نیروی دریایی، زمینه ساز پیشرفت و توسعه صنایع پیشرفته

به بهانه دستاورد جدید نیروی دریایی.

بسمه تعالی

کشتی سازی صنعتی مادر است، آنچه در این صنعت تولید میشود عصاره ای از نتایج تمامی دستاوردهای فنی و استعداد های ملی کشور سازنده است.  یک ناو جنگی بستر بهره گیری از انبوهی از تکنولوژی های انحصاری و گرانقیمتی ست که در لبه فناوری قرار دارند و شاید برخی صرفا یکبار و در یک نمونه تولید شوند. در یک کشتی جنگی از نظر نوعی، طیف وسیعی از تمامی تجهیزات نظامی که در خشکی بکار میروند با تغییراتی برای قابل ماندن در شرایط  دریا بر روی ناوهای جنگی استفاده میشوند.

 تیربارهای با نواخت بالا، توپخانه، پدافند موشکی، انواع موشک های ضد کشتی و میانبرد بالستیک و کروز، پهپاد،  اژدر، پیشرفته ترین فناوری های رادار، الکترونیک و مخابرات، هوش مصنوعی،  بدنه و پیشران، آیرودینامیک و هیدرودینامیک، پایروتکنیک، فناوری های جوش، برش، قالب بندی و ورق کاری، محاسبات بسیار دقیق و سطح بالای مهندسی، مدیریت فناوری، فرایند و حتی خدمات، در کنار حجم بسیار زیادی از مواد، تجهیزات و نیروی انسانی در تاسیساتی بسیار بزرگ و یا در فعالیت هایی مجزا و پراکنده در سطح کشور دستاورد های خود را در یک محصول نهایی به نام کشتی جنگی یا زیردریایی تجمیع میکنند. یک رزمناو ایرانی نماینده راستین تمام صنعت دفاعی کشور است.

بنابراین اگر کشوری قادر باشد در صنایع مرتبط با نیروی دریایی فعالیت هدفمند داشته باشد، توانسته است حجم وسیعی از ظرفیت های خود را به درستی و به شکل موثر بکار برد. چنین کارکردی علاوه بر ایجاد گردش مالی، اشتغال و توسعه فناوری های نوین، باعث خارج ساختن صنایع فوق پیشرفته کوچک و متوسط و صنایع فوق سنگین کشتی سازی، در کنار سایر صنایع وابسته از رکود یا عقب ماندن از تکنولوژی روز میشود افزون بر آنکه نتیجه افزایش توان دفاعی کشور نیز خواهد بود.

نیروی دریایی ایران هم اکنون در شرایط مساعدی از نظر فناوری موجود و تعداد کافی کشتی های بزرگ مانند فریگیت و کوروت  بهره مند نیست، سواحل خلیج و دریای عمان به طول بیش از 1400 کیلومتر با تعداد وسیعی از قایق های موشک انداز، ناوچه ها و زیردریایی های کوچک در پناه اقدامات ساحلی محافظت میشوند، در شرایط یک جنگ تمام عیار، این نیرو قادر به شکستن محاصره دریایی در عمق دریای عمان و یا حفاظت پدافندی از کشتی رانی و مرزهای آبی کشور در سطح دریا برای مدت طولانی نخواهد بود. امکانات پدافندی و تهاجمی کشتی های کلاس موج که نوک پیکان نیروی دریایی هستند، تناسبی با تهدیدات و نیازهای آینده نزدیک و حتی شاید امروز ایران ندارند، هیچ یک در جنگ فراساحلی بدور از حمایت نیروی هوایی و پدافند ساحلی ایران دوام  نخواهند آورد، و این امر نه بخاطر ضعف های کشتی ها، یا نیروی هوایی و یا فقدان فناوری لازم برای دفاع از آنهاست، بلکه بخاطر محدودیت ها و مشکلاتی است که از طراحی قدیمی(دهه هفتاد میلادی) این کشتی ها و راهبرد های آن دوره ناشی میشود. بی تجربه بودن ایران پس از انقلاب در کشتی سازی نظامی، سبب شد تا ایران همان ناوهای کلاس وسپر خریداری شده از انگلستان در رژیم پهلوی را بعنوان بستر کسب دانش تولید ناو جنگی بکار برد، این کار بدلیل محیا بودن تجربه، آموزش های لازم و موجود نیروی بکارگیرنده همچنین، تطابق با دارایی های سازمان رزم نیروی دریایی در گذشته انجام شد، گرچه تجهیزات جدید و بروزی در ناوهای جدید با عنوان کلاس موج(وسپر)  بکار رفته اند ولیکن، خود طراحی ناوها با حجم نیازی که باید در شرایط و تهدیدات امروز همخوانی داشته باشند، برابر نیست. نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران این موضوع را بخوبی درک کرده و گام های بسیار مهمی در راستای متحول سازی نیروی دریایی با استفاده از دانش بومی کشور برداشته است.

