جنگنده f/b-44 “iranian lion” جنگنده F/B-44 “Iranian Lion”

[hamed_713 242]

امروز در سايت سنترال كلابز مطلبي رو راجع به اين جنگنده خوندم.قبلا هم نكاتي در سايت Jane’s در مورد اين جنگنده ايراني ديده بودم كه به شرح زير است:

 

این پروژه یکی از پروژه های پر جدل است که اطلاعات منتشره در مورد آن بسیار ناچیز است در ابتدا گمان میرفت این پروژه به نام صاعقه نامیده شده ولی با نمایش صاعقه تمامی تصورات تغییر کرد
که دو امکان وجود دارد ابتدا اینکه این پروژه اشتباها یا موقتا صاعقه نامیده میشده یا آنکه کد آمریکایی پروژه F/B-44 بوده است .

بهر صورت از اطلاعات اینگونه برداشت میشود که این جنگنده یک جنگنده ی دوموتوره با دم پروانه ای و بدنیه ی متوسط در کلاس YF-17 و شباهت زیادی به پروژه ی YF-17 که در مان شاه صنایع هوایی ایران به شکل سنگینی با آن در ارتباط بود دارد .

طراحی F/B-44 از 1990 آغاز شد قرار بود این جنگنده از رادار بهینه سازی شده ی AWG-9 به همراه موشک های مهندسی معکوس شده ی AIM-54 استفاده کند همچنین از دو موتور بهینه سازی شده ی J-79 یا Rd-33 بهره ببرد قرار بود تا سال 2001 دو پیش نمونه ی این جنگنده پرواز کند و تا سال 2008 الی 2010 نیز به تولید انبوه برسد ولی اطلاعی از ادامه ی پروژه نیست .

البته طرحهايي ديگر در حال ادامه مي باشند كه دقيقا نمي توان راجع به آنها اظهار نظر كرد.

مانند طرح M-ATF كه شباهت بسيار زيادي به طرح شفق دارد.این پروژه بطور مشترک بین ایران و روسیه در حال پیگیریست زمانی که روسیه به پروژه ی Integral پشت کرد ایران این پروژه را مورد توجه قرار داد و بر اساس آن پروژه ی شفق را طراحی نمود ولی این پایان M-ATF نبود چرا که مدلی نمایشی از آن در نمایشگاه کیش 2005 به نمایش گذاشته شد و اين نشان دهنده ادامه اين طرح است .

يا تصوير زير كه با نام صاعقه 80 در سايت ACIG معرفي شده.



و يا اين تصوير كه كمكي گنگه اما به نظر من اين ماكت شبيه هيچكدام از طرح هاي معرفي شده نيست.(شايد همان صاعقه 80 باشد)

[nasirirani 4,493]

خبر خوبی بود به امید طرح های بهتر!

[arshya4171 42]

چرا كد آمريكايي روش گذاشتن؟

[amin_sahande 8]

مطالب جالبی بود اما یک سوال M-ATF به نظر شما در چه نسلی از جنگنده ها می تواند گنجانده بشه

[SAEID 2,833]

این طرح سالها قبل در نیروی هوایی آغاز شده بود و به احتمال زیاد کنسل شده است. ربطی به طرح شفق و صاعقه ندارد. عکس اول ویتیاز2000 و دو و سه شفق1 هستند.

[amin_sahande 8]

ویتیاز2000 چه جور هواپیمایی

[SAEID 2,833]

ویتیاز2000 طرحی برای جنگنده سبک نسل پنجم روسیه بود که کنسل شده است. برخی منابع ادعا میکنند روسیه این طرح را به ایران فروخته است و جت شفق از روی آن طراحی شده اما این ادعا نامعقول بوده و زمانی که روسیه حتی پشتیبانی مناسبی از میگ29های نسل چهارم ایران نمیکند بسیار دور از عقل و منطق میباشد که حاضر به فروش طرحی فوق محرمانه و نسل پنجم به ایران شود. طرحی که در آن از آخرین فناوریهای هوافضا و الکترونیک و مواد و ... استفاده شده باشد.

