تاپیک جامع عمليات والفجر مقدماتي تاپیک جامع عمليات والفجر مقدماتي

[mm1368 28]

مقدمه در حالی که عدم موفقیت در عملیات رمضان، دورنمای پیشروی در شرق بصره را دور از دسترس نشان می داد، پیروزی در عملیات محرم و تسلط بر زمین های تخت استان میسان، دستیابی به شهر العماره عراق – که به عنوان تهدید هم زمان علیه دو شهر بصره و بغداد محسوب می شد – را امکان پذیر کرده بود. به همین منظور و نیز از آن جایی که فرماندهان جنگ ناگزیر بودند در مقابل تجهیزات برتر عراق، زمین سخت را گزینش کرده و درگیری در وضعیت دشوار را به دشمن تحمل کنند، منطقه رملی غرب ارتفاعات میشداغ – حدفاصل فکه تا چزابه – برای انجام عملیات سرنوشت ساز والفجر انتخاب گردید. اهداف عملیات اولین هدف تصرف پل غزیله بود و چنانچه این مرحله از عملیات با موفقیت انجام می شد، تصرف شهر العماره به عنوان دومین هدف در دستور کار قرار می گرفت. موقعیت منطقه منطقه عملیاتی از شمال به میشداغ و برقازه از جنوب به هورالهویزه از شرق به چزابه و شهر بستان و از غرب به شهر العماره عراق و رودخانه دجله منتهی می شد. در منطقه مزبور رودخانه های متعددی وجود دارد، از جمله: رودخانه دویرج که از کوه های شمالی منطقه سرچشمه گرفته و به هورالسناف می ریزد و رودخانه میمه که سرچشمه آن ارتفاعات ایلام است و به طرف هور بن عمران (جنوب هورالسناف) منتهی می شود. استعداد دشمن مسئولیت پدافند از منطقه عملیاتی (از چیلات تا هورالعظیم) به عهده سپاه چهارم عراق بود. لشکرهای سازمانی این سپاه نیز عبارت بودند از: الف – لشکر 14 پیاده ؛ شامل: - تیپ 421 پیاده - تیپ 422 پیاده - تیپ 18 پیاده کوهستانی - تیپ گردان تانک سیف سعد منطقه گسترش لشکر 14 از شیب تا پاسگاه دویرج و مقر فرماندهی آن نیز در غرب تقاطع جاده چزابه – غزیله با جاده صفریه بود. ب – لشکر 1 مکانیزه؛ شامل: - تیپ 108 پیاده - تیپ 501 پیاده - تیپ 1 مکانیزه - تیپ های 92، 93 و 94 پیاده، 34 زرهی و 27 مکانیزه (به عنوان احتیاط) منطقه گسترش این لشکر از پاسگاه دویرج تا پاسگاه پیچ انگیزه و مقر فرماندهی آن نیز در جنوب منطقه بزرگان بود. ج – لشکر 10 زرهی؛ شامل: - تیپ 17 زرهی - تیپ 42 زرهی - تیپ 34 زرهی - تیپ 24 مکانیزه - تیپ 412 پیاده منطقه گسترش این لشکر از پیچ انگیزه (شیار به جلیه) تا جنوب غربی دهلران (چیلات) بود. د – نیروهای احتیاط؛ شامل: - لشکر 3 زرهی، در منطقه شرق هورالسناف جنوبی - تیپ 30 زرهی از لشکر 6 زرهی، در منطقه جنوب زبیدات - تیپ 16 زرهی از لشکر 6 زرهی، در منطقه العماره - تیپ 25 مکانیزه از لشکر 6 زرهی، در منطقه شرق هورالسناف - تیپ 37 زرهی از لشکر 12 زرهی، در منطقه بزرگان - تیپ 101 پیاده گارد مرزی، در منطقه العماره - تیپ 10 زرهی وابسته به ستاد کل، احتمالا در شمال العماره - تیپ های 48 پیاده و 49 زرهی ار لشکر 11، در منطقه العماره - تیپ 51 زرهی مختلط، در منطقه فکه - گارد ریاست جمهوری، در منطقه بزرگان _ تیپ 704 پیاده در منطقه صفریه تا رشیده قوای خودی بعد از عملیات محرم، سپاه پاسداران در صدد گسترش سازمان رزم خودی برآمد. بر همین اساس لشکر فتح به سپاه 3 صاحب الزمان (عج) تبدیل شد و سازمان تمامی تیپ های تابع آن به جز تیپ 44 قمر بنی هاشم (ع) نیز به لشکر تغییر یافت. لشکر ظفر نیز سپاه 11 قدر را تشکیل داد و در نتیجه دو تیپ 27 و 31 آن به لشکر تبدیل شدند و سه تیپ جوادالائمه(ع)، امام رضا (ع) و امام صادق (ع) نیز لشکر نصر5 را به وجود آوردند. هم چنین، یک تیپ مستقل به نام تیپ 10 سید الشهدا (ع) تشکیل شده و تحت امر این سپاه در آمد. لشکر فجر هم با تیپ های المهدی (عج)، امام سجاد (ع) و ثارالله به سپاه هفتم حدید تبدیل شد. در این میان لشکر فجر با همان سازمان لشکر باقی ماند تیپ ثارالله نیز که به لشکر تبدیل شده بود، به اتفاق لشکر قدس (شامل: لشکر 7 ولی عصر و تیپ 15 امام حسن) و لشکر 8 نجف تحت امر سپاه هفتم قرار گرفتند. به این ترتیب با گسترش سازمان رزم سپاه پاسداران و ایجاد سه سپاه عملیاتی، قرارگاه مرکزی خاتم الانبیاء (ص) جهت انجام این عملیات استعداد زیر را در نظر گرفت: قرارگاه کربلا هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت: سپاه 3 صاحب الزمان (عج) لشکر 14 امام حسین (ع) با استعداد 8 گردان لشکر 25 کربلا به استعداد 11 گردان. لشکر 17 علی بن ابی طالب (ع) با استعداد 14 گردان تیپ مستقل 44 قمربنی هاشم (ع) با استعداد 5 گردان سپاه 7 حدید قرارگاه قدس هدایت نیروهای زیر را عهده داشت: لشکر 7 ولی عصر (عج) با استعداد12 گردان تیپ 15 امام حسین (ع) با استعداد 10 گردان لشکر 8 نجف اشرف با استعداد 14 گردان لشکر 41 ثارالله (ع) با استعداد 11 گردان لشکر 19 فجر با استعداد 24 گردان قرارگاه نجف هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت: سپاه 11قدر لشکر 27 محمد رسول الله (ص) با استعداد 24 گردان لشکر 31 عاشورا با استعداد 13 گردان تیپ مستقل 10 سیدالشهدا (ع) با استعداد 7 گردان ضمنا، از ارتش نیز یگان های زیر تحت امر فرماندهی این عملیات بودند: لشکر 16 زرهی با استعداد 6 گردان تانک و 6 گردان مکانیزه تیپ 84 خردم آباد با استعداد 4 گردان پیاده و 1 گردان تانک هم چنین استعداد توپخانه شرکت کننده در این عملیات عبارت بودند از : ارتش : 16 گردان سپاه: 7 گردان طرح عملیات در طراحی عملیات مقرر شد قوای دو قرارگاه کربلا و نجف به طرف العماره تک نمایند. در مرحله اول، قوای قرارگاه نجف در محور طاووسیه تا رشیده، حد فاصل خط تا کانال های آخر را تصرف کرده و در مرحله دوم و در ادامه تک، جناح راست تا حاشیه جنوبی دویرج(پشت جاده آسفالت فکه و در غرب بزرگراه و سرپل حلفائیه) را تصرف نمایند. نیروهای قرارگاه کربلا نیز می بایست با استفاده از معابر وصولی جای پای تصرف شده توسط قرارگاه نجف را تا چزابه ادامه داده و در پشت کانال پدافند نمایند. در مرحله دوم منطقه شرق غزیله و شمال هورالهویزه پاکسازی شده و سرپل غزیله تامین گردد. هم چنین با احداث خاکریز، جناح قوای کربلا می بایست تامین شود تا چنانچه ماموریت قوای نجف در رسیدن به جاده با مشکل مواجه شد، جناح قوای کربلا از تعرض و آسیب دشمن مصون بماند. در صورتی که اهداف مراحل اول و دوم عملیات تحقق می یافت، چنین پیش بینی شده بود که با بازسازی یگان ها و ایجاد شرایط مناسب و نیز با توجه به وضعیت دشمن، عملیات در مرحله سوم به سمت العماره ادامه یابد. هم چنین مقرر شد در منطقه چیلات و طیب تک فریب انجام شود. لشکر 14 امام حسین (ع) نیز ماموریت داشت تا در منطقه فاو عملیات فریب انجام دهد. شرح عملیات در ساعت 21:30 روز 17/11/1361 پس از اعلام رمز مبارک یاالله، یاالله، یاالله عملیات از پنج محور شمال و جنوب رشیده، صفریه و ارتفاعات چرمر و خاک آغاز شد و نیروها در تاریکی مطلق شب به منظور پاکسازی میادین مین و شکستن خطوط دفاعی دشمن و رخنه در این خطوط پیشروی کردند. وسعت و عمق موانع و استحکامات دشمن و وجود کانال های متعدد که دشمن برای ایجاد آن ها تلاش بسیاری متحمل شده بود، سرعت لازم را از نیروها گرفت. در نتیجه، اگر چه خط اول دشمن شکسته شده بود، لیکن به دلیل عدم پاکسازی منطقه – در حالی که تاریکی شب رو به پایان بود – طبیعی به نظر می رسید که امکان استقرار کامل وجود نداشته باشد. در واقع تاریکی مطلق شب، عدم الحاق نیروها و پاکسازی منطقه، عمق و وسعت زیاد میادین مین، هوشیاری و اطلاع قبلی دشمن نسبت به وقوع عملیات، عوامل بازدارنده ای بودند که به عدم تامین کامل اهداف مرحله اول عملیات منجر شدند. به رغم وضعیت موجود به خاطر موقعیت خاصی که به تبع آغاز عملیات در میان مردم ایجاد شده بود و از طرفی به دلیل امیدواری مسئولین و نیز تبلیغات سوء دشمن و ... مرحله دوم عملیات در ساعت 21 روز 20/11/1361 به منظور انهدام نیرو و تجهیزات دشمن آغاز گردید. اما این بار نیز عدم هماهنگی در نیروهای عمل کننده و هم چنین هوشیاری دشمن و احاطه او بر راه کارهای خودی، مانع از پیشرفت رزمندگان گردید. بررسی عملیات از ابتدای پیشروی نیروهای خودی از نقطه رهایی تا رسیدن به خط دوم دشمن بیش از 16 نوع مانع از سوی دشمن تعبیه و ایجاد شده بود و یا به صورت عارضه طبیعی منطقه وجود داشت. دشمن با این اقدامات در واقع آن چه را به صورت تجربه از عملیات های گذشته به دست آورده بود، تقریبا به صورت کامل در منطقه عملیاتی والفجر مقدماتی اجرا کرد. ارتش عراق سعی داشت با موانع یاد شده تا حد امکان در پیشروی نیروهای ایرانی تاخیر بیاندازد. از این رو، موانع مزبور به منزله زنگ خطر و عامل هشدار دهنده محسوب می شد. و از طرفی به طور طبیعی توان نیروها را جهت تامین اهداف در شب می گرفت، علاوه بر این، گرفتن جناح و به کارگیری نیروی احتیاط دو موضوع قابل توجه بود که در تاکتیک های دشمن در عملیات والفجر مقدماتی مشاهده گردید. موضوع دیگر این که در گذشته نیروهای هجومی و اصلی دشمن در خطوط حضور داشتند و به طور طبیعی در معرض آسیب پذیری نیروهای مهاجم بودند؛ لیکن در این عملیات نظر به این که دشمن شکستن خط را برای خود مفروض می دانست، نیروهای هجومی اش را در احتیاط قرار داد و با گذاردن نیروهای پدافندی در خط و عمق بخشیدن به میادین مین و ایجاد موانع دیگر عملا سعی بر این داشت که پس از گرفتن توان نیروهای مهاجم با وارد کردن نیروهای اصلی خود مناطق تصرف شده را باز پس گیرد. نتایج عملیات با این عملیات طراحان نظامی خودی دریافتند که عملیات های بعدی باید در مناطق عاری از نقاط قوت دشمن ( موانع، آتش توپخانه و ...) انجام شود. از سوی دیگر، مناطق انتخابی باید به گونه ای باشند که ضعف های خودی در آن کم تر بوده و جنگ متکی به نیروهای انسانی در آن مناطق عملی باشد. مضافا به این که فرماندهان سپاه پاسداران به این نتیجه رسیدند که باید ضمن پرهیز از انتخاب مناطق با عمق زیاد، این انتخاب متناسب با قوای خودی باشد. ضمناً در این عملیات علاوه بر انهدام قابل توجه تیپ های 905 و 704 و یک گردان از نیروهای سودانی تعداد 113 تن از نیروهای دشمن اسیر شدند. ama00035 ساجد-سايت جامع دفاع مقدس

