مديريت تبليغات جنگ و نظم نوين اطلاعات و ارتباطات

[jackturbo 19]

در دهه پاياني قرن بيستم ميلادي، تحولات سريع و شگفت انگيزي در تكميل زنجيره اعتبارات جهاني رخ داد. خلاف نظريه هاي ارايه شده در غرب، مبتني بر جريان يك سويه و تك بعدي عوامل برتري جوي نظامي، اقتصادي يا فرهنگي ، هر يك از عوامل سهم مشخص در روابط بين الملل به عهده داشته اند. ليكن به نظر مي رسد توجه به عوامل فرهنگي براي سياستهاي سلطه جويانه با نگرشهاي سيستمي جديد، ويژگي بارز اين دهه تلقي مي شود. نقش ارتباطات نوين در فضاي جنگ و مديريت تبليغات جنگ توام با ساير عوامل بيانگر ايجاد تحولي جديد و فراگير در چگونگي ساز و كار نظامهاي مستقل اطلاعاتي و ارتباطي است.
سوال اين است كه با توجه به سير تحولات و شكل گيري نظام نوين ارتباطي در قرن حاضر، تاثير اين روند بر مديريت تبليغات جنگ چيست؟
استفاده از ابزارهاي نويني تبليغاتي، به منظور اثرگذاري بر مراكز تصميم سازي و تصميم گيري در نقاط مختلف جهان از ويژگيهاي بارز شركتهاي بزرگ و انحصاري ارتباطي جهان است. نمونه هاي عيني استفاده ابزاري از امكانات ارتباطي به دوران جنگ سرد مربوط است. بنگاههاي بزرگ تبليغاتي جهان كه متاسفانه بلندگوي اردوگاه استكباري مي باشند، با همان شيوه هاي دوران جنگ سرد عمل مي كنند. اين نقطه ضعف دستگاهها سياستمداران و برنامه ريزان قدرتهاي بزرگ جهاني را از زمان خود عقب تر نگه داشته است.
پس از بررسي نظام نوين ارتباطي و تبليغاتي جهان است كه مي توان به ساختار مديريت تبليغات جنگ اشاره كرد و نمونه هايي از ميزان تاثير گذاري نظامهاي اطلاعاتي و ارتباطي جهان بر مديريت تبليغات جنگ را مثال زد.
مجموعه تحولات فرهنگي ، سياسي و اقتصادي پس از جنگ دوم جهاني شرايطي را پديد آورد كه هر يك از واحدهاي سياسي جهان، خواهان سهم بيشتري از آن شدند.
پس از جنگ دوم جهاني، تفوق سياست بين المللي «ايالات متحده آمريكا» و بويژه نفوذ شديد آن كشور در «سازمان ملل متحد»، باعث شد كه مسائل مربوط به اطلاعات و ارتباطات در سطح جهان، در قالب ايدئولوژيها و الگوهاي خاص غربي، همچون «جريان آزاد اطلاعاتي»(1) و «ارتباطات توسعه بخشي»(2) مطرح شوند.
براساس ماده نوزدهم «اعلاميه جهاني حقوق بشر»، كه در دسامبر 1948 . م منتشر شد، نظم بين المللي حاكم بر ارتباطات جهاني، بر مبناي «جريان آزاد اطلاعات» شكل گرفت. در اين شرايط نظريه هاي گوناگون اقتصادي و سياسي به منظور رشد و توسعه كشورهاي موسوم به جهان سوم، مورد توجه واقع شد. الگوي معروف كاربرد و سايل ارتباطي گذر از جامعه سنتي به جامعه نو، به كشورهاي در حال توسعه عرضه شد. متاسفانه كشورهاي جنوب در اين فرآيند تحميلي، تحت تاثير تبليغات هدايت شده غرب، تاون سنگيني را پرداختند.
ولي هيچ يك از آنان به الگوهاي معرفي شده نرسيده اند. در طول دهه هاي پنجاه و شصت ميلادي بر اثر «ديپلماسي فرهنگي» دولت آمريكا، بخصوص سيطره فرهنگي اين كشور بر مراكز آموزشي عالي كشورهاي جنوب كه موجب انتقال و نشر الگوهاي مطالعاتي و تحقيقاتي مورد نظر آنان شد، اين دولت توانست در زمينه اطلاعات بين المللي و ارتباطات جهاني، نوعي سلطه مطلق به دست آورد. سالهاي پاياني دهه شصت ميلادي جنبشهاي استقلال طلبي در بعضي از كشورها و انتقال برخي مفاهيم استعمارزدايي به مجامع بين المللي (از جمله يونسكو) موجب شد تا اعلاميه «اصول كاربرد ماهواره هاي پخش مستقيم برنامه هاي تلويزيوني» به تصويب برسد. (15 نوابر 1972 .م)
