. گفته شده رومیان بعد گذر از آذربایجان هم دیگر را در آغوش گرفتند و زمین را می بوسیدند مانند کسانی که سال ها از وطن خود دور بوده اند. آنها می توانند کمی استراحت کنند اما از ترس خیانت پادشاه ارمنستان قبل از بهار ادامه راه می دهند. آنها مجبور به گذر از کوه های تورروس بین آذربایجان و ارمنستان آن روزگار شدند. رومیان در روز نخست حمله 40هزار سوار به همراه آورده بودند و این در حالی بود که بعد گذر از این کوه ها حتی یک اسب هم به همراه نداشتند. بیش از 32 هزار نفر از نیروهای متحد کشته می شوند این در حالی است که فقط 5هزار ایرانی در برابر این تعداد کشته شده اند.مارک آنتوان نهایت در بهار به سوریه می رسد. این در حالی است که از ارتش بزرگش چیزی جز نابودی دیده نمی شود. در تاریخ نظامی این عقب نشینی با عقب نشینی فاجعه بار ناپلئون بناپارت در  روسیه قابل مقایسه است. این جنگ یک پیروزی بزرگ برای ایران و پادشاهی فرهاد چهارم و هم یک لکه ننگ فراموش نشدنی در تاریخ روم بود. 
 

 
 
نتیجه:
آنتوان در کمتر از 20 سال بعد از کراسوس از ایرانیان شکست سنگینی می خورد تا برای رومیان ثابت شود در شرق با یک دشمن ضعف روبه رو نیستند. آنها متوجه شدند با یک دولت قدرتمند رو به رو هستند که روش خود را برای جنگیدن دارد. در نتیجه پس از این نبرد به فکر مقابله با آن افتادند. چندی بعد مارک آنتوان و همسرش کلئوپاترا پس از شکست پی در پی از اگستوس خودکشی می کنند و اگستوس زمامدار روم می شود و راه صلح با ایران را در پیش میگیرد. مارک آنتوان با شکست از پارت ها در روم از عرش به فرش می رسد. رومیان برای شکست دادن ایرانیان و تسلط بر ارمنستان و آذربایجان و قفقاز و سوریه 600 سال جنگیدند اما به نتیجه قاطع دست نیافتند. تا اینکه درنهایت امپراطوری ایران پس از سال ها و در یک جنگ 18 ساله به دست اعراب مسلمان فرومی پاشد و بر اثر حمله اعراب به سرزمین های رومی این امپراطوری هم بتدریج در جهان به حاشیه رفته و منقرض می شود.
"این مطلب برای انجمن mililtary.ir نوشته شده و استفاده از آن با ذکر نام انجمن و نویسنده بلامانع است."
 
نویسنده: Navard 
 
منابع:
1-ایران پیش از اسلام (حسن پیرنیا)
2-صد جنگ بزرگ تاریخ(علی غفوری)
3-تاریخ پلوتارک
4-تاریخ تمدن ایران(کاوه فرخ)
5-https://it.wikipedia.org/wiki/Marco_Antonio
 

با هدف مشارکت کاربران عزیز در تولید محتوای علمی انجمن میلیتاری ، و در ذیل برنامه احیای تاپیک های پنج گانه، تاپیک دانشنامه نیروی زمینی با فرمی تازه و قوانینی جدید مجددا راه اندازی می شود.
 
از تمام دوستانی که علاقه به شرکت در این تاپیک دارند انتظار میرود که قوانینی که در ادامه ذکر می شوند  را ابتدا به طور دقیق مطالعه بفرمایند ثانیا  نسبت به اجرای ان اهتمام  جدی داشته باشند 
 
 
1- کلیه قوانین انجمن در مورد این تاپیک مصداق پیدا می کند .
 
