میلیتاری اولین مرجع نظامی ایران در اینترنت
در سال 2017 شیخ میثم الزیدی سرپرست گردان العباس(ع) از زیر شاخه های نیروهای حشد الشعبی اعلام کرد در حال کار بر روی ساخت یک تانک جدید است و نمونه اولیه ان در سال 2018 ساخته خواهد شد.
نمونه اولیه این تانک ذر 12ژوئن سال2019 با همراهی بخشی از مسئولان عراقی و مقامات حشدالشعبی رونمایی شد. تانک مذکور الکفیل -1 نامگذاری شده بود. با توجه به بحث های حاشیه ای مربوط به ساخت یک تانک توسط گروهای شیعی در عراق شیخ میثم الزیدی عنوان کرده بود این برنامه با هماهنگی فرمانده رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و زیر نظر وزارت دفاع انجام شده و نمونه نهایی به وزارت دفاع تحویل داده میشود.
رونمایی از تانک الکفیل-1
تانک الکفیل-1 براساس تانک تی-55/54 ساخت شوروی و یا تانک های منشا گرفته از آن مانند تایپ-69 چینی ساخته شده است. این طرح برای علیماتی کردن و عمر دهی تانک های از دره خارج برنامه ریزی شده است تا انها دوباره به میدان نبرد بازگردند. نیروهای حشدالشعبی با کمک تجربیاتی که از جنگ با تروریستهای داعش وبررسی تانک مدرن ابرامز کسب کرده اندM1A1 توانسته اند این تانک را بسازند. در عراق گورستان های بزرگ اداوت زرهی به خاطر چندین جنگ ایجاد شده است. در نتیجه نیروهای حشدالشعبی در نظر داشتن با استفاده از قطعات سالم خودروهای زرهی از رده خارج و ابتکار خود یک تانک بسازند. در حقیقت برنامه تانک الکفیل-1 برنامه ای برای استفاده از ظرفیت تانکهای از رده خارج است که در گورستانهای زرهی این کشور بلااستفاده افتاده اند. نیروهای حشد الشعبی در طول نبرد با داعش از چنین ظرفیتی برای تقویت قدرت رزمی خود استفاده کرده بودند به عنوان مثال انها چند دستگاه تانک چیفیتن ،تی-72 و تی-55 را با کمک قطعات سالم بازیابی کردند. گردان العباس (ع) اطلاعات فنی زیادی از تانک جدید خود منتشر نکرده اند در نتیجه متن پیشروی با بررسی منایع مختلف، تصاویر گرفته شده از تانک الکفیل تنظیم شده است.
بخش اول تغییرات که در تانک الکفیل-1 بسیار به چشم می اید تغییر در ساختار برجک تانک است. تصاویر تانک الکفیل-1 نشان میدهد فرم و اندازه برجک بسیار متفاوت از برجک تانک تی-55/54 است در نتیجه برای این تانک یک برجک جدید ساخته و طراحی شده است. احتمالا الگو ساختاری برجک جدید از روی برجک تانک اسرائیلی مرکاوا مارک 1 الگو برداری شده است. طراحان الکفیل با الگو برداری از تانک های مدرن جهانی همانند تانک های ابرامز عراقی در بخش پشت برجک یک مخزن ذخیره امن مهمات تعبیه کرده اند تا در صورت حمله به تانک، مهمات در یک بخش امن قرار داشته باشند درنتجه شانس زنده مانی خدمه در میدان نبرد افزایش یابد. وزن، سرعت گردش و میزان حفاظت این برجک جدید مشخص نیست. گفته می شود این برجک به شکل کاملا برقی ساخته شده است.
نمونه گرافیکی تانک الکفیل-1
فرم برجک در تانک الکفیل در مقایسه با تانک تی-55/54 بسیار متفاوت است
دریچه های که در بخش عقبی برجک تانک الکفیل-1 که محل قرارگیری امن مهمات است
شکل بدنه تانک نیز در مقایسه با تانک تی-55/54 با تغییراتی همراه است.علت تغییرات در بدنه ، افزایش حفاظت تانک به شکل سرتاسری است در تمامی بخش های بدنه از صفخات زره های جدید استفاده شده است. بخش های سیستم تعلیق و تحرک تانک الکفیل-1 همان اجزای تانک تی-55/54 می باشد. علاوه بر افزودن صفحات زره های غیر واکنشی به بدنه و برجک ، در بخش کناره بدنه و برجک به نظر میرسد بلوک های شبیه زره های واکنشی نصب شده است. با توجه به شکل طراحی برجک برای حفاظت از حلقه برجک در بخش عقبی برجک از زره های گوی و زنجیر استفاده شده است. طراحان تانک الکفیل به درستی متوجه اهمیت حفاظت از حلقه برجک تانک شده اند اما فراموش کرده اند حلقه برجک در بخش کناری وبخش جلویی تانک به شدت در معرض خطر قرار دارد. صفحات زره این تانک به شکل جوشکاری کارگاهی به یکدگیر متصل شده اند در نتیحه درمیزان مقاومت مناسب آن می توان تردید داشت.
بلوکهای شبیه بلوک های زره های واکنشی در بخش کناری بدنه و برجک نصب شده است
زره واکنشی کناره شاسی بر روی یک صفحه قرار دارند. این صحفات کناره شاسی مجهز به لولا هست تا در صورت نیاز به بررسی شاسی و اجزای حرکتی این صفحات رو به بالا باز شوند. در بخش جلوی بدنه یک پله برای سوار شدن راحتر خدمه تعبیه شده است
حفاظت بخش پشتی برجک با زره های گوی و زنجیر
با تغییر برجک، سیستم های نظارتی استاندار تانک تی-54/55 نیز حذف شده است. سایت نطارتی جدید توپچی در بخش جلویی برجک در بالایی لوله توپ تانک قرار دارد. این سیستم نظارتی در یک محفظه زرهی نصب شده است تا از ترکش ها و سلاح های باکالیبر پایین در امان باشد. البته این سیستم نظارتی یک سیستم الکتروالپتیک نامتعارف برای خودروهای رزمی است. برخی منابع این سیستم الکترواپتیک تجاری را ساخت شرکت فلر آمریکا با برد 14 کیلومتر می دانند. در زیر این سیستم نظارتی نیز یک سامانه دیگر قرار دارد این بخش احتمالا یک مسافت‌یاب لیزری تجاری ساخت فلر است. فرمانده تانک فاقد یک دید مستقل و برای بررسی محیط وشناسایی اهداف است. فرمانده تانک باید از سایت نطارتی جایگاه سلاح کنترل از راه دور استفاده کند. تانک الکفیل-1 دارای یک جایگاه سلاح کنترل از راه دور مسلح به مسلسل12/7 میلیمتری ام-2 کالیبر-50 است. این جایگاه سلاح کنترل از راه دور دارای یک سایت نطارتی است که احتمالا فرمانده تانک با کمک آن به بررسی محیط میپرازد. این احتمال وجود دارد که فرمانده علاوه بر استفاده از سایت نظارتی سلاح کنترل از راه دور بتواند از دید نظارتی توپچی تیز برای بررسی اهداف استفاده کند.برای حفاطت هرچه بیشتر از سلاح کنترل از راه دور در اطراف آن صفحات زره ای ضخیم نصب شده است تا در برابر حملات دشمن آسیب نبیند. نکته منفی تانک الکفیل-1 نبود پریسکوپ و یا سیستم های نظارتی غیرالکتریکی برای توپچی و فرمانده تانک است(الیته بر روی دهلیز فرمانده می تواند یک پریسکوپ ساده را دید اما ان هم دید 360 ندارد و دید بسیار محدودی دارد) در صورت بروز مشکلات برقی و یا فنی دیده خدمه به راحتی کور می شود پس لازم است خدمه به سیستم های نظارتی غیرالکتریکی ثانویه مجهز شوند.
سیستم نطارتی توپچی و بخش مسافت یاب لیزری که در بالای توپ نصب شده است- در این تصویر مخشص است که حفاظ سیستم نطارتی توپچی بسیار ضعیف است.
جایگاه سلاح کنترل از راه دور
راننده تانک علاوه بر دید الکترواپتیک که در بخش جلویی سینه تانک قرار دارد به پریسکوپ جهت هدایت تانک نیز مجهز است. سیستم الکترواپتیک راننده تانک به ان اجازه می دهد در شب و روز و تمامی شرایط محیطی وظیفه هدایت تانک را برعهده داشته باشد. علاوه بر سیستم نظارتی راننده که در جلوی تانک قرار دارد 3 دوربین دیگر در بخش های کناری و عقبی تانک نصب شده است. این دوربین ها به خدمه اجازه میدهد یک دید 360 درجه از محیط اطراف تانک داشته باشند و در محیط های شهری که خدمه دید محدود دارند این دید 360 انها را جهت هدایت بهتر تانک یاری میکند. خصوصا در هنگامی که پیاده نظام در پشت سر تانک در حال حرکت هست چنین دیدی به خدمه اجازه میدهد در هنگام حرکت رو به عفب به نیروهای خودی اسیب نزنند. برای بخش روشنایی تانک مجهز به لامپ های ال ای دی در جلو تانک است. در بخش سینه تانک دو دریچه ی مثلثی شکل قرار دارد که مشخص نیست برای چه منظور در ان قسمت نصب شده است. تعداد خدمه تانک همانند نمونه تانک های تی-55/54 همان 4 نفر (راننده، توپچی، فرماننده و لودر) است.
بخش جلویی تانک – بر روی سینه تانک می تواند بخش الکترواپتیک راننده را مشاهده کرد
سلاح اصلی تانک الکیفل-1 همان توپ 100 میلیمتری استاندارد تانک های تی-55/54 مدل D-10T است. این مدل توپ در میدان نبرد کنونی برای مقابله با تانک های اصلی میدان نبرد بسیار ضعیف است اما برای مقابله با تروریست ها و یا جهت اجرای اتش پشتیبانی می تواند مناسب باشد. به غیر از جایگاه سلاح کنترل از راه دور، در بخش دهلیز توپچی نیز محل نصب مسلسل وجود دارد که می توان مسلسل های سنگین 12/7 میلیمتری را بر روی ان نصب کرد. برخی منایع ادعا می کنند این تانک مجهز به مسلسل هم محور 7/62 میلیمتری نیز هست ( البته در تصاویری مشخص نیست). با توجه به سیستم های نظارتی تجاری که برای این تانک انتخاب شده است و وجود نداشتن هیچ گونه سنسوری خارجی به احتمال زیاد این تانک فاقد یک سیستم کنترل اتش و کامپیوتر بالستیک باشد پس احتمال میزان دقت شلیک ها در این تانک تفاوتی با نمونه استاندارد تی-54/55 نداشته باشد. البته منایع نزدیک به گردان العباس(ع) ادعا دارند این تانک مجهز به سیستم کنتزل اتش پیشرفته است و دقت شلیک های ان نیز بهبود یافته است. در بخش عقبی برجک می توان یک انتن مخابراتی را مشاهده کرده که نشان دهنده میدهد این تانک به یک سیستم مخابراتی جدید مجهز شده است. تانک الکفیل-1 مجهز به 6 نارنجک انداز دودزا است که در هر طرف برجک 3 نارنجک انداز قرار دارد. . نیروهای گردان العباس(ع) ادعا می کنند برای تانک الکفیل-1 از یک پیشرانه جدید دیزلی 12 سیلندری با قدرت 580 اسب بخار استفاده کرده اند. اما در حقیقیت این پیشرانه جدید نیست پیشرانه های 580 اسب بخار متعلق به تانک های تایپ 69 هستند. تنها نکته که در بخش پیشرانه تغییر کرده است مربوط به بخش اگزوز است.. برخلاف اگزوز تانک تی-55/54 و تایپ 69 که در بخش کناری بدنه سمت چپ قرار دارد سیستم اگزوز الکفیل-1 به بخش عقبی بدنه منتقل شده است.
بخش کناری تانک که می توان دروبین کناری ان را مشاهده کرد
نمای عقبی تانک الکفیل-1- در این تصویر می توان سیستم اگزوز (گوشه سمت چپ) و دوربین عقب نگر تانک را مشاهده کرد
در این تصویر مشخص است که صفحات زره های دور تا دور پیشرانه گرفته اند
کارگاهی کوچکی که در آن تانک الکفیل-1 ساخته شده است
در کل تانک الکفیل-1 را شاید اولین گام نیروهای عراقی بعد از صدام حسین برای داشتن تجهیزات بومی دانست. با توجه به مجهول بودن بسیاری از بخش ها مثل مقدار مقاومت زره های بدنه وبرجک، سیستم کنترل اتش، شکل و چیدمان تجهیزات داخلی تانک و … نمی تواند گفت این تانک تا چه اندازه مناسب نبرد های کنونی است. برخی اخبار در عراق می گوید وزارت دفاع طرح الکفیل-1 را نپذیرفته است. می توان مناسب نبودن و ضعیف بودن طرح را از جمله دلایل رد شدن الکفیل-1 به شمار آورد زیرا این طرح در یک کارگاه کوچک و با تجهیزات ساده ساخته شده است در نتیجه احتمال ضعیف بودن طرح به علت دردسترس نبودن تجهیزات مناسب بسیار بالاست. با توجه به اینکه ارتش عراق در برنامه ریزیهای خود درحال نوسازی بخش زرهی با خرید تانک تی-90 اس و خودرو رزمی بی ام پی -3 روسی است هزینه کردن برای تانک های نظیر الکفیل-1 شاید مقرون به صرفه نباشد و اولیت های بخش دفاعی عراق به سمت خرید و نوسازی تجهیزات متمرکز شده باشد. در کل به نظر می رسد به خاطر تفاوت در برنامه ریزی ها بخش دفاعی و فضای خاص سیاسی در عراق طراح های این چنینی که خارج از وزارت دفاع در جریان است به نتیجه ای نرسد. اگر مسئولان لشکری و کشوری عراقی راه حلی برای این موارد در نظر نگیرند نه تنها به مشکل رونمایی های نمایشی دچار می شوند بلکه طرح های موازی در این کشور اغاز می شود .
نقل با ذکر نام میلیتاری بلامانع است
crash@military.ir
