هویتزرهای چرخدارهای روسی 2اس21 ، 2اس35-1 و 2اس43 هویتزرهای چرخدارهای روسی 2اس21 ، 2اس35-1 و 2اس43 ( Russian wheeled howitzer 2S21,2S35-1&2S43 Malva )

[MR9 112,563]

 

 

 

مقدمه : 

ورود هویتزر چرخدار کالیبر 152 م.م  2اس43 در ژوئن 2024 به صحنه نبرد اوکراین و به شکل خاص در محور خارکف باعث گردید تا بار دیگر مساله رقابت میان مولفه هایی نظیر قدرت آتش ( کالیبر ) ، قدرت تحرک و همچنین هزینه های تولید-نگهداری سامانه های توپخانه ای شنی دار و چرخدار مورد توجه قرار گیرد . بنابراین ، در قدم نخست ، مزیت ها و مشکلات مربوط به هویتزرهای خودکششی شنی دار و چرخدار مورد بررسی قرار می گیرد و سپس تاریخچه هویتزرهای چرخدار روسی از دوره پس از جنگ دوم جهانی تا امروز شامل سامانه های 2اس-21 ، 2اس-35-1 و درنهایت 2اس43 مورد بررسی قرار می گیرد . لازم به ذکر است که یکی از قابل توجه ترین سامانه های توپخانه ای چرخدار ارتش روسیه که بیشتر بعنوان یک سامانه جنگ افزاری دفاع ساحلی مورد استفاده قرار می گیرد ، پیشتر در این تاپیک  مورد بررسی قرار گرفته است .

 

 

هویتزر خودکششی شنی دار 2اس7

 

شنی دار یا چرخدار ... مساله این است ..

از زمان کشف باروت و پدید آمدن جنگ افزارهای آتشین ، بویژه آنچه که امروز توپخانه خوانده می شود ، با توسعه فناوری ، مولفه های جدیدی نظیر قدرت آتش ، بُرد و تحرک نیز به الزامات طراحی آن اضافه گردید . با این وصف ، پیش از ورود به بحث اصلی باید این مساله مورد بررسی قرار گیرد که  چه تفاوتی میان سامانه های توپخانه خودکششی چرخدار و همتای شنی دار آن وجود دارد و مزیت های هر کدام بردیگری در چه مولفه هایی است ؟درواقع امر ، تفاوت میان این دو سامانه تسلیحاتی را می توان در شش مولفه جستجو نمود .

 

 

هویتزر خودکششی چرخدار نورا-بی 

1- چرخش ( آزادی عمل چرخش لوله توپ در سمت ) :

که  به معنای زاویه درگیری سلاح به سمت چپ یا راست هویتزر مذکور است و در این مورد ، بخش قابل ملاحضه ای از هویتزرهای شنی دار عملیاتی قابلیت شلیک 360 درجه را دارند که البته مواردی نظیر هویتزرهای ام-107/110 غربی و 2اس7 پایون روسی را می توان از این مساله مستثنی  دانست. در مقابل ، هویتزرهای چرخدار قابلیت گردش محدود تری را به نمایش می گذارند که در محدوده 40-30 درجه به سمت راست یا چپ تخمین زده می شود . بعنوان نمونه ، هویتزر نورا بی-50 توان چرخش 60 درجه در حالت کلی یا 30 درجه به چپ و یا راست را دارد . درمقابل ، هویتزر جی-7 آزادی عمل چرخش 180 درجه ای ( 90 درجه به چپ یا راست را داراست ) را به نمایش می گذارد.

 

 

هویتزر خودکششی شنی دار ام-107 

 

عملیات هویتزر خودکششی چرخدار جی-6

 

https://aparat.com/v/kct953h

2- میزان تحرک :

 به شکل خاص این مولفه  نشانده طراحی دو سامانه مذکور برای محیط های عملیاتی متفاوت است . درواقع ، هویتزرهای چرخدار ، توان مانور کمتری را در زمین های خارج جاده ای از خود به نمایش می گذارند ولی در مقابل ، هویتزرهای شنی دارد به شکل خاص برای مانور در زمین های ناهموار طراحی شده اند . اما نکته اینجاست که سامانه های توپخانه ای چرخدار در مقایسه با نمونه های شنی دار ،عملکرد بهتری در درگیری های استراتژیک و پرتحرک دارند ولی هویتزرهای شنی دار زمانی درخشش خود را آغاز می کنند که در موقعیت های تاکتیکی خود مستقر شده و توان مانور آنها در زمین های خارج جاده ای که معمولا زیرنظر دشمن قرار دارد و همچنین استتار ساده تر آنها می تواند به تصمیم گیران کمک کند تا آتش بهتری را روانه خطوط دشمن نمایند . بدین ترتیب می توان چنین نتیجه گرفت که  هویتزرهای شنی دار عموماً در زمین های خارج جاده ای ، تحرک بیشتری داشته  و چالش عبور از چنین محیط هایی را آسان تر پشت سر می گذارند .

 

 

هویتزر خودکششی چرخدار جی-6-45

3- سرعت : 

هویتزرهای چرخدار سرعت جاده ای به مراتب بالاتری از نمونه های شنی دار داشته  و این باعث می شود تا در جاده های آسفالت و بزرگراه ها تحرک بیشتری داشته باشند . علاوه براین ، نمونه های چرخدار ، برخلاف نمونه های شنی دار که باید با خودروهای ویژه کِشنده به محل درگیری اعزام شوند ، می توانند فاصله میان عقبه تا خطوط درگیری را روی چرخهای خود طی کنند که این مساله توان قابل توجهی را در اختیار فرماندهان صحنه قرار می دهد .