2- هر پست ، می بایست حداقل با استفاده از یک پاراگراف 2 خطی و حداکثر در 5 خط ، تصویر ارائه شده را تشریح کند . (در صورت ارسال تصویر بدون شرح ،پست بلافاصله مخفی خواهد شد) ( نکته : بر تصویر بدون شرح ، فایده ای مترتب نیست ، چرا که هدف اصلی تاپیک ، ارائه مطالبی است که در کوتاه مدت قابلیت تبدیل شدن به تاپیک را نداشته  و ارسال آن بصورت یک موضوع مستقل ، زمان بر خواهد بود ) 
 
3- تصاویر ارسالی می بایست در گالری انجمن ، بارگذاری گردد ( در صورت دراختیار نداشتن اکانت گالری ، کاربر موظف هست ، تصاویر را بصورت لینک ارسال نماید تا توسط مدیر مربوطه منتقل شود )
 
4- حداکثر تعداد تصاویر ارسالی ، 5 عدد ( یکی بصورت سایز نرمال و 4 تصویر دیگر در سایز کوچک ) خواهد بود . ( با هدف جلوگیری از سنگین شدن صفحات ) 
 
5- تصاویر مربوط به تجهیزات نظامی ( زمینی ، هوایی ، دریایی ، فضایی ) می بایست در گالری مربوط به خود ارسال گردد . در نتیجه کاربران عزیز از ارسال تصاویر صفحه پرکن ، خودداری نمایند .
 
6- این تاپیک با هدف شناسایی موضوعات جذاب به منظور تبدیل شدن به یک موضوع مستقل ایجاد شده است ، در نتیجه کاربران عزیز از ارائه تصاویر به اصطلاح سرگرم کننده (FUN) بشدت خودداری فرمایند 
 
7- در صورت وجود نقص یا اشتباه و یا حتی سئوال در خصوص مطالب ارائه شده ، کاربران عزیز از برهم زدن نظم و روال تاپیک بشدت خودداری نموده و نظرات خود را در خصوص مطالب ، در استاتوس یا PM پیگیری نمایند . 
 
8- شرح تصاویر می بایست به زبان پارسی ارائه گردد .
 
9- حتی الامکان از قراردادن تصاویر ومطالب تکراری خودداری گردد . 
 
10- مطالب و تصاویر کپی شده از سایر منابع در وب ، به هیچ  عنوان پذیرفته نمی شود ( به استثنای مطالبی که مربوط به  تاریخ نیروهای مسلح ایران است ) 
 
11- همه پست ها می بایست با فونت تاهوما و شماره 14 ( برای تیتر مطلب شماره 18 )  ارائه گردند.
 
=====================
 
p.s : پست های که یک یا چند بند از قوانین فوق را نقض کنند از دسترس خارج می شوند .
 
 
تشکر از برادر بزرگوار و ارجمند جناب MR9

19:25 - 25 مرداد 1388
" یحیی الحوثی " مسئول سیاسی جنبش شیعیان مخالف دولت صنعا از دست داشتن عربستان سعودی در کشتار اخیر شیعیان در یمن خبر داد.


یحیی الحوثی برادر عبدالملک الحوثی رهبر شیعیان مخالف دولت یمن روز شنبه از حضور جنگنده های ارتش سعودی در بمباران های اخیر استان شیعه نشین صعده در شمال صنعا خبرداد و گفت: " علی عبدالله صالح در سال 2004 نیز برای سرکوب گروه های مخالف خود از ارتش سعودی کمک گرفته بود "


این در حالی است که درگیری های پنج روزه استان صعده تا کنون به کشته و زخمی شدن صدها نفر از غیرنظامیان و اعضای جنبش الحوثی منجر شده است.


محمد عبدالسلام سخنگوی دفتر عبدالملک الحوثی روز شنبه اعلام کرد، تقریبا 120 هزار نفر از غیرنظامیان ساکن استان صعده تا کنون خانه های خود را به سوی مناطق مرزی ترک کرده اند.


جنگنده‌هاي ميگ ارتش يمن روز شنبه همچنین مناطق "رغافه " و اردوگاه آوارگان در 20كيلومتري شمال شهر "ضحيان " در استان صعده را بمباران كردند.


