میلیتاری اولین مرجع نظامی ایران در اینترنت
سالهاست که نه تنها رده ی جدیدی به سلاح های استراتژیک افزوده نشده است بلکه در همان رده های پیشین نیز ، اتفاق جدیدی نیفتاده است .
بسمه تعالی
پس از ماجراهای رقابت برای نابودی کره زمین توسط دوابر قدرت شرق و غرب در زمان جنگ سرد و استراتژی جنگ محدود هنری کسینجر، حتی میتوان گفت که رده ها ی سلاح های راهبردی رو به لاغر شدن بوده اند و به جای آن سلاح های تاکتیکی دقیق تر توسعه داده میشوند .
روند ذکر شده کلان ترند دنیای تسلیحات به نظر میرسید تا اینکه روسیه در اسفندماه 96 برای نخستین بار ازیک نمونه جدید تسلیحاتی به عنوان دستگاه رستاخیز جدید روسی پرده برداشت.
دستگاه رستاخیز (doomsday machine یا (doomsday device یک سامانه فرضی است – معمولاً یک اسلحه یا سیستم تسلیحاتی – که می تواند تمام زندگی در یک سیاره ، به ویژه زمین را از بین ببرد ، یا حتی بدتر ؛ خود سیاره را نابود کند . اصطلاح ” روز رستاخیز ” ، اصطلاحی است که برای پایان سیاره زمین استفاده می شود. بیشتر این انگاره ها بر این واقعیت متکی هستند که بمب های هیدروژنی می توانند به طور دهشتناکی بزرگ ساخته شوند یا اینکه با مواد طراحی شده برای ایجاد ماندگار و طولانی مدت ” نمکی” شده استفاده شوند . ( برای آشنایی بیشتر مطلب مربوط به بمب کبالتی را بخوانید . )
داستان رونمایی ازین قرار بود که در نوامبر 2015، در جریان جلسه پوتین با نمایندگان وزارت دفاع دوربین های “کانال اول”تلویزیون دولتی روسیه به طور تصادفی برای یک لحظه ، نموداری را بر روی میز جلوی یکی از ژنرال ها را نشان دادند .
تصویر تلویزیونی :
آن تصویر شامل یک نمودار گرافیکی بود که سلاح ناشناخته ای به نام “Status-6” را توصیف می کرد. سلاح به شکل یک اژدر غول پیکر با سر جنگی هسته ای، به نظر میرسید . بلافاصله یحث و درگیری های زیادی در سازمان سیا در مورد عمدی یا سهوی بودن این داستان درگرفت . نهایتا سازمان سیا بنا را براین گذاشت که این نشت خبر عمدی بوده است .
بلافاصله پس از آن،”راسیسکایا گازتا” روزنامه رسمی روسیه درباره برخی از جزئیات سلاح مورد نظر مقاله‌ای منتشر کرد .به گزارش این روزنامه،”Status-6″ ترکیبی از یک اژدر غول پیکر دارای کلاهک هسته ای و زیردریایی بدون سرنشین بود. البته تاکنون نیز این سلاح مداوما به عنوان یک اژدر توصیف میشود ولی واقعیت آن است که سلاح مورد نظریک ” آنهپاد ” سر واژه ی کلمات ” آب نورد هدایت پذیر از دور “است .
در دسامبر 2016، پنتاگون تأیید کرد که این سلاح، یک سلاح واقعی است و به آن نام “Canyon” داده شد. این درست پس از آن بود که اژدر جدید از زیردریایی کلاس ساروف، پس از سه سال مورد آزمایش قرار گرفت. در آن زمان گفته شد که تست های بعدی این سیستم در دریای بارنتز در نزدیکی مرز نروژ صورت می گیرد.
کلاس ساروف :
پوتین رئیس جمهوری روسیه در مارس 2018 از مجموعه نظامی «روز رستاخیز » روسیه رونمایی کرد که شامل تعدادی سامانه تسلیحاتی از جمله سامانه موشکی مافوق صوت آوانگارد و اژدر- زیردریایی فوق الذکر با نام رسمی پوسایدون میشد . پوسایدون در اساطیر یونان خدای دریاها، رودخانه‌ها، سیل، خشكسالی، زمین لرزه و اسب‌ها بود و محافظ آب‌ها محسوب می شد.
زمانی كه پوتین در حال معرفی این سلاح بود، فیلمی از عملكرد آن به نمایش درآمد كه نشان می داد این آنهپاد از زیردریایی حامل خود رها می شود و بدون رهگیری می تواند به هدف خود در ساحل هر منطقه ای در جهان نزدیك شود و در آخرین لحظات از آب خارج شده و به هدف برخورد كند.
