جنگنده برتری هوایی اف-14 تامکت جنگنده برتری هوایی اف-14 تامکت (F-14/ Tomcat)

[SAEID 2,832]

منبع؟ تا ارایه منبع تاپیک قفل میشود. مدیر بخش بعدا رسیدگی کند.

[Leader 3]

جنگنده رویایی

TOMCATایران در سال ۱۹۷۴ قراردادی را با شرکت آمریکایی GRUMMAN منعقد کرد و طبق این قرارداد گرومن موظف به تولید ۸۰ فروند جنگنده پیشرفته (در زمان خود) اف 14 (F-14A TOMCAT) و تحویل آن در دو سری ،سری اول ۳۰ فروند و سری دوم ۵۰ فروند از این جنگنده به ایران شد.اولین تامکت از اولین سری در ژانویه سال ۱۹۷۶ و اولین فروند از دومین سری در سال ۱۹۷۷ تحویل ایران داده شد.و ایران شروع به تربیت خلبانان برای این جنگنده که در زمان خود به کامپیوتر پرنده معروف بود کرد.

در آن حال ایران شروع به آزمایشهای سرعت و ارتفاع تامکتها و گذشتن از سرعت صوت و همچنین شلیک موشک هوا به هوای AIM-۵۴A FOENIX که موشکی با قابلیت شلیک کن و فراموش کن بود کردند.

در اکتبر ۱۹۷۸ دو فروند تامکت به سمت دریای خزر که روی آن یک میگ-۲۵ شوروی در حال حرکت بود و قصد وارد شدن به خاک ایران را داشت اعزام شدند و خلبان میگ با مشاهده تامکتها مسیر خود را عوض کرده و به سمت شوروی فرار میکند و از آن پس هیچ هواپیمای شوروی جرات وارد شدن به مرزهای هوایی ایران را پیدا نکرد.



IRIAF نیروی هوایی جدید
در فوریه و. آپریل ۱۹۷۹ میلادی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و فرار شاه به آمریکا،بسیاری از خلبانان و تکنسینها کشور را ترک کردند و شایعه خرابکاری هواپیماها قبل از فرار کردن از کشور افتاد.

در سپتامبر ۱۹۸۰ نیروی هوایی ایران فعالیتهای خود را دوباره از سر گرفت و با تغییر نام از IIAF مخفف IMPERIAL IRANIAN AIR FORCE به معنی نیروی هوایی ش ا ه ن ش ا هٔ ایران به IRIAF مخفف ISLAMIC REPUBLIC of IRAN AIR FORCE به معنی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی (نهاجا) به فعالیتهای خود ادامه داد.

نیروی هوایی ایران نام IRIAF را روی تمام هواپیماهای خود ثبت کرد.اکثریت خلبانان این نیرو با نمره‌های well-trained به معنی خوب آموزش دیده بودند و نیروی هوایی به وسیله اینها جنگ را ادامه داد.

تامکت با سریال ۳-۶۰۲۰:این تامکت یک MIG-۲۵ عراقی را در تاریخ ۱۵ می‌۱۹۸۱که به طرف پایگاه در حرکت بود و از ۲٫۸۰۰km/h فاصله داشت به وسیله یک موشک فونیکس نابود کرد.

تامکت با سریال ۳-۶۰۲۲:این تامکت دو MIG-۲۳ عراقی که بعد از بمباران ایران به طرف بغداد در حرکت بودند را تنها با شلیک یک موشک فونیکس که بین آن دو منفجر شد در تاریخ ژوئیه ۱۹۸۲ آسیب رسانده و نابود کرد.

تامکت با سریال ۳-۶۰۲۴:این تامکت یکی از آن دو تامکتی است که Soviet MiG-۲۵RBS شوروی را از روی دریای خزر در اکتبر سال ۱۹۷۸ فراری داده و به این کار خاتمه دادند.

تامکت با سریال ۳-۶۰۲۷:این تامکت در جریان جنگ به اسکادران ۷۲nd TFS که در سال ۱۹۸۰ در مهرآباد خدمت میکرد و در آن F-۴D هم وجود داشت انتقال یافت که در آن به کارهای تست و آموزش و در بعضی مواقع به دفاع هوایی شهر تهران کمک میکرد.