پیش تر خبرگزاری رسمي يمن "سبا " اعلام كرده بود، حكومت يمن شش شرط را براي برقراری آتش‌بس مطرح كرده‌است كه شامل " عقب نشينی الحوثی از همه مراكز تحت كنترل خود، برچيدن همه موانع ايجاد شده در مسير تردد مردم در تمام جاده ها، پايين آمدن از فراز كوه ها و خروج از سنگرهای خود، توقف اقدامات خرابكارانه و تحويل غنائم نظامی و غيرنظامی است."


گفتنی است، اين ششمين بار در پنج سال اخير است كه ارتش يمن مواضع جنبش الحوثی در شمال غرب اين كشور را مورد حمله شديد خود قرار می‌دهد .


بر اساس گزارش ها، درجريان درگيري‌هاي سال‌هاي 2004 تا 2009 ميلادي حدود چهار هزار نفر از نيروهای دوطرف كشته شده‌اند.
http://www.presstv.ir/Persian.aspx?id=4839

نزدیک به شش سال حضور مستمر و ارسال پنجهزار پست در میلیتاری که در واقع  نزدیک به 88 درصد آن را پستهای برگردان شده به پارسی / تالیفی و تحلیلی را تشکیل میدهد ، بلحاظ زمانی ، بسیارسریع سپری شد . بطور قطع ، این دوره زمانی با فرازو فرودهای بسیاری همراه بود که در جای خود می بایست مورد نقد و بررسی قرار گیرد .
 

 
با این وصف ، به همین بهانه و براساس بررسی های انجام گرفته در آرشیو میلیتاری ، مطلبی که می تواند در آینده با استفاده از منابع افزون تر ، گسترش نیز پیدا کند ، در دست تهیه قرار گرفت که به شکل غافلگیر کننده ای با حملات شبه نظامیان حوثی به  تاسیسات نفتی عربستان سعودی مصادف شد . گر چه ادعایی در کامل بودن آن وجود ندارد ولی قابلیت مناسبی برای تبدیل شدن به  بستری آکادمیک  به منظور بررسی دقیق تر شبکه دفاع هوایی ارتش سلطنتی عربستان سعودی در اختیار دارد .
 
مقدمه  :
ارتش ایالات متحده ، در جریان طراحی نقشه بمباران استراتژیک  ژاپن در سالهای پایانی جنگ دوم جهانی پس از بررسی های طولانی شیوه های رزم میان دو طرف درگیر ، به این نتیجه رسیده بود که اولین هدف تمامی فرماندهان حاضر در صحنه نبرد ( چه فرماندهان ژاپنی و چه فرماندهان متفقین ) ، حصول اطمینان از کنترل آسمان به نفع نیروی خودی  است  . نزدیک به چهل و پنج سال بعد ، در آستانه جنگ دوم خلیچ پارس ، ژنرال مالیکوف ، فرمانده وقت نیروی هوایی ارتش شوروی نیز براین اعتقاد قرار داشت که این جنگ  مفهوم  برتری هوایی را  چه برای ارتشی که  این برتری را بدست آورد و چه ارتشی که این برتری را از دست داد ، به گونه ای متفاوت تعریف نمود .
 
کلیات :
 
از یک نظر ، هدف از اجرای عملیات ضد هوایی پدافندی ( defensive counter air/DCA  ) حفاظت از نیروهای خودی و موقعیت های استراتژیک  در برابر حملات  هوایی و موشکی دشمن خواهد بود که در اصطلاح با واژه پدافند هوایی  ( counter-air defence ) نیز مورد شناسایی قرار می گیرد ، در ادبیات نظامی  به دو گونه کاملا متفاوت دفاع عامل و غیر عامل قابل تقسیم بندی است . با این وصف ، تمامی تاکتیکهای مربوط به عملیات ضد هوایی پدافندی ، 2 هدف اصلی را دنبال می کند :
1-از میان بردن و خنثی سازی تمامی تهدیدات / حملات هوایی و موشکی دشمن
2-کاهش تاثیر مخرب روانی و فیزیکی این گونه حملات بر واحدهای خودی
 