در اين شرايط آمريكا و چند كشور غربي ديگر، به جريان آزاد اطلاعات به عنوان ابزاري مهم در صحنة ارتباطات جهاني مي نگريستند. بي شك آنچه كه غرب انتظار داشت تسلط بر كشورهاي جنوب به هر قيمت ممكن بود. آنان براي تحقق اين هدف از همه ابزارها استفاده كردند.
با توجه به اين روند استفاده ابزاري از پديده هاي فرهنگي در جهت مقاصد سياسي و نظامي متداول بسياري از انديشمندان، سهم عناصر تبليغاتي را در نيل به پيروزي بسيار بالا ارزيابي مي كنند.
«كندي» رئيس جمهوري وقت آمريكا در سال 1962 .م در جريان بحران موشكي كوبا با استفاده از يك تاكتيك عمليات رواني و انتشار آن با ابزار تبليغاتي توانست «خورشپف» را به قبول يك شكست سنگين وادار كند. او در بيانيه خود «سرنوشت بشريت» را با جابجايي موشكهاي شوروي (سابق) از كوبا پيوند زد. او با اين وسيله، افكار عمومي جهان را آماده پذيرش اقدامات بعدي خود كرد.
ارتباطات در قرن بيستم فراز و نشيب فراواني را تجربه كرده است و بدون ترديد در سير تكاملي خود دچار چالشهاي متعددي شده است. گروهي كار فردي و اجتماعي مبادله حقايق و عقايد در درون هر سيستم اجتماعي مشخص را ارتباط مي نامند. اين گروه كاركردهاي ويژه ارتباط را شامل: اطلاعات، اجتماعي كردن، انگيزش، گفتگو، آموزش و پرورش پيشرفت فرهنگي ن تفريحات و انسجام دهي مي دانند.
بررسي كاركردهاي نظام ارتباطي جهان، آن بخش كه برجسته و مسلط بود نشان مي دهد كه متاسفانه جريان يك سويه اطلاعات و جاذبه هاي فرهنگي آن به صورت تحميلي و مخرب عمل كرده است. تا جايي كه اين نياز اجتماعي به مثابه يك ابزار سياسي در دست بنگاههاي بزرگ ارتباطي قرار گرفته است. از زماني كه پديده «تمركز ارتباطي» جاي خود را به پديده «فرا ملي شدن ارتباطات» داده است، شركتهاي بزرگ ارتباطي با ادغام عمومي، مجموعه اي از بنگاههاي ارتباطي بزرگ را تشكيل دادند. آنها در قالب پانزده شركت فراملي بخش اعظم عمليات را در صحنه ارتباط بين المللي كنترل مي كنند. در كنار بخش پرسود صنعت ارتباط يعني آگهيهاي تبليغاتي، القاء خواسته هاي صاحبان پيدا و پنهان غولهاي ارتباطي جهان، از مهمترين وجوه قابل ارزيابي نظم نوين ارتباطات جهاني است. صهيونيزم جهاني، در بخش مهمي از رسانه هاي ارتباطي جهان مسلط است و براي تحقق اهداف شوم خود، از تمام ظرفيتهاي رسانه اي تحت كنترل خود، بهره مي گيرد.
هم اكنون كشورهاي جنوب، نود درصد اخباري كه در سطح جهان انتشار مي يابند. را از طريق چهار خبرگزاري عمده جهان «رويتر» «يونايتدپرس» «اسوشيتدپرس» و «فرانس پرس» هدايت مي كنند. اين چهار خبرگزاري تنها در انحصار سه كشور جهان هستند. جمع آوري، تدوين و توزيع اطلاعات عامل اساسي توسعه همه جانبه كشورها محسوب مي شود. دولتها و نهادهاي اقتصادي، سياسي و فرهنگي به نحو فزآينده اي به مراكز گردآوري اطلاعات ، وابسته شده اند.
نظام نوين ارتباطات جهاني بر اثر تغييرهاي تكنولوژيك قرن معاصر به مجموعه اي از نيروهاي اثرگذار بر الگوهاي رفتاري و تصميمهاي جمعي تبديل شده است. بي ترديد رسانه هاي مسلط اردوگاه استكباري به صورت چشمگيري بر مراكز و نهادهاي متعدد تصميم سازي و تصميم گيري ، از جمله مديريت تبليغات جنگ اثر گذاشته است. «آنتوني اسميت» تصوير واقعي اين عدم تعادل را، سلطه بين المللي و عدم مساوات و وابستگي نام نهاده است.
