جنگنده عمودپرواز یاک-141 جنگنده عمودپرواز یاک-141 فری استایل ( Yak-141/Freestyle)

[MR9 114,521]

بازگشت تزار دریایی

آیا یاک-141 (یاک-41) به خط پرواز نیروی دریایی روسیه  باز خواهد گشت ؟

 

 

با ظهور و عملیاتی شدن هواگردهای بال ثابت عمودپرواز در سازمان رزمی کشورهای عضو بلوک غرب  ، دفتر طراحی یاکوولف اتحاد شوروی به منظور تجهز شناورهای سبک هواپیمابر کلاس کیف (Kiev Class) خود ، جنگنده ضربتی عمودپرواز (VTOL)  یاک-38 فورجر را طراحی و به نیروی دریایی این کشور تحویل داد . این جنگنده از سال 1976 وارد خدمت شد و تا سال 1991 که 4 فروند شناور کلاس کیف که بدلیل محدودیتهای مالی  از خدمت عملیاتی ارتش این کشور خارج شدند ، به پروازهای رزمی خود ادامه داد  .

 

 

 

 

فورجر بعنوان تنها پرنده دریاپایه فراصوت نیروی دریایی شوروی ، قادر بود تا  با سرعت نزدیک به 1 ماخ و در ارتفاع 11هزار متری مبادرت به عملیات نماید ، هر چند بدلیل برخورداری از تنها 4 جایگاه حمل سلاح ، قابلیت حمل بمب ، موشک  و راکت محدودی را دارا بود  ، با این حال تجربه طراحی فورجر برای دفتر طراحی یاک فرصتی بی نظیری را فراهم آورد تا بتواند با استفاده از نقاط قوت و ضعف برآمده از این برنامه ، هواگرد جدیدی را به ارتش شوروی تحویل دهد .

 

 

 

در نتیجه این روند ، نیروی دریایی روسیه انتظار داشت تا پیکربندی جدید این شرکت در عین داشتن توانمندی مهم نشست و برخاست عمودی ، پتانسیل رزمی مشابهی با جنگنده های خط مقدم نیروی هوایی روسیه ( شامل میگ-29 و سوخو-27 ) را ارائه نماید که بر همین اساس ، شرکت حتی قبل از تحویل اولین نمونه یاک-38 به نیروی دریایی ، کار بر روی طرح جدید را آغاز نمود .

 

بدین ترتیب ، هواگرد جدید این شرکت که با شناسه یاک-141 یا یاک-41 نیز شناخته می شد ،نخستین پرواز خود را 11 سال بعد به سال 1987 به ثبت رساند . این جنگنده جدید ، به شکل قابل توجهی ، در مقایسه با یاک-38 ، سریعتر ، مانورپذیر تر ، برد زیاد تر ، ارتفاع پروازی بالاتر و درنهایت مسلح تر بود و براساس تعارف صورت گرفته در طراحی مفهومی اولیه آن ، می توانست پیشرفته ترین موشکهای هوابه هواو ضدکشتی روسی را که بطور همزمان توسط جتهای اولیه نسل چهارم روسی حمل می شد را مورد استفاده قراردهد .

 

 

 

در واقع امر ، برنامه یاک-141 با تلاشهای گسترده ارتش شوروی برای گسترده نمودن توان دریایی خود من جمله طراحی و آغاز به ساخت ابرحامل های کلاس اولیانوفسک که در آن زمان با شناورهای هواپیمابر کلاس نیمیتز مقایسه میشد ، همزمان گردید . به همین دلیل دفتر طراحی یاک ، 10 مهندس ارشد خود را به این پروژه اختصاص داد تا بیشتر از 50 طرح پیشنهادی را مورد مطالعه و بررسی قرار دهند . بدین ترتیب ، پس از طی چند ماه پس از انتخاب طراح نهایی ، این جنگنده دریایی جدید در سپتامبر 1991 ، درست چند ماه قبل از  فروپاشی اتحاد شوروی نخستین فرود عمودی خود را برروی شناور رزمی آدمیرال گورشکف ثبت نمود .

 

 

با این حال ، بدلیل از میان رفتن اتحاد شوروی و متعاقب آن ، فروپاشی اقتصادی پیش آمده برای این کشور که از سال 1992 تا 1997 بطول انجامید ، شرکت یاک نیز بودجه موردنیاز برای ادامه برنامه را از دست داد ،در حالی که حداقل 4 نمونه اولیه در مراحل مختلف مونتاژ قرار داشتند .

 

 

با توجه به این وضعیت ، از سال 1991 تا کنون این برنامه به حال خود رها شد و اگر چه شرکت لاکهید مارتین برای مدت کوتاهی با شرکت یاک همکاری نمود و گفته میشود که فناوریهای بسیار مهمی در خصوص شیوه های برخاست  کوتاه و نشست عمودی (STOVL) میان این دو مبادله شد تا جت رزمی اف-35 بی مراحل توسعه خود را زودتر از زمان ممکن به اتمام رساند ، اما چشم انداز بسیار مبهمی در خصوص ادامه برنامه شرکت یاک وجود دارد .

 

 

علیرغم این مساله ، تحولات قابل توجهی که در اقتصاد روسیه و سپس در ارتش این کشور رخ داده ، موجب گردیده که این احتمال ، یعنی احیای برنامه یاک-141 قوت بگیرد . درواقع ، روند بهبود وضعیت اقتصادی روسیه که  از سال 2000 آغاز گردید ، موجب شد تا این کشور برنامه مدرنیزاسیون ارتش خود را با شتاب بیشتری پیگیری نماید . به همین دلیل ، تعدادی از برنامه های نیمه کاره دوران شوروی ، تکمیل شده  تا جایی که رییس وقت ستاد کل ارتش روسیه ( ژنرال نیکولای ماکاروف )  بر بخدمت گیری حامل های هواپیمابر سبک را برای نیروی دریایی از انتهای دهه نخست قرن جدید تاکید مینمود ، به همین دلیل یک برنامه مشترک نظامی با فرانسه به منظور خرید 4 فروند شناور رزمی منعقد شد که نهایتا درسال 2014 ملغی گردید .