[Nestor 7]

عمليات والفجر مقدماتي : رويارويي با تمام تجربيات دشمن



عمليات والفجر مقدماتي با هدف تصرف پل « غزيله » و سپس پيشروي به سوي شهر العماره در عراق طرح ريزي شده بود . البته انجام عمليات دسترسي به اين مه را آسان جلوه مي داد .
در اين عمليات 48 گردان از سپاه و 16 گردان از ارتش به مصاف 80 گردان از عراق رفتند . در ساعت 21 و 30 دقيقه 18 بهمن ماه 1361 رمز عمليات از قرارگاه خاتم الانبياء به گوش رزمندگان مستقر در خطوط فكه رسيد :« يا الله يا الله يا الله » .
حمله از سه محور آغاز شد و نيروها در تاريكي مطلق شب به منظور شكستن خطوط دفاعي دشمن پيش رفتند . نكته قابل ملاحظه در اين عمليات ، موانع ايذايي ، استحكامات ، كانال هاي عميق و متعدد و وجود ميدان هاي مين فراوان و گوناگون دشمن در دشت هاي رملي و خشك بود كه عراق طي چند ماه كوشش آنها را فراهم آورده چيده بود . اين عوامل سبب كندي حركت يگانهاي خودي شده و در نتيجه با وجود شكسته شدن خط دشمن نيروها به هم ملحق نشده و همانجا در عمق موانع خطوط دشمن موضع گرفتن . اين موضوع با روشنايي سپيده دم مشكل را دو چندان كرد . عراقيها هر آنچه از عمليات رمضان و حمله هاي مشابه درس گرفته بودند ، از جمله لايه هاي تو در تو و پيچيده دفاعي در عمليات والفجر مقدماتي ( فكه ) به كار بستند .
از آنجا كه انجام اين حمله با روزهاي دهه فجر سال 1361 مقارن شده بود ، پيش بيني مي شد اين عمليات در سرنوشت جنگ تاثير گذار باشد ، ولي چنين نشد و پسوند " مقدماتي " بر عمليات والفجر گذاشته شد .
در آستانه اين عمليات « غلامحسين افشردي » معروف به حسن باقري فرمانده اطلاعات و عمليات قرارگاه خاتم الانبياء و فرمانده نيروي زميني سپاه و چند تن ديگر از جمله « مجيد بقايي » فرمانده قرارگاه كربلا در حين شناسايي در كمين نيروهاي عراقي گرفتار شده و به شهادت رسيدند .
در اين عمليات بيش از 80 دستگاه تانك و نفربر ، 120 دستگاه خودرو و تعداد زيادي سلاح سبك و نيمه سنگين و 5 فروند هواپيما منهدم و 4620 تن از نيروهاي دشمن كشته و زخمي شدند .



نام عمليات : والفجر مقدماتي
زمان اجرا : 18/11/1361
مكان اجرا : منطقه عمومي فكه
رمز عمليات : يا الله يا الله يا الله
تلفات دشمن : 4620 نفر كشته و زخمي
ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش
اهداف عمليات : تصرف پل " غزيله " و پيش روي به سوي شهر العماره عراق



قابل توجه علاقه مندان به عمليات هاي 8 سال دفاع مقدس

[worior 25,817]

نستور جان مطالب کوتاه جهت آشنایی با عملیات بسیار بهتر از خاطرات طولانی است جالب بود دستت درد نکنه
مثل معرفی تانک تاپیک زدی ! فقط اگر تصویر یا نقشه منطقه عملیاتی رو به تاپیک ها اظافه میکردی خیلی عالی میشد و بهتر مسئله رو درک میکردیم

[armani 2,666]

هربار كه مطلبي رو در مورد شهيد باقري ميخوم متاثر ميشم. حقيقتا يكي از گنجهاي بي نظير اين جنگ بود. خوشحالم كه بازهم پستي در مورد ايشون خوندم.
ظاهرا ايشون ميدونستن كه در اين حركت تلفات زيادي داده ميشه. عليرغم هشدار ديگر فرماندهان مبني بر نرفتن به اين ماموريت ايشون ميفرمايند كه بايد همراه دوستان باشم و اگر اتفاقي بيوفته براي همه ماست. و افتاد اتفاقي كه نبايست رخ ميداد.