چنانچه اشاره شد، كنفرانس عمومي يونسكو (1972.م) چگونگي استفاده كشورهاي ثروتمند از رسانه ها ارتباطي به عنوان وسيله اي براي سلطه يافتن بر افكار عمومي جهان و نقش آن در آلودگي فرهنگي و اخلاقي جامعه ها را مورد بررسي قرار داد.
يكسال بعد (1973 .م) سران كشورهاي غيرمتعهد در الجزاير، با هدف رهايي كشورهاي جهان سوم از وابستگي به كشورهاي ثروتمند، تجديد كانالهاي ارتباطي بين كشورهاي در حال توسعه را مورد توجه قرار دادند. آنان مفاهيمي چون «از خودبيگانگي فرهنگي»، «تمدن وارداتي» و «بازاريابي هويت» را به بحث گذاشته اند.
چند سال بعد (1978.م) كنفرانس عمومي «يونسكو»، عبارت كليشه اي «جريان آزاد و متوازن» اطلاعات را به تصويب رساند.
چنانچه حوادث بعدي نشان داد، بنگاههاي سخن پراكني استكباري با ترفندهاي نوين همچنان بر جريان تبادلات اطلاعات هدايت شده نظارت تام داشتند.
لازم ايت پيرامون روند شكل گيري و تداوم نظم نوين ارتباطات جهاني به مفهوم «امپرياليسم رسانه اي» اشاره اي داشته باشيم. امپرياليسم به چيزي كمتر از سلطه و وابستگي مخاطب قانع نيست و به هر منطقه از جهان پا گذارد آثار شوم و نفرت انگيز سلطة ظالمانه را برجاي مي نهد.
به دلايل اقتصادي تنها تعداد كمي از روزنامه ها قادر به كسب خبر در سطح بين المللي هستند. گفته شد كه تنها چهار خبرگزاري بزرگ تامين كننده اخبار مهم و گزارشهاي متعدد هستند خبرگزاريهاي غربي در فكر كسب و نشر اخبار و در رابطه با رويدادهاي جهاني سعي در حفظ وضع موجود دارد. آنچه كه مهم مي نمايد اين نكته است كه نظام تبليغات جهاني رواني جنگ سرد، هم اكنون كارايي خود را از دست داده است. به همين دليل تحليلهاي اخير امپرياليسم خبري مبتني بر واقعيتهاي جهاني نيست. كاركردهاي نهادهاي سياسي ـ نظامي غرب نيز با همان ارزيابي غلط از وقايع جهان معاصر بويژه تحولات پس از جنگ سرد، بسيار سطحي، شتابزده و مبهم پديدار شده است. امپرياليسم خبري، يكي از وجوه امپرياليسم معاصر است كه به مثابه يك نهاد توجيه گر رفتارهاي امپرياليستي، در خدمت نظام سلطه جهاني است. «محمد شيرازي» در كتاب «جنگ رواني و تبليغات» به نقل از دكتر «حميد مولانا» مي نويسد: «آسوشيتدپرس» هفده ميليون يونايتدپرس و پانزده ميليون ، فرانس پرس سه ميليون و سيصد و پنجاه هزار و «رويتر» يك ميليون و پانصد هزار واژه در روز به جهان مخابره مي كنند.
اين آمار تامل برانگيز، از وسعت ابعاد فاجعه تسلط امپرياليسم خبري برارتباطات جهاني نشان دارد.
تبليغات بين المللي، شيوه هاي نو و سازمان يافته اي را با هدف تغيير آراء و تاثيرگذاري بر رفتار مخاطبان، به خدمت گرفته است.
تبليغات بين المللي در شرايط بحراني ، در مقياس محلي، منطقه اي يا بين المللي كارآمدي خود را در تاثيرگذاري بر رفتار مخاطبان نشان مي دهد. به علت توانمندي بالاي ابزارهاي پيشرفته تبليغاتي كه در اختيار امپرياليسم خبري است. شكل دهي يا تغيير نگرشهاي عمومي نسبت به موضوعهاي خاص مورد توجه قرار مي گيرد.
بحث نظري تبليغات جنگ و جنگ تبليغاتي از حوصله اين بررسي مختصر خارج است، لكن مرز تبليغات جنگ از جنگ تبليغاتي را مي توان تفكيك كرد. مديريت تبليغات جنگ وظيفه دارد با ترسيم خطوط كلي ارائه شده از استراتژي ملي و استراتژي نظامي، فعاليت خود را به سه بخش بلندمدت ، ميان مدت و كوتاه مدت تقسيم كند.