[amin_sahande 8]

ویتیاز2000 طرحی برای جنگنده سبک نسل پنجم روسیه بود که کنسل شده است. برخی منابع ادعا میکنند روسیه این طرح را به ایران فروخته است و جت شفق از روی آن طراحی شده اما این ادعا نامعقول بوده و زمانی که روسیه حتی پشتیبانی مناسبی از میگ29های نسل چهارم ایران نمیکند بسیار دور از عقل و منطق میباشد که حاضر به فروش طرحی فوق محرمانه و نسل پنجم به ایران شود. طرحی که در آن از آخرین فناوریهای هوافضا و الکترونیک و مواد و ... استفاده شده باشد.

دست شما درد نکنه
من هم فکر می کنم که روسیه خیلی بعید هست چنین طرحی رو به ایران بده

[arshya4171 42]

ویتیاز2000 طرحی برای جنگنده سبک نسل پنجم روسیه بود که کنسل شده است. برخی منابع ادعا میکنند روسیه این طرح را به ایران فروخته است و جت شفق از روی آن طراحی شده اما این ادعا نامعقول بوده و زمانی که روسیه حتی پشتیبانی مناسبی از میگ29های نسل چهارم ایران نمیکند بسیار دور از عقل و منطق میباشد که حاضر به فروش طرحی فوق محرمانه و نسل پنجم به ایران شود. طرحی که در آن از آخرین فناوریهای هوافضا و الکترونیک و مواد و ... استفاده شده باشد.

دست شما درد نکنه
من هم فکر می کنم که روسیه خیلی بعید هست چنین طرحی رو به ایران بده

شايد اين جنگنده نسل پنجمي كه مدام تبليقشو ميكنن همين باشه ما كه اطلاع زيادي از طرحهاي نيروي هوايي نداريم

اميدوارم كه باشه :lol:

[hamed_713 242]

اين مطلب رو از آرشيو خودم انتخاب كردم البته اگر اشتباه نكنم منبع اون سايت دانشجو باشه.متاسفانه اسم نويسنده رو به خاطر ندارم.

1-آذرخش(Lightning):

پروژه ی آذرخش از جمله پروژه های تولید جنگنده ی ایرانیست این جنگنده بر اساس F-5E گسترش یافت این پروژه به دنبال جایگزینی تعداد به نسبت زیاد جنگنده های صدمه دیده یا از رده خارج اف-5 در حال پیگیریست .
بعدها قسمتهایی از دست آورد های این پروژه در طرح سیمرغ اعمال شد
IACI (که مخفف Iran Aircraft Industries)" صها مخفف فارسی صنایع هواپیمایی ایران" با استفاده از تجربیات این پروژه و توانایی های تعمیرات اساسی F-5 اقدام به ساخت یک جنگنده بر مبنای F-5 که توانایی وظایف سنگین تری را داشته باشد نمود
از جمله توانایی های سفارش شده توانایی حمل دو بمب لیزری 1,000 کیلوگرمی Sattar-1/2 که به این منظور کابین خلبان نیز مورد بهینه سازی کلی قرار گرفت از لحاظ رادار ایران اقدام به ساخت یک سیستم کنترل آتش چند حالته با استفاده از تکنولوژی رادار AN/APQ-120 جنگنده های فانتوم و رادار روسی Spear .رادار جدید 17 سانتیمتر دراز تر از رادار استاندارد F-5 بود که منجر به بزرگتر شدن نسبی دماغه گردید همچنین دو موتور J-85 برای آن برگزیده شد برای همسازی تسلیحات جدید از کره ی شمالی(؟؟؟) کمکهای گرفته شد تسلیحات این جنگنده شامل AIM-9 بمب های سری Mk.80 و موشک های چینی PL-5 و راکتهای ساخت داخل Shabaz-1/2 ولی بر خلاف شایعات توانایی حمل R-73 و ورژن تغییر یافته توسط ایران AIM-7 را نداشت
اولین پیش نمونه در 1997 پرواز کرد و تا 1999 سه پیش نمونه ی دیگر نیز پرواز نمود و سرانجام در سال 2000 سری ساخت این جنگنده در مجتمع OIC (مخفف Owj Industrial Complex) که یکی از زیر مجموعه های صنایع هواپیما سازی ایران است آغاز شد و سفارشی برای تولید 30 تا 35 فروند از جانب نیروی هوایی دریافت نمود اما از سرنوشت این پروژه بعد از سال 2001 هیچ اطلاعی دردست نیست گویی سر رشته ی ماجرا بکلی گم شد
آخرین خبر ها که توسط Jane’s منتشر شد حاکی از جایگزینی موتورهای RD-33 و کشیده تر شدن بدنه بین 15 تا 20 درصد نسبت به F-5F خبر میداد(اما این خبر دو سوال را بر می انگیخت:اول آنکه بدنه چرا کشیده تر شد و دوم آنکه چگونه موتور های RD-33 با ابعاد بدنه F-5 اندازه گردید(در حالی که با خصوصیات بدنه همخوانی نداشت)