 

تمرینات نیروی زمینی ارتش روسیه با توپهای 2اس7 ، 2اس5 و 2اس4

 

https://www.aparat.com/v/w982523

 

4- قدرت آتش : 

هویتزرهای شنی دار اغلب کالیبرهای بزرگتری داشته و این به  فرماندهان اجازه می دهد تا با بکارگیری تعداد محدودتری ازآنها ، توان آتش چند برابری را داشته باشند در حالی که نمونه های چرخدار معمولاً قدرت آتش بیشتری را فدای تحرک بهتر می کنند.

 

عملیات هویتزر خودکششی شنی دار ام-110

https://www.aparat.com/v/fwj2la8

5- بارگذاری مجدد

از یک نظر ، هویتزرهای شنی دار در مقایسه به گونه های چرخدار ،  با توجه به اینکه از مهمات دوتکه استفاده می کنند ، آسان تر بارگذاری می شوند که البته درصورت فقدان خودروی ویژه حمل مهمات ممکن است این مساله معکوس شود ، در حالی که بسیاری از هویتزرهای چرخدار بدلیل وجود کابین راننده در جلوی خودرو ، بارگذاری بدلیل عدم وجود قابلیت چرخش 360 درجه  سلاح ، بارگذاری تنها از نیمکره عقبی باید صورت گیرد . ولی در مجموع ، هر دونوع هویتزرهای چرخدار و شنی دار ، جایگاه خاص خود را در صحنه نبرد دارند و کشورها براساس آموزه های نظامی خاص خود از یکی یا هردوتای آنها استفاده می کنند.

 

 

هویتزر خودکششی چرخدار دانا 

6- لجستیک : 

 هویتزرهای چرخدار در مقایسه با همتایان شنی دار خود ، ساده ترو ارزان تر بوده ، مصرف سوخت کمتری دارند و معمولاً جابه جایی آنها توسط نیروی هوایی ساده تر است .

مزیت ها :

درواقع امر ، مزیت های هرکدام از نمونه های چرخدار یا شنی دار به نیازهای عملیات خاص ارتش کاربر باز می گردد . هویتزرهای شنی دار برای ایفای نقش پشتیبانی آتش سنگین مناسب تر هستند در حالی که گونه چرخدار برای استقرار سریع و جنگ مانوری سودمندتر به نظر می رسند و این باعث شده تا بسیاری از ارتش ها ، به شکل همزمان از سامانه های مذکور استفاده کنند تا امکان بهره گیری از مزیتهای هر کدام وجود داشته باشد.

 

 

هویتزر خودکششی چرخدار سزار 

معایب :

قطعات و زیرسامانه های هویتزرهای شنی دار به مراتب سنگین تر بوده و شاسی سنگین آنها امکان نصب جنگ افزارهایی با کالیبرسنگین را بدانها می دهد ( نوع سلاح مورد استفاده نیز بسته به نیاز کاربرداشته ولی نمونه هایی با سرعت دهانه بالا ، مسیر پرتاب بهتری دارند )  و این خود به معنای دستیابی به بردهای بیشتر و اثرات تخریبی افزون تر می باشد. علاوه براین ، برجک نمونه های شنی دار ، خدمه را دربرابر تهدیدات میدان نبرد نظیر ترکش های سبک محافظت می کند و حتی برخی ازآنها می توانند در محیط های آلوده به مواد ش .م .ر نیز اجرای آتش نمایند ، در حالی که  بسته به ارتش کاربر ، سامانه های بارگذار مهمات خودکار  یا نیمه خودکار برای آنها قابل نصب است.در آنسوی صحنه ، هویتزرهای چرخدار ، مشابهت هایی را با گونه شنی دار به نمایش می گذارند ولی سبک تر بوده که این تفاوت در وزن ناخالص ، کالیبر سلاحی که روی آنها سوار می شود را محدود می کند . حفاظت از خدمه نیز درسطح پائین تری قرار دارد چرا که شاسی های چرخدار نمی توانند وزن ناشی از اضافه شدن صفحات زرهی را تحمل کنند .

 

 

هویتزر خودکششی شنی دار دونار 

 

با تمامی این اوصاف ، مولفه اصلی بکارگیری هر کدام از سامانه های مذکور ، نیاز سازمان مسلح مربوطه است ولی در مجموع ، استفاده از نمونه های شنی دار بدان معناست که آنها باید با یگانهای زرهی / سوار-زرهی ، یگانهای تفنگدار موتوری همراه شوند.در مجموع ، اکنون صحنه عملیات رزمی مدرن به  سامانه های توپخانه ای متحرک بعنوان یک  اولویت بسیار مهم نیاز دارد  و میتوان دستیابی به چنین تحرکی را با استفاده از سامانه های توپخانه ای چرخدار ، بخصوص در میدان های نبرد فرسایشی  و بزرگ تضمین نمود. درواقع امر ، چنین میدان هایی معمولاً با تغییر سریع خطوط مقدم همراه بوده و فرمانده میدان ممکن است هر لحظه با شرایط جدیدی روبرو گردد. این مساله به شکل خاص ، کاربرد سامانه های توپخانه ای سوار بر شاسی شنی دار و حتی سامانه های کششی را با چالش های زیادی به منظور انتقال از مواضع قدیمی به جدید روبرو می کند . در نتیجه ، بکارگیری سیستم های توپخانه ای چرخدار می تواند به یک مزیت اصلی برای ارتش ها تبدیل گردد.

 

پی نوشت : 

1- ادامه دارد ....

2- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری )  بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند. 

