نسل آینده شناورهای نظامی(قسمت نهم)ناوچه های فرم و افق

[RezaKiani 1,950]

امروزه، فرانسه و ایتالیا تنها کشورهایی هستند که برای ساخت شناورهای نظامی آینده دست همکاری به سوی یکدیگر دراز کرده اند. پس از موفقیت این دو کشور در ساخت شناورهای کلاس افق، حال این دو کشور طراحی و ساخت شناورهای پیشرفته تر کلاس فِرم را در دستور دارند. لازم به ذکر است که هر کشور بنابر نیازهای عملیاتی خود از سیستمها و تسلیحات متفاوتی در شناورهایش بهره گیری می کند.

ناوچه افق

ناوچه های کلاس افق یک پروژه مشترک بین المللی به منظور تولید نسل جدیدی از ناوچه های ضدهوایی است. این پروژه با همکاری کشورهای بریتانیا، فرانسه و ایتالیا آغاز شد ولی فرانسه و ایتالیا ناچار شدند که این پروژه را بدون همکاری بریتانیا به انجام رسانند.
پروژه افق پس از لغوشدن ناوچه "ان اف آر90" توسط سه کشور فوق آغازشد. هدف از ساخت ناوچه های کلاس افق حفاظت از سواحل خودی، پوشش در برابر حملات موشکی به ناوگان خودی و اسکورت ناوهای هواپیمابر بود. قرار بود این شناورها بتوانند مدتهای طولانی را در دریا سرکنند بدون آنکه نیاز به تجدید سوخت و آذوقه داشته باشند. بلافاصله پس از آغاز کار، مشکلات و اختلافات پدیدار شدند. فرانسه نیاز به ناوچه ای با توانایی عملیات پدافندهوایی داشت تا به عنوان محافظ در کنار ناوهواپیمابر "شارل دوگل" حضورداشته باشد ولی نیازی در بکارگیری موشکهای برد بلند توسط این ناوچه را نمی دید چرا که شارل دوگل با تکیه بر هواپیماهایش توانایی دفاع از حریم هوایی خود در فواصل دور را داشت. ایتالیا نیز به دلیل این که خواستار بکارگیری این ناوچه ها در آبهای ساحلی خود و تحت چترحمایتی نیروی هوایی بود به موشکهای پدافندهوایی کوتاه برد بسنده کرده بود. اما نیازهای نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا فراتر از اینها بود. نیروی دریایی سلطنتی به شناوری با قابلیت پیشروی و عملیات در آبهای دشمن نیاز داشت. قرارشد تا با نصب رادارهای چندمنظوره امپار بر روی شناورهای ایتالیا و فرانسه و نصب رادارهای تواناتر سامپسون بر روی نمونه های بریتانیایی این مشکل حل شود. رادار سامپسون توانایی رهگیری تعداد اهداف بیشتری را دارا بود و برد بیشتری داشت و می توانست اهدافی که در ارتفاع پایین پرواز می کنند را نیز به دقت آشکارکند.
در سال 1995 با تجمع شرکتهای دارای تکنولوژی بالا از هر سه کشور یک شرکت چندملیتی تشکیل شد تا عهده دار ساخت شناورهای جدید شود. در دوره بین سالهای 1995 و 1996 توافقها باعث تغییر در نیازمندی ها شد و مشکلات فنی سبب شد تا تحویل شناورهای به سال 2006 موکول شود.
در سال 1997 یک اختلاف دیگر در بکارگیری سیستم پرتاب موشک عمودی آشکارشد. فرانسه و ایتالیا تصمیم داشتند که از سیستم اروپایی "پامز" (برای آشنایی بیشتر با سیستم پامز به قسمت ششم این سری مقالات (شناورهای تایپ 45) مراجعه شود)برای شلیک موشکهای پدافند هوایی "آستر" استفاده کند درحالیکه بریتانیا قصد داشت تا از سیستم موشک انداز آمریکایی "مارک 41" بهره گیری کند. مارک 41 علاوه بر شلیک موشکهای آستر توانایی شلیک موشکهای کروز را نیز داشت. در نهایت تیم طراح شناور، موشک انداز "پامز" را بر مارک 41 آمریکایی ترجیح داد.
اندکی بعد، فرانسه و ایتالیا به دلیل محدودیتهای مالی هرکدام 2 سفارش خود را پس گرفتند و سفارش هر کشور به 2 فروند کاهش یافت.
در روز 26 آوریل 1999 بریتانیا اعلام کرد که از پروژه افق پاپس کشیده است. بریتانیا ناوشکنهای تایپ 45 خود را به سیستم موشک انداز "پامز" مسلح کرد و شرکایش را به حال خویش گذاشت.
اولین شناور از کلاس افق ناوچه "فوربین" نام داشت و متعلق به نیروی دریایی فرانسه بود. فوربین در روز 10 مارس 2005 به آب انداخته شد. فرانسه علاوه بر فوربین "شوالیه پاول" را نیز در دست ساخت داشت و تصمیم گرفته بود تا برای جایگزینی ناوچه های کلاس "کاسارد" خود 2 فروند شناور دیگر سفارش دهد اما کمی بعد با چرخش به سمت ناوچه های مدرن تر "فرم" از این سفارش منصرف شد. نیروی دریایی ایتالیا نیز دو شناور "آندره آدوریا" و "سیاو دولیو" را در دست ساخت دارد.
سیستم پیشرانه شناورهای افق ترکیبی از توربینهای گازی و موتورهای دیزل است. توربینهای گازی این شناور از نوع "ال ام 2500" جنرال الکتریک است که شرکت "آویو" آنها را تحت لیسانس و در داخل ایتالیا تولید می کند.