در اخبار رسمی منتشر تاکنون به جزئیات این سلاح اشاره نشده است ولی احتمالا طول آن 24 متر و قطرش 1.6 متر است و دارای یک راکتور هسته ای به عنوان منبع قدرت پیشرانه ها است . حداکثر سرعت آن 180 کیلومتر بر ساعت است و دامنه ی حرکت آن تا 10 هزار کیلومتر می رسد. عمقی که این آنهپاد در آن باید عمل کند حدود هزار متر است. این عمق به این خاطر لازم است که تجهیزات زیر آبی ناتو نتواند این دستگاه را شنود کند و موقعیت آنرا کشف کند . پوسایدون برای آنکه از قابلیت پنهانکاری خود به صورت کامل بهره ببرد ، دارای یک سیستم پیشرانش واتر جت در کنار سیستم پروانه است . این قابلیت صدای اندک پروانه ی زیر دریایی را هم محو کرده و همچنین امکان بهره گیری از امواج ایجاد شده از پروانه wake tracking را نیز برای نیروی متخاصم رهگیر از بین میبرد .
این آنهپاد قادر است از هر نقطه در نیمکره شمالی به خط ساحلی آمریکا برسد. علاوه بر این، کشف آن هم بسیار دشوار به نظر میرسد ، زیرا برای غوص های بسیار عمیق طراحی شده است و در سرعت های پایین کاملا بی صدا است.
با اندازه گیری محفظه اختصاص داده شده به سر جنگی در تصویر گرافیکی ، گفته میشود قدرت سر جنگی هسته ای این سلاح ، حدود 100 مگاتن است به عبارتی دو برابر بیشتر از قدرتمندترین بمب اتمی است كه جهان تاكنون تجربه كرده است . “بمب تزار” نام قدرتمندترین بمب اتمی است که تاکنون آزمایش شده است. این آزمایش در سال 1961 بر فراز جزیره ای دور از خاک شوروی انجام شد. شعله انفجار به قدری روشن بود که در شهر نروژی وردو، واقع در 900 کیلومتری دیده شد. این بمب دارای قدرت انفجاری 50 مگاتن بود. که معادل بیش از یک هزار و پانصد بمب آمریکایی بود که بر هیروشیما و ناکازاکی ژاپن پرتاب شده بودند.
علاوه بر این، بخشی از بار اورانیوم سر جنگی آن توسط ایزوتوپ های کبالت-59 جایگزین شده است. در طی انفجار، این ایزوتوپ ها به کبالت-60 رادیواکتیو تبدیل می شوند که نیمه عمر آن بیش از پنج سال است. “راسیسکایا گازتا” می نویسد که چنین سلاح هایی باعث نابودی تمام موجودات زنده می شود: هیچکس حتی در پناهگاه هایی که برای نجات از حملات هسته ای ساخته شده‌اند زنده نخواهد ماند. گفتنی است که به علت درجه بالای آلودگی رادیواکتیو، هیچ تستی از بمب کبالت تاکنون انجام نشده است . ( پیوند )
برای این سلاح دو سناریو ی اصلی تعریف شده است . انفجار با فاصله از ساحل و انفجار در ساحل :
انفجار بافاصله از ساحل : در صورتی که درگیری با ناتو مد نظر باشد ؛ انفجار با فاصله چنین بمبی بنابر برخی گمانه زنی ها باعث بروز سونامی با امواجی به ارتفاع 100 تا 500 متر می شود. در صورت استفاده بر علیه نروژ ( به عنوان خط مقدم ناتو ) موج رادیواکتیو مناطق وسیعی از جنوب نروژ را آلوده میکند که زندگی چندین نسل از نروژی ها در آن مناطق غیر ممکن خواهد ساخت.
در صورت استفاده بر علیه ایالات متحده ، در سواحل شرقی ، حتی باعث آسیب بیشتری می شود؛ به دلیل اینکه پایگاه های نیروی دریایی ایالات متحده و مراکز پرجمعیت آن در سواحل قرار دارند . درصورت انفجار یک بمب 100 مگاتنی در نزدیکی نیویورک، موج انفجار مساحتی در شعاع 72 کیلومتر را ازبین خواهد برد . سپس یک تسونامی آلوده به مواد رادیو اکتیو به داخل خاک آمریکا حرکت می کند و همه چیز را در مسیر خود آلوده میکند . البته این کار با توجه به اینکه آب به آسانی آلودگی را در دریاهای سراسر جهان پخش میکند باعث آلودگی کل کره زمین خواهد شد .
گمانه زنی های اولیه حاکی از آن بود که انفجار کلاهک «پوسایدون» می‌تواند امواج سونامی عظیمی ایجاد کند که برای از بین بردن هر نوع شهر و جمعیتی کافی است. اما برخی دیگر معتقدند که به دلیل کروی بودن موج انفجار ، هنگام انفجار انرژی در همه جهات پخش گردیده و تنها بخشی از آن به طرف اهداف ساحلی هدایت میشود .
در صورت استفاده در مناطق جنوبی در جایی که دشت‌ها قرار دارند، تخریب کامل در فاصله 500 کیلومتری روی خواهد داد. علاوه بر این، بر اثر پدیده ی fall out باد می تواند آلودگی قابل توجه رادیواکتیو را تا عمق کشور و تا خاک می سی سی پی برساند. چنین موجی می‌تواند تمام موجودات زنده در شعاعی حدود ۹۰۰ کیلومترمربعی را از بین ببرد.
انفجار درساحل : برای بررسی اثرات این انفجار شبیه سازیهای متعددی انجام شده است . بر طبق شبیه سازی زیر انفجار ، مساحت بسیار وسیعی تا عمق 1700 کیلومتر و با عرض حدودا 300 کیلومتر را تحث تاثیرات جدی قرار خواهد داد .
تصاویردیگر :
وسیله ی حامل :
گرچه این سامانه با زیر دریایی های کلاس ساروف آزمایش شد اما روسیه برای حمل این زیر دریایی بدون سرنشین یک زیر دریایی خاص را نیز توسعه داده است . نام این زیر دریایی ، بلگورود است . این زیر دریایی از کلاس اسکار 2 است ولی یک زیر دریایی رزمی نیست و هیچ موشکی اعم از کروز و بالستیک حمل نخواهد کرد. این زیر دریایی طراحی شده است تا زیردریایی های کوچکتر را حمل کند . زیردریایی «بلگورود» می تواند مجموعا 6 فروند «پوسایدون» را حمل کند. زیردریایی بلگورود به عنوان جدیدترین عضو نیروی دریایی فدراسیون روسیه و بخشی از ناوگام شمال است و اکنون طولانی ترین ترین شناور زیرسطحی در دنیاست و به خاطر پیشرانه مبتنی بر راکتور هسته‌ای خود می‌تواند سال‌ها بی‌نیاز از سوخت‌گیری دریانوردی کند.
بلگورود طراحی شده است که تا عمق 500 متری در آب غوص کند . قدرت جابجایی «بلگورود»50 درصد بیش از همتاهای آمریکایی اش یعنی کلاس «اوهایو» است. همچنین زیردریایی بلگورود با 184 متر طول، 14 متر درازتر از زیردریایی‌های حامل موشک بالستیک کلاس اوهایو ساخت آمریکا و 9 متر درازتر از زیردریایی‌های کلاس تایفون ساخت شوروی است. همچنین هنگام غوص کامل بیش از 30 هزار تن وزن دارد که 11 هزار تن بیشتر از وزن زیردریایی‌های اوهایو است .
بنابر این این مجموعه ی سلاح یک پکیج کامل است . سناریو مورد تصور بسیار ساده است . چند فروند بلگورود بیش از 20 فروند پوسایدون را در نواحی مختلف دنیا رها میکنند . پوسایدونها در تمام دنیا گشت میزنند و یا مدتی – از چند هفته تا چند سال – را کف نشینی کرده و آرام میگیرند تا مطمئن شوند که کسی از جای آنها خبر ندارد . سپس به آرامی و در حالت سکوت ( با پیشران واتر جت ) به سوی نقاط ازپیش تعیین شده حرکت نموده و دوباره در نواحی نزدیک به سواحل دشمن مشغول کف نشینی میشوند . در زمان حمله موتورهای اصلی را روشن کرده و با سرعت بسیار بالا ( بیش از صد کیلومتر بر ساعت ) به سمت ساحل حرکت کرده و سر جنگی خود را منفجر میکنند . بسته به موقعیت مورد نظر میتوانند با فاصله از ساحل ( برای ایجاد امواج تسونامی ) عمل نموده و یا خود را به ساحل بکوبند .
واکنش ایالات متحده :
اولین واکنش رسمی آمریکایی ها آن بود که جیمز متیس با بی اعتنایی کامل گفت که : ” این سلاح چیزی از موازنه اتمی را تغییر نخواهد داد . ” ولی واقعیت آن است که تمام سامانه های دفاعی فعلی در برابر این سلاح بی اثر بوده و قدرت مقابله یا حتی خنثی‌سازی حملات آن را ندارند . در صورتی که در یک بسته ی الحاقی این آنهپادها برای اثر بخشی بیشتر به موشک های کروز مجهز شوند نیز با توجه به فاصله بسیار کم ممکن تا ساحل ، به نظر نمی رسد بتوان عملاتی ضد کروز مناسبی را بر علیه آنها انجام داد .
البته، امریکایی ها نیز با دانستن این اطلاعات بی‌کار ننشسته و در صدد طراحی رده از سلاح ها به عنوان پاسخی به این حرکت روسیه هستند . مهم ترین نکته ی این سلاح ، بی سرنشین بودن و پیشران هسته ای آن است که توان نظارت بر آن را از بین میبرد . اولین پدافندی که در مورد سناریوی بالا به نظر میرسد این است تعدادی زیر دریایی مکان این پوسایدون ها را کشف نموده و همواره آن ها را تعقیب کنند . در صورت وقوع درگیری قبل از انجام هرگونه حرکتی آنها را نابود کنند . این امر با توجه به عدم امکان پوسایدون در دفاع ازخودش ممکن به نظر میرسد ولی دارای دو مشکل است :
اول : پنهانکاری فوق العاده این زیر دریایی .
دوم :عدم امکان رقابت زیر دریایی های سرنشین دار با آن . با توجه به عمق زیاد غوص این سلاح ؛ بایستی یک زیر دریایی بزرگ از ناوگان زیر سطحی آمریکا مشغول این کار شود که این موضوع تبعاتی را در بر خواهد داشت . زیر دریایی های سرنشین دار همواره وابسته به سطح آب بوده و ناگزیر از بازگشت به سطح آب هستند و این خود یعنی شکست نظارت کامل . البته میتوان این مشکل را با افزایش تعداد زیر دریایی های پست دهنده حل کرد ولی هزینه ی کمر شکنی را بر نیروی دریایی تحمیل خواهد نمود .
پاسخ آمریکا به مشکلات فوق طراحی رده ی جدیدی از آنهپاد های بزرگ تقریبا به اندازه ی پوسایدون است . البته آمریکا هیچ گاه نگفته است که هدف از تولید این رده از زیر دریایی ها پاسخ مستقیم به حرکت روسیه است ولی دلیل دیگری برای این طراحی به نظرنمیرسد .
در این راستا با امضای یک قرارداد 43 میلیون دلاری، وظیفه توسعه یک ناوگان از زیردریایی های هدایت پذیر از دور به شرکت بوئینگ محول شده است . قرار است در فاز اول ، چهار نمونه طراحی و تولید شود . آنهپاد Echo Voyager بوئینگ، مبنای ساخت نمونه های سفارش داد شده خواهد بود. پیش نمونه ساخته شده مبنای این پروژه است، حدود 16 متر درازا دارد و می تواند به دامنه پیمایش حدودا 12 هزار کیلومتری دست پیدا کند.خود پروژه ی Echo Voyager به نوعی دنباله ی دو پروژه ی Echo Ranger به طول ۵.۵ متر و Echo Seeker به طول ۹.۸ متر بود .
سیکر :
رنجر:
نسل جدید زیردریایی های بویینگ که بر مبنای این پیش نمونه ساخته خواهند شد ، Orca XLUUV نامیده شده و ساختاری پودمانی ( ماجولار ) خواهند داشت؛ به لطف چنین ساختاری نیروی کاربر خواهد توانست با هزینه های کمتری آنها را برای ماموریت های متنوع و گوناگون چینش نموده و به کار بندد .با توجه به پودمان پذیری بالایی که بوینگ از ابتدای این پروژه دنبال میکند و سفارش تعداد محدود نیروی دریایی ، احتمال میرود که نمونه های بعدی حتی بزرگتر ازین نمونه باشند در حالی که از قطعات و ماژول های همین پروژه استفاده میکنند .
Orca به معنی نهنگ قاتل است . با توجه به هوشمندی فوق العاده این حیوانات ، نامگذاری انجام شده بیان گر راهبرد اصلی ایالات متحده در طراحی این سلاح است . اگر راهبرد روسیه در طراحی پوسایدون را نهایت کشندگی بدانیم تکیه ی آمریکا در طراحی ضد پوسایدون ، بر هوشمندی است . اهداف تعریف شده در طراحی این زیردریایی ، گذشته از هدایت پذیری از راه دور؛ شامل مسیریابی، اتخاذ تصمیمات درست در شرایط مختلف، ، توزیع قدرت، مانورپذیری و مدیریت سنسورهای گوناگون به صورت خودکار و با هوش مصنوعی ، با حداقل اتکا بر کاربر انسانی است . بنابراین این زیردریایی قادر است تا ماه ها در دریا باقی مانده و به انجام عملیات بپردازد. همچنین سطح هوش مصنوعی به کار گرفته شده در حدی است که برای راه اندازی و ریکاوری این زیردریایی نیازی به وسایل یا دیگر کشتی های پشتیبان نیست.
برخلاف پوسایدون ، پیشرانش اورکا از طریق یک پیشرانه هیبریدی دیزل الکتریک تامین خواهد شد، اما به نظر میرسد که با توجه به بی سرنشین بودن ، تاب آوری لازم را برای زیر نظر گرفتن پوسایدون خواهد داشت .
در حالی که Boeing Orca XLUUV قصد دارد انواع مأموریت ها را انجام دهد ، نیروی دریایی ایالات متحده جزئیات عملکردهای مورد نظر خود یا هرگونه قابلیت پنهانکاری را فاش نکرده است.در مورد مسلح بودن این زیردریایی هم تاکنون اطلاعاتی منتشر نشده است ولی احتمال میرود که نمونه های مسلح آن نیز وارد خدمت شوند .
سخنگوی بوئینگ در زمان امضای قرار داد گفت: این وسیله نقلیه بیش از 2500 ساعت آزمایش اقیانوس دارد. Echo Voyager اولین فاز آزمایش دریایی خود را – یا آزمایش های دریایی Alpha – در سال 2017 هنگامی که حدود سه ماه در سواحل کالیفرنیای جنوبی کار می کرد ، انجام داد تا تحت ارزیابی و آزمایش سیستم قرار بگیرد. وی گفت: “در این مدت ، تیم آزمایش اکو ویجر یک سری آزمایشات عملکردی را برای بررسی توانایی اکو ویجر برای کار بر روی سطح ، زیر سطحی نزدیک به سطح و در عمق زیاد انجام دادند. وظایف آزمایش شامل شارژ باتری ، کنترل وسیله نقلیه در جریان و عملکرد موج ، غوطه وری خودرو و بازگشت به سطح بود. اکو ویجر در سال 2018 و در اوایل سال جاری برای آزمایشات دریایی براوو ، به منظور توسعه وظایف عملیاتی از سری تست های اولیه به دریا بازگشت.
طبق گفته بوئینگ ، از آنجا که عملکرد GPS فقط در سطح امکان پذیر است ، ویجر از یک واحد هدایت داخلی تصحیح شده مبتنی بر فیلتر کالمن استفاده میکند که به کمک یک سامانه ” سرعت سنج داپلر ” Doppler Velocity Log (DVL) و سنسورهای عمق سنج برای تدقیق موقعیت خود ، استفاده می کند.
نهایتا آنکه Orca ممکن است برای مدت طولانی بزرگترین نمونه از آنهپادها در اقیانوس نباشد. آزمایشگاه علوم و فن آوری دفاعی وزارت دفاع انگلیس (Dstl) نیز یک رقابت دو مرحله ای 2.5 میلیون پوندی را در ماه آوریل به دنبال راه حل هایی برای آگاهی از توانایی و درک آینده از ابزار XLUUV ها آغاز کرده است . مرحله اول تحقیق و توسعه یک سیستم کنترل مستقل با استفاده از یک بستر موجود را انجام می دهد و مرحله دوم این آزمایشات را در طول دو سال انجام می دهد.
در نهایت وزارت دفاع انگلیس به دنبال راه حلی برای انجام عملیات زیر دریایی مخفی اطلاعاتی و تهیه یک وسیله موثر ضد زیر دریایی است. طراحی مورد نظر بایستی این کار را برای حداقل سه ماه در مسافت حداکثر 3000 مایل دریایی از اولین مکان مستقر در آن و با تحمل محموله ای به اندازه دو تن داشته
نویسنده:
seyedmohammad@military.ir
…………………………………..
برای ادامه بحث در انجمن کلیک کنید
https://www.businessinsider.com/russia-doomsday-weapon-submarine-nuke-2018-4
https://en.wikipedia.org/wiki/Status-6_Oceanic_Multipurpose_System
https://en.wikipedia.org/wiki/Echo_Ranger
https://www.boeing.com/defense/autonomous-systems/echo-voyager/index.page