[MR9 112,563]

بخش دوم 

 

تاریخچه بکارگیری سامانه های توپخانه ای خودکششی چرخدار در اتحاد شوروی/ روسیه

برای مدت های طولانی ، سازمان رزمی توپخانه ارتش شوروی برمبنای جنگ افزارهای منصوب روی شاسی های شنی دار ،مشتق شده از تانکهای اصلی میدان نبرد تشکیل شده بود که برای عملیات در زمین های خارج جاده ای قابلیتهای زیادی داشت. اما با آغاز دهه هشتاد میلادی ، برنامه ریزان ارتش شوروی به این نتیجه رسیدند که  با توسعه شبکه جاده ای در اروپای شرقی و غربی ، سامانه های توپخانه ای چرخدار مزیت های بیشتری را نسبت به گونه های شنی دار از خود نشان می دهند ، بویژه اینکه تحرک بالایی را در اختیار یگانهای توپخانه خودی قرار می داد و می توانست قبل از ضدآتشباری دشمن ، محل استقرار خود را بسرعت ترک کند.

 

 

هویتزر چرخدار کا.اس.پی-76 که یک توپ 76 م.م  زایس-3 نصب شده روی شاسی گاز-68 بشمار می رفت 

 

با این حال ، سابقه طراحی و تولید این جنگ افزار در اتحاد شوروی به سال 1944 می رسد که  البته تنها به چند نمونه محدود می گردید . پیش ازآن نیز ، در اوایل سال 1943 ، کارخانه خودروسازی گورگی ، یک نمونه توپ خودکششی چرخدار را برروی شاسی خودروی گاز-68 با شناسه KSP-76 معرفی کرده بود که به یک قبضه توپ 76 م.م  زایس-3 ( ZIS-3) مسلح می گردید ولی بدلایل مختلف به تولید انبوه نرسید. سی و سه سال بعد و درسال 1976 ارتش اتحاد شوروی شروع به تولید سامانه های توپخانه خودکششی چرخدار دفاع ساحلی با شناسه A-222 روی شاسی هشت درهشت نمود که به یک قبضه توپ 130 م.م مجهز می گردید که پس از حدود 9 سال آزمایشات مختلف ، درسال 1988 وارد خط تولید شده و هم اکنون نیز در خدمت قرار دارد.

دوره پس از جنگ دوم جهانی

در میانه دهه هفتاد میلادی ، ارتش اتحاد شوروی سابق براساس برنامه ریزی قبلی ، تعداد زیادی سامانه های توپخانه ای خودکششی دریافت نمود که به نوعی عقب ماندگی این کشور را جبران نمود .ولی همزمان با این گسترش کمّی ، تحقیقات نیروی زمینی ارتش این کشور نشان می داد سازمان رزم ،  نیازمند یک نوسازی جدی در سامانه های تسلیحاتی توپخانه ای و موشکی خود است و همین امر باعث شد تا روند مطالعات از همین زمان آغاز گردد. بدین ترتیب سه سامانه 2اس17 برای رده گردان ، 2اس18 برای رده تیپ و 2اس19 برای رده لشکر ایده پردازی گردید ولی وزارت دفاع روسیه بدون هیچ پیش زمینه قبلی ، برای بخدمت گیری هویتزرهای چرخدار اظهار علاقه نمود.

 

 

آ-222 بِرگ که در ارتش شوروی و روسیه بعنوان سامانه توپخانه ای خودکششی دفاع ساحلی مورد استفاده قرار می گیرد 

 

بدین ترتیب  تلاش ها برای بکارگیری توپخانه کامیون- سوار به نمونه آ-222  خاتمه نیافت و درسال 1983 یک نسخه جدید با شناسه 2اس21 که ترکیب شاسی کراز-6316 و توپ قدرتمند 152 م.م را به نمایش می گذاشت ، رونمایی گردید که البته توسعه آن درسال 1987 متوقف شد .درآن زمان برخی معتقد بودند که شرکت طراحی موفق نشد تا الزامات وزارت دفاع را بر روی طرح خود پیاده کند و همین امر نیز به قطع سرمایه مورد نیاز منجر گردید.

از سویی دیگر ارتش روسیه همچنان به دنبال یک سامانه موثرتر بود که درنهایت نمونه 2اس35-1 معرفی گردید که یک توپ  152م.م 2آ88 را روی یک شاسی هشت در هشت بخود می دید ولی از دید برنامه ریزان وزارت دفاع روسیه ، ان طرح بسیار گران قیمت بود در نتیجه نسخه ساده سازی شده آن با شناسه 2اس43 معرفی شد . البته ارتش روسیه بعنوان مکمل ، سامانه های چرخدار مسلح به یک جنگ افزار 120م.م با شناسه Phlox و یک سامانه خمپاره انداز کالیبر 82 م.م با شناسه Drok را نیز در دست طراحی و تولید داشت .

 

 

 

جدول مقایسه ای هویتزر خودکششی چرخدار 2اس21 مستا-کا با نمونه های هم دوره خود 

 

 

توپخانه خودکششی  چرخدار 2اس-21 مستا-کا

در آغاز دهه هشتاد میلادی ، برنامه ریزان نظامی ارتش اتحاد شوروی سابق ایده ای را برای استفاده از توپخانه خودکششی جدیدی را مطرح کردند که  می توانست ضمن ارائه قدرت آتش بیشتربه یگانهای توپخانه ، تحرک آنها را درمیدان نبرد افزایش دهد . براساس این ایده جدید ، سامانه توپخانه ای جدید نیروی زمینی می بایست روی یک شاسی چرخدار نصب گردد که امکان استقرار آن در مواضع نزدیک به جاده ها فراهم آمده و با توجه به قدرت تحرکی که به نمایش می گذاشتند ، براحتی تاکتیک های ضدآتشباری دشمن را خنثی می کردند. با مطرح شدن این ایده ، ارتش بدان علاقه مند شد و به زودی یک توپ خودکششی با شناسه جدید 2اس21 مستا-کا در دست ساخت قرار گرفت که ایده پرداز اصلی آن یعنی موسسه تحقیقات مرکزی بوروستینک مسئولیت ادامه آن  را برعهده گرفت .