تامکت با سریال ۳-۶۰۳۲:این تامکت یکی از چندین تامکتی است که در جریان جنگ اسکادرانش تغییر کرد و به اسکادران دیگری انتقال یافت.در زمان جنگ این تامکت در اسکادران TFB.۷ بود و بعد از تعمیر اساسی به اسکادران ۸۱st TFS انتقال یافت و در ژانویه ۱۹۸۷ به موجب سقوط یک MIG-۲۳ عراقی در آن اسکادران شد.علاوه بر آن این جنگنده در طول زمان خدمت خود دو موشک فونیکس و چهار موشک AIM-۹P SIDEWINDER داشته‌است و از نوع هواپیماهایی است که به دلیل ضعف نسبت به هواپیماهایی چون MiG-۲۵s, Tu-۱۶s or Tu-۲۲s در هنگام برخورد با اینگونه هواپیماها،ارتفاع خود را میکاهد تا سوخت کمتری مصرف شده و مدت بیشتری به تعقیب آنها بپردازد.

تامکت با سریال ۳-۶۰۳۹:این تامکت در تاریخ ۲۰ فوریه ۱۹۸۷ یک Mirage F-۱EQ عراقی را از فاصله ۱۵۰ کیلومتر منفجر میکند و خلبان از این حادثه جان سالم بدر نبرد.

تامکت با سریال ۳-۶۰۴۷:از این تامکت در بسیاری از محلها دیده و عکسبرداری شده‌است.این تامکت برای حفاظت از پایگاه دوم شکاری و فرودگاه تبریز به این شهر فرستاده شد.

در شش سال اول جنگ تامکتهای ایران حدود ۵۰ پیروزی هوا به هوا داشتند که اغلب هواپیماهای عراقی ساقط شده توسط آنها هواپیماهای میگ-۲۱ و میگ-۲۳ بوده‌است و تعداد کمی Su-۲۰/۲۲ نیز بین آنها وجود داشته‌است.بعضی از تامکتها در هنگام از بین بردن میگ-۲۱ از فاصله نزدیک به سمت میگ شلیک کرده‌اند و این موجب انفجار میگ و آسیب دیدگی خود تامکت شده‌است.

تامکت با سریال ۳-۶۰۵۲:این تامکت از تامکتهایی بود که تنظیمات اولیه خود را حفظ کرده بود و هنوز قطعه‌ای از آن خراب نشده بود تا عوض گردد ولی تمام قطعات آن کهنه بودند به این دلیل به هواپیمایی ضعیف تبدیل شده بود و با این حال در تاریخ فوریه ۱۹۸۶ یک میگ-۲۵ عراق را مسقوط ساخت.این تامکت در اسکادران ۷۳rd TFS در شیراز خدمت میکرد.

تامکت با سریال ۳-۶۰۶۳:این تامکت مدتها زمین گیر بود و عضو اسکادران ۷۳rd TFS بود در سال ۱۹۸۰ تعمیر اساسی شد و به ۷۲nd TFS واقع در پایگاه اول شکاری مهر آباد تهران فرستاده شد و آخرین بار در تاریخ ۱۹۸۷ دیده شده‌است.

بین سالهای ۱۹۸۲ و ۱۹۸۶ تامکتهای نیروی هوایی اساسی ترین کارها از جمله حفاظت از مراکز سیاسی تهران یا حفاظت و گشتزنی در اطراف جزیره خارک را انجام میدادند و این کارها مسلما بدون حمایت هواپیماهای Boeing ۷۰۷-۳J۹C سوخت رسان ممکن نبود مثلا تامکتها در بعضی عملیّاتهای پروازی مجبور بودند بیش از ۱۰ ساعت پرواز کنند و این بدون سوختگیری ممکن نبود.مدتی سوختگیری و دوباره رزم و پیکار بسیار سخت و نفسگیر.اما اصلیترین وظیفه آنها ترساندن نیروی هوایی عراق بود ترساندن از باختهای سنگین پیشین و ترس نبرد با تامکتهای ایرانی بنابراین دوست نداشت که تامکتهای ایرانی را پیروز و موفق در نابودی اهدافش ببیند بنابراین به فکر کارشکنی در سیستم تامکتهای ایرانی افتاده بود زیرا نمیتوانست ببیند سیستم کنترل سلاح AWG-۹ و موشکهای دوربرد هوا به هوای AIM-۵۴A FOENIX چگونه کار سیستم پدافند هوایی پیشرفته‌ای را انجام میدهد و میگها و سوخوهایش را تک به تک به خاک سیاه مینشاند.مسئولین عراقی به دنبال جنگنده‌ای قدرتمند میگشتند تا بتواند تا حدودی در مقابل تامکتهای ایرانی مقاومت کند.سرانجام در سال ۱۹۸۷ فرانسه به عراق پیشنهاد تعدادی جنگنده Mirage F.۱EQ-۶ مجهز به Super ۵۳۰D و موشک Magic Mk.۲ را داد.بعد از موافقت عراق و تحویل یک سری میراژ به عراق و نبردهای آنان با هواپیماهای ایرانی از جمله تامکت در فوریه،مارس و می‌ سال ۱۹۸۸ موفق شدند خسارتهایی را به تامکتهای IRIAF بزنند بطوری که در ژولای ۱۹۸۸ میراژهای سری جدید تحویلی IrAF موفق به سرنگونی دو تامکت ایرانی شدند.