قلب سیستم فرماندهی و هدایت شناورهای کلاس افق سیستم اطلاعات رزمی "سنیت 8" است که توسط یک تیم مشترک از دو کشور توسعه یافته است. یک سیستم ارتباطی مجتمع نیز مشترکا توسط "تالس" فرانسه و "مارکنی" ایتالیا ساخته شده است. دو لینک 11 و یک لینک پرظرفیت 16 ارتباطات ناوچه های افق را تامین می کنند. "سلکس" ایتالیا و "ساژم" فرانسه یک سیستم ناوبری یکپارچه شناور را ساخته اند.
هدایت آتش توپهای 76 میلیمتری اصلی توسط سلکس ساخته شده است. یک سیستم جستجو و رهگیری مادون قرمز ساخت ساژم نیز هدایت آتش این توپها را تکمیل می کند.
سلاح اصلی شناورهای افق موشک انداز چندتایی پامز است. این سیستم توسط کشورهای فرانسه، ایتالیا و بریتانیا تکمیل شده است و می تواند موشکهای آستر 30 آستر 15 را توسط یک پرتاب کننده عمودی 48 سلولی شلیک کند. این موشک انداز عمودی "سیلور" نام گرفته است. موشک انداز سیلور می تواند در هر ثانیه حداکثر شش فروند موشک شلیک کند.
موشکهای آستر دارای یک رادار دوپلر فعال بوده و همچنین از اطلاعات رادار خود شناور نیز تغذیه می شوند. حداکثر برد موشک آستر 30 برابر با 100 کیلومتر و برای آستر 15 تا 30 کیلومتر می باشد.
شناورهای سفارش ایتالیا دارای دو موشک انداز چهارلوله "تسئو" برای شلیک موشکهای سطح به سطح دریایی "اتومات" هستند. محل نصب موشک اندازها در طرفین شناور و بین دکلهای اصلی است.
سه قبضه توپ 76 میلیمتری "اتومرالا" در جلو و عقب شناور نصب شده اند و دو قبضه توپ ضدهوایی در طرفین بدنه برای حفاظت شناور قرارگرفته اند.
علاوه بر اینها، هر شناور افق دارای دو قبضه اژدرافکن برای شلیک اژدرهای سبک "ام یو 90" می باشد. برد این اژدرها با حداکثر سرعت 12 کیلومتر می باشد.
تجهیزات جنگ الکترونیکی بکارگرفته شده در ناوچه های افق از آخرین نوآوریهای تکنولوژیکی برخوردار هستند.
اجزا جمع آوری اطلاعات (ESM (Electronic Support Measures))دارای دقت و حساسیت بالایی هستند و از سیگنالهای دیجیتال استفاده می کنند. وسایل مقابله با جنگ الکترونیک بر اساس تکنولوژی آرایه فازی ساخته شده است و مشخصات آن عبارتند از قدرت بالا، عکس العمل سریع، توانایی درگیری همزمان با چند هدف، برنامه ریزی شده برای بهره گیری از روشهای منطقی یا غیرمنطقی ایجاد اختلال.
شناورهای متعلق به نیروی دریایی فرانسه از سیستم پرتاب فریبنده ساخت ساژم استفاده می کند. این سیستم شامل دو پرتاب کننده هم محور است که می توانند 12 فریبنده مخصوص مقابله با موشکهای هدایت راداری، مادون قرمز و تعقیب کننده صدا را شلیک کنند. شناورهای ایتالیایی از پرتاب کننده فریبنده ساخت اتومرالا-سلکس استفاده می کند که می تواند به شلیک فریبنده برای گمراه کردن موشکهای هدایت راداری یا مادون قرمز بپردازد. سیستم دفاع در برابر اژدر شناورهای افق "اسلَت" نام دارد که قبلا در ناوهواپیمابر شارل دوگل و ناوهواپیمابر ایتالیایی "گاریباردی" بکارگرفته شده اند.
رادار اصلی شناورهای افق رادار "امپار" است که وظیفه اولیه آن تغذیه اطلاعاتی موشکهای آستر می باشد. آنتن این رادار بر روی دکل جلویی شناور نصب گردیده شده است. یک رادار جستجوی سطح/هوای سه بعدی "اس 1850 ام" ساخت مشترک شرکتهای تالس و سلکس بر روی دکل عقبی شناور نصب شده است. این رادار قبلا در شناورهای تیپ 45 بریتانیا نیز بکارگرفته شده است.
علاوه بر رادارهای فوق، شناورهای افق دارای یک رادار جستجوی سطحی، یک رادار ناوبری و ادوات تشخیص دوست از دشمن نیز می باشند که همه این تجهیزات توسط شرکت سلکس ساخته شده اند.
عرشه پرواز شناورهای افق در قسمت پاشنه کشتی قرارگرفته است و می تواند یک فروند هلیکوپتر به وزن 10 تن را تحمل کند. سیستم تثبیت کننده حرکت شناور به هواگردها اجازه می دهند تا در دریای مواج و طوفانی نیز به سلامت عملیات نشست و برخواست را انجام دهند.
پس از پایان پروژه افق، فرانسه و ایتالیا با تکیه بر تجربیات مشترک و با بکارگیری همان تیم مشترک ساخت شناورهای افق برای توسعه ناوچه چند منظوره "فرم" استفاده کردند.
مشخصات
تاریخ سفارش اکتبر2000
تاریخ شروع پروژه 2002
تاریخ به آب انداختن 2005(ناوچه فوربین)
تاریخ به خدمت گرفته شدن ژوئن 2008
وزن کامل 6700 تن
طول 153 متر
عرض 20.3متر
آبخور 5.4 متر
پیشرانه 2 دستگاه توربین گازی جنرال الکتریک هر یک به توان 43 مگاوات؛2 موتور دیزل پیلستیک به توان 8.6 مگاوات ؛2 محور متصل به 2 پروانه 5 پره