 

 

 

هویتزر 2اس 21 مجهز به برجک حامل توپ 152 م.م  در دو نسخه متفاوت روی شاسی هشت درهشت  کاماز-5320

 

همانطور که از نام برنامه جدید مشخص بود ، سلاح اصلی این سامانه جدید توپخانه ای ، هویتزر 152 م.م 2آ67 بشمار می رفت که نسخه تغییر یافته  2آ64/65 نصب شده روی شاسی شنی دار محسوب می شد . با این حال ، 2آ67 در مولفه هایی نظیر سامانه عقب نشینی ، گهواره اصلی توپ ، سازوکار متعادل کننده تفاوت هایی را با نمونه های قبلی به نمایش می گذاشت تا برای نصب روی برجک جدید آماده گردد . با این حال ، پس از بررسی های اولیه ، گروه طراح متوجه شد که برای نصب این توپ روی برجک جدید ، بخش هایی از آن باید بطور کامل از نو طراحی شده و سامانه های پشتیبانی جدیدی بدان اضافه گردد.

 

    

اورال -5323

 

در نتیجه یک ماژول زرهی در ابعاد قابل توجه  بصورت جداگانه برای این توپ طراحی گردید که سامانه جنگ افزاری اصلی و تمامی زیرسامانه اصلی نظیر سامانه های بصری ، هدایت آتش و محل استقرار خدمه در داخل آن قرار می گرفت . برجک نیز به گونه ای طراحی شد تا چرخش 360 درجه ای حول محور اصلی را می توانست انجام دهد ولی شاسی چرخدار پیشنهادی ، تا حدودی در چرخش کامل برجک مذکور ، محدودیت بوجود می آورد چراکه بدلیل عقب نشینی هنگام اجرای آتش ، امکان واژگونی خودرو می رفت . طبق داده های موجود از این سلاح ، توپ اصلی در بازه 3- تا 70+ درجه آزادی عمل داشت.

 

 

 

هویتزر خودکششی چرخدار 2اس21 مجهز به برجک کالیبر 152 م.م 

 

ازآنجایی که  طول لوله و بخشی از مولفه های راه اندازی و شلیک توپ اصلی  نظیر بُرد و سرعت آتش درمقایسه با نمونه های نصب شده روی شاسی شنی دار ، ثابت باقی مانده بودند ، خدمه این جنگ افزار می توانستند تا 7 گلوله در دقیقه را بسوی هدف روانه کنند  که  بیشترین برد ممکن هنگام استفاده از مهمات ترکش شونده علیه هدف در فاصله 25 کیلومتری ، بدست آمد درحالی که  این عدد هنگام استفاده از خرج موشکی  بیشترنیز می شد.  بدین ترتیب ، قدرت آتش توپ خودکششی چرخدار 2اس21 تقریباً به اندازه های نسخه شنی دار مستا-اس رسید ، به همین دلیل درآن زمان ناظران نظامی بر این عقیده قرار داشتند که  این دو سامانه می توانند بصورت مکمل در کنار یکدیگر مورد استفاده قرار گیرند و ماموریتهای محوله را در بهینه ترین حالت ممکن اجرا کنند.

 

  

 

به احتمال زیاد ، تنها نمونه هویتزر چرخدار 2اس21 روی شاسی کراز -6316 به نظرمی رسد که در انبارهای ارتش روسیه رصد شده ...

 

اما برخلاف تصور اولیه ، مشکلات مربوط به طراحی و ساخت برجک ، ساده ترین بخش برنامه مذکور بشمار می رفت ، چرا که پیدا کردن یک شاسی مناسب که نه تنها بتواند برج سنگین را با خود حمل کند ، بلکه  در برابر ضربات ناشی از عقب نشینی برجک هنگام آتش نیز از پایداری لازم برخوردار باشد ،بسیار دشوار گردید .برهمین اساس ، درسال 1982 کار گروه "شاسی " برنامه مذکور ، پس از بررسی های مختلف بدین نتیجه رسیدند که  امکان استفاده از خودروی هشت چرخ اورال-5323 بعنوان شاسی توپ جدید ممکن است . با پذیرش اولیه این نمونه ،  دفتر طراحی  بوروستینک به همراه شرکت اورال ، دو برجک را به منظور اجرای آزمایشات اولیه توسعه دادند که نتایج به نسبت خوبی را ثبت نمود ولی چالش های جدیدی بوجود آمد ، بدین معنی که  دربرخی مواردی استحکام ساختار شاسی ، برخلاف چرخ ها و سامانه تعلیق اورال-5323 که مقاومت خوبی از خود نشان دادند ، زیرسئوال رفت و هراندازه ، ویژگی های سلاح نصب شده روی آن بهبود می یافت ، طراحان بیشتر متوجه می شدند که شاسی مورد نظر باید بیش از پیش تقویت شده و سپس مورد استفاده قرار گیرد .

 

 

 

 

 

کراز-3130

 

پس از آنکه نقاط ضعف محصول اورال بررسی گردید ، دومین شاسی از شرکت سازنده کامیون های سنگین کراز با شناسه کراز-6130 که نسخه بهبود یافته  کراز- 3130 بشمار می رفت ، مورد توجه دست اندرکاران این برنامه قرار گرفت . این نمونه که شاسی چرخدار تقویت و اصلاح شده بشمار می آمد به مانند شاسی اورال-5323 عملکرد فوق العاده ای را در آزمایش های جاده ای  به نمایش می گذاشت ولی توان آن برای پذیرش ضربات ناشی از شلیک همچنان در پرده از ابهام قرار گرفت .

