تروریسم هسته ای: سلاح برای فروش یا سرقت؟

[hamed_713 242]

[align=center][/align]

بعد از سالها هنوز کادر پزشکی به حال مسافران مترو توکیو که در 20 مارس 1995 مورد حمله گاز سارین قرار گرفتند رسیدگی می کنند. گروه تروریستی آم شینریکیو ، مسئول این حمله که 12 کشته و هزاران نفر زخمی بر جای گذاشت به دنبال تهیه مواد هسته ای لازم برای ساختن سلاح های هسته ای بوده است.

گوین کامرون می گوید، سرقت سلاح های هسته ای تاکتیکی یا خرید مواد هسته ای درجه تسلیحاتی توسط تروریست ها کابوسی است برای قرن 21 که احتمال به وقوع پیوستن آن وجود دارد. کامرون، استادیار علوم سیاسی در دانشگاه کالگاری در کانادا و نویسنده تروریسم هسته ای: ارزیابی تهدیدی برای قرن 21 (2001) مقالات متعددی در خصوص تهدیدهای حاصل از استفاده تروریست ها از سلاح های کشتار جمعی نوشته است. در این مقاله، او خواننده را با چهار سناریوی متمایز تروریسم هسته ای آشنا می کند: سرقت سلاح هسته ای آماده؛ سرقت یا خرید مواد کافشی درجه تسلیحاتی؛ حمله به تاسيسات هسته ای به منظور آلوده کردن محیط؛ و استفاده از مواد رادیو اکتیو به منظور ساختن "بمب کثیف."


اگرچه نگرانی از تروریسم هسته ای از اواسط دهه 70 مطرح بوده، پایان جنگ سرد موجب بروز نگرانی های بیشتری در خصوص توانایی عاملان غیر دولتی در تهیه سلاح های کشتار جمعی شد. زمانی بود که کارشناسان استدلال می کردند که تروریست ها تلاش در جهت به حداکثر رساندن تلفات نداشته و در پی امتیاز گیری از دولت ها به واسطه توصل به خشونت هستند. برایان جنکینز تحلیلگر برجسته تروریسم و عضو مرکز تحقيقاتی و تفکری راند در تحلیل اهداف تروریست ها اینگونه اظهار نظر کرد: "تروریسم خواهان تماشاچیان زیاد است، نه تلفات زیاد."

"قوائد" از 11 سپتامبر دگرگون شد و کمتر کارشناسی دیگر معتقد است که هیچ تروریستی به دنبال تلفات گسترده نیست. با توجه به این موضوع، تروریسم هسته ای نه تنها نمایانگر تلاشی برای ارعاب و زورگویی، بلکه تهدید جدی ای بر ضد کشورها و مردم سرتاسر جهان نیز هست.

تروریسم هسته ای چهار نوع فعالیت متمایز تروریستی را شامل می شود:

· سرقت و استفاده از یک وسیله هسته ای آماده

· سرقت یا تهیه مواد کافشی به منظور استفاده در ساختن سلاح هسته ای

· حمله به راکتورها یا دیگر تاسیسات هسته ای با هدف ایجاد آلودگی رادیولژیک در مناطق اطراف

· استفاده از مواد رادیولوژیک به منظور ساختن وسیله انتشار رادیولوژیک

از بین اینها، دستیابی به وسیله انتشار رادیولوژیک، یا "بمب کثیف،" از همه آسان تر و بنابراین استفاده از آن محتمل تر است. اما از همه خطرناک تر سرقت وسیله هسته ای آماده یا مواد کافشی برای ساختن وسیله هسته ای است .

سرقت سلاح هسته ای آماده

چیزی در حدود 30.000 سلاح هسته ای در سرتاسر جهان وجود دارد. در این میان، چند صد سلاح در خطر سرقت تروریست ها یا مجرمانی است که می توانند آنها را به سازمان های تروریستی بفروشند. برخی از این قبیل گروه ها به وضوح علاقه مند به تهیه وسیله هسته ای هستند: آم شینریکیو و القاعده هر دو فعالانه به دنبال خرید سلاح هسته ای بوده اند.

این احتمال که کشوری برای گروه های تروریستی عمدا سلاح هسته ای فراهم کند ضعیف به نظر می رسد. ترس از اقدام کشور هدف و جامعه بین المللی، احتمال از دست رفتن تسلط بر گروه های تروریستی مسلح به سلاح هسته ای، و بی میلی به تحویل سلاح های هسته ای به طرف دیگر به دلیل مشکل بودن ذاتی دستیابی به آنها عواملی هستند که احتمال کمک دولتی را کاهش می دهد. با این وجود، با توجه به سابقه کره شمالی در فروش فناوری موشکی به کشورهای دیگر، بیانیه فوریه 2005 این کشور مبنی داشتن سلاح هسته ای و قصد ساختن سلاح های بیشتر موجب بروز نگرانی هایی در این زمینه می شود. اینکه نخبگان نظامی و علمی برخی کشورها، شاید بنا به دلایل ایدئولوژیک یا مالی، حاضر شوند سلاح، مواد یا تخصص هسته ای در اختیار سازمان های تروریستی قرار دهند از تروریسم دولتی محتمل تر است.