حداکثر سرعت 29گره دریایی
برد 7000 گره دریایی با سرعت 18 گره دریایی
خدمه 230 نفر
هلیکوپتر 1 فروند هلیکوپتر ان اچ90 یا ای اچ 101 مسلح شده به موشکهای ضدکشتی و اژدر

تجهیزات الکترونیک رادار آرایه فازی چندمنظوره امپار؛رادار اخطار زودهنگام؛پرتاب کننده فریبنده ان جی دی اس(فرانسه)؛پرتاب کننده فریبنده اسکلار-اچ(ایتالیا)؛دستگاه اختلال در رادار دشمن؛دستگاه اختلال در بیسیم دشمن؛سونار؛سیستم ضداژدر اسلت

تسلیحات موشک انداز 8تایی اگزوست (فرانسه) ؛2 قبضه توپ سوپرراپید 76 میلیمتری(فرانسه)؛ 2قبضه موشک انداز تسئومارک 2(ایتالیا)؛3 قبضه توپ سوپرراپید 76 میلیمتری (ایتالیا)؛2 قبضه توپ 20 یا 25 میلیمتری ضدهوایی(همه نمونه ها)؛سیستم موشک انداز پامز شامل موشک انداز چندلوله عمودی آستر 30 یا آستر15(همه نمونه ها)؛2 قبضه اژدرافکن دولوله(همه نمونه ها)