روحش شاد و راهش پر رهرو باد.

[hans 162]

نستور جان ممنون. خوب بود. فکر کنم یکی از بزرگترین پیروزیهای عراقی ها بود که 3 4 نفر از فرماندهان ارشد ما را شهید کردند. از جمله فرمانده نیروی زمینی سپاه و ... این فرمانده ها مگر کجا بودند؟ در خط مقدم؟

[arshya4171 42]

ممنون عالي بود واريور راست ميگه كوتاه باشه دوستان توجه بيشتري ميكنن چون تو اينترنت ايران با اين هزينه وسرعت مطالب طولاني طرفدار زيادي نداره

باز هم ممنون

[Nestor 7]

با تشکر از همه دوستان


[quote]فقط اگر تصویر یا نقشه منطقه عملیاتی رو به تاپیک ها اظافه میکردی خیلی عالی میشد و بهتر مسئله رو درک میکردیم[/quote]

من یک سری عکس از کالک منطقه عملیاتی دارم ولی اولا کیفیت پایینی دارند و ثانیا امکانات قرار دادن اونها در کامپیوترم رو ندارم ...
ولی باز سعی می کنم این ایرااد رو برطرف کنم


[quote]نستور جان ممنون. خوب بود. فکر کنم یکی از بزرگترین پیروزیهای عراقی ها بود که 3 4 نفر از فرماندهان ارشد ما را شهید کردند. از جمله فرمانده نیروی زمینی سپاه و ... این فرمانده ها مگر کجا بودند؟ در خط مقدم؟[/quote]


همونطور که شما خوندید شهید باقری فرمانده اطلاعات و عملیات قرارگاه خاتم الانبیاء بودند و یک از مهمترین وظایف فرماندهان اطلاعات و عملیات شناسایی نهایی پیش از انجام عملیات است و ایشون هم در یکی از همین شناسایی ها شهید شدند


[quote]ممنون عالي بود واريور راست ميگه كوتاه باشه دوستان توجه بيشتري ميكنن چون تو اينترنت ايران با اين هزينه وسرعت مطالب طولاني طرفدار زيادي نداره
[/quote]

من تا اونجا که می تونم این مطالب رو خلاصه می نویسم ولی بعضا نمی شه یک عملیات رو بیش از حد کوتاه و خلاصه کرد ....

[SHAFAGH23 29]

خوب خدا رحمتش کنه جنگه دیگه گلوله هم نخبه وغیر نخبه نمی شناسه .

[mehran55 20,860]

با سلامی گرم و دوباره به دوستان میلیتاریست عزیز .

 

 

 

عملیات والفجر مقدماتی

(عدم الفتح نسبی یا شکست مطلق - بخش اول)

 

هفدهم بهمن ماه هر سال یادآور عمليات « والفجر مقدماتی» در سال 1361 است که با هدف تصرف پل غزیله و همچنین آزادسازی شهر استراتژیک "العماره" عراق در منطقه عملیاتی فکه و با حضور و عملیات مشترک نیروهای بسیج ، سپاه و ارتش جمهوری اسلامی صورت گرفت.

اين عمليات كه ابتدائا با نام «والفجر نهائی» طراحی شده بود ، به دليل عدم هماهنگی نيروهای عمل كننده و همچنين عدم رعایت اصول اولیه حفاظت اطلاعات مربوط به این عملیات در بین نیروهای خودی ، در کنار موفقیت های جاسوسی رژيم عراق با شكست مواجه شد و نام « والفجر مقدماتی» را به خود گرفت

 

 

 

جايگاه عمليات ها در استراتژي نظامي ايران

از ديدگاه فرماندهان نظامی ایران ، بغداد و بصره، دو هدف استراتژيك به شمار می رفتند. در اين ميان بغداد هدف غايی و بلند مدت ؛ و بصره هدف ميان مدت و قابل دسترس محسوب میشد. بر اساس همين نگرش، مناطق مورد نظر براي عمليات والفجر مقدماتی، با نیت زمينه سازی برای تصرف بغداد انتخاب شدند.

 

به طور كلی در انجام هر عمليات ، دستيابی به بصره به طور مستقيم مورد توجه قرار داشت و سعی میشد اين هدف، با انجام دو يا سه عمليات تأمين شود، اما تصرف بغداد با انجام چند عمليات واسط امكان پذير بود و به زمان بيشتر و رشد سازمان رزم و اصلی شدن جنگ در تمام ابعاد نياز داشت.

 

يكی از مناطقی كه امكان انجام عمليات در آن در راستای هدف تصرف بغداد وجود داشت، "منطقه كوت تا عماره" بود كه در نگرشی بلندمدت و كلان، مورد توجه تصميم گيرندگان نظامی کشور بود.

 

در سطح خرد نيز، انهدام دشمن، گشودن جبهه جديد و دست يافتن به زمين های مهم، از دلايل اصلی انتخاب منطقه فكه برای عمليات والفجر مقدماتی محسوب می گرديد. ضمن آنكه، اين منطقه عملياتی، جناح شمالی هور را نيز در بر میگرفت. جائی كه در سالهای بعد (1362 و 1363) عمليات های بزرگ خيبر و بدر در آن انجام شد.

 

دلایل انتخاب منطقه عملیات

 

در جبهه جنوب غربی ، منطقه فكه ، به دليل وجود ارتفاعات حمرين و جاده ارتباطی بصره - عماره به سمت كوت، از اهميت ويژه ای برخوردار بود. به ويژه آن كه مركز فرماندهی سپاه چهارم عراق و يگان های تابعه آن در شهر عماره قرار داشتند.

اين منطقه، پس از آن كه عمليات محرم انجام شد و طی آن رزمندگان توانستند ارتفاعات جبال حمرين را تصرف كنند، به همين دليل بيشتر مورد توجه قرار گرفت.

موقعیت منطقه

 

این منطقه دارای دو ارتفاع اصلی است.  

«ارتفاعات حمرين» كه در طول مرز ايران و عراق ، از جنوب شرقی دهلران تا شمال فكه را در بر می گیرد. از سوی ديگر، "ارتفاع جبل فوقی" كه در جنوب غربی حمرين واقع است. 

در شمال منطقه عملياتی والفجر مقدماتی نيز« ارتفاع ميشداغ» قرار دارد، كه سه تنگه طبيعی مهم با نام های  1- تنگه صعد 2- تنگه ذليجان 3- تنگه رقابيه در آن مشاهده مي شود. 

ارتفاع شمالی - جنوبی رقابيه، عارضه ديگری است كه از جنوب به تنگه رقابيه و از شمال به تنگه برقازه محدود میشود.

مهمترين رود منطقه ، رودخانه مرزی «دويرج» است كه از كوههای شمال (جاده عين خوش به دهلران) شروع میشود و تا منطقه غرب فكه ادامه يافته و به «هورالسناف» می ريزد.

 

وضعیت دشمن

سرلشکر هشام صباح الفخری فرمانده سپاه چهارم عراق در دستان صدام

 

عراق به دليل حملات پی در پی و موفق ايران در عمليات های دوره نخست جنگ ؛ در این مقطع جنگ به طور گسترده ای از نيروهای جيش الشعبی (بسیج مردمی) استفاده كرد و با تشكيل تيپ های سه رقمی ، سازمان رزم ارتش را بسيار گسترش داد.

اين تيپ ها در آرايش نظامی عراق در منطقه عملياتی والفجر مقدماتی، در خط اول قرار داشتند. اين اقدام از يك سو موجب حفظ نيروهای اصلی ارتش آن كشور می شد و از سوی ديگر، توان هجومی نيروهای مهاجم را به شدت كاهش می داد، به گونه ای كه با توجه به درگيری رزمندگان با نيروهای در خط و موانع گوناگون، يگان های اصلی ارتش عراق در گام دوم ، بهتر می توانستند به دفاع در برابر حمله های ایران بپردازند.

 

سپاه چهارم عراق ( به فرماندهی سرلشکر هشام صباح الفخری ) مسئوليت این منطقه عملياتی از چيلات تا هورالعظيم را به عهده داشت و دارای چهار لشكر بود :

 

1- لشكر 14 پياده شامل سه تيپ 421، 422 و 18 و يك گردان تانك به نام« سيف سعد» كه در محور چزابه و شمال هور الهويزه قرار داشت. از سه تيپ اين يگان ، يك تيپ شامل نيروهای جيش الشعبی و دو تيپ ديگر از نيروهاي اصلی ارتش عراق بودند.