ایران به مدت هشت سال جنگ با عراق تامکتهای خود را آماده نگاه داشته بود و بدون هیچگونه استفاده از هواپیماهای هشدار دهنده و محافظ عملیات مثل آواکس و AEW ،بیرون از مرز بدون پشتیبانی مناسب GCI در برابر دشمنی که مکررا در حال معرفی جنگنده‌ها و رادارها و سلاحها سیستمهای ECM پیشرفته برای درگیری و پشتیبانی ،نه توسط گروههای ضعیف بلکه توسط کشورهای ابرقدرتی چون شوروی و ایالات متحده و فرانسه بطوری که جنگنده‌های ایرانی قطعه هم بسختی بدست می‌آوردند.ولی تلاش بی اندازه پرسنل و کارکنان IRIAF و علم و سرمایه گذاری نیروی هوایی را همچنان قوی و استوار نگاه داشت.





علامت گذاری تامکتهای ایرانی در طول زمان
در سال ۱۹۷۰ نام IIAF روی تمام جنگنده‌های آن زمان ایران ثبت گردید از کابین خلبان گرفته تا دم هواپیما،تامکتها نیز بعد از ورودشان از شماره ۳-۶۰۰۱ تا شماره ۳-۶۰۷۹ سریالبندی شدند بعد از انقلاب نیروی هوایی با پاک کردن مارک IIAF و تغییر آن به IRIAF چند سالی را سپری کرد بعد از چند سال پرچم جمهوری اسلامی روی بال عمودی روی دم هواپیما کشیده شد.

برای مثال:

تامکت با سریال ۳-۶۰۷۹:این تامکت یکی از کامیابترین تامکتها در سرویس IRIAF بوده‌است که کمتر از دیگر تامکتها گراند و زمینگیر شده(تامکت با سریال ۳-۶۰۸۰:با از قدرت افتادن شاه و وقوع انقلاب هرگز به ایران داده نشد و برای امور آزمایشی در آمریکا استفاده شده و میشود)و نیز موفقترین تامکت ایرانی است که شکارهایش بیشتر از دیگر تامکتها بوده. تامکت با سریال ۳-۶۰۷۹ در ابتدا بعد از تحویل انبار شد و در آنجا ماند.در سپتامبر سال ۱۹۸۰ از انبار درآمده و دوباره سرویس شد و مارک IIAF از رویش پاک شد و در اسکادران ۸۲nd TFS مشغول به خدمت شد.و در همان اسکادران یک فروند MIG-۲۱ و یک فروند MIG-۲۳ را سرنگون کرد.

بعد از چند ماه معطلی مارک IRIAF روی این تامکت نصب شد.علامتگذاری این تامکت سرانجام در ۹ فوریه ۱۹۸۸ به پایان رسید و در این مدت این هواپیما سه فروند Mirage F.۱EQs عراقی را از در دو ساعت از بین برد

[hamid007 9]

با اينكه اين بحث اولش جدي بود و الان يه كم لوس شده ولي اهميت داشتن يك رهگير كليدي براي ايران اونقدر بالاست كه خلا اون كاملا" محسوسه
كاش زودتر راه حلي پيدا كنيم چون كارمون خيلي سخت ميشه

[vahidg 1,970]