فضاي جنگ در سطح ملي همه نيروها را درگير مي كند و در بخش تبليغات تاثير و تاثر جهاني دارد. شناخت ميزان فعاليت و استراتژي تبليغاتي دشمن در صحنة عمليات واحدهاي پشتيباني و در مقياس فرا منطقه اي، بسيار حايز اهميت است. مديريت تبليغات جنگ جزيي از آرايش نيروهاي عمل كننده در صحنه هاي عملياتي به شمار مي آيد. اين مديريت با آگاهي كامل از استراتژي نظامي به عنوان بخش مهم نيروهاي ستادي وصفي مديريت عالي جنگ به شمار مي آيد. «گوبلر» وزير تبليغات و اطلاعات آلمان هيتلري كاربردهاي تبليغات در جنگ را به صورت زير طبقه بندي مي كند:
1-از تبليغات به منظور مخدوش كردن فعاليتهاي دشمن استفاده مي شود.
2-دشمن با هدف افشاي اطلاعات طبقه بندي شده خود تحريك مي شود.
3-دشمن در جهت تصميم گيري مورد نظر نيروهاي خودي هدايت مي شود.
4-فعاليت دشمن به منظور دستيابي به اطلاعات مورد نظر خود سركوب و عقيم مي شود.
ميزان اثر گذاري فعاليتهاي تبليغاتي بر تصميمهاي دشمن، نقش بسيار حساس آن در جنگ را تبيين مي كند.
شيوه هاي نوين استفاده از ابزارهاي تبليغاتي در جنگهاي اخير، بويژه در جنگ متحدين ايالات متحده با عراق به وضوح بيانگر رويكرد جديد فرماندهان عملياتي و باور اهميت مديريت تبليغات جنگ است.
نظام تبليغات جهاني در شرايط كنوني با همان اهداف استراتژيك، البته با تغيير بخش زيادي از تاكتيكهاي خود، در شرايط بحراني به ابزاري كارآمد در جهت منافع اردوگاه استكباري عمل مي كند.
مديريت تبليغات جنگ به عنوان بخش ساختاري مشخص در نظام كلي جنگ، برنامه وسيعي را در جهت حفظ وضع موجود و حركت منطقي به سوي وضع مطلوب اجرا مي كند. در ضمن به خنثي سازي فعاليتهاي تبليغاتي دشمن يا دشمنان مي پردازد.
مديريت تبليغات جنگ را مي توان از نظر سطح و كاركرد به سطوح مختلفي براساس رده هاي صفي عمل كننده تقسيم كرد. در چنين شرايطي فعاليت حوزه هاي مختلف قابل شناسايي خواهد بود.
ميزان اثرگذاري نظام تبليغات جهاني بر مديريت تبليغات جنگ را به صورت زير طبقه بندي مي كنيم:
1-نظام تبليغات جهاني بر كاركردهاي مختلف نهادهاي تصميم سازي و تصميم گيري اثر مي گذارند.
2-برنامه هاي وسيع نظام تبليغات جهاني بر جهت گيريها، نگرشها و تحليلهاي گروههاي مختلف اجتماعي در مورد جنگ اثر دادند.
3-اجراي برنامه هاي تبليغاتي نظام تبليغات جهاني بر نيروهاي رزمنده تاثير شديد يا بطئي مي گذارد.
4-نظام تبليغات جهاني بر رفتار متحدان و دوستان اثر دارد.
5-نظام تبليغات جهاني سعي مضاعف بر تضعيف روحيه نيروهاي خودي و ايجاد عدم تعادل در مبادي تصميم گيري مي كند.
6-تحريك انگيزه هاي قومي، مذهبي و از فعاليتهاي عمده نظام تبليغات جهاني به شمار مي آيد.
7-بزرگنمايي شكست و كمرنگ كردن پيروزيها از اهداف عمده نظام تبليغات جهاني است.
8-از برنامه هاي اصلي نظام تبليغات جهاني، تبلغ بي ثباتي و گسترش عرضي و طولي بحران به منظور گشودن جبهه اي ديگر فراروي مديريت عالي جنگ مي باشد.
پيشنهادهاي زير براي بهبود وضعيت مديريت تبليغات جنگ، با در نظر گرفتن محورهاي فوق ، ارايه مي شوند:
1-قلمرو و حدود فعاليت مديريت تبليغات جنگ بايد تعيين شود.
2-طرحهاي بلندمدت، ميان مدت و كوتاه مدت به منظور مقابله با فعاليتهاي تبليغاتي دشمن تهيه شود.