 

2- لشكر 1 مكانيزه شامل تيپ 108 گارد مرزی، تيپ 501 پياده ، تيپ 1 مكانيزه كه در محور « دويرج» تا پاسگاه "پيچ انگيزه" مستقر بود. همچنين تيپ های 92، 93 و 66 نیز احتياط كلی منطقه فكه تا پاسگاه دويرج بودند.

افزون بر اين ، تيپ های سازمانی 34 زرهی، 27 مكانيزه از لشكر 1 هم در احتياط منطقه عملياتی والفجر مقدماتی قرار داشتند.

 

3- لشكر 10 زرهی شامل سه تيپ، كه از محور پيچ انگيزه تا جنوب غربی چيلات (دهلران) آرايش داشت.

 

4- لشكر 3 زرهی (علاوه بر تيپ هائی كه به لشكر 14 مامور كرده بود) با تيپ های 16 زرهی ، 12 زرهی ، 8 مكانيزه و 53 مختلط، در شرق هورالسناف گسترش داشت و در احتياط بود.

 

يگان هاي ديگري كه جزو سازمان رزم منطقه عملياتی سپاه چهارم عراق بوده و در احتياط قرار داشتند، عبارت بودند از : تيپ 30 زرهي از لشكر 6 ، تيپ 37 از لشكر 12 ، تيپ 16 از لشكر 6 ، تيپ 101 پياده گارد مرزی ، تيپ 10 زرهی وابسته به ستاد كل ، تيپ 49 زرهی از لشكر 11 ، تيپ 18 پياده ، تيپ 48 پياده از لشكر 11 ، تيپ 25 مكانيزه از لشكر 6 ، تيپ 51 مختلط و تيپ گارد جمهوری.

 

 

وضعیت نیروهای خودی

 

در اين عمليات ، قرارگاه مرکزی خاتم الانبياء^(ص) (قرارگاه مشترك سپاه و ارتش) به همراه دو قرارگاه نجف اشرف و كربلا، مراحل طرح ريزی و اجرای عمليات را به عهده داشتند.

 

تركيب قرارگاه كربلا به اين ترتيب بود:

1- سپاه سوم صاحب الزمان(عج) ، شامل لشكر 14 امام حسين ^(ع) با هشت گردان پياده ، لشگر 25 كربلا با 11 گردان پياده ، لشكر 17 علی بن ابيطالب ^(ع) با 14 گردان پياده و تيپ مستقل قمر بنی هاشم با پنج گردان پياده.

 

2- سپاه هفتم جديد متشكل از قرارگاه قدس شامل لشكر 7 ولی عصر ^(عج) با 12 گردان و تيپ 15 امام حسن ^(ع) با 10 گردان ؛ همچنين ، لشكر 8 نجف با 14 گردان ، لشكر 41 ثارالله با 11 گردان و لشكر 19 فجر با 24 گردان.

 

ترکیب قرارگاه نجف نيز متشكل بود از :

1- سپاه 11 قدر، شامل لشكر 27 حضرت رسول ^(ص) با 24 گردان ، لشكر 31 عاشورا با 13 گردان و تيپ 10 مستقل سيدالشهدا ^(ع) با هفت گردان و همچنين لشكر 5 نصر شامل سه تيپ با 33 گردان .

 

2- ارتش جمهوری اسلامی نيز با لشكر 21 حمزه، تيپ 84 خرم آباد و تيپ 58 ذوالفقار در عمليات شركت داشتند .

 

در مجموع ، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بسیج با 13 يگان (176 گردان) و ارتش جمهوري اسلامي با سه يگان (15 گردان) بايستی اين عمليات را انجام می دادند.

 

 

ادامه دارد ...

 

 

 

==============================

 

پ.ن : دوستانی که پسندیدند مثبت را فراموش نکنند.

 

.

[mehran55 20,860]

با سلامی گرم و دوباره به دوستان میلیتاریست عزیز .

 

 

 

عملیات والفجر مقدماتی

(عدم الفتح نسبی یا شکست مطلق - بخش دوم)

 

هفدهم بهمن ماه هر سال یادآور عمليات « والفجر مقدماتی» در سال 1361 است که با هدف تصرف پل غزیله و همچنین آزادسازی شهر استراتژیک "العماره" عراق در منطقه عملیاتی فکه و با حضور و عملیات مشترک نیروهای بسیج ، سپاه و ارتش جمهوری اسلامی صورت گرفت.

اين عمليات كه ابتدائا با نام «والفجر نهائی» طراحی شده بود ، به دليل عدم هماهنگی نيروهای عمل كننده و همچنين عدم رعایت اصول اولیه حفاظت اطلاعات مربوط به این عملیات در بین نیروهای خودی ، در کنار موفقیت های جاسوسی رژيم عراق با شكست مواجه شد و نام « والفجر مقدماتی» را به خود گرفت

 

 

طرح مانور

شهید حسن باقری؛ یکی از طراحان عملیات والفجر مقدماتی که در شناسائی پیش از عملیات به شهادت رسید

 

در طرح ريزی عمليات ؛ مقرر شد قرارگاه خاتم الانبياء^(ص) با نيروهای قرارگاه كربلا و قرارگاه نجف اشرف به سوی العماره تک كنند.

 

در مرحله اول: 

يگانهای قرارگاه نجف اشرف می بايست در محور طاوسيه تا چزابه، حد فاصل خط تا كانال های آخر را تصرف كرده و در گام دوم و در ادامه تک ، جناح  راست تا حاشيه جنوبی دويرج (پشت جاده آسفالت فكه و در غرب جاده اتوبان) و سرپل حلفائيه را تصرف كنند.

نيروهای قرارگاه كربلا نيز می بايست با استفاده از معابر وصولی، جا پای تصرف شده به وسيله نيروهای رزمی قرارگاه نجف تا چزابه را تثبیت نموده و پدافند پشت كانال را به انجام می رساندند.

 

در مرحله دوم:

نيروهای خودی می بايست شرق غزيله و شمال هورالهويزه را پاكسازی كرده و سرپل غزيله را تامين كنند.

بر اساس طرح عملياتی ، جناح نيروهای قرارگاه كربلا بايستی با احداث خاكريز تامين می شد تا در صورت بروز مشكل برای ماموريت نيروهای نجف، جناح يگانهای قرارگاه كربلا از تعرض و آسيب دشمن مصون بماند.

 

در طرح مانور اين گونه پيش بينی شده بود كه پس از آن كه اهداف مرحله اول و دوم عمليات تحقق يافت، با بازسازی يگان ها و ايجاد شرايط مناسب و نيز با توجه به وضعيت دشمن، در مرحله سوم ، تک به سمت العماره ادامه يابد.

 

در اين طرح، عمليات فريب در منطقه چيلات (دهلران) و طيب نيز پيش بينی شده بود.

به موازات آن لشگر 14 امام حسين^(ع) نيز ماموريت داشت ، در منطقه فاو عمليات فريب ديگری را انجام دهد.

مسئله قابل ملاحظه در اين عمليات، استفاده از توان زرهی بود كه به دليل بعد مسافت و عمق منطقه عملياتی مورد توجه قرار گرفت.

 

شرح وقایع عملیات

 

با تاريک شدن هوا، يگان ها از نقطه رهايی به سوی مواضع دشمن حركت كردند. اين اقدام به اين دليل بود كه خط خودی با مواضع دشمن چهار تا پنج كيلومتر فاصله داشت. از اين رو، لازم بود نيروها، پياده روی خود را آغاز كنند تا بتوانند در ساعت مقرر به مواضع دشمن يورش برند.

با حركت نيروها، در قرارگاه نيز جنب و جوش و اضطراب خاصی به چشم می خورد و همه برای موفقيت رزمندگان دعا می كردند. به همين منظور مراسم زيارت عاشورا در سنگر (عمومی) قرارگاه خاتم برگزار شد.

از سوی ديگر، به دليل اهميت عمليات، آقای ميرحسين موسوی نخست وزير وقت، آيت الله موسی اردبيلی رئيس ديوان عالی كشور، آيت الله طاهری خرم آبادی و حجه الاسلام والمسلمين فاكر (نمايندگان حضرت امام در سپاه) ؛ نیز در سنگر فرماندهی حضور داشتند.