به نظر من جداي از بحثهاي تخصصي اگه به فرض بتونيم يه چيزي مثل سوخو 35 بخريم علاوه براينكه توانايي مقابله با جنگنده هاي جديد رو داره تا مدت تقريبا زيادي نياز به جايگزيني اون نداريم

[sargnt 112]

دوستان منطقی باشیم اگر یک نظامی سیاست و استرا تژی بکار نبرد باید گفت یک نظامی نیست دوستان من بعد از خواندن خبری که از یک منبع اسرائیلی در همین سایت در مورد وجود داشتن میگ 31وسوخوی 27 در ایران با یکی از اقوام که در قسمت اطلاعات نیروی هوایی کار می کند سخن گفتم او نه تایید کرد و نه رد که خود این هم عجیب بود چرا چون همین بحث ما را او با دلیل برای من توضیح داد که من از زبان اینشان می گویم او گفت: هزینه خرید میگ 31 و35 برای ما زیاد است ولی وجود داشتن میگ در ایرن لازم وی گفت سوخو جنگنده بمب افکن خوبی است ولی این هم برای ایران گران تمام می شود البته در تعداد بالا وی گفت اگر ما جنگنده به تعداد بالا بخریم هزینه چند سال تحقیق در نیروی هوایی را از دست می دهیم به طور مثال برای 10تا 15 سال . با کمبود هواپیمای مدرن نیز رو به رویم و اکثر هواپیما های ما یا فرسوده یا تا به حال چند دوره به سازی را پشت سر گذاشتن از طرفی با روشهایی که ارتش در پیش گرفته و بوجه را کمی افزایش داده هم بوجه برای تحقیق هست وهم با چند سال صرفه جویی می توان یک اسکادران میگ 31و یک اسکادران سوخوی 27 خرید به طور مثال با این حرف ایشان دوزاری اومد دستم که نیرو هوایی به دنبال خرید جنگده ودر عین حال تحقیق برای ساخت جنگندهای مدرن است اگر کمی منطقی باشید به نظر راه حل مناسبی برای زمان حال است نه از مدرن کردن نیروی هوایی عقب می افتیم نه ار ساخت هواپیما در داخل

[karkas 835]

ولی دوستان همونطور که در تاپیک " سوخو 35 جنگنده ای مناسب برای ایران " رو بررسی کردیم ، به هیچ وجه هزینه های جانبی چه اعم از خرید ، هزینه های نگهداری ، اورهال و ... سوخو 35 برای ایران به صرفه نبود .

و همچنین اینجچا داره بررسی می شه که میگ-31 هم زیاد به صرفه نخواهد بود . ولی اگر نگاه کنیم سوخو 35 بهترین جنگنده برای ایران خواهد بود .

اولین مسئله ای که باید توجه کنیم ( من در پی ام هم به اقا سعید گفتم ) :

آیا به نظر شما بهتر نیست جنگنده گرونی مثل سوخو 35 رو بخریم تا بتونه بهترین عملیات بر ضد جنگنده های دشمن رو انجام بده ./ لا اقل در مقابل پولی که پرداخت کردیم سود و نتیجه خوبی هم دیدیم . چراکه جنگنده سوخو 35 طبق اطلاعاتی که من در اون فایل اختصاصی سوخو 35 بی ام دیدی ( مال احسان عزیز ) و بررسی های خودم واقعا جنگنده ای همه فن حریفه . ولی از اون طرف ما اگر بخوایم صرف خرید جنگنده های نه چندان خوب کنیم نه تنها شانس چندانی برای شرکت در جنگ های عظیم هوایی نداره بلکه در بعضی اوقات ساقط می شه و بیش از 50 میلیون دلار از دست می ره .

در برخی از نیرو هوایی هایی کشور های جهان جنگنده هایی وجود دارند که اگرچه گرون و هزینه هاشون سر سام آور هست ولی واقعا می تونن جواب های دندان شکنی به دشمنان بزنند .

برای مثال در زمان شاه خرید جنگنده رهگیری مثل اف-14 به صرفه نبود چه از لحاظ هزنیه خرید و چه از لحاظ هزینه های نگهداری و تعمیرات . ولی خریداری شد و دیدیم که واقعا در جنگ چقدر بدرد ما خورد ولی واقعا چقدر هزینه های اورهال و گرونی قطعاتش وحشتناک بود .