قایق و دیگر شناورها 1فروند قایق ادو؛1 فروند قایق 20 نفره افرک؛1 فروند هاریکن 733



ناوچه فرم

ناوچه های کلاس فرم (به زبان ایتالیایی: Frigata Europea Multi-Missione)) یا به زبان فرانسوی (Frégate multi-mission) FREMM) بر اساس یک طرح مشترک بین کشورهای فرانسه و ایتالیا ساخته خواهندشد. قرار است که فرانسه 17 فروند و ایتالیا 13 فروند از این شناورها را در اختیار بگیرند. این شناورها قادر خواهند بود تا در ماموریتهای پدافند هوایی و ضدزیردریایی شرکت کنند. فرانسه گونه ای از این شناورها را سفارش داده است که با بهره گیری از موشکهای کروز توانایی حمله به اعماق خاک دشمن را نیز دارا است.
پیمانکاران اصلی این پروژه عبارتند از شرکت "آرماریس" فرانسه و "اوریزونته سیستمی ناوالی" از کشور ایتالیا. هر دو شرکت در طراحی و ساخت سیستمهای اصلی و نظامی شناورهای فرم نقش فعالی برعهده دارند و هر دو در ساخت شناورهای کلاس افق نیز شرکت داشتند.
قرارداد اولیه ساخت این شناورهادر نوامبر 2005 امضاشد. در اولین قرارداد، ساخت 6 فروند شناور ضدزیردریایی و 2 فروند شناور برای حمله به خاک دشمن برای نیروی دریایی فرانسه درنظرگرفته شده است. درنهایت، شناورهای ضدزیردریایی نیروی دریایی فرانسه به 8 فروند و شناورهای تهاجم زمینی این نیروی به 9 فروندافزایش خواهندیافت. تحویل این شناورها از سال 2011 تا 2016 به طول خواهد انجامید. با سرعت گرفتن پروژه، ساخت هر شناور به زمانی در حدود 7 ماه کاهش خواهش یافت.
در ماه می 2006 قرارداد ساخت دو شناور اولیه کشور ایتالیا امضاشد. قرار شده است که در سال 2012 اولین شناور تحویل نیروی دریایی ایتالیا شود. در سال 2007 مراکش اعلام کرد که یک فروند از این شناورها را برای پیوستن به نیروی دریایی خود سفارش داده است.
پیکربندی شناورهای کلاس فرم برای رسیدن به بهترین کارآیی عملیاتی، تعمیرات ونگهداری و به روزرسانی در آینده طراحی شده است. طراحی یکپارچه توانسته است فضای مشترک عرشه ها، موتورخانه و مسیرهای رفت و آمد را افزایش دهد.
برای اینکه بتوان عملیات تعمیراتی را در اسلکه بهتر انجام داد در پاشنه شناور یک در بزرگ بارگیری تعبیه شده است که ابزار و تجهیزات را می توان از طریق آن به یک راهرو پهن انتقال داد.
پانلهایی که در پل فرماندهی کشتی نصب شده اند می توانند انواع گوناگونی از وظایف مانند ارتباطات، ناوبری و هدایت شناور را برعهده بگیرند. همچنین سیستمهای نصب شده بر روی پل فرماندهی به گونه ای هستند که خدمه آن می توانند تمام سیستمهای داخلی شناور را مدیریت و هدایت کنند. این امر برای آگاهی از وضعیت امنیتی و همکاری با دیگر خدمه کشتی درنظرگرفته شده است.
شناورهای هر دو کشور از توربینهای گازی به همراه دو شفت و دو پروانه برای حرکت خود استفاده می کنند. شناورهای فرم از توربینهای گازی مشابه توربینهای نصب شده در شناورهای کلاس افق استفاده می کنند.
حداکثر سرعت شناورها 27 گره دریایی است. در هنگام اجرای عملیات ضدزیردریایی، شناور می تواند برای کاهش سر و صدا از موتورهای الکتریکی برای حرکت استفاده کند. در این حالت، حداکثر سرعت شناور تا 15 گره دریایی کاهش می یابد. یک سیستم انتقال نیروی گردان می تواند برای مانورهای دقیق، پهلوگیری، حرکت در بندر و غیر از اینها بکارگرفته شود.
شرکت تالس مسئول توسعه و تغذیه سیستمهای مراقبت و ارتباطی شناورهای فرانسوی است. این سیستمهای عبارتند از سیستم جستجو و رهگیر مادون قرمز "آرتمیز" و رادار مراقبت و کنترل آتش سه بعدی "هرکول" که برای پدافندهوایی شناور بکار می رود. برد رادار هرکول در برابر اهداف هواگرد 250 کیلومتر و در برابر موشکهای کروز 80 کیلومتر است.
سیستم هدایت نبرد شناورهای فرم ساخت شرکتهای "دی سی ان" و تالس بوده و بر اساس یک شبکه پرسرعت کار می کند. این سیستم قابل ارتقا بوده و می قادر است تا سلاح هایی که در آینده به شناور اضافه می شوند را به راحتی مدیریت کند.
استانداردهای ارتباطی ناتو مانند لینک 11، لینک 16 و لینک 22 و "جی ست" به شناورهای فرم اجازه می دهند تا به راحتی با دیگر شناورهای عضو پیمان ناتو به تبادل اطلاعات و همکاری بپردازند. ارتباطات داخلی شامل وسایل ارسال پیام، تلفنهای عادی و بیسیم، تلویزیونهای مداربسته و اینترنت می شود.
برای شناورهای فرم یک سیستم جنگ الکترونیک یکپارچه توسط شرکت تالس تدارک دیده شده است. ساژم نیز در حال ساخت نسل جدیدی از فریبنده ها برای شناورهای فرم می باشد.
نمونه های شناور فرم که برای ایتالیا ساخته خواهند شد برای دفاع هوایی به موشکهای آستر15 مسلح شده اند. این شناورها همچنین از موشک انداز ایتالیایی تسئو مارک 2 برای شلیک موشکهای ضدکشتی "کف دریا" استفاده می کند. این موشک انداز از سیستم هدایت مجتمع استفاده می کند و برد موشکهای آن بالغ بر 55 کیلومتر است. تصمیم گرفته شده است تا در شناورهایی صادراتی از موشک انداز اتومات مارک 2 استفاده شود. نیروی دریایی ایتالیا 4 فروند شناور ضدزیردریایی و 6 فروند شناور چندمنظوره از کلاس فرم دریافت خواهد کرد. این شناورها جایگزین ناوچه های کلاس "مائستراله" و ناوچه های "لوپو" خواهند شد.
این شناورها به سیستم ضدزیردریایی "میلاس" مجهز خواهد شد. میلاس یک سیستم برای مقابله با زیردریایی ها در تمام وضعیتهای هوا می باشد و توسط شرکت "ام بی دی آ" ساخته شده است. میلاس در حقیقت گونه ای از موشک انداز تسئو مارک 2 می باشد که با اژدرهای سبکی مانند "ام یو 90" مسلح شده است. این اژدرها برای مقابله با زیردریایی های شکارچی ساخته شده اند. محل زیردریایی توسط سونار شناور یا ادواتی چون سونارهای سوار بر هلیکوپتر شناسایی می شود.
شناورهای فرم که به نیروی دریایی فرانسه تحویل خواهند شد در دو نمونه ساخته خواهند شد. نمونه هجومی به موشکهای کروز، اژدر و موشکهای پدافند هوایی مسلح خواهد شد. نمونه دیگر، ناوچه ضدزیردریایی است که به جای موشک کروز به سونارهای فعالی مجهز شده است که به دنبال شناور یدک کشیده خواهند شد. این شناورها جایگزین ناوچه های قدیمی کلاس "تورویل"، ناوچه های کلاس "جورج لگوس" و ناوچه های "تیپ آ69" خواهند شد.
شناورهای فرم نیروی دریایی فرانسه به نسل سوم موشکهای ضدکشتی اگزوست مسلح شده اند. این موشکها بردی بیشتری نسبت به اگزوست های قبلی دارند و سیستم ناوبری پیشرفته آنها توانایی حملات ساحلی را نیز به آنها داده است.
شرکت ام بی دی آ -که سازنده موشکهای اگزوست و آستر است- در حال تولید یک پرتاب کننده عمودی برای موشکهای کروز است که در سال 2011 به خدمت گرفته خواهد شد و توانایی حمله به خشکی را برای شناورهای فرم فراهم می سازد. این شرکت برنده مناقصه ای شده است که بر اساس آن باید در ژانویه گذشته اولین محموله 50 فروندی موشک کروز دریایی "اسکالپ" (این موشک در بریتانیا استورم شادو نامیده می شود و نمونه هواپرتاب آن قبلا توسط نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا، فرانسه و ایتالیا بکارگرفته شده است) را تحویل نیروی دریایی فرانسه می داد. موشکهای اسکالپ از هدایت اینرسیایی در طول مسیر استفاده می کنند و در مرحله آخر پرواز می توانند از روش هدایت الکترو-اپتیک بهره گیری کنند. برد نمونه های این موشک کروز که برای نیروی دریایی سفارش داده شده اند بیش از 1000 کیلومتر است. موشک اسکالپ از موشک انداز عمودی سیلور -ساخت دی سی ان- پرتاب می شود.
شناورهای فرم فرانسوی از توپهای سوپرراپید 76/62 ساخت اوتومرالا استفاده می کنند. این توپها از یک دستگاه نشانه روی الکترو-اپتیک فرمان می گیرند. به علاوه این توپ را می توان از طریق پل فرماندهی نیز هدایت و شلیک کرد. 4 قبضه مسلسل 12.7 میلیمتری وظیفه حفاظت شناور را در برابر اهداف در فاصله نزدیک بر عهده دارند.
ناوچه های فرم دارای یک سکوی پرواز و یک آشیانه هلیکوپتر در پاشنه خود هستند. یک سیستم ارتباطی اضطراری و کنترل از راه دور هلیکوپتر برای موارد بحرانی بر روی شناورها نصب شده اند.
نمونه های هجومی فرم به پهپادهای تاکتیکی مجهز شده اند. این شناورها می توانند پهپادهای پرتاب شده از سایتهای زمینی یا دیگر شناورها را نیز هدایت کنند. فرم اولین شناور اروپایی است که به صورت استاندارد از پهپاد استفاده خواهدکرد.