دستاوردهای دفاعی کشور بسیار عظیم و متنوع هستند

پدافندهوایی ایران هم اکنون پیشرفت هایی را نشان میدهد که در صحنه نبرد واقعی اثبات شده اند، سامانه های موشکی تلاش، باور، عقاب و … همگی قابلیت استفاده در سطح دریا را نیز دارند، رادار سه بعدی آرایه فازی چشم عقاب اختصاصا برای استفاده در دریا طراحی شده است، موشک های عمود پرتاب باور همراه با سیلوهایی که کمک میکنند نیاز به جادهی در کشتی به حداقل خود برسد، همچنین موشک های کروز سومار، هویزه، یاعلی و مبین، و نسل جدید موشک های کروز ضد کشتی مافوق صوت که در حال ساخت و آزمایش هستند. بدین منظور، هیچ یک از کشتی های موجود نیروی دریایی، از نظر مطلوبیت فضای در دسترس، وزن، توانایی پیشران و طراحی و جادهی مناسب (اکومودیشن) در بهره گیری از تجهیزات مذکور و فناوری هایی که هم اینک کاملا در دسترس هستند، توانمند نیستند.

لزوم طراحی ناوهای جدید در کلاس های سنگین.

طرح های ویژه ای بدین منظور در دست تهیه است؛ ناواطلاعاتی شیراز، ناوآموزشی لقمان، ناوهای دنا و پروژه بسیار امیدوار کننده تریماران سفینه. گفتنی است طراحی و ساخت  نخستین ناو کلاس موج 12 سال به طول انجامیده است، اما پس از طی این دوره به گفته دریادار خانزادی فرمانده این نیرو، کشور میتواند در بازه 18 تا 24 ماه یک ناو در کلاس موج مانند دنا بسازد. سری ناوهای دنا به پرتابگرهای عمودی و آخرین نسل از رادارهای پیشرفته دریاپایه ساخت ایران مجهزند. ناو عظیم 6500 تنی لقمان(کلاس خلیج فارس) پس از 7 سال وقت برای طراحی و مهندسی فرایند، هم اکنون در حال ساخت است و تا 4 سال دیگر به بهره برداری خواهد رسید.

تریماران سفینه، خود به تنهایی میتواند طیف وسیعی از دستاوردهای دیگر، مانند صنایع هوایی(هلیکوپترهای جدید، شاهد، هما وصبا) را بر روی خود داشته باشد، بهره گیری از 96 لانچر عمود پرتاب، و 8 لانچر افقی این امکان را فراهم ساخته که همه تجهیزات موشکی آفندی و پدافندی را در کنار هم داشته باشد. موشک های کروز دریاپایه از گونه های تغییر تطبیق یافته سومار، هویزه، یاعلی و مبین که میتوانند در رنج 450 تا 1500 کیلومتر بر علیه اهداف زمینی در دور دست در قالب نوین دریاپایه خود بکار روند، گزینه های مطرح برای استفاده در این لانچر ها هستند . موشک های صیاد3 صیاد4 و باور 373 میتوانند تا مسافتی  بیش از 150 کیلومتر اقدامات پدافندی را در حمایت از ناو و دورساختن تهدیدات هوایی صورت دهند. همچنین پهپادهای جت سجیل و عمود پرواز پلیکان نیز آخرین دستاوردهایی هستند که صنایع هوافضای کشور بدست آورده است. در بعد الکترونیک، اویونیک و رادار نیز، این ناو از طراحی لازم برای جدید ترین رادارهای کشف و هدایت آتش آرایه فازی با عنوان چشم عقاب بهره مند خواهد شد.

با توجه به فناوری های لازم در حوزه طراحی و ساخت که سری ناوهای جدید ایران به شکلی کم نظیر و شاید فراتر از استانداردهای روز از آن بهره مند خواهد شد، ایران نه تنها پیشرفت لازم برای آینده نیروی دریایی خود را تامین  خواهد کرد بلکه اقدام به توسعه، کارآفرینی و اشتغال دایم در صنایع وابسته به این کشتی ها خواهد نمود تا علاوه پاسخ به تهدیدات نوین و آینده، قوای نظامی خود را به شکل چشمگیری برای حضور در آب های آزاد و دفاع از مرزهای آبی ایران تقویت کرده باشد. امنیت بر اقتصاد مقدم است، و حافظ یک اقتصاد قدرتمند نیروی دریایی قدرتمند آن است.

نویسنده worior@military.ir

استفاده از متن و داده نما با ذکر آدرس این صفحه و صلوات به روح پاک شهیدان موجب خشنودی ست.

پایان.