به نظر من جنگنده ای مثل سوخو 35 بی ام بهترین گزینه برای ایران هست چراکه نه تنها می تونه رهگیری های دوربرد رو انجام بده بلکه می تونه عملیات های زمینی و همچنین دریایی رو انجام بده . مثل خرید یک میگ-31 برای رهگیری عالی ، خرید سوخو 24 برای اهداف زمینی . حتی قابلیت های واقعا بهتری نسبت به هر دوی این جنگنده ها داره .

البته هزنیه های نگهداری و اساسا وجود چنین جنگنده هایی نیاز به بودجه نظامی کافی داره ، که فکر نمی کنم امسال چنین کاری صورت بگیره و اساسا خرید و وابستگی به کشور های دیگر به هیچ وجه خوب نیست و مخصوصا موقعی که طرفت روس ها باشند . باید منتظر سال اینده باشیم .

به هر حال از نظر من سوخو 35 بی ام بهترین گزینه برای ایران هست . به شرطی که این بودجه نظامی افزایش پیدا کنه . در غیر اینصورت موافق نیستم .


رادار سوخو 35 بی ام قادر هست که از 400 کیلومتری سطح مقطع راداری 3 متر مربع رو تشخیص بده . و ما اگر فرض بگیریم که این جنگنده مجهز به موشک ار-37 و ار-172 باشه .



سطح مقطع راداری جنگنده های حاضر در منطقه .
-----------------------------------------------------------------------------------------------

اف-4 با توجه به تعداد زیاد اف-4 های ترکیه که می تونن خطر حساب بشند .

سطح مقطع راداری اف-4 تقریبا 25 متر مربع هست . که خیلی راحت در 400 کیلومتری قابل تشخیص هست .

-----------------------------------------------------------------------------------------------

جنگنده تورنادو با وجود تعداد انبوه در عربستان و استفاده در صورت درگیری.

سطح مقطع راداری تورنادو بیش از 8 متر مربع هست .

-----------------------------------------------------------------------------------------------

جنگنده اف-16 به دلیل دارا بودن امارات و ترکیه و اسرائیل .
سطح مقطع راداری 1.2 m2 . که فکر کنم از فاصله 200 کیلومتری قابل رهگیری باشه .

-----------------------------------------------------------------------------------------------

اف-18 نمونه سی که هیچ کدوم از کشور های همسایه ما ندارند ولی 28 توسط کویت خریداری شده . احتمالا تعدادی هم در منطقه توسط آمریکا هست.
سطح مقطع راداری جنگنده هم 1.2 m2 هست . که فکر کنم باز از همون 180 تا 200 کیلومتری قابل شکار باشه .

[saeghe 252]

جناب sargnt
با صحبت هاي شما موافقم

[irani 2]

Mig 31 bm

دلیل من سرعت و قابلیت بالای رهگیری این هواپیما است که برای دفاع هوایی مناسب است.

[hadi222 36]

من میگم اینا رو خرج تحقیقات و جاسوسی صنعتی کنیم بهتره

[sargnt 112]

دوستان این خوب نیست که ما یک جنگنده وطنی داشته باشیم در ضمن خرید جنگندهای همچون سوخوی 35 یک خیال بافی آشکار است چون روسیه هرگز آنرا به ما نمی دهد باید قبول کرد آنها معلوم نیست سوخوی 27 به ایرن دهند تازه اسرائیل را یادتان رفته اسرائیل هر گز اجازه این کار را نمی دهد من حرفم را از یک منبع موثخ گذاشتم و می دانم امکان خرید 2تا3 اسکادران سوخوی 24 و 2اسکاران میگ31 را داریم وهم در عین حال می توانیم پول خرج شفق 2و3 بکنیم دوستان ارسه نظامی جایگاه خاصی است که گاهی باید از سیاست استفاده کرد وگاهی از ترس وگاهی از جنگ که با مشکلاتی در کشور داریم جنگ به سلاح نیست پس تا می توانیم باید از گزینه سیاست و ترس برای جمع آوری کشورهای همسو استفاده کنیم

[karkas 835]

کاملا درسته . روس ها هیچ وقت به ما سوخو 35 بی ام رو نمی دن . اگر هم بدن به تعداد مناسب نمی دن و همچنین اگر هم بدن با چند برابر قیمت . فعلا بهتره به جای اینکه خریدی انجام بدیم و هزینه های سنگین رو بپردازیم خرج تحقیق و بررسی جنگنده های ساخت داخل کنیم . کشور های جنگنده سوخو 35 رو می خرند که کاملا بودجه مناسب نظامی دارند که هم خرج تحقیقات بشه و هم خرج جنگنده ها .