 

بدين ترتيب، در ساعت 21:30 روز 17 بهمن 1361 رمز عمليات به شرح زير قرائت شد:

"بسم الله الرحمن الرحيم، و لاحول و لا قوه الا بالله العلي العظيم، اللهم اياک نعبد و اياک نستعين ، قد تری ما انا فيه ففرج عنا يا كريم، يا الله ، يا الله ، يا الله. به مظلوميت علی اصغر و به ذوالفقار برنده ولی المومنين و قهاريت رب العالمين به پيش"

 

با اعلام رمز عمليات، حمله رزمندگان آغاز شد. اگرچه يگان ها ساعاتی قبل حركت كرده بودند؛ ولی نتوانستند همزمان، عمليات شكستن خط را آغاز كنند. لذا بعضی از نيروها در كمين متوقف شده، برخی هم درگيری را آغاز كردند و گروهی نيز نرسيده و هنوز درگير نشده بودند .

از اين رو فرماندهان سپاه تلاش زيادی به عمل آوردند تا اين مشكل رفع شود و بالاخره در پی اين تلاش، نيروها توانستند به سختی از برخی موانع عبور كرده و به كانال اول برسند.

 

 

در اين هنگام؛ دشمن به نيروهای در خط خود دستور داد، به پشت جاده آسفالت عقب نشينی كرده و در آنجا خط تشكيل دهند. اين اقدام دشمن ناشی از تجربه قبلی کسب شده در عمليات های گذشته بود.

فرماندهان عراقی دريافته بودند كه نبايد در برابر سيل خروشان نيروهای بسيج مقاومت كرده و تلفات بدهند. آنها نمی خواستند مانع نفوذ نيروهای ايرانی شوند، زيرا قصد داشتند با دور زدن آنها از دو جناح، آنان را منهدم كنند.

با وجود اين تدبير دشمن، نيروهای خودی در برخی محورها پيشروی كردند، ولی در محورهای ديگر موفق نشدند از موانع عبور كنند. اين وضع موجب شد آنها زمان را از دست بدهند.

بر اين اساس، فرماندهان در تدبيری مناسب، اجازه ندادند يگان هائی كه عمليات شكستن خط را به اتمام رسانده بودند به پيشروی خود ادامه دهند. اين يگان ها موظف شدند در مواضع به دست آمده متوقف شده و با احداث خاكريز، به حفظ آن بپردازند.

 

ویژگی ها و نتایج عملیات

 

يكی از ويژگی های شاخص عمليات والفجر مقدماتی اين بود كه دشمن با توجه به تجربيات قبلی و پس از فتح خرمشهر و عقب نشينی با فرصت در يك مقطعی ، موانع بسياری را در جلوی لجمن (خط پدافندی / لبه جلوئی میدان نبرد) خودش ايجاد كرد. 

لذا قبل از نبرد با قوای دشمن، نبرد رزمندگان اسلام با ميدان موانع دشمن بود كه نقش به سزايی در ناكام ماندن عمليات داشت. به گونه ای كه تمام توان نيروها صرف عبور از آنها شد و اين موضوع در عمليات های قبلی اين چنين سابقه ای نداشت.

 

در این عملیات ، از ابتدای پيشروی نيروهای خودی، از نقطه رهائی تا رسيدن به خط دوم دشمن، بيش از 16 نوع مانع از سوی دشمن تعبيه و ايجاد شده بود (و يا بصورت عارضه طبيعی منطقه وجود داشت) كه به ترتيب ( از سمت نیروهای خودی تا دشمن ) و با وجود تعدد و تكرار نوع آن عبارت بودند از:

1- حدود 8 الی 10 كيلومتر زمین رملی
2- يك سری ميادين مين كه از قبل تعبيه شده بود
3- سيم های خاردار حلقوی با حداقل 6 حلقه در عرض
4- مواضع و سنگرهای كمين در امتداد موانع
5- سيم خاردار معمولی
6- ميدان مين با عمق زياد
7- سيم خاردار حلقوی
8- كانال اول به عرض 3 الی 4 متر كه در بعضی جاها تا 9 متر نيز می رسيد
9- سيم خاردارحلقوی
10- ميدان مين با عمق زياد
11- سيم خاردار حلقوی
12- كانال دوم با مشخصات كانال رديف اول (بند8)
13- سيم خاردار حلقوی
14- ميدان مين
15- خط اول دشمن كه از سنگرهای متعدد و تعبيه كانال در زمين (مشابه شرق بصره) تشكيل شده و بسيار مستحكم بود.
16- خط دوم دشمن

 

علاوه بر اینها پس از خط دوم ؛ مجددا 3 كانال ديگر وجود داشت ، كه اين هم سختی نبرد را تشديد می كرد.

 

 

با اين وجود و به دليل جو خاصی كه ضرورت انجام اين عمليات در كشور ايجاد كرده بود و نيز اميدواری مسئولان سياسی كشور و جنگ روانی دشمن، مرحله دوم عمليات نيز در 19 بهمن 1361 انجام شد.

اما اين بار نيز به دليل عدم هماهنگی ميان نيروهای عمل كننده، هوشياری دشمن و تسلط او بر راهكارهای خودی و همچنين با توجه به لو رفتن عمليات و وجود استحكامات پيچيده و فراوان دشمن كه موجب عدم كندی پيشروی نيروهای خودی شده بود ، قرارگاه خاتم الانبياء ^(ص) را واداشت تا به منظور كاهش تلفات خودی ، پايان عمليات را اعلام نمايد.

 

در اين عمليات بيش از 2500 نفر از نيروهای دشمن كشته و زخمی و 113 نفر اسير گرديدند. همچنين قریب به 6000 نفر از نيروهای خودی شهيد، 7313 نفر زخمی و 3116 نفر مفقود شدند.

 

 

 

 

 

 

ادامه دارد ...

 

 

 

==============================

 

پ.ن : دوستانی که پسندیدند مثبت را فراموش نکنند.

 

.

ویرایش شده در اردیبهشت 0 توسط mehran55

[hexman 354]

1 hour قبل , mehran55 گفت:

در اين عمليات بيش از 2500 نفر از نيروهای دشمن كشته و زخمی و 113 نفر اسير گرديدند. همچنين قریب به 6000 نفر از نيروهای خودی شهيد، 7313 نفر زخمی و 3116 نفر مفقود شدند.

 

تلفات نیروهای خودی نسبت به دشمن قابل تامله تازه عمل کننده ما بودیم و مدافع اونها

[oldmagina 9,234]

17 minutes قبل , hexman گفت:

 

تلفات نیروهای خودی نسبت به دشمن قابل تامله تازه عمل کننده ما بودیم و مدافع اونها

سلام

معمولا اگر نیروهای حمله کننده شکست بخورند ، طبیعی است که بیشترین تلفات را داشته باشند .

علاوه بر آن تصور می کنم در هر عملیات جنگی یک زمانی وجود دارد که برنده احتمالی مشخص می شود و از آن لحظه به بعد است که تلفات نیروی در حال شکست به شدت بالا می رود . 

[RezaKiani 1,917]

29 minutes قبل , hexman گفت:

تلفات نیروهای خودی نسبت به دشمن قابل تامله تازه عمل کننده ما بودیم و مدافع اونها

عموما به نیروی تک ور بیشتر تلفات وارد میشه تا نیروی مدافع.....

بر 18 آبان 1387 در 00:28 , Nestor گفت:

در اين عمليات 48 گردان از سپاه و 16 گردان از ارتش به مصاف 80 گردان از عراق رفتند

منطقا برای مقابله با 80 گردان عراق (اگر آمارها درست باشه) باید حداقل 250 گردان رو به کار می گرفتند. معلوم هست که با این نسبت تلفات نیروی خودی بالا میره.

 

بر 14 مرداد 1387 در 02:08 , mm1368 گفت:

بر همین اساس لشکر فتح به سپاه 3 صاحب الزمان (عج) تبدیل شد و سازمان تمامی تیپ های تابع آن به جز تیپ 44 قمر بنی هاشم (ع) نیز به لشکر تغییر یافت. لشکر ظفر نیز سپاه 11 قدر را تشکیل داد و در نتیجه دو تیپ 27 و 31 آن به لشکر تبدیل شدند و سه تیپ جوادالائمه(ع)، امام رضا (ع) و امام صادق (ع) نیز لشکر نصر5 را به وجود آوردند. هم چنین، یک تیپ مستقل به نام تیپ 10 سید الشهدا (ع) تشکیل شده و تحت امر این سپاه در آمد. لشکر فجر هم با تیپ های المهدی (عج)، امام سجاد (ع) و ثارالله به سپاه هفتم حدید تبدیل شد. در این میان لشکر فجر با همان سازمان لشکر باقی ماند تیپ ثارالله نیز که به لشکر تبدیل شده بود، به اتفاق لشکر قدس (شامل: لشکر 7 ولی عصر و تیپ 15 امام حسن) و لشکر 8 نجف تحت امر سپاه هفتم قرار گرفتند.