 
معماری سلسله مراتبی شبکه دفاع هوایی 
 
 
با توجه به این دو هدف ، اصول و پایه اصلی عملیات ضد هوایی پدافندی ، شامل مفاهیمی نظیر تشخیص ، شناسایی ، رهگیری و نابودی تهدیدات هوایی – موشکی دشمن است . طبیعتا" عملیات ضد هوایی پدافندی را می توان در قالبی استاندارد ، بصورت نمایش واکنش مناسب با هدف گرفتن ابتکار عمل از دشمن بواسطه اجرای تاکتیکهای کنترل آتش و تقسیم فضای دفاعی به  مناطق هوایی مشخص  ( AADC/Area AirDefence Command)  مورد تعریف قرار داد . به شکل خلاصه ، مجموعه عملیات ضد هوایی پدافندی نیازمند وجود یا دسترسی به  اطلاعات رزمی منسجم بر پایه توانمندی های دفاعی / هجومی و همچنین برآوردهای مستدل در خصوص روشها ، تاکتیکها و داده های مربوط به سامانه های تسلیحاتی خودی و دشمن است که آن را می توان در چهارچوب مفهومی آماده سازی اطلاعاتی میدان نبرد ( IPB/ Intelligence Preparation Of The Battle space) مورد بازشناسی قرار داد .
 

 
 
با توجه به موارد پیش گفته ، مهم ترین بخش در ساختار یک شبکه دفاع هوایی را می توان  "مرکز عملیات هوایی"  (AOC/Air Operation Center) دانست که در آن ، هواگردهای نظامی ، سامانه های پیش اخطار  پایش ، هدایت و عملیاتی می شوند . این مرکز ، عنصر اصلی سامانه کنترل هوایی و نماینده اصلی مرکز هماهنگی منطقه ای بوده و بواسطه آن می توان  عملیات هوایی ، زیرسیستم های پدافند زمین پایه در بردهای مختلف را تحت یک فرمان قرار داد . این مرکز بدلیل برخورداری از تجهیزات و پرسنل مرتبط ، می تواند طراحی ، هدایت و انجام عملیات پدافندی را در منطقه نبرد بر عهده گرفته  و با استفاده از  داده های بدست آمده از منابع مختلف می تواند حریم هوایی خودی را کنترل نماید .
 
سپر صحرا : بررسی شبکه دفاع هوایی ارتش عربستان سعودی
 

 
پادشاهی عربستان سعودی (المملکة العربیة السعودیة) با مساحتی در حدود 2149690 کیلومتر مربع ، با قرار گرفتن در رده سیزدهم وسیع ترین کشورها ، بزرگترین واحد سیاسی در  غرب آسیا بشمار می رود که بخش عمده  شبه جزیره عربستان را دربر گرفته‌است و از شمال با  عراق ،  اردن  و  کویت ،  از سوی شرق با  امارات متحده عربی ،  قطر  و  خلیج فارس و  از جنوب شرقی  با عمان ،  از جنوب با یمن و از سوی غرب با ساحل دریای سرخ  هم‌مرز است.

 
با این وصف ، حملات شبه نظامیان حوثی به زیرساختهای نفتی این کشور  در سپتامبر 2019 موجب شد تا ساختار و شبکه دفاع هوایی این کشور زیر ذره بین رفته  و بررسی آن در کانون توجهات قرار گیرد.  
 
تغییر پارادایمیک برای سپر صحرا:
 
ایده اولیه ایجاد شبکه دفاع هوایی مستقل از نیروی هوایی در سازمان رزم ارتش پادشاهی عربستان سعودی به سال 1966 ( یکسال قبل از دومین جنگ اعراب و اسراییل در سال 1967 ) با ورود  سپهبد خالد بن سلطان (ستوان وقت )  باز می گردد . با سازماندهی این فرماندهی ( نیروی پدافند هوایی سلطنتی سعودی / RSADF) بعنوان یک نیروی مستقل که معادل نیروهای هوایی، زمینی ، دریایی بود ، یک تغییر ساختاری عمیق در ارتش این کشور پدید آمد ، بدین معنی که شبکه دفاع هوایی این کشور دیگر بعنوان زیر مجموعه نیروی زمینی ارتش سلطنتی (RSLF) محسوب نمی شد .
 
به اعتقاد مورخان نظامی ، انگیزه ایجاد این تغییر را می توان در سیالیت تهدیدات موجود بر علیه این کشور تحلیل نمود . نگرانی سطح ارشد تصمیم گیر در ارتش عربستان  از گسترش تسلیحات کشتار جمعی و  حامل های این نوع جنگ افزارها ( موشکهای بالستیک ، هواپیما و... )  منجر به تغییرات گسترده در افق دید فرماندهان ارتش شده و بالتبع راه کارهای خنثی شدن این تهدیدات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که در نهایت به تولد پدافند هوایی ارتش سلطنتی منجر گردید .
 

خالدبن سلطان 
 
سپهبد خالد بن سلطان  در کتاب خود با عنوان A WARRIOR OF DESERT  در خصوص چرایی تشکیل نیروی چهارم می نویسد :
 
" مساحت کشور سعودی بیشتر از2 میلیون کیلومتر مربع بود و اتکاء صرف بر نیروی زمینی برای دفاع از آن ، به هیچ عنوان عاقلانه به نظر نمی رسید ، به همین دلیل درسال 1974 طرحی رابه منظور جدایی نیروی دفاع هوایی از نیروی زمینی ارائه ودر آن خواستارشدم تا شبکه دفاع هوایی عربستان می بایست مستقل از سه نیروی دیگر وارد عمل شود و این یک مسالع ضروری و پر اهمیت است . تلاش ها برای ایجاد این استقلال نیرویی نهایتا" در سال 1983 به ثمر نشست "
 

 
علیرغم وجود تهدیدات پیش گفته ، تفکیک یگان های پدافند هوایی از نیروی زمینی و تبدیل شدن آنها به یک نیروی مستقل نزدیک به 20 سال ( اواسط دهه هشتاد میلادی )  بطول انجامید تا شاخه چهارم از ارتش عربستان ، ماموریت و مسئولیت حفاظت از فضای هوایی این کشور را با استفاده از سامانه های زمین پایه بر عهده گیرد. فرماندهی این نیرو در ابتدای امر به امیر خالد بن سلطان آل سعود ، فرزند وزیر وقت دفاع  و نیروی هوایی سپرده شد و پس از 4 سال بررسی های اولیه ، نیروی تازه متولد شده  به 5 زیرشاخه G1، G2،G3،G4و G5 تقسیم گردید و ستاد مرکزی آن برای ایجاد هماهنگی میان بخش های عملیاتی ، لجستیکی به ریاض ( پایتخت عربستان ) منتقل شد .
 

 
علاوه براین ، بدلیل تغییر تهدیدات ، بخصوص برای حفاظت از این ستاد در برابر حملات موشکی ، یک مجموعه پیشرفته در سال 2004 تاسیس و همه پرسنل و تجهیزات کنترل و فرماندهی در آن استقرار یافت . این نیرو تا ابتدای دهه نود میلادی با در اختیار داشتن 4000 پرسنل ، 33 آتشبار دفاع هوایی موشکی را در سازمان رزم خود می دید  که از این تعداد 16 آتشبار با مسلح شدن به 128 سامانه MIM-23 I-HAWK با برد 40 کیلومتر ، حفاظت از  ریاض ، راس التنوره ، ظهران ، جده و همچنین پایگاه های هوایی این کشور شامل خمیس موشیت (Khamis Mushayt) ، حفر الباطن ( Hafar al Batin) و تبوک ( Taube) و همچنین تاسیسات استراتژیک نفتی در استان های شرقی این کشور را بر عهده داشت .
 

 
هفده آتشبار باقی مانده که خط دوم پدافندی عربستان سعودی را تشکیل میداد ، 68 سامانه متحرک شاهین (Shahine) بابرد 16 کیلومتر را در برمی گرفت . این سامانه که در واقع نوع بهبود یافته و متحرک سازی شده  سیستم فرانسوی کروتال (Crotale) نصب شده برروی شاسی AMX-30SA بشمارمی رفت ، ماموریت داشت تا از میادین نفتی و سایر تاسیسات حیاتی ، بسته به موقعیت و شرایط زمانی دفاع کند ، در حالی 73 سامانه شاهین دیگر ، بعنوان سیستم های دفاع هوایی ثابت ، مورد استفاده قرار می گرفتند .
 