2-جنگنده ی F/B-22(؟؟؟؟)

تقریبا هیچ موضوعی برای بحث در مورد این جنگنده وجود ندارد. این جنگنده بطور اساسی توسط HESA به عنوان یک طرح بهینه سازی شده ی تجربی از روی F-5E/F ارائه شد.دراین طرح کاناپی عقب F-5F برداشته شد و با یک مخزن سوخت خارجی جایگزین شد همچنین ستون فقرات هواپیما(spine) برای جای دادن مخازن جدید و اضافی سوخت از نو طراحی شد همانند بهینه سازی های جنگنده ی F-5E در عوض بدنه ی F-5E به بدنه ی F-5F تبدیل شد(شبیه سیمرغ اما نه همان پروژه) بیشتر شبیه بود به F-5SMT .در نهایت F/B-22 هیچگاه به مرحله ی طراحی پیشنمونه نرسید .

3-صاعقه/صاعقه-80 (Lightning)

گام بعدی تغییرات صاعقه یا صاعقه-80 بود عدد 80 بعدا بدنبال پرواز اولین پیش نمونه در سال 1380 به اسم جنگنده اضافه شد نکته ی مهم در طراحی صاعقه بر خلاف آذرخش طراحی این پروژه توسط مرکز تکنولوژی و الکترونیک نیروی هوایی با کمک دانشگاه شهید ستاری انجام گرفت و نه صنایع هواپیما سازی ایران .
صاعقه در واقع طرحی بسیار پیشرفته تر با طراحی بهتر و بهینه سازی دقیق تر از آذرخش بود که به آذرخش-2 نیز معروف شد بعدها چون نیروی هوایی علاقه مند بود بجای استفاده از یک نام پایه از نام های متفاوت برای جنگنده ها و همچنین پروژه های بهینه سازی انتخاب کند برای فهمیدن این موضوع کافیست به پروژه ی تزرو نگاه کنید که در زمان های مختلف به نام های رعد سپس درنا و تندر و نهایتا تزرو که پس از آن اسمهایی همچون Super F-5 نیز رایج شد و حتی مقایسه های بسیار عجیب و بچه گانه ی F-5E با YF-17
یکی از تفاوت های مهم صاعقه با آذرخش جایگزینی دم یگانه ی اف5 با دم پروانه ای شبیه به F/A-18 بنابر این کارخانه ی سازنده ی صاعقه نیاز داشت به یک دم جدید در نتیجه به جای موتور های توربو جت J-85 مورد استفاده در آذرخش از موتور های J-85 مجهز به پس سوز ساخت داخل(یا بهینه سازی شده توسط صنایع داخلی) با تکنولوژی موتور های TF-30 بهره برد این موتور ها(بخصوص قسمت پس سوز) بطور قابل ملاحظه ای فشار بر روی قسمت های قدیمی وارد میکرد
هنوز بدرستی مشخص نیست چرا متخصصان ایرانی اصرار داشتند از یک دم دوگانه بهره ببرند اما آنها معتقدند این روش به کاهش دید راداری و همچنین کوتاه شدن مسافت طی شده برای بلند شدن از باند و همچنین چرخش افقی هواپیما حول محور افقی کمک شایانی میکند(البته بالاترین آهنگ غلتش هنوز هم در بین جنگنده ها متعلق به اف 5 است) و دیگر آنکه به پایداری بیشتر موتور ها در حالت پس سوز و کاهش مصرف سوخت نیز کمک میکند بالهای صاعقه هم از آذرخش بزرگتر بود(ساخته شده از مواد مرکب) که با طراحی جدید نه تنها کارایی بالها افزایش یافت بلکه میزان مخازن سوخت موجود در آنها نیز افزایش یافت .
در کل صاعقه نسبت به آذرخش پنهانکاری بیشتری داشت
اولین پیش نمونه ی صاعقه در 30 می 2004 پرواز کرد و از آن پس سلسله پرواز های آزمایشی آن آغاز شد ولی هیچ درجه یا گواهی به آن داده نشد آزمایشات نشان میداد وضعیت برخواست و نشست بسیار راحت تر و بهتر از چیزی که پیشبینی میشد انجام شده زمانی که آزمایش های پروازی صاعقه به پایان رسید زمان آن بود که برنامه ی ساخت آن آغاز گردد ولی تعداد کمی وارد خدمت گردید و به درستی هیچ جنگنده ای جایگزین نشد و تنها برخی ویژگی ها بر روی دیگر جنگنده ها اعمال گردید احتمالا این را باید نقطه ی توقفی دیگر در برنامه ی ساخت جنگنده ی ایران برای جایگزینی جنگنده های قدیمی خود دانست
(روایتی دیگر از سال‌ها پیش، طرح هواپیمایی به نام هواپیمای اوج در نیروی هوایی ارتش ایران در کار بود که البته این طرح ادامه نیافت. اما با پیگیری مسئولان، در آذر سال 1379، نیروی هوایی ساخت هواپیمای صاعقه را اعلام کرد. در سال 1382، هواپیمای صاعقه اولین پرواز‌های آزمایشی خود را به انجام رساند. در تابستان سال 1383، این هواپیما به پرواز در آمد و به ایرانیان معرفی گردید. در این هواپیما، از بدنه هواپیمای اف-5 آمریکایی، به دلیل طراحی خوب و قدرت مانور بالای آن الهام گرفته شده است. تفاوت اساسی ظاهری این هواپیما با اف-5، وجود دو سکان عمودی V شکل می‌‌باشد که برای ایجاد توانایی لازم برای مانور‌پذیری بهتر جنگنده صورت گرفته است. هواپیمای جنگنده صاعقه در حقیقت یک نمونه 10تا 15 درصد بزرگ‌تر شده هواپیماهای اف-5 با سکانهای عمودی پروانه‌ای به منظور افزایش مانورپذیری و کاهش سطح مقطع راداری با سیستم های الکترونیک و موتورهای روسی می‌‌باشد.
پیشرانه این هواپیما دو دستگاه موتور RD-33 سارکیسف می‌باشد که از موتورهای هواپیمای اف-5 بسیار قدرتمندتر بوده و امکان پرواز تا سرعتهای 5/1تا 8/1 ماخ را به این هواپیما می‌دهد. رادار این هواپیما از نوع N019-ME است که در ایران بهسازی شده تا کارایی آن بر ضد اهداف زمینی افزایش یابد.
بیشترین وزن محموله این هواپیما 4,400 کیلوگرم و وزن خالی آن 8,000 کیلوگرم است. در ضمن بیشترین وزن برخاست این هواپیما 15,000 تا 18,000 کیلوگرم بوده و بردی در حدود 600 تا 1000 کیلومتر را داراست. این هواپیما، برای اولین بار، در طی سفر آیت الله خامنه ای به همدان پروازی آزمایشی را با موفقیت تمام به انجام رساند)

4) F/B-44 شیر ایران

این پروژه نیز یکی از پروژه های پر جدل است که اطلاعات منتشره در مورد آن بسیار ناچیز است در ابتدا گمان میرفت این پروژه به نام صاعقه نامیده شده ولی با نمایش صاعقه تمامی تصورات تغییر کرد
که دو امکان وجود دارد ابتدا اینکه این پروژه اشتباها یا موقتا صاعقه نامیده میشده یا آنکه کد آمریکایی پروژه F/B-44 بوده
بهر صورت از اطلاعات اینگونه برداشت میشود که این جنگنده یک جنگنده ی دوموتوره با دم پروانه ای و بدنیه ی متوسط در کلاس YF-17 و شباهت زیادی به پروژه ی YF-17 که در مان شاه صنایع هوایی ایران به شکل سنگینی با آن در ارتباط بود دارد
طراحی F/B-44 از 1990 آغاز شد قرار بود این جنگنده از رادار بهینه سازی شده ی AWG-9 به همراه موشک های مهندسی معکوس شده ی AIM-54 استفاده کند همچنین از دو موتور بهینه سازی شده ی J-79 یا Rd-33 بهره ببرد قرار بود تا سال 2001 دو پیش نمونه ی این جنگنده پرواز کند و تا سال 2008 الی 2010 نیز به تولید انبوه برسد ولی اطلاعی از ادامه ی پروژه نیست(توضیحات به نقل از Jane’s)

5) شفق

شاید بتوان این پروژه را یکی از مشهور ترین و مهمترین پروژه های ساخت هواپیما جنگنده ی ایرانی دانست این پروژه با نگاهی به برنامه ی کنسل شده ی Integral روسیه و با کمک فنی روسیه دنبال می شود طراحی و مدیریت این پروژه با دانشگاه مالک اشتر ارتش برای سپاه پاسداران بوده همچنین شرکتهای سوخو و میگ و دانشگاه شهید ستاری از دیگر شرکای مهندسی این پروژه بحساب می آیند
جنگنده ی شفق به عنوان هواپیمای آموزشی پیشرفته و جنگنده ی ضربتی سبک در دو مدل تک سرنشینه و دو سرنشینه مد نظر است همچنین در ساخت آن از آخرین تکنولوژی های در دسترس بهره برده شده
این جنگنده از نمایشگرهای LCD سه گانه و ایونیک دیجیتال و سامانه ی HOTAS و HUD بهره میبرد از لحاظ آیرو دینامیکی در شفق از لبه های تیز خود داری شده و برای کارایی هر چه بهتر از تکنولوژ های مرسوم همچون LERX نیز استفاده گردیده
برای مدلهای اولیه شفق دو موتور تور بو فن بر اساس J-85 در نظر گرفته شده بود ولی بعدها طرح یک موتوره شد البته باز هم در ادامه ی تغییرات قرار شد شفق از دو موتور کلیوف Rd-33 یا J-79 که نهایتا موتور J-79 بدلیل مشکلات همسازی با بدنه از برنامه حذف شد گفته میشود شفق از قابلیت کم پیدایی راداری بالایی نیز برخوردار است همچنین از یک سیستم دیتا لینک جدید برای ارتباط با Iran-140 AWACS نیز استفاده میکند
تنها مدلی که تا کنون برای ورود به خدمت در نظر گرفته شده مدل تک سرنشینه ی شفق برای جایگزینی F-5E است
مدل دو نفره ی هجومی برای سپاه در نظر گرفته شده که به سیستم نقش دهنده ی لیزری و تجهیزات تلوزیونی الکترو اپتیکال مجهز خواهد بود همینطور IRIAF نیز علاقه منداست مدل در خواستیش به یک رادار جستجوی عوارض زمینی با برد زیاد برای ماموریت های ضربتی و ضد کشتی مجهز باشد شایان ذکر است تمامی مدل ها توانایی پرواز کوتاه و فرود در زمینهای خشن را نیز داراهستند
مدل آموزشی و هجومی سبک شفق در سال 2005 اولین پرواز خود را انجام داد اما اولین پیشنمونه ی تکمیل شده قرار است برای 2008 پرواز کند و پس از طی جدول زمانبندی پرواز های آزمایشی اولین نمونه ی تولیدی برای 2009 وارد خدمت خواهد شد البته مدلهای تمرینی و آموزشی تا سال 2008 وارد خدمت خواهند شد مونتاژ شفق به عهده ی کنسرسیومی متشکل از IAMCO و HESA و HASA می باشد

6)M-ATF

این پروژه بطور مشترک بین ایران و روسیه در حال پیگیریست زمانی که روسیه به پروژه ی Integral پشت کرد ایران این پروژه را مورد توجه قرار داد و بر اساس آن پروژه ی شفق را طراحی نمود ولی این پایان M-ATF نبود چرا که مدلی نمایشی از آن در نمایشگاه کیش 2005 به نمایش گذاشته شد اطلاعات بیشتر در دست نیست(جز آنکه شباهت این طرح با شفق بسیار زیاد است بخصوص در مدل تکنفره رزمی)

7)تذرو (JT2-2 Tazarve)

این هواپیما تحت پروژه ی یا حسین توسط صنایع اوج برای نیروی هوایی ساخته شد تذرو سومین پیشنمونه ی جت آموزشیست که هشت سال پیش اولین نمونه ی آن درنا نامیده می شد 3 سال بعد نمونه ی دوم نیز تحت عنوان تندر ساخته شد و تذرو بعنوان نمونه ی سوم در سال 2000 اولین پرواز خود را انجام داد و اکنون نیروی هوایی پس از بررسی برای تکمیل نیاز آموزش خلبان بعنوان مکملی برای F-5B سفارشی برای 25 فروند دیگر ارائه کرد تذرو از موتور J-85-17 بدون پس سوز استفاده می کند هواپیمای تذرو را باید بعنوان نشان رسمی پیشرفت صنایع هواپیما سازی ایران برای طراحی هواپیما های آموزشی کاملا بومی دانست و اولین درس صنایع هوایی ایران .

[amin_sahande 8]

شايد اين جنگنده نسل پنجمي كه مدام تبليقشو ميكنن همين باشه ما كه اطلاع زيادي از طرحهاي نيروي هوايي نداريم

اميدوارم كه باشه

شایدم یکی بهتر از این باشه من که نگفتم حتما اون هواپیما نیست

[SAEID 2,833]

حامد جان،
اگه اشتباه نکرده باشیم مترجم این مقاله باید محمدحسین جهان پناه باشد و منم در آن سایت مطالعه اش کرده بودم.

4) F/B-44 شیر ایران

این پروژه نیز یکی از پروژه های پر جدل است که اطلاعات منتشره در مورد آن بسیار ناچیز است در ابتدا گمان میرفت این پروژه به نام صاعقه نامیده شده ولی با نمایش صاعقه تمامی تصورات تغییر کرد
که دو امکان وجود دارد ابتدا اینکه این پروژه اشتباها یا موقتا صاعقه نامیده میشده یا آنکه کد آمریکایی پروژه F/B-44 بوده
بهر صورت از اطلاعات اینگونه برداشت میشود که این جنگنده یک جنگنده ی دوموتوره با دم پروانه ای و بدنیه ی متوسط در کلاس YF-17 و شباهت زیادی به پروژه ی YF-17 که در مان شاه صنایع هوایی ایران به شکل سنگینی با آن در ارتباط بود دارد
طراحی F/B-44 از 1990 آغاز شد قرار بود این جنگنده از رادار بهینه سازی شده ی AWG-9 به همراه موشک های مهندسی معکوس شده ی AIM-54 استفاده کند همچنین از دو موتور بهینه سازی شده ی J-79 یا Rd-33 بهره ببرد قرار بود تا سال 2001 دو پیش نمونه ی این جنگنده پرواز کند و تا سال 2008 الی 2010 نیز به تولید انبوه برسد ولی اطلاعی از ادامه ی پروژه نیست(توضیحات به نقل از Jane’s)

مشخصات مفروض با جنگنده متوسط به اندازه YF-17 سازگار نیست و رادار AWG-9 و موشک فونیکس برای جنگنده های سنگین طراحی شده و قابل استفاده است. موتورهای مذکور هم برای این کلاس هواپیما در صورت دو موتوره بودن بزرگتر از حد معمول میباشد.

[hamed_713 242]

آقا سعيد از توضيحات شما و همچنين درج نام نويسنده مطلب بالا ممنون. يه نظر سنجي كوچك: يه نظر شما ادامه كدام يك از طرحهاي بالا براي ساخت و جايگزيني جنگنده داخلي مناسب است؟با اين شرايط كه نقاظ ضعف طراحي مرتفع و ابعاد متناسب با شرايط جنگي ايران شود؟

[SAEID 2,833]

طرح شفق بسیار مهم و با آینده مثبتی است که میتواند اکثر نیازهای نیروی هوایی در دهه های آینده را مرتفع سازد. شفق1 جتی است تمرینی با توانایی رزمی که نیازهای آموزشی و تمرینی نیروی هوایی را برآورده خواهد کرد. شفق2 یک جنگنده سبک تک نفره است که خصوصیت اصلی پنهانکاری و متناسب بودن با تهدیدات منطقه ای است. شفق3 یک جنگنده دو نفره با برد عملیاتی زیاد است که به عنوان اولین جنگنده چند منظوره ایران ساخته خواهد شد. کل این پروژه شاید تا 15 سال دیگر ادامه یابد و زمان تولید انبوه شفق3 میتواند از اوایل قرن بعدی شمسی باشد. در طول این فاصله 15 ساله سایر طرحهای نیروی هوایی مانند آذرخش و صاعقه گزینه های مناسبی به عنوان کسب تجربه است. صاعقه میتواند به عنوان یک جنگنده و آذرخش به عنوان یک رهگیر نقطه ای ایفای نقش کند و تقریبا نیازهای نیروی هوایی در کوتاه مدت را رفع میکنند.

[amin_sahande 8]

فکر کنم پی گیری شفق و M-ATF مناسب باشه برای رفع مشکل فعلی فکر کنم نگاهی به خرید هواپیما داشته باشیم