ارجاعات:


(1)Free Flow Information
(2)Development Communication
(3)Transnationalization
(4) شركتهاي مهم فراملي شامل IBM، جنرال الكتريك، ITFT، فليپس، زيمنس، وسترن، GTE، وستينگهاوس، AEG، نورث آمريكن، RCA ، ماتسويشتا، LTV، زيراكس و CGE هستند.



منابع و مآخذ:
1-الوين تافلر، به سوي تمدن جديد، ترجمه محمدرضا جعفري، نشر سيمرغ، تهران 1374
2-آنتوني اسميت، ژئوپلتيك اطلاعات، ترجمه فريدون شيرواني، خبرگزاري جمهوري اسلامي ، تهران، 1364
3-پيرآلبر، مطبوعات، ترجمه فضل ا جلوه، سازمان آموزش انقلاب اسلامي ، تهران ، 1368
4-سريع القلم، محمود، توسعه ، جهان سوم و نظام بين الملل ، نشر سفير، تهران، 1371
5-شيرازي، محمد، جنگ رواني و تبليغات ، دانشكده فرماندهي ستاد و سپاه ، تهران، 1376
6-قرائتي، محسن، قرآن و تبليغ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ، تهران، 1372
7-كاظمي ، سيدعلي اصغر، مديريت بحرانهاي بين المللي، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، تهران، 1366
8-مك برايد، يك جهان، چندين صدا، ترجمه ايرج پاد، سروش، تهران، 1369
9- http://www.dsrc.ir/view/article.aspx?id=682[align=justify]

[farsnews 0]

خيلي عالي بود و لازم. متاسفانه ما خيلي مشكل مديريت تبليغات داريم.

[SAEID 2,833]

تشکر.

فرماندهی دقیق و انعطاف پذیر ، جریان اطلاعاتی و تبلیغات رسانه های سه عامل اصلی پیروزی در جنگهای نوین است که استراتژی های قدیمی که بر پایه برخورد مستقیم هموار بود را کم اثر کرده است. امروز هر یک از طرفین که سریع تر به اطلاعات و تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری صحیح درباره آنها دست یابد به احتمال زیاد پیروز جنگ است یا حتی اگر مدافع و به نسبت کلاسیک ضعیفتر از دشمن باشد باز این شانس را دارد که اگر هم پیروزی کسب نکند مانع از پیروزی دشمن گردد.

بارزترین نمونه ها از این روش نوین جنگی عبارتند از جنگ آمریکا علیه عراق و جنگهای اسرائیل علیه لبنان و غزه که در این دو مورد با وجود نابرابری مطلق قوای طرفین به علت قویتر و سریعتر بودن سازمان اطلاعات حزب الله و حماس این دو موفق به جلوگیری از به پیروزی رسیدن اسرائیل شدند که هر چند نتوانستند بصورت کلاسیک با دشمن درگیر و آنرا شکست دهند اما ناکام گذاشتن وی از رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده خود به نوعی پیروزی محسوب میشود که بر ابعاد کلاسیک ماجرا تاثیر گذار است.

[EBRAHIM 153]

[color=darkblue]تشکر...نکات خوبی بود،این چند روزه تاپیک های خوبی میزنید...
[quote]خيلي عالي بود و لازم. متاسفانه ما خيلي مشكل مديريت تبليغات داريم.
[/quote]
نیازی به تبلیغات بیمورد،که فقط اطلاعات را لو میدهتد نیست...[/color]

[jackturbo 19]

برادر راپتور کاملا" حق با شماست ولی نباید در حدی هم ضعیف باشه که باعث تضعیف قوای داخلی و عدم اطمینان مردم به قوای مسلح بشه

[farsnews 0]

آقاي رپتور نظرتون كاملا درسته. اما بعضي ها مديريت تبليغات رو فقط جلوگيري از انتشار اخبار مي دونن و همين باعث تضعيف رسانه هاي داخلي و عدم اتكاي افكار عمومي به صحت اخبار آنها ميشه