 
با توجه به گستره و موقعیت سرزمینی عربستان ، تمامی آتشبارهای موجود شامل  سامانه های I-HAWK و شاهین با متصل شدن به سامانه کنترل و هشدار زودهنگام هوابرد ( AWACS) ، سامانه فرماندهی و کنترل سپر صلح ( Peace Shield command and control system) را پدید آوردند . ضمن اینکه شبکه دفاع هوایی عربستان برای اجرای ماموریتهای دفاع هوایی نزدیک به سامانه های توپخانه ای خودکششی 20 م.م و 30م.م ولکان (Vulcan ) که بر روی شاسی فرانسوی AMX-30SA قرار گرفته بود ، نیز مسلح گردید .
 

 
 
اگر چه شبکه دفاع هوایی این کشور با در اختیار داشتن سامانه های موشکی برد بلند و توپخانه ای کوتاه برد ، قابلیت دفاع از حوزه سرزمینی خود را داشت ، اما  برای افزایش قابلیتها و ارتقاء ضریب حفاظت ، بکارگیری سیستم های دفاع هوایی موشکی کوتاهبرد ( SHORAD)  و همچنین میانبرد ( HIMAD) را نیز در دستور کار خود قرار داد . ورود این سیستم های جدید ، موجبات  تغییرات افزون تر در حوزه های پشتیبانی و آموزش شده تا شبکه دفاع هوایی این کشور  بتواند با تهدیدات موجود و خطراتی که در دهه های آینده ممکن است پدید آید ، مقابله نماید .
 

 
در حوزه لجستیک ، دفاع هوایی ارتش سلطنتی زیرساختهای مطلوبی را برای آموزش و تربیت  پرسنل وظیفه  و افسران در سطوح مختلف فراهم نموده است . ستاد این نیرو که در ریاض قرار دارد ، مسئولیت اصلی طرح ریزی و عملیاتی نمودن برنامه های تصویب شده برای شش زیرشاخه ( فرماندهی دفاع هوایی ) پادشاهی سعودی را بر عهده دارد  . از سویی دیگر ، جده  (Jeddah) خانه اصلی دانشکده  دفاع هوایی (Air Defense Forces Institute /(ADFI ، زیرساختهای تعمیر و نگهداری ، پشتیبانی فنی ، تاسیسات آموزشی پرسنل جدید الورود پدافند و در نهایت  بستر اصلی آموزشی سامانه های تسلیحاتی محسوب  می گردد .
 
در دانشکده دفاع هوایی عربستان ، دروس پایه برای آموزش افسران و درجه داران پدافند در دو سطح مقدماتی و پیشرفته  ارائه شده است . این دانشکده که مطابق با الگوی آکادمی های معتبر نظامی در ایالات متحده  ایجاد شده ، برای افسران دفاع هوایی ، یک دوره 3 ساله را در نظر گرفته که به فارغ التحصیلان ، مدرک معادل لیسانس در حوزه مطالعات نظامی اعطاء می نماید .
 