ولی در آخر به نظر من بهتره هیچ جنگنده ای نخریم . و بهترین کار سرمایه گذاری بر روی ساخت جنگنده های داخلی باشه .

اگر یادتون باشه یک جنگنده رادار گریز توسط ایران ساخته شد که اسم و کسش در نرفت و فقط گفته شد . ما اگر بتونیم جنگنده ای مثل اف-4 رو بسازیم ( با قابلیت تسلیحاتی اف-4 ) می شه ضعف های اساسی برای نیروی زمینی رو از بین برد.


به نظر من تنها مشکلی که ایران داره و همین باعث کند شدن پروژه های ساخت و طراحی جنگنده ها شده ، موتور جنگنده هاست . به نظر من بهتره قبل از هر طراحی و تولیدی موتور های جنگنده رو به سطح تولید داخلی برسونیم . و بهتره این کار توسط مهندسین خودمون صورت بگیره تا روسی . باید اول یک خط تولید موتور راه بیفته که خیال مهندسین ما از نظر موتور راحت باشه .

در ضمینه موتور شفق روس ها زیرش در رفتند و کمی این پروژه تولید و تولیداتش به مشکل بر خورد .

خرید جنگنده به نظر من چند وقت صنعت هوا فضا رو به عقب بر می گردونه . و باید همون هزینه هایی که برای ساخت و تولید یک هواپیما و یا جنگنده بومی به کار می رفت باید خرج اورهال ، تعمیرات و هزینه های نگهداری جنگنده های گرونی مثل سوخو 35 می شد . که البته یک خیال که بگیم روزی در ایران سوخو 35 با آرم نیروی هوایی به پرواز در خواهد آمد .

[sargnt 112]

البته نمی شود نیرو هوایی را به حال خود رها کرد که می خواهیم جنگنده بسازیم همان طور که گفتم نیرو هوایی بهترین تصمیم را برای زمان حال اتخاز کرده در ضمن شاید 10یا 15 سال آینده بتوانیم سوخوی 35 بخریم ولی الان اصلا دور از ذهن است

[speed 65]

دوستان با كمي واقع بيني مي بينيم كه سرما يه گذاري رو ي پدافند هوايي صورت گرفته و

فكري هم براي خريد هواپيما وجود ندارد چون دشمن ما دشمن معمولي نيست كه با 20 تا

سوخو 35 بشه جلوشو گرفت تازه اگر هم بدهند ولي با يك سيستم پدافند يكپارچه چرا اين امر

ممكن است وبهترين راه سرمايه گذاري روي هواپيماي ساخت داخل هست كه بتوانيم به تعداد

زياد توليد كنيم تا مشكلات نيروي هوايي كاهش يابد ولي بنظر من با اين شرايط حال و حاضر

پدافند بهترين گزينه براي سر مايه گذاري است و بعد توليدجنگنده ساخت داخل

[maalek 18]

آرش جان كاملا با فرمايشات موافقم
ولي يه سوال
در كنار اين احتياجات خودمون در يه بازه زماني كوتاه رو چه كار كنيم
فرض كنيم كه يه كشوري به ايران حمله كرد و پرنده هاي اون از نسل چهارم و به اون طرف بودن و در كنار اين ما احتياج داشتيم كه بوسيله بمباران هوايي دشمن رو در خاك خودش زمينگير كنيم آيا با توان فعلي نيروي هوايي ميتونيم اين كار رو انجام بديم

[hadi222 36]

[quote]آرش جان كاملا با فرمايشات موافقم
ولي يه سوال
در كنار اين احتياجات خودمون در يه بازه زماني كوتاه رو چه كار كنيم
فرض كنيم كه يه كشوري به ايران حمله كرد و پرنده هاي اون از نسل چهارم و به اون طرف بودن و در كنار اين ما احتياج داشتيم كه بوسيله بمباران هوايي دشمن رو در خاك خودش زمينگير كنيم آيا با توان فعلي نيروي هوايي ميتونيم اين كار رو انجام بديم[/quote]

مجبوریم با توپخانه و موشک های تاکتیکی کار رو حل کنیم