 

 

در فاصله ی بین عملیات رمضان تا والفجر مقدماتی با وجود این همه تلفاتی که به سپاه وارد شد این تعداد نیروی کادر برای فرماندهی این واحدهای گسترش یافته از کجا آوردن؟ عجیبه ها

 

ویرایش شده در اردیبهشت 0 توسط RezaKiani

[mehran55 20,860]

با سلامی گرم و دوباره به دوستان میلیتاریست عزیز .

 

 

 

عملیات والفجر مقدماتی (بخش سوم)

(بررسی علل شکست - بخش اول)

 

دراین عملیات رزمندگان توانستند با شکستن خطوط پی درپی ارتش عراق، به عمق مواضع آن نفوذ، امّا براثر مقاومت شدید دشمن، در محور عملیاتی ناهماهنگی به وجود آمد ونیرو‌های خودی به مواضع قبلی بازگشتند. این عملیات نشان داد که در وضیعت جدید جنگ، مقدورات، ابتکارات و عوامل جدیدی باید وارد عرصه شود تا بتوان موانع مستحکم دشمن را پشت سر گذاشت.
همچنین پس از این عملیات تشکیلات جدید سپاه ارزیابی و بهینه شد. هم زمانی این عملیات با ایام دهه فجر سبب شد که نام "والفجر"برای آن درنظر گرفته شود. پیش بینی می‌شد که این عملیات وضعیت تعیین کننده‌ای درسرنوشت جنگ داشته باشد. لیکن چنین نشد وبه همین دلیل، پسوند "مقدماتی" به کلمه "والفجر" افزوده شد و "والفجر مقدماتی" نام گرفت.

 

شرح عملیات

 

رزمندگان اسلام که نیمه‌شب گذشته (۱۷ بهمن ۱۳۶۱) موفق به عبور از اولین کانال خطوط عراقی شده بودند، در غرب این کانال با رده‌های گوناگون موانع شامل میدان‌های مختلف مین و انواع سیم‌خاردار مواجه شدند و شروع به پاک‌سازی کردند. مواجه شدن با این موانع موجب کاهش سرعت پیشروی نیرو‌ها شد.

 

دشمن که به نظر می‌رسید تا آن زمان متوجه مسیر اصلی هجوم نشده ، بیش‌ترین حساسیت را در منطقه‌ی زبیدات به خرج داده و بر اساس اطلاعات رسیده، به نیرو‌ها و توپخانه‌های آن منطقه آماده‌باش داده بود. اما پس از حدود ۳ ساعت از آغاز عملیات، عراقی‌ها متوجه محور اصلی تک عملیات والفجر مقدماتی شدند و در اولین اقدام برای پرهیز از دادن تلفات به یگان‌های در خط خود دستور عقب‌نشینی تا جاده‌ی آسفالت غرب مرز و تشکیل یک خط در این منطقه را دادند.

با عبور نیرو‌ها از کانال دوم (بین مرز و جاده‌ی آسفالت غرب مرز) و نزدیک شدن به جاده‌ی آسفالت، به دلیل حضور دشمن و شدت یافتن درگیری‌ها پیشروی نیرو‌ها کند و به مرور متوقف شد. این وضعیت تا حدود ساعت ۳ صبح ادامه داشت.

بدین ترتیب عبور یگان‌ها از موانع پیچیده و پرحجم دشمن و عبور از دو کانال اولیه‌ی عراقی‌ها بیش از ۴ ساعت طول کشید.

 

موقعیت یگان‌ها در ساعت ۳ بامداد چنین بود:
نیرو‌های دو یگان جناح چپ عملیات (تیپ ۳۵ امام حسن ^(ع) و لشکر نجف اشرف) با عبور از کانال دوم و پاک‌سازی جناحین خود به جاده‌ی آسفالت مرزی (عراق) رسیده، اما به دلیل تجمع نیرو‌های عراقی در این نقطه و شدت یافتن درگیری موفق به عبور از جاده نشدند؛ بنابراین در صدد آماده و وارد کردن گردان‌های بعدی برای پاک‌سازی دشمن و عبور از جاده شدند.

تیپ ۱ لشکر عاشورا پس از پاک‌سازی سنگر‌های کمین عراقی‌ها، زمان زیادی را در پاک‌سازی موانع متعدد و پیچیده‌ی دشمن از دست داد و به سختی توانست از این موانع عبور کرده و خود را به کانال اول برساند، اما در میدان‌های مین بین کانال اول و دوم گیر کرد.

 

در قسمت میانی، تیپ عمار (از لشکر ۲۷ حضرت رسول ^(ص) ) بخشی از نیرو‌های خود (در حد یک گردان منها) را از کانال دوم عبور داد و این نیرو‌ها بدون الحاق با یگان‌های چپ و راست به طرف جاده‌ی آسفالت پیشروی کردند، ولی بیش‌تر نیرو‌های این تیپ در پشت میدان مین قبل از کانال دوم متوقف شده و با وجود تلاش فراوان موفق به باز کردن معبر نشدند و به همین دلیل از یگان هم‌جوار سمت چپ خود (لشکر نجف) خواستند که با متمایل کردن نیروهایش به سمت راست و باز کردن میدان مین مقابل خود به این یگان کمک کند.

بنابراین، در محور میانی کندی حرکت محسوس بود.

 

در شمالی‌ترین محور عملیات نیز تیپ جواد‌الائمه ^(ع) (از لشکر ۵ نصر) پس از عبور از کمین‌های اولیه و انهدام آن‌ها، برای تأمین جناح راست عملیات اقدام به احداث خاکریز در حد فاصل تپه‌های رملی تا کانال اول کرد.
 

کندی پیشروی یگان‌ها تا حدود ساعت ۳ بامداد وضعیتی را پیش آورد که رسیدن به هدف این مرحله از عملیات یعنی (کانال کشاورزی) را با تردید مواجه ساخت، زیرا این هدف در محدوده‌ی برخی یگان‌ها به ویژه در جناح میانی و راست عملیات از جاده‌ی آسفالت غرب مرز حدود ۶ کیلومتر فاصله داشت. 

 

لذا با تدبیر فرماندهی مقرر شد که منطقه‌ی تصرف‌شده (تا جاده‌ی آسفالت) تثبیت شود.

محسن رضایی در این باره به رحیم صفوی گفت: «از ساعت ۳ [صبح] به بعد همه باید به فکر الحاق و زدن خاکریز باشند.» با ابلاغ کردن نظر فرمانده کل سپاه به یگان‌ها، رسیدن به جاده‌ی آسفالت غرب مرز و احداث خاکریز و پدافند در آن‌جا، محور تلاش یگان‌ها قرار گرفت.

این تلاش تا ساعت ۶ صبح ادامه یافت.

در این مدت لشکر ۸ نجف که ساعت ۳:۳۰ بامداد دستگاه‌های مهندسی خود را وارد منطقه کرده بود، اقدام به احداث خاکریز کرد. این یگان حدود ۱/۵ کیلومتر خاکریز در شرق جاده‌ی آسفالت مرزی (بین کانال اول و جاده‌ی آسفالت مرزی عراق) و یک کیلومتر خاکریز نیز در غرب جاده‌ی آسفالت (در حد فاصل جاده و کانال دوم) احداث کرد، اما در جنوب منطقه‌ی عملیات به دلیل پاک‌سازی نشدن منطقه از پاسگاه صفریه به سمت جنوب، موفق به احداث خاکریز نشد. کل منطقه‌ای که لشکر نجف و تیپ امام حسن ^(ع) در آن پشت جاده مستقر شدند ۶ کیلومتر بود.

در همین حال، جناح راست لشکر ۸ نجف به دلیل حضور نداشتن تیپ عمار چندان تأمین نبود.

 

در جبهه‌ی میانی نیز به دلیل پیشروی نکردن نیرو‌های تیپ ۱ لشکر ۳۱ عاشورا و عقب ماندن نیرو‌های تیپ عمار که تلاش آنان با وجود درخواست کمک از نیرو‌های لشکر ۸ نجف بی‌نتیجه مانده بود، نیرو‌های این تیپ پس از الحاق با نیرو‌های لشکر عاشورا، پشت جاده‌ی شنی شرق کانال اقدام به احداث خاکریز کردند و جناح راست را هم تیپ جوادالائمه با تکمیل خاکریز تأمین کرد.
 

پاتک‌های دشمن / قتلگاه فکه

 

از حدود ساعت ۶ صبح، تحرکات نیرو‌های عراقی با هدف اجرای پاتک آغاز شد.

