بسم الله الرحمن الرحیم 

 

ارزیابی توانایی های ارتش ایالات متحده و ارتش جمهوری خلق چین در حوزه برتری هوایی

 

مقدمه :

در یک تعریف جامع ، ( براساس  جدیدترین تعریف  نیروی هوایی ایالات متحده و نمونه کوچک شده آن در آسیای جنوب غربی ، IAF) سطح کنترل آسمان که بیانگر توانایی های هرواحد سیاسی در بکارگیری قدرت هوایی برای مقابله با تهدیدات نظامی مورد تصور تعریف می شود ، شش سطح کاملاً تخصصی را در بر می گیرد .

 

بطور مشخص ، حوزه برتری هوایی به معنای ایجاد و تامین میزانی از توانمندی قدرت هوایی است که اجازه نمی دهد توانمندی های دشمن ، دخالت موثری در دسترسی به اهداف نظامی خودی داشته باشد .

با این تعریف بسیار موجز و خلاصه ، که بایست تببین می گردید ، مبحث اصلی را آغاز می کنیم :

 

ارزیابی مزیت های نسبی 2017-1996

اگر چه نیروی هوایی ارتش ایالات متحده همچنان در حال سرمایه گذاری برای حفظ برتری  بی سابقه خود در حوزه رزم هوایی است ، با این وصف ، روند رو به توسعه مدرنیزاسیون نیروی هوایی خلق چین و مشکلات ارتش آمریکا برای گسترش حوزه تسلط خود در حوزه ژئواستراتژیک شرق آسیا ، به شکل فزاینده ای برتری نیروی هوایی این کشور توسط چینی ها به  چالش کشیده  تا نتیجه یک  جنگ  احتمالی در روز یا هفته نخست مشخص گردد .

در طول دو دهه گذشته ، ارتش آزادی بخش خلق چین ، ( PLA) بتدریج  سازمان رزم خود را از یک نیروی بزرگ اما منسوخ  به یک سازمان مسلح مدرن در چهار حوزه هوایی ، دریایی ، زمینی و سایبر تبدیل نموده است . به همین دلیل مجموعه  Project AIR FORCE از اندیشکده RAND  طی یک مقاله پژوهشی ، ارزیابی  جالبی در خصوص روند توسعه قابلیتهای نسبی ایالات متحده و چین در حوزه های عملیاتی متفاوت  و در فواصل مختلف از سرزمین اصلی چین میان سالهای 1996 تا 20177 به انجام رسانده است .

برایند این گزارش نشان می دهد که اگر چه چین همچنان در حوزه های حیاتی رزم هوایی در دو بعد سخت افزار و نرم افزار و مهارتهای رزمی با ارتش آمریکا فاصله قابل توجهی دارد ، اما در همین حوزه ها در چند سال اخیر پیشرفتهای غیر قابل تصوری را به ثبت رسانده  است .

علاوه براین ، گزارش فوق الذکر نشان می دهد که چینی ها نیازو قصدی  برای به  چالش کشیدن توانایی های ارتش آمریکا   در نزدیکی سواحل سرزمین اصلی چین ندارند و به شکل روشنی ، هدف نویسندگان این مقاله ، جستجوی جلوگیری از بروز یک فاجعه نظامی است ، چرا که در   صورت بروز هر حادثه ای هر دو کشور متضرر خواهند شد .

در عوض ، این ارزیابی که با استفاده از منابع باز و غیر محرمانه صورت پذیرفته است ، روند توسعه توانایی های دفاعی و فرآیند  ایجاد بازدارندگی  ارتش آمریکا را بررسی نموده و یک پایه و بنیان اساسی برای تجزیه و تحلیل وقایع در آینده ایجاد می نماید .

تمرکز بر روی مفهوم ” برتری هوایی “

به شکل خلاصه ارتش چین براساس تجزیه و تحلیل ” توانایی های ارتش ایالات متحده در حوزه ایجاد و برقراری مفهوم برتری  هوایی ” در شرق آسیا ، در حال برنامه ریزی جهت رسیدن به برابری نظامی با این کشور است .