 

 

 

اما این مساله مانع از برنامه ریزی بومی برای روسها نگردید و نیروی دریایی این کشور بلافاصله طرح جدیدی را ارائه داد که کار ساخت نخستین حامل سبک هواپیمابر برای روسیه از سال 2020 آغاز گردید و گفته میشود که تناژ گونه های سنگین آن تا 40000 تن نیز خواهد رسید .بدین سان ، با احیای برنامه حامل های سبک هواپیمابر روسی  ، نیروی دریایی روسیه برای اولین بار پس از سقوط اتحاد شوروی به جنگنده های عمود پرواز جدید نیازمند خواهد شد . با توجه به اینکه نیروی دریایی ایالات متحده ، ژاپن و ایتالیا پس از دریافت نسخه های صادراتی اف-35 ،آنها را بر روی شناورهای رزمی خود (  ایزومو کلاس برای ژاپن ، واسپ و آمریکا کلاس برای ایالات متحده  و درنهایت گاریبالدی کلاس برای نیروی دریایی ایتالیا )  عملیاتی خواهند نمود ، روسیه نیز می بایست بدین کار مبادرت ورزد .

 

 

 

در چنین شرایطی ، با توجه به اینکه  برنامه یاک-141 قبل از توقف، در مرحله پرواز نمونه اولیه قرار داشت ، هزینه های تحقیق و توسعه برای بروزسانی آن بشدت کاهش پیدا خواهد کرد و مضاف براین ، یاک-141 برای کشورهایی نظیر چین ، تایلند و کره جنوبی  بدلیل در اختیار داشتن حامل های سبک ، می توانند به مشتری بالقوه این جنگنده تبدیل شوند . در این مورد ، نیروی دریایی چین با عملیاتی کردن شناور آبخاکی تایپ075 خود که تناژی در حدود 40000 تن را داراست و میتواند چیزی در حدود 30 فروند هواپیما را با خود حمل کند ، شروع مجدد برنامه یاک – 141 باعث خواهد شد تا پکن به مشتری اصلی این هواگرد تبدیل گردد که این امر آغاز برنامه  یاک-141 را مقرون به صرفه تر خواهد کرد .

 

 

مهمات هوابه هوای دوربرد R-77

 

بدین سان ، این جنگنده ها پس از خروج از خط تولید ، به مهمترین هواگرد ضربتی نیروی دریایی ارتش روسیه تبدیل خواهد شد که  پس از مسلح شدن ، خواهد توانست در یک برد قابل توجه با اهداف متخاصم درگیر شود . در این میان ، محصول جدید شرکت یاک ، احتمالا به موشکهای دوربرد R-77 مسلح خواهد شد که بابردی نزدیک به 193 کیلومتر ، به خطرناکترین سلاح هوابه هوای مستقر در دریا برای روسها تبدیل خواهد شد .

در حوزه تسلیحات ضدکشتی ، نیروی دریایی روسیه احتمالا برای مسلح نمودن این جنگنده عمودپرواز از مهمات پیشرفته خود نظیر KH-41با برد 300 کیلومتر و سرعت 3 ماخ و همچنین KH-35U و P-800 استفاده خواهد کرد که میتواند حامل های هواپیمابر سبک را به یک تهدید نامتقارن مرگبار ، حتی با یک گروه کوچک از جتهای یاک-141 تبدیل نماید . بدین ترتیب ، تجهیز این جنگنده با رادارهای پیشرفته آرایه فازی نظیر آنچه که در میگ-35 یا سوخو-57 به کاربرده شد ، می تواند قابلیتهای این جنگنده  را نسبت به گذشته ، به مراتب افزایش دهد .بنابراین ، پتانسیل بالای صادراتی برای یاک-141 و نیازمندی ارتش روسیه برای تجهیز حامل های در دست ساخت خود ، باعث شده تا نگاه ها مجددا به این برنامه معطوف گردد .

 

پی نوشت :

 

1- بن پایه

2-استفاده از مطالب برگردان شده به پارسی در انجمن میلیتاری ، براساس قاعده " رعایت اخلاق علمی " منوط به  ذکر دقیق  منبع است . امیدواریم مدعیان رعایت اخلاق ( بخصوص رسانه های مدعی ارزشمداری )  بدون احساس شرمندگی از رفرنس قرار گرفتن بزرگترین مرجع مباحث نظامی در ایران ، از مطالب استفاده نمایند . 

 

[Xiaoo 2]

بنظر من این جنگنده اگر بروزرسانی بشه فوق العاده میشه بسیار کارآمد و کاربردی هست 

[hexman 355]

میگ 31 از روی یاک 141 الگو برداری شده یا برعکس؟خیلی شبیه هم به نظر میان؟

[archersarash 1,376]

32 minutes قبل , hexman گفت:

میگ 31 از روی یاک 141 الگو برداری شده یا برعکس؟خیلی شبیه هم به نظر میان؟

سلام و وقت بخیر

ربطی ندارن 

اونزمان که میگ31 طراحی شد هنوز یاک 141 نبود اونزمان تازه ارتش سرخ داشت با یاک 38 سر و کله میزد

یاک 141 مقداری از سیستمهاش برای میگ 29 هست مثل اچ یو دی و رادار و هشداردهنده راداری و ...