[align=center][/align]

در همین حال، ایالات متحده و روسیه دارنده بزرگترین ذخائر هسته ای جهان هستند. در حالی که بسیاری از سلاح های هسته ای روسیه از سرقت محفوظ است، برخی نیست. تعداد زیادی از وسیله های هسته ای تاکتیکی زمان شوروی که به دلیل اندازه کوچک تر آنها برای استفاده تروریست ها مناسب بوده، بخصوص آسیب پذیر هستند.

سرقت مواد کافشی برای ساختن وسیله هسته ای

تهیه مواد کافشی راه دوم و محتمل تر برای دستیابی تروریست ها به وسیله هسته ای است. مانع اصلی دستیابی به چنین سلاح هایی تهیه این مواد محسوب می شود. دستیابی به سلاح هسته ای با راندمان نظامی از توان اغلب سازمان های تروریستی فراتر است. مبارزه با تروریسم به رهبری ایالات متحده موجب شده تا کمتر کشوری وقت، مکان، منابع و تخصص لازم برای ساختن چنین وسیله پیچیده ای را در اختیار سازمان های تروریستی قرار دهند. در نتیجه، سناریوی محتمل تر ساختن وسیله هسته ای بدون طرح خواهد بود. این وسائل کارایی درجه نظامی نداشته اما در ایجاد تلفات سنگین کاملا موثر هستند. علاوه بر این، ساختن وسیله هسته ای بدون طرح به دانش فراتر از آنچه در ادبیات باز وجود داشته نیازی ندارد. اینچنین فرض می شود که محتمل ترین وسیله سلاح نوع تفنگی ساده تر است که بر خلاف سلاح های پیچیده تر انفجار درونی که نیاز به پلوتونیوم (Pu-239) داشته، از اورانیم (U-235) استفاده می کند. اما ساخت چنین وسیله ای نیازمند مقادیر زیادی (حدودا 50 کیلوگرم) اورانیوم غنی سازی شده درجه بالا است. بدون کمک دولتی، غیر محتمل است که حتی پیشرفته ترین سازمان تروریستی توان غنی سازی حجم ماده لازم برای ساختن یک سلاح تمام عیار را داشته باشد. بنابراین، تهیه یا سرقت مواد کافشی تولید شده به دست دولت ها توسط تروریست ها خطر اول محسوب می شود.

مانند سلاح هسته ای آماده، تهیه مواد هسته ای نیز هدف چندین گروه و از جمله آم شینریکیو و القاعده بوده است. هر دو سازمان در دهه 90 به دنبال تهیه مواد قابل تبدیل به سلاح از کشورهای شوروی سابق بوده اند، اگرچه آم شینریکیو غنی سازی اورانیوم را آزمایش کرد و شکست خورد. علی رغم مشکلاتی که هر دو سازمان در تلاش های خود با آن روبرو شدند، خطر دسترسی تروریست ها به مواد هسته ای هنوز قابل توجه است.

مقدار مواد هسته ای پراکنده در بخش های نظامی و غیر نظامی در سرتاسر جهان هنگفت است. گراهام آلیسون (5) از دانشگاه هاروارد می گوید هم اکنون پلوتونیوم و اورانیوم غنی سازی شده درجه بالای کافی برای ساختن 240.000 سلاح هسته ای در سطح جهان وجود دارد. البته، تدابیر امنیتی متفاوت هستند. در بسیاری از کشورها، این قبیل مواد تحت حفاظت و نظارت کافی قرار داشته، اما تدابیر امنیتی در برخی از کشورها ضعیف است.

به همین دلیل، گزارش های اختلاس، سرقت، یا قاچاق مواد هسته ای از تاسیسات به طور منظم وجود داشته. در این زمینه، کشورهای تازه استقلال یافته شوروی سابق بیشتر به دلیل مقادیر زیاد مواد موجود در این کشورها موجب نگرانی خاص هستند؛ اما گزارش های مشابهی از کشورهای سرتاسر جهان نیز دریافت شده است. تاکنون، اغلب گزارشات دریافت شده در حد مقادیر کم مواد درجه تسلیحاتی، یا مقادیر بیشتر مواد درجه غیر تسلیحاتی هستند. اما خطر به روشنی وجود دارد.

حمله به راکتورها و دیگر تاسیسات هسته ای

راکتورها و دیگر بخش های چرخه سوخت هسته ای – مانند غنی سازی، انبار، یا تاسیسات بازفراوری سوخت مصرف شده – نسبت به حملات تروریست ها آسیب پذیر بوده و احتمال ایجاد آلودگی رادیو اکتیو شدید در محیط اطراف را فراهم می کنند. طبق سناریوهای نظری تروریست ها می توانند یا با حمله انتحاری هوایی یا حمله با بمب های کامیونی به تاسیسات، یا با ایجاد نشت در تاسیساتی که از آن دانش کافی داشته اقدام به انتشار مواد هسته ای از تاسیسات کنند. تاسیسات هسته ای به طور منظم از سوی گروه های تروریستی با طیف وسیعی از انگیزه های مختلف مورد تهدید قرار می گیرند. اگرچه گروه های با انگیزه سیاسی مانند جدایی طلبان ای تی اِی [میهن و آزادی باسک] چنین حملاتی انجام داده، اما به طور سنتی، گروه های ضد هسته ای بخش قابل توجهی از این روند را تشکیل می دهند. ای تی اِی تاسیسات را قبل از شروع به کار هدف قرار می داد و محتمل به نظر نمی رسد که گروه های ضد هسته ای یا گروه های زیست محیطی موجب حادثه ای شوند که نقض هدف محسوب شود. اما نگران کننده تر از همه اینها تهدیدهای مطرح شده از سوی جدایی طلبان چچن بر ضد تاسیسات روسیه است. برنامه ریزان حملات 11 سپتامبر همچنین مورد هدف قرار دادن یکی از تاسیسات هسته ای ایالات متحده را مورد بررسی قرار دادند، اگرچه این طرح در نهایت رد شد.

[align=center][/align]

وسائل انتشار رادیولوژیک – "بمب های کثیف"


حتی مواد هسته ای درجه پایین می تواند برای ساختن بمب کثیف مورد استفاده قرار گیرد. این دسته از مواد به منظور استفاده در طیف وسیعی از کاربردها در بخش های نظامی و غیر نظامی به آسانی در دسترس است (برای مثال، سسیوم-137 معمولا توسط بخش رادیولوژی بیمارستان ها استفاده می شود). این گونه مواد هسته ای درجه پایین یا مواد رادیو اکتیو کاربردهای زیادی داشته، تحت حفاظت کمتری بوده، و در نتیجه در برابر سو استفاده گروه های تروریستی آسیب پذیرتر است. مجموعه این شرایط و اینکه یک وسیله انتشار رادیولوژیک تنها نیازمند مواد منفجره متعارف بوده، این نوع سلاح را به در دسترس ترین سلاح هسته ای برای تروریسم مبدل می کند. قابل توجه ترین استفاده تروریست ها از مواد رادیولوژیک در 1995 بود که جدایی طلبان چچن به منظور نمایش توان خود بسته ای حاوی سسیوم در پارکی در مسکو جا گذاشتند.

چه باید کرد؟

اولویت هر کشور باید محافظت از سلاح های هسته ای و مواد هسته ای درجه تسلیحاتی باشد. تقویت حفاظت های تاسیسات هسته ای مانند راکتورها در برابر حمله و ایمن داشت مواد هسته ای درجه پایین، همه از اولویت برخوردار است. حمایت فعال از "طرح اقدام برای ایمنی و امنیت منابع تابشی" (6) آژانس بین المللی انرژی اتمی مطمئنا مفید واقع خواهد شد. کمک به کشورها برای تقویت راکتورها و دیگر تاسیسات خود در برابر حملات تروریستی با اینکه می تواند از وقوع برخی حوادث فاجعه آمیز احتمالی جلوگیری کند، تنها بخشی از راه حل است.

با توجه به اینکه تبعات یک انفجار هسته ای فاجعه بار خواهد بود، کشورها باید قبل از هر چیز توجه خود را به جلوگیری از دسترسی پیدا کردن یا استفاده تروریست ها از وسائل هسته ای معطوف نمایند. اعمال تدابیر حفاظتی و نظارتی مناسب در نگهداری تمامی سلاح ها و انواع مواد هسته ای درجه تسلیحاتی امری حیاتی بوده که مستلزم صرف هزینه های مالی و لجستیکی فراوان است. ایمن داشت ذخائر بین المللی مواد هسته ای برای بسیاری از کشورها یک اولویت است و این روند باید گسترش یافته تا مواد هسته ای و سلاح های هسته ای دور از دستان تروریست ها بماند.

دست آخر، ایجاد محدودیت در رسیدن سلاح ها و مواد تازه به بازار نیز امری حیاتی است. این امر به رژیم منع گسترشی بزرگ مربوط بوده و ترویج اهداف پیمان منع گسترش تسليحات و آژانس بین المللی انرژی اتمی را با تشویق خلع سلاح و نابودسازی ذخائر موجود و همچنین تبلیغ عضویت جهانی در پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای را ضروری می سازد.
http://bionuclear.mihanblog.com

[arshya4171 42]

خيلي جالب بود دستت درد نكنه فقط خيلي سنگين بود معني كافش رو من نفهميدم :|