 

نیرو‌های دشمن در جناح راست از فکه به سمت جنوب و در محدوده‌ی عملیات لشکر عاشورا، تیپ عمار و تیپ جوادالائمه ^(ع) فشار آوردند و با اجرای آتش پرحجم و آرایش دادن به یک گردان تانک در مقابل نیرو‌های لشکر ۳۱ عاشورا و تیپ عمار پاتک سنگینی را اجرا کردند.

 

بر اثر تداوم فشار، الحاق بین نیرو‌های لشکر عاشورا و تیپ عمار از بین رفته و این نیرو‌ها موفق به تکمیل خاکریز در مقابل نیرو‌های خود نشدند. 

ضمن آن‌که تیپ جوادالائمه نیز امکان تشکیل یک خط پدافندی مستحکم در جناح راست را با استفاده از خاکریز احداثی پیدا نکرد. بنابراین، نیرو‌های تیپ جواد الائمه ^(ع) به ناچار چند کیلومتر عقب‌تر (به طرف شرق) رفته و با استقرار روی تپه‌های رملی شرق رشیده - طاوسیه، جناح راست پدافند را در منطقه چومو قرار دادند.

در جناح چپ عملیات در محدوده‌ی استقرار نیرو‌های تیپ امام حسن ^(ع) و لشکر ۸ نجف نیز دشمن آتش سنگینی اجرا کرد و در نتیجه به رغم مقاومت نیروها، به دلیل افزایش حجم آتش و فشار زرهی و نیز عدم موفقیت نیرو‌های این دو یگان در احداث خاکریز‌های جناحین خود به طور کامل، این یگان‌ها برای جلوگیری از تلفات بیش‌تر تا جاده‌ی شنی که در شرق مرز و به موازات آن قرار داشت (حد فاصل پاسگاه رشیده - پاسگاه صفریه) عقب آمدند و از ساعت ۷ صبح در پشت این جاده شروع به احداث خاکریز کردند و جناح چپ خود را به تپه‌های رملی شرق پاسگاه صفریه دادند. این در حالی بود که جناح راست این دو یگان به دلیل الحاق نشدن با نیرو‌های تیپ عمار همچنان تهدید می‌شد.

در این میان، نیرو‌های لشکر ۸ نجف کوشیدند با احداث خاکریز هلالی‌شکل، سرپلی را در غرب کانال‌های اول و دوم حفظ کرده و مانع تشکیل خط در این منطقه به وسیله‌ی نیرو‌های عراقی شوند. بر اثر فشار پیوسته‌ی عراق و پاتک‌های متعدد، ناگزیر نیرو‌ها به داخل کانال دوم (شرق جاده‌ی آسفالتِ غرب مرز) آمده و در داخل کانال مقاومت کردند.

دشمن با پی بردن به محل این نیرو‌ها از دو طرف وارد کانال شده و به آنان هجوم برد. مقاومت رزمندگان به حدی شدید و حماسی بود که دشمن تصور کرد خط پدافندی نیرو‌های ایرانی درون کانال است. و در نهایت عراقی‌ها با اجرای چند پاتک که تلفات بسیاری برای آن‌ها در پی داشت، این منطقه را تصرف کردند.
 

در محدوده‌ی تیپ عمار (از لشکر ۲۷) نیز پس از ابلاغ تشکیل خط دفاعی، تعدادی از نیرو‌های این یگان که از کانال دوم عبور کرده بودند در درون این کانال مستقر شدند و با توجه به نبود امکان تخلیه‌ی مجروحان و نداشتن آب و غذا و در حالی که تنها از طریق بی‌سیم با فرماندهی یگان ارتباط داشتند، همچنان سلحشورانه در مقابل فشار شدید و حجم بالای آتش دشمن مقاومت می‌کردند.

 

 

 

سرانجام خط پدافندی تشکیل شده و یگان‌ها به این شکل تأمین شدند:
 

تیپ ۳۵ امام حسن ^(ع) و لشکر ۸ نجف: پشت جاده‌ی شنی در حد فاصل پاسگاه رشیده تا پاسگاه صفریه.
تیپ ۱ لشکر ۳۱ عاشورا، تیپ عمار و تیپ جوادالائمه: از شمال پاسگاه رشیده و روی تپه‌های شمالی این پاسگاه (تپه دوقلو) و تپه‌های خال و چومو و جناح راست نیز روی تپه‌های چومو قرار داشت.

بدین ترتیب با وجود تدبیر فرماندهان و تلاش یگان‌های شرکت‌کننده در عملیات، تنها بخش‌هایی از اهداف تعیین‌شده تصرف شد. در واقع تقریباً هیچ یک از یگان‌ها به دلایل متعددی موفق به تأمین هدف‌های خود در مرحله‌ی اول عملیات نشدند.

با روشن شدن هوا، حفظ مناطق تصرف‌شده و اصلاح و تقویت خطوط پدافندی برای مقابله با پاتک‌های قریب‌الوقوع دشمن در رأس کار یگان‌ها قرار گرفت.
 

راوی لشکر ۸ نجف در گزارش عملیات این یگان، ماجرا را چنین شرح داده است:
هنگامی [حدود ساعت ۵:۳۰ تا ۶ صبح] که نیرو‌ها به جاده‌ی آسفالت مرزی رسیدند، برادر محمدی فرمانده تیپ و برادر قدیری مسئول محور از احمد کاظمی فرمانده سپاه هفتم و فرمانده لشکر ۸ نجف در مورد وضعیت یگان‌های چپ و راست خود سؤال کردند، ولی برادر احمد جواب مشخصی نداد و در بررسی‌ها مشخص شد که یگان‌های چپ و راست این تیپ موفق عمل نکرده‌اند و جناحین تأمین نیست.

این نیرو‌ها تا ساعت ۷ صبح در کنار جاده‌ی آسفالت مرزی مستقر بودند و فرمانده تیپ برای دفع پاتک‌های احتمالی دشمن درخواست کمک نیرو کرد، ولی علی‌رغم جواب مساعد احمد کاظمی، ارسال کمک توسط قرارگاه مقدور نشد.

ساعت ۷:۳۰، برادر شرویی فرمانده گردان ثارالله اعلام می‌کند که از طرف دشمن در حال تهدید شدن هستیم و به نظر می‌رسد دشمن قصد دور زدن و محاصره‌ی ما را دارد و فرمانده تیپ نیز دستور عقب‌نشینی صادر می‌کند.
متأسفانه این اقدام قدری دیر انجام شد، در حدی که تانک‌های عراقی به نیرو‌های ما نزدیک شده بودند و به سمت این نیرو‌ها شلیک کردند که تعدادی از آن‌ها شهید و مجروح شدند و چند نفر نیز از جمله برادر قدیری مسئول محور و حدود ۶۰ تا ۷۰ نفر در آن‌جا مفقود شدند.
 

در این شرایط مهندسی لشکر حدود ۲۰۰ متر جلوتر از کانال دوم غرب مرز، یک خاکریز به طول ۲۰۰ متر احداث نمود و نیرو‌ها خود را به پشت خاکریز رسانده و در آن‌جا به دفاع پرداختند و یک تانک، ۲ دستگاه تفنگ ۱۰۶ و چند نفربر و چند قبضه خمپاره به خط برده شد و این نیرو‌ها تا ساعت ۱۲ ظهر در آن‌جا مقاومت سلحشورانه‌ای کردند.
 

ساعت ۱۲، هم‌زمان با پخش غذا بین نیروها، عراق با بهره‌برداری از تعداد قابل توجهی تانک و اجرای آتش پرحجم، پاتک بسیار سنگینی را علیه این نیرو‌ها آغاز کرد که به دلیل محدود بودن طول خاکریز و تراکم بالای آتش توپخانه، ادوات و تانک‌های دشمن، در همان لحظات اولیه تانک و یکی از قبضه‌های [تفنگ] ۱۰۶ در خط منهدم شد و نیرو‌های پشت خاکریز نیز مقاومت سرسختانه‌ای انجام دادند و تعداد کمی از آن‌ها موفق شدند تا پشت جاده‌ی شنی مرز عقب بیایند، ولی تعدادی از شهدا و مجروحین در منطقه باقی ماندند.


ادامه دارد ...

 

 

 

==============================

 

پ.ن : دوستانی که پسندیدند مثبت را فراموش نکنند.

[mehran55 20,860]

با سلامی گرم و دوباره به دوستان میلیتاریست عزیز .