به اعتقاد کارشناسان نظامی ، مرکز پشتیبانی و تعمیر و نگهداری مستقر در جده ، یکی از تاسیسات پیشرفته  این نیرو بشمارمی آید که تمامی امور مربوط به  به روز نگاه داشتن شبکه دفاع هوایی عربستان را برعهده دارد . این مرکز به سه بخش تاسیسات (آمادگاه )  سامانه های موشکی ، آمادگاه یکپارچه سازی و در نهایت آمادگاه  پشتیبانی فنی تقسیم می گردد. در این میان ، آمادگاه  پشتیبانی فنی این نیرو ، مجموعه ای از تاسیسات چند میلیون دلاری است که ماموریت و وظیفه نگهداری از ذخیره موشکهای دفاع هوایی را بر عهده داشته  ، بدون آنکه نیازبه ارسال آنها به کشور سازنده ( ایالات متحده )  باشد ، که این خود صرفه جویی قابل توجهی را فراهم مینماید . دومین مجموعه (تاسیسات-آمادگاه سامانه های موشکی /TRMF/ Theater Readiness Missile Facility )  نیز ترکیبی از  زاغه های ذخیره سازی مهمات موشکی و طیف متنوعی از مهمات استاندارد مورد استفاده پدافند هوایی بشمارمی رود که در نقاط مختلف این کشور برای کاربردهای مشخص ، ایجاد گردیده است ، در حالی که آمادگاه  یکپارچه سازی نیز بطور همزمان  مسئولیت بررسی نهایی آمادگی سامانه های تسلیحاتی ، یکپارچه  سازی و درنهایت ارتقاء گردان های دفاع هوایی ، قبل از استقرار در محل تعیین شده را بر عهده دارد .
 
تمامی این مجموعه ها نیز توسط مرکز پشتیبانی فنی پدافند هوایی که به شکل مستقیم با شبکه فرماندهی و کنترل این نیرو مرتبط است ، حمایت می گردد . به گفته تحلیلگران نظامی ، هدف اصلی از ایجاد چنین ساختاری ، ادغام کلیه سامانه های در دسترسی در یک مرکز فرماندهی و اطلاعات ( CIC / command and information center ) است .
 
با این وصف ، چندگانگی فرهنگی میان پرسنل بومی  و مشاوران نظامی خارجی در نیروی پدافند هوایی سعودی ، موجبات پدید آمدن شکافهایی شد که این امر با اعزام  اولین دسته از پرسنل ارتش این کشور به دانشکده دفاع هوایی توپخانه ای سنت بار بارا(air defense and artillery fraternal organization ) به منظور بهبود درک شیوه های خدمات- محور به تقریب برطرف گردید .
 

 
با توجه به این امر ، نقش مشاوران دفاع هوایی در اجرای صحیح ماموریتهای محوله به این نیرو از اهمیت بسیارزیادی برخوردار می بود . نمونه بارز این تلاش مشترک میان شبکه دفاع هوایی عربستان سعودی و ناظران نظامی خارجی را می توان در  برنامه ریزی ، هماهنگی و تکمیل پروژه فروش سیستم دفاع هوایی FIM-92 STINGER مشاهده نمود ، چرا که برای خرید این سامانه تسلیحاتی ، می بایست یک فرهنگ پشتیبانی مشترک میان  نیروی دریایی سلطنتی ،ستاد فرماندهی  شبکه دفاع هوایی سلطنتی ، وزارت دفاع و نیروی هوایی ایجاد می گردید . اهمیت این تلاش پس از واقعه 11 سپتامبر 2001 مشخص شد ، چرا که  این اطمینان بوجود آمد که هیچکدام از موشکهای استینگر فروخته شده در اختیار شبه نظامیان مسلح قرار نگرفته است .
از سویی دیگر ، اجرای برنامه های آموزشی ضمن خدمت  از سوی ستاد پدافند هوایی برای افسران این نیرو از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است . بخش عمده ای از افسران پدافند هوایی سعودی به چند زبان مسلط بوده  ، چرا که  بخش عمده ای ازآنها  در دانشکده های نظامی ایالات متحده  آموزش دیده بودند ، هر چند پس از 11 سپتامبر 2001 ، روند اعزام دانشجو با افت بسیار زیادی مواجه شد .
 
پی نوشت : 
1- ادامه دارد ...........
2-منابع در انتهای مقاله درج خواهد شد .
3- تشکر فراوان از سه دوست عزیز جناب @bds110@ ،  mehran55@ ، warrior بابت راهنمایی های گسترده 
4- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی در انجمن میلیتاری ، براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی " منوط به  ذکر دقیق  منبع است . امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری )  بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند . 
 
برگردان به پارسی ، اختصاصی برای بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران  ( MILITARY.IR) 
 
                                                                                                                                                                                 مترجم : MR9