به شکل تاریخی ، نیروی هوایی ارتش خلق چین ، تهدید چندانی برای همسایگانش بشمار نمی رفت با این وصف در دو دهه گذشته ، این نیرو از یک یگان مسلح به فناوری های منسوخ دهه 50 و 60 ، بسرعت تبدیل به یک نیروی  هوایی مدرن شده است ، چنانکه  نیروی هوایی این کشور نخستین دسته 24 فروندی از جنگنده های نسل چهارم خود را به سال 1996 وارد سازمان رزم خود نمود ، در حالی که اکنون بیشتر از 700 فروند از این جنگنده ها را در اسکادران های رزمی خود مورد استفاده عملیاتی قرار می دهد . با این حال ، ایالات متحده ، بسرعت جنگنده نسل پنجم خود را به موجودی نیروی  هوایی اضافه نموده   و این بدان معنی است که ناوگان نیروی هوایی این کشور ، همچنان بزرگتر و پیشرفته از نیروی هوایی چین باقی خواهد ماند .

با این وصف ، عوامل جغرافیایی ، بعنوان یک عامل متعادل کننده در برابر مزیت کمی و کیفی نیروی هوایی ایالات متحده همچون سد محکمی قرار دارد و به شکل طبیعی ، نیروی هوایی ارتش خلق چین از این مزیت قابل توجه در یک بحران احتمالی در جنوب شرقی وشرق آسیا بهره برداری خواهد نمود .

بدین معنی که نیروی هوایی چین بدلیل وضعیت ژئو استراتژیک منطقه ، می تواند از پایگاه های هوایی بیشتری استفاده نموده و طبیعتاً از پرنده های رزمی بیشتری برای ایجاد برتری هوایی بهره ببرد . علاوه براین ، بدلیل پراکندگی این پایگاه ها ، حمله و انهدام زیرساختهای بشدت حفاظت شده نیروی هوایی چین برای پیکان تهاجمی ارتش آمریکا سخت تر بوده و در نهایت ، ریسک حمله پایگاه های هوایی چینی ها در داخل سرزمین اصلی چین ، موجب  عکس العمل غیر قابل انتظار مقامات ارشد پکن و استفاده از پتانسیل موشکی برای پشتیبانی از عملیات هوایی خواهد شد .

حال سئوال این است که روند تکامل مفهوم برتری هوایی نیروی هوایی ارتش ایالات متحده و نیروی  هوایی خلق چین ، تحت تاثیر چه عواملی ( شرایط محیطی ) قرار گرفته است ؟؟

برای پاسخ بدین سئوال ، پژوهشگران ، چهار پیش بینی را در قالب دو سناریو در یک بازه زمانی زمانی 22 ساله (2017-1996) در فواصل مختلفی از سرزمین اصلی چین مورد بررسی قرار دادند.

1-   حمله ارتش چین به جزیره تایوان

2-   جنگ بر سر تسلط بر مجمع الجزایر اسپراتلی

برای نیل به هر کدام از این دو سناریو ، سازمان رزم نیروی هوایی ارتش ایالات متحده محاسبه گردید ( 72 وینگ هوایی )  . نخستین هدف بیشتر بر حفظ حضور مستمر نیروی  هوایی در آسمان منطقه واحدهای مدافع (تایوان) است که به نظر می رسد توان رزمی فوق الذکر برای به عقب راندن و از کار انداختن نوک پیکان تهاجمی نیروی  هوایی چین کافی باشد . دومین انتخاب ایالات متحده برای دستیابی به برتری هوایی ،انهدام تعداد مشخصی از جنگنده های رزمی نیروی هوایی چین به منظور متقاعد نمودن فرماندهان ارشد ارتش چین به ترک مخاصمه بوده  که طبق برآوردها ، این رقم به 50 درصد توان رزمی نیروی متخاصم می رسد که در شبیه سازی ها ، روی آن تمرکز شده است . در خصوص سناریوی دوم ، محققان معتقدند که ایالات متحده برای دسترسی به اهداف مورد نظر خود می بایست بدون تاخیر ، در یک بازه زمانی 7 روزه و 21 روزه ، برتری هوایی را برفراز میدان نبرد ایجاد نماید .