 

 

هویتزر 2اس21 مستا-کا  

ترکیبی از شاسی کاماز-5320 و توپ2 آ64 

براساس داده های موجود حاصل از آزمایشات صورت گرفته روی این سامانه ، محدودیت قابل توجهی در سمت و ارتفاع برای توپ وجود داشت

 

این مساله باعث شد تا درنهایت ، شاسی کاماز-5320 مورد توجه قرار گیرد که گزینه امیدوارکننده و موفق تر از دو نمونه قبلی بود ولی بررسی های بیشتری باید روی آن انجام می شد . به همین دلیل ،یک برجک ساده تر ( یک قبضه توپ 2آ67 روی سکوی بازو بدون حفاظ زرهی ) برای آن طراحی گردید که درمقایسه به نمونه های قبلی ، آزادی عمل کمتری در ارتفاع درگیری با اهداف را نشان می داد.

 

 

کاماز -5320

 

ازسویی دیگر برای اندازه گیری بارهای وارده بر شاسی هنگام شلیک ، پیشنهاد شد تا یک سامانه خودکششی برپایه شاسی کاماز-5320 ساخته شود ولی اطلاعاعت دقیقی از روند آزمایشات در دست نیست ، هرچند  طبق داده های پراکنده بدست آمده از کارمندان موسسه تحقیقات مرکزی بوروستینک و شرکتهای مربوطه ، روشی با بازده بالا برای غلبه براین مشکلات ابداع شد ، بدین معنی که ثبات کل مجموعه سلاح قرار بود با استفاده از یکسری بازوها و زیرسامانه های تثبیت کننده  مربوطه هنگام شلیک و وارد آمدن ضربه ناشی از عقب نشینی توپ ، حفظ گردد. پس از اتمام آزمایش های مربوط به سازه ، سازوکار تغذیه و بخصوص انتقال مهمات از خودروهای حامل مهمات ذخیره به توپ مورد توجه قرار گرفت . اما این بخش بدلایل نامشخص هرگز شروع نشد ولی برخی مورخین نظامی روسی معتقدند که  نمونه اولیه و کامل این سامانه جدید هرگز به تولید نرسید چراکه بسیار پیچیده و مدت زمان آزمایشات آن بسیار طولانی شده بود و به همین دلیل کار تحقیق و طراحی آن در انتهای دهه هشتاد میلادی متوقف و پروژه درسال 1991 بطور کامل بسته شد.

 

پی نوشت : 

1- ادامه دارد ....

2- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری )  بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند. 

 

[MR9 112,563]

بخش سوم و پایانی 

 

در انتهای این برنامه  چند سئوال بی پاسخ همچنان وجود داشت . نخست اینکه گروه طراحی هرگز موفق نشد تا مشکلات مربوط به  دفع ضربات ناشی از شلیک را بطور کامل حل کند ، بدین معنی که فناوری موجود درآن زمان ، به روسها اجازه نداد تا میزان ضربات وارده به شاسی را به حداقل کاهش داده یا بطورکامل خنثی کند . دوم اینکه  ، انتخاب های محدوده برای انتخاب یک شاسی به منظور استفاده از درزمین های خارج جاده ای بود که حتی با الزامات بسیار ساده عملیات در زمین های نزدیک به مسیرهای آسفالت ، شاسی چرخدار چهارمحوره که  امکان نصب مجموعه توپ یا برجک روی آن باشد پیدا نشد . علاوه براین ، معماری طراحی شده برای این توپ چرخدار ،سطح حفاظت مناسبی را برای خدمه فراهم نمی نمود . بنابراین ، تمامی خدمه به جز راننده ، دائماً در معرض تهدیدات میدان نبرد بودند . درنهایت نیز ، آتش دهانه توپ قدرتمند 152 م.م ، بارها موجب تخریب کابین خودرو می شد که البته  امکان نصب صفحات زرهی و شیشه های مقاوم تر برای آن وجود داشت ولی این مساله روی وزن خودرو تاثیر مطلوبی از خود برجای نمی گذاشت.

 

 

مقایسه ویژگی های فنی شاسی اورال-5323 و کراز-6316 برای هویتزر خودکششی  2اس21

 

با این حال ، هنگام طراحی اولیه این توپ خودکششی ، محدود نگه داشتن جرم کلی توپ یکی از چالش هایی بود که  تا آخرین روزهای برنامه ، برای دست اندرکاران آن یک چالش بشمار می رفت . درواقع ، برجک اولیه 2اس21 برای شلیک حداقل 30 گلوله ، 17 تن وزن داشت  که با اضافه شدن تسمه های شانه ای و دیسک های ضربه گیر ، مجموع عدد مذکور به 20 تن می رسید ،درنتیجه شاسی انتخابی باید تحمل حداقل 20 تن وزن هنگام اجرای آتش را می داشت  . این مساله باعث شد تا  شاسی کراز-6316 نیز درنظر گرفته شود که نمونه تولید شدن براساس آن ، با یک کابین اصلاح شده زرهی از سایر گونه ها متمایز می گردید.

بدین ترتیب چالش های فنی جهت نصب برجک روی شاسی که پیش روی دفتر طراحی روسی قرار داشت به شرح ذیل بود:

1- مدت زمان طولانی برای حاضر به جنگ کردن سامانه از زمان توقف

2- قابلیت بسیار پائین تحرک در زمین های خارج جاده ای

3- عدم حفاظت مناسب برای خدمه

4- عدم توانایی شاسی برای تحمل ضربات ناشی از شلیک

5- وارد آمدن آسیب به کابین هنگام شلیک

روند توسعه این سامانه به شکل فشرده ، به ترتیب زیر قابل بررسی است :

1- هویتزر خودکششی چرخدار 2اس21 یک سامانه توپخانه ای با کالیبر 152 م.م است که اطلاعات مربوط به آن همچنان محرمانه باقی مانده است .

2- کار بر روی این سامانه به موازات طراحی هویتزر خودکششی شنی دار 2اس19 مستا-اس ، روی شاسی چرخدار در موسسه تحقیقات مرکزی بوروستینک گورگی به منظور بخدمت گیری نسخه چرخداری از نمونه مذکور آغاز شد .