مشخصات
تاریخ سفارش 2005
تاریخ شروع پروژه ؟
تاریخ به آب انداختن ؟
تاریخ به خدمت گرفته شدن 2011
وزن کامل 5800 تن
طول 137 متر
عرض 19متر
آبخور 5 متر
پیشرانه 2 دستگاه توربین گازی ال ام 2500 هر یک به توان 32 مگاوات؛4 دیزل ژنراتور هر یک به توان 2.1 مگاوات؛2 محور متصل به 2 پروانه

حداکثر سرعت 27گره دریایی؛15 گره دریایی در حالت سکوت
برد 6000 گره دریایی
خدمه 108 نفر

هلیکوپتر 1 یا 2 فروند هلیکوپتر ان اچ 90 ؛توانایی حمل هلیکوپتر ئی اچ 101(ایتالیا)

تجهیزات الکترونیک رادار هرکولس(فرانسه)؛رادار امپار (ایتالیا)؛سونار شناور (ضدزیردریایی)
تسلیحات موشک انداز 8تایی اگزوست (فرانسه هر دو نمونه)؛توپ 127 میلیمتری اتوبرتا با برد 120 کیلومتر( تهاجم زمینی فرانسه)؛موشک کروز دریایی اسکالپ (تهاجم زمینی فرانسه)؛موشک انداز تسئومارک 2(ایتالیا هر دو نمونه)؛موشک انداز ضدزیردریایی میلاس(ضدزیردریایی ایتالیا)؛2 قبضه توپ سوپرراپید 76میلیمتری (تمام نمونه ها)؛4 قبضه توپ 12.7 میلیمتری ضدهوایی؛سیستم موشک انداز پامز شامل موشک انداز چندلوله عمودی و موشکهای آستر 30 یا آستر15(تمام نمونه ها)؛2 قبضه اژدرافکن دولوله (تمام نمونه ها)

قایق و دیگر شناورها ؟



افق



فوربین



منبع مجله جنگ افزار
نویسنده رضاکیانی موحد

[SAEID 2,833]

رضا جان دستت درد نکنه و خسته نباشی که چنین مطالب خوب و مفیدی را ترجمه میکنی. icon_cheesygrin البته بدلیل طولانی بودن مطالب اگر آنها را بصورت متوالی ارسال نکنی امکان مطالعه سریعتر و کاملتر را به دوستان خواهی داد. icon_cheesygrin

[RezaKiani 1,950]

راستش مطالب رو همون جور ارائه کردم که در مجله ارائه شده. دوستان می تونند اون رو توی فایل ورد کپی پیست کنند وبعد سر فرصت بخونندش. هدف من هم بیشتر دوستانی هستش که در خارج از کشور زندگی می کنند و به مجله دسترسی مستقیم ندارند. به هر حال چشم بعدی ها رو جداجدا تاپیک می کنم. رضا