داده های ورودی این شبیه سازی شامل پارامترهایی نظیر گونه های مختلف پرنده های رزمی در دسترس ، تعداد کل پرنده های رزمی در دسترس ، نوع و تعداد پرنده های رزمی درگیر ، ماهیت اثر بخشی موشکهای هوا به هوای مورد استفاده در  رزم هوایی ، تعداد و گونه های مورد استفاده ، موقعیت استقرار پایگاه های هوایی ، تعداد خدمه با مهارت بالای در دسترس  ، زمان پرواز از مبداء بسمت منطقه درگیری بود .

البته این محققان تعدادی از داده های کمی مورد نیاز را پس از بررسی روند آموزش خدمه هوایی در نیروی  هوایی ارتش ایالات متحده در این معادله قرار دادند . نتایج بدست آمده  ، عمدتاً مزیت چندانی برای پیش بینی دقیق نتایج  یک درگیری تمام عیار هوایی در این منطقه در بر نداشت ، در عوض ، این داده ها یک  تصویر کامل را از وضعیت در حال تحول دو نیروی هوایی در اختیار پژوهشگران قرار داد و اثبات نمود که برای در اختیار داشتن یک برآورد  درست از توان رزمی دشمن ، بویژه جهت و سرعت تغییر توانایی ها ، شبیه سازی های خاصی می بایست هر ساله انجام پذیرد .

 

ارزیابی توانایی ها و قابلیتها در سناریوی نخست ( سناریو تایوان ) :

در این سناریوی فرضی ، مزیتهای جغرافیایی چین به احتمال زیاد بر مزیتهای تایوانی ها چربش خواهد داشت . در این سناریو ، نیروی هوایی چین با استفاده از پایگاه های متعدد در خط ساحلی و نزدیک به جزیره تایوان ، در برابر نیروی هوایی ارتش آمریکا که می بایست مسافت بسیار طولانی را از پایگاه های موجود در  گستره اقیانوس آرام ( هاوایی ، ژاپن و… )  بپیماید و مشخصاً در اجرای آن با محدودیتهایی روبرو خواهد شد ، دست برتر را خواهد داشت .

اختلاف سطح نیروی هوایی دو طرف، به سال 1996 ، زمانی که چین یک نیروی بزرگ اما متشکل از جنگنده های قدیمی دهه 50 و60 را در اختیار داشت ، بسیار زیاد بود ، اما این اختلاف فاحش ، پس از بهبود متوازن توانایی های ارتش چین در دو حوزه هوایی و موشکی ، بتدریج به کمترین میزان خود رسید .

شکل یک ، تاثیر توازن در حال حول در حوزه نیروی  هوایی را به نمایش می گذارد . ، همانطور که بواسطه استفاده از ستون های میله ای به رنگهای روشن تا تیره نشان داده شده است ، تنها دو وینگ نیروی هوایی ارتش ایالات متحده در منطقه تایوان به سال 1996 مورد نیاز بود ( نسبت 24 به 7) تا برتری هوایی در برابر نیروی هوایی ارتش چین ایجاد گردد . اما تا سال 2010 میلادی ، توسعه متوازن نیروی موشکی و هوایی چینی ها تا 20 وینگ هوایی افزایش پیدا نمود ( بسته به اینکه عناصر رزمی آمریکایی  چگونه از پایگاههای مبداء به منطقه می رسند ) .

این مساله مشخصاً برای ایالات متحده این پیام را در بر داشت که می بایست تعداد وینگهای عملیاتی خود را در این حوزه رزمی افزایش دهد ( با توجه به اینکه برای حفاظت از تانکرهای سوخت رسان که شریان اصلی پایایی رزمی نیروی هوایی محسوب میشوند ، به تعداد بیشتری پرنده رزمی نیاز بود ) . در نتیجه در آغاز سال 2010 ، نسبت 24 به 7 ، دیگر وجود خارجی نداشت و وضعیت برای ارتش آمریکا در زمان بحران ، غیر قابل کنترل می گردید .