3- سلاح اصلی این سامانه ، یک قبضه هویتزر 152 م.م 2آ67 بشمار می آمد که محصول دفتر طراحی او.کا.بی-2 ولگوگراد بود و به شکل مستقیم توسط گئورگی ایوانوویچ سرگیئف طراحی شده بود .

4- این هویتزر نمونه مشتق شده ای از خانواده هویتزرهای 2آ64 و 2آ65 بود که به ترتیب ، برای نسخه خودکششی شنی دار و همچنین نسخه کششی طراحی شد .

5- هویتزر 2آ65 بلحاظ ساختاری شباهت بسیار زیادی با نمونه 2آ64 داشت که بر روی هویتزر 2اس19 نصب شده بود ولی در 2آ64 یک سامانه اضافی به منظور خارج کردن گازحاصله از سوختن باروت پس از شلیک نصب شده بود .

6- تفاوت میان نمونه های 2آ67 و 2آ64 در چیدمان گهواره اصلی هویتزر ، سازوکار متعادل نگه داشت سلاح و همچنین  بارگذار آنها بود .

7- در اوایل دهه هشتاد میلادی ارتش شوروی توجه خود را بسوی توسعه سامانه های توپخانه ای خودکششی چرخدار معطوف نمود .

8- درسال 1982 تحقیقات اولیه برای انتخاب شاسی به پایان رسید و نمونه اورال-5323 بعنوان پایه اصلی نصب هویتزر 152 م.م انتخاب گردید .

9- از سه ماهه دوم سال 1983 روند آماده سازی برجک با قابلیت حرکت و شلیک خودکار آغاز شد  و در 21 ژانویه 1985 نتایج آن در برنامه هویتزر 2اس19 نیز مورداستفاده قرار گرفت .

10- از ژوئیه سال 1983 تا دسامبر 1984 موسسه تحقیقات مرکزی بوروستینک به همراه خط تولید باریکادی و شرکت خودروسازی اورال دو نسخه آزمایشی از هویتزر مستا-کا را روی شاسی اورال-5323 توسعه دادند که این مساله پس از انتشار نتایج اولیه ، با دستور وزارت دفاع بصورت برنامه هویتزر خودکششی چرخدار 2اس21 کالیبر 152 م.م درآمد و همزمان شاسی جدید کراز-6316 نیزبه برنامه اضافه شد تا پروژه 2اس26 پت-کا آغاز شود. با شروع پروژه ، تقریبا تمامی واحدهای تحقیقاتی دفتر طراحی بوروستینک برای پیشبرد دو برنامه 2اس21 مستا- کا و 2اس26 پت-کا وارد عمل شدند ولی بدلایل متعدد از جمله متقاعد نشدن وزارت خودروسازی برای اصلاح شاسی های کراز-6316 و اورال-5323 که نیازهای ارتش را برآورده کند ، در 17 سپتامبر 1987 تمامی روند توسعه متوقف گردید و همزمان برنامه 2اس22 کولبا-3 نیز به همین سرنوشت دچار گردید.

11- ایده اولیه طراحی مستا-کا برای برآورده کردن نیازهای ارتش در سطح گروه ارتش ها و لشکر ( لشکرهای تفنگدار موتوری که عمدتاً از واحدهای سوار-زرهی و تیپ های مستقل توپخانه تشکیل می شدند ) پیشنهاد گردید تا سطح تحرک و برد عملیاتی یگانهای توپخانه را  در صحنه عملیاتی شرق دور افزایش دهد ولی مشکل از آنجایی آغاز شد که شاسی مناسبی برای تحمل ضربات ناشی از شلیک و همچنین حفاظت از خدمه در دسترس قرار نداشت و به جز شاسی ماز-543ام که بدلیل پیشرانه ضعیف از همان آغاز از دور خارج شد ، محصول شرکت کراز با شناسه 6316 برای نصب برجک انتخاب گردید . علاوه بر برجک اصلی ، کابین زرهی سامانه مذکور نیز باید در برابر ترکش های مهمات بی-32 از فاصله حدود 50 متری مقاومت می نمود . ولی در نمونه اولیه ، شاسی کاماز-5320 انتخاب گردید . شلیک های آزمایشی برای تعیین میزان بار وارده و رفتار شناسی دینامیکی شاسی هنگام اجرای آتش صورت گرفت و نواقصی را نشان داد که بدلیل کاهش بودجه تمام برنامه درسال 1991 متوقف گردید . پس از فروپاشی ، البته تمامی سرمایه گذاری  ارتش روی توسعه هویتزرهای 2اس19 و 2اس3ام متمرکز شد. با توجه به کاهش تدریجی بودجه که گریبان گیر پروژه مذکور شده بود ، برنامه مستا-کا در اواخر دهه هشتاد میلادی از اولویت خارج  و همانطور که ذکرآن رفت در سال 1991 کاملا بحالت ایستا درآمد تا جایی که شرکت طراح ، بالاجبار همه دفاتر مربوط به آن را تعطیل نمود و ارتش روسیه فدرال نیز از بخدمت گیری آن محروم شد.

 

عملیات هویتزر چرخدار 2اس43 مالوا

 

https://aparat.com/v/ptnu75y

 

در ارتباط با اهمیت این برنامه ، ژنرال م.م.زایتسف ( M.M. Zaitsev) فرماندهی وقت گروه ارتش های شوروی در آلمان شرقی در ملاقاتی با رئیس وقت دفتر طراحی بوروستینک  و.م.چباننکو (V.M. Chebanenko ) در بازه 1982-1986  بر این اعتقاد قرار داشت که به جای  استفاده از شاسی های شنی دار در صحنه عملیاتی اروپا باید از شاسی های چرخدار استفاده نمود تاسطح مانورپذیری و سرعت تحرک واحدهای توپخانه در سطح لشکر و هنگ ها  افزایش پیدا کند .