 

 

 

عملیات والفجر مقدماتی (قسمت چهارم)

(بررسی علل شکست - بخش دوم)

 

دراین عملیات رزمندگان توانستند با شکستن خطوط پی درپی ارتش عراق، به عمق مواضع آن نفوذ، امّا براثر مقاومت شدید دشمن، در محور عملیاتی ناهماهنگی به وجود آمد ونیرو‌های خودی به مواضع قبلی بازگشتند. این عملیات نشان داد که در وضیعت جدید جنگ، مقدورات، ابتکارات و عوامل جدیدی باید وارد عرصه شود تا بتوان موانع مستحکم دشمن را پشت سر گذاشت.
همچنین پس از این عملیات تشکیلات جدید سپاه ارزیابی و بهینه شد. هم زمانی این عملیات با ایام دهه فجر سبب شد که نام "والفجر"برای آن درنظر گرفته شود. پیش بینی می‌شد که این عملیات وضعیت تعیین کننده‌ای درسرنوشت جنگ داشته باشد. لیکن چنین نشد وبه همین دلیل، پسوند "مقدماتی" به کلمه "والفجر" افزوده شد و "والفجر مقدماتی" نام گرفت.

 

بررسی عوامل ناکامی در جبهه خودی

 

از عوامل مهم ناکامی نیرو‌ها در دست‌یابی به هدف‌های عملیات در شب اول:

موانع متعدد و پیچیده که در برخی محور‌ها بالغ بر ۱۸ ردیف می‌شد و به گفته‌ی فرماندهان در طول جنگ، تا آن زمان، بی‌سابقه بود. درگیری نیرو‌ها با موانع در عمل موجب شد تا نیرو‌ها نتوانند قبل از آغاز روشنی هوا پیشروی مورد انتظار را داشته باشند. در واقع به دلیل وجود استحکامات و موانع فراوان نیرو‌ها پس از عبور از کمین‌های اولیه‌ی دشمن تا نیمه‌شب درگیر عبور از موانع بودند. برای مثال در یک مورد نیرو‌های تیپ عمار (از لشکر حضرت رسول ^(ص) ) بیش از دو ساعت پشت یک میدان مین بین کانال اول و دوم معطل ماندند. فراوانی موانع در چند مورد نیز موجب از دست رفتن زمان شد و علاوه بر این مسیر عبور نیرو‌ها را به کلی سد کرد، در حدی که آن‌ها مجبور به استفاده از معابر یگان‌های هم‌جوار شدند.
 

تاریکی مطلق هوا نیز در کیفیت کار نیرو‌ها در عبور از موانع، پاک‌سازی سنگر‌های دشمن، پیدا کردن مسیر و معابر تأثیر عمده‌ ای داشت. از جمله در یک مورد نیرو‌های تیپ امام حسن ^(ع) حدود یک ساعت از وقت حساس خود را در جست و جوی پل دشمن روی کانال اول، از دست داد.

بنابراین مسائلی مانند گم کردن مسیر، تشخیص ندادن موانع و عوارض، برخورد خودروها و زرهی و وسایل موتوری با یک‌دیگر در معابر؛  افتادن در کانال‌ها؛ رفتن روی مین؛ کامل نشدن پاک‌سازی‌ها و پنهان شدن نیرو‌های پراکنده‌ی دشمن در سنگر‌ها هم مزید بر علت شده بود.
 

محدود بودن تعداد و عرض معابر و جاده‌های عقبه نیروی خودی موجب درهم تنیده شدن و انبوهی نیرو‌ها و ترافیک بسیار شدید خودردوها در این نقاط و در نتیجه بالا رفتن تعداد تصادفات شده بود. افزون بر این، حجم آتش دشمن نیز تلفات و ضایعات یگان‌های خودی را افزایش می‌داد.

 

 

 

تدابیر ویژه دشمن برای ناکامی عملیات

علاوه بر موارد فوق ، دشمن در این عملیات به نکات زیر توجه داشت

پاره‌یی تدابیر دشمن در مواجهه با نیرو‌های خودی که با بهره‌گیری از تجارب عملیات‌های گذشته صورت پذیرفت، مشکلات را تشدید کرد.

در بخشی از گزارش شنود قرارگاه خاتم ^(ص) در بررسی عملیات در شب اول آمده است:

در ساعت اولیه‌ی درگیری به نیرو‌های زرهی خود دستور عقب‌نشینی داد ⁽¹⁾ و پس از مشخص شدن فلش حمله‌ی نیرو‌های ایرانی، با آرایش دادن به تانک‌های خود از ساعت ۶ صبح پاتک‌های خود را آغاز کرد.

با درک درست از نحوه‌ی عمل زرهی ایران به نیرو‌های زرهی خود گفته بود که از تانک‌های ایرانی نترسید، چون آن‌ها نمی‌توانند خوب مانور کنند.

عقبه‌های خود را از دسترس ما دور نگه‌داشته است.
 

به جای احداث خاکریز (که بعداً ما از آن به عنوان پدافند استفاده خواهیم کرد) بیش‌تر از کانال استفاده کرده بود، زیرا تجربه به او ثابت کرده که بهترین مواضع پدافندی برای ما خاکریز است.

تجارب ضد پیاده‌ی خود را از طریق ایجاد موانع عمیق و گسترده؛ استقرار تیربار‌های زیاد در مواضع اولیه و استقرار و به‌کارگیری نیرو‌های تأمین و کمین در جلوتر از خط اصلی بالا برده است.

ضمناً مواردی مانند :

ضعف در هماهنگی بین یگان‌های هم‌جوار در حین پیشروی ⁽²⁾ که موجب تفاوت در سرعت پیشروی یگان‌ها از یک‌دیگر و در نتیجه خالی ماندن جناحین یگان‌ها می‌شد 

 

عدم استفاده‌ی صحیح از زرهی (زرهی صرفا بعنوان وسیله حمل و نقل نیروها استفاده می شد)

نبود طرح مانور مشخص زرهی که شاید ناشی از کمی تجربه در بهره‌برداری از زرهی به ویژه در شب می‌شد

 

نداشتن عنصر تأمین آسمان و عدم حضور هواپیماهای پشتیبانی نزدیک و هلیکوپترهای کبرا

 

عدم بهره گیری مناسب از آتشبارهای توپخانه برای آتش تهیه در زمان پیشروی

عدم بهره مندی از توپخانه برای زدن عقبه دشمن در زمان پاتک

 

ضعف مفرط نیروهای ضد زره در مقابل با تانک های عراقی که در یک مورد فقط حمله یک گردان تانک باعث عقب نشینی یک تیپ لشکر عاشورا شد

 

ضعف و حتی میشود گفت فقدان واحدهای مهندسی رزمی کارآمد بطوریکه برخی یگان ها تا پایان مرحله دوم عملیات از جانپناه مناسب ( خاکریز - کانال و ... ) برخوردار نشدند.

 

کشف صحبت کردن در بی‌سیم (کشف یعنی غیر رمز) که خصوصاً پس از برخورد با مشکلات تشدید می‌شد و در عمل باعث بهره‌برداری دشمن در شناخت محور هجوم و وضعیت نیرو‌های ایرانی می‌شد

 

و...

مجموعاً در عدم موفقیت نیرو‌ها در شب اول تأثیر‌گذار بود.

 

 

پانوشت :

(1) : فرماندهی عراق به دو دلیل دستور عقب‌نشینی و پرهیز از درگیری با نیرو‌های ایرانی را صادر کرد. اول، کاهش تلفات در خط و ایجاد موقعیت برای پیشروی نیرو‌های ایرانی به صورت ستونی در عمق منطقه‌ی عملیات (این شیوه‌ی نفوذ معمولاً بدون الحاق با یگان‌های هم‌جوار انجام می‌شد) ؛ دوم، دشمن ضمن امکان اجرای آتش پرحجم روی نیرو‌های ایرانی در طول شب، می‌توانست در ساعات اولیه صبح نیز از پهلو نیرو‌های خودی را تحت فشار قرار دهد.

(2) : از نکات عجیب این عملیات این بود که نیرو‌های تیپ امام حسن ^(ع) در مسیر پیشروی خود با یک واحد توپ‌خانه‌ی دشمن مواجه شدند که به دلیل کندی در عمل فقط موفق به انهدام تعدادی از تجهیزات و ادوات این واحد شدند و نیرو‌های عراقی موفق به عقب بردن سایر قبضه‌ها شدند.

 

 

 

ان شاء الله در پست بعدی این تاپیک به علت العلل اصلی شکست این عملیات خواهیم پرداخت. 

 

 

ادامه دارد ...

 

 

 

==============================

 

پ.ن : دوستانی که پسندیدند مثبت را فراموش نکنند.

 

 

.

ویرایش شده در اردیبهشت 0 توسط mehran55