شکل یک

به اعتقاد تحلیلگران نظامی ، ارتش ایالات متحده ، در زمان بروز یک بحران نظامی در تایوان ، چشم انداز برتری را برای شکست نیروی هوایی ارتش چین ، پیش رو خواهد داشت . با این وجود ، نوسازی سازمان رزم PLA این چشم انداز برتر را به چالش کشیده است .

در شکل شماره یک ، تعداد وینگ هوایی مورد نیاز برای ایجاد برتری هوایی ( در 7 روز )  به رنگ روشن مایل به تیره  و تعداد وینگ مورد نیاز برای ایجاد برتری هوای در یک بازه 21 روزه (با رنگ تیره ) نمایش داده شده است . در صورت بروز یک درگیری فرسایشی به سال 2017 ، با توان رزمی موجود ، ارتش آمریکا به سختی می تواند اهداف خود را محقق کند و طبیعتا برای تسهیل این امر ، به تعداد بیشتری هواپیما (البته در تعداد کمتری  پایگاه هوایی به منظور در امان ماندن از تیررس موشکهای بالستیک چینی ) نیاز خواهد بود .

نتایج بدست آمده از شبیه سازی واحدهای درگیر ، درک قابل توجهی را فراهم می سازد . چین در حال افزایش توانایی های خود به منظور ایجاد برتری هوایی است و نیروی هوایی ایالات متحده نیز قصد افزایش ضریب مرگ آوری وینگهای هوایی خود در حوزه تایوان است .

این ضریب مرگ آوری می بایست در یک بازه 21 روزه سطح تهدید رزمی نیروی هوایی چین را با زیرساختهای موجود به پایین ترین سطح ممکن کاهش دهد . با این وصف ، یک بخش نگران کننده در این زمینه ، این است که زمانی که نیروی هوایی آمریکا در راه رسیدن به منطقه است ، نیروی هوایی ارتش خلق چین ، دست گشاده تری  در حمله به اهداف مورد نظر در جزیره تایوان خواهد داشت .

از سویی دیگر ، نبرد زمینی در تایوان ، احتمالاً به سرعت تصمیم گیری ستادهای دو طرف بستگی خواهد داشت و ناتوانی نیروی هوایی آمریکا در اعزام به موقع توان رزمی خود به منطقه ، نیروی زمینی تایوان را از پشتیبانی موثر مورد نیاز خود محروم خواهد نمود .

 

ارزیابی توانایی ها و قابلیتها در سناریوی دوم  ( مجمع الجزایر اسپراتلی  ) :

 

سناریوی دوم ، حضور  نیروی  هوایی ارتش ایالات متحده برای ایجاد برتری هوایی بر فراز مجمع الجزایر مورد اختلاف اسپراتلی در اقیانوس آرام است که به نظر می رسد نسبت به  سناریوی نخست ، از چالش کمتری برخوردار است .

در حالی که ارتش چین بشدت در حال نوسازی نیروی  دریایی و هوایی خود است ، احتمال ایجاد برتری هوایی کامل برای نیروی هوایی آمریکا بدلیل فاصله قابل توجه جغرافیایی این جزایر از سرزمین اصلی چین ، بسیار بیشتر به نظر می رسد .

این جزایر به شکل قابل ملاحضه ای نسبت به فاصله سرزمین چین به تایوان ، دورتر قرار دارد  که مشخصاً عامل جغرافیا در اینجا به ضرر ارتش چین عمل می نماید . جنگنده های نیروی هوایی ارتش خلق چین ، محدودیتهای عمده ای برای اجرای عملیات رزمی بر فراز جزایر اسپراتلی ، البته بدون انجام سوخت گیری هوایی ( میان سالهای 1996 تا 2003)  داشتند .

جنگ برسر انرژی

منابع انرژی فسیلی  مجمع الجزایر اسپراتلی

اما در سال 2017 ، چین می تواند یک نیروی  رزمی قابل توجه از جنگنده / رهگیرها و جتهای ضربتی ( از جمله جنگنده های SU-27 / SU-30MKK و بمب افکن های JH-7 وH-6) را برعلیه اهداف مورد نظر در این منطقه  بکار  گیرد ، هر چند بخش عمده ای  از این پرنده ها ، در نزدیکی آخرین حد توانایی های رزمی خود دست به عملیات خواهند زد که این مساله کمیت مهاجمان را محدود می کند . علاوه بر این ، پایگاه های مبداء این مهاجمان ، ( بدلیل  مشخص بودن تعداد زیرساختهای هوایی در منطقه نظامی گوانگژو)  به گونه ای است که هر گونه حرکت  نظامی غافلگیرانه را محدود خواهد کرد .