 

 

 

 

 

نمای جانب هویتزر خودکششی چرخدار 2اس35-1

 

 

 

هویتزر خودکششی 2اس-35-1

همزمان با برنامه طراحی و توسعه هویتزر 2اس19 مستا-اس توسط ارتش روسیه ، نسخه چرخداری با شناسه Coalition-SV-KSH بر روی شاسی کاماز-6560 آغاز شد که نشان می داد ، روسها برای بخدمت گیری یک هویتزر سنگین چرخدار از جدیت لازم برخوردار هستند . برهمین اساس نمونه مذکور به یک برجک بدون سرنشین که خدمه آن در یک کابین زرهی در جلوی شاسی مستقر بودند ، مجهز شد که براساس داده های موجود می توانستند هویتزر مذکور را تنها در یک بازه زمانی 90 ثانیه ای برای اجرای آتش آماده کنند.

 

  

 

نمای روبرو  وپشت هویتزر چرخدار 2اس35-1

 

 

 

 

 

 

 

 

تشریح قابلیتهای رزمی هویتزر خودکششی چرخدار 2اس43

 

https://aparat.com/v/xzwq176

 

 

ساختار این هویتزر چرخدار شامل یک کابین زرهی شده است که روی قاب پیشرانه قرار می گیرد که درون آن ، سامانه های مربوط به هدایت آتش و سایر زیرسیستم های حیاتی مربوط به خدمه درآن قرار می گرفت . شاسی این هویتزر نیز ، همانطور که گفته شد با آرایش هشت درهشت ، از محصولات شرکت کاماز است که طراحی خاص آن باعث کاهش وزن و هزینه های تولید آن شد. زمانی که این سامانه به نقطه از پیش تعیین شده برای شلیک می رسید ، ابتدا سلاح اصلی از جایگاه ثابت خود باز شده ، دریچه های دسترسی به سامانه های آتش باز می شد و بازوهای تثبیت کننده شاسی نیز از جایگاه خود بیرون آمده و روزی زمین قفل می گردید تا هنگام اجرای آتش ، ضربات ناشی از شلیک به زمین منتقل شده و از جابه جایی خودرو و برهم خوردن تنظیمات آتش جلوگیری شود .

 

 

مقایسه ویژگی های رزمی هویتزرهای خودکششی شنی دار و چرخدار  عملیاتی و غیرعملیاتی ارتش روسیه 

 

این هویتزر با نصب برجک روی شاسی کاماز و در وضعیت بدون مهمات چیزی در حدود 13.5 تن وزن داشته و پس از بارگیری 70 تیر گلوله جرم کلی آن درحدود 3.5 تا 4 تن افزایش پیدا می کند. در مجموع با توجه به جرم شاسی کاماز-6560 ( براساس استانداردهای موجود تا 14.4 تن ) هویتزر مذکور پس از بارگیری در حدود 32 تن وزن خواهد داشت که دوبرابر سنگین تر از سزار فرانسوی و حدود یک سوم سنگین تر از آتموس 2000 خواهد بود که البته درمقایسه با نمونه شنی دار ، حدود 15 تن سبک تر است ، با این حال برخی ناظران نظامی معتقدند که این هویتزر چرخدار روسی هنوز بیش از حد سنگین به نظر می رسد و این بر توانایی های آن برای مانور در جاده های آسفالت ، تاثیر منفی می گذارد .

 

 

نمای فوقانی هویتزر خودکششی چرخدار 2اس35-1 

 

علاوه براین ، برای انتقال هویتزر در مسافتهای طولانی  باید از هواگردهای آنتونوف-124 استفاده نمود که این نیز بر نقاط ضعف آن می افزاید .با این حال ، خانواده هویتزر مستا به محاق نرفت و حداقل دو گونه  2آ65 مستا-بی کششی و 2اس19 مستا-اس خودکششی روی شاسی شنی دار ، وارد خدمت ارتش روسیه شد ، در حالی که اطلاعات موجود از برنامه ارتش برای استفاده از شاسی کاماز-6560 به منظور تولید توپ خودکششی 2اس35 خبر میدهد . با این حال  ، ارتش روسیه ، نسخه ارزان تری از آن را توسعه داد که منجر به تولد هویتزر چرخدار 2اس43 گردید .

 

 

 

راست : شاسی باز6010-07 

چپ : هویتزر  خودکششی چرخدار 2اس43 مالوا 

 

هویتزر خودکشی 2اس43 مالوا

نیروی زمینی ارتش روسیه براساس یک سنت قدیمی که سامانه های توپخانه ای خود را با نام گُل ها ، مورد شناسایی قرار می دهد ، پس از معرفی نمونه های با اسامی گل لاله (Tulip) ، گل صد تومانی (Peony) ، سُنبل (Hyacinth) ، میخک (Gvozdika) ، در سال 2020 ، توپخانه خودکششی چرخداری را با شناسه گل ختمی / پنیرک (Malva) وارد چرخه آزمایشات نمود که روند آن  در ماه می 2023 تکمیل گردید .

 

 

 

 

این سامانه جدید توپخانه ای ، در ژوئن 2021 در میدان آزمایش توپخانه ای اسمولنی منطقه نیژنی نووگراد به وزیر وقت دفاع نشان داده شد و به شکل عملی آزمایشات آن آغاز گردید . اما درسال 2020 ، وزارت دفاع روسیه درحالی به شکل رسمی خبر از طراحی و تولید یک سامانه توپخانه ای چرخدار با کالیبر 152 م.م داد که  قرار بود در نمایشگاه نظامی آرمی-202 روسیه رونمایی شود ولی این اتفاق بدلایل مختلف رخ نداد و به جای آن تنها یک تابلو حاوی مشخصات این جنگ افزار وجود داشت که مهم ترین نکته  داده های اولیه ، تاکید بر نقش سکوی پرتاب کننده مهمات هسته ای تاکتیکی این سامانه جدید بود.

 

 

پیشرانه دیزلی  یامز -84-24-10 

 

 

 

 

 

ایده اولیه تولید یک سامانه توپخانه خودکششی چرخدار از ابتدای دهه هشتاد میلادی و با استفاده از شاسی کراز-6316 آغاز شد که به معرفی سامانه 2اس21 مجهز به یک قبضه توپ 152م.م منجر گردید . اما وزارت دفاع چندان تحت تاثیر این سامانه قرار نگرفت و در انتهای همان دهه کار روی آن متوقف گردید .

 

مهمات استاندارد هویتزر خودکششی چرخدار 2اس43 کالیبر 152 م.م 

 

   

 

از راست به چپ :  آر.دی-4-01 ( مهمات 2.5 کیلوتنی هسته ای ) 

مهمات خوشه ای 3او23

مهمات 3او اف45

 

 

مهمات 3اواف38

 

 

مهمات 3او اف64

 

 

 

از راست به چپ : 

3او اف 25

3او13

 

به هر ترتیب ، شاسی اصلی این سیستم جنگ افزاری ، با شناسه باز-6010-027 محصول کارخانه خودروسازی سنگین بریانسک بشمار می آید که به نوعی نسخه اصلاح شده کامیون هشت درهشت باز-6910 بود. در بخش جلویی این سامانه ، یک کابین دو ردیفه با 5 صندلی  قرار دارد ، در حالی که بخش مرکزی آن به محلی برای ذخیره زیرسامانه ها و مهمات و در بخش انتهایی نیز جنگ افزار اصلی ، جانمایی شده است .

 

  

 

 

نیروی محرکه این شاسی ، از یک دستگاه پیشرانه دیزل یاماز- 8424-10 با قدرت 470 اسب بخار تامین می شود که این خودروی رزمی با وزن 32 تن را با سرعت حدود 90 کیلومتر در ساعت و در محدوده ای به فاصله 1000 کیلومتر به حرکت درآورد. علاوه براین ،وزن سبکتر 2اس43 به نیروی زمینی اجازه می دهد تا سامانه فوق را با استفاده از پرنده های ترابری ایلوشین-76 بسادگی جابه جا نماید . علاوه براین ، مزیت مهم مالوا ، ارزان تر بودن تولید ( که توسط اورال واگن زاوود صورت می گیرد ) و هزینه های پائین تر تعمیرو نگهداری آن است .

 

 

شاسی این سامانه برای پیمایش در زمین های جاده ای و خارج جاده ای طراحی شده  ، هر چند تحرک آن در زمین های ناهموار از سامانه های شنی دار کمترمی باشد . شاسی مذکور به یکسری بازوهای تاشو مجهز بوده که ضربه حاصله از شلیک  را به زمین منتقل می کند.

سامانه های 2اس19 مستا-اس و 2اس43 مالوا به شکل یکسان از یک قبضه هویتزر 152 م.م 2اس64 با طول لوله 47 برابر کالیبر اصلی بهره می برند  که برد مشابه 24.5 کیلومتر را بدان می دهد ( این برد با استفاده از مهمات مجهز به خرج موشکی 3OF61 حدود 28.9 کیلومتر ، برای مهمات هدایت لیزری کراسنوپل-ام تا 25 کیلومتر و با استفاده از مهمات کراسنوپل- دی تا 43 کیلومتر است )

 

 

جدول مشخصات گونه اصلی شنی دار و نمونه های برگرفته چرخدار  کالیبر 152 م.م 

 

 

 

 

 

نخستین حضور و آسیب رزمی هویتزر خودکششی چرخدار 2اس43 - اوکراین

 

 

https://aparat.com/v/llw08ql

 

در عین حال ، سرعت شلیک مالوا نسبت به  سامانه های تسلیحاتی مشابه ، چشمگیر به نظر می رسد ، بطوریکه با نرخ شلیک 7 تیر در دقیقه ، نسبت به  توپ خودکششی چرخدار فرانسوی سزار با 6 تیر در دقیقه در مقام بالاتری قرار می گیرد . درحالی که نمونه روسی با توانایی حمل 30 تیر ، در مقایسه با همتای فرانسوی خود که میتواند 18 تیر حمل کند ، مجددا رتبه بهتری را کسب کرده است. براساس داده های موجود ، قابلیت مالوا برای اجرای آتش همزمان و سریع ، با توجه به تنظیم خودکار زاویه ارتفاع توپ و شلیک 6-5 گلوله متوالی ، احتمال انهدام هدف تا حد زیادی افزایش پیدا می کند.مراحل آزمایش این هویتزر چرخدار همچنان ادامه داشت که جنگ اوکراین آغاز شد و ارتش روسیه پس از مدتها و بدون هیچ مقدمه ای ، حداقل یک دستگاه از این سامانه را در ماه می/ ژوئن 2024 در محور خارکف بکار گرفت و حتی بدلیل حملات متقابل ارتش اوکراین دچار آسیب رزمی نیز شد .

 

  

 

   

 

آسیب های رزمی وارده به هویتزر خودکششی چرخدار 2اس43 مالوا در محور خارکف 

 

 

پی نوشت : 

 

منبع1

منبع2

منبع3

منبع4

منبع5

منبع6

منبع7

8- استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی درانجمن میلیتاری،براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی" منوط به ذکر دقیق منبع است.امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری )  بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند. 

[MR9 112,563]

بسم ا...

 

 

برای بزرگ نمایی روی عکس کلیک کنید