شکل دو

نتایج حاصل از مدلسازی در شکل 2  نشان می دهد که به مانند سناریوی تایوان ، برای نیروی هوایی ایالات متحده حفظ نسبت 24 به 7 پس از سال 2010 بسیار سخت است . با این حال ، این مدل سازی در بخش دیگری از نتایج خود این مورد را گوشزد می کند که ایالات متحده  با انجام سرمایه گذاری های برنامه ریزی شده ، حتی در صورت وقوع یک نبرد فرسایشی پس از سال 2017 ، می تواند  برتری هوایی را در اختیار داشته باشد .

نتیجه گیری :

توان رزمی ارتش ایالات متحده در محیط ژئواستراتژیک شرق آسیا

مدل سازی ها در این زمینه نشان می دهد که ایالات متحده ، همچنان قابلیت بی نظیر برتری هوایی خود را در شرق آسیا ، حفظ نموده  است ، حتی در موارد چالش برانگیزی که در آن ، حریف برتری هوایی را در ابتدای نبرد قبضه می کند ، نیروی هوایی این کشور ، سریعاً با وارد نمودن پتانسل های خود ، ابتکار عمل را در دست خواهد گرفت .

با این وصف، بهبود مستمر قابلیتهای رزمی نیروی  هوایی چین به شکل فزاینده ای ، چالشهایی را در چهارچوب های سیاسی و عملیاتی ، بویژه در یک سناریوی  احتمالی در نزدیکی سواحل چین ، برای نیروی هوایی آمریکا ایجاد نموده است .

علیرغم تمامی این موارد ، وقوع این دو سناریو ، هزینه های جانی و تجهیزاتی فراوانی را برای دو طرف خواهد داشت . در هر دو سناریو ، نیروی  هوایی ارتش ایالات متحده می تواند با استفاده از آخرین فناوری های موجود ، با حمله به پایگاه های نیروی  هوایی چین ، قبل از اقدام به عمل از سوی چینی ها ، تعداد پرنده های رزمی این نیرو را به حداقل ممکن کاهش دهند .

تصمیم به  اجرای چنین عملیاتی نیز ، نیاز به تایید بالاترین مقام سیاسی در ایالات متحده ( رییس جمهور ) دارد و بسته به شرایط ممکن است در آینده رخ دهد . بدیهی است اجرای این حمله ، شرایط را به گونه ای غیر قابل کنترل در خواهد آورد .

در آن سوی جبهه و صرف نظر از عملکرد نیروی هوایی آمریکا ، چین نیز ممکن است استراتژی مشابهی را با استفاده از یگان های رو به توسعه بالستیکی و کروز خود علیه دشمن  پیاده نماید .

در یک جمع بندی ، نتایج مدل سازی نشان داد که با اتمام نوسازی نیروی هوایی چین ، دستیابی به  برتری هوایی برای نیروی هوایی آمریکا ، در یک درگیری نزدیک ، در حال تبدیل شدن به یک فرآیند دشوار است . نتیجتاً ، ارتش آمریکا و ارتش های متحد این کشور در یک جنگ زمینی ، با حمایت محدود هوایی ، زمان سختی را خواهند گذراند .

پایان

 

منابع :

1- RAND.ORG

2- AIR COMBAT , PAST, PRESENT AND FUTURE

3- تاریخ نبردهای هوایی

4- قدرت هوایی در سه جنگ ،(جنگ دوم ، کره و ویتنام )

5- آیا ژاپن از انزوای نظامی خارج می شود ؟؟؟

6- پایان خواب بلند اژدهای سرخ 

 

نویسنده  و مترجم : ج. زندی

 

http://www.military.ir/forums/topic/30000-%D8%A8%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DA%98%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%D9%82-%D8%8C-%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87-%DB%8C